T.C.
MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI
RADYOLOJĠ
KESĠTSEL RADYOLOJĠK ANATOMĠ 720S00057
Ankara, 2011
Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve
Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak
öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmıĢ bireysel öğrenme
materyalidir.
Millî Eğitim Bakanlığınca ücretsiz olarak verilmiĢtir.
PARA ĠLE SATILMAZ.
i
AÇIKLAMALAR ................................................................................................................... iii GĠRĠġ ........................................................................................................................................ 1 ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1 ..................................................................................................... 3 1. BĠLGĠSAYARLI TOMOGRAFĠ (BT) GÖRÜNTÜLERĠNDE ANATOMĠK YAPI .......... 3
1.1. Beynin Kesitsel Anatomisi ............................................................................................ 3 1.1.1. Serebral Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik Yapı .......................... 8
1.2. Hipofiz Bezi Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik Yapı ........................ 14 1.3. Temporal Kemik Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik Yapı ................. 15 1.4. Paranazal Sinus Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik Yapı ................... 17 1.5. Boynun Kesitsel Anatomisi ......................................................................................... 20
1.5.1. Boyun Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik Yapı .......................... 22 1.6. Omurga Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik Yapı ............................... 24 1.7. Toraksın Kesitsel Anatomisi........................................................................................ 26
1.7.1. Toraks Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik Yapı .......................... 32 1.8. Abdomenin Kesitsel Anatomisi ................................................................................... 39
1.8.1. Abdominal Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik Yapı ................... 44 1.9. Pelvisin Kesitsel Anatomisi ......................................................................................... 52
1.9.1. Erkek Pelvisinin Kesitsel Anatomisi .................................................................... 52 1.9.2. Erkek Pelvisi Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik Yapı ............... 56 1.9.3. Kadın Pelvisinin Kesitsel Anatomisi .................................................................... 58 1.9.4. Kadın Pelvisi Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik Yapı .............. 62
1.10. Üst Ekstremitenin Kesitsel Anatomisi ....................................................................... 63 1.10.1. Üst Ekstremite Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde anatomik Yapı ............ 65
1.11. Alt Ekstremitenin Kesitsel Anatomisi ....................................................................... 68 1.11.1. Kalça Eklemi Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik Yapı ............. 70 1.11.2. Ayak Bileği ve Ayak Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik Yapı . 70
UYGULAMA FAALĠYETĠ ............................................................................................... 74 ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME ..................................................................................... 75
ÖĞRENME FAALĠYETĠ–2 ................................................................................................... 76 2. MANYETĠK REZONANS (MR) GÖRÜNTÜLERĠNDE ANATOMĠK YAPI ................ 76
2.1. Serebral Manyetik Rezonans Görüntülerinde Anatomik Yapı .................................... 76 2.2. Hipofiz Bezi Manyetik Rezonans Görüntülerinde Anatomik Yapı ............................. 85 2.3. Nazopharynx Manyetik Rezonans Görüntülerinde Anatomik Yapı ............................ 87 2.4. Boyun Manyetik Rezonans Görüntülerinde Anatomik Yapı ....................................... 88 2.5. Omurga Manyetik Rezonans Görüntülerinde Anatomik Yapı .................................... 90 2.6. Toraks Manyetik Rezonans Görüntülerinde Anatomik Yapı ...................................... 97 2.7. Abdominal Manyetik Rezonans Görüntülerinde Anatomik Yapı ............................. 100 2.8. Pelvis Manyetik Rezonans Görüntülerinde Anatomik Yapı ..................................... 102
2.8.1. Kadın Pelvisi Manyetik Rezonans Görüntüleri .................................................. 102 2.8.2. Erkek Pelvisi Manyetik Rezonans Görüntüleri .................................................. 105
2.9. Eklem Manyetik Rezonans Görüntülerinde Anatomik Yapı ..................................... 108 2.9.1. Omuz Eklemi Manyetik Rezonans Görüntüleri ................................................. 108 2.9.2. Dirsek Eklemi Manyetik Rezonans Görüntüleri ................................................ 110 2.9.3. El Bileği Eklemi ve El Manyetik Rezonans Görüntüleri ................................... 112
ĠÇĠNDEKĠLER
ii
2.9.4. Kalça Eklemi Manyetik Rezonans Görüntüleri ................................................. 113 2.9.5. Diz Eklemi Manyetik Rezonans Görüntüleri ..................................................... 115 2.9.6. Ayak Bileği ve Ayak Manyetik Rezonans Görüntüleri...................................... 117
UYGULAMA FAALĠYETĠ ............................................................................................. 119 ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME ................................................................................... 120
MODÜL DEĞERLENDĠRME ............................................................................................. 123 CEVAP ANAHTARLARI .................................................................................................... 128 KAYNAKÇA ........................................................................................................................ 129
iii
AÇIKLAMALAR KOD 720S00057
ALAN Radyoloji
DAL/MESLEK Radyoloji Teknisyenliği
MODÜLÜN ADI Kesitsel Radyolojik Anatomi
MODÜLÜN TANIMI
Manyetik Rezonans Görüntüleme ( MRG) ve Bilgisayarlı
Tomografi (BT) ile elde edilen kesitsel görüntülerde
anatomik yapı ile ilgili bilgi ve becerilerin kazandırıldığı bir
öğrenme materyalidir.
