แผนทภมประเทศTopographic Map
• แผนทภมประเทศ คอ แผนทซงแสดงลกษณะภมประเทศ ไดแก ความสงต าของพนท ทงทเปนธรรมชาต และทมนษยดดแปลงขน
แผนท และองคประกอบแผนท
• ชอชดแผนทและมาตราสวน (Series Name and Map Scale)
• หมายเลขประจ าชด (Series Number)
• ชอแผนระวาง (Sheet Name)
• หมายเลขแผนระวาง (Sheet Number)
• มาตราสวนแผนท (Map Scale)
• ค าอธบายสญลกษณ (Legend)
• ทศ ในแผนทภมประเทศ ทศเหนอจะอยดานบนของแผนทเสมอ
• ชอชดแผนทและมาตราสวน
• หมายเลขประจ าชด เปนเลขหมายอางองทแสดงถงการจดท าแผนทวาเปนทชดใด
• ชอแผนระวาง แผนทแตละฉบบจะมชอระวาง ซงไดมาจากรายละเอยดทเดนหรอทส าคญทางภมศาสตร หรอสงทเกดขนเองตามธรรมชาต
• หมายเลขแผนระวาง แผนททแตละระวางจะมหมายเลขซงก าหนดขนตามระบบทวางไว เพอความสะดวกในการ อางองหรอคนหา ตามปกตจะมสารบญแผนท (Map Index) เพอการคนหาหมายเลข
• มาตราสวน (Map scale) คอ สดสวนระหวางหนงหนวยระยะทางบนแผนทและหนวยบนผวโลกทเทยบเทากน
อาจแสดงโดย : สดสวนของตวเลขเชน 1: 50,000 หมายความวา 1 ซม. บนแผนทเทากบ 50,000 ซม. หรอ500 ม. บนผวโลก
กราฟก (Graphic)แสดงระยะทางบนผวโลกบนสเกลเสน สามารถวดเทยบระยะไดโดยตรง
• ค าอธบายสญลกษณ (Legend) เปนรายละเอยดทอธบายความหมายของสญลกษณ (Symbol) ทใชแสดงในแผนท
การถายผวโลกทรงกลมมาเปนแผนทบนระนาบสองมต ใชวธถายกรดจากผวโคงมาเปนราบ
กรด (Grid)
• เปนระบบอางองในทางราบ มลกษณะเปนตารางสเหลยมจตรสมมฉาก บอกใหทราบวาเสนกรด ซงเปนเสนตรงสด าทลากขนานกนบนแผนทพรอมทงมตวเลขก ากบ
ระบบพกดใชบนแผนท
• ระบบพกด (Coordinate System) เปนระบบทสรางขนส าหรบใชอางองในการก าหนดต าแหนง หรอ บอกต าแหนงพนโลกจากแผนทมลกษณเปนตารางโครงขายทเกดจากตดกนของเสนตรงสองชดทถกก าหนดใหวางตวในแนวเหนอ-ใต และแนวตะวนออก- ตะวนตก ตามแนวของจดศนยก าเนด (Origin) ทก าหนดขน
ระบบพกดใชบนแผนท
• คาพกดทใชอางองในการบอกต าแหนงตางๆ จะใชคาของหนวยทนบออกจากจดศนยก าเนดเปนระยะเชงมม (Degree) หรอเปนระยะทาง (Distance) ไปทางเหนอหรอใตและตะวนออกหรอตะวนตก ตามต าแหนงของต าบลทตองการหาคาพกดทก าหนดต าแหนงตางๆ จะถกเรยกอางองเปนตวเลขในแนวตงและแนวนอนตามหนวยวดระยะใชวด
ระบบพกดใชบนแผนท
• ส าหรบระบบพกดทใชอางองก าหนดต าแหนงบนแผนททนยมใชกบแผนทในปจจบน มอยดวยกน 3 ระบบ คอ• ระบบพกดภมศาสตร (Geographic Coordinate) • ระบบพกดกรด (Grid Coordinate) ในทนจะพดถง พกดกรด
แบบ UTM (Universal Transvers Mercator)• ระบบพกดแผนท GLO (General Land Office grid system)
ระบบพกดภมศาสตร (Geographic Coordinate)
• เปนระบบพกดทอางองบอกต าแหนงเปนคาระยะเชงมมของละตจด (Latitude) และ ลองตจด (Latitude) ตามระยะเชงมมทหางจากศนยก าเนด (Origin) ของละตจดและลองกจด ทก าหนดขน
