¿ÎflÏ¿ÿafiÎ ¨⁄flı(‘ÎıflHÎ-12 ’»Ì Â_ ?)

: «ftþf :

„wsht‚ «Œuþ fkìtøkúuMk Ërr‚

htSð „tkÄe ¼ð™, ËkMfth fuLÿ t„o, yur÷Ërƒús, yŒtðtŒ-380 006.

Vtu™ : (079) 26578212/13 • VuõË : (079) 26579589

e-book : www.gujaratcongress.org

: Ëk…tŒf :

zkì. Lke»k yu. Ëkuþe (yuÂLsrLkÞh)

• ±‹Îı ±Î¤ÎflÌ »Ì±ı ˆZÎÏHο Á_V◊ÎfiÎ ±Î«Î›˝lÌ, ±K›Î’¿ÎılÌ ÷◊Î ÁÎ◊ÌÿÎflÎıfiÎ ¿ı

…ı±ÎıfiÎ ÁË›Îı√ ‰√fl ±Î ¿Î‹√ÌflÌ ’ÒHν ¿fl‰Ì ±CÎflÌ ÁÎÏ⁄÷ ◊Î÷.

• ±Î ‹ÎÏË÷Ì ’„V÷¿Î‹Î_ ±Î’ı· ‹ÎÏË÷Ì ‹ÎÀı ±‹Îı ±Î¤ÎflÌ »Ì±ı ω¿ÎÁ ‰÷˝‚,

¤Î‰fi√fl, ωω‘ ‰÷˝‹Îfi’hÎÎıfiÎ ¿ıÏfl›fl ¿Îıfi˝Á˝, ¿ıÏfl›Á˝ ‹ı√ıÌfi.

¿ÎflÏ¿ÿafiÎ ¨⁄flı(‘ÎıflHÎ-12 ’»Ì Â_ ?)

ÁÎ÷‹Ì ±ÎT≤ÏkÎ, 2012

«ftþf :

„wsht‚ «Œuþ fkìtøkúuMk Ërr‚

htSð „tkÄe ¼ð™, ËkMfth fuLÿ t„o,

yur÷Ërƒús, yŒtðtŒ-380 006.

Vtu™ : 26578212/213

VuõË : 079-265 79589

e-book : www.gujaratcongress.org

Ëk…tŒf :

zkì. ™e»t yu. Œtuþe (yuÂLsrLkÞh)

rËÂLzfux ËÇÞ, „wsht‚ Þwr™ðŠËxe

«ðõíkk, „wsht‚ «Œuþ fkìtøkúuMk Ërr‚

Vtu™ : 94260 01599

email : manishdos@gmail.com

e-book : www.manishdoshi.com

www.careerpath.infowww.gujaratcongress.org

Ônk÷k rðãkÚkeo ¼kE/çknuLkku,

Äkuhý-10 yLku 12Lkk rðãkÇÞkMkLkkt ð»kkuo yu SðLkLke

fkhrfËeoLkk yrík n¥ðLkkt ð»kkuo Au. ykÃk yk yrík n¥ðLkkt

ð»kkuoktÚke ÃkMkkh ÚkE hÌkk Aku íÞkhu ykÃkLke Wßsð¤ fkhrfËeo yLku

¼rð»Þkt MkV¤íkkLkkt W¥k rþ¾hku Mkh fhku íkuðe nkŠËf þw¼uåAkyku

ÃkkXðwt Awt.