SÜRE 40/24
ÖN KOġUL
YETERLĠK Kesitsel radyolojik incelemelerde anatomik yapıyı
ayırt etmek.
MODÜLÜN AMACI
Genel Amaç
Bu modül ile gerekli araç gereç ve ortam sağlandığında,
Manyetik Rezonans Görüntüleme ( MRG) ve Bilgisayarlı
tomografi (BT) ile elde edilen kesitsel görüntülerde
anatomik yapıyı ayırt edebileceksiniz.
Amaçlar
1. Bilgisayarlı Tomografi (BT) Görüntülerinde anatomik
yapıyı ayırt edebileceksiniz.
2. Manyetik Rezonans Görüntülerinde (MRG) anatomik
yapıyı ayırt edebileceksiniz.
EĞĠTĠM ÖĞRETĠM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI
Donanım: Projeksiyon cihazı, tepegöz cihazı, VCD,
bilgisayar, anatomi ve radyolojik anatomi atlası, kesitsel
anatomi posterleri ve modeli, BT ve MRG ile elde edilen
görüntüler, yazı tahtası.
Ortam: Anatomi ve radyoloji laboratuvarı.
ÖLÇME VE
DEĞERLENDĠRME
Modül içinde yer alan her öğrenme faaliyetinden sonra
verilen ölçme araçları ile kendinizi değerlendireceksiniz.
Öğretmen, modül sonunda ölçme aracı (çoktan seçmeli test,
doğru-yanlıĢ testi, boĢluk doldurma, eĢleĢtirme vb.)
kullanarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve
becerileri ölçerek sizi değerlendirecektir.
AÇIKLAMALAR
42
1
GĠRĠġ Sevgili Öğrenci,
20. yüzyılın ikinci yarısından sonra Ultrasonografi (US), Bilgisayarlı Tomografi (BT)
ve Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) gibi yumuĢak dokuları, iç organları ve kemik
yapıları direkt olarak gösteren görüntüleme yöntemlerinin bulunmasıyla tanısal amaçlı
radyoloji alanında çok büyük geliĢmeler olmuĢtur.
Kesitsel anatomi, günümüzde teknolojinin geliĢmesiyle ortaya çıkan ve önemi giderek
artan bir topografik anatomi Ģeklidir. BT ve MRG’nin yaygın olarak kullanılmaya
baĢlanmasıyla birlikte, kesitsel anatomi bilgisi çok daha önemli hale gelmiĢtir.
Bu modül ile öğreneceğiniz bilgi ve beceriler, size diğer dersleriniz ve meslek
hayatınızda rehber olacaktır.
GĠRĠġ
2
3
ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1
Bu faaliyette verilen bilgiler doğrultusunda BT (bilgisayarlı tomografi) görüntülerinde
anatomik yapıyı ayırt edebileceksiniz.
Vücudun aksiyal kesitlerinin anatomik yapısını araĢtırınız.
BT ile elde edilen görüntüleri inceleyiniz.
1. BĠLGĠSAYARLI TOMOGRAFĠ (BT)
GÖRÜNTÜLERĠNDE ANATOMĠK YAPI
Bilgisayarlı tomografi cihazıyla vücuttaki organların taranması sonucu anatomik
düzlem ve eksenlere göre kesitsel olarak görüntüler elde edilir. Burada aksiyal, koronal ve
sagittal planlarda elde edilen görüntülerden bazılarına yer verilmiĢtir. Kesitlerde yer alan
anatomik yapılar diğer anatomi modüllerinin içeriğine uygun olarak sadeleĢtirilmiĢtir.
1.1. Beynin Kesitsel Anatomisi
ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1
AMAÇ
ARAġTIRMA
4
Resim 1.1: Cranium aksiyal kesit anatomisi
5
Resim 1.2: Cranium aksiyal kesit anatomisi
6
Resim 1.3: Beynin coronal kesit anatomisi (anteriordan posteriora)
7
Resim 1.4: Beynin coronal kesit anatomisi (anteriordan posteriora)
8
Resim 1.5: Beynin sagittal kesit anatomisi
1.1.1. Serebral Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik Yapı
Serebral BT ile kesit düzlemine göre coronal, sagittal, aksiyal planlarda görüntüler
elde edilir. Serebral bilgisayarlı tomografi incelemesi, genel olarak kontrast madde
kullanılarak yapılmaktadır.
