1
DAG VAN HET KASTEEL 2018
P R O G R A M M A
BEZOEK KASTELEN EN BUITENPLAATSEN
IN UTRECHT
2 3
VEENENDAAL
ZEIST
VIANEN
UTRECHTWOERDEN
AMERSFOORT
KASTEEL LOENERSLOOT
KASTEEL WOERDEN
KASTEEL GROENEVELD
SLOT ZUYLEN
BUITENPLAATSGOUDESTEIN
KASTEEL DE HAAR
KASTEELTOREN IJSSELSTEIN
SLOT ZEIST
LANDGOEDOUD AMELISWEERD
KASTEELRHIJNAUWEN
STERKENBURG
RIDDERHOFSTAD SANDENBURG KASTEEL AMERONGEN
HUIS DOORN
JACHTHUIS BEUKENRODE
BUITENPLAATS DOORNVELD
KASTEEL DUURSTEDE
IJSKELDER
VON GIMBORN ARBORETUM
HISTORISCHE MOESTUINBARTIMEUS
BUITENPLAATS VREEDENHORST
LANDGOED WICKENBURGH
KASTEELSCHALKWIJK II
DWARS DOOR UTRECHT
Kasteel Amerongen
Historische Moestuin Bartimeus
Jachthuis Beukenrode
Kasteel De Haar
Huis Doorn
IJskelder, vroeger behorend bij Huis Doorn
Buitenplaats Doornveld
Kasteel Duurstede
Buitenplaats Goudestein
Kasteel Groeneveld
Kasteel Loenersloot
Landgoed Oud Amelisweerd
Kasteel Rhijnauwen
Ridderhofstad Sandenburg
Kasteel Schalkwijk II
Kasteel Sterkenburg
Von Gimborn Arboretum
Buitenplaats Vreedenhorst
Landgoed Wickenburgh
Kasteel Woerden
Kasteeltoren IJsselstein
Slot Zeist
Slot Zuylen
FOTO KASTEEL DUURSTEDE: ALBERT SPEELMAN
4 5
De Nederlandse Kastelenstichting organiseert ieder jaar op tweede pinksterdag de landelijke Dag van het Kasteel. Die dag zetten kastelen en buitenplaatsen de poorten open om belangstel-lend publiek te ontvangen. In deze brochure laten wij alle deelnemende kastelen en buitenplaatsen aan Dag van het Kasteel 2018 in de provincie Utrecht aan u zien. Nederland, maar zeker de provincie Utrecht, is rijk aan diverse soorten kastelen en buitenplaat-sen. De Nederlandse Kastelenstichting heeft als doel dit erfgoed en de kennis daarover levend te houden. Een van de manieren om deze kennis door te geven is Dag van het Kasteel.
Naast dat kastelen en buitenplaatsen prach-tige, imposante gebouwen zijn, herbergen zij ook een schat aan verhalen. Kleine verhalen,
grote verhalen, verhalen uit het verleden en uit het heden. Veel van die verhalen zijn de moeite waard om te vertellen, maar nauwelijks bekend. Daarom is het thema van Dag van het Kasteel 2018 Verborgen Verhalen Verteld. Wij nodigen u van harte uit om tijdens Dag van het Kasteel een kasteel of een buitenplaats te bezoeken om zo’n verborgen verhaal te ont-dekken.
Het Dag van het Kasteel-team wenst u een mooie dag!
VOORWOORD
6 7
verdedigen tegen een serieuze aanval. Waarom zijn ze dan gebouwd en door wie? Zeker weten doen we dat niet, maar het idee is nu dat het vooral sta-tussymbolen zijn geweest. De bouw van de torens lijkt samen te hangen met agrarische ontginnin-gen. Zowel langs de Vecht als in het zuidoosten van de provincie lagen in de middeleeuwen uitge-strekte veengebieden. Toen de Kromme Rijn bij Wijk bij Duurstede werd afgesloten, konden de waterstanden beter beheerst worden. De omrin-gende moerassen werden ontwaterd en omgezet in landbouwgronden. Deze ontginningen wer-den georganiseerd vanuit de kerkelijke instellingen die in Utrecht heel machtig waren. De uitvoering gebeurde door de zogenaamde ministerialen, hoge ambtenaren in dienst van de bisschop en de kapit-tels (colleges van geestelijken). Hun nazaten zijn waarschijnlijk rijk geworden en wilden hun nieuwe rijkdom graag laten zien. Vandaar de bouw van de woontorens, die in het toen vrij kale gebied goed zichtbaar geweest moeten zijn.
BUITENPLAATSENIn de zeventiende eeuw werd Amsterdam de overslaghaven van de wereld. Handige kooplie-den verdienden er kapitalen en een deel van het vergaarde geld werd belegd in grond. Sommige
Amsterdammers lieten hun oog vallen op de rivier de Vecht en bouwden daar luxe buitenhuizen, om er de zomer door te brengen. Rondom de hui-zen lieten ze soms uitgestrekte tuinen aanleggen, met indrukwekkende hagen, vijvers, fonteinen en tuinbeelden. Mode was toen om de tuinen symme-trisch te ontwerpen, met veel lange lanen, vierkante en rechthoekige borders en waterpartijen.In de negentiende eeuw veranderde de tuinmode. Meer reliëf werd populair, maar ook een natuur-lijker aanleg met slingerende paden en bijzondere boomgroepen. Zulke tuinen konden veel beter aan de oostkant van de provincie worden aange-legd, waar de Utrechtse Heuvelrug zorgde voor hoogteverschillen. De zandgronden daar waren bovendien niet duur in de aanschaf en de aanleg van betere wegen, kanalen en later de spoorwe-gen ontsloten dit gebied. Zo gingen stedelingen uit Utrecht maar ook van verder weg hier hun zomers doorbrengen. De Utrechtse Heuvelrug werd een groot buitenplaatsenlint, dat de naam Stichtse Lustwarande kreeg. Veel van de indrukwekkende middeleeuwse kaste-len en de aangename buitenplaatsen bestaan nog steeds en geven de provincie haar huidige aanblik. Een deel is tegenwoordig opengesteld als museum of wandelgebied.