fkìtøkúuMkLke ykøkuðkLke nuX¤Lke Þw.Ãke.yu. Mkhfkhu rþûký kxu

y™uf ÞkusLkkyku y÷kt qfe Au yLku ÞkusLkkykuLkk y÷efhý

kxu ½ýk kuxk «kýkt LkkýktLke Vk¤ðýe fhðkkt ykðe Au,

Ãký hkßÞLkk rþûký rð¼køkkt [k÷íkk kuxk ¼úük[khÚke rðãkÚkeo

søkíkLku íkuLkku ÷k¼ Ãkqhíkk «kýkt ¤e þfíkku LkÚke. ðkŠ»kf 4.5

÷k¾Úke ykuAe fkixwtrçkf ykðf ÄhkðLkkh yLku Wå[rþûký u¤ððk

ktøkíkk rðãkÚkeoyku kxu ÷kuLkLke MkwrðÄk Ãký ÞwÃkeyu Mkhfkh îkhk

fhðkkt ykðe Au. hkßÞ Mkhfkhu Ãký økwýð¥kk Ähkðíkk rðãkÚkeoyku

kxu Mfku÷ÃkþeÃkkt ðÄkhku fheLku ÃkeXçk¤ Ãkqhwt Ãkkzðwt òuEyu. ËuþLke

sLkíkkLkwt fÕÞký ÚkkÞ íku kxu hkEx yußÞwfuþLkLkku ykþeðkoËYÃk

fkÞËku Ãký ÞwÃkeyu Mkhfkh ÷kðe Au, Ãkhtíkw yk fkÞËkLkk rLkÞku

økwshkík Mkhfkh çkLkkðíke Lk nkuðkLkk fkhýu hkßÞLkk rðãkÚkeoykuLku

yLÞkÞ ÚkE hÌkku Au. rþûkýLkk Lkku økwshkíkLku ÃkAkík çkLkkððkLkwt

fk økwshkíkLke Mkhfkh fhe hne Au. hkßÞkt Wå[rþûkýLkwt kuxkÃkkÞu

ÔÞkÃkkhefhý ÚkE hÌkwt Au. hkßÞLke EsLkuhe-zeøkúe yLku rzÃ÷kuk

fku÷uòukt r«ÂLMkÃkk÷, «kuVuMkh, ykMke. «kuVuMkh, ÷uf[hhLke ykþhu

70% sux÷e søÞkyku ¾k÷e Au, suLke MkeÄe yMkh rðãkÚkeoykuLkk

yÇÞkMk Ãkh ÚkkÞ Au yLku rðãkÚkeoyku økwýð¥kkMk¼h rþûký u¤ðe

þfíkk LkÚke. suLkk fkhýu hkßÞLkk rðãkÚkeoykuLku ËuþktÚke fu çknkhÚke

fkuE Lkkktrfík ftÃkLkeyku fuBÃMk ELxhÔÞqkt ¾qçk s ykuAe Lkkufheyku

ykÃku Au. Äkuhý-12 ÃkAeLke MLkkíkf fu rzøkúe/rzÃ÷kuk fûkkLke

«ðuþ«r¢Þk AuÕ÷kt Úkkuzkt ð»kkuoÚke ðÄw sxe÷ yLku rð÷tçkfkhe Úkíke

òÞ Au. Äkuhý-10 yLku Äkuhý-12Lkk rðãkÚkeoyku yLku íkuLkk ðk÷e

Mkíkík nuLkík fheLku Mkkhe MkV¤íkk kxu «ÞíLkþe÷ hnuíkk nkuÞ Au.

hkßÞ MkhfkhLke sðkçkËkhe Au fu rðãkÚkeoykuLku ¼rð»Þkt ykøk¤Lkk

yÇÞkMk¢ kxu ÞkuøÞ køkoËþoLk Ãkqhwt Ãkkzu, Ãkhtíkw íku fhðkkt Mkhfkh

MkËtíkh rLk»V¤ Lkeðze Au.

økwshkík «Ëuþ fkUøkúuMk Mkrrík îkhk økwshkíkkt Äkuhý-10 yLku

Äkuhý-12 ÃkAeLkk yÇÞkMk kxu køkoËþoLk Ãkqhwt Ãkkzíke ÃkwÂMíkfk

«rMkØ fhðkLkwt WËk fkÞo ÃkûkLkk MktrLkc ykøkuðkLk zkì. Lke»k Ëkuþe

(yuÂLsrLkÞh) yLku íkuLkk íkk MknÞkuøkeyku khVík fhðkkt

ykÔÞwt Au, su ¾qçk s MkhknLkeÞ «þtMkLkeÞ Au. íkuyku MkðuoLku nwt

yr¼LktËLk ÃkkXðwt Awt.

Ônk÷k rðãkÚkeo ¼kE-çknuLkku,

Ãkheûkkkt MkV¤íkk u¤ððk çkË÷ ¾qçk ¾qçk yr¼LktËLk.

Äkuhý 12 ÃkAe SðLkLke «økrík kxu yÇÞkMk¢kuLke ÃkMktËøke

yrík ykð~Þf çkLke òÞ Au. nk÷Lkk MÃkÄkoíf ðkíkkðhýkt

økwshkíkLkkt rðãkÚkeo-rðãkŠÚkLkeyku ÃkkuíkkLke ûkíkk yLkwYÃk

yÇÞkMk¢ ÃkMktË fhe þfu yLku íkukt yMkhfkhf Ëu¾kð fhu íku

kxu Mkíkík Mkkíkk ð»kuo fkhrfËeo køkoËþoLk ÃkwÂMíkfk îkhk WÃkÞkuøke

krníke ykÃkðkLkku økwshkík «Ëuþ fkìtøkúuMkLkku yk MktrLkc «ÞíLk Au.

ðzk«ÄkLk zkp. LkkunLk®Mk½ íkÚkk fkìtøkúuMk ÃkûkLkk hk»xÙeÞ

yæÞûkk ©eíke MkkurLkÞk økktÄeLkk Lkuík]íð nuX¤ fuLÿ Mkhfkh îkhk

ËuþLkk Ëhuf çkk¤f kxu rþûkýLkku q¤¼qík yrÄfkh ‘hkEx xw

yußÞwfuþLk’ yiríknkrMkf fkÞËku çkLkkððkkt ykÔÞku Au. çkeSçkksw

økwshkík Mkhfkh ‘‘hkEx xw yußÞwfuþLk’’ fkÞËkLkk y÷ kxu

rËþkrðneLk Au. hkßÞkt rþûkýLkwt kuxkÃkkÞu ÔÞkÃkkhefhý ÚkE

hÌkwt Au yLku rËðMku-rËðMku VeLkk Äkuhýku Wt[k Úkíkkt òÞ Au.

fuLÿ Mkhfkhu ytËksÃkºkkt «kÚkrf rþûký kxu 31 nòh

fhkuz yLku ÂMf÷ zuð÷ÃkuLx rþLk nuX¤ Yk. 31,200 fhkuzLke

Vk¤ðýe fhe Au. yuMk.Mke., yuMk.xe. yLku ÷½wíkeLkk çkk¤fku

kxu rðþu»k Mfku÷hþeÃkLke òuøkðkEyku Ëk¾÷ fhðkkt ykðe

Au. fuLÿ Mkhfkh LkuþLk÷ Lkku÷us LkuxðfoLke MÚkkÃkLkk îkhk ËuþLke

400Úke ðÄw ÞwrLkðŠMkxe y™u 100Úke ðÄw hk»xÙeÞ MktMÚkkykuLku

yufçkeò MkkÚku òuzðkkt ykðþu y™u Ëuþkt 19 nòh Lkku÷us

Lkuxðfo Lkkuz ð»ko 2012 Ãknu÷kt Q¼k Úkþu.

