Kan de ruimtelijke ordening zich in de toekomst nog wel bedruipen?
Prof. dr. Erwin van der KrabbenRadboud Universiteit / University of Ulster
Congres OmgevingswetSessie grondbeleid11 november 2015
Verdienmodel gebiedsontwikkeling
• Grondbeleid: geen doel op zich, maar middel om ruimtelijke doelen te bereiken
• Grondbeleid dus ook beoordelen op beoogde effectiviteit
• Stelling:- Regelgeving grondbeleidinstrumentarium (onteigening) mede van invloed op
‘verdienmogelijkheden’ in gebiedsontwikkeling- Verdienmodel gebiedsontwikkeling staat onder druk- Dan ook begrenzing verdienmogelijkheden door regelgeving ter discussie stellen
Afbouwen Vinex
Nul op de meter woningen ….
… aanleggen smart grids
Klimaatadaptatie …
…. Investeringen in gebouwde omgeving en infra
Toename gebruik electrisch vervoer …
…. Aanleg laadinfrastructuur
Is grondbeleid voldoende toegerust voor toekomstige opgaven?
• Gebiedsontwikkeling: bijna altijd risicovolle investering- Kosten gaan voor de baat uit
• Wie is bereid c.q. in staat het risico te nemen?
• Is gebiedsontwikkeling überhaupt winstgevend?
• Verschuiving in opgaven
• Voldoende opbrengsten van gebiedsontwikkeling voor kostenverhaal infrastructuur / openbare ruimte?
Verbeteren uitvoerbaarheid / verdiencapaciteit (1/2)
• Omgaan met financiële risico’s- Kleinschalig: organische gebiedsontwikkeling in transformatie bestaande stad- Integraal / grootschalig blijft noodzakelijk voor uitleglocaties- Aanpassing plannen; accepteer lagere ruimtelijke kwaliteit
• Verschuiving initiatief (en risico)- Van gemeente naar markt- Van grote projectontwikkelaars naar kleine, lokale ontwikkelende bouwers- Van gemeente / ontwikkelaar naar collectief van eigenaren
• Andere financiële participatie overheden- Actief gemeentelijk grondbeleid- (Semi-) publieke ontwikkelingsmaatschappij- Gronden verwerven (‘veilig stellen’), maar niet ontwikkelen
Verbeteren uitvoerbaarheid / verdiencapaciteit (2/2)
• Wetgeving- Verschuiven moment van kostenverhaal- Wetgeving Stedelijke herverkaveling- Wijziging onteigeningswet: waardegrondslag onteigening
• Belastingherziening- Vergroot belastinggebied gemeenten- Lokale belastingen voor (grootschalige) infrastructuur- Baatbelasting