Utrecht is wat oppervlakte betreft de kleinste pro-vincie, maar het is rijk bedeeld met kastelen en buitenplaatsen. Dat heeft veel te maken met de geografie. In de middeleeuwen werd Utrecht, toen nog het Sticht genaamd, omringd door agressieve buren, zoals de Gelderse hertogen en de Hollandse graven. Om zich te beschermen liet de hoogste baas in Utrecht, de bisschop, aan de grenzen indruk-wekkende kastelen neerzetten. In de zeventiende eeuw was de idyllische rivier de Vecht een aantrek-kelijke locatie voor rijke Amsterdamse kooplieden om er een buitenplaats aan te leggen. Nog steeds kan Utrecht bogen op een groot aantal monumen-tale historische gebouwen en parken, waarvan een deel voor publiek is opengesteld.
DE SLEUTELS VAN HET STICHTOm de expansie van Holland en Gelre tegen te gaan, bouwden de Utrechtse bisschoppen kas-telen aan de grenzen, zoals Ter Horst in het oosten en Montfoort in het westen. Kastelen en
oorlogsvoering waren echter een kostbare zaak en nogal eens keken de bisschoppen tegen een lege schatkist aan. Een tijdelijke oplossing was dan een kasteel in onderpand te geven voor een flinke geld-lening. Nadeel natuurlijk was dat als de lening niet werd afgelost, de bisschop zijn kasteel kwijt was. Dat was des te meer een probleem als de lening was voorgeschoten door de graven van Holland of de hertogen van Gelre: dan had precies die per-soon het kasteel in handen die buiten de deur moest worden gehouden! Die grenskastelen wer-den de sleutels van het Sticht genoemd: wie die in handen had, beheerste Utrecht. Helaas vielen die sleutels dus nogal eens in verkeerde handen..
WOONTORENSDe provincie Utrecht is vooral bekend geraakt om de vele woontorens. Zowel bij Jutfaas als langs de Vecht en in Langbroek hebben er tientallen gestaan. Die torens zijn raadselachtig. Ze staan vaak heel dicht bij elkaar en lijken nogal lastig te
DWARS DOOR UTRECHTRIJK KASTELEN- EN BUITENPLAATSENLANDSCHAP
1. Veel Utrechtse kastelen zijn begonnen als woontoren. In
het huidige kasteel zijn de historische resten van deze
torens vaak bewaard gebleven.
2. Sandenburg herbergt zo'n historische woontoren, die nog
herkenbaar is in het midden.
3. In Utrecht had je een bijzonder soort kasteel, de
Ridderhofstad. Het bezit van een Ridderhofstad gaf een
edelman veel politieke macht. Kasteel Sterkenburg is zo'n
Ridderhofstad.
4. Veel buitenplaatsen aan de Vecht leken op Amsterdamse
grachtenpanden, zoals bijvoorbeeld Goudestein.
5. Doornveld is een voorbeeld van een buitenplaats die in
de negentiende eeuw werd aangelegd op de Utrechtse
Heuvelrug.
2 3
4 5
VOOR 13E EEUWEERSTE HOUTEN
WOONTOREN
ROND 1550STENEN
WOONTOREN
1 INFOGRAPHIC: MOKER ONTWERP FOTO: ALBERT SPEELMAN FOTO: HANS HAGEMAN
8 9
HISTORISCHE MOESTUIN BARTIMEUSDeze ommuurde moestuin is geopend in 1869. Hij hoorde
aanvankelijk bij landhuis La Forêt, maar kwam in 1963 groten-
deels in handen van Bartiméus, een instituut voor blinden en
slechtzienden. Het landhuis werd afgebroken. Tegenwoordig
werken bewoners van Bartiméus en vrijwilligers in de tuin, die
is opengesteld voor bezoekers. De oude kweekbakken voor
de groente- en bloementeelt zijn nog volop in gebruik. In het
rosarium is een groot aantal rozensoorten te bewonderen.
ADRESDriebergsestraatweg 44
3941 ZX Doorn
INFORMATIE • Openingstijden: 12.30 - 16.30 uur
• Entree: gratis
• Opengesteld: alleen tuin
PROGRAMMAMuzikaal optreden van het Domstad Jeugdorkest en het jeugdblaasorkest, zie: www.domstad-jeugdorkest.nlOptredens van Pedaal Vocaal, zie: www.scauh.nl
KASTEEL AMERONGENKasteel Amerongen heeft zijn huidige uiterlijk gekregen aan
het eind van de zeventiende eeuw. Het kasteel was toen vrij-
wel tot de grond toe afgebrand door de Fransen, en werd
herbouwd in de Hollands-classicistische stijl. Het sober
gedecoreerde huis is vrijwel vierkant. Bijzonder is dat de
toegangsbrug twee loopvlakken heeft: een naar het sou-
terrain, en een tweede naar de bel-étage. De onderste brug
was bedoeld voor het personeel, de bovenste voor de fami-
lie en de gasten.
