Driemaandelijks verenigingblad van Natturpunt Limburg - juni - juli - augustus 2010 - jaargang 7 - nummer 2
Afgiftekantoor 3500 Hasselt 1 - P409862
Afzender: Natuurpunt Limburg, Kiewitdreef 5, 3500 Hasselt
Schatkamer van de biodiversiteitBIG JUMP : springenvoor zuiver water…
VoorwoordBij Natuurpunt zijn we klaar voor de zo-
mer. We hopen dat, als u dit leest, het bui-
ten ook zomert en de dieren die in mei
met een ei zaten door het slechte weer, er
toch nog in slagen ook dit jaar hun kroost
groot te brengen. Dat is hard nodig, want
met de biodiversiteit gaat het niet goed.
Meer en meer stellen we immers vast
dat de natuur het wél goed doet binnen
onze beschermde gebieden, maar dat
het daarbuiten slecht gaat. Volgehouden
inspanning loont dus en dat is bemoedi-
gend.
Het model van goed gerichte, volge-
houden inspanning verdient ook op het
platteland, in de woonomgeving en op
bedrijventerreinen toegepast te worden.
Als huismus en egel halveren in aantal
op enkele jaren tijd kunnen we dit immer
niet oplossen door meer reservaten aan
te leggen of bestaande uit te breiden. Dit
is een duidelijk signaal dat zelfs “gewone”
dieren het in onze samenleving steeds
moeilijker hebben. Vegen voor eigen
deur, zelf de nodige inspanningen doen
waar je het kan, thuis of op het werk is
belangrijk en ook deze inspanningen vol-
houden want een trend die al twintig jaar
bezig is keer je niet zomaar om.
Duur hoeft dit niet te zijn, integendeel,
natuur is vaak gebaat met een wat min-
der intensief onderhoud. Laat ons ook in
onze nabije omgeving wat ruimte laten
voor spontane ontwikkelingen, zelfs op
een balkon kan je zo aangenaam verrast
worden door de natuur die graag de door
ons geboden kansen aangrijpt.
In dit nummer vind je weer een aantal tips
om zelf aan de slag te gaan, en als je in
je buurt wil genieten van een bruisend
stukje natuur ben je welkom in één van
onze gebieden. Tal van natuurgebieden
werden opgefrist en klaargestoomd voor
bezoekers als u en ook voor onze vliegen-
de, kruipende of lopende gasten.
Hou je van wat actie, kom dan naar
Domein Kiewit op 11 juli om 15u om, sa-
men met ons en heel Europa te springen
voor zuiver water voor natuur tijdens de
Big Jump.
Ook voor een gezellige uitstap kan je bij
ons terecht zoals blijkt uit de overvolle
evenementen en activiteitenkalender.
Geniet van de natuur en laat je erdoor in-
spireren.
Jos Ramaekers, coördinator
Inhoudstafel
3 Opening De Kevie
DerijkgevuldekeldervanHaspengouw
4 Bezoekerscentrum Kiewit Tentoonstellen,wandelenenwinkelen
6 Dossier op tafel BigJump,springenvoorzuiverwater
8 Weet je Natuur.weetje Limburgsenieuwtjes
9 Wandelbijlage Schatkamervandebiodiversiteit:DeKevie
13 Weet je Natuur.weetje NogmeerLimburgsenieuwtjes
14 Afdeling in de kijker AfdelingGenk
16 Tuinnatuur Wildebijen
18 Vormingsaanbod Natuurpunt Vleermuizen-vlindercursus-etc.Grote coverbeeld : Jana welkom ! Katleen BollenMergelsite (L), J. Croughs - Bever (M), I. Van den Boscsche - Chiney (R), Green vzw
Tract
or op
de h
eide ©
Jos L
ycop
s
3
OPenInG De KeVIeDe rijk gevulde kelder van HaspengouwDe Kevie ligt op een boogscheut van Tongeren en bestaat uit moerassen, riet-
kragen, beemdweiden en houtkanten in het natuurgebied van de Oostelijke
Jeker. Vanop de paden kan je dit typische Haspengouwse landschap bewonde-
ren, met zijn bloemrijke hooilanden, omzoomd met hagen en knotbomen. Een
bezoek neemt je mee in de landschappen van vroegere tijden. Natuurpunt en
Stad Tongeren de bewandelbaarheid van het gebied aan met de inrichting van
nieuwe wandelpaden, nieuwe bewegwijzering en de aanleg van knuppelpaden.
U kan hier kennis maken met de mooiste plekjes van Haspengouw.
We ontvangen u dan ook graag op:
Zondag 13 juni - Startpunt: Oude Blaarstraat 7, Tongeren Programma
- geleide wandelingen vanaf 14u
- vrije wandelingen mogelijk
- gezellige nababbel met drankje in de feesttent
InfOWanDelInG naTUUrHerSTel-PrOJecT lIfe+ aBeeKPlaats en tijdstip: 13 juni, 14:00, parking einde Mariahofstraat te Beek
Wist u dat in Bree onze eigen Abeekvallei deel uitmaakt van het Europese
Natura 2000-netwerk? Natura 2000 is een netwerk van Europese topnatuurge-
bieden die extra aandacht verdienen omwille van hun hoge natuurwaarden.
Best iets om trots op te zijn dus.
Maar deze zeldzame natuur staat onder druk van verschillende
bedreigingen zoals versnippering, verruiging en agressieve
exoten. Natuurpunt zet zich reeds jaren succesvol in voor de
bescherming van de Abeek en haar omliggende moeras en
heidegebieden. De komende vijf jaar krijgt de unieke natuur
en het prachtige landschap van de Abeek echter een nieuwe
impuls. Natuurpunt kan dankzij de financiële steun van een
Europees Life+ project tientallen hectaren Kempense natuur
herstellen zoals paarse heide, bloemrijke graslanden en venige
broekbossen. Daarnaast worden er ook nieuwe wandelpaden
aangelegd zodat iedereen kan genieten van deze nieuwe na-
tuur.
Natuurpunt Bree nodigt u van harte uit op 13 juni
naar ons open infomoment te komen. Na een kor-
te introductie gaan we op pad in de Luysen en St-
Maartensheide waar uitleg gegeven wordt over het
natuurherstelproject en u ten volle kan genieten
van het prachtige natuurgebied
Daarna is er koffie met vlaai voorzien.
Liefst een seintje 0495/546869.
Kevie
© Jo
s Roe
ffaer
sw
ww.
abee
k.be
4 D o m e i n k i e w i t
BeZOeKerScenTrUM: naTUUrPUnT lIMBUrGWelkom in het bezoekerscentrum van Natuurpunt Limburg: het startpunt van
boeiende natuuractiviteiten! Hier kan je terecht voor een gezinswandeling, ten-
toonstellingen. Met de uitgezette wandelroutes kan je het prachtige domein
Kiewit en de omgeving (tot Bokrijk) optimaal ontdekken. Voor kinderen zijn er
leuke wandelmiddagen. Je kan binnen een tentoonstelling bekijken. In de winkel
vind je van alles wat van pas komt in de natuur. Van vogelgids tot wandelkaarten,
leuke geschenken en souvenirs. Natuurlijk met de speciale ledenkorting!
TenToonsTellingen
- Wo., za., zo. en schoolvakanties open
van 13u30 tot 17u (apr. tot okt. tot 18u)
- Maandagen en feestdagen gesloten.