økwshkíkkt hk»xÙeÞ MktMÚkk ykE.ykE.xe.Lke MkkÚku MkuLxÙ÷

ÞwrLkðŠMkxeLke MÚkkÃkLkk ÚkE Au. su økwshkík kxu økkihðYÃk yLku

Mkekr[öYÃk Mkkrçkík Úkþu. yuf íkhV fuLÿ Mkhfkh rþûký kxu

fhkuzku YrÃkÞkLke LkkýktLke Vk¤ðýe fhe hne Au. çkeS çkksw,

økwshkík Mkhfkh rþûký kxuLkk Lkkýkt WíMkð ÃkkA¤ ðuzVe hne

Au. suLkkÚke økwshkíkLkk rðãkÚkeoyku Mkkhe þiûkrýf MkwrðÄkykuÚke

ðtr[ík hnu Au. økwshkík Mkhfkh îkhk AuÕ÷k ËMk ð»koÚke yk[kÞo,

yæÞkÃkfku yLku yLÞ fo[kheykuLke ¾k÷e søÞkyku ¼hðkkt

ykðíke LkÚke, suLkk ÷eÄu yÇÞkMk fhíkk rðãkÚkeoykuLkk ¼krðLku

økt¼eh LkwfþkLk ÚkkÞ Au yLku ÷kÞf ÞwðkLkkuLku LkkufheÚke ðtr[ík

hnuðwt Ãkzu Au.

ðÄw krníke kxu «Ëuþ fkìtøkúuMk fkÞko÷Þ Ãkh MktÃkfo fhe

þfþku. yk WÃkhktík, ykÃkLkk þnuh/rsÕ÷k íkÚkk íkk÷wfk fûkkyu

fkìtøkúuMk Mkrrík îkhk krníke WÃk÷çÄ fhkððkkt ykðþu. yk

ÃkwMíkf íkiÞkh fhðkkt ©e rnktþw ÔÞkMk, ©e rLkrþík ÔÞkMk íkÚkk

zkì. Lke»k Ëkuþeyu snuík WXkðe Au íkuykuLku «Ëuþ fkìtøkúuMk ðíke

yr¼LktËLk ÃkkXðwt Awt. yk ÃkwMíkf ytøku rðãkÚkeo/ðk÷eykuLkkt Mkq[LkkuLku

ykðfkhwt Awt. ykÃkLkk W¥k ¼rð»Þ kxu þw¼uåAk ÃkkXðwt Awt.

yswoLk kuZðkzeÞk (MLA)

«w¾,

„wsht‚ «Œuþ fkìt„úuË Ërr‚

þÂõ‚®Ën „turn÷

rðÄt™Ë¼t fkìtøkúuMk …ût™t ™u‚t

„wsht‚ rðÄt™Ë¼t

-— ±fiø‹ÏHοΠ—-

1. fthrfŒeo fuðe he‚u ™¬e fhþtu ? 1

2. Ätuhý-12 …Ae þwk ? 4

2.1 ðtufuþ™÷ yÇÞtË¢ 4

2.2 þkherhf íkus kLkrMkf ¾kuz¾ktÃký Ähkðíkkt çkk¤fkuLku íkk÷e ykÃkíkk rþûkfkuLkk yÇÞkMk¢ku 4

2.3 rðf÷ktøk rþûký 5

2.4 ytE.xe.ytE.™t htus„th÷ûte yÇÞtË¢tu 8

2.5 ÷u¾™ ûtuºtu ÷÷[týe fthrfŒeo 9

3. Äku. 12 fkuMko …Ae þwt ? 10

3.1 [txozo yuftWLxLx (C.A.) 10

3.2 fk…™e Ëu¢uxhe (C.S.) 10

3.3 „útBt Ëts rþûtý 10

3.4 økúkrþûký (BRS) (3 ð»ko) 11

3.5 ËtsËuðt™tu yÇÞtË¢ (MSW) 11

3.6 √…flÎ÷ ωzÎ’ÌÃ, ‹ËÎÿı‰ ÿıÁÎ¥ √˛Î‹Áı‰Î ‹ËÎωzη›, flÎ_‘ıΩ/ÁÎÿflÎ, Ï…. √Î_‘Ìfi√fl ¬Î÷ı 12

Á‹Î…ωzΠωÂÎflÿ(B.S.Sc.)fiÎı VfiÎ÷¿ ¿ZÎÎfiÎı 6 ÁhÎ ±Î‘ÎÏfl÷ ±P›ÎÁø‹

3.7 ƒu[÷h ytìV rƒÍ™uË yuzrr™MxÙuþ™ (ƒe.ƒe.yu.) 12

3.8 fBÃÞqxh ûtuºtu yÇÞtË¢tu 13

3.9 ÕxeerzÞk zuð÷ÃkìLx ûkuºku MLkkíkfku yLku VkRLk-ykxToMkLkk rðãkÚkeoyku kxu ykf»kof íkfku 13

3.10 ðerzÞtu yurz®x„™tu yÇÞtË¢ 13

3.11 „u rzÍkE®™„kt furhÞh 14

3.12 rðãtÚteotkÚte „rý‚¿t ƒ™tð‚tu yÇÞtË¢ 14

3.13 yÚkoþk†kt ykøkðe fkhrfËeo 15

3.14 ßÔtìÕthe rhxuÕt 15

3.15 ntu ËtÞLË ‚Útt yLÞ yÇÞtË¢tu 15

3.16 þk¤kkt ÔÞkÞk rþûkf çkLkðk kxu Mke.Ãke.yuzT., çke.Ãke.yuzT., çke.Ãke.E.Lkk fkuMko 16