ADRESDrostestraat 20
3958 BK Amerongen
INFORMATIE• Openingstijden: 11.00 - 17.00 uur
• Entree: volwassenen € 12,00, kinde-
ren € 6,00, Museumkaart geldig
• Opengesteld: huis en tuin
PROGRAMMAExclusief voorproefje op de rondleiding Help, de keizer komt! (vanaf 3 juni) over de roerige periode rond het verblijf van keizer Wilhelm II.Bezoek het kasteel en leer alles over het verblijf van de keizer.Live historische muziek.Kinderactiviteiten zoals cupcakes versieren.Cream tea en taartenbakactie voor het goede doel.
KASTEEL DE HAARKasteel De Haar is misschien al in de twaalfde eeuw als motte-
kasteel gebouwd. Een motte is een kunstmatige heuvel, waar
vaak een versterkte toren stond. Die toren is waarschijnlijk
in de eeuwen daarna uitgebreid met torens en woonvleu-
gels. Na 1641 werd het kasteel niet meer permanent bewoond
en het verval zette in. In 1890 verkeerde het kasteel in slechte
staat. Pierre Cuypers en zijn zoon Joseph restaureerden de
nog bestaande middeleeuwse gedeeltes van het kasteel. De
ingestorte en verdwenen bouwdelen herbouwden zij. Henri
Copijn legde de tuin rondom het kasteel aan. Om hiervoor
ruimte te maken, werd het oude dorp Haarzuilens verplaatst.
ADRESKasteellaan 1
3455 RR Haarzuilens
INFORMATIE • Openingstijden: Kasteel 11.00 - 17.00 uur,
Park en Kasteelwinkel 9.00 - 17.00 uur
• Entree (incl. rondleiding): Volwassenen € 19,50,
Kinderen 4 t/m 12 jaar € 13,50, Kinderen < 4
jaar gratis, Museumkaart (toeslag) € 3,50
• Zonder rondleiding reguliere toegangsprijzen
• Opengesteld: huis en tuin
PROGRAMMABekijk de pas gerestaureerde personeelsver-trekken op de bovenste verdieping. Tijdens een avontuurlijke rondleiding ontdek je hoe koks, knechten en kamermeisjes hier leefden en werkten. Een unieke kans, want er zijn vrij-wel geen kastelen in Nederland waar zulke afgezonderde zolderruimtes te bezoeken zijn.
Let op: Rondleiding De verborgen kamers van De Haar dagelijks tussen 12.00 en 16.00 uur. Alleen in combinatie met regulier kasteelbezoek. Tickets alleen online verkrijgbaar via: www.kas-teeldehaar.nl
JACHTHUIS BEUKENRODELandgoed Beukenrode is sinds 1908 een zelfstandig landgoed.
Voorheen behoorde dit gebied tot kasteel Moersbergen en
daarna tot kasteel Sterkenburg.
Rond 1872 werd het huidige hoofdhuis (jachthuis) gebouwd.
Eigenaar Kees Kneppelhout, de broer van schrijver J.
Kneppelhout, bouwde het nieuwe huis Nieuw-Sterkenburg.
Dit was een villa in neorenaissancestijl met Italiaanse invloe-
den. Opvallend is het miniatuurkerkje in het park. Het is
gebouwd als folly, een schijnkapelletje, ter versiering van
de tuin.
ADRESBeukenrodelaan 2
3941 ZP Doorn
INFORMATIE • Openingstijden: 10.00 - 15.00 uur
• Entree: gratis
• Opengesteld: huis en tuin
PROGRAMMAGebouw is open voor de geïnteresseerde bezoeker. Horecastop voor koffie/thee met lekkers.
FOTO: BARTIMEUS FOTO: HANS HAGEMAN
1 0 1 1
IJSKELDERVROEGER BEHOREND BIJ HUIS DOORN
De ijskelder die bij Huis Doorn hoorde, ligt aan de rand van
het centrum van Doorn in het IJskelderbos. Dit bos is in de
twintigste eeuw afgesplitst van het landgoed van Huis Doorn.
Het is een van de 106 ijskelders die in ons land bewaard zijn
gebleven. De ijskelder is al te zien op een kaart van het land-
goed uit 1792, en is daarmee een van de oudste in Nederland.
De exacte bouwdatum is tot nu toe niet achterhaald.
ADRESDorpsstraat Doorn ter hoogte van de IJskelderlaan
INFORMATIE• Openingstijden: 13.00 - 17.00 uur
• Entree: gratis
• Opengesteld: ijskelder
PROGRAMMAVrijwilligers geven uitleg over de ijskelder, zijn functie als winterverblijfplaats voor vleermuizen en zijn historie.
KASTEEL DUURSTEDEIn de dertiende eeuw begint men in Nederland te bouwen met
baksteen. Daarvoor werd gebouwd in natuursteen, maar dat
was zo kostbaar dat alleen de allerrijksten, zoals de bisschop
van Utrecht, zich een stenen huis konden veroorloven. Door
de heruitvinding van de baksteen ging iedereen die indruk
wilde maken, in steen bouwen. Zo ook Zweder van Abcoude,
die in 1270 in baksteen kasteel Duurstede laat optrekken. Na
1470 was het kasteel, inmiddels eigendom van de bisschop
van Utrecht, het centrum van macht, praal en pracht en van
grootse feesten. In de zestiende eeuw raakte het kasteel ech-
ter in verval. Door restauraties heeft het kasteel een deel van
zijn grandeur teruggekregen.