Koning eik staat te kijk: (stedelijk
natuurcentrum Hasselt) tot 27 juni
Eiken zijn reeds eeuwen de ‘koning’ van
het woud. Door zijn algemene versprei-
ding, het bereiken van een hoge leeftijd
(300 jaar of meer is geen uitzondering)
geniet deze boom sinds mensenheuge-
nis een bevoorrechte plaats in de religie
en het volksleven. De vele toepassingen
van zijn kwaliteitshout maken de eik ook
nog tot één van de meest gekende in-
heemse boomsoort.
En natuurlijk is de eik zeer geliefd vanwe-
ge zijn gastvrijheid aan kevers, vlinders,
gallen, vogels, zwammen, ...
Natuur-Fotografie: (Argus 2008)
3 juli tot 29 augustus
Prachtige foto’s en natuurbeelden in
deze editie van de jaarlijkse fotowedstrijd
van ARGUS. Op zoek naar sprekende
beelden die de kijker zonder woorden
bewust maken van de schoonheid van
de natuur en van ongerepte landschap-
pen en impliciet of expliciet ook van de
noodzaak om ze te koesteren en te be-
schermen. Er wordt ingezoomd op het
belang van zuiver water, van zuivere
lucht, op verontreiniging en zuivering,
op milieuvriendelijke acties die ieder van
ons kan nemen. Je kan deze tentoonstel-
ling gratis bezoeken in ons bezoekers-
centrum
Wandelen
In Kiewit brengen we de wandelaar dich-
ter bij de natuur door de vele knuppelpa-
den, vlonders, poelen en kijkwanden die
je intens laten genieten van de rust en de
weidse natuur. In dit uitgebreide gebied
zijn maar liefst acht wandelin-
gen uitgestippeld.
Wandelen met gids.
Elke maand organiseert Natuur.Limburg
een geleide wandeling. Domein Kiewit
heeft veel te bieden. Van Engels park tot
puur natuur.
Van kruidentuin tot poel. Van geit tot
Galloway. Elke wandeling belooft een
uniek verhaal te vertellen, over geschie-
denis, cultuur en vooral natuur.
Samenkomst aan het bezoekerscentrum
laatste zondag van de maand om 14u.
Met kinderen op tocht
Natuurbeleving op kindermaat.
Maandelijks op tocht door de natuur.
We gaan kijken, horen, ruiken, voelen en
proeven samen met een kabouter, heks
of boeboek.
Wat wordt het deze maand?
Samenkomst aan het bezoekerscentrum
laatste woensdag van de maand (van
april tot oktober) om 14u.
OPGELET !!!We willen er ook nog even jullie aandacht op vestigen dat onze winkel tijdens de maanden juli en augustus el- ke dag (uitgezonderd maan- dag) open zal zijn van 13u30 tot 18u
Gids
wand
eling
met
kind
eren
©
Kat
leen
Bolle
n
Kiew
it 7 ©
Dan
ny Fr
oyen
5
fOTOWeDSTrIJD‘Ik zit in het groen en hou van ...’
Onder de slogan ‘Ik zit in het groen en hou van …’ lanceert Natuurpunt Limburg
in samenwerking met de Stad Hasselt een fotowedstrijd op Domein Kiewit.
Inspiratie troef op Domein Kiewit! Ontdek het Engels landschapspark met vijver, bo-
mengroepen en dreven. Kinderen komen op het domein massaal de geitjes bezoe-
ken. Ze leven zich uit in de speelhoek en smikkelen van een ijsje in het natuurcafé.
Het natuurgebied Kiewit herbergt bovendien een schat aan fauna en flora.
Landschappelijk is er een grote verscheidenheid: water, bossen, graslanden en na-
tuurlijk ook de stoere Galloway runderen. En …wist je al dat Domein Kiewit deel uit
maakt van het vijvergebied ‘De Wijers’?
In onze fotowedstrijd staat natuurbeleving centraal. Breng jouw ervaring
op Domein Kiewit tijdens de zomermaanden in beeld. Het volledige wed-
strijdreglement vind je op www.natuurpuntlimburg.be
In oktober 2010 organiseren we op Domein Kiewit een feestelijke ten-
toonstelling van verzamelde inzendingen.
Winkel
In een gezonde tuin mogen insecten niet
ontbreken. Gaasvliegen en insecten zijn de
biologische vijand van bladluizen.
Bijen zijn behulpzaam voor een goede
bestuiving van planten en fruitbomen.
Daarom is het nuttig om ook voor bijen,
lieveheersbeestjes en insecten een nest-
plaats aan te bieden. De “handige harry’s”
onder jullie kunnen zelf een insectenhotel
bouwen, maar ook voor de kleinere tuinen
bieden we de aangepaste nestkasten aan.
Tot einde juli is er een extra korting
voorzien van 10%.
Onze natuurpuntwinkel heeft een hart
voor de natuur en voor de mens. Vele
producten uit onze winkel komen van
sociale tewerkstelling.
Sinds kort vindt je in onze winkel am-
bachtelijke producten van “De Wroeter”.
De Wroeter richt zich naar volwassen
mannen en vrouwen met een verstan-
delijke of sociale beperking, maar met
nog veel talenten en mogelijkheden.
Samen zoeken ze hoe hun positie in de
samenleving en hun zelfwaarde versterkt
kan worden. Dat doen ze door ambach-
telijke, duurzame en milieuvriendelijke
producten te maken en te verkopen.
nieuW in onze Winkel!!!
Confituren en geleien gemaakt
van onbespoten fruit of fruit
van biologische teelt, met een
beperkte toevoeging van bio-
logische rietsuiker. Voor de dia-
betici is er eveneens suikervrije
confituur die licht gezoet is met
appeldiksap. Je kan in de winkel
ook regelmatig komen proe-
ven van deze confituren....
Scha
penw
eide ©
Dan
ny Fr
oyen
Natu
urpu
ntw
inke
l © K
atlee
n Bo
llen
Natu
urpu
ntw
inke
l ©
Kat
leen
Bolle
n
6 D o S S i e R o P t A F e L
BIG JUMPSPrInGen VOOr ZUIVer WaTerZuiver water is een basisbehoefte voor mens en dier. Met de
campagne “drink kraantjeswater” worden we erop gewe-
zen dat ons kraantjeswater een uitstekend drinkwater is, en
daarenboven veel milieuvriendelijker dan flessenwater. Met
ons oppervlaktewater is het echter minder goed gesteld.
Terwijl het aantal huizen aangesloten op een riolering toeneemt en
de Vlaamse Milieu Maatschappij trots meldt dat er
vorig jaar een record hoeveelheid water werd gezui-
verd, blijft het “levende “resultaat op het terrein zeer
beperkt. De natuurvernietigingen uit het verleden
(door rechttrekkingen en vervuiling) blijken
hardnekkig en moeilijk om te keren.
Voor een ecologisch herstel van onze beken
en rivieren is er meer nodig dan hier en
daar een woonwijk die riolering krijgt en
op een zuiveringsstation wordt aangeslo-
ten. Uit opgedane ervaringen blijkt een integrale aanpak
echt nodig te zijn om beken en rivieren opnieuw proper
te krijgen. De waterkwaliteit moet van bron tot mon-
ding verbeteren, waarbij ook de riooloverstorten moe-
ten aangepakt worden. Het heeft geen zin 360 dagen
van het jaar proper water te hebben als er 5 keer na
een stortbui of regenzone vervuild water massaal in
de beek terecht komt.
