1
Samen Betere Bibliotheken
Over samenwerking tussen Oost-Vlaamse openbare
bibliotheken
11 december 200911 december 2009
CC Muze, Heusden - ZolderCC Muze, Heusden - Zolder
2
Waarom
Samenwerken ?
3
4
5
6
7
Samenwerkingin
Oost-Vlaanderen
8
Streekgericht Bibliotheekbeleid
In den beginne was er niets …. (1980 - …)
9
Streekgericht Bibliotheekbeleid
In den beginne was er niets …. (1980 - …)
• De meeste bibs werkten min of meer geïsoleerd
• COB Gent had goeddraaiende bovenlokale werking contactvergaderingen voor bibliothecarissen
• Geen regionale samenwerking
• Uitzondering : het Meetjesland
• meer dan 20 jaar samenwerking
• sinds 1983 2-tal bijeenkomsten per jaar
• op vrijwillige basis
• zonder extra middelen of ondersteuning
10
En toen kwam Ovinob (1997 - ... )• start Ovinob-project (www.ovinob.be)
• bovenlokaal automatiseringsproject
• MAAR : gemeenschappelijke belangen en voordelen
• Organisatiestructuur
• Stuurgroep
• Werkgroepen
• Er ontstond een WIJ-gevoel
• Ovinob als katalysator voor bibliotheekvernieuwing en samenwerking
Streekgericht Bibliotheekbeleid
11
Provinciaal bibliotheekbeleid in ontwikkeling (1998)
• provinciaal bibliotheekconsulent
• bevorderen van samenwerking en overleg
• door goede contacten met werkveld
• door mensen samen te brengen
• financiële ondersteuning projecten
• fundamenten
• Ovinob
• bovenlokale COB-werking
Streekgericht Bibliotheekbeleid
BASIS SBB OVL
12
Streekgericht Bibliotheekbeleid
Vriendenclubs (1999 – 2000)• In verschillende regio’s kwamen initiatieven om samen te werken
• informeel
• vaak karakter van vriendenclubje
• uitwisselen van ervaringen stond centraal
• geringe betrokkenheid van gemeentebestuur
• geen extra middelen
• vrijblijvend
• bovenop gewone dagtaak
• vaak promotionele activiteiten met gedeelde facturen
13
Streekgericht Bibliotheekbeleid
SBB in Oost-Vlaanderen (2001 - 2002)• Decreet lokaal cultuurbeleid maakt provincies verantwoordelijk voor SBB
• 1ste prioriteit OVL : oprichten en ondersteunen van regionale samenwerkingsverbanden
• Afbakening van regionale samenwerkingsverbanden
• in overleg met gemeenten en bibs
• rekening houdend met bestaande
8 regionale samenwerkings-verbanden
14
Streekgericht Bibliotheekbeleid8 Regionale Samenwerkingsverbanden
15
Streekgericht Bibliotheekbeleid
• bibliotheken Meetjesland
• bibliotheken regio Dendermonde
• BibArt (Bibliotheken van het Aalsters Regionale Team)
• Route 42 (Regio Zottegem)
• bibliotheken Vlaamse Ardennen
• ZOVLA (Regio Zuid-Oost-Vlaanderen)
• BiblioWaas (Regio Waasland)
• bibliotheken Regio Gent
8 Regionale Samenwerkingsverbanden
16
• in sommige regio’s werd samenwerking gewoon verdergezet
• in andere kwam ze moeizaam van de grond
• men begon met concrete projecten m.b.t. promotie
• meestal succesvol
• toonden voordelen & beperkingen
• meer mogelijk door schaalvergroting
• efficiëntieverhogend
• moeilijk om extra budgetten vrij te maken
• verrekening van kosten is niet eenvoudig
Streekgericht BibliotheekbeleidMet vallen en opstaan
17
Streekgericht Bibliotheekbeleid
• Provincie wou samenwerking impuls geven door
• samenwerking te formaliseren
• hen financiële armslag te geven
• samenwerking structureel onderdeel van bibwerk
• Keuze structuur : decreet intergemeentelijke samenwerking
• interlokale vereniging
• projectvereniging
• dienstverlenende vereniging
• opdrachtgevende vereniging
En toen werd het ernst … (2003)
18
Streekgericht Bibliotheekbeleid
En toen werd het ernst … (2003)
Deelname RP Toetreding BO Boek-houding
Interlokale ver. Gemeenten - GR overeenkomst - Kasboek-houding
Projectver. Gemeenten, provincies
+ GR, PR akte - Vennoot-schap
Dienst-verlenende ver.