ADRESLangs de Wal 1
3961 AB Wijk bij Duurstede
INFORMATIE• Openingstijden: 11.00 – 17.00 uur
• Entree: gratis
• Opengesteld: huis en terras
PROGRAMMABeide torens zijn te bezoeken: in de Donjon is een expositie van KunstStad Wijk.Vanaf 14.00 uur brengt Troubadour Boudewijn Hansen bezoekers in de stemming met prachtige liederen en verhalen. Het Regionaal Historisch Centrum Zuidoost Utrecht is aanwezig met informatie en publica-ties over de kastelen in Zuidoost UtrechtVoor kinderen: klimtocht langs alle spannende vertrekken in de torens, knutselen en kleuren op de binnenplaats van het kasteel.Poppenspeelster Lucienne Kuperus presenteert verhalen met poppentheater 'De Kletskous'.
HUIS DOORNHuis Doorn is vooral bekend als de voormalige residentie van
de Duitse ex-keizer Wilhelm II. Waarschijnlijk is eind dertiende
eeuw het eerste kasteel Doorn gebouwd, maar al rond het jaar
800 stond op deze plek een boerenbedrijf van de Domkerk.
Het kasteel is vele malen verbouwd. In 1919 werd Huis Doorn
gekocht door keizer Wilhelm II die uit Duitsland gevlucht was.
ADRESLangbroekerweg 10
3941 MT Doorn
INFORMATIE• Openingstijden: 12.00 - 17.00 uur
• Entree Huis (exclusief tentoonstellingspaviljoen):
Volwassenen € 12,00, Kinderen 7-18 jaar € 6,00
• Opengesteld: huis en tuin
PROGRAMMANeem een kijkje achter de schermen van het Poortgebouw.
BUITENPLAATS DOORNVELDHet eclectische buitenhuis Doornveld is gebouwd door de
Zeister aannemer Gerrit Meerdink in opdracht van Henricus
Ravesteijn in 1861. Ravesteijn was eigenaar van een pannen-
bakkerij en bouwde het huis voor zijn dochter, die er met haar
man, predikant Jochem Westrik ging wonen. Na hen was het
huis in handen van verschillende eigenaren. Het huis werd ook
als pension en zomerhuis gebruikt. In 1969 werd Doornveld
verkocht aan een stichting voor ouderen met een handicap.
Sindsdien is Doornveld geen woonhuis meer. Vanaf 1988 is
het in gebruik als kantoor.
ADRESDriebergsestraatweg 27
3941 ZS Doorn
INFORMATIE• Openingstijden: 13.00 - 17.00 uur
• Entree: gratis
• Opengesteld: alleen tuin
PROGRAMMAOm 14.30 uur geeft tuinarchitect Dick Haver Droeze een rondleiding in de tuin.Verhalenverteller Josine van der Schot ver-telt een spannend verhaal over Doornveld.Geniet van een wijnproeverij.
FOTO: STIJN DECORTE
1 2 1 3
KASTEEL GROENEVELDKasteel Groeneveld werd gebouwd in de achttiende
eeuw. In die tijd was het gebruikelijk dat gefortuneerde
Amsterdammers een buitenplaats aanschaften en daar
genoten van het goede leven. Ook konden zij hun ama-
teur-architectonische kennis botvieren op de buitenverblijven.
Hierdoor is Groeneveld vaak verbouwd en uitgebreid. Na 1940
kwam Groeneveld in handen van Staatsbosbeheer, die het
verblijf verhuurde aan de familie Colson. Door de activitei-
ten van de Colsons werd Groeneveld een artistieke vrijplaats.
Tegenwoordig is Kasteel Groeneveld geopend voor bezoekers.
ADRES Groeneveld 2
3744 ML Baarn
INFORMATIE• Openingstijden: 11.00 - 17.00 uur
• Entree: Volwassenen € 5,00, 65+ € 4,00, Kinderen
van 4 tot 12 jaar € 2,50, Kinderen tot 4 jaar gratis
• Opengesteld: huis en tuin
PROGRAMMABark in the Park voor honden, hun baasjes en liefhebbers. Met of zonder hond, gediplomeerde instructeurs, een dierenarts en een gedragsdeskun-dige beantwoorden vragen. Lathyrusshow in de grote hal van Kasteel Groeneveld. Het leidende thema is ‘Huwelijk’. Tentoonstelling over Fiep Westendorp met speel-zolder voor de kinderen, speurtochten binnen en buiten.Rondleidingen door het kasteel, inclusief sterke verhalen.