Daarnaast is ook een structuurverbetering van de
beek nodig over voldoende afstand én moeten be-
lemmeringen zoals stuwen worden opgeheven. Een
zuivere beek waarin dieren en planten geen rustige zones
vinden zal zonder leven blijven.
De Big Jump actie wil de Europese kaderrichtlijn water meer bekend-
heid geven. Die kaderrichtlijn wil tegen 2015 alle Europese waterlo-
pen ecologisch in een ‘goede toestand’.
Een ambitieuze doelstelling die moeilijk te bereiken is zonder steun
van het brede publiek. Daarom brengt de Big Jump elk jaar opnieuw
zoveel mogelijk mensen (letterlijk) opnieuw in contact met waterlo-
pen.
Aangezien natuur niet enkel propere “levende” rivieren nodig heeft
maar ook zuivere stilstaande wateren willen we ook dit aspect onder
de aandacht brengen tijdens de Big Jump.
Domein Kiewit, gelegen in de grote landschappelijke eenheid van de
Wijers, is de ideale plaats om aandacht te vragen voor propere en na-
tuurvriendelijk beheerde vijvers en moerassen.
Cam
pagn
ebee
ld ©
Gre
en vz
w
Samen met de stad Hasselt vragen we zoveel mogelijk mensen om op 11 juli naar domein Kiewit
te komen en te springen voor zuivere vijvers.Meer info : www.natuurpuntlimburg.be
7w e e t j e n At u u R . w e e t j e
De remise-MunsterbilzenOp 30 april werd te Munsterbilzen in
de “Remise” van het kasteel Edelhof de
“Landschapsruiter” officieel geopend.
Deze naam werd gegeven omdat deze
ruiter bij wijze van spreken te paard zit
tussen Kempen en Haspengouw. Aan de
hand van foto’s, kaarten, objecten, een ma-
quette en infozuil wordt het Bilzerse land-
schap en de cultuurhistorische elementen
aangeduid. Zelfs een boomgraf siert deze
tentoonstelling en allerhande onderdelen
van een neergestort vliegtuig uit WO-2.
Een digitale infozuil geeft meer uitleg over
flora en het culinair verleden. Deze ten-
toonstelling is doorlopend geopend voor
het publiek tijdens de openingsuren van
het cafétaria van de Remise en is kosteloos.
Natuurpunt Zuidoost-Limburg leverde de
nodige foto’s over de natuur met daarbij
de nodige informatie. Tevens werd een lo-
kaal toegewezen aan onze afdeling waar
we regelmatig kunnen vergaderen en
onze administratie kunnen onderbrengen.
Iedere wandeling in het Munsterbos zal
steeds hier vertrekken, zodat de mensen
ook de gelegenheid hebben om deze ten-
toonstelling te bezoeken.
Word BroekbrigadierTrek je wandelschoenen aan en ga sa-
men met de Broekbrigadiers op pad
doorheen het Schulensbroek. Doe de
opdrachtentocht (3km) met behulp
van de kinderstapkaart en test nadien
je kennis door het Broekbrigadespel te
spelen op de website :
www.broekbrigade.be
In 2007 sloegen de provincie Limburg,
het regionale landschap Haspengouw
en Natuurpunt de vrienden van het
Schulensbroek de handen in elkaar om
het landschapsproject ‘trage waters en
Trage wegen in het Schulensbroek’ op te
zetten. Er werd ruimte voorzien voor wa-
ter en er werden bewegwijzerde wan-
delpaden aangelegd. Ondertussen is
ook het sluitstuk ‘natuureducatie’ van dit
project afgerond en het resultaat mag
gezien worden!
De Broekbrigade is een feit.
Afspraak:
bezoekerscentrum ’t Vloot
Demerstraat 60 – Lummen
tel.: 013 556381
Stad Tongeren investeert in natuur.Om in het groen te wandelen hoef je in Tongeren niet ver
te gaan. Vlak bij het centrum ligt natuurgebied de Kevie.
Omwille van zijn gunstige ligging en bijzondere flora en
fauna behoort dit natuurgebied tot een waardevol gebied
van Zuid-Limburg. Kortom een zeldzaam stukje natuur in
vochtig-Haspengouw, dat gekoesterd dient te worden.
Stad tongeren ziet in de Kevie een belangrijKe toeriStiSche troef.
Voor de openstelling van het gebied heeft de stad een sa-
menwerkingsovereenkomst afgesloten met natuurpunt. Met
deze financiële en logistieke ondersteuning wordt in de eer-
ste plaats de kwaliteit van wandelpaden in de Kevie verbe-
terd. Zo kan iedere Tongenaar en toerist mee genieten van
deze natuur. Vervolgens worden de andere Tongerse natuur-
gebieden aangepakt in overleg.
8 w e e t j e n At u u R . w e e t j e
Mergelsite Gelinden opgeknapt4 mei : de mergelsite van Gelinden heeft
grote wetenschappelijke waarde en is
intact. De voormalige mergelgroeve
werd in 2002 beschermd als natuurge-
bied. De site is nu opgeknapt.
De stad Sint-Truiden, Natuurpunt en het
Regionaal Landschap Haspengouw en
Voeren hebben de handen in elkaar gesla-
gen. De holle weg en de geologische wan-
den ondergingen een opknapbeurt. De
hoogstamboomgaard werd opgefrist en
enkele grashellingen werden gemaaid om
de kalkminnende planten opnieuw een
kans te geven. Daarnaast werd een korte
wandellus aangelegd met aan het start-
punt ‘Het natuur-buurthuis’ een infobord.
Er werd ook een wandelfolder opgemaakt
met meer info over het gebied.
overbroek
De site werd honderd jaar geleden be-
kend door de vondst van goed bewaarde
plantenfossielen met toenmalige nieuwe
wetenschappelijke informatie. Op het
einde van de 19de eeuw waren er verschil-
lende mergelgroeven rond Sint-Truiden.
Overbroek in Gelinden was één van de
belangrijkste. De mergel werd als meststof
tegen de verzuring van leemgronden en
als aanvulling van stalmest gebruikt.
Jozef CROUGHS (bron : HBVL)
Gelin
den
Over
broe
k
Strafste groeier De groeiprijs gaat
dit jaar naar Natuur-
punt Opglabbeek.
Natuurpunt Opglab-
beek is een nog erg
jonge afdeling. Toch
slaagden ze er in 22 %
nieuwe leden te wer-
ven, waarvan een
mooi aandeel door
de afdeling zelf. Ze
scoren ook goed in
uitvalcijfers ( 4.94 %)
en in percentage gedomicilieerde leden (64%). Met frisse ideeën en originele acties
zetten ze hun vrijwilligers aan tot werven: wij waren bijzonder gecharmeerd door
hun ‘Project 100’. De vrijwilliger die het 100ste lid van de afdeling aanbracht werd
samen met dit nieuwe lid door de afdeling op een etentje getrakteerd! Luc Swerts
Dank u wel Burocad !Vanaf 1 januari 2010 stort Burocad
10 euro aan Natuurpunt voor elke 1000 kg
bedrukt FSC-papier. Hiermee wordt het beheer
van de natuurgebieden ondersteund en dragen
we een steentje bij aan onze Limburgse natuur.
