1
BI LUN
TI:
TI CU TRC U T CNG
V N CNG VN
2
MC LC
I. TI CU TRC U T CNG V N CNG VN ..............................................................4
1. Ngun vn, i tng v vai tr ca u t cng ............................................................................4
1.1. Ngun vn cho u t cng: .........................................................................................................4
1.2. i tng ca u t cng: ...........................................................................................................5
1.3. Vai tr ca u t cng: ................................................................................................................5
2. Hn ch ca u t cng v nhng nguyn nhn gy km hiu qu: ..............................................6
2.1. Hn ch ca u t cng: ..............................................................................................................6
. Nguyn nhn ca nhng hn ch: ......................................................................................................9
3. Tnh hnh n cng v qun l n cng Vit Nam ....................................................................... 11
3.1. Tnh hnh n cng Vit Nam ................................................................................................... 11
Quy m n cng ................................................................................................................................. 11
C cu n cng .................................................................................................................................. 12
Tnh hnh n cng .............................................................................................................................. 12
3.2. Mt s xut nhm qun l c hiu qu n cng Vit Nam ................................................. 13
4. Kh khn khi ct gim u t cng: .............................................................................................. 16
5. Cc bin php ti cu trc u t cng v n cng: ....................................................................... 17
II. Khng hong n cng ca khu vc s dng ng Euro ................................................................ 19
1. Din bin ca cuc khng hong n cng Chu u ................................................................... 19
- 27/11/2010: EU, IMF ng thun v gi gii cu 85 t euro dnh cho Ireland. ......................... 20
- 25/07/2011: C quan xp hng tn dng Moody h 3 bc xp hng tn dng ca Hy Lp xung mc Ca trong ngy th Hai, xp hng mi ch cao hn 1 bc so vi mc v n v khng nh kh nng nc ny v n ln ti 100%.................................................................................. 21
3
- 01/11/2011: s lng ngi tht nghip ti Chu u t mc cao k lc, khong 16,37 triu ngi tht nghip ........................................................................................................................... 22
2. Nguyn nhn ca cuc khng hong n cng ................................................................................ 22
2.1. Nguyn nhn ch quan ................................................................................................................ 22
2.2. Nguyn nhn khch quan ............................................................................................................ 25
3. Cc bin php v ang c thc hin nhm gii quyt cuc khng hong n cng ti chu u............................................................................................................................................................ 27
4. Bi hc rt ra t cuc khng hong ............................................................................................... 29
TI LIU THAM KHO .................................................................................................................. 32
4
I. TI CU TRC U T CNG V N CNG VN
1. Ngun vn, i tng v vai tr ca u t cng
1.1. Ngun vn cho u t cng: Ngun vn cho u t cng bt ngun t cc khon thu ca ngn sch nh nc:
Ngn sch nh nc l h thng quan h kinh t pht sinh trong qu trnh phn
phi cc ngung ti chnh ca x hi to lp v s dng qu tin t ca nh nc
nhm thc hin cc chc nng ca Nh nc
Tn dng nh nc: l khon n pht sinh t cc khon vay trong nc, nc
ngoi, c k kt, pht hnh nhn danh Nh nc, nhn danh Chnh ph hoc cc
khon vay khc do B Ti chnh k kt, pht hnh, u quyn pht hnh theo quy
nh ca php lut.
ODA l ngun vn h tr chnh thc t bn ngoi bao gm cc khong vin tr
v cho vay vi iu kin u i. ODA c hiu l ngun vn dnh cho cc nc
ang v km pht trin c cc c quan chnh thc v c quan tha hnh ca chnh
ph hoc cc t chc lin chnh ph, cc t chc phi chnh ph ti tr.
5
Thu thu: Thu l khon thu chim t trng ln nht ti hu ht cc quc gia
trn th gii , khng phn bit ch chnh tr. Khon thu ny c xy dng trn
c s trao i ngha v gia cng dn vi nh nc.
Ph v l ph l mt ngun thu thng c cp u tin trong cc ngun thu
vn c ca NSNN v n trc tip gn vi chc nng cung cp hng ha cng.
1.2. i tng ca u t cng: Chng trnh mc tiu, d n pht trin kt cu h tng k thut, kinh t, x hi,
mi trng, quc phng, an ninh;
Chng trnh mc tiu, d n phc v hot ng ca cc c quan nh nc, n
v s nghip, t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi, k c vic mua sm, sa
cha ti sn c nh bng vn s nghip.
Cc d n u t ca cng ng dn c, t chc chnh tr - x hi - ngh nghip
c h tr t vn nh nc theo quy nh ca php lut.
Chng trnh mc tiu, d n u t cng khc theo quyt nh ca Chnh ph.
1.3. Vai tr ca u t cng: Vai tr u t cng Vit Nam gn lin vi quan nim v vai tr ch o ca
kinh t nh nc ni chung v vai tr b ca bn tay nh nc ni ring trong
qu trnh CNH-HH theo yu cu pht trin bn vng v bo m an sinh x hi.
Thc y qu trnh CNH-HH, pht trin kinh t v m bo an sinh x hi:
u t cng vn rt quan trng do ng gp ln vo tng trng, chuyn dch c
cu kinh t, to cng n vic lm; Trong bi cnh khng hong kinh t ton cu th
u t cng cng ni bt vai tr duy tr ng lc tng trng kinh t v gp phn
bo m vic lm v an sinh x hi thng qua cc gi kch cu ca Chnh ph.
nh hnh v pht trin c s h tng kinh t - x hi quc gia
6
Gia tng tng cu ca x hi: u t cng chim t trng ln trong tng u t
ca ton b nn kinh t quc dn. Khi m tng cung cha thay i, s tng ln ca
u t lm cho tng cu tng ko sn lng cn bng v gi cn bng cng tng.
Gia tng tng cung v nng lc kinh t: u t cng lm tng nng lc sn
xut lm tng cung tng v sn lng tng, gi gim xung cho php tiu dng tng.
Tng tiu dng li kch thch sn xut pht trin v lm kinh t- x hi pht trin.
u t mi, to c huch v duy tr ng lc tng trng: u t cng nh v
v cng c nn kinh t ca VN trong mi quan h ca khu vc v quc t. To nim
tin v ng lc cho cc ngun u t khc vo VN gp phn tng trng kinh t.
To vic lm cho x hi
2. Hn ch ca u t cng v nhng nguyn nhn gy km hiu qu:
2.1. Hn ch ca u t cng: im li t ngy trin khai cng cuc i mi ti nay, nn kinh t nc ta tri
qua nhiu t u t "theo phong tro", nhiu "hi chng u t" xut hin. No
l ua nhau u t xy dng nh my bia, thuc l, tip n l xi mng l ng, ma
ng, lp rp xe my, sn xut bt sn, nh bt xa b, xy dng cng bin, khu
cng nghip v khu kinh t, k c kinh t ca khu. K n l bt giy, cn thp,
thy in nh v va, khu ngh dng, khu th, "tn thu" khong sn, trng i
hc, sn golf ri sn bay...
2.1.1. Hiu qu u t thp Vi h s hiu qu vn u t (ICOR) cho khu vc nh nc giai on 2000-
2007 ln ti 7,8 - cao hn nhiu so vi mc trung bnh 5,2 ca nn kinh t, u t
7
cng chng nhng cha hon thnh c vai tr b cho nn kinh t m cn tr
thnh gnh nng khin n cng gia tng v ko theo lm pht.