3.17 «tÚtrf þt¤ttk rþûtf ƒ™ðwk Au ? 17

3.18 Ätuhý 12 …Ae s™h÷ ™‹Ë„™tu ftuËo 17

3.19 M.Sc. (CA & IT) & MBA (5 years) 18

3.20 rhËtuËo BtturçtÕttRÍu~tLt 18

4. ht»xÙeÞ ËkMÚtttk rðrþü yÇÞtË¢ 20

4.1 „wsht‚ ™uþ™÷ ÷tu Þwr™ðŠËxe - 5 ð»to™tu EÂLx„úuxuz LLB (Hons.) «tu„út 20

4.2 fku™ ÷ku yuzrþ™ xuMx (f÷ux) 20

4.3 f÷ux …heûkk ykÞkursŒ fhŒe ™uþ™÷ ÷ku Þwr™ðr‚oxeyku 21

4.4 ÃkuxLx ÷ku 22

4.5 r«Lx rrzÞt yÚtðt xur÷rðÍ™™t s™tor÷Mx ƒ™ðt txu W…Þtu„e fkuMko 23

4.6 ͤn¤‚e fthrfŒeo™wk ytf»tof ûtuºt yuzðxtoR®Í„ 23

4.7 ±ıω±ıÂfi µzÎı√‹Î_ fiÎı¿flÌfiÌ Ï‰Â΂ ÷¿Îı 23

4.8 VkÞLkkÂLMkÞ÷ yuÂLsrLkÞh - rhMf uLkusuLx 24

4.9 Vuþ™ ‚Útt rzÍtE®™„ ûtuºt 24

4.10 Vì~tLt ftìBGtwrLtfu~tLt 25

4.11 ntìx÷ ì™usuLx ûtuºtu yÇÞtË¢ 26

4.12 ðerzÞku yurzxª„™ku yÇÞk‚¢ 27

4.13 xuõMk uLkusuLx 28

4.14 «tuVu~tLtÕt ntuxÕt yußGtwfu~tLt 28

4.15 ði¿kkr™f y™u ykiãkur„f ‚tþkuÄ™ ûkuºku (CSIR) 28

5. Ätu-12 ËtÞLË …Ae þwk ? 31

5.1 «ðuþVtuo õÞtkÚte ¤u y™u õÞtk ¼hðt ? 31

5.2 ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ ’»Ì √…flÎ÷ flÎF›‹Î_ µ’·O‘ ±P›ÎÁø‹Îı 32

5.3 √…flÎ÷fiÌ ±ı„L…Ïfi›flŸ√ ÷◊Î ŒÎ‹˝ÁÌ ¿Îı·ıΩı‹Î_ 2011-12‹Î_ ⁄ıÿÎıfiÌ Á_A›Î ÷◊Î ¿À±ÎıŒ Ï·VÀ 36

5.4 EsLkuhe yLku VkoMke yÇÞkMk¢kukt ykuLk÷kELk yuzrþLk (ð»ko 2012) kxuLke Mkq[Lkkyku 60

5.5 EÂLzÞ™ EÂLMxxÞqx ytuV xufT™tì÷tuS (IIT) 61

5.6 …uxÙtu furf÷ yuÂLsr™Þ®h„tk «ðuþ 63

5.7 yur„úfÕ[h Þwr™ðŠËxe™t yÇÞtË¢tu 64

5.8 yur™÷ LÞwrxÙþ™™tu yÇÞtË¢ 65

5.9 huRLt Ôttìxh ntÔtuo®Mxøt 65

5.10 yÚko MkkÞÂLMkMk 66

5.11 VtoËetk yuzTrþ™ 66

5.12 Vkkofkurðrs÷LMk 67

5.13 Âõ÷rLkf÷ yuÂLsrLkÞ®høk 67

5.14 ƒtÞtuxufT™tu÷tuS™t ftìËo 68

5.15 VkuhuMxÙe uLkusuLxLkku fkuMko fÞko ÃkAe ðLk yLku ÃkÞkoðhý ûkuºku ykf»kof fkhrfËeo 69

5.16 NIFT fiıÂfi· ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ ŒıÂfi Àı¿fiÎı·Îı∞ 70

5.17 ¿Îı’Îı˝flıÀ ZÎıhÎı ¿ÎflÏ¿ÿa (MBA) 71

5.18 DOEACCfiÌ ’flÌZÎαÎı 72

5.19 Äku-12 (MkkÞLMk)Lkk rðãkÚkeoyku kxu nkuŠxfÕ[hLke nrhÞk¤e fkhrfËeo W¥k rðfÕÃk Ëþkoðu Au. 72

6. ht»xÙeÞ «ðuþ …heûtt îtht «ðuþ 74

6.1 ytŠfxuõ[h/rzÍtE™ txu CEPT 74

6.2 ™uð÷ ytŠfxuõ[h 75

6.3 ‘[oLx ™uðe’™e ytf»tof fthrfŒeo 76

6.4 ytu÷ EÂLzÞt yuÂLsr™Þ®h„/ytŠfxuõ[h yuLxÙLË yufÍt : AIEEE 77

6.5 ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ ’ıÀˇÎıÏ·›‹ Àı¿fiÎı·Îı∞, „ktÄe™„h 78