Ambachtslaan 1021 • B-3990 Peer
tel. +32(0)11 61 11 48 • [email protected]
ScHaTKaMer Van BIODIVerSITeIT
De KeVIe
Sinds vorige uitgave kan u in iedere editie
van natuurpunt-limburg een uitneembare
wandelbijlage vinden om te verzamelen.
Kevie
© Jo
s Roe
ffaer
s
Landschappen van vroegere tijden
De “Kevie” (“De Kjève” in het Ton-
gers), is de lokale benaming van
het Natuurgebied van de Oostelijke
Jeker. Dit 203 ha grote natuurge-
bied in Zuidoost-Limburg omvat
vier cultuurhistorisch sterk verschil-
lende deelgebieden, van oost naar
west: “de Beemden”, “het Hardel”,
“de Kevie” en het “Groot Meers”. Een
bezoek neemt je mee in de land-
schappen van vroegere tijden.
Het dichtst bij de Stad Tongeren be-
vinden zich “De Beemden”. Van ouds-
her vochtige hooilanden die zich
jaarlijks tooien met een uitbundige
bloemenpracht: gele vlekken van
scherpe boterbloem en grote ratelaar
wisselen af met roze patronen van
echte koekoeksbloem en gevlekte
orchis op een achtergrond van witte
pinksterbloemen en knolsteenbreek.
Elk van de karakteristieke perceel-
tjes is zoals vroeger omzoomd met
meidoornhagen die in het voorjaar
bloemblaadjes als witte watervallen
verstrooien op de groengele onder-
grond van penning- en speenkruid.
Het hooien van kleine perceeltjes
werd door de moderne landbouwers
als te arbeidsintensief beschouwd.
De vochtige gronden maakten ook be-
grazing met moderne runderen onren-
dabel. Langzaam verschenen daardoor
de eerste populieren in het beeld dat
de meesten in Zuid-Limburg ondertus-
sen associëren met een valleigebied en
verdwenen ook de hooilanden met hun
bloemenpracht. Het rooien van de kap-
rijpe populieren, een intensief maai- en
graasbeheer en goede samenwerking
met de lokale landbouwers laat lang-
zaam de bloemenrijkdom van oudsher
weer te voorschijn komen. Laat je als
wandelaar verrassen: vergelijk de met
populieren beplante beemdgronden,
vol bramen, brandnetels en vlier met de
kleinschalig beheerde hooilandjes vol à
kruipend enegroen. Ervaar hoe het oude,
kleinschalige cultuurlandschap perceel-
tje per perceeltje weer tot leven komt.
Twee wandelwegen richten zich op het
ontsluiten van dit geschiedkundig land-
schapsrestant, namelijk het Kikkerpad
en het Beemdenpad. Het Beemdenpad
leidt de wandelaar terug in de tijd: van
de huidige populierenpercelen langs de
spoorweg, via de ont-
boste ruigte met een
hoge waterstand vol en
die de onrendabel ge-
worden valleigronden
weerspiegelen, naar de
vroegere juwelen van
hooilandjes.
Hoe zag het gebied,
nog verder terug in de
tijd, vóór de komst van
de kleinschalige land-
bouw, er dan uit? Het Hardel contras-
teert sterk met de intensief beheerde
Beemden: hier woedt een ongebrei-
delde overlevingsstrijd tussen koningin-
nekruid, echte valeriaan en riet tegen
de steeds verder oprukkende elzen- en
wilgenbosjes. De zompige leembodem
biedt een overvloed aan voedingsstof-
fen, waarvan de uitbundige vegetatie
getuigt. Ongeremd door enige vorm van
beheer, evolueert dit gebied razendsnel
naar zijn climaxvegetatie: een rivierbe-
geleidend elzen-essen bos. Restanten
van populierenkruinen en omgewaaide
berken en hoge kruiden verbergen
verlandende poelen en grachten., De
Kevie
© Jo
s Roe
ffaer
s
Kevie
- Ra
nsui
l © Jo
s Roe
ffaer
s
Kevie
© Jo
s Roe
ffaer
s
wandelwegen, die leiden naar het deel-
gebied “De Kevie”, komen eraan voorbij.
De wandelwegen Jeker- en Keviepad
ontsluiten het hart van het natuurgebied
de Kevie. Net als in “het Hardel” beheert
de natuur hier zichzelf, met de aanwezig-
heid van grote grazers. Een kudde runde-
ren en paarden, rassen die sterk lijken op
bewoners van dit gebied vóór de komst
van de Eburonen, struinen het hele jaar
doorheen deze wilde natuur en structu-
reren de landschapselementen naar hun
eigen instincten. Deze indrukwekkende
dieren houden weidse graslanden open,
leggen al grazend paden aan doorheen
moerasspirea- en rietvelden, vernielen
bomen door vraat aan bast en wortels,
maar laten ook bossen staan als toe-
vluchtsoord voor warme zomerdagen. In
een adembenemende tentoonstelling
van oerkracht, structureren deze dieren
het centrale gedeelte van het natuurge-
bied. Ieder jaar opnieuw verandert de
Kevie: een elzenbosje, ten prooi geval-
len aan de verwoestende kracht van een
bronstige stier, ontpopt zich als een dot-
tergrasland, een verlaten platgetrappel-
de moddervlakte pronkt later met een
tapijt van adderwortel. De vegetatiesuc-
cessie op vocht- en voedselrijke bodems
wordt door het voortdurende beheer
van de dieren genadeloos terugge-
draaid. Daardoor ontstaat een landschap
als een lappendeken van graslanden,
moerassen en bosjes, doorsneden met
wissels en sloten. Het “Jekerpad”, even-
eens de aardgasnatuurwandeling laten
je de Kevie van alle zijden bewonderen.
Kevie
© Jo
s Roe
ffaer
s
Kevie
© Jo
s Roe
ffaer
s
Wan
delp
ad Po
el N1
© D
anny
Froy
en
Geniet van deze wandelingen doorheen het geschiedenisrijke natuurgebied van de
Oostelijke Jeker en we hopen u snel weer te zien in de “Kjève”.
Net als het Hardel en de Kevie kan
de natuur in het Groot Meers zijn
gang gaan. Het woordje “rust” is
in deze venige depressie met gol-
vend gouden rietvelden perfect
op zijn plaats. Terwijl de zon gedu-
rende de dag het moeras koestert,
componeren rietgors, rietzanger
en spotvogel hun eigen symfonie.
Er zijn ook de melodieuze tonen
van de nachtegaal. Het “Keviepad”
voert na het Groot Meers ook nog
naar het Klein Meers, waar klein-
schalige landbouw graas- en hooi-
weiden tracht te onttrekken aan
het oprukkende riet. Niet enkel
de landbouwers hebben hun cul-
tuurhistorische stempel op deze
Haspengouwse gronden gedrukt:
ook de edellieden droegen hun
steentje bij. Getuige hiervan is het
kasteelbos van Scherpenberg aan
de zuidzijde van de Jeker.
