Social Profit Dialogenzaterdag 14 en 21 mei - Universiteit Antwerpen
Social Profit Dialogenzaterdag 14 en 21 mei
Welkom
Noël DevischVoorzitter adviesraad
Acerta Social Profit
Programma Dag 1
Moderator van de dag: Noël Devisch Voorzitter a.i. adviesraad Acerta Social Profit
8.30 – 9.00 uur: Onthaal 9.00 – 10.00 uur: Thema 1: Sociaal - Over de diversiteit en de maatschappelijke uitdagingen van de socialprofitsector Kristel De Roy, adviseur Verso vzw 10.00 – 11.00 uur: Thema 2: Financieel en strategisch - Over rapportering, controle, visie en evaluatie Luc Vandewalle, ING-voorzitter en voorzitter van beschutte werkplaats WAAK 11.00 – 11.30 uur: Pauze 11.30 – 12.30 uur: Thema 3: Governance - Over deugdelijk bestuur en kwaliteitsmanagement Met Jan Verbanck, directeur van het gespecialiseerd opleidingscentrum
CCV-VOCA 12.30 uur: Conclusies en nabespreking
Social Profit Dialogenzaterdag 14 en 21 mei
Social Profit Dialogenzaterdag 14 en 21 mei
Kristel De RoyAdviseur Verso vzw
Thema 1: Sociaal
Over de diversiteit en de maatschappelijke uitdagingen
De Vlaamse social profit:
cijfers en uitdagingen
Actief Besturen, Acerta 14 mei 2011
Overzicht
Voorstelling Verso- Ontstaan en samenstelling- Missie en kerntaken - Sociaal ondernemerschap
Social profit in cijfers: - Afbakening sector- Aandeel Vlaams BBP en werkgelegenheid- Kenmerken werkgelegenheid in de social profit
Uitdagingen:Krappe arbeidsmarkt en vergrijzing, innovatie,Europa
Overzicht
Voorstelling Verso- Ontstaan en samenstelling- Missie en kerntaken- Sociaal ondernemerschap
Social profit in cijfers:- Afbakening sector- Aandeel Vlaams BBP en werkgelegenheid- Kenmerken werkgelegenheid in de social profit
Uitdagingen:Krappe arbeidsmarkt en vergrijzing,
innovatie,diversiteit
Verso, Vereniging voor Social Profit Ondernemingen
Intersectorale werkgeversorganisatie voor de socialprofitsectoren in Vlaanderen, opgericht in 1997.
Krachtenbundeling van 18 federaties uit diverse activiteitstakken: gezondheidszorg, welzijn, aangepaste tewerkstelling, socioculturele sector, onderwijs en sociale huisvesting.
Verenigt zowel ondernemingen uit de private sector als de publieke sector.
Missie
Sociaal overleg Op sectoraal niveau zijn het onze ledenfederaties zelf die zetelen in
de paritaire overlegorganen. Op intersectoraal niveau verdedigen wij het gezamenlijk standpunt van de aangesloten federaties tijdens de vijfjaarlijkse Vlaamse Intersectorale Akkoorden (VIA).
Verso is erkend als interprofessionele gesprekspartner in de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV). Samen met de andere sociale partners adviseren we het overheidsbeleid.
Verso is ook actief in het Vlaams Economisch Sociaal Overlegcomité (VESOC), waar het drieledig overleg tussen overheid, vakbonden en werkgevers plaatsvindt.
Missie
Overlegplatform en onderzoek
Daarnaast biedt Verso een platform waar de verschillende deelsectoren een toekomstvisie, standpunten en strategie voor de socialprofitsector kunnen uitdenken.
Verso zet ook sterk in op onderzoek dat de economische en maatschappelijke betekenis van de socialprofitsector in beeld brengt.
