ZMIANY STRUKTURY FINANSOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW W SEKCJI ENERGII, GAZU I
WODY W OKRESIE SPOWOLNIENIA GOSPODARCZEGO
Prof. dr hab. Maria Sierpińska
Mgr Agata Sierpińska-Sawicz
Źródła kapitału1. Wewnętrzne źródło kapitału własnego:Zysk zatrzymany
2. Zewnętrzne źródła kapitału własnego:Emisja akcji/zwiększanie udziałów
3. Zewnętrzne źródła kapitału obcego:Kredyty bankowe,Emisja dłużnych papierów wartościowych,Leasing finansowy
4. Zewnętrzne źródło kapitału hybrydowego/zamiennego:Emisja obligacji zamiennych i innych hybrydowych
papierów wartościowych.
Struktura kapitału – alternatywne definicje
Utożsamiana ze strukturą pasywów.Podział kapitału stałego (długoterminowego) na
kapitał własny i zobowiązania długoterminowe.Proporcje między kapitałami własnymi a kapitałami
obcymi oprocentowanymi (długo i krótkoterminowymi)
Struktura papierów wartościowych wyemitowanych przez spółkę w podziale na papiery dłużne (bony, obligacje) oraz papiery właścicielskie (udziałowe), takie jak akcje zwykłe i uprzywilejowane.
Docelowa struktura kapitału
Docelowa struktura kapitału – pożądane proporcje kapitału obcego, akcji
uprzywilejowanych i zwykłych, Optymalna struktura kapitału –
taka kompozycja źródeł finansowania, w której relacja między ryzykiem a stopą zwrotu będzie prowadziła do maksymalizacji ceny akcji (wartości przedsiębiorstwa).
Makroekonomiczne czynniki wpływające na strukturę kapitału
stopy procentowe,system podatkowy i polityka gospodarcza,
poziom zadłużenia państwa,poziom rozwoju gospodarczegostopa inflacjiprzyjęte zasady rachunkowości,poziom korupcji i efektywność systemu
prawnego
Branżowe czynniki wpływające na strukturę kapitału
specyfika branży,struktura własnościowa,poziom dźwigni finansowej,udział importu i eksportu w
obrotach branży.
Mikroekonomiczne czynniki wpływające na strukturę kapitału
wielkość spółki,stopień ryzyka operacyjnego i finansowego spółki,koszty pozyskania kapitału,dostępność źródeł finansowania,rodzaj posiadanych aktywów i ich wartość zastawcza,cykl życia firmy,uzyskiwane marże i rentowność osiągana przez spółkę,jakość zarządzania, szczególnie w obszarze finansów,adekwatność przepływów pieniężnych do pokrycia,
przyszłego zadłużenia spółki i jego obsługi,polityka właściciela danej spółki.
Struktura aktywów i pasywów przedsiębiorstw w Polsce, %
Wyszczególnienie 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Aktywa trwałe 60,6 59,4 60,2 59,3 58,7 59,2
Aktywa obrotowe 39,4 40,6 39,8 40,7 41,3 40,8
Kapitały własne 51,2 51,1 53,2 50,5 51,8 58,6
Zobow. i rezerwy na zobowiązania
48,8 48,9 46,8 49,5 48,2 41,4
w tym zobow. długoterminowe
12,4 12,4 11,5 12,1 11,7 13,2
Średni udział aktywów trwałych w aktywach ogółem oraz przeciętny udział zadłużenia długoterminowego w długu ogółem
w wybranych krajach w 2005 roku.