6.6 ‘Ìw¤Î¥ ±_⁄ÎHÎÌ ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ ¥LŒ‹ı˝Âfi ±ıLÕ ¿ÎıQ›Ïfi¿ıÂfi Àı¿fiÎı·Îı∞ (DAIICT) 79

6.7 ¥LVÀÌÀuÒÀ ±ÎıŒ ¥LŒ‹ı˝Âfi ±ıLÕ ¿ÎıQ›Ïfi¿ıÂfi Àı¿fiÎı·Îı∞ (IICT), ±‹ÿΉÎÿ ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌ 81

6.8 Ã÷tÂMxfË yuÂLsr™Þ®h„ yìLz xufT™tu÷tuS (rË…ux)™t yÇÞtË¢tu 81

6.9 fkhrfËeo™wt Íz…e ðkn™ ykuxkukuƒkE÷ yuÂLsr™Þ®h„ 81

6.10 xÙtLËÃttuxuo~tLt yLtu ytìxtuBttuçttRÕt rzÍtRLt 83

6.11 VtGth xufTLttuÕttìS 83

6.12 Á‹√˛ ±ıÏ›ά_ÕfiÌ fi_. 1 Àı¿fiÌ¿· ¥LVÀÌÀuÀfiÌ ’˛‰ı ’flÌZÎÎ - I.I.T.-JEE 84

6.13 IIST‹Î_ ’˛‰ı 85

6.14 ‰ıS·Îıfl ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ Àı¿fiÎı·Îı∞ (VIT) 86

6.15 BITSfiÌ ’˛‰ı ’flÌZÎÎ 86

6.16 Äkuhý-12 ÃkkMk kxu rðrðÄ «ðuþ fMkkuxeLke Mktrûkó rðøkíkkuLkwt Ãkºkf 88

7. Ëkhûtý ûtuºtu yt„ðe fthrfŒeo 89

7.1 EÂLzÞ™ yteo - 10 + 2 xufTr™f÷ yuLxÙe Mfe 89

7.2 yurÔtyu~tLt BtìLtusBtìLx 89

7.3 Ëkhûtý ûtuºtu yuhu™™e fthrfŒeo 90

7.4 fiı‰· ¿Îı·ı… ±ÎıŒ ±ı„L…Ïfi›flŸ√‹Î_ ’˛‰ı 90

7.5 ¥„LÕ›fi ±Î‹a‹Î_ ±ı„L…Ïfi›fl 91

7.6 √SÁ˝ — ±Î‹a ±ÎıÏŒÁfl ÷flÌ¿ı 91

7.7 fiıÂfi· ÕÌŒıLÁ ±ı¿ıÕ‹Ì NDA‹Î_ ’˛‰ı 92

8. urzf÷ y™u nuÕÚtfuh ËŠðË 94

8.1 MBBS/BDS ftuËotk «ðuþ txu PMT …heûtt 96

8.2 „wsht‚™e urzf÷, zuLx÷, rVrÍÞtìÚtuht…e, ytÞwðououŒ, nturÞtu…uÚte ftu÷uòu™e ÞtŒe (2011-12) 96

8.3 2011-2012 urzf÷, zuLx÷, rVrÍÞtuÚtuht…etk AuÕ÷tu «ðuþ fux÷t „wýu éÞtu ‚u™e trn‚e 98

8.4 ztìfxh ƒ™ðt txu™t ðÄw rðfÕ…tu 100

8.5 ÃtÂçÕtf nìÕÚt 100

9. Ätu.12 …Ae ™tufhe Ëk÷ø™ M…Ätoíf …heûtt 102

10. ytE.yu.yuË. yturVËh ƒ™ðwk Au ? 105

11. EÂLŒht „tkÄe ™uþ™÷ ytu…™ Þwr™ðŠËxe (Rø™tu)™t rðrþü yÇÞtË¢tu 107

12. ztì. ƒtƒtËtnuƒ ytkƒuzfh ytu…™ Þwr™ðŠËxe™t yÇÞtË¢tu 108

13. Wå[‚h yÇÞtË txu þiûtrýf ÷tu™ 109

14. rþ»Þð]r¥t 111

15. rðŒuþtk Wå[ yÇÞtË¢tk «ðuþ 119

15.1 rðÍt txu fÞt ŒM‚tðustu òuRyu ? 119

15.2 rðŒuþ yÇÞtË txu™e «tÚtrf ÷tÞft‚ 119

15.3 rðŒuþ yÇÞtË yÚtuo y„íÞ™t Ëh™tt y™u ðuƒËtRxtu 119

«ðuþ ftÞoðtne …thŒþof, urhx ytÄthu ÚttÞ ‚u rŒþttk ËÞËh ytÞtus™, Ëkf÷™™e

sðtƒŒthe htßÞ Ëhfth™e Au. htßÞ Ëhfth ‚u™e sðtƒŒthetkÚte Axfe þfu ™nª. AuÕ÷t t Ãkkt[

ð»totk «ðuþftÞotk rð÷kƒ ÚtÞtu n‚tu. yt ð»tuo ËÞËh «ðuþ ftÞoðtne ÚttÞ ‚tu „wsht‚™t nòhtu

rðãtÚteo-ðt÷eytu™u t™rËf ‚Útt þtherhf ºttËtkÚte wÂõ‚ ¤u, ™týtk ‚Útt ËÞ™tu ÔÞÞ yxfu.

htßÞtk rðãtÚteo-ðt÷eytu …tËuÚte ÔÞtsƒe Vkpo Ve ÷uðtÞ ‚u …ý yr‚ ytð~Þf Au. rðãtÚteo-

ðt÷eytu™e VrhÞtŒ txu Ëwr« ftuxo™t ytŒuþ A‚tk AuÕ÷tt Ãkkt[ ð»toÚte y™uf VrhÞtŒtu ntuuðt A‚tk

htßÞ Ëhfth îtht MxwzLx hezÙuË÷ Ëu÷™e h[™t fhðttk ytðe ™Úte y™u Ët[e VrhÞtŒtu ntuðt

A‚tk rðãtÚteo-ðt÷eytu™u LÞtÞ ¤íkku ™Úte.