Nghin cu thc nghim ca Vin Nghin cu Qun l Kinh t Trung ng cho
thy, ch s ICOR khu vc Nh nc cao gp i so vi khu vc kinh t ngoi Nh
nc. Mt v d r nt l nm 2007, to thm mt ng GDP, khu vc kinh t
Nh nc, trong c u t cng v u t ca doanh nghip Nh nc phi mt
ti 8,1 ng vn trong khi khu vc kinh t ngoi Nh nc ch tn 3,7 ng vn.
Theo B K hoch v u t (KHT) cng b, 6 thng u nm 2011 c nc
c thm 6.731 d n s dng 30% vn nh nc tr ln c khi cng, tng gn
1.000 d n so vi cng k nm ngoi. Trong khi , s d n hon tt v a vo
khai thc ch l 4.693. Cn theo s liu ca Tng cc Thng k, vn u t thc
hin t ngun ngn sch nh nc trong 9 thng u nm 2011 l 131.364 t ng,
tng gn 24% so vi cng k nm trc. Nhng con s ny cho thy: Mc d Chnh
ph quyt tm thc hin ch trng ct gim u t cng chng lm pht, nhng
s d n u t cng mi c trin khai thc hin trong nhng thng u nm nay
vn tng mnh.
Theo Vin Nghin cu qun l kinh t Trung ng, trong 10 nm qua, u t ca
Nh nc chim gn 46% tng vn u t ton x hi. C cu cho thy, vn u
t ca Nh nc l quan trng nht. Ti tr cho u t cng l ngn sch. Theo
thng k ca B K hoch v u t: Tnh c tri phiu Chnh ph th bi chi ngn
sch ln ti 9,7% GDP v 8,7% GDP trong hai nm 2009 v 2010, cao hn rt nhiu
so vi con s chnh thc khong 5% GDP. Trong khi , hiu qu u t nh nc
li khng cao so vi cc loi hnh u t khc.
2.1.2. u t dn tri Thi gian va qua, do tnh trng u t dn tri, sai i tng hay cng lc trin
khai qu nhiu cc d n vt qu kh nng cn i ca nn kinh t... nn rt nhiu
8
cng trnh u t d dang, thi gian hon thnh v a vo s dng b ko di. H
qu l nhu cu u t t ngun vn tri phiu Chnh ph trong 4 nm ti phi mc
trn 500 ngn t ng, trong khi Quc hi ch cho php mi nm pht hnh 45 ngn
t ng. Nh vy, s c rt nhiu d n b treo li trong nhng nm ti.
Tng hp s liu t 63 tnh thnh cho thy c ti 638 d n c s dng vn ngn
sch khng thuc i tng c khi cng mi trong nm 2011 nhng vn c
b tr 1.763 t ng thc hin. Ngoi ra, c n 2000 d n khc s dng vn ca
ngn sch a phng khng thuc i tng c khi cng mi trong nm 2011
vn cha c ct gim. Thm ch, nhiu d n ng l phi ct gim nhng kho
bc nh nc ti tnh, thnh tin hnh gii ngn sm hoc a phng c tnh xin
khng ct gim i vi cc d n khi cng.
Chnh v s u t dn tri, cng mt lc trin khai thc hin qu nhiu d n,
tng nhu cu vn u t cho cc d n ang trin khai xy dng vt qu kh nng
cp vn ca nn kinh t... dn n tnh trng u t cng km hiu qu.
2.1.3. Cht lng cng trnh thp, tin chm, ko di Qua kt qu gim st, nh gi tng th v u t nm 2010 ca B KHT cng
b mi y, th tnh trng chm tin thc hin d n s dng vn nh nc cn
kh ln, d so vi cc nm trc gim nhiu. C th, trong s 34.607 d n ang
thc hin u t, th c ti 3.386 d n chm tin , chim 9,78% s d n thc
hin trong k.
iu ng ni l trong s ny c nhiu d n pht trin kt cu h tng quan
trng, c xu hng tng dn trong cc nm gn y (t l d n chm tin nm
2009 l 16,9%, nm 2008 l 16,6% v 2007 l 14,8%).
2.1.4. Li ch nhm, cc b, t duy nhim k
9
Do c ch v li ch cc b a phng, tnh no cng mun tr thnh mt thc
th kinh t "hon chnh" nng - cng nghip - dch v, km theo l trng i hc,
bn cng, sn bay, khu kinh t... mc du khng hi iu kin.
Cng nghip ha t nc khng c ngha l tnh no, huyn no cng cng
nghip ha m cn c s phn cng lao ng hp l ph hp vi li th ca tng
vng. Trong khi , s lin kt v quy hoch vng cn xa mi p ng yu cu lm
cho ngun lc b phn tn, trng cho, hiu qu thp, nn kinh t nc nh yu
cng yu thm. S d c tnh trng ny mt phn do s ln ln khi nim, mt phn
khc do tm l a phng ch ngha, cn bnh nhim k v nht l cch nh gi
thnh tch, phn b ngn sch v vn u t t trung ng thc y cuc chy
ua v d n, cng trnh, tc tng trng "GDP tnh-thnh".
. Nguyn nhn ca nhng hn ch: 2.2.1. V c ch chnh sch v th tc: Vic ban hnh nhiu vn bn quy phm php lut lin quan n cng tc qun l
u t xy dng c bn, nhm to c s php l trong iu hnh v qun l d n.
Tuy nhin, cc vn bn hng dn cn chng cho, cha c s thng nht, cha ph
hp vi tnh hnh thc t, dn n vic p dng rt khc nhau, gy kh khn cho
vic hon chnh cc th tc trin khai d n, nh hng n tin thc hin d
n: Cng tc ch nh thu n v t vn thc hin cc bc (Gim st thi cng, lp
h s mi thu, kim ton,...) phi thc hin ng quy trnh quy nh ca Lut, mt
nhiu thi gian.
Vic phn cp, phn quyn u t cho cc a phng, c s kinh t m thiu s
kim sot li gy ra tnh trng u t dn tri trm trng hn, i khi u t khng
v mc ch kinh t. a phng ua nhau xy dng cng nghip trn lan (xy dng
nh my ng, luyn cn thp, xi mng, cng bin,...), ph v quy hoch v c cu
ca nn kinh t.
10
Vic phn b vn u t cho cc d n vn cha hp l: Vic phn b vn cho
cng trnh cha tnh n cng tc bi thng, ti nh c n khi khai trin u t
xy dng b vng th mi bt u tnh n; a s cc d n u vt thi gian cn
i vn theo quy nh. T lm nh hng n tin thi cng, tin gii ngn
vn u t, u ko di thi gian u t ca d n gy lng ph v km hiu qu.
Cng tc quy hoch: Trin khai cha kp thi, cha theo kp vi qu trnh thay
i ca cc yu t khch quan. Mt s quy hoch ngnh, sn phm quan trng cn
cha c tin hnh xy dng hoc ang trong qu trnh nghin cu; cht lng mt
s d n quy hoch cha cao cha c tm nhn xa, mt s cng trnh ra trong quy
hoch cn mang tnh gii quyt tnh th.
Chnh sch u t ch quan tm n cc d n u t mi, khng quan tm n
cng tc bo dng, vn hnh khai thc c hiu qu cc d n u t cng. Cc
cng trnh c u t lun cn mt lng chi ph thng xuyn vn hnh v bo
dng. Th nhng thi gian qua, Vit Nam cha ch trng ng mc cho chi vn
hnh v bo dng. Ngn sch chi thng xuyn v ngn sch chi u t pht trin
c son lp mt cch ring r lm gim hiu qu s dng ngun lc cng. Hu
qu l trong mt s ngnh, phn ln cc cng trnh qui m ln khng mang li hiu
qu do thiu duy tu, bo dng.