Resim 1.6: Serebral BT’nin koronal sagittal, aksiyal görünümleri
9
Resim 1.7: Craniumun aksiyal BT görüntüleri (superiordan inferiora doğru)
10
Resim 1.8: Craniumun aksiyal BT görüntüleri (superiordan inferiora doğru)
11
Resim 1.9: Craniumun koronal BT görüntüleri (anteriordan posteriora doğru)
12
Resim 1.10: Craniuun koronal BT görüntüleri (anteriordan posteriora doğru)
13
Resim 1.11: Craniumun sagittal BT görüntüleri
14
1.2. Hipofiz Bezi Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik
Yapı
Resim 1.12: Hipofiz BT görüntüleri (koronal)
15
1.3. Temporal Kemik Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde
Anatomik Yapı
Temporal kemikte; kulak kepçesi (auricula), dıĢ kulak yolu (meatus acusticus
externus), timpanik zar, orta kulak ve kemikçikler (malleus, incus, stapes),iç kulak yolu ve
yapıları, cohlea, vestibul ve semi sirküler kanallar bulunur.
Resim 1.13: Temporal kemik aksiyal BT görüntüsü
Resim 1.14: Temporal kemik aksiyal BT görüntüleri
16
Resim 1.15: Temporal kemik aksiyal BT görüntüleri
17
1.4. Paranazal Sinus Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde
Anatomik Yapı
Resim 1.16: Paranazal sinus aksiyal BT görüntüleri (superiordan inferiora)
18
Resim 1.17: Paranazal sinus aksiyal BT görüntüleri (superiordan inferiora)
Resim 1.18: Paranazal sinus koronal BT görüntüleri (posteriordan anteriora)
19
Resim 1.19: Paranazal sinus koronal BT görüntüleri (posteriordan anteriora)
20
Resim 1.20: Paranazal sinus sagittal BT görüntüleri
1.5. Boynun Kesitsel Anatomisi
Boyunda bulunan organ ve dokular Ģunlardır: Vertebralar (C1-7), cervikal medulla
spinalis,farinks, larinks, trachea, özofagusun proksimal kesimi,thyroid bezi, arter ve venler
(karotis ve juguler),kas ve diğer yumuĢak dokular.
21
Resim 1.21: Boynun aksiyal kesit anatomisi
22
Resim 1.22: Boynun aksiyal kesit anatomisi
1.5.1. Boyun Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik Yapı
Resim 1.23: Boynun aksiyal BT görüntüleri
23
Resim 1.24: Boynun aksiyal BT görüntüleri
24
1.6. Omurga Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik Yapı
Resim 1.25: Servikal vertebra aksiyal BT görüntüleri
25
Resim 1.26: Thorakal vertebra aksiyal BT görüntüsü
Resim 1.27: Lumbal vertebra aksiyal BT görüntüsü
26
Resim 1.28: Sacrum aksiyal BT görüntüsü
1.7. Toraksın Kesitsel Anatomisi
27
Resim 1.29: Toraks aksiyal kesit anatomisi
28
Resim 1.30: Toraks aksiyal kesit anatomisi
29
Resim 1.31: Toraks aksiyal kesit anatomisi
30
Resim 1.32: Toraks aksiyal kesit anatomisi
31
Resim 1.33: Toraks aksiyal kesit anatomisi
32
1.7.1. Toraks Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik Yapı
Resim 1.34: Toraks aksiyal BT görüntüleri
33
Resim 1.35: Toraks aksiyal BT görüntüleri
34
Resim 1.36: Toraks aksiyal BT görüntüleri
35
Resim 1.37: Toraks aksiyal BT görüntüleri
36
Resim 1.38: Akciğer aksiyal BT görüntüleri
37
Resim 1.39: Akciğer koronal BT görüntüleri
Resim 1.40: Akciğer sagittal BT görüntüleri
38
Resim 1.41: Kardiak BT (anjiografi)
39
1.8. Abdomenin Kesitsel Anatomisi
40
Resim 1.42: Abdomenin aksiyal kesit anatomisi
41
Resim 1.43: Abdomenin aksiyal kesit anatomisi
42
Resim 1.44: Abdomenin aksiyal kesit anatomisi
43
Resim 1.45: Abdomen aksiyal kesit anatomisi
44
1.8.1. Abdominal Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik Yapı
Resim 1.46: Abdomen aksiyal BT görüntüleri
45
Resim 1.47: Abdomen aksiyal BT görüntüleri
46
Resim 1.48: Abdomen aksiyal BT görüntüleri
47
Resim 1.49: Abdomen aksiyal BT görüntüleri
48
Resim 1.50: Abdomen koronal BT görüntüleri
49
Resim 1.51: Abdomen koronal BT görüntüleri
50
Resim 1.52: Abdomen sagittal BT görüntüleri
51
Resim 1.53: Abdomen sagittal BT görüntüleri
52
Resim 1.54: Üç boyutlu abdominal aorta BT görüntüsü
1.9. Pelvisin Kesitsel Anatomisi
Erkek ve kadın pelvisinin kesitsel anatomisi ayrı olarak ele alınır.
1.9.1. Erkek Pelvisinin Kesitsel Anatomisi
53
Resim 1.55: Erkek pelvisi aksiyal kesit anatomisi
54
Resim 1.56: Erkek pelvisi aksiyal kesit anatomisi
55
Resim 1.57:Erkek pelvisi aksiyal kesit anatomisi
56
1.9.2. Erkek Pelvisi Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik Yapı
Resim 1.58: Erkek pelvisi aksiyal BT görüntüleri
57
Resim 1.59: Erkek pelvisi aksiyal BT görüntüleri
58
Resim 1.60: Erkek pelvisi aksiyal BT görüntüleri
1.9.3. Kadın Pelvisinin Kesitsel Anatomisi
59
Resim 1.61: Kadın pelvisi aksiyal kesit anatomisi
60
Resim 1.62: Kadın pelvisi aksiyal kesit anatomisi
61
Resim 1.63: Kadın pelvisi aksiyal kesit anatomisi
62
1.9.4. Kadın Pelvisi Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik Yapı
Resim 1.64: Kadın pelvisi aksiyal BT görüntüleri
63
1.10. Üst Ekstremitenin Kesitsel Anatomisi
Resim 1.65: Üst ekstremite aksiyal kesit anatomisi
64
Resim 1.66: Üst ekstremite aksiyal kesit anatomisi
65
Resim 1.67: Üst ekstremite aksiyal kesit anatomisi
1.10.1. Üst Ekstremite Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde anatomik Yapı
Resim 1.68: Omuz aksiyal BT görüntüsü
66
Resim 1.69: El bileği aksiyal BT görüntüleri
67
Resim 1.70: El bileği koronal BT görüntüleri
Resim 1.71: El bileği sagittal BT görüntüleri
68
1.11. Alt Ekstremitenin Kesitsel Anatomisi
Resim 1.72: Alt ekstremite aksiyal kesit anatomisi
69
Resim 1.73: Alt ekstremite aksiyal kesit anatomisi
70
1.11.1. Kalça Eklemi Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik Yapı
Resim 1.74: Kalça eklemi aksiyal BT görüntüsü
1.11.2. Ayak Bileği ve Ayak Bilgisayarlı Tomografi Görüntülerinde Anatomik
Yapı
Resim 1.75: Ayak bileği ve ayak BT görüntüleri
71
Resim 1.76: Ayak bileği ve ayak sagittal BT görüntüleri
72
Resim 1.77: Ayak bileği ve ayak aksiyal BT görüntüleri
73
Resim 1.78: Ayak bileği ve ayak koronal BT görüntüleri
74
UYGULAMA FAALĠYETĠ
Bilgisayarlı tomografi görüntülerinde anatomik yapıyı ayırt ediniz.
ĠĢlem Basamakları Öneriler
Beynin kesitsel anatomisi ve serebral BT
görüntülerinde anatomik yapıyı gösteriniz.
Hipofiz BT görüntülerinde anatomik
yapıyı gösteriniz.
Temporal kemik BT görüntülerinde
anatomik yapıyı gösteriniz.
Paranazal sinus BT görüntülerinde
anatomik yapıyı gösteriniz.
Boynun kesitsel anatomisi ve boyun BT
görüntülerinde anatomik yapıyı gösteriniz.
Omurga BT görüntülerinde anatomik
yapıyı gösteriniz.
Thoraksın kesitsel anatomisi ve thoraks
BT görüntülerinde anatomik yapıyı
gösteriniz.
Abdomenin kesitsel anatomisi ve
abdominal BT görüntülerinde anatomik
yapıyı gösteriniz.
Pelvisin kesitsel anatomisini ve pelvis
BT’de anatomik yapıyı gösteriniz.
Üst ekstremite kesitsel anatomisini ve üst
ekstremite BT görüntülerinde anatomik
yapıyı gösteriniz.
Alt ekstremite kesitsel anatomisini ve alt
ekstremite BT görüntülerinde anatomik
yapıyı gösteriniz.
Vücudun aksiyal kesitsel anatomisini
gösteren kesit modellerini
inceleyebilirsiniz.
BT görüntülerini radyoloji ile ilgili
çeĢitli internet sitelerinden
inceleyebilirsiniz.