Źródła finansowania przedsiębiorstw niefinansowych w wybranych krajach europejskich w 2010 roku
Kraj Udział kapitału
własnego
Udział kapitału obcego
Zmiana udziału kapitału własnego w latach 2008-
2010
Belgia 68 32 +8,7
W.Brytania 55 45 +7,8
Holandia 53 47 +6,6
UE 27 51 49 +4,4
Strefa Euro 50 50 +3,5
Polska 58,6 50,5 +8,1
Portugalia 47 53 +1,3
Hiszpania 41 59 +0,0
Grecja 33 67 +2,4
Źródła finansowania przedsiębiorstw w Polsce w latach 2005 -2010
Wyszczególnienie 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Kredyty, mld zł 124,24 138,34 171,72 227,16 220,45 214,17
Dynamika,% rok 2005 =100,0 100,0 111,3 138,2 182,8 177,4 172,4Leasing, mld zł 16,3 21,7 32,6 33,1 23,0 27,1
Dynamika, % rok 2005 = 100,0 100,0 133,1 200,0 203,1 141,1 166,2
Krótkoterm. papiery dłużne, mld zł
8,6 12,89 13,76 12,95 9,97 14,79
Dynamika,% rok 2005 =100,0 100,0 149,9 160,0 150,6 115,9 172,0
Obligacje długoterminowe, mld zł
8,92 8,83 13,87 14,94 16,31 17,35
Dynamika, % rok 2005 100,0 100,0 99,0 155,5 167,5 182,8 194,5
Relacja obligacji do kredytów bankowych
7,2 6,4 8,1 6,6 7,4 8,2
Struktura obcych źródeł finansowania przedsiębiorstw w Polsce
w 2010 roku według instrumentówWyszczególnienie Procent
Kredyty i pożyczki długoterminowe 17,5
Kredyty i pożyczki krótkoterminowe 16,1
Obligacje długoterminowe 0,9
KDP 0,7
Rezerwy 7,1
Zobow. z tyt. dostaw i usług 29,0
Zobow. z tyt. innych obciążeń 5,3
Poz. zobow. i rozlicz. międzyokresowe 23,4
Relacja wartości emisji obligacji do nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw oraz PKB w Polsce w
latach 2005 -2010, %Wyszczególnienie 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Udział wartości obligacji w nakładach
inwestycyjnych,%
6,8 5,7 7,2 6,9 8,71 13,6
Udział wartości obligacji w PKB, %
0,9 0,8 1,2 1,2 1,8 1,5
Rok mld zł zmiana do roku poprzedniego
1999 107 - 19
2000 120 + 12
2001 124 + 3
2002 125 + 1
2003 127 + 2
2004 122 - 4
2005 125 + 2
2006 143 + 14
2007 178 + 24
2008 228 + 28
2009 220 - 3,5
2010 214 - 2,8
2011 wrzesień 246 +14,9
Kredyty dla przedsiębiorstw
Zagraniczne zadłużenie firm (sektor pozarządowy i pozabankowy)
Wyszczególnienie 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011*
Wartość długu w mld euro
48,2 58,7 72,4 81,9 87,5 97,2 102,5
Wzrost do roku poprzedniego
Rok 2005 =100Kredyty krajoweRok 2005= 100
100,0
121,2
121,8
114,4
123,3
150,2
142,4
113,1
179,0
182,4
106,8
181,5
176,0
111,1
201.7
171,2
105,4
212,6
188,8
Zachowania banków w warunkach kryzysu
80% wzrost marży kredytowej,60 % większe wymagane zabezpieczenia,40% wyższe pozaodsetkowe koszty kredytu,33% zmniejszenie maksymalnej kwoty kredytu/
linii kredytowej,25% skrócenie maksymalnego okresu
kredytowania.
Koszty kredytów w Polsce
WIBOR 4,85 Marża 2008 1,1%
2009 2,9%
2010 2,1%
2011 1,7% sierpień 2011
Dodatkowe koszty kredytów Za rozpatrzenie wniosku kredytowego (0,1 do2% wartości kredytu) Za przyznanie kredytu (0,5 do4% wartości kredytu) Za formalnie przyrzeczenie udzielenia kredytu Prowizja za gotowość (0,2 do 2% niewykorzystanej kwoty kredytu) Za wcześniejszą częściową lub całościową spłatę kredytu (0,2 do 1%
nadpłaconej kwoty) Rekompensata za nieterminową opóźnioną spłatę raty kredytu (0,1 do2%
wysokości raty) Za zmianę umowy kredytowej (0,1 do 4% pozostałej do spłaty części kredytu) Za niedostarczenie w terminie określonych w umowie dokumentów niezbędnych
do monitorowania sytuacji ekonomiczno-finansowej podmiotu Za podwyższenie kwoty kredytu (0,5 do 4% dodatkowo przyznanej kwoty Za odroczenie spłaty kredytu (0,2 do 1% kwoty odroczenia Inne opłaty np. prowizja negocjacyjna za administrowanie kredytu pobierana za
każdy trzymiesięczny okres kredytu Za brak wymaganych obrotów na rachunku bieżącym (0,5% wartości kredytu np.