2.2.2. V pha n v u t: iu kin nng lc hot ng, nng lc qun l ca mt s ch u t, Ban qun
l, n v t vn cha ph hp vi cc quy nh ca nh nc, cn hn ch, vic
qun l cha thng xuyn, cha kin quyt, cn n nang, cha cp nht hoc nm
bt ht cc quy nh mi ca nh nc v qun l u t xy dng, s kim tra gim
st ca cc ngnh chc nng cha c thng xuyn lin tc, dn n cng tc
tham mu, iu hnh cha st vi thc t, cha pht hin nhng sai st trong qu
trnh u t c bin php x l kp thi.
11
Ngoi ra cn phi k n hin tng tham nhng x xo ngun vn u t. C
nhiu kin phn nh, tham nhng, lng ph trong u t cng, thng tp trung
giai on thc hin u t. i vi giai on lp v ph duyt k hoch u t cha
c pht hin nhiu, tuy nhin y li l then cht. Gim st u t cng phi c
thc hin trn c s qui nh ca php lut, tuy nhin, vn l ch ca nh qun
l c quyt tm thc hin vic gim st m bo u t cng mt cch hiu qu,
chng tham nhng, lng ph hay khng.
3. Tnh hnh n cng v qun l n cng Vit Nam
3.1. Tnh hnh n cng Vit Nam Vit Nam m ca kinh t c 25 nm v t c nhng bc pht trin
vt bc. Ch trong vng 10 nm, GDP ca Vit Nam tng ln gp 3 ln, t 32.7
t USD nm 2001 ln 201 t USD nm 2010. Tuy nhin, Vit Nam vn thuc nhm
cc nc ang pht trin, quy m nn kinh t ca Vit Nam vn l nh so vi mt
bng chung ca th gii; nn kinh t ph thuc nhiu vo xut khu nng nghip th
v cng nghip nh l ch yu. Do , hin ti v trong tng lai gn, vic tng vay
n chnh ph ni ring v n cng ni chung la mt nhu cu tt yu v Vit Nam vn
rt cn s h tr v mt ti chnh (tc l vay n v vin tr pht trin chnh thc) t
cc t chc n phng, a phng trn th gii pht trin n kinh t hn na.
Quy m n cng Theo The Economist Intelligence Unit, n cng ca Vit Nam nm 2001 mi l
11,5 t USD, tng ng 36% GDP, bnh qun mi ngi gnh s n cng xp x
144 USD. Nhng tnh n ht nm 2010, n cng tng ln 55,2 t USD, tng
ng 54,3% GDP v hin ti, Vit Nam c xp vo nhm nc c mc n cng
trn trung bnh. Nh vy, trong vng 10 nm t 2001 n nay, quy m n cng
tng gp gn 5 ln vi tc tng trng n trn 15% mi nm. Nu tip tc vi tc
12
ny th ch trong vng 5 nm na, n nm 2016, n cng ca Vit Nam s vt
qu 100% GDP nh hai nc thnh vin EU mi lm vo khng hong n cng gn
y l Hy Lp (133,6%), Ailen (129,2%). N cng t trn 100% GDP l mt con
s khng nh i vi mt nn kinh t ang pht trin v quy m nh, ph thuc
nhiu vo xut khu sn phm nng nghip th v cng nghip nh nh Vit Nam
C cu n cng Theo khon 2 iu 1 Lut Qun l n cng ca Vit Nam, n cng bao gm tt
c cc khon n chnh ph, n c chnh ph bo lnh v n chnh quyn a
phng. C cu n cng ca Vit Nam nm 2006 - 2010 gm n chnh ph chim
78,1%, cn li l n c chnh ph bo lnh v n chnh quyn a phng. Trong
n chnh ph, n nc ngoi chim 61,9%; n trong nc chim 38,1%. Trong n
nc ngoi, ODA chim t trng ln. C th, nm 2009, n cng ca Vit Nam gm
n chnh ph chim 79,2%, n c chnh ph bo lnh chim 17,6% v n chnh
quyn a phng chim 3,1%; trong n chnh ph, n nc ngoi chim 60%,
trong c 85% l ODA.
Tnh hnh n cng T nm 2006 n nay, tnh hnh tr n cng ca Vit Nam khng n nh v hu
nh khng c s gia tng ng k v gi tr, trung bnh hng nm Vit Nam dnh ra
trn 3,5% GDP chi tr n v vin tr. T l tr n/tng n cng gim dn qua
cc nm, t 9,09% nm 2006 xung cn 6,53% nm 2010. Trong khi , quy m
ca cc khon n cng ngy cng tng ln vi tc chng mt vi gn 20%/nm;
mt khc, tnh hnh s dng n cng Vit Nam cn ang tn ti nhiu bt cp nh
chm tr trong gii ngn v s km hiu qu trong s dng vn vay vo cc d n
u t. iu ny tc ng tiu cc ti kh nng tr n ca Vit Nam trong tng lai.
13
3.2. Mt s xut nhm qun l c hiu qu n cng Vit Nam Pht trin ni lc nn kinh t
Pht trin ni lc nn kinh t cn tp trung vo vn gia tng hm lng
gi tr gia tng trong xut khu bng cch: Gim nhp khu nguyn ph liu
cho sn xut hng xut khu thng qua vic u t pht trin cc ngnh cng
nghip h tr; tng hm lng cng ngh cao trong sn xut xut khu c
nhiu sn phm tinh v t sn phm th hn; y mnh hn na hot ng xc tin
thng mi, nng cao nhn bit v thc hnh v vn thng hiu cho cc sn
phm ca Vit Nam trn th trng th gii.
Xy dng mi trng ti chnh hiu qu
- Cng khai, minh bch v ti chnh
y l mt nguyn tc cn bn hng u v ph bin trn th gii trong qun
tr cng ni chung, qun tr ti kha v c bit l trong qun tr n cng. Theo
hng dn qun l n cng ca IMF (2003) cng nh Cm nang minh bch ti
kha (2007), cn c bit nhn mnh mt s yu cu c bn nh sau:
Th nht, xc nh r vai tr v trch nhim ti kha ca cc c quan ca Chnh
ph. y l yu cu thit yu m bo trch nhim gii trnh trong vic hoch
nh v thc thi chnh sch ti kha.
Th hai, khu vc chnh ph phi c tch bch r rng ra khi phn cn li ca
khu vc cng v phn cn li ca nn kinh t; chnh sch v vai tr qun l ca khu
vc cng phi r rng v c cng b cng khai.
Th ba, v qun l n, php lut qun l n nn giao trch nhim r rng
cho mt c nhn, thng l B trng Ti chnh trong vic: La chncc cng c
cn thit cho vic vay n; xy dng chin lc qun l n; xc nh gii hn n
(nu lut khng quy nh r) - thng l da vo chin lc n bn vng; thit
lp v kim sot c quan/t chc c trch nhim qun l n (thuc quyn hoc
14
nm ngoi) v thit lp quy ch qun l n.