PROGRAMMAU bent van harte welkom om 11.00, 12.00, 13.00, 14.00, 15.00 of 16.00 uur. U heeft elk uur 55 minuten de tijd de vele fraaie ruimten te bezich-tigen.Om 12.00 en 14.00 uur gratis parkrondleiding. In het park is een aantrekkelijke speurtocht voor kinderen uitgezet. Een formulier daarvoor kunt u bij de tent afhalen.In het kasteel zijn zeven mooie prenten van het vroegere kasteel tentoongesteld. Elk uur worden drie video's vertoond. Over de laatste, zeer kleurrijke bewoonster van het kas-teel, barones Van Nagell-Martini Buys, over de Tweede Wereldoorlog met Kasteel Loenersloot in een bijzondere rol, en over vleermuizen in en rond het kasteel.De Japanse fortepianiste Kuoru Iwamura ver-tolkt elk uur op een Broadwood tafelpiano uit 1829 werken van Schubert, Beethoven en Chopin.
BUITENPLAATSGOUDESTEINLangs de Vecht stonden veel luxe buitenhuizen van rijke
Amsterdammers. Goudestein bij Maarssen was zo’n huis.
In Goudestein woonde zelfs een burgermeester van
Amsterdam, Jan Elias Huydecoper. Hij nam zijn toevlucht in
het rustige Goudestein in 1787 toen hij werd bedreigd door
de Oranje-gezinde inwoners van Amsterdam. Goudestein is
tegenwoordig te bezoeken in combinatie met een bezoek
aan het Vechtstreekmuseum.
ADRESDiependaalsedijk 19B
3601 GH Maarssen
INFORMATIE• Openingstijden: 10.30 - 17.00 uur
• Entree: € 8,00 voor beide rondleidingen samen,
t/m 16 jaar € 3,00, Museumkaart € 5,00
• Opengesteld: museum, huis en tuin
PROGRAMMARondleidingen bestaand uit twee onderdelen: Vechtstreekmuseum langs de semipermanente ten-toonstelling De Vecht – ons pronkstuk! Over hard werken, luxe leven en industrie op buitenplaatsen tussen Amsterdam en Utrecht. Langs de wisselten-toonstelling Sport en Spel in de Vechtstreek. Daarna steekt u over naar buitenplaats Goudestein. De rondleidingen starten om 10.30 en 13.30 uur.
KASTEEL LOENERSLOOTGelegen tussen de A2, het Amsterdam-Rijnkanaal, het spoor
Amsterdam-Utrecht en de drukke N201 ligt Kasteel Loenersloot
tussen de bomen verscholen. Het kasteel domineert sinds
ongeveer 1250 het dorp Loenersloot en de omgeving. Het
begon met alleen een donjon, en in de loop der eeuwen is
er veel veel aan- en bijgebouwd, maar ook veel afgebroken.
In 2012 is het kasteel ingrijpend gerestaureerd. Sindsdien is
het kasteel opengesteld voor publiek.
ADRESRijksstraat 211
3634 AL Loenersloot
INFORMATIE• Openingstijden: 11.00 - 17.00 uur
• Entree: € 6,00, Beschermers Utrechts Landschap
€ 3,00, kinderen t/m 12 jaar gratis
• Opengesteld: huis en tuin
Let op: Reserveren voor de verschillende onder-delen via www.utrechtslandschap.nl/loenersloot
FOTO: ALBERT SPEELMAN
1 4 1 5
KASTEEL RHIJNAUWEN In 1394 verkreeg Jan van Renesse het kasteel Rhijnauwen via
zijn vrouw Aleydt van Lichtenberg. De Van Lichtenbergs waren
een machtige Utrechtse familie die het regelmatig aan de
stok had met andere Utrechtse geslachten. In die strijd werd
ook de familie Van Renesse getrokken, met als gevolg dat
ze uit de stad warden verbannen en hun Kasteel Rhijnauwen
in brand werd gestoken. Na 1450 werd er een nieuw huis
opgetrokken, waarvan nog delen in het huidige buitenhuis
herkenbaar zijn. Let op de afwijkende baksteensoort! In het
huis Rhijnauwen huist sinds 1933 een jeugdherberg, de oud-
ste jeugdherberg van Nederland.
ADRES Rhijnauwenselaan 14B
3981 HH Bunnik
INFORMATIE• Openingstijden: 12.00 – 16.00 uur
• Entree: gratis
• Opengesteld: tuin
PROGRAMMAVoor kinderen: kastelen springkussen, leuke knut-selactiviteiten en kleurplaten.
KASTEEL SCHALKWIJK IIKasteel ‘Schalkwijk II’ is de opvolger van het honderden
meters noordelijker gelegen kasteel ‘Schalkwijk I’. In 1633
koopt Adriaen Ram het kasteel. Hij was katholiek en de zuid-
toren van het kasteel werd ingericht als schuilkerk. Dat was
verboden en de Staten van Utrecht poogden aan de missen
een einde te maken. Dat lukte maar matig, omdat de – even-
eens katholieke – bevolking van Schalkwijk het kasteel met
hand en tand verdedigde. Uiteindelijk raakte het kasteel ver-
vallen en is het rond 1800 gesloopt.
ADRESTetwijkseweg 4
3998 NN Schalkwijk
INFORMATIE• Openingstijden: 13.00 - 17.00 uur
• Entree: terrein gratis, vertelling € 2,00
• Opengesteld: kasteelterrein
PROGRAMMAVertelster Rita van Overstraeten neemt u mee op een Verhalenwandeling over het terrein. De geschiedenis van beide kastelen komt aan bod. De wandeling duurt 45 à 60 min.Het kasteelterrein is opengesteld.