PrakTisch:
- Oude Blaarstraat 7
3700 Tongeren
- Contact: Roger Nijssen
012/235360 - 0475/589063
www:kevie.be
- 1ste zondag van de maand
geleide wandeling om 14 uur
TOegANKeLIJKHeID:
- Kikkerpad is buggy
en rolstoelvriendelijk (1.5km)
BeReIKBAARHeID:
- 15 min wandelen vanaf
Tongeren station
natuur.weetjes uit DiepenbeekDe Sluisbemden, een nieuw natuur-
gebiedje in Diepenbeek
Dit gebied is bij de Diepenbekenaren waar-
schijnlijk beter gekend als Kerselaer of als
het vroegere opgespoten terrein tussen
spoorweg en Demer, op de grens met
Hasselt. Het terrein werd jarenlang illegaal
als crossterrein gebruikt.
Twee jaar geleden werd het opnieuw op de
schup genomen om er een natuurgebiedje
van te maken langs Demer en Galgebeek.
De provincie Limburg is eigenaar van het
terrein en zocht Natuurpunt aan om na de
inrichting te zorgen voor een deskundig na-
tuurbeheer.
Op het terrein werd een oude Demerarm
opnieuw uitgegraven met als doel te die-
nen als paaiplaats voor vissen. Ook werden
er 13 poelen uitgegraven en is er een na-
tuurlijke overstromingszone ingericht voor
de Galgebeek. De steilwand tussen het
laaggelegen deel en het opgehoogde ter-
rein kan dienst doen als nestelplaats voor
ijsvogel of oeverzwaluw.
De bodem van het terrein bestaat deels uit
wit zand, afkomstig van de verbreding van
het Albertkanaal en deels uit de oorspron-
kelijke alluviale leemlaag uit de Demervallei.
Onlangs werd er gestart met het begra-
zingsbeheer door Schotse highlandpony’s.
Hun voornaamste taak bestaat uit het on-
der controle houden van de houtopslag en
verruiging tegen te gaan.
WordT verWachT, de MoWkes
Op de universitaire campus Diepenbeek
aan de Stiemer ligt een voormalige wa-
terkelder, gebruikt voor de drinkwater-
voorziening van de stad Hasselt. De eerste
waterleiding van Hasselt maakte gebruik
van oppervlaktewater uit de Kempische
beekjes zoals de Stiemerbeek. Het water
werd opgevangen om enkele weken te
laten bezinken. Het water voerde name-
lijk zanddeeltjes mee van het Kempische
plateau. Daarna werd het verder geleid
naar het waterleidingsnetwerk in de stad.
Na jaren in onbruik en verwaarlozing
werd deze kelder door NATUURPUNT in-
gericht als een verblijfplaats voor vleer-
muizen. Aangezien dit ondergronds ge-
bouwtje vlak bij de
Sluisbemden ligt is de
gemeente Diepenbeek
bereid gevonden het
beheer over te dra-
gen aan Natuur-
punt, waarvoor
dank.
13
Hier kan uw rEcLamE staan
Interesse? Bel: 011 24 60 20Of mail: [email protected]
Hier kan uw staan
14 A F D e L i n g i n D e k i j k e R
Wan
delin
g © Jo
s Lyc
ops
afdeling GenkDe GenKSe afDelInG Van naTUUrPUnT BeSTaaT ZOWaT 10 Jaar en IS OnDerTUSSen UITGeGrOeID TOT een GrOTe acTIeVe Kern.
Door een brede waaier van activiteiten aan te bieden trekken we heel wat
nieuwsgierigen. De klassieke wandelingen zoals maandelijks in de Maten of
het Wik en de wekelijkse woensdagnamiddagwandelingen afwisselend in elke
groene parel van Genk, zorgen voor waardering van onze mooie en boeiende
natuur bij een ruim publiek dat meestal reeds bekend is met Natuurpunt.
Daarnaast zijn er jaarlijks activiteiten waarbij we de lat qua organisatie en
“spektakel” wat hoger leggen zoals een nachtzwaluwexcursie, de Schwalm-
vallei, op zoek naar “de mannen van de nacht”, de Zeelandreis. Ten slotte
wordt eenmaal per jaar gemikt op naambekendheid en verruiming van ons
publiek waarbij de publiciteitswaarde de nadruk krijgt. Zo zijn vleermuizen
en paddenstoelen onderwerpen die breed uitgesponnen werden in samen-
werking met andere partners, een grote publiciteit opleveren en nieuwe leden
aantrekken. De volgehouden inspanning resulteerde in een verdriedubbeling
van ons ledenaantal.
Wan
delin
g © Jo
s Lyc
ops
Met een Genkse nieuwsbrief en een we-
kelijkse e-flits proberen we de nieuws-
honger van onze leden te stillen met de
aankondiging van onze activiteiten, mi-
lieunieuwsjes, kleine “wist-je-datjes”en
Genkse poëzie. Een natuurhoekje en
terugblikjes houden het luchtig en inte-
ressant.
De samenwerking met het Heempark is
zeker een meerwaarde: geen concurren-
tie maar een stimulans en toegevoegde
waarde. Diverse mensen zijn lid van bei-
de organisaties en besturen, maar door
de verschillende accenten wordt een
nog breder publiek bereikt. Een doelstel-
ling voor de toekomst is zeker om samen
de allochtone bevolking te betrekken bij
ons leefmilieu.
Een groot ledenaantal geeft een breed
draagvlak om milieustandpunten naar
de overheid te brengen. Wegen op het
beleid kan enkel met duidelijke stand-
punten en met de morele steun van veel
bekommerde mensen, we zijn een vol-
waardige partner in de diverse adviesra-
den.
Natuurwaarden in de brede zin vor-
men een essentieel gemeenschaps-
goed. Het behoud, het beheer en de
ontwikkeling ervan voor de gemeen-
schap en voor toekomstige genera-
ties is een ecologische noodzaak en
een ethische plicht. In Genk hebben
we momenteel vijf natuurpareltjes in
beheer: de Maten, het Wik, Klotbroek, de
Stiemerbeek en sinds kort de Caetsbeek.
De vereniging wil deze natuur onder
meer vrijwaren door natuurgebieden
veilig te stellen, in beheer te nemen en
verder te ontwikkelen en op te komen
voor de ruimtelijke en milieucondities
voor de duurzame instandhouding en
optimale ontwikkeling van deze natuur-
waarden.
Voor deze complexe opgave is sinds en-
kele jaren het Genkse beheerteam op-
gericht, een forum voor de Genkse con-
servators, vrijwilligers en professionelen
om samen problemen te bespreken en
op te lossen. Dit beheerteam bestaat
vooral uit vrijwilligers. Vrijwilligers zet-
ten zich gratis in, eenmalig, occasioneel,
regelmatig of haast permanent. Daarom
zijn vrijwilligers mensen met drie eigen-
schappen: mensen met een hart die het
gevoel hebben iets ‘goed’ te willen doen,
mensen die zelf actief aan de slag gaan
en mensen met verstand die op zoek
gaan naar een meerwaarde en willen
leren.
De taken en verantwoordelijkheden die
de vrijwilligers krijgen kunnen heel di-
vers zijn op het vlak van inhoud, tijdsbe-
steding en vereiste kennis. Een opsom-
ming van de vele taken: het regelmatig
controleren van de koeien in de begra-
zingsblokken, maaien en hooien, hout
zagen, zwerfvuil ruimen, vijvers afvissen,
inventariseren van vogels en andere die-
ren, wandelingen organiseren, studieda-
gen volgen, kleine herstellingen van om-
heiningen of materialen onderhouden.