Socialprofitondernemerschap: evenwicht tussen functies
Versterken van sociale cohesie en solidariteit(maatschappijgericht engagement)
Verhoging van persoonlijke levenskwaliteit(mensgericht engagement)
Betrokkenheid van alle stakeholders
Innovatieve, efficiënte enprofessionele
dienstverlening
Ruimte voor sociaal ondernemerschap
Socialprofitondernemingen hebben nood aan: • Rechtszekerheid• Bestuursvrijheid• Administratieve matiging• Sluitende financiering
VIA-akkoord 2011: pleiten voor versterking management-ondersteuning.Toegankelijkheid, kwaliteit en betaalbaarheid van dienstverlening bewaken.
Overzicht
Voorstelling Verso- Ontstaan en samenstelling- Missie en kerntaken- Sociaal ondernemerschap
Social profit in cijfers:- Afbakening sector- Aandeel Vlaams BBP en werkgelegenheid- Kenmerken werkgelegenheid in de social profit
Uitdagingen:Krappe arbeidsmarkt en vergrijzing, innovatie, Europa
Private sector Publieke sector
Met winstoogmerk Zonder winstoogmerk
Zonder winstoogmerk
Met winstoogmerk
Marktmiddelen (1)
Klassieke ondernemingen
(excl. gezondheidszorg)
(4)
Vennootschappen met Sociaal
Oogmerk, erkende coöperatieven,
vzw’s met marktmiddelen
(7)
Pro memorie:
Overheidsbedrijven (‘Omob’,…)
(10)
Overheidsbedrijven (Belgacom, …)
Gemengde middelen
(2)
Individuele ondernemingen in
de gezondheidszorg (artsen,…)
(5)
Vzw’s met gemengde middelen (o.a. ziekenhuizen,
sociale werkplaatsen,…)
(8)
Overheidsbedrijven (NMBS, …),
openbare ziekenhuizen
(11)
-
Niet-marktmiddelen (3)
-
(6)
Vzw’s met niet-marktmiddelen (o.a.
Vrij onderwijs), mutualiteiten,
stichtingen
(9)
Overheidsdiensten: onderwijs, cultuur, maatschappelijke dienstverlening,…
(12)
-
Social profit
Social profit afbakening: theoriebron: Marée en Mertens, 2002, Ulg, Centre d’Economie Sociale
Social profit afbakening: praktijk
NACE-indeling:
- Gezondheidszorg (86)- Maatschappelijke diensten (87, 88)- Cultuur, recreatie en sport (59, 60, 90, 91, 93)- Diverse verenigingen (94.99)- Volwassenenvorming (85.207, 85.591-85.593)
Social profit afbakening: praktijk
Paritaire (sub)comités*:
304: vermakelijkheidsbedrijf318.02: gezins- en bejaardenzorg 319.01: opvoedings- en huisvestingsinrichtingen327.01: beschutte en sociale werkplaatsen329.01: socioculturele sector330: gezondheidsinrichtingen en -diensten (cf. 305.01)331: vlaamse welzijns- en gezondheidssector (cf. 305.02)337: non-profitsector (aanvullend comité)152 en 225: gesubsidieerd vrij onderwijs
*enkel voor de private sector
Social profit afbakening: praktijk
Verso groepeert achttien federaties, die actief zijn in de volgende sectoren:
-gezondheidszorg: ziekenhuizen, thuisverpleging, geestelijke gezondheidszorg, revalidatiecentra, …
- welzijnssector, gaande van algemeen welzijnswerk tot doelgroepspecifieke diensten zoals kinderopvang, jongerenbijstand, ouderenzorg, residentiële en ambulante zorg voor personen met een handicap, sociale huisvesting, …
Social profit afbakening: praktijk
-socioculturele sector: organisaties die werken rond cultuur (musea, bibliotheken, culturele centra, …), jeugd, volwassenenwerk, sport, toerisme, media, milieu, minderheden, vorming en beroepsopleiding, samenlevingsopbouw, ontwikkelingssamenwerking, …
-aangepaste tewerkstelling: beschutte en sociale werkplaatsen
-onderwijs
- ziekenfondsen
World Economic ForumGlobal Competitiveness Report
19
2527
25
3133
20 20 19 18 19
0
5
10
15
20
25
30
35
2001 (75)
2002 (80)
2003 (101)
2004 (104)
2005 (117)
2006 (125)
2007 (131)
2008 (134)
2009 (133)
2010 (139)
Ran
k
Year (No. Countries Ranked)
Old Series
New Series
(Bron: Vlerick Leuven Gent Management School)
Sinds 2006 houdt deze ranking rekening met sociale diensten om de competitiviteit van landen te waarderen.