Th t, lut phi quy nh c th tt c cc khon chnh ph bo lnh. Lut cng
phi xc nh r vai tr ca Ngn hng Trung ng sao cho vic pht hnh qu
chng khon khng b ln vi cc bin php nghip v thuc chnh sch tin t. Tt
c cc khon vay phi c ghi c ti mt ti khon ngn hng di s kim tra
ca B Ti chnh, v ngha v n v cc iu khon vay n phi c cng
b y cho cng chng. Minh bch ti kha i hi c quan lp php phi
xc nh r cc yu cu trong bo co hng nm v d n v dng chu chuyn
n, k c s liu v bo lnh n ca chnh ph trnh c quan lp php v cng khai
cho cng chng.
Ngoi ra, cn m bo rng thng tin v n cng phi bao qut c qu kh, hin
ti v d tnh cho tng lai. iu ny ht sc cn thit v thng tin cng khai v n
cn nhm tng cng kh nng can thip v phng nga tnh hung xu xy ra.
- Ci cch hnh chnh
Vic ci cch hnh chnh nh nc cn c thc hin trn tt c cc ni dung:
Th ch; t chc b my; xy dng v nng cao cht lng i ng cn b,
cng chc,... Trong , cn tng cng c ch gim st ca nhn dn i vi
hot ng ca c quan nh nc, lm r thm quyn, trch nhim ca c quan hnh
chnh trong gii quyt khiu ni ca nhn dn; thc hin tt vic tip nhn kin,
phn hi ca ngi dn. Bn cnh , th tc hnh chnh cn phi c n gin
ha v thng tin y trn cng thng tin in t ca b, a phng to
thun li ti a cho ngi dn, c quan, t chc nhm tit kim chi ph, ng
thi nng cao trch nhim ca cn b, cng chc trong ci cch th tc hnh
chnh. c bit, cn ch trng nng cao cht lng i ng cn b, cng chc,
trong c yu t ht sc quan trng l ci cch ch , chnh sch tin lng nhm
to ng lc thc s cn b, cng chc lm vic, nng cao cht lng dch v
15
hnh chnh v cht lng dch v s nghip cng.
- Nng cao hiu qu hot ng kim ton v hot ng ngn hng, c th:
+ V hot ng kim ton: Tin hnh kim ton c lp cc hot ng qun l
n hng nm.
+ V hot ng ngn hng: c bit tp trung vo nng cao cht lng cn
b tn dng. Cn phi hng dn t chc tp hun, bi dng kin thc v chuyn
mn nghip v, ch trng nghip v marketing, k nng bn hng, thng tho
hp ng v vn ho kinh doanh. ng thi phi thc hin tiu chun
ho cn b tn dng v kin quyt loi b, thuyn chuyn sang b phn khc
nhng cn b yu v t cch o c, thiu trung thc, nhng cn b tn dng thiu
kin thc chuyn mn nghip v.
Thay i c cu n cng
Vit Nam thc s thay i c cu n cng theo hng tng t trng n
trong nc nhiu hn na. thay i c cu n cng, Chnh ph Vit Nam nn
pht hnh tri phiu chnh ph ghi bng ni t nhiu hn. nng cao cht lng
cc t u thu mua tri phiu chnh ph, chnh ph nn a ra mt mc li sut
ph hp hn vi li sut th trng v yu cu ca nh u t.
Kim sot n cng mc an ton
kim sot n cng mc an ton, cn phi xc nh c u l mc an
ton (v d: cn phi xc nh cc t l n cng/GDP v n nc ngoi/GDP).
Tuy nhin, bn cnh , cn ch phn tch bn cht ca n cng. l: n
chnh ph l vay n trong nc hay vay n nc ngoi; tc tng trng ca nn
kinh t, hay lng d tr quc gia... Thc t xy ra trn th gii cho thy nhng
nc ri vo khng hong ti chnh u c t l n trn GDP kh thp. V d:
Argentina nm 2001, t l ch mc 45%; Ukraine (2007) ch 13%; Thi Lan
(1996) ch c 15%; Venezuela (1981) ch c 15%; Rumania (2007) ch c 20%...
16
S dng hiu qu n cng
s dng hiu qu n cng, cn phi ch trng vo cc vn sau:
- Chi tiu cng phi minh bch, hp l. Vay n cng phi c chi cho
u t pht trin thay v chi tiu dng chnh ph. Ch nhng d n thc s em li
hiu qu kinh t mi c xt duyt v u t thc hin. Tng cng thanh tra,
gim st qu trnh thc hin d n u t; trnh tnh trng tham nhng, quan liu.
- u thu cc d n mt cch cng khai, minh bch nhm chn la c
nhng nh thu c nng lc nht. doanh nghip ngoi quc doanh chu trch
nhim thu cc d n u t nhiu hn, thay cho cc doanh nghip nh nc.
- Tp hun v nng cao trnh qun l cng nh trnh nghip v cho cc cn
b trong cc doanh nghip nh nc.
4. Kh khn khi ct gim u t cng: Tnh n ngy 26.8.2011, tt c cc b, ngnh Trung ng v cc a phng
u thc hin v c bo co v kt qu ct gim, iu chuyn vn u t trong k
hoch nm 2011. C nc thc hin ngng khi cng mi, ct gim, iu chuyn
vn ca 2.103 d n vi tng s vn l 6.532,7 t ng. im mi ng lu l,
theo Tng cc Thng k, nhng c tnh ban u v hiu qu u t sau lot chnh
sch ct gim, nh hon, gin tin nhiu d n u t cng cho thy du hiu
tt hn. Nu loi tr yu t gi, khi lng u t thc cht l gim, trong khi hiu
qu u t thng qua t l u t so vi GDP v tc tng trng GDP c s ci
thin. Tuy nhin, trong khi nhiu b, ngnh, a phng thc hin nghim tc ch
trng ct gim u t cng, th n nay, vn cn mt s b, ngnh, tnh, thnh ph
chn ch khng thc hin ct gim, thm ch vn b tr vn cho c nhng d n khi
cng mi khng thuc i tng Ngh quyt 11.
Tuy nhin, cn ch ti mt tri pht sinh khi ct gim u t cng khng nn
cng nhc qu trong ct gim, nht l vi cc d n hon thnh ti 70 - 80%,
17
thm ch 90%. Trng hp d n d dang cha th lm tip, cn chn im dng thi
cng thch hp, tin cho vic nghim thu, thanh ton, hn ch chi ph pht sinh v
kh khn i vi dn c trn a bn, nht l cc d n giao thng. Ngi lao ng
xy dng, cc doanh nghip v nh thu chia s kh khn chung, ln phng n tm
thm vic lm, bo ton i ng, nht l th lnh ngh, khi c iu kin, tip tc
pht huy tay ngh theo ng s trng. Ct gim u t cng c nh hng nht
nh n mc tng trng v li ch ca ngnh, a phng, doanh nghip. Do ,
phi thc hin mt cch khch quan v trit trn c s li ch chung, khng
cc biu hin chy vy, xin - cho, t tng cc b chi phi v trnh lm phong tro.
Nh vy, vic ct gim u t cng khng h d dng do: th nht, nhu cu thc
t cao v vn u t pht trin nhiu a phng v n v l c thc; th hai, s
phn cp mnh qun l nh nc cho cc a phng v vic ct gim li do chnh
cc a phng thc hin theo hng dn chung ca c quan chc nng; th ba,
vic phn cp u t cho cc b, ngnh, a phng v doanh nghip nh nc
khng i km vi mt c ch kim tra, gim st hiu qu; th t, cc tiu ch
hng dn ct gim u t cng cha tht c th, nht l tiu ch v hiu qu ca d
n u t. Hn na, vic nh gi hiu qu li giao cho chnh ch u t, l cc b,
a phng, tp on v tng cng ty nh nc thc hin, khng c s tham gia ca
cc t chc c lp v s gim st x hi.