økwshkíkkt 2009-10Úke RsLkuhe, VkoMke kxu «ðuþ«r¢Þk ykìLk÷kELk fhðkkt ykðe

Au. ykuLk÷kELk «ðuþ «r¢Þk Aíkkt økwshkíkLkk rðãkÚkeoyku-ðk÷eykuLkku MkÞ íkÚkk LkkýktLkku ÔÞÞ

yxõÞku LkÚke yLku «ðuþkt rð÷tçk ÚkE hÌkku Au.

1

1. fthrfŒeo fuðe he‚u ™¬e fhþtu ?

økwshkík «Ëuþ fkìtøkúuMk îkhk økwshkíkLkk rðãkÚkeoykuLkk ¼rð»ÞLku æÞkLkkt ÷E køkoËþoLk kxu Mkíkík Mkkíkk ð»kuo fkhrfËeo

krníke yLku køkoËþoLk ÃkwÂMíkfk rðLkk qÕÞu WÃk÷çÄ fhðkLkku yk Lkú «ÞkMk Au. MÃkÄkoíf MkÞkt økwshkíkLkku rðãkÚkeo íkuLkk

Qs¤k ¼rð»Þkt MkV¤ ÚkkÞ yLku økwshkíkLkwt íkÚkk hk»xÙLkwt økkihð ðÄkhu íku ykðfkÞo Au.

ËV¤‚t™e [tðe :

“Winners don’t do different thing, they do things differently.”yÇÞtËtk ƒtuzo™e Ätuhý 12 yu[.yuË.Ëe.™e …heûtttk Wå[ ËV¤‚t™tu «Út …zfth ÷uðtu …zu Au. …AeÚte yt ¢

yÇÞtË y™u furhÞhtk ytÔÞt fhu Au. yt rðrðÄ ‚ƒ¬ttk rðãtÚteo, Þwðt™, WuŒðthu ËV¤‚t fu u¤ððe, fuðe ÔÞqnh[™t

fhðe, ‚u™e hý™er‚ þwk ntuE þfu ? ‚u™e ËÂhk„e u½Ä™w»Þ suðe 7 f¤ (Trick) …ý Au.

(1) ¿tt™-yÇÞtË (Knowledge) :

yuf WÂõ‚ Au, ‘Knowledge is Power’. 21e ËŒe yu ‘™tu÷us ËuLåÞwhe’ „ýtÞ Au. ËtÞÂLxrVf fu …Ør‚Ëh™wk

¿tt™ ËV¤‚t™tu …tÞtu Au. Vf‚ „Øtði‚hwk fu ft¤e sqheÚte …tË ÚtðtÞ Au, ßð÷k‚ ËV¤‚t ¤‚e ™Úte. yÇÞtË ði¿ttr™f

Zƒ™tu fhðt™tu Au, „tu¾ý…èe fhðt™e ™Úte. «&™tu ¼÷u …wM‚f™t „u ‚u ¾qýuÚte ÃkwAtÞ, qkÍtðt™wk ™Úte. ƒŒ÷t‚t «ðtntk

…rhð‚o™ ÷tððwk s …zu Au. yÇÞtË™wk ÞtuøÞ ytÞtus™ y™u y÷ðthe fhðe …zu Au. xtE ì™ìsuLx ht¾ðwk sYhe Au. yux÷u

‚tu yt xufTr™f™u ‘¿tt™ Ëk…tŒ™’™e f¤t fnuðttk ytðu Au.

(2) MðÙþe÷‚t (Vision-Dream) :

òu zÙetk Vision ™ ntuÞ ‚tu ‚u ‘zÙe’ - r™hÚtof ÔÞtÞt ÚtE òÞ Au. ‚utk fkEf ÷ûÞ-rþ™ sYhe ntuÞ Au.

Ätu. 10 fu yLÞ …heûtttk ytx÷t xft ‚tu sYhÚte ÷tðeþ s. 21e ËŒe™t MðÃLkÿüt Mð. htSð „tkÄe nkuþt yuðwk fnu‚t

fu, ‘‘I am young, I too have a dream’’. Ët[e rŒþttk ˾‚ nu™‚™tu ftuE rðfÕ… ™Úte. yuf÷e t¤t s…ðtÚte

fkE ™ ÚttÞ, áÂü y™u …rh© ËtÚtu ht¾ðt. nfthtíf yr¼„ rðfËtððtu òuEyu.