OUD AMELISWEERD Oud Amelisweerd vindt zijn oorsprong in de dertiende eeuw
en werd in 1537 als ridderhofstad erkend. Het lijkt er op dat
het daarna vervallen is en er misschien zelfs helemaal geen
kasteel meer stond, maar slechts een boerderij met een speel-
huis (een tuinkoepel) aan de Kromme Rijn. Pas door Gerard
baron Taets van Amerongen werd er na 1760 op oude fun-
damenten een nieuw buitenhuis gebouwd en een fraaie tuin
aangelegd. Beroemd is Oud Amelisweerd door de indrukwek-
kende Chinese behangsels in de kamers op de begane grond,
die onlangs zorgvuldig zijn gerestaureerd.
ADRESKoningslaan 9
3981 HD Bunnik
INFORMATIE• Openingstijden: 11.00 - 17.00 uur
• Entree: Volwassenen € 12,00, Museumkaart € 2,00,
t/m 8 jaar gratis, 9-18 jaar / CJP / Studenten
€ 6,00, ICOM-kaart / Vrienden van MOA gratis
• Opengesteld: huis en tuin
PROGRAMMADrie rondleidingen met ieder een ander thema waarin een voormalige bewoner in de spotlight wordt gezet. Wat heeft hij aan het landhuis toe-gevoegd, en wat waren zijn verborgen verhalen? Om 11.00, 13.00 en 15.00 uur worden de ver-halen verteld van Taets van Amerongen, koning Lodewijk Napoleon en Bosch van Drakestein.
RIDDERHOFSTAD SANDENBURGIn de dertiende eeuw werd Sandenburg als woontoren
gebouwd, een van de vele langs de Langbroekerwetering.
In 1792 werd Sandenburg gekocht door Gijsbert van Lynden.
Bezit van deze ridderhofstad gaf namelijk deze Gelderse
edelman toegang tot de Utrechtse Ridderschap. Andere Van
Lyndens kochten het nabijgelegen Lunenburg. Gijsberts erf-
genamen verbouwden het kasteel, en het landgoed groeide
door aankoop en vererving. Recent zijn alle gebouwen geres-
taureerd. Van de tuinschuur is een woning gemaakt en de
voormalige veestal, de oranjerie en het koetshuis zijn nu kan-
toorruimtes. Het hoofdhuis wordt nog steeds bewoond door
de familie Van Lynden van Sandenburg.
ADRESLangbroekerdijk A 26
3947 BH Langbroek
Let op: parkeren op de Sandenburgerlaan 6
INFORMATIE• Openingstijden: 11.00 - 17.00 uur
• Entree: gratis
• Opengesteld: alleen tuin
PROGRAMMADe recent gerestaureerde Oranjerie en park zijn opengesteld. Tussen 12.30 en 13.30 uur rijden ruim 100 old-timers voor het kasteel langs.Vanaf 14.00 uur is er een proeverij van bieren uit de Kromme Rijnstreek. Gedurende de hele dag kunnen bezoekers in de karakteristieke Oranjerie een stop maken voor kof-fie met lekkers of een high tea.
FOTO: HENK BOL
1 6 1 7
VON GIMBORN ARBORETUMMax von Gimborn was een fabrikant van penneninkt en een
groot liefhebber van coniferen en rododendrons. Hij kocht in
1924 op de Heuvelrug 47 hectare grond en verhuisde zijn jonge
bomenverzameling naar Doorn. Aanvankelijk was het plan
om ook op het terrein te gaan wonen. Maar door de crisis-
jaren moest hij zijn fabriek verkopen en is de geplande villa
nooit gebouwd. Op het terrein verzamelde hij verschillende
soorten bomen: een arboretum.
ADRESVelperengh 13
3941 BZ Doorn
INFORMATIE• Openingstijden: 09.00 - 19.00 uur
• Entree: € 6,00, Jaarkaarthouders Arboretum
en kinderen t/m 15 jaar gratis
• Opengesteld: tuin
• Let op: betalen alleen via pinautomaat aan de
buitenmuur van het bezoekersgebouw
PROGRAMMAKorenfestival met optredens van verschillende koren.
LANDGOED WICKENBURGHLandgoed Wickenburgh is een landgoed waarvan de geschie-
denis teruggaat tot het jaar 1300. Sinds 1741 is het in bezit van
de familie Wttewaall. Rond 1860 is het landhuis verbouwd
naar de vorm die het nu heeft. In het gebouw bevinden zich
nog allerlei historische details, zoals een marmeren vloer en
lambrisering uit de achttiende eeuw en hier en daar nog bal-
kenlagen uit de zeventiende eeuw. In 2012 is het landgoed
weer in de volle glorie van 1860 hersteld.
ADRES Wickenburghseweg 15
3997 MT `t Goy
INFORMATIE• Openingstijden: 10.00 - 17.00 uur
• Entree: Gratis
• Opengesteld: alleen tuin
PROGRAMMALuister naar het verhaal over de geschiedenis van Landgoed Wickenburgh, geïllustreerd met stuk-ken uit het huisarchief en archeologische vondsten.Rondleidingen over het landgoed.Rust uit met koffie/thee/fris/wijn en gebak.
KASTEEL STERKENBURGDe familie Van Wulven behoorde tot de ministerialenstand
en heeft waarschijnlijk een rol gespeeld in de ontginnin-
gen in zuidoost Utrecht. Rond 1260 bezaten ze een kasteel
in Langbroek, Sterkenburg, dat een vijfhoekige vorm had.