5. Cc bin php ti cu trc u t cng v n cng: Cc gii php khc phc tnh trng yu km hin nay ca u t cng ti VN:
Th nht, gim quy m u t v u t cng cho ph hp vi sc ca nn kinh t,
t b m hnh tng trng nng, da ch yu vo tng vn u t v gia cng sn
xut, chuyn sang m hnh pht trin theo chiu su.
18
Th hai, gim thu, gim chi, ti c cu thu chi ngn sch, thay i c cu chi tiu
ngn sch theo hng gim bt chc nng nh nc kinh doanh v ng thi tng
cng chc nng nh nc phc li.
Th ba, i mi phn b u t cng, gn vi ti chnh cng, v ti cu trc nn
kinh t bt u vi chnh sch ti kha, quan trng nht l k lut ti kha.
Th t, sa Lut Ngn sch 2002, ban hnh v hon thin Lut u t cng, tin ti
Lut Ngn sch hng nm, ci cch th ch khc phc tnh trng th ch i sau
tng trng kinh t.
Th nm, nng cao cht lng cng tc quy hoch. Quy hoch cn tn trng tnh t
pht trin ca a phng nhng cng cn phi hng v s pht trin tng th nn
kinh t.
Th su, cn sa i c ch phn cp ngn sch, phn cp u t, tng cng hn
vai tr tng cn i chung ca Chnh ph.
Th by, i mi doanh nghip nh nc, bng cch gim quy m v tng hiu qu
ca khu vc doanh nghip nh nc (DNNN), cn xc nh li vai tr kinh t ca
Nh nc, gii hn hot ng ca DNNN, buc cc doanh nghip ny phi cnh
tranh bnh ng thng qua y mnh c phn ha, chm dt tnh trng u t ngoi
ngnh
Th tm, i mi c ch tn dng, k c vay nc ngoi cho vay li, kt hp vi
i mi h thng ngn hng thng mi.
Th chn, thng tin v c ch cn minh bch c s gim st t cng ng, phi
hp vi c quan nh nc nhm m bo hiu qu hot ng ca cc d n.
Th mi, ng dng mnh m khoa hc cng ngh trong u t cng, ng thi
tng cng cht lng ngun nhn lc trn c s cnh tranh.
19
II. Khng hong n cng ca khu vc s dng ng Euro Trong 2 nm va qua, bn cnh cuc khng hong n di chun ti M l
ngun gc ca cuc khng hong ti chnh ton cu th khng hong n cng
Chu u cng l mt im ti trong bc tranh kinh t th gii. y l mt trong
nhng yu t khin cho cuc khng hong ti chnh ton cu tr nn phc tp v
bin ng kh lng hn.
Khng hong n cng chu u bng n u tin l Hy Lp vo u nm 2010
khi chi ph cho cc khon n chnh ph lin tc tng ln; c th li sut tri phiu
Chnh ph k hn 2 nm ca Hy Lp lin tc tng cao t 3,47% vo thng 01 nm
2010, ln 9,73% thng 07 nm 2010, v nhy vt ln 26,65%/nm thng 07 nm
2011. Cuc khng hong sau lan sang B o Nha, Ty Ban Nha v tip theo
l Italia trong khu vc euro. Php ang l quc gia c nhiu nguy c tt hng tn
dng. Cng ha Sip cng b y ti b vc nhn gi cu tr.
1. Din bin ca cuc khng hong n cng Chu u Nhng din bin quan trng trong khng hong n chu u tnh t thng
11/2009 khi chnh ph mi ca Hy Lp tuyn b nng gp i c tnh v thm ht
ngn sch nm 2009 cho n thi im hin nay:
- 11/2009. Th tng Hy Lp cho bit thm ht ngn sch nm 2009 s mc
12,7% GDP, gp i con s cng b trc v s c gng cu Hy Lp khi kh
nng v n.
- 11/4/2010, B trng ti chnh cc nc thuc khu vc ng tin chung chu
u (Eurozone) chp thun k hoch 30 t euro cho Hy lp, nhng Hy Lp tuyn b
khng cn.
- 23/4/2010, Hy Lp cu cu Lin minh Chu u (EU) v Qu tin t quc t
(IMF).
20
- 02/5/2010, Th tng Hy Lp cho bit, chnh ph nc ny t c tha
thun vi EU v IMF nhn c gi gii cu, i li nc ny phi gim chi tiu
30 t euro trong 3 nm ti.
- 10/5/2010, cc nh hoch nh chnh sch kinh t ton cu a ra k hoch
khn cp tr gi 750 t euro h tr th trng ti chnh v vc dy ng euro,
ngn ng tin ny chu nh hng t hi t khng hong n Hy Lp.
- 07/08/2010: Qu bnh n ti chnh ca EU vi s tin ti a ln ti 440 t euro
tng ng 580 t USD h tr cho cc nc chu u ng ph vi khng hong
n hin c th hot ng.
- 08/09/2010: Cc nc thnh vin EU thng nht v vic to ra khung gim
st ti chnh mi ngn khng hong n chnh ph y Hy Lp n st b vc
ph sn v khin h thng ngn hng chu u chn ng.
- 27/11/2010: EU, IMF ng thun v gi gii cu 85 t euro dnh cho Ireland.
- 15/12/2010: Quc hi Ireland chnh thc thng qua d lut yu cu cc t
chc ti chnh nc ny bn ti sn v buc mt s ch n chu thit hi nh mt
phn trong k hoch ti c cu h thng ngn hng., ng thi, quc hi Ireland
cng b phiu chp thun nhn 67,5 t euro khon vay t EU v IMF nh mt phn
trong gi h tr 85 t euro vc dy ngn hng Ireland v lnh vc ti chnh cng
ca nc ny. Ireland s ng 17,5 t euro vo gi gii cu.
- 04/02/2011: Cc nh lnh o khu vc Eurozone nht tr trn nguyn tc v
"l trnh" gii quyt khng hong n.
- 15/02/2011: B trng Ti chnh cc nc chu u ng lp qu mi cho
khu vc vi tr gi khong 500 t euro tng ng khong 673,2 t USD. Qu ny
s c tn Knh bnh n chu u (ESM) thay cho qu 440 t euro c vi tn Knh
bnh n ti chnh chu u (EFSF).
21
- 11/03/2011: 17 nh lnh o ca khu vc Eurozone c nhng bc tin v
c cu cc gi tr gip cho cc thnh vin ca EU ng thi a ra nhng lut l
mi phi hp cc chnh sch kinh t ca mnh. Ti hi ngh thng nh, cc nh
lnh o ng m rng phm vi v quy m ca qu cc gi tr gip, tng mc
cho vay t 250 t Euro (350 t USD) ln 440 t Euro (615 t USD) cho cc quc
gia ang trong khng hong.
- 05/04/2011: C quan xp hng tn dng Moody h xp hng tn dng ca B
o Nha ln th 2 trong 3 tun bi lo lng nc ny khng th trnh c vic phi
nhn tin gii cu t EU. Moody h 1 bc xp hng tri phiu chnh ph di hn ca
B o Nha xung mc Baa1 t mc A3
- 07/04/2011: Th tng B o Nha chnh thc xin chu u gii cu vi gi
h tr c d bo khong 80 t euro.