Economisch belang van social profit
48,37
27,78
20,60
0,005,00
10,0015,0020,0025,0030,0035,0040,0045,0050,0055,00
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
mil
jard
eu
ro
Totaal output (P.1)Totaal bruto toegevoegde waarde (B.1g)Totaal intermediair verbruik (P.2)
Bron: Belgostat: NACE 85+91+92 - België, miljard €, kettingeuro’s referentiejaar 2008
(6,45%)
(5,34%)
(9,01%)
Social profit in Vlaamse begroting
14,6% 14,9%15,5% 15,9% 16,1% 16,1%
13,5%12,7%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
18%
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Socialprofitaandeel in totale uitgaven = som van relevante begrotingsprogramma’s
Bron: Vlaamse begrotingsgegevens, Bewerking: Verso
373.500 arbeidsplaatsen
primair10.3860,48%
secundair521.11824,27%
tertiair865.82340,33%
social profit* 373.50817,40%
overige quartair**
376.12117,52%
* Social profit (privaat + publiek) = gezondheidszorg, maatschappelijke dienstverlening (incl. aangepaste tewerkstelling) en cultuur/recreatie/sport
** Quartaire sector (onderwijs + overheidsdiensten, exclusief social profit)
Bron: RSZ (gedecentraliseerd), Vlaams Gewest, 31/12/2009. Bewerking: Verso.
primair3.470
2%secundair
30.97919%
tertiair98.100
62%
social profit14.189
9%
overige quartair 12.666
8%
In 14.000 vestigingen
Bron: RSZ (gedecentraliseerd), Vlaams Gewest, 31/12/2009. Bewerking: Verso.
* Social profit (privaat + publiek) = gezondheidszorg, maatschappelijke dienstverlening (incl. aangepaste tewerkstelling) en cultuur/recreatie/sport
** Quartaire sector (onderwijs + overheidsdiensten, exclusief social profit)
Aandeel private en publieke social profit
79,90
20,10
80,76
19,24
49,24 50,76
76,54
23,46
0,00
10,00
20,00
30,00
40,00
50,00
60,00
70,00
80,00
90,00
arbe
idsp
laat
sen
(%)
gezondheid welzijn incl. socialeeconomie
cultuur social-profit (totaal)
privaat publiek
(Bron: RSZ (gedecentraliseerd), arbeidsplaatsen, Vlaams Gewest, 31/12/2009 - Bewerking: Verso)
Arbeidsplaatsen 1995-2005: procentueel
1,533,31
9,31 9,94
15,02
23,8927,20
41,91
48,46
4,36 5,17,29
10,25 10,01 10,6512,55
50,89
0,74 1,94
13,66
0
10
20
30
40
50
60
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
groe
i (%
) van
de
arbe
idsp
laat
sen
vana
f 199
5
Social profit (1995: n=203.421/ 2005:n=306.935)Totaal alle sectoren (1995: n=1.807.125/ 2005:n=2.053.985)
(Bron: RSZ, Vlaams Gewest, Bewerking Steunpunt WAV/WSE en Verso)
Arbeidsplaatsen 1995-2005: absoluut
111.47388.041
166.462
96.234
29.00019.145
306.935
203.421
050.000
100.000150.000200.000250.000300.000350.000
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
gezondheid welzijn incl. soc. econ.(socio)cultureel totaal social profit
(Bron: RSZ, Vlaams Gewest, Bewerking Steunpunt WAV/WSE en Verso)
Projecties 2009-2015
Het Federaal Planbureau voorspelt op middellange termijn een sterke groei voor de socialprofitsector
Gemiddelde jaarlijkse groei van 2,9% ten opzichte van 0,4% voor alle economische sectoren
72.850 nieuwe jobs tegen eind 2015:- 63.800 in gezondheids- en welzijnssector- 9.050 in socioculturele sector en podiumkunsten
Dit is 46% van de totale (bruto)jobcreatie in Vlaanderen
Wie werkt er in de social profit?