(3) «rþûtý (Training) :

¿tt™ ‚tu …wM‚f, ðt‚to÷t…, …rhËkðtŒ, á~Þ-©tÔÞ tæÞtu ð„uhu Útfe ¤u Au. ÔÞÂõ‚ fu rðãtÚteo ÞtuøÞ «rþûtý,

xÙu®™„, ftu®[„™t y¼tðu ËV¤‚t™e krÍ÷ ËwÄe …ntU[e þf‚tu ™Úte. «ìÂõxË, yufËhËtEÍ fhðe …zu Au. …w™htð‚o™,

rhrðÍ™ ½ýwk s sYhe ntuÞ Au. WÂõík Au “Practice makes a man perfect”. …heûtttk ð„otk þeÏÞt W…htk‚™e fhu÷e

«uÂõxË s ŒŒY… ÚttÞ Au. yt ËŒe trn‚e™e ËŒe Au. nðu Võík ™tuxƒwf fu ç÷ìf ƒtuzo s hÌttk ™Úte. ftìBÃÞqxh, Ëeze,

÷u…xtu…, tuƒtE÷, ELxh™ux™tu þõÞ ‚u Ë„ðz‚t wsƒ ftu®[„ txu W…Þtu„ fhðtu òuEyu, suÚte ¿tt™ð]rØ yã‚™

ƒ™e þfu. ÔÞÂõ‚™t r™S ûtuºt™e ytÄwr™f òýfthe ËuÕV ftu®[„Úte …ý ¤u Au. ½h™wk ðt‚tðhý fu ntu yußÞwfuþ™ …ý

ŒŒ fhu Au.

(4) þÂõ‚ (Power) :

týË tºt™u rðrðÄ «fth™e þÂõ‚ (Power, Qòo) «tÃÞ Au. rðãtÚteo, Þwðt™tk ‚tu ‚u™tu y¾qx ¼kzth ¼hu÷ Au.

ËV¤‚t™e ‘Ëeze’ [zðt txu ËtŒe ƒìxhe fu Ëu÷ [t÷u ‚u ™Úte. ztìõxh, Es™uh, ðneðxf‚to, «tæÞt…f fu ftuE …ý ûtuºt™t

r™»ýt‚, ËV¤ Wãtu„…r‚™u ËttLÞ (Ordinary) fh‚tk fkEf rðþu»t (Extra-ordinary) þÂõ‚™tu W…Þtu„ fhðtu …zu ‚u

Mðt¼trðf Au. yt rðrþü‚t™u yt…ýu yuxu®f„, rf®÷„, ELMxLx …tðh fneyu Aeyu. yt þÂõ‚ rð÷ …tðh, sƒq‚

™tuƒ¤™u fthýu zuð÷… ÚttÞ Au. yt yuf yuðwk #Äý Au fu su ÔÞÂõ‚™u Ë‚‚ æÞuÞ ‚hV Œtuztðu Au. MðÙtk Ëtfth fhðt™e

RåAt sux÷e «ƒ¤ nþu ‚ux÷e ËV¤‚t ðÄw ¤þu.

(5) ytírðïtË (Confidence) :

fnuðtÞ Au fu yzÄtu sk„ fu yzÄe ËV¤‚t ‚tu tºt rðïtËÚte s S‚e þftÞ Au. ÔÞÂõ‚yu …tu‚t™e ò‚ W…h rðïtË

ht¾ðtu ‚u ËV¤‚t™wk y„íÞ™wk yk„ Au. Þwðt™ òu …tu‚t™ttk, …tu‚t™e ‚iÞthetk, …tu‚t™e ytðz‚tk, …tu‚t™t «uÍLxuþ™tk

ÞtuøÞ fu …tðhVw÷ rðïtË ™ ht¾u ‚tu ËV¤‚t Œqh ¼t„u Au. ‘You create your confidence’. ƒtuzotk huLf u¤ð™th,

ELxhÔÞqtk …ËkŒ Út™th fu h‚„‚tk rþÕz ÷u™th™u …tu‚t™e Wå[‚ rËrØ txu áZ rðïtË ntuÞ s Au. ‘n ntU„u

MkkiÚke rðþu»k Éý ykÃkýu kÚku ËuþLkwt Au, ËuþLke Mkuðk fheLku yu Éý ðk¤ðwt.

2

ftÞtƒ’ rðsu‚tytu™wk wÏÞ „t™ ntuÞ Au. ytírðïtË yu ƒes - ‘seed’ Au, …tÞtu Au. ytírðïtË ËV¤‚t txu ƒÄt

s „wýtu™u ¼u„t fhðt™e þÂõ‚ Ähtðu Au. ytðz‚, ƒwÂØût‚t ©uc ntuðt A‚tk ½ýt rðãtÚteoytu ƒtuzo™e …heûtttk fu Þwðt™tu

ELxhÔÞqtk r™»V¤ ™eðzu Au.

(6) yuft„ú‚t (Concentration) :

yÂî‚eÞ ËV¤‚t™e [tðe ‚LÞ‚ttk …ze Au. ‘Concentrate your mind and physics’ ‚™ y™u ™™u yuft„ú

fhðt™e f¤t þe¾ðe …zu. ËV¤‚t txu yufhË‚t zuð÷… fhðe òuEyu. ƒtuzo™e …heûtt ntuÞ, òuƒ ELxhÔÞq ntuÞ ‚u™t txu

÷ûÞÞ yuft„ú‚t ntuÞ ‚tu ËV¤‚t yð~Þ ¤u Au. ÚtE …zþu, ƒÄwt [t÷þu, …ntU[e ð¤eþwk, ‚tu ËV¤‚t™e Ëeze ftuEf yLÞ

[ze sþu. „¤tft… M…Äto™t yt ËÞtk ƒeò fh‚tk yt„¤ ™ef¤ðt ™ y™u ‚™™e yuft„ú‚t ht¾ðe òuEyu. ‘Mxur™t’

ò¤ððtu …zu Au. Ze÷t ™ ÚtE þftÞ.