- 16/05/2011: B trng Ti chnh Chu u nht tr v gi gii cu 78 t euro
tng ng khong 111 t USD dnh cho B o Nha trong 3 nm di s kim
sot ca EU v IMF. Li sut p dng vi khon vay dnh cho B o Nha khong
trn 5,5% nhng thp hn mc 6%. Hy Lp ang b hi thc thc hin chng trnh
t hu ha 50 t euro trc khi nhn c gi gii cu th 2.
- 12/06/2011: Nhm Khu vc Eurozone ng h xut ca c v vic ti c
cu "mm" n cng ca Hy Lp, vi s ng gp t nguyn t cc nh tn dng khu
vc t nhn.
- 25/07/2011: C quan xp hng tn dng Moody h 3 bc xp hng tn dng
ca Hy Lp xung mc Ca trong ngy th Hai, xp hng mi ch cao hn 1 bc so
vi mc v n v khng nh kh nng nc ny v n ln ti 100%.
- 20/09/2011: Standard & Poors (S&P) th h mt bc tn nhim n cng Italy,
xung mc A t mc A+ v gi trin vng tn dng ca nc ny mc tiu cc.
22
- 01/11/2011: s lng ngi tht nghip ti Chu u t mc cao k lc,
khong 16,37 triu ngi tht nghip
- 07/11/2011: Th tng Hy Lp George Papandreou ng t chc cho
php s thnh lp mt chnh ph thng nht nhm m bo ngun vn t quc t v
ngn kinh t Hy Lp sp .
- 26/11/2011: T chc xp hng tn dng S&P h xp hng tn dng ca B
xung mc AA t AA+ vi l do nc ny thiu cc bin php chnh sch m bo
cho ngn hng, ng thun chnh sch v vic kinh t tng trng chm s khin
mc tiu gim n kh thc hin c. N cng ca B cao th 5 ti khu vc ng
tin chung chu u.
- 01/2012: Hy Lp d tnh ri b khi th trng chung v chm dt s dng
ng Euro
- 14/01/2012: S&P h xp hng tn dng 9 nc chu u: Xp hng tn dng ca
Php v o b h 1 bc xung mc AA+ t mc AAA; Ty Ban Nha v Italy cng
b h xp hng tn dng.
- 17/01/2012: Lm pht ca Eurozone gim mnh; Fitch tin Hy Lp s v n
2. Nguyn nhn ca cuc khng hong n cng Cuc khng hong n cng Chu u l kt qu ca rt nhiu nguyn nhn khc
nhau, c bt ngun t nhiu nm trc khi khu vc Eurozone c hnh thnh.
2.1. Nguyn nhn ch quan - S thiu minh bch trong vic cng b s liu kinh t trong nhiu nm.
iu ny c th hin r ti Hy Lp - quc gia bt ngun cho cuc khng
hong n cng Chu u. Ti thi im khi xin gia nhp vo Eurozone, Hy Lp
c nhng du hiu ca vic nh bng s liu kinh t ca mnh. Nm 2000, Ngn
hng Trung ng chu u (ECB) by t s quan ngi v tnh hnh n ca Hy Lp
23
v nhn mnh rng, mc n ny vt xa trn quy nh ca Eurozone. Tuy nhin,
trn giy t, Hy Lp cho thy h ct gim c thm ht ngn sch. V d cha
gim c n ti mc chun, Athens nhn mnh vo tin l l mt s quc gia
khc nh Italy v B vn c gia nhp Eurozone khi cha p ng c i hi v
mc n chnh ph buc Eurozone ng cho php Hy Lp gia nhp cc quc gia
s dng ng Euro
V gio s kinh t hc Jrgen von Hagen thuc i hc Bonn, c cho rng:
thi im , c nhng bng chng r rng cho thy, Hy Lp a ra nhng s
liu khng trung thc, c bit l v thm ht ngn sch, nhm a ra hnh nh v
tnh hnh ti chnh cng ca h p hn thc t. Nhng cc nh lnh o chu u
khng phn i. V l do chnh tr, h phi cho Hy Lp tham gia ng Euro,
- S qun l lng lo, yu km ca cc chnh ph chu u
Trong vn ny, Hy Lp li l mt dn chng tiu biu. Hy Lp c coi l
mt trong nhng quc gia c ngun thu thu bo nht chu u. Ch khong
15.000 c nhn trn tng s 11 triu cng dn Hy Lp khai bo c thu nhp trn
100.000 euro/nm vi mc thu phi ng l 4%. S thu b trn trong 10 nm qua
Hy Lp c tnh ln ti 35 t euro. y l mt yu t quan trng dn n vn
thm ht ngn sch nng ca Hy Lp.
Ngoi ra, Hy Lp cn tn ti s yu km trong b my qun l ca chnh ph,
s nhng nhiu, tham , tham nhng c h thng ca b my nh nc. Theo cu
B trng ti chnh Diomidis Spinellis, nh nc thng ch thu c 20% tin pht
t hnh vi trn thu; 40% b tht thu v 40% cn li b cc quan chc ngnh thu b
ti. Khi c ku gi np li s tin gian ln, 10% li b cc quan chc tham nhng
li bin th. Th tng Hy Lp George Papandreou tha nhn tham nhng mang
tnh h thng l vn c bn nht dn n tnh trng n cng Hy Lp. Thit hi
m tham nhng gy ra cho Hy Lp c tnh vo khong 8% GDP.
24
- Tnh trng thm ht ngn sch ln v ko di:
y c coi l nguyn nhn chnh v ch o m cc nh kinh t coi l gc r
ca cuc khng hong n cng Chu u. S chi tiu ca cc chnh ph chu u l
qu ln, thm ch nhiu nh phn tch kinh t cn cho rng, nhng chnh ph chu
u khng c trch nhim khi quyt nh chi tiu qu ln so vi nn kinh t v
tng trng kinh t ca chnh nc mnh. Vic chi tiu qu ln to ra thm ht
ngn sch v khng hong n cng (lng cao cho cc nh chnh tr, cng chc, h
thng an sinh x hi v lao ng, ch ngh hu sm).
Bng so snh ri ro n cng cc nc
Quc gia
Thm ht
ngn sch
2010
(%GDP)
N GDP
2010
N nc ngoi
(% tng n)
N ngn hn
(% GDP)
Ti khon
vng lai 2010
(% GDP)
Hy Lp -12.2 124.9 77.5 20.8 -10.0
B o Nha -8.0 84.6 73.8 22.8 -9.9
Ireland -14.7 82.6 57.2 47.3 -1.7
Italy -5.3 116.7 49.0 5.7 -2.5
Ty Ban Nha -10.1 66.3 37.0 5.8 -6.0
Anh -12.9 80.3 22.1 3.3 -2.0
M -12.5 93.6 26.4 8.3 -2.6
Ngun: European Commission, World Bank IMF - Vn t chc ti chnh v iu hnh kinh t ca EU:
iu ny bt ngun t c cu thnh vin v s chnh lch v trnh pht trin
gia cc nc trong khu vc Eurozone. Vic s dng mt ng tin v tun th
chung mt tiu chun gia cc nn kinh t ln nh khc nhau lm ny sinh nhiu
vn . Chu u duy tr li sut thp khuyn khch nhiu nh nc v ngi dn
25
trong khu vc Eurozone i vay, chi tiu vt qu kh nng ca mnh. Hu qu l sau
Hy Lp, nhiu nc khc cn s gip ca quc t thanh ton cc khon n
o hn.