Het team zorgt ook voor de nodige pu-
bliciteit en uitleg naar betrokken partijen
zoals omwonenden, zorgt voor bijko-
mende vergunningen indien nodig en
verzorgt ook de financiële middelen en
werkingsbudgetten om de grotere wer-
ken uitgevoerd te krijgen. Uiteindelijk
worden ook de jaarrapporten opgesteld
en besproken. Belangrijk is dat ook de
realisaties gevierd worden.
Het is deze nieuwe dynamiek, het en-
thousiasme, de uitstraling en de samen-
werking van vrijwilligers die door de
award van Natuurpunt als voorbeeld in
de kijker gezet wordt. De award werd
dit jaar voor de allereerste keer georga-
niseerd en het Genkse team viel al da-
delijk in de prijzen. Willy Peumans nam
de award voor het “top-beheerteam” in
ontvangst voor de Maten, één van de
oudste en waardevolste reservaten van
Vlaanderen.
Volgende editie: afdeling Tessenderlo
15
afdelingen en werkgroepen krijgen verdiende prijs
Tijdens de Algemene Vergadering van Natuurpunt op 27 maart 2010 werden
een aantal van de werkgroepen en afdelingen speciaal in de bloemetjes gezet
door voorzitter Walter Roggeman.
Al 50 jaar is dit beheerteam in de weer in één van onze bekendste natuurgebie-
den. Zo veel jaren aan volgehouden inzet verdiend op zichzelf al een applaus.
Maar er is meer, we appreciëren vooral dat men is in geslaagd er niet op de lau-
weren te blijven rusten.
Dankzij gerichte rekrutering van de er-
varen beheerteamleden slaagt dit team
erin echte vernieuwing en dynamiek te
realiseren. De volgehouden nadruk op
openstelling van het gebied, en het in-
vesteren in kijkwanden en bewegwijze-
ring doen wonderen voor de toeganke-
lijkheid van het gebied, maar zijn vooral
ook van belang om nieuwe vrijwilligers
enthousiast te krijgen om een handje
toe te steken.
Willy PeumansWilly Peumans
neemt prijs in ontvangst
Wan
delin
g © Jo
s Lyc
ops
Wan
delin
g © Jo
s Lyc
ops
Wan
delin
g © Jo
s Lyc
ops
16 tuinnAtuuR - wiLDe Bijen
Als we over bijen en wespen spreken,
denken we in de eerste plaats aan
dieren die ons overlast bezorgen en in
kolonie bij elkaar leven. Het bekendste
familielid is de honingbij. De geelzwart
gestreepte wesp die van onze limona-
des komt snoepen kennen we ook maar
al te goed. We vinden ze vervelend en
hebben schrik om gestoken te worden.
Zij zorgt ervoor dat de hele bijenfamilie
een slechte naam heeft. Toch vormen
deze gekende soorten binnen de bijen-
wereld slechts een kleine minderheid.
In Vlaanderen leven verrassend genoeg
meer dan 350 soorten solitaire bijen,
hommels en wespen. Er zijn soorten
die strikt alleen leven en soorten die in
groepsverband leven, weliswaar ieder
in een eigen nest. Ze doen alles alleen:
ze zorgen in hun eentje voor het nest
en het nageslacht. Deze solitaire bijen
en wespen zullen nooit steken omdat
ze geen kolonie te verdedigen hebben.
Vrouwtjes bezitten wel een angel, maar
deze is doorgaans te zwak om door de
huid te prikken.
Solitaire bijen komen enkel in de vrije na-
tuur voor, daarom worden ze ook wel
wilde bijen genoemd. Ze zorgen voor de
bestuiving van het grootste deel van onze
gewassen en wilde planten. De achteruit-
gang van wilde bijen kan dus ook gevol-
gen hebben voor de flora. Er is een oor-
zakelijk verband in de achteruitgang van
bestuivers en drachtplanten. Dit betekent
dat achteruitgang van wilde bijen ook een
bedreiging voor de wilde flora kan zijn.
Omdat solitaire bijen vooral stuifmeel ver-
zamelen en nectar bijna alleen gebruiken
voor de eigen energievoorziening zijn het
veel betere bestuivers dan de honingbij.
Neem de bestuivers weg en de wereld
gaat ten onder! Wilde bijen zijn dus es-
sentieel en zeer welkom in de natuur en
in onze natuurvriendelijke tuin. Ze zorgen
ook voor de bestrijding van schadelijke in-
secten.
Op zoek naar een geschikte nestplaats.
Solitaire bijen zijn slechts enkele maan-
den actief op een jaar. In die periode
gaat elk vrouwtje op zoek naar een ge-
schikte nestplaats.
WIlDe BIJen Maa
rts Vi
ooltj
e met
hom
mel
© M
arce
l Bex
17
De meeste soorten graven een gange-
tje in de grond. Andere soorten zoeken
bestaande holten in hout, stengels, in
verlaten slakkenhuisjes en muurspleten.
Daarnaast zijn er parasitaire soorten (koe-
koeksbijen) die hun eieren leggen in de
nesten van andere solitaire bijen.
Wanneer de nestholte gegraven of goed-
gekeurd is, begint het vrouwtje met een
aantal foerageervluchten. Daarbij wordt
stuifmeel verzameld dat achteraan in de
nestholte wordt opgestapeld. Wanneer
voldoende stuifmeel is verzameld, legt
het vrouwtje er een bevrucht eitje op.
Hier gaan vrouwelijke bijen uit komen.
Hiervoor wordt dan een wand gebouwd
van modder en speeksel, zodat er een cel
ontstaat. Daarna wordt alles herhaald tot
de holte volgebouwd is met cellen. Als
laatste legt ze een onbevrucht eitje, hier
komt een mannetje uit.
In het volgend voorjaar komen dan eerst
de mannelijke bijen uit het nest gekro-
pen. Deze wachten bij de nestplek tot de
vrouwtjes uitkomen die dan meteen be-
vrucht worden. De volwassen bijen ster-
ven zodra voldoende nesten belegd zijn.
Speciaal aan deze levenswijze is dat de
solitaire bijen dus nooit hun nageslacht
zien.
De wilde bijen
De laatste dertig jaar is het aantal soor-
ten wilde bijen en wespen fel geslonken.
De moderne bouwwijze zonder spleten
en onze opgeruimde tuinen, beperken
de nestmogelijkheden voor de wilde
bijen. De verschraling van de natuur en
het herbicidengebruik hebben tot een
vermindering van het voedselaanbod
geleid.
Uit onderzoek blijkt dat solitaire bijen erg
honkvast zijn. Alle habitateisen moeten
daarom binnen een beperkte afstand
beschikbaar zijn: dit betekent niet per
se dat ze groot hoeven te zijn. Echter
wanneer leefgebieden te ver uit elkaar
liggen, vindt er geen verspreiding meer
plaats, waardoor een soort gevoeliger
wordt voor uitsterven.