(7) ËŠ…‚‚t (Dedication) :

ftuE ËV¤ ztìfxh, Es™uh fu ÔÞt…the™e YƒY w÷tft‚ ÚtE Au ? ËttLÞ ÔÞÂõ‚ y™u yt VIPtk fkE ‚Vtð‚ òuðt-

òýðt ¤u÷ Au ? «Þí™ fhe òuðt suðtu Au. rËÂØ™t Wå[ MÚtt™u rƒhtsu÷ ytðe ÔÞÂõ‚™tu tuxttk tuxtu ‘Ã÷Ë …tuELx’

fu „wý yu Au fu ‚u™t ftÞoûtuºt™u ‚u Ëk…qýo ËŠ…‚ ntuÞ Au. ‚u™wk dedication Qk[wk ntuÞ Au. ÔÞÂõ‚ ÷ûÞ™u ðhu÷ ntuÞ Au, ‚u™t

Þ ÚtE òÞ Au. ‚™-™Úte ËŠ…‚ Útðttk Ëw¾-Œw:¾, ‚f÷eV ƒÄwk ¼q÷e sðwk …zu Au. «÷tu¼™tu VUfe Œuðtt …zu Au. æÞuÞ™e

…tA¤ …ze òð. 100 xft™wk zurzfuþ™ s 100 xft ËV¤‚t ÷tðe þfu Au. rðãt™u, yÇÞtË™u, ËkþtuÄ™™u Ë…oý yux÷u s

RÂåA‚ ËV¤‚t, ‚u rðãtÚteo™tu kºt ntuðtu òuEyu.

fthrfŒeo y™u ËV¤‚t :

fthrfŒeo™wk Ëtu™uhe MðÙ Œhuf rðãtÚteo, Þwðt™ fu ÔÞÂõ‚™wk ntuÞ Au. ƒtuzo™t fu Þwr™ðŠËxe™t …heûttÚteoytu …tu‚t™e …Œðe,

Wå[ MÚtt™ fu „wýtkf u¤ððt Út™„™‚t ntuÞ Au. ‚u ËV¤‚t™e [tðe™e 7 f¤ …ý ÞtuøÞ he‚u ystðe™u ©uc fthrfŒeo

ƒ™tððt ‚÷…t…z ntuÞ Au. ¿tt™, «rþûtý, þÂõ‚, MðÙ, ytírðïtË, yuft„ú‚t, ËŠ…‚‚t suðt „wýtu ntuðt A‚tk furhÞh

fu ƒhtƒh ½zt‚e ™Úte, õÞkt ¾te Au, þwk ¾qxu Au, ytðt ËÞu [tðe W…htk‚ ‘tMxh fe’ …ý W…Þtu„tk ÷uðe …zu Au. yt

‘tMxh fe’™tu W…Þtu„ yt…ýttk ÔÞt…e „Þu÷ yt¤Ëð]Â¥t, ÷½w‚t„úkrÚt, ™fthtíf‚t, yr™Þr‚‚t, Wsðýeytu suðtk ðÄw

…z‚tk yr™ütu fu Œq»týtu™u Œqh fhðttk fhðtu …zu Au y™u ‚tu s ËV¤‚t ¤u Au. ËV¤ fthrfŒeotk fwxwkƒ, Ëts™tu …ý

ËnÞtu„ ytð~Þf Au.

fthrfŒeo ™¬e fh‚tk …nu÷kt ‚the ò‚™u Ãkkt[ Ëðt÷ … qAtu.

1. ™u fÞt «fth™wk ft fhðwk „u Au ? 4. Lku fÞk rð»kÞLkwt ¿kkLk Au ?

2. thttk fE rðþu»t‚t Au ? 5. kfuoxkt fE rðãkþk¾kLke sYrhÞkík Au ?

3. ™u fÞtu rð»tÞ …ËkŒ Au ?

yt Ãkkt[ «§tu™tu su sðtƒ ¤u ‚u ‚™u fthrfŒeo™e Ët[e rŒþt ƒ‚tðþu.

ƒeS n¥ð…qýo ðt‚ yu Au fu, òu ‚u ‚tht þtu¾™u ÔÞðËtÞtk ƒŒ÷e þf‚t ntu ‚tu ‚u ËtiÚte ©uc ƒtƒ‚ Au. Sð™tk

ËV¤ Útðt txu ƒu ƒtƒ‚ku ¾qƒ s y„íÞ™e Au :

(1) õðkpr÷xeðt¤wk ft,

(2) õðkuÂLxxetk ft.

òu ‚u þtu¾™u ÔÞðËtÞtk ƒŒ÷þtu ‚tu ‚thwk ft ©uc õðkpr÷xe™wk s nþu y™u õðkpÂLxxetk ft fhðt A‚tk ‚u

Úttfþtu ™nª, fkxt¤þtu ™nª, y™u txu ¾qƒ s ËV¤ Útþtu.

yts™e tk„ þwk Au y™u ytð‚eft÷™e tk„ þwk ntuE þfu ‚u™t …h áÂü ht¾‚t hnuþtu ‚tu yu …ý ‚the fthrfŒeo ™¬e

fhðttk ËntÞ¼q‚ Útþu, y™u yu™tÚte …ý n¥ð™e ðt‚ yu Au fu ‚thttk ™ðe tk„ Q¼e fhðt™e ‚tft‚ zuð÷… fhtu.

ωr ‹ËÎI‹Î √Î_‘Ìfiı ÷ı‹fiÌ Â„@÷-¿Î›˝-ÁