nieuws.pagina.8 vrijdag 8 april 2011 nieuwsbladnoordoostfriesland

DOKKUM Reinder Tolsma(60) uit Oosternijkerk is eenvan de redacteuren van DeSneuper. Hij was er vanafhet begin bij, maar vindt hetnu welletjes. Wie mochtdenken dat geschiedenis zijnfavoriete vak was, heeft hetmis. Dat was namelijk na-tuurkunde. Tolsma is danook bij toeval met historischonderzoek in aanrakinggekomen.,,Yn 1977 wie der in aksjeGeef om de natuur. Sa kaamik by de bakker en dy synsoan fertoande dia’s fandoarpsgesichten. Dat fûn iknijsgjirrich. In jier letter wieder in doarpsreuny. Se fre-gen my om in skiednisboekoer it doarp te meitsjen, endêrnei bin ik skriuwenbleaun. Oer famyljes, pleat-sen, skoallen, tsjerken en ‘emuzykferiening.’’In datzelfde jaar melddeTolsma zich aan voor decursus oud schrift, die werdgegeven door streekarchiva-ris Wim Keune. Elke dins-dagavond kwam het clubje

bijeen in het archief, dattoen nog boven de brand-weerkazerne aan de Rond-weg was gevestigd. Toen decursus afgelopen was zat degang naar het archief er in.De een zocht iets over zijnfamilie, de ander was meergeïnteresseerd in de kerkenvan zijn dorp en een derdewilde meer weten over dehuisvesting van de voorou-ders.Allemaal deden ze hun eigenonderzoeken, maar op voor-stel van Keune bundelden zijhun krachten in de Vereni-ging van Amateur ArchiefOnderzoekers. Het woordamateur verdween overigensal gauw uit de naam. Vol-gens de statuten is de vereni-ging in 1988 opgericht, maarvolgens Tolsma werd debasis al twee jaar eerdergelegd. Hij vormde samenmet Jaap Heeringa en Ei-merts Smits het eerste be-stuur en dat trio was ook deredactie van De Sneuper. Hetblad verscheen in 1987 opA4-formaat en de dertien

pagina’s werden gevuld metbestuursmededelingen. Inhet volgende nummer stondeen overzicht van de ledenen de onderzoeken waarmeeze zich bezig hielden. Devereniging veranderde in deloop der jaren van samen-stelling. De club herbergdeniet meer alleen archiefon-derzoekers, vandaar dat denaam in 2004 werd gewij-zigd in Historische Vereni-ging Noordoost-Friesland. Erzijn op dit moment 450leden en nog steeds wordtbijgehouden welke onder-zoeken door wie wordenverricht, nu aangevuld metemailadressen!De Sneuper ontwikkeldezich tot een podium voorvraag en antwoord, zegtTolsma: ,,Wy krigen brievenfan minsken dy’t ús fregenoft wy mear wisten fan inhûs of famylje. Wy stjoerdenit antwurd werom en pleat-sten it ek yn ‘e Sneuper.Fanút it hiele lân krigen wyfragen om wat op te sykjen,want om fanút Haarlem neiDokkum te kommen om inpear kopieën te meitsjen,dat is in hiele ûndernim-ming. Tsjintwurdich kineltsenien in soad opsykje opinternet.’’De vereniging bestaat uitmensen die zich interesse-ren voor de geschiedenis,maar zich ook inzetten voorhet behoud van historischmateriaal. ,,Ien fan ús ledenkaam der achter dat it garna-lehúske yn Moddergat oprû-me wurde soe. Wy binne dêrtsjin yn aksje kaam, it gebouis opknapt en is no in muse-