De karakteristieke ronde toren, met muren van 2,5 m dik,
is daar wat later aan toegevoegd. Het kasteel had ook een
voorburcht, waar in 1626 een nieuwe poort werd neergezet.
Het kasteel bracht zijn eigenaren weinig geluk: sommige
families stierven uit niet lang nadat ze Sterkenburg hadden
geërfd, andere gingen failliet. In de achttiende eeuw werd
het kasteel ingrijpend veranderd door de Utrechtse regen-
tenfamilie Van Westrenen. Deze familie bouwde een nieuwe
woonvleugel, met daarin een grote zaal en kamers met luxe
behang. Een eeuw later brak de toenmalige eigenaar weer
een middeleeuws bouwdeel af om dat te vervangen door
een moderne vleugel.
ADRES Langbroekerdijk 10
3972 ND Driebergen-Rijsenburg
INFORMATIE• Openingstijden: 10.30 – 17.00 uur
• Entree: rondleiding kasteel € 7,50, terras gratis
• Opengesteld: huis en tuin
PROGRAMMAKoor Vinkenvocale zingt in de grote zaal van het kasteel om 11.00, 12.30, 14.00 en 15.30 uur.Rondleidingen door het kasteel, inclusief beklim-ming van de middeleeuwse toren om 11.30, 13.00 en 14.30 uur.Distilleerderij De Pronckheer verkoopt likeu-ren, Eau de Vie van fruit uit de streek, en andere dranken.Bij mooi weer is er een brocante op het voor-plein en terras in de hoogstamboomgaard met koffie en taart.
BUITENPLAATSVREEDENHORST Buitenplaats Vreedenhorst heeft een vierkant, in landschaps-
stijl aangelegd park, door een gracht gescheiden van de weg.
In 1650 is het huidige huis gebouwd. Waarschijnlijk is deze
locatie al bewoond sinds de middeleeuwen, gezien de kloos-
termoppen (middeleeuwse bakstenen) die zich in gemetselde
gewelven van de kelder bevinden. Het is één van de oud-
ste buitenplaatsen met een boerderij-achtige indeling: een
asymmetrische gevel met een voorraadkelder waarboven
zich de voorname opkamer bevindt.
ADRES Bergseweg 18
3633 AK Vreeland
INFORMATIE• Openingstijden: Alleen tijdens rondleiding: om 10.00 uur
en 14.00 uur
• Entree: € 7,50
• Opengesteld: huis en tuin
• Let op: alleen tijdens rondleiding
PROGRAMMARondleiding met bijzondere aandacht voor de familieportretten en de geschiedenis van de Dorsserwaardse polder waarin de buitenplaats is aangelegd.
FOTO: VON GIMBORN
FOTO: VREEDENHORST
1 8 1 9
KASTEELTOREN IJSSELSTEINHet oudste kasteel IJsselstein is waarschijnlijk eind dertiende
eeuw gesticht door Gijsbrecht van IJsselstein.
In 1417 werden de verdedigingswerken en het kasteel
gesloopt. Pas na 1466 is begonnen met herbouw.
In de achttiende eeuw raakte het kasteel in verval. Het was
deels in gebruik als stadsgevangenis van IJsselstein en als
ambtswoning van de drost.
In 1795 werd het kasteel tijdelijk bezet door Franse troepen.
Omdat IJsselstein bezit was van de gevluchte stadhouder,
werd het kasteel tot nationaal eigendom verklaard. In 1812
werd het gekocht door een particulier en ingericht als woon-
huis.
ADRESKronenburgerplantsoen 9
3401 BM IJsselstein
INFORMATIE• Openingstijden: 13.00 - 17.00 uur
• Bezoek museum IJsselstein: € 6,00,
Museumkaart geldig, rondleidingen gratis
• Opengesteld: museum en toren
PROGRAMMA13.00 en 14.00 uur historische rondleiding.15.00 en 16.00 uur kinderrondleiding met Ridder Roderick.
Let op: vooraf aanmelden voor rondleidingen via [email protected] Verzamelen bij museum (Walkade 2-4, IJsselstein).
SLOT ZUYLEN Slot Zuylen werd in 1247 bewoond door Gijsbert van Zuylen.
Door vererving kwam het in handen van de Zeeuwse fami-
lie Van Borssele, die een vooraanstaande rol speelde in de
Hoekse en Kabeljauwse twisten. In deze burgeroorlog stond
de stad Utrecht aan de andere kant en gewapende burgers
vernielden het kasteel in 1422. Pas een eeuw later werd het
herbouwd en vanaf 1655 was het slot in bezit van de fami-
lie Van Tuyll van Serooskerken. De beroemdste bewoonster
was Belle van Zuylen. De laatste Van Tuyll bracht in 1951 het
kasteel in een stichting onder.
ADRESTournooiveld 1
3611 AS Oud Zuylen Utrecht
INFORMATIE• Openingstijden: 11.00 - 17.00 uur
• Entree: volwassenen € 12,50, kinderen € 6,50, CJP/
studenten/U-pas € 9,50, Museumkaart gratis
• Alleen tuin € 3,00
• Opengesteld: huis en tuin
PROGRAMMARondleiding met een uniek kijkje in de kasten van Belle’s ouderlijk huis. De deuren gaan open van kasten die normaal gesproken altijd gesloten zijn. Bekijk onder andere het Utrechts toogkastje, zeventiende-eeuws rariteitenkabinetje en de acht-tiende-eeuwse linnenkast gevuld met hoge stapels damast.Speciale rondleiding Adel en Accessoires: kleine voorwerpen, grote verhalen. Bijzondere en alle-daagse accessoires vertellen eindelijk hun verhaal over de bewoners van Slot Zuylen.