Vic thc thi cc iu kin gia nhp ca khu vc Eurozone li khng c thc
hin nghim ngt. Theo qui nh ca Eurozone, t l n cng ti a i vi mt
quc gia thnh vin l 60% GDP, thm ht ngn sch hng nm khng c vt
qu 3% GDP v lm pht phi di mc 3% (cn gi l Hip c tng trng v n
nh (SGP)). Tuy nhin, trn thc t, ch c 2 trong s 16 quc gia p ng y
nhng tiu ch ny l Phn Lan v Luxembourg. Chnh s vt ro tp th ny l
mt nguyn nhn quan trng khin chu u ri vo cuc khng hong n hin nay.
iu ny bt ngun t p lc chnh tr hn l v qun l kinh t v chnh sch tin t
v n gy ra nhng tin l xu sau ny.
EU v ECB cng phn ng chm vi cc nn kinh t khi gp khng hong.
y c nhng bt ng v nhn din nguyn nhn, s cha thng nht v quan
im, chnh sch gii cu v lo ngi v n cng v trin vng khu vc Eurozone
gia cc chnh ph, cc chuyn gia kinh t, trong ni b cc quc gia. iu ny
khin kh nng i ph v tm ra gii php vi cuc khng hong n cng chu
u thiu hiu qu. S phn ng thiu hiu qu ca EU v ECB khin tnh hnh
din bin phc tp hn, xp hng tn dng ca cc quc gia nh Hy Lp, Ireland,
Italy, B o Nha, Ty Ban Nha st gim lin tc, th tng hng lot nc phi t
chc m ng cho vic thnh lp chnh ph mi, v khin chi ph gii cu tr
gi hng trm t euro ngy cng phnh to hn
2.2. Nguyn nhn khch quan - Nhng h qu ca cuc khng hong ti chnh vo nm 2008 ti M v cuc
khng hong n ti Dubai
26
Cuc khng hong ti chnh nm 2008 bt ngun t M tc ng su sc n
nn kinh t ton cu t khi n bt u din ra cho n thi im hin nay. Khng ch
M m cc quc gia trn th gii, c bit l cc quc gia chu u u tung ra
nhng gi cu tr khng l nhm mc ch kch thch kinh t pht trin v cu cc
ngn hng khng b sp , bo v cc khon tit kim, ng thi n nh v khi
phc lng tin vo th trng ti chnh bng cc gi cu tr ti chnh bao gm tin
mua c phiu, tin bo lnh, tin cho vay v cc k hoch bo him. iu ny
lm gia tng chi ngn sch v n cng ca cc chnh ph chu u mt cch ng k.
Ngoi ra, cuc khng hong n cng chu u cn chu tc ng khng nh t
cuc khng hong n ti Dubai din ra vo thng 11/2009. Cuc khng hong c
bt u bng vic Dubai - mt phn ca Cng ng cc tiu vng quc gia Arp
thng nht (UAE) - ngh gia hn thanh ton thm t nht su thng i vi khon
n khong 60-80 t USD ca nghip on Dubai World. Thc cht y l cuc
khng hong n ch lin quan n mt tp on hoc mt khu vc nhng b
phng i thnh vn ln do cch thc khc phc hu qu khng c cn nhc
k, cc phng tin thng tin a tin mt cch vi vng v khng y . c bit
l khi chnh ph UAE ni l khng chu trch nhim v cc khon n ca Dubai
World lm tng s lo lng ca cc ch n v kh nng bo lnh ca UAE, cc
nh ti chnh v u t quc t ch hn ti vic bo lnh cho cc doanh nghip
nh nc v c th lm tng vic nh gi li ri ro thng mi v ti sn. Sau cuc
khng hong n ti Dubai, cc nh u t tr ln nhy cm hn v c thi nghi
ng vi nhng bin ng v xp hng tn nhim v kh nng thanh ton n ca cc
quc gia ny
- Nim tin thi qu ca nh u t vi chnh ph cc nc thuc Eurozone:
Trong nhng nm va qua, cc nh u t t nim tin thi qu v s pht
trin bn vng v n nh ca cc quc gia thnh vin khu vc Eurozone. H cho
27
cc quc gia ny vay vi mc li sut cc k thp trong mt thi gian di chnh v
nim tin thng qua vic mua tch tr rt nhiu tri phiu chnh ph di dng ti sn
bo ton vn. Tuy nhin, khi cuc khng hong n cng chu u xy ra, nim tin
thi qu ca nh u t cng nhanh chng sp theo. iu ny dn ti, s bn tho
t cc tri phiu chnh ph khin cho li sut huy ng vn thng qua tri phiu
chnh ph cc nc thuc Eurozone tng vt khin cho vic huy ng vn v vic
cn i ngn sch ca cc quc gia ny tr nn kh khn hn rt nhiu.
Nhn chung, cuc khng hong n cng ti chu u l tng ha ca nhiu
nguyn nhn khc nhau. Trong c nhiu nguyn nhn c cc nh phn tch
kinh t, cc chnh ph ch ra nh cc cuc tn cng tin t nhm mc ch lm suy
yu ng Euro, hot ng u c ti chnh, tnh ng n trong vic xc nh xp
hng tn nhim ca cc cng ty xp hng tn nhim i vi cc quc gia chu u,
3. Cc bin php v ang c thc hin nhm gii quyt cuc khng hong n cng ti chu u
Nh phn tch trn, mc d EU v ECB c nhng phn ng chm chp
trong vic i ph cuc khng hong n cng ang din ra trong khu vc ca mnh
nhng rt tch cc trong vic c gng tm ra gii php cu c chu u thot khi
cuc khng hong. Hy Lp ch l mt quc gia nh b trn bn th gii cng nh
l Chu u nhng y l thnh vin u tin ca EU v khu vc Eurozone lm vo
cuc khng hong n cng v chu thit hi ln nht, kh nng v n rt cao. iu
ny khin EU v ECB khng th lm ng, bi l s ph sn ca chnh ph Hy Lp
trong vic thanh ton n cng s gy ra hiu ng Domino ti chnh, n s lan ra ton
b chu u thm ch l c th gii.
Chnh tc ng tiu cc lu di m cuc khng hong n cng ti chu u c th
gy ra l rt ln, ngy 10/5/2010, EU v IMF nht tr thit lp Qu chng khng
hong tr gi 750 t euro (1000 t USD). Theo , cc nc chu u a ra 572 t
28
USD (440 t euro) khon vay mi v bm thm 778 t USD (60 t euro) cho
chng trnh vay ang thc hin. IMF cng s ng gp 325 t USD (250 t EUR)
cho gi cu tr. Tip theo l gi cu tr tr gi 85 t euro cho Ireland vo thng
11/2010 v 78 t euro cho B o Nha vo thng 5/2011. Mi y nht, vo thng
8/2011, ECB tung ra s tin kh ln mua li tri phiu Chnh ph ca v
Ty Ban Nha, vi iu kin cc nc ny phi ct gim chi tiu mnh m hn v
i ly gi cu tr khn cp, mt vi nc nh Hy Lp, Ireland v B o Nha
thng qua cc bin php ct gim chi tiu mnh m.
Nhn chung, gii php cung cp cc gi cu tr cho cc quc gia c nguy c v
n cao nh Hy Lp, Ireland, B o Nha, Ty Ban Nha cng vi vic cc quc gia
ny phi p dng chng trnh ct gim chi tiu mnh m vn l gii php ch o
m EU v ECB kt hp vi IMF tin hnh cho n thi im hin nay. Tuy nhin,
vic thc hin ct gim chi tiu cng mnh m c nguy c a nn kinh t cc quc
gia p dng s ri vo vng xoy suy thoi, ng thi s nh hng tiu cc n
phc li x hi v tnh hnh ti chnh c nhn ca ngi dn.