UYGULAMA FAALĠYETĠ
75
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
AĢağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seçeneği iĢaretleyiniz.
1. AĢağıdakilerden hangisi, beynin aksiyal BT görüntüsünde iĢaretli olan anatomik
yapıyı ifade eder?
A) Corpus callosum.
B) Foramen magnum.
C) Ventriculus tertius.
D) Ventriculus lateralis.
E) 4.ventrikül.
2. Cranium sagittal BT görüntüsüne göre aĢağıdaki eĢleĢtirmelerden hangisi yanlıĢtır?
A) 2- Sphenoid sinus.
B) 5-Corpus callosum.
C) 7-Dördüncü ventrikül. D) 8-Cerebellum. E) 9-Mesencephalon.
3. Resimde verilen BT görüntüsü aĢağıdaki anatomik yapılardan hangisine aittir?
A) Paranazal sinus BT.
B) Temporal kemik BT.
C) Hipofiz BT.
D) Cranium BT.
E) Boyun BT.
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
75
4. Thoraks aksiyal BT görüntüsüne göre aĢağıdaki eĢleĢtirmelerden hangisi yanlıĢtır?
A) 2-Sternum.
B) 5-Sol akciğer.
C) 9-VCS.
D) 10-Torasık vertebra.
E) 11-Spinal kord.
5. Resimde verilen BT görüntüsünü aĢağıdaki bilgilerden hangisi ifade eder?
A) Thoraks koronal.
B) Thoraks aksiyal.
C) Abdominal aksiyal.
D) Abdominal koronal.
E) Pelvis aksiyal.
6. Pelvis aksiyal BT görüntülerinde aĢağıdaki anatomik yapılardan hangisi görülemez?
A) Böbrekler.
B) Ġleum.
C) VCĠ.
D) Rectum.
E) Common iliak arter ve venler.
DEĞERLENDĠRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap
verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.
Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.
76
Ö
ÖĞRENME FAALĠYETĠ–2
Bu faaliyette verilen bilgiler doğrultusunda MR görüntülerinde anatomik yapıyı ayırt
edebileceksiniz.
Farklı kaynaklardan ve MRG merkezlerinden manyetik rezonans görüntüleri
elde ediniz ve sınıfta arkadaĢlarınızla MRG’de anatomik yapıları inceleyiniz.
2. MANYETĠK REZONANS (MR)
GÖRÜNTÜLERĠNDE ANATOMĠK YAPI
Manyetik rezonans görüntülemede görüntü alınması için belirlenen düzlemler vardır.
Aksiyel, sagittal ve koronal olarak adlandırılan düzlemlerle yapılan çalıĢmalardır.
2.1. Serebral Manyetik Rezonans Görüntülerinde Anatomik Yapı
Rutin beyin incelemelerinde aksiyal, koronal ve sagittal planda Tı, T2 ağırlıklı
görüntüler alınır.
Resim 2.1: T1 veT2 ağırlıklı beyin aksiyal MR görüntüsü
AMAÇ
ARAġTIRMA
ÖĞRENME FAALĠYETĠ–2
77
Resim 2.2: Aksiyal planda alınan serebral MR görüntüleri
78
Resim 2.3: Aksiyal planda alınan serebral MR görüntüleri
79
Resim 2.4: Sagittal planda alınan serebral MR görüntüleri
80
Resim 2.5: Sagittal planda alınan serebral MR görüntüleri
81
Resim 2.6: Koronal planda alınan serebral MR görüntüleri
82
Resim 2.7: Koronal planda alınan serebral MR görüntüleri
83
Resim 2.8: Kranial MR anjiografi (arterial)
84
Resim 2.9: Kranial MRG anjiografi (venöz)
85
2.2. Hipofiz Bezi Manyetik Rezonans Görüntülerinde Anatomik
Yapı
Hipofiz bezi incelemelerinde koronal ve sagittal planda kesitler alınır.