Werknemerskenmerken:Vooral vrouwelijke tewerkstellingVeel deeltijds werkGemiddeld aandeel van oudere werknemers, hoewel vergrijzing van personeel sterk toeneemtHoge scholingsgraadNaast de specifieke ‘social profit’ beroepsgroepen, zijn ook de algemene beroepen vertegenwoordigd
Ook nog:Bijzondere statuten (gesco, Sociale Maribel, WEP+, ...)Vrijwilligerswerk en zelfstandigen
Werknemers volgens geslacht
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
gezondheid welzijn incl. sociale
economie
cultuur social profit (totaal)
alle sectoren (hele economie)
17,5 16,0
46,6
20,3
52,8
82,6 84,0
53,4
79,7
47,2
arbe
idsp
laat
sen
(%)
mannen
vrouwen
(Bron: RSZ (gedecentraliseerd), arbeidsplaatsen, Vlaams Gewest, 31/12/2009 - Bewerking: Verso)
Aandeel mannen en vrouwen in deeltijdse arbeid
19,7729,37
23,86 25,28
13,25
62,7472,81
55,31
68,43
52,8955,09
65,54
39,46
59,98
32,09
01020304050607080
gezondheid welzijn cultuur social-profit (totaal)
alle sectoren (hele economie)
% we
rknem
ers
mannen vrouwen totaal
(Bron: Vlaamse Arbeidsrekening 2009, Steunpunt WSE, Bewerking Verso)
Leeftijdsstructuur
(Bron: Vlaamse arbeidsrekening, 2009, Vlaams Gewest - Steunpunt WSE en Bewerking door Verso)
0,00
2,00
4,00
6,00
8,00
10,00
12,00
14,00
16,00
18,00
15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64
leeftijdsklassen
% w
erkn
emer
s
social profit totaal
Evolutie van leeftijdsstructuur in gezondheids- en welzijnssector
010.00020.00030.00040.00050.00060.00070.000
18-2425-29
30-3435-39
40-4445-49
50-5455-59
60+
leeftijdsklassen
aant
al w
erkn
emer
s
1997 2006
(Bron: RSZ, Bewerking: L. Sels e.a., K.U.Leuven)
‘Vergrijzing’ van socialprofitwerknemers
8.743
86.498
32.94818.371
146.072
47.775
3.043 16.409 7.441
30.157
248.979
88.165
0
50.000
100.000
150.000
200.000
250.000
300.000
15-24 jaar 25-49 jaar 50-64 jaar
Gezondheidszorg Maatschappelijke dienstverlening
Cultuur, Recreatie en Sport Social profit (totaal)
(Bron: Vlaamse Arbeidsrekening, 2009, Steunpunt WSE)
16,01
36,22
47,74
26,53
39,93
33,54
25,08
39,42
35,50
0
10
20
30
40
50
% lo
ontr
ekke
nden
social profit andere sectoren alle sectoren
laag midden hoog
(Bron: NIS-EAK, 2004 - Bewerking: Verso)
Sectoraal scholingsniveau: algemeen
Mix van specifieke en generieke beroepen
‘Social profit’ beroepen Generieke beroepenVerzorgende/zorgkundige managementfuncties
verpleegkundige informaticus
arts boekhouder
poetshulp administratief bediende
opvoeder logistiek medewerker
maatschappelijk werker ingenieur
begeleider kinderopvang technisch medewerker
monitor beschutte en sociale werkplaats …
cultuurfunctionaris
podiumtechnicus
sportfunctionaris
vormingswerker
animator
...
Overzicht
Voorstelling Verso- Ontstaan en samenstelling- Missie en kerntaken- Sociaal ondernemerschap
Social profit in cijfers:- Afbakening sector- Aandeel Vlaams BBP en werkgelegenheid- Kenmerken werkgelegenheid in de social profit
Uitdagingen:Arbeidsmarkt en vergrijzing, innovatie, Europa
Uitdagingen I
Krappe arbeidsmarkt: WAR FOR TALENT
Meersporenstrategie nodig!