Gemeenten, provincies
+ GR, PR akte - Vennoot-schap
Opdracht-houdende ver.
Gemeenten, provincies
+ GR, PR, RvB akte + Vennoot-schap
4 mogelijke juridische vormen :
19
Subsidie voor ondersteuning samenwerkingsverbanden
• subsidie voor samenwerkingsverband : 0,3 EUR/inw.
• rechtstreeks op rekening van samenwerkingsverband
• voorwaarde : juridische structuur conform decreet IGS
MAAR : geen enkele OVL bib voldeed !!
• Overgangsregeling tot eind 2007
• samenwerkingsverbanden zonder juridische structuur
• 2/3 van de subsidie per inwoner
• rechtstreeks aan gemeente
Streekgericht BibliotheekbeleidEn toen werd het ernst … (2003)
20
Streekgericht Bibliotheekbeleid
Subsidie voor ondersteuning samenwerkingsverbanden• inhoudelijke voorwaarden :
• collectieafspraken
• gemeenschappelijke promotie
• streven naar gemeenschappelijk reglement of tarieven
• opleiding personeel
• uitwisselen van ervaring
• leesbevordering
• initiatieven met andere culturele actoren
• jaarlijks één project organiseren
• bibliotheekconsulenten wonen vergaderingen bij
En toen werd het ernst … (2003)
21
Streekgericht Bibliotheekbeleid
Projectsubsidies voor regionale samenwerking(aanpassing reglement projectsubsidies 1999)
• voor projecten van gemeentelijke openbare bibliotheken of samenwerkingsverbanden van openbare bibliotheken
• subsidie bedraagt maximum 75 % van de voor subsidiëring aanvaarde uitgaven
• mogelijkheid om een voorschot te ontvangen (op aanvraag)
En toen werd het ernst … (2003)
22
Streekgericht BibliotheekbeleidStructuur in de chaos … (2004)
• Proces van formalisering samenwerking
• Oprichting van
• 1 project vereniging
• 4 interlokale verenigingen
• begeleiding door bibliotheekconsulenten voor opstellen statuten
23
Streekgericht BibliotheekbeleidStructuur in de chaos … (2004 - 2005)
Voordelen van formalisering
• sterkere betrokkenheid politiek
• niet langer juridisch vacuüm
• grote pot werkingsmiddelen via prov. subsidie
• makkelijkere besteding middelen
• mogelijkheid om personeel aan te werven
• grotere regionale uitstraling en erkenning
24
8 Samenwerkingsverbanden in Oost-Vlaanderen
• projectvereniging COMEET (CultuurOverleg Meetjesland) : werkgroep bibliotheken Meetjesland
• interlokale vereniging BibArt (Bibliotheken van het Aalsters Regionale Team)
Streekgericht BibliotheekbeleidHet huis staat er … (2006 - 2007)
25
8 Samenwerkingsverbanden in Oost-Vlaanderen
• interlokale vereniging De Leesdijk (regio Dendermonde)
• interlokale vereniging Route 42 (regio Zottegem)
Streekgericht BibliotheekbeleidHet huis staat er … (2006 - 2007)
26
8 Samenwerkingsverbanden in Oost-Vlaanderen
• interlokale vereniging ZOVLA (regio Zuid-Oost-Vlaanderen)
• interlokale vereniging Vlaamse Ardennen
Streekgericht BibliotheekbeleidHet huis staat er … (2006 - 2007)
27
8 Samenwerkingsverbanden in Oost-Vlaanderen
• dienstverlenende vereniging Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Land van Waas (ICW) : werkgroep BiblioWaas
• informeel samenwerkingsverband Groep ZES (regio Gent)
Streekgericht BibliotheekbeleidHet huis staat er … (2006 - 2007)
28
Streekgericht BibliotheekbeleidHet huis staat er … (2006 – 2007)
Gevolgen van de formalisering
• hechtere band met gemeentebesturen : beheerscomité
• structurele financiële middelen
• grotere en duurzame projecten worden mogelijk
• Lang lezen de peuters (Born to read)
• computerklassen
• regionale lezingenreeksen : Vesalius voorbij
• uitbouw gemeenschappelijke website
• aanschaf wisselcollecties
• …
29
Streekgericht BibliotheekbeleidDe eerste verbouwingen … (2008 - 2009)
Samenwerkingsverband Regio Gent• te groot verschil tussen klein en groot• spanning tussen grootstad - dorpen• geen “echte regio”
• oprichting interlokale vereniging De Vijf• erkenning Filiaalwerking Gent als apart samenwerkingsverband
9 regionale samenwerkings-verbanden
30
Streekgericht BibliotheekbeleidDe eerste verbouwingen … (2008 - 2009)
31
Hoe werkt het ?