Populaire nestkastjes
Wat kunnen we in eigen tuin doen voor
deze nuttige beestjes? We kunnen ze lok-
ken door ze nestgelegenheid en voed-
sel aan te bieden. Het is eenvoudig om,
zoals de populaire nestkastjes voor vo-
gels, ook nestplaatsen voor wilde bijen
en wespen in je tuin te voorzien. Deze
nestkastjes zijn in de handel te koop,
maar je kan ook zelf aan de slag. Holle
riet of bamboestengels zijn zeer ge-
schikt. Bundel ze samen plaats er een
kader rond. Hang het tegen de gevel, en
je hebt je eigen insectenhotel. Een schijf
van een boomstam waar je gaten in
boort van verschillende diameters wordt
ook gewaardeerd, let erop dat de gaten
niet ruw aanvoelen en dat je het nooit
volledig doorboort.
Voorkeur voor bloemen
Voedsel bieden we aan in de vorm van
stuifmeel en nectar. Elke bijensoort heeft
haar eigen voorkeur voor bloemen.
Sommige soorten bezoeken meerdere
soorten bloemen terwijl andere soorten,
de specialisten, zich beperken tot één
enkele plantensoort. Deze specialisten
zijn dus afhankelijk van de verspreiding
van hun waardplant. We kunnen best
een brede waaier aan bloeiende plan-
ten voorzien in onze tuin zodat er vele
soorten bijen hun voorkeur vinden. Zorg
voor verschillende bloeitijden en bloem-
vormen. Gecultiveerde, dubbelvoudige
bloeiwijze zijn voor geen enkele insect
geschikt. Niet elke bij oogst haar stuif-
meel op dezelfde manier. Naast bloe-
menborders kan je ook een stukje gazon
omvormen tot bloemenweide. Heb je
plaats in je tuin plant dan een losse ge-
mengde haag als scheiding, deze geeft
meer bloemen dan een strak geschoren
exemplaar.
En zoals voor alle levende wezens in
onze tuin, zijn sproeistoffen uit den boze.
Vermijd pesticiden, probeer altijd eerst
een biologisch alternatief vooraleer naar
de spuit te grijpen! Veel succes, ik wens je
veel gezoem deze zomer!
Net als honingbijen, gaan wilde bijen
ook sterk achteruit. Cijfermateriaal hier-
over is echter beperkt. Om meer te
weten te komen over het belang van
tuinen voor wilde bijen, onderzoekt
Natuurpunt Studie samen met de
Vlaams-Nederlandse Imkersfederatie, de
Limburgse Imkersbond, en de Lieteberg
vzw met steun van de provincie Limburg
de diversiteit van bijen in Limburgse
tuinen. Tijdens dit onderzoek wordt het
belang van tuinen voor wilde bijen on-
derzocht aan de hand van gestandaar-
diseerde bijenkastjes, visuele waarne-
mingen, en vangsten. Daarna zoeken we
naar verbanden tussen de kenmerken
van de tuin (soortensamenstelling, struc-
tuur, ...) en de diversiteit aan wilde bijen.
Inschrijven kan niet meer. De bijenkastjes
zijn reeds verdeeld. Resultaten worden
ten vroegste volgend jaar verwacht, wij
kijken er alvast naar uit!
Inse
kten
hote
l © K
atlee
n Bo
llen
Hom
mel
op k
noop
krui
d © M
arce
l Bex
18 VoRmingSAAnBoD
VleermuizennaTuurPunT hasselT- zonhoven/
naTuurPunT educaTie:
Al sinds jaar en dag worden vleermuizen
geassocieerd met duistere en duivelse
machten. De geheimzinnige, nachte-
lijke levenswijze van de vleermuizen zal
hier zeker voor iets tussen zitten. Bij het
invallen van de duisternis verschijnen ze
en fladderen ze vervaarlijk dicht om je
heen. Tijdens de cursus bestuderen we
de vleermuizen van naderbij en leren
zo deze boeiende wereld kennen. We
bespreken de algemene kenmerken, de
soorten en de waarnemingen van de
inlandse vleermuizen. Voorkennis is niet
vereist. Lesgever is Jos Coteur.
Theorieles
Dinsdag 8 juni – 19u30
Bezoekerscentrum Kiewit te Hasselt
€14 voor leden, €38 voor niet-leden
Praktijkavondexcursie
Donderdag 17 juni - 21u- 23u.
Bezoekerscentrum Kiewit te Hasselt
Inschrijven vereist
Nathalie Henseler: 0495 40 86 30,
natuur en klimaatnaTuurPunT beringen/
naTuurPunT educaTie/
bezoekerscenTruM de WaTersniP
Vorig jaar richtte Natuurpunt Educatie een
reeks succesvolle vormingsavonden in rond
het actuele thema natuur en klimaat in het
kader van de Dag van de Aarde. Het thema is
echter zo actueel dat we dit vormingspakket
tot een volwaardige cursus van 2 avonden
en 1 excursie uitbouwden. Inhoudelijk werd
de cursus verruimd. Hoewel de focus op
Vlaanderen ligt, schenken we ook aandacht
aan gevolgen op wereldschaal, zowel voor
mens als voor natuur. Het belangrijkste the-
ma van de cursus blijft de gevolgen van kli-
maatverandering op natuur; het is dus geen
cursus die diep ingaat op chemische proces-
sen die bij klimaatwijziging een rol spelen.
Theorieles
Dinsdag 8 en 15 juni – 13u30
excursie
Zaterdag 19 juni - 9u00
Bezoekerscentrum De Watersnip
Grauwe Steenstraat 7/2, 3582 Koersel
Info en inschrijving
Kenens Jan - 011-45 01 91
ZwaluwennaTuurPunT neerPelT/
naTuurPunT educaTie:
Heropfrissing: de verschillende soorten
zwaluwen komen aan bod. Bezoek met
de fiets aan een zwaluwentil en andere
plekjes. Lesgever is Koen Leysen, edu-
catief medewerker van Natuurpunt
Educatie.
Informatie
Zaterdag 12 juni – 13u30
Bezoekerscentrum Het Hageven,
Tussenstraat 10 te Neerpelt
Vergeet je fiets niet !
Theo Janssen - 011-80 26 77 of
0473-80 18 30
Kleine landschaps-elementennaTuurPunT liMburg/
regionaal landschaP
hasPengouW en voeren:
Een cursus rond het behoud van kleine
landschapselementen in het kader van
het project Landschapsherstel in het Vijf-
gemeentenpunt.
Gedurende 4 zaterdagvoormiddagen
gaan we dieper in op verschillende on-
derdelen van het landschap.
Data
- Zaterdag 28 augustus: (praktijk)
zomersnoei hoogstamfruitbomen
- Zaterdag 6 november: (theorie)
onderhoud hagen, knotbomen
en houtkanten
- Zaterdag 27 november: (praktijk)
heggen leggen
- Zaterdag 4 december: (praktijk)
wintersnoei hoogstamfruitbomen
Kostprijs: € 5/les
Info en inschrijving:
[email protected] - 011 313898
Snoeicursus © Jos Ramaekers
19
Oude en nieuwe graangewassennaTuurPunT lanaken /
geMeenTe lanaken/
geMeenTe zuTendaal/
cnMe MaasTrichT/
naTuurPunT educaTie
Reeds lang voor het ontstaan van de
landbouw (pakweg 10.000 jaar geleden)
waren grassen een belangrijk voedings-
middel voor de mens. . De cursus “Oude
en nieuwe graangewassen” geeft u een
volledig overzicht van voor de mens nut-
tige grassoorten.