Ngoi ra, hin nay cng c mt s gii php khc c bn ti nh thit lp mt
h thng xp hng tn nhim mi ph hp vi c th ca cc quc gia chu u
ng thi xy dng mt h thng cc cng c kim sot ti chnh nhm nh gi
chnh xc hn v kim sot cht ch tnh hnh chi tiu cng ca cc quc gia thuc
khu vc Eurozone Tuy nhin, y mi ch l nhng tng v ang trong qu
trnh pht trin.
29
4. Bi hc rt ra t cuc khng hong - Chnh ph cc quc gia cng nh Ban iu hnh Lin minh Chu u v khu
vc Eurozone cn phi c nhng ng thi nhanh hn trong vic ra bin php i
ph vi cuc khng hong n cng.
- Khng tip tc m rng EU v khu vc Eurozone khi cc quc gia cha p
dng nghim ngt cc iu kin t ra v t l n cng trn GDP, lm pht, bi chi
ngn sch.
- Phi trng pht nghim khc nhng quc gia vi phm Hip c n nh v tng
trng ca EU
Kt lun: R rng, n cng ang tr thnh mt vn nn khng ch i vi EU m cn i
vi nhiu nc trn th gii. Khi khng hong n dng cao s y nhiu quc gia
EU n nhng bin ng chnh tr - x hi ht sc nng bng.
Thng qua nhng vn v n cng hin nay cp trn, c th rt ra mt
s iu sau y :
Th nht, n cng khng ch l vn ca nhng nc chm hoc ang pht
trin. So khon n cng vi GDP, hin nay, gnh trn vai gnh nng n cng ln
nht l cc nn kinh t pht trin, trong , khu vc ng Euro ang ng trc
nhng th thch to ln khi Hy Lp phi vin n gi cu tr ca EU v IMF
trnh ri vo tnh trng v n.
Th hai, khi n cng qu ln, vic tht cht chi tiu, thc hin chnh sch tht
lng buc bng gim thm ht ngn sch l iu kin phi p ng c
nhn s h tr cn thit t cc t chc tn dng quc t, th nhng, tht lng buc
bng li dn ti nhng cuc biu tnh phn i ca qun chng, gy cng thng, bt
n chnh tr, x hi, bi nhng ngi ngho, nhng ngi yu th trong x hi l
30
nhng ngi b tc ng mnh nht t chnh sch ct gim phc li, ct gim chi
tiu ca chnh ph.
Th ba, trong thi im hin nay, khi nn kinh t ton cu mi thot khi khng
hong, bt u c du hiu phc hi do kt qu ca cc gi kch thch kinh t m
chnh ph cc nc chi ra trong nhng nm trc y, th vic ct gim chi tiu,
tng thu s lm gim u t, km hm s phc hi ca nn kinh t, lm chm tc
tng trng, thm ch c th y nn kinh t vo khng hong kp. Nghim trng
hn, vic tung ra cc gi kch thch kinh t chnh l mt trong nhng nguyn nhn
lm tng n cng ca cc chnh ph, vy nu nh khng hong ti xut th liu cc
chnh ph c cn kh nng xoay x, cu vn nn kinh t ca mnh? Vn t ra
cho cc chnh ph l phi cho li gii quyt c thm ht ngn sch nhng
khng y nn kinh t tr li tnh trng suy thoi, trong khi cc bin php gii
quyt hai vn ny li c tc ng khng thun chiu.
Th t, khi n cng lin tc tng cao, nn kinh t b h bc tn nhim theo bo
co ca cc t chc chuyn i nh gi tn nhim cc cng ty v quc gia khc, nim
tin ca ngi dn v gii u t b lung lay, khi nn kinh t d tr thnh mc tiu
tn cng ca cc th lc u c quc t.
Th nm, vic cn c vo mc n cng trn GDP xc nh tnh trng n cng
l ht sc quan trng, tuy nhin, iu quan trng khng km l phn tch thc cht
n cng. l: n chnh ph l vay n trong nc hay vay n nc ngoi; tc
tng trng ca nn kinh t, hay tnh trng sc khe ni chung ca nn kinh t;
lng d tr quc gia
Nh vy, vic nh gi ng n cng v thc cht n cng ca mt nn kinh
t, mt quc gia l v cng quan trng, c bit trong nhng thi im nhy cm.
Bi l, nu ch ch trng vo con s t l n cng cao mt cch thun ty s gy nn
hiu ng tm l hoang mang, kch ng, thiu tin tng, lm gia tng cng thng x
31
hi, b gii u c li dng tn cng, d gy ri lon nn kinh t, thm ch dn nn
kinh t n bn b vc ph sn. Ngc li, nu yn tm vi t l n cng cn trong
gii hn an ton, m khng phn tch cn trng, ch ng mc n khon n
c hnh thnh nh th no, bng cch no, thc trng nn kinh t ra sao v kh
nng tr n th no, cng s d y nn kinh t ri vo vng xoy thm ht ngn
sch tht lng buc bng tc ng tiu cc n tng trng
Vi cc bc tranh n cng nu trn, c th khng nh mi nc d mc
no cng lin quan n n cng v n cng vn thc s cn thit cho mi nn kinh
t, cho mi quc gia. iu quan trng cn bn l qui m nn kinh t nh th no
th c kh nng hp th ngun tn dng tng ng. Hin ti th gii cha c cng
thc chun xc cho mi trng hp n cng v nh vy n cng vn l cu chuyn
di, v l mi quc gia cn nhn thc v x l cc vn pht sinh t n cng
cho ph hp.
32
TI LIU THAM KHO 1. N cng v nhng vn cn bn thm T.S L Phan Th Diu Tho v
Nguyn Tho Phng.
2. http://viettinnhanh.net/News/Kinhte/Trongnuoc/2011/08/1969/Ky-2-Thuc-
trang-no-cong-tai-Viet-Nam.aspx
3. http://phaply.net.vn/chuyen-de-cuoi-thang/cat-giam-dau-tu-cong-khong-
de.html
4. http://tamnhin.net/Tuvan/15515/Cat-giam-dau-tu-cong-Khong-khach-quan-
do-loi-ich-cuc-bo.html
5. http://www.mpi.gov.vn/portal/pls/portal/SHARED_APP.UTILS.print_previe
w?p_page_url=http%3A%2F%2Fwww.mpi.gov.vn%2Fportal%2Fpage%2Fp
ortal%2Fbkhdt%2F1361463&p_itemid=23937503&p_siteid=41&p_persid=3
53618&p_language=us
6. Phm Quc Tr, Khng hong n cng,
http://www.tgvn.com.vn/printContent.aspx?ID=9337
7. Phm Th Thanh Bnh, N cng Hy Lp nguyn nhn v bn cht. Tp ch
in t
http://www.cpv.org.vn/cpv/Modules/News/NewsDetail.aspx?co_id=30671&c
n_id=452967
8. Nhng mc chnh ca khng hong n chu u,
http://dantri.com.vn/c76/s76-402058/nhung-moc-chinh-cua-khung-hoang-no-
chau-au.htm
9. http://vominhtap.blogspot.com/2011/04/lien-minh-chau-au-voi-cuoc-khung-
hoang.htm