32
Streekgericht Bibliotheekbeleid
Hoe werkt het ?
Interlokale vereniging
• Beheerscomité : politieke vertegenwoordiger van elke gemeente
• Stuurgroep : de bibliothecarissen van elke gemeente
• Werkgroepen
• Werkgroep Jeugd (BibArt, BiblioWaas, Bibliotheken Meetjesland, De Leesdijk, De Vijf, Route 42)
• Werkgroep ICT (BiblioWaas)
• Werkgroep Beeld (BibArt)
33
Streekgericht Bibliotheekbeleid
Hoe werkt het ?
2003 – 2004 : informele samenwerking
• Vooral rond promotie
• projecten van bepaalde duur
• Ervaringsuitwisseling heel belangrijk
• Samenwerken als er tijd voor is …
34
Streekgericht BibliotheekbeleidHoe werkt het ?
2005 – 2007 : Formele samenwerking
• Promotie blijft belangrijk
• Geleidelijk ook meer structurele projecten
• Born to read-projecten
• Computerklassen
• ….
• De projecten worden groter (en duurder)
• Samenwerking maakt steeds meer deel uit van gewone bibliotheekwerking
• Meer gezamenlijke vorming voor personeel
35
Streekgericht BibliotheekbeleidHoe werkt het ?
2007 - 2009 : Formele samenwerking
• Meer structurele samenwerking heeft ook beperkingen
• Langlopende projecten nemen steeds groter deel van budget in
• Sommige verbanden beginnen ook andere inkomsten te zoeken
• gezamenlijke boekenverkoop
• Andere subsidiekanalen
36
Aandachtspunten :
• Samenwerking is zo sterk als zwakste schakel
• Medewerking gemeentebesturen
• Informele samenwerking botst op (administratieve) beperkingen
• Problematiek verschilt tussen grote, middelgrote en kleinere bibliotheken
Streekgericht Bibliotheekbeleid
Aan de slag (2009 - …)
37
Kernwoorden :
• Betrokkenheid
• Beheersbaarheid
• Bereikbaarheid
Streekgericht Bibliotheekbeleid
Aan de slag … (2009 - …)
38
Samen
Betere
Bibliotheken
Streekgericht Bibliotheekbeleid
39
Samen Betere Bibliotheken :
over samenwerking tussen Oost-Vlaamse openbare bibliotheken
door Joris Eeraerts & Patrick Van Damme
In : Bibliotheek- & Archiefgids, n° 2, jg. 2006, p. 22 – 27.
Streekgericht Bibliotheekbeleid
40
Streekgericht Bibliotheekbeleid
Team SBB Oost-Vlaanderen
Joris Eeraerts Patrick Van Damme
Bibliotheekconsulent [email protected] [email protected]
41
Streekgericht Bibliotheekbeleid
Zijn er nog vragen ??Zijn er nog vragen ??
www.slideshare.net/sbbovl