Lesgever is Hans Vermeulen, educatief
medewerker van Natuurpunt Educatie.
De fietstocht wordt begeleidt door ei-
gen gidsen.
Informatie
- Donderdag 1 juli – 19u30
Berenhofstraat 12, 3620 Veldwezelt
O.C. Berenhof, Berenhofstraat 12
te Veldwezelt (Lanaken).
- zaterdag 3 juli. : fietstocht
Info en inschrijving: Hoelbeek Bart
089-73 07 76 - 0472-48 81 72
VlindercursusnaTuurPunT zuTendaal/
naTuurPunT educaTie:
In de aanloop naar het telweekend
“Vlinder mee” organiseren we de cur-
sus dagvlinders waarin we de verschil-
lende Vlaamse dagvlindersoorten le-
ren kennen, alsook hun lichaamsbouw,
levenscyclus, ecologie en vlindervrien-
delijke beheersmaatregelen.
De cursus bestaat uit 2 theorielessen en
2 praktijklessen die gegeven worden
door een educatieve medewerker van
Natuurpunt Educatie.
Lesgever is Nobby Thys, educatief mede-
werker van Natuurpunt Educatie
Theorieles
Woensdag 11 en 18 aug – 19u30
Bezoekers- en onthaalcentrum
De Lieteberg - Zuurbroekstraat 16
Zutendaal (parking Stalkerweg).
excursie
21 en 28 augustus, telkens - 14u00
Info en inschrijving:
Lambie Raymond - 0476-63 29 41
europese nacht van de vleermuis
avondWandelingen
Natuurpunt organiseert in sa-
menwerking met het Agent-
schap voor Natuur en Bos, unie-
ke activiteiten voor het hele
gezin met: avondwandelingen
in tuinen en parken, zoektoch-
ten naar vleermuizen, boeien-
de infosessies,...
Icaru
sblau
wtje
© M
arce
l Bex
Vlee
rmui
s uit
tuin
ieren
voor
vlee
rmui
zen
natuurpunt noord-limburg:
het biodiversiteitsweekend: insecten en
geleedpotigen van droge biotopen
Weekend van 11 t/m 13 juni
Meer info en inschrijvingen: Toon Jansen:
[email protected] of Lex Peeters : [email protected]
natuurpunt tessenderlo: vlinderwandeling
averbode bos & heide ‘op zoek naar het
zeldzame bont dikkopje’
Zondag 13 Juni -13u30
Samenkomst parking Gerhagen Turnhoutsebaan
Info: [email protected]
natuurpunt hasselt- zonhoven:
vlinder-, sprinkhanen- & libellenwandeling
Zaterdag 17 juli - 13 u,
In de vallei van de Mombeek, parking elektriciteits-
cabine op het kruispunt Sasput-Muntelbeekstraat te
Sint-Lambrechts-Herk. Contactpersoon: Jean-Marie
Verniers, 012 23 50 12 , [email protected].
natuurpunt zuidoost-limburg:
grote vlinder happening
Zaterdag 17 juli - 14 u
“Branderij” te Munsterbilzen.
- De hele bevolking van de stad Bilzen en de gemeente
Lanaken worden uitgenodigd
- Begeleiding door vlindergidsen in Bilzen en Lanaken
- Treintje
- Met stand van Natuurpunt.
Organisatie: Vlindergroep stad Bilzen www.bilzen.be
natuurpunt neerpelt:
bloemen- en insectenwandeling
Zondag 18 juli – 14u
BC Hageven- Tussenstraat 10 Neerpelt
Info:Theo Janssen 0 473 80 18 3
natuurpunt Meeuwen-gruitrode en Peer:
vlinderwandeling
Zondag 1 augustus – 14u
Samenkomst: Kerk Reppel om 14u
Breng eventueel een vlindernetje en loeppotje mee
Info: Rudi Wouters (011 54 15 34)
natuurpunt diepenbeek:
leer vlinders kennen
Zondag 1 augustus – 14u
Sluisbemden-Hoofdparking Universiteit Hasselt te
Diepenbeek (enkel bij mooi weer)
Info: Jos Ramaekers 0477 476963
natuurpunt zuidoost-limburg:
fladdertocht over de Sint-Pietersberg
Zondag 1. augustus, 14u – 17u
Parking kerk , Sint-Hubertusstraat 13 te Kanne
Wandeling met uitleg over de kleurrijke vlinders op
het Plateau van Caestert. Meebrengen : vlindergids-
vlindernetje-loeppotje. Gidsen : Martin Stinckens en
Kristof Odeur. Info : Kristof Odeur 0495/27 68 75
natuurreservaat overbroek :
insektenwandeling
1 augustus om 14 uur, vertrek op de parking aan de
Beemdenstraat. Gids : Yvon Princen, org. NP Aulenteer
natuurgebied nieuwenhoven :
vleermuizenwandeling
28 augustus, om 21 uur vertrek aan het bezoekerscen-
trum in Nieuwenhoven, prov. domein natuurgebied
Nieuwenhoven. Gids Omer van Straelen,
org. NP Aulenteer en NP Nieuwerkerken
activiteiten : insecten-vlinders
nacht van de Vleermuis
Meer info ook op www.natuurpunt.
be/nachtvandevleermuis
- natuurpunt hasselt- zonhoven:
nacht van de vleermuis
Zaterdag 28 augustus - 20.30 u. Domein Kiewit op de
binnenkoer van het domein (biolokaal)
Inschrijven: via Domein Kiewit op 011 21 08 49.
De inschrijvingsprijs bedraagt slechts € 1 en wordt ter
plaatse betaald.
- natuurpunt neerpelt:
vleermuizenwandeling
Zondag 20 juni - 21u
BC Hageven- Tussenstraat 10-Neerpelt
Theo Janssen: 0473 80 18 30
- natuurpunt tessenderlo:
europese nacht van de vleermuis.
Avondactiviteit rond de ‘Bierhoeve’
Zaterdag 28 augustus 2010
Info: [email protected]
- natuurpunt zuidoost-limburg:
nacht van de vleermuis
Zondag 29 augustus, 14u – 17u
Parking café-hotel Jacquemin,
Visésteenweg te Zichen-Zussen-Bolder
In de groeve van Lacroixberg bezoeken we onze gevle-
derde vrienden. Meebrengen : zaklamp en stevige
wandelschoenen. Gidsen : Johan Willems en Ton Beuls.
Info : Kristof Odeur 0495/27 68 75
Vilda vliegende grootoorvleermuis © Yves Adams
colofon
Dit tijdschrift wordt gratis verspreid op 6800
exemplaren aan de leden van Natuurpunt
Limburg.
Werkten mee aan dit nummer:
Jos Lycops, David Nyssen, Johnny Dommers-
hausen, Jos Roeffaers, Martin Stinckens, Gerda
Schorpion, Nadine Achten, Marcel Bex, Danny
Froyen, Esther Castermans, Jos Ramaekers,
Katleen Bollen, medewerkers van Natuurpunt
Vlaanderen, en vele vrijwilligers.
Volgende uitgave: oktober 2010
Verantwoordelijke uitgever:
Marc Diriks, Kiewitdreef 5, 3500 Hasselt
Communicatievormgeving :
www.drukkerij-grafico.be
Uitgave van: Natuurpunt Limburg
tel. 011 24 60 20 - www.natuurpuntlimburg.be