• ศนยก าเนดของละตจด ก าหนดขนจากแนวระดบ ทตดผานศนยกลางของโลกและตงฉากกบแกนหมน เรยกแนวระนาบศนยก าเนดนนวา เสนศนยสตร (Equator) ซงแบงโลกออกเปนซกโลกเหนอและซกโลกใต
ระบบพกดภมศาสตร
• ฉะนนคาระยะเชงมมของละตจด จะเปนคาเชงมมทเกดจากมมทศนยกลางของโลก กบแนวระดบฐานก าเนดมมทเสนศนยสตร ทวดคาของมมออกไปทงซกโลกเหนอและซกโลกใต คาของมมจะสนสดทขวโลกเหนอและขวโลกใต มคาเชงมม 90 องศา
ระบบพกดภมศาสตร
• ศนยก าหนดของลองกจด ก าหนดขนจากแนวระนาบทางตงทผานแกนหมนของโลกตรงบรเวณต าแหนงบนพนโลกทผานหอดดาว เมองกรนช (Greenwich) ประเทศองกฤษ เรยกศนยก าเนดนวา เสนเมรเดยนเรมแรก (Prime Meridian) เปนเสนทแบงโลกออกเปนซกโลกตะวนตกและซกโลกตะวนออก เสนเมอรเดยนตรงขามเสนเมรเดยนเรมแรกมคา 180 องศา
ระบบพกดภมศาสตร
• การอานต าแหนง โดยอานคาของละตจดและลองตจดตดกน มหนวยทวดเปน องศา ลปดา ฟลปดา เชน การอานคาพกดภมศาสตรทมมลางซายของแผนท (ตามลกศรสมวง) คาทอานได คอ ละตจดท 8 องศา 00 ลปดา 00 ฟลปดา เหนอ ลองตจดท 100 องศา 15 ลปดา 00 ฟลปดา ตะวนออก
ระบบพกดกรด UTM(Universal Transvers Mercator co-ordinate System)• เปนระบบตารางกรดทใชชวยในการก าหนดต าแหนงและใชอางอง
ในการบอกต าแหนง ทนยมใชกบแผนทในกจการทหารของประเทศตาง ๆ เกอบทวโลกในปจจบน เพราะเปนระบบตารางกรดทมขนาดรปรางเทากนทกตาราง และมวธการก าหนดบอกคาพกดทงายและถกตอง
• แผนทระบบ UTM แบงออกเปน 60 โซนๆ ละ 6 องศา โซนท 1 อยระหวาง 180 องศา กบ 174 องศาตะวนตก มเลขก ากบแตละโซนจาก 1 ถง 60 โดยนบจากซาย ไปทางขวา
• ระหวางละตจด 84 องศาเหนอ ถง 80 องศาใต แบงเปน 20 ชองๆ ละ 8 องศา ยกเวนชองสดทาย 12 องศา เรมนบตงแตละตจด 80 องศาใต ขนไปทางเหนอ ใหชองแรกเปนอกษร C และชองสดทายเปนอกษร X (ยกเวน I และ O)
ระบบพกดกรด UTM
ระบบพกดกรด UTM
การอานต าแหนง ใชบอกคาเปนตวเลข โดยอานคาของเสนกรดตง (แกน X ทางตะวนออก) และ เสนกรดราบ (แกน Y ทางเหนอ) ทเสนกรดมตวเลขก ากบไวทกเสน มหนวยทวดเปน เมตร การหลกอานมหลกดงน
1. ใหอานเพยงตวเลขใหญทก ากบไวในแตละเสนกรด 2. ใหอานตวเลขประจ าเสนกรดตงกอน โดยอานจากซายไปขวา แลวอานตวเลขประจ าเสนกรดราบ โดยอานจากขางลางขนขางบน
3. การอานตวเลขจงประกอบดวย 2 สวน สวนแรก เปนตวเลขอานไปทางขวา
สวนหลง เปนตวเลขอานขนขางบน 4. ถาอานเพยงจตรส 1,000 เมตร ตวเลขจะประกอบดวย 4 ตว
100 เมตร ตวเลขจะประกอบดวย 6 ตว 10 เมตร ตวเลขจะประกอบดวย 8 ตว
ตวอยาง เชน การอานคาพกด UTM ของจดตดถนนในแผนท (ตามวงกลมสแดง) คาทอานได คอ
แกน X = (06)392 ตะวนออก แกน Y = (19)851 เหนอต าแหนงทอานได คอ 392 851หรอ 47Q 06392 19851
ระบบพกด GLO (General Land Office grid system)• เสนฐานและเสนเขตเมอง (Base line and