1. Imago van de sector
Werken in de social profit aantrekkelijker maken door aandacht voor verloning, omkadering en werkbaarheid
Positieve studie- en beroepskeuze van leerlingen enwerkzoekenden (rol onderwijs, VDAB,…)
Alle pluspunten van werken in de social profit in de verf zetten
Pluspunten van een job in de social profit
grote variëteit aan beroepen voor quasi alle profielenstimulerend werk- en leerklimaat met ruimte voor creativiteit en innovatiegeëngageerde collega’stewerkstelling in eigen streek en een hoge werkzekerheideen degelijk vast loon en flexibiliteit (deeltijds werk, loopbaanondersteuning …) opleidingsmogelijkheden op alle onderwijsniveausmogelijkheden voor werkzoekenden via VDAB: oriëntering, trajecten en opleidingen openheid naar kansengroepen
Uitdagingen I
2. Competentie- en loopbaanbeleid
- Kijken naar competenties i.p.v. diploma’s- Belang van valoriseren van Elders Verworven
Competenties- Doorgroei van werknemers: “trek in de schouw”- Belang van sterk VTO-beleid en POP’s
Uitdagingen I
3. Diversiteit op de werkvloer: Elk talent op de arbeidsmarkt aanboren!
Instrumenten:- Jobkanaal als wervingskanaal: 50+, allochtonen, PH- Code leeftijdsbewust aanwervingsbeleid- Tewerkstellingsmaatregelen, jobcoaching, NODW- …Opm: Hoe mannen aantrekken in de sector?
TOTAAL AANTAL WERKZOEKENDEN VLAANDEREN: 208.242
Aandeel kansengroepen NWWZ Vlaanderen – gemiddelde in 2010
Uitdagingen I
Jobkanaal = GRATIS kruispunt van een netwerkWERKGEVERSARBEIDSBEMIDDELAARS- VDAB- SLN, GTB, VVSG, outplacement, zelforganisaties, ...
Actief bereikWERKZOEKENDEN:
doelgroepen
Uitdagingen I
Uitdagingen I
4. Verhogen van de werkbaarheid van de jobs
Instrumenten:- technologische innovaties- innovatieve arbeidsorganisatie (bvb zelfsturende teams,…)- peterschaps/coachformules- werkdrukvermindering
Uitdagingen II
De innovatie in de socialprofitsectoren verder aanzwengelen:
- Brede betekenis van innovatie:vraaggerichte vernieuwing van dienstenaanbod, technologische verbeteringen, arbeidsorganisatorische aanpassingen, nieuwe processen of structuren, …
Uitdagingen II
Instrumenten voor innovatie:
- Innovatiegids en website Versohttp://socialprofit.innovatienetwerk.be
- Flanders Care: demoprojecten, label,…- Flanders Synergy: praktijklabo’s sociale innovatie- Zorginnovatie: innovatiemeter en praktijkboek
Uitdagingen III
Europa en de social profit
- Impact Europese regelgeving op social profit: bv. dienstenrichtlijn, staatssteun en mededingingsbeleid, overheidsopdrachten, arbeidswetgeving.
- Investeren in kennisopbouw en standpuntbepaling. In samenwerking met Kleis en Vleva
(themaplatform Welzijn, Gezondheid, Socio-cultureel en Sociale economie)
Najaar: Unisoc opleiding Overheidsopdrachten
Social Profit Dialogenzaterdag 14 en 21 mei
Luc VandewalleING-voorzitter
voorzitter van beschutte werkplaats WAAK
Thema 2: Financieel en strategisch
Over rapportering, controle, visie en evaluatie
Social Profit Dialogenzaterdag 14 en 21 mei
Pauze
Social Profit Dialogenzaterdag 14 en 21 mei
Jan VerbanckDirecteur van het gespecialiseerd
opleidingscentrum CCV-VOCA
Thema 3: Governance
Over deugdelijk bestuur enkwaliteitsmanagement
OVER DEUGDELIJK BESTUUR EN KWALITEITSMANAGEMENT
De Social Profit Dialogen over Actief Besturen(Acerta Actief Besturen)
14 mei 2011
Jan Verbanckalgemeen coördinator
CCV-VOCA
OVERZICHT
Principes en focus kwaliteitszorg
Optimale verbinding organisatie - raad van bestuur
Een goede raad van bestuur?