Resim 2.10: Sagittal planda alınan hipofiz MR görüntüleri
86
Resim 2.11: Koronal planda alınan hipofiz MR görüntüleri
87
2.3. Nazopharynx Manyetik Rezonans Görüntülerinde Anatomik
Yapı
Resim 2.12: Sagittal planda alınan nazopharynx MR görüntüsü
88
2.4. Boyun Manyetik Rezonans Görüntülerinde Anatomik Yapı
Resim 2.13: Aksiyal planda alınan boyun MR görüntüleri
89
Resim 2.14: Aksiyal planda alınan boyun MR görüntüleri
90
2.5. Omurga Manyetik Rezonans Görüntülerinde Anatomik Yapı
Resim 2.15: Sagittal planda alınan omurga MR görüntüsü
91
Resim 2.16: Sagittal planda alınan servikal vertebra MR görüntüsü
Resim 2.17: Koronal planda alınan servikal vertebra MR görüntüsü
92
Resim 2.18: Aksiyal planda alınan servikal vertebra MR görüntüsü
Resim 2.19: Sagittal planda alınan torakal vertebra MR görüntüsü
93
Resim 2.20: Aksiyal planda alınan torakal vertebra MR görüntüsü
94
Resim 2.21: Sagittal planda alınan lumbal vertebra MR görüntüsü
95
Resim 2.22: Koronal planda alınan lumbal vertebra MR görüntüsü
96
Resim 2.23: Aksiyal planda alınan lumbal vertebra MR görüntüsü
97
2.6. Toraks Manyetik Rezonans Görüntülerinde Anatomik Yapı
Resim 2.24: Sagittal planda alınan toraks MR görüntüleri
98
Resim 2.25: Koronal planda alınan toraks MR görüntüleri
99
Resim 2.26: Meme aksiyal MR görüntüsü
Resim 2.27: Aorta MRG anjiografisi
100
2.7. Abdominal Manyetik Rezonans Görüntülerinde Anatomik Yapı
Resim 2.28: Sagittal planda alınan abdominal MR görüntüleri
101
Resim 2.29: Koronal planda alınan abdominal MR görüntüleri
102
2.8. Pelvis Manyetik Rezonans Görüntülerinde Anatomik Yapı
2.8.1. Kadın Pelvisi Manyetik Rezonans Görüntüleri
Resim 2.30: Sagittal planda alınan kadın pelvis MR görüntüleri
103
Resim 2.31: Koronal planda alınan kadın pelvis MR görüntüleri
104
Resim 2.32: Aksiyal planda alınan kadın pelvisi MR görüntüleri
105
2.8.2. Erkek Pelvisi Manyetik Rezonans Görüntüleri
Resim 2.33: Sagittal planda alınan erkek pelvisi MR görüntüleri
106
Resim 2.34: Koronal planda alınan erkek pelvisi MR görüntüleri
107
Resim 2.35: Aksiyal planda alınan erkek pelvisi MR görüntüsü
108
2.9. Eklem Manyetik Rezonans Görüntülerinde Anatomik Yapı
2.9.1. Omuz Eklemi Manyetik Rezonans Görüntüleri
Resim 2.36: Koronal planda alınan omuz MR görüntüleri
109
Resim 2.37: Sagittal planda alınan omuz MR görüntüleri
110
2.9.2. Dirsek Eklemi Manyetik Rezonans Görüntüleri
Resim 2.38: Koronal planda alınan dirsek eklemi MR görüntüleri
111
Resim 2.39: Sagittal planda alınan dirsek eklemi MR görüntüleri
112
2.9.3. El Bileği Eklemi ve El Manyetik Rezonans Görüntüleri
Resim 2.40: Koronal planda alınan el bileği MR görüntüsü
Resim 2.41: Sagittal planda alınan el ve el bileği MR görüntüsü
113
2.9.4. Kalça Eklemi Manyetik Rezonans Görüntüleri
Resim 2.42: Koronal planda alınan kalça eklemi MR görüntüleri
114
Resim 2.43: Sagittal planda alınan kalça eklemi MR görüntüleri
115
2.9.5. Diz Eklemi Manyetik Rezonans Görüntüleri
Resim 2.44: Koronal planda alınan diz eklemi MR görüntüsü
116
Resim 2.45: Sagittal planda alınan diz eklemi MR görüntüsü
117
2.9.6. Ayak Bileği ve Ayak Manyetik Rezonans Görüntüleri
Resim 2.46: Koronal planda alınan ayak bileği ve ayak MR görüntüleri
118
Resim 2.47: Sagittal planda alınan ayak bileği ve ayak MR görüntüleri
119
UYGULAMA FAALĠYETĠ Manyetik Rezonans Görüntülerinde anatomik yapıyı ayırt ediniz.
ĠĢlem Basamakları Öneriler
Serebral MR görüntülerinde anatomik
yapıları gösteriniz.
Hipofiz MR görüntülerinde anatomik
yapıları gösteriniz.
Nazopharynx MR görüntülerinde
anatomik yapıları gösteriniz.
Boyun MR görüntülerinde anatomik
yapıları gösteriniz.
Servikal vertebra MR görüntülerinde
anatomik yapıları gösteriniz.
Torakal vertebra MR görüntülerinde
anatomik yapıları gösteriniz.
Lumbal vertebra MR görüntülerinde
anatomik yapıları gösteriniz.
Toraks MR görüntülerinde anatomik
yapıları gösteriniz.
Abdominal MR görüntülerinde
anatomik yapıları gösteriniz.
Pelvis MR görüntülerinde anatomik
yapıları gösteriniz.
Omuz eklemi MR görüntülerinde
anatomik yapıları gösteriniz.
Dirsek eklemi MR görüntülerinde
anatomik yapıları gösteriniz.
El bileği eklemi ve el MR
görüntülerinde anatomik yapıları
gösteriniz.
Kalça eklemi MR görüntülerinde
anatomik yapıları gösteriniz.
Diz eklemi MR görüntülerinde
anatomik yapıları gösteriniz.
Ayak bileği ve ayak MR
görüntülerinde anatomik yapıları
gösteriniz.
MR görüntülerini radyoloji ile ilgili çeĢitli
internet sitelerinde inceleyebilirsiniz.
UYGULAMA FAALĠYETĠ
120
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
AĢağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seçeneği iĢaretleyiniz.
1. Serebral sagittal MR görüntüsünde belirtilen anatomik yapı aĢağıdakilerden
hangisidir?
A) Üçüncü ventrikül
B) Frontal sinüs
C) Corpus callosum
D) Pons
E) Cerebellum
2. Boyun aksiyal MR görüntüsünde belirtilen anatomik yapı aĢağıdakilerden hangisidir?
A) YumuĢak damak
B) Nazopharynx
C) Maksilla
D) Vermis
E) Medulla oblangata
3. Servikal vertebra sagittal MR görüntüsünde belirtilen anatomik yapı aĢağıdakilerden
hangisidir?
A) Foramen magnum
B) Atlas
C) Ġnter vertebral disk
D) Özofagus
E) Spinal kord
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
121
4. Thorakal vertebra aksiyal MR görüntüsünde belirtilen anatomik yapı, aĢağıdakilerden
hangisidir?
A) Sağ akciğer
B) Kosta
C) Ġntervertebral disk
D) Özofagus
E) Trapezeus kası
5. Thoraks sagittal MR görüntüsünde belirtilen anatomik yapı, aĢağıdakilerden
hangisidir?
A) Trachea
B) Sol atrium
C) Sağ pulmoner arter
D) Sağ ventrikül
E) Diyaphragma
6. Pelvis sagittal MR görüntüsünde belirtilen anatomik yapı, aĢağıdakilerden hangisidir?
A) Mesane
B) Ġnce bağırsaklar
C) Sakrum
D) Symphysis pubis
E) Uterus
122
7. Kalça eklemi koronal MR görüntüsünde belirtilen anatomik yapı, aĢağıdakilerden
hangisidir?
A) Vena cava inferior
B) Os ilium
C) Femur baĢı
D) Uterus
E) Mesane
8. Diz eklemi sagittal MR görüntüsünde belirtilen anatomik yapı, aĢağıdakilerden
hangisidir?
A) Os Femur
B) Os Patella
C) Os Tibia
D) Ġnfrapatellar yağ yastıkcığı
E) Yüzeyel femoral arter
DEĞERLENDĠRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap
verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.
Cevaplarınızın tümü doğru ise “Modül Değerlendirme”ye geçiniz.
123
MODÜL DEĞERLENDĠRME
AĢağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seçeneği iĢaretleyiniz.
1. Beynin coronal kesit resminde 5 rakamı ile gösterilen anatomik yapı, aĢağıdakilerden
hangisidir?
A) Corpus callosum
B) Parietal lob
C) Occipital lob
D) Temporal lob
E) Truncus cerebri
2. Paranazal sinus aksiyal BT görüntüsüne göre aĢağıdaki eĢleĢtirmelerden hangisi
yanlıĢtır?
A) 1-Bulbus oculi
B) 2-Septum nasi
C) 3-Maksiller sinus
D) 4-Sphenoid sinus
E) Clivus
MODÜL DEĞERLENDĠRME
124
3. Paranazal sinus sagittal BT görüntüsüne göre 1 rakamı ile gösterilen anatomik yapı,
aĢağıdakilerden hangisidir?
A) Frontal sinus
B) Ethmoid sinus
C) Sphenoid sinus
D) Konka nasalis
E) Os nasale
4. Thoraks aksiyal BT görüntüsüne göre, aĢağıdaki eĢleĢtirmelerden hangisi yanlıĢtır?
A) 1 ve 2- Karaciğer
B) 3-Sağ akciğer
C) 4-Sol akciğer
D) 8-Mide
E) 9-Torasık vertebra
5. Abdomenin aksiyal kesit resminde 9 rakamı ile gösterilen anatomik yapı,
aĢağıdakilerden hangisidir?