umke’’, vertelt Tolsma.Een aantal leden heeft mee-gewerkt aan de totstandko-ming van de kadastrale enprekadastrale atlas van Frys-lân. ,,In man as acht hatjûnen en jûnen de gegevenssammele en ynfierd fan elkperseel yn East- en Westdon-geradiel, Dokkum en Dantu-madiel, in gigantysk wurk.’’Ter gelegenheid van hettwintigjarig bestaan van devereniging is in 2008 eenboek verschenen waarin deverhalen van de vissers vanPaesens-Moddergat warenopgetekend. De bedoeling isdat dat project een vervolgkrijgt bij het zilveren jubile-um. ,,Dan komme oare be-roppen oan de oarder, lykasin deagraver, in Indiëgonger,in skuonmakker, ien dy’toan ‘e Lauwersseewurkenmeidien hat, in froulikeboade fan ‘e boargemaster,in kantoarklerk fan it ge-meentehûs, in boer, in bak-ker.’’In de loop der tijd zijn diver-se themanummers versche-nen. De eerste ging overDoederus Johannes Kammin-ga (1884-1977), daarna volg-den afleveringen over vlas-teelt en linnenweversfami-lies, een lijst uit 1853 vanburenplicht (,,in geweldigefynst, op dy list stienen dekadastrale hûsnûmers, sa-datst yn ’t kadaster finekoest wêr’t it hûs stienhat’’), een nummer metgenealogische gegevens ener verscheen een CD metdaarop, digitaal, de inhoudvan de eerste 75 Sneupers.Ook de honderdste Sneuper,

getiteld Stads en dorpsge-zichten Dongeradeel, is eenthemanummer. Het staat volmet foto’s uit vooral deeerste helft van de vorigeeeuw uit de gemeenten dielater Dongeradeel vormden.,,Jan de Jager hie tûzenenfoto’s ynscand. Hiel bysûn-dere foto’s. Dêr moasten wywat mei dwaan. Fierderwienen der foto’s fan Jaco-bus van der Werff út Dok-kum, dy’t er makke hat yn ‘ejierren tritich. Dêrneisthienen we it fotoargyf fanEastdongeradiel en foto’sfan partikulieren.’’In 1993 onderging De Sneu-

per ingrijpende wijzigingen.Het vertrouwde A4-formaatwerd ingeruild voor de hui-dige, kleinere vorm van hetblad. Voortaan geen stencilsmeer, maar een gedruktexemplaar. Advertentiesdeden hun intrede en deredactie werd losgekoppeldvan het bestuur.De Sneuper wordt gedruktin een oplage van 475 exem-plaren en is doorgaans 68pagina’s dik. ,,Dat is elk jierin boek’’, merkt de man opdie afscheid gaat nemen vande redactie. ,,Ik wol netergens fiifentweintich jierby wêze’’, is zijn argumenta-tie om te stoppen. Tot hetnajaar blijft hij de lay-outverzorgen, daarna wordt ditwerk overgenomen doorWarner Banga. Vorigemaand is Atze Glas de redac-tie komen versterken. Deandere redactieleden zijnPiet de Haan, Otto Vos enEimert Smits.De Oosternijkerker mag danwel stoppen als redacteur,sneuper zal hij altijd blijven.Tolsma gaat nog elke dins-dagavond naar het streek-archief aan het Kalkhús-plein. Daar zijn dan een manof acht op zoek naar hetverleden van hun dorp,familie of, zoals in het gevalvan Tolsma de geschiedenisvan de kerken van Oosternij-kerk. Op 14 mei is er opendorp en dan houdt Tolsma inde kerken een praatje.Van het jubileumnummerzijn duizend exemplarengedrukt, waarvan bijna dehelft naar de leden gaat. Deoverige boeken zijn voor eentientje te koop bij het streek-archief, R. Tolsma (Oosternij-kerk, tel. 241593) en J. deJager (Dokkum, 220135).Morgen krijgt wethouderTytsy Willemsma het eersteexemplaar aangeboden.

Reinder Tolsma blijft altijd sneuper

In het Streekarchief Noordoost Frieslandin Dokkum is zaterdag de presentatie vande honderdste Sneuper. Dit jubileum-nummer van het orgaan van de Histori-sche Vereniging Noordoost-Frieslandstaat vol met historische, niet eerder ge-publiceerde foto’s uit Dongeradeel......................................................................TEKST EN FOTO: KOOS MOLENAAR

Reinder Tolsma is bijna vijfentwintig jaar redacteur van De Sneuper: ,,It blêd hat him ûntwikkele as in poadium foar fraach en antwurd. Wy krigen brieven fan minsken dy’t ús fregen oft wymear wisten fan in hûs of famylje. Wy stjoerden it antwurd werom en pleatsten it yn ‘e Sneuper.

&GEZICHTEN

...de tiid fanpake en beppe...

DONGERADEEL

STADSen

DORPS

Historische Vereniging Noordoost Friesland