w Polbanku)
Relacja wartości obligacji korporacyjnych przedsiębiorstw
niefinansowych do PKB kraju lub regionu w 2010 roku
Kraj , region % do PKB
USAEuropa ZachodniaNiemcyPozostałe kraje rozwinięteChinyEuropa Wschodnia, Rosje oraz były republiki ZSRRCzechyPolska
32 % 20 % 34,6 %
19 % 11 % 1 %12,6 % 1,5 %
Struktura nabywców obligacji korporacyjnych
Nabywcy obligacji korporacyjnych i
papierów dłużnych
Struktura nabywców obligacji
korporacyjnych
Struktura nabywców papierów dłużnych
Banki 25% 35,0%
Fundusze emerytalne 9% 10,2
Fundusze inwestycyjne 18% 16,2
Inne instytucje finansowe 1% 0,7%
Podmioty zagraniczne 6% 4,5
Pozostałe jednostki 4% 7,6%
Przedsiębiorstwa 34% 20,8
Towarzystwa ubezpieczeniowe
4% 5,2
Razem 100,0% !00,0%
6,79% 6,32%7,57%
10,00%
11,80% 12,40%
14,10%
17%
15,20%
10,40%
12,90%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
18%
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Udział leasingu w finansowaniu inwestycji
Udział giełdy w finansowaniu inwestycji
Wyszczególnienie 2005 2006 2007 2008 2009
Środki pozyskane z emisji akcji na GPW w
mld zł (emisje akcji
debiutantów i spółek już notowanych)
5,0 4,3 9,1 5,3 12,3
Procent nakładów brutto na
środki trwałe w gospodarce
2,8 2,1 3,6 1,9 4,4
Planowane sposoby finansowania przez firmy w Europie w proc.
27 49 9 5 1 9
35 49 6 4 2 4
34 46 7 2 3 8
32 31 23 5 4 5
33 24 13 28 11
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Francja
Niemcy
W.Brytania
Polska
Turcja
Banki Własne fundusze Płatności od dostawców
Wsparcie kupującego Inne Nie wiem/Brak odpowiedzi
Sekcja energii , gazu i wody
Struktura aktywów i pasywów podmiotów sekcji energii, gazu i wody w Polsce w latach 2005 -2010,%
Wyszczególnienie 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Aktywa trwałe 78,7 76,9 82,5 81,4 78,1 77,9
Aktywa obrotowe 21,3 23,1 17,5 18,6 21,9 22,1Kapitały własne 62,8 63,9 72,0 68,6 70,6 70,1
Zobow. i rezerwy na zobow. w tym
37,2 36,1 28,0 31,4 29,4 29,9
- długoterminowe 11,8 10,2 6,7 6,1 5,1 5,0
- krótkoterminowe 14,0 13,9 14,7 13,5 13,2 13,2
- pozostałe zobowiązania 11,4 12,0 6,6 11,8 11,1 11,7
Kapitały stałe 74,6 77,8 86,7 82,1 83,8 83,3
Struktura zadłużenia przedsiębiorstw w sekcji energii, gazu i wody w podziale na sektor prywatny i publiczny
w latach 2005 -2009, %Wyszczególnienie 2005 2006 2007 2008 2009
Zobowiązania. i rezerwy na zobowiązania, mln zł
55 732 56 376 61 486 76 087 67 231
1.Rezerwy 15,3 17,1 20,9 20,7 23,7
2. Zobowiązania długoterminowe-kredyty i pożyczki
-z tytułu emisji papierów dłużnych
31,727,64,1
28,224,11,1
23,815,73,5
19,415,01,1
17,412,91,5
3.Zobowiązania krótkoterminowe-kredyty i pożyczki
-z tytułu emisji papierów dłużnych-z tytułu dostaw i usług- z tytułu podatków i ceł
37,66,00,2
18,46,0
38,66,50,4
18,06,7
40,75,80,5
18,06,5
42,96,72,4
18,35,3
45,07,10,9
20,86,2
4. Rozliczenia międzyokresowe 15,4 16,1 14,6 17,0 13,9
Struktura kredytów w przedsiębiorstwach sekcji energii, gazu i wody w latach 2005 - 2009
Wyszczególnienie 2005 2006 2007 2008 2009
Kredyty i pożyczki, w mln zł 18 739 17252 13 243 16 498 13 415
Dynamika, rok 2005 =100 100,0 92,1 67,4 88,0 71,6
Kredyty i pożyczki- długoterminowe- krótkoterminowe
82,028,0
78,821,2
73,126,9
79,320,7
64,835,2
-Kredyty bankowe-Pożyczki
84,315,7
85,114,9
80,419,6
71,428,6
76,323,7
-Kredyty krajowe-Kredyty zagraniczne
81,818,2
83,516,5
78,221,8
68,531,5
60,339,7
Średni kupon obligacji według poszczególnych klas ryzyka
Average coupon 2009 2010
Emerging market 9,6 9,6
Emerging market/ Investment grade
8,6 7,8
High yield 9,7 8,3
Investment grade 5,3 4,8
Dziękujemy za uwagę