Township line) ก าหนด เสนละตจดทใชในการอางอง (จะเปนเสนใดกได) เรยกวาเสนฐาน
• เสนขนานเหนอและใตเสนฐานในระยะหางกนทก 6 ไมล คอ เสนเขตเมอง
ระบบพกด GLO (General Land Office grid system)• เสนเมรเดยนหลกและเสนพสย
(Principal meridian and Range line) ก าหนด เสนลองจจดทใชอางองในการส ารวจ เรยกวา เสนเมรเดยนหลก จดทตดกบเสนฐานเรยกวา จดเรมตน (Initial point) เสนทลากขนานกบเสนเมรเดยนหลก ไปทางตะวนออกและตะวนตกในระยะหางทก 6 ไมล คอ เสนพสย
ระบบพกด GLO (General Land Office grid system)• เขตเมอง คอ พนท 36 ตารางไมลน
ก าหนดไดโดยใชต าแหนงซงหางจากเสนฐาน และเสนเมรเดยนหลก เชน T4N. R3E อยในเสนเขตเมอง ท 4 เหนอจาก เสนฐาน และเสนพสย ท 3 ตะวนออกของเสนเมรเดยนหลก
ระบบพกด GLO (General Land Office grid system)• สวนยอย (Section) พนท 36 ตาราง
ไมล ของเสนเขตเมองแบงออกเปนรปจตรส 36 รป มพนทรปละ 1 ตารางไมล พนท 1 ตารางไมลนเรยกวา สวนยอย
ระบบพกด GLO (General Land Office grid system)• พนท 36 ตารางไมล ของเสนเขตเมองแบง
ออกเปนรปจตรส 36 รป มพนทรปละ 1 ตารางไมล พนท 1 ตารางไมลนเรยกวา สวนยอย (section)
• แตละสวนยอย แบงออกเปน 4 สวนยอย• ตวอยาง NE1/4 SW1/4 Sec.28 T4S R2E
เสนชนความสง (CONTOUR LINE)
• เสนทลากผานจดตางๆซงมความสงเหนอระดบน าทะเลเทากน
• เสนชนทแสดงความลก (Depression contour) จะมขดเลกๆบนเสน ชไปทางทความสงลดลง
เสนชนความสง (CONTOUR LINE)
ชวงตางชนความสง (Contour Interval)• คอ คาแตกตางของความสงระหวางเสนชนความสงสองเสนซงอยตดกน
ขนอยกบ > ความสงต าของภมประเทศ และ > ความละเอยดทตองการ
แผนททกแผน ตองแสดงชวงตางชนความสง และมาตราสวนไวตอนลางของแผนท
1. จดทกจดบนเสนชนความสงเสนเดยวกน จะสงจากระดบน าทะเลเทากน2. คาความสง (เขยนก ากบเสนชนฯทกหาเสน) จะเปนเลขจ านวนเตมเสมอ3. เสนชนความสงทกเสนจะบรรจบกนในแผนทนน หรอในแผนถดไป4. เสนชนความสงจะไมขามหรอตดกน ยกเวน :
หนาผาชน
สะพานธรรมชาต
Natural Bridge
Cliff
5. เสนชนความสงจะออมรอบยอดเขาหรอสนเขาเสนชนทมความสงมากกวาอยดานใน และบรรจบเปนวงกลมหรอวงรบรเวณใกลยอดเขา
6. เสนชนความสงในหบเขาจะหกโคงเปนรปตว V หรอ U โดยปลายดานปดจะชไปดานสงหรอทางตนน า เสนชนทมความสงมากกวาอยดานนอก
7. เสนชนความสงจะวางตวตงฉากกบแนวซงมความชนสงสดบนพนทนน
8. บนทราบ : เสนชนจะมนอยและอยหางกนมาก มกปรากฏเปนเสนตรงตง
ฉากกบแนวแมน าหรอแนวการวางตว ของหบเขา
9. พนทชน - เสนชนอยชดกนพนทลาด - เสนชนอยหางกน
หากมความลาดสม าเสมอ เสนชนจะมระยะหางระหวางเสนเทาๆกน
• ระยะหางระหวางเสนชน ขนอยกบความชนของพนท
• ความสม าเสมอของระยะหางเปนไปตาม ความราบเรยบของพนท
• ภาพภมประเทศบนพนตงฉากแนวระนาบ เหมอนการมองภเขาจากต าแหนงบนทราบ