Verschillende profielen
Afgesproken en opgevolgd bestuurdersmandaat
Systematische optimalisering raad van bestuur
Spanningsvelden raad van bestuur
Vragen?
5.1.2. – PNC 16
PRINCIPES KWALITEITSZORG
Responsabiliseren Systematiseren Klantgerichtheid
FOCUS KWALITEITSZORG
5.1.2. – PNC 17
gebruiker
organisatie medewerker
missie
OPTIMALE VERBINDING ORGANISATIE - RAAD VAN BESTUUR-
Dezelfde missie, visie en waarden
Goede tandem voorzitter - directie
Werkbare en afgebakende verantwoordelijkheden
Systematische en open communicatie
Bewust omgaan met spanningsvelden
5.1.2. – PNC 15
EEN GOEDE RAAD VAN BESTUUR?
K 5.1.2. / PH 626
CRITERIA Doordachte werking Betrokkenen tevreden Bespreekbare werking
! Geen ideale raad van bestuur !
Wel verschillende profielen
BELEIDSVOERENDE RAAD VAN BESTUUR
K 5.1.2. / PH 547
Raad van Bestuur Stelt lange termijnbeleid vastDagelijks verantwoordelijke Beleidsvoorbereiding Operationalisatie van lange termijnbeleid in
concrete acties+ : gedragenheid van beleid- : uitgebreid informeren van Raad van BestuurVoorwaarden Goed samenspel Raad van Bestuur - dagelijks
verantwoordelijke Intensieve werking Raad van Bestuur
UITVOERENDE RAAD VAN BESTUUR
K 5.1.2. / PH 548
Raad van Bestuur Volgt dagelijks beleid Neemt dagelijks beslissingenDagelijks verantwoordelijke Voert beslissingen uit en Volgt ze op+ : hoge betrokkenheid van bestuur- : demotivatie en onderbenutting dagelijks
verantwoordelijkeVoorwaarden Voldoende tijd voor voorzitter of afgevaardigd
bestuurder
TOEZICHTHOUDENDE RAAD VAN BESTUUR
K 5.1.2. / PC 492
Raad van Bestuur Waakzame maar afstandelijke controle Bekrachtiging van genomen beslissingenDagelijks verantwoordelijke Beleidsvoering Legt belangrijke beslissingen voor aan Raad van
Bestuur Legt verantwoording af+ : - autonomie voor dagelijks verantwoordelijke en staf- : - ‘organisatie - vreemde’ Raad van Bestuur - selectieve informatiedoorstromingVoorwaarden Competente en integere dagelijks verantwoordelijke
AFGESPROKEN EN OPGEVOLGD BESTUURDERSMANDAAT
Gebaseerd op competenties, engagement en betrokkenheid
Open voor diversiteit in functie van opdracht
Motiverend en responsabiliserend
Collegiaal en complementair
Interne gedragscode
Bekwame voorzitter
5.1.2. – PNC 18
SYSTEMATISCHE OPTIMALISERING RAAD VAN BESTUUR
Ontwikkeling eigen code deugdelijk bestuur
Effectief en efficiënt overleg
Zelfevaluatie: responsabilisering
Aftoetsen verwachtingen betrokkenen
Alert voor relevante signalen
5.1.2. – PNC 19
SPANNINGSVELDEN RAAD VAN BESTUUR
K 5.1.2. / PH 627
Afstand en nabijheid
Organisatie- en persoonlijke doelen
Interne en externe relaties
Continuïteit en vernieuwing
Contact en confrontatie
Vertrouwen en kritische reflectie
Financies en inhoudelijk beleid
Social Profit Dialogenzaterdag 14 en 21 mei
Conclusies en nabespreking