A) VCĠ
B) L2 vertebra
C) Paoas major kası
D) Kolon
E) Sol böbrek
125
6. Pelvis aksiyal BT görüntüsüne göre, aĢağıdaki eĢleĢtirmelerden hangisi yanlıĢtır?
A) 1-Femur
B) 3-Radix penis
C) 4-Pubis
D) 5-Uterus
E) Gluteal kaslar
7. Hipofiz bezi sagittal MR görüntüsünde hipofiz bezi, aĢağıdaki rakamların hangisi ile
gösterilmiĢtir?
A) 2
B) 3
C) 4
D) 5
E) 6
8. El bileği ve el koronal MR görüntüsüne göre okla gösterilen anatomik yapı,
aĢağıdakilerden hangisidir?
A) Trapezium
B) Triquetrum
C) Hamatum
D) Kapitatum
E) Lunatum
126
9. Ayak bileği ve ayak sagittal MR görüntüsüne göre okla gösterilen anatomik yapı,
aĢağıdakilerden hangisidir?
A) Talokrural eklem
B) Subtalar eklem
C) Kalkaneokuboid eklem
D) Navikular
E) Kalkaneus
10. Meme aksiyal MR görüntüsüne göre okla gösterilen anatomik yapı, aĢağıdakilerden
hangisidir?
A) Areolar süt kanalları
B) Yağ adacığı
C) Glandular doku
D) Cilt altı yağ dokusu
E) Cooper ligamentleri
11. Resimde verilen MR görüntüsünü aĢağıdaki bilgilerden hangisi ifade eder?
A) Omuz eklemi koronal
B) Dirsek eklemi koronal
C) Diz eklemi koronal
D) Dirsek eklemi sagittal
E) El bileği koronal
127
12. AĢağıdaki anatomik yapıları, adomen sagittal BT görüntüsünde belirtilen uygun
rakamlarla eĢleĢtiriniz.
DEĞERLENDĠRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap
verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.
Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki modüle geçmek için öğretmeninize baĢvurunuz.
128
CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALĠYETĠ – 1’ĠN CEVAP ANAHTARI
1 D
2 E
3 B
4 C
5 C
6 A
ÖĞRENME FAALĠYETĠ – 2’NĠN CEVAP ANAHTARI
1 C
2 B
3 E
4 C
5 B
6 A
7 B
8 B
MODÜL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI
1 D
2 C
3 A
4 D
5 E
6 D
7 D
8 E
9 A
10 C
11 D
12 SOL BÖBREK–4
SOL AKCĠĞER–1
ACETABULUM-6
GLUTEAL KASLAR-
7
PSOAS KASI-5
AORTA-10
SAĞ AKCĠĞER-11
SAĞ BÖBREK-8
KARACĠĞER-9
KOLON-3
DALAK-2
CEVAP ANAHTARLARI
129
KAYNAKÇA
FERNER H., J. STAUBESAND, Sobotto Atlas of Human Anatomy, Urban &
Schwarzenberg, Münih, 1982.
FRANK H. Netter, M. D. T. HANSEN John ph. D., Ġnsan Anatomisi Atlası,
University of Rochester School of Medicine and Dentisty Rochester, Nobel Tıp
Kitabevleri, 2005.
GÖZÜN Nezaket, Sağlık Eğitim Enstitüsü Ders Notları
MOELLER T:B:, E.Reif (Editör, Civan IġLAK), Kesitsel Anatomi Cep Atlası
Bilgisayarlı Tomografi ve Manyetik Rezonans Görüntüleme, Cilt I:BaĢ ve
Boyun,Nobel Tıp Kitabevleri, 2007.
MOELLER T:B:, E.Reif (Çeviri,Deniz ÇEBĠ OLGUN), Kesitsel Anatomi Cep
Atlası Bilgisayarlı Tomografi ve Manyetik Rezonans Görüntüleme, Cilt
II:Toraks,Kalp,Abdomen,Pelvis, Nobel Tıp Kitabevleri, 2007.
MOELLER T:B:, E.Reif (Editör: Kaya KANBEROĞLU, M.Halit YILMAZ,
Ġlknur MUMYAPAN), Kesitsel Anatomi Cep Atlası Bilgisayarlı Tomografi
ve Manyetik Rezonans Görüntüleme, Cilt III: Omurga ,ekstremiteler,
Eklemler, Nobel Tıp Kitabevleri, 2007.
YILDIRIM Mehmet, Resimli Anatomi Sözlüğü, Yüce Yayınları, 1997.
http://www.meddean.luc.edu/lumen/MedEd/GrossAnatomy/x_sec/mainx_sec.ht
m (15.04.2011)
http://www.info-radiologie.ch/index-english.php (01.04.2011)
http://library.med.utah.edu/WebPath/webpath.html (15.03.04.2011)
http://www.anatomy.hacettepe.edu.tr/sayfa/kesitsel.html (15.04.04.2011)
http://ect.downstate.edu/courseware/rad-atlas (15.03.04.2011)
KAYNAKÇA