KASTEEL WOERDENDe eerste bekende eigenaar is Jan van Beieren, die het kas-
teel in 1415-1416 liet bouwen.
In 1506 kwam Woerden in het bezit van de zesjarige Karel V.
Vanaf 1672 kwam het kasteel in handen van verschillende par-
tijen. In 1795 werd het afgestaan aan de Fransen.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden er soldaten ver-
zorgd. In 1980 verliet het Departement van Defensie kasteel
Woerden.
ADRESKasteel 3
3441 BZ Woerden
INFORMATIE• Openingstijden: 11.00 - 17.00 uur
• Entree: Gratis
• Opengesteld: huis en tuin
PROGRAMMAHigh-tea, high-wine, high-beer arrangementen te boeken via de website www.kasteelwoerden.nl
SLOT ZEIST Slot Zeist is in de zeventiende eeuw gebouwd door Willem
Adriaan van Nassau. In 1745 verkocht zijn kleinzoon het huis
en de heerlijkheid aan de Hernhutters, een uit Duitsland
afkomstige geloofsgemeenschap. Er verrezen een broeder- en
zusterhuis in de tuinen. In 1830 kwam slot Zeist in handen van
Jan Elias Huydecoper. Hij moderniseerde het huis en vormde
de tuin om tot een tuin in Engelse landschapsstijl. In 1960 is
deze modernisering deels ongedaan gemaakt.
ADRESZinzendorflaan 1
3703 CE Zeist
INFORMATIE• Openingstijden: 11.00 - 17.00 uur
• Entree: rondleiding Slottuin € 2,50, kinderen t/m 12 jaar
€ 1,00. Expositie: volwassenen € 5,50, CJP/Museumkaart
€ 4,50, BankGiro loterij VIP € 2,75, ASZ/U-pas € 1,00, t/m
16 jaar gratis
• Opengesteld: huis en tuin
• Let op: de tuin is in verband met het opbouwen van
Ashtonia alleen toegankelijk met gids.
PROGRAMMA11.00 en 13.00 uur: rondleiding door de slottuin onder begeleiding van het Gilde Zeist.In het hoofdgebouw is het tweejaarlijkse kunst- en antiekevenement, voor tickets en tarieven zie: www.kunstenantiekevenement.nl Expositie in de culturele vleugel De kunst van het anders zien xxx kunst van blinden en slechtzienden. Koffie/thee, lunch en high tea in de Brasserie.
FOTO: KASTEEL WOERDEN
2 0
Foto's tenzij anders vermeld: Peter van der Wielen, foto omslag: Stijn Decorte / Ontwerp: Smartmobiletour.nl, Gerard de Vries
Deze brochure is tot stand gekomen in het kader van Dag van het Kasteel 2018 met steun van:
Deze brochure is samengesteld door de NKS. Al meer dan 70
jaar produceert, verzamelt en analyseert de NKS kennis over
kastelen, buitenplaatsen en hun historische omgeving. We
presenteren dit op een zo divers mogelijke manier voor een
zo breed mogelijk publiek in samenwerking met erfgoed-
partners. We doen dat omdat we er van overtuigd zijn dat
deze kennis het leven verrijkt, de beleving van dit erfgoed
verdiept en het maatschappelijk draagvlak daarvoor ver-
sterkt. Dit erfgoed is het waard behouden te blijven!
NKS is een onafhankelijke non-profit stichting met een
ANBI-status. Help ons bij ons werk door donateur te wor-
den. Voor meer informatie, kijk op onze website voor alle
mogelijkheden en voordelen. www.kastelen.nl
NEDERLANDSE KASTELENSTICHTING (NKS), KENNISCENTRUM VOOR KASTEEL EN BUITENPLAATS
De NKS organiseert jaarlijks op tweede pinksterdag Dag van het Kasteel.
Meer dan honderd kastelen, buitenplaatsen en landgoederen in heel Nederland openen dan hun poorten voor het publiek.
Sommigen ook het huis. Veel locaties zijn de rest van het jaar niet voor bezoekers toegankelijk.
Dag van het Kasteel is een uitgelezen kans om de vele kastelen en buitenplaatsen die Nederland rijk is en de bijzondere
verhalen van dit erfgoed te ontdekken.
Kijk op www.dagvanhetkasteel.nl voor alle deelnemende kastelen en buitenplaatsen en hun programma.
Volg ons op FACEBOOK @DagvhKasteel, en TWITTER #DvhK
#KastelenKunnenMeNogVeelMeerVertellen, #2epinksterdagvanhetkasteel
Nederlandse Kastelenstichting (NKS), Kenniscentrum voor Kasteel en Buitenplaats
Bezoekadres: Karel de Grotestraat 30, 3962 CL Wijk bij Duurstede
Postadres: Postbus 123, 3960 BC Wijk bij Duurstede
T: 0343 578995 | [email protected] | www.kastelen.nl | Bank: NL24ABNA0470 7592 67
Twitter: @NKS_Kennis | Facebook: @nkskasteelenbuitenplaats
NEDERLANDSEKASTELENSTICHTINGK E N N I S C E N T R U M V O O R K A S T E E L E N B U I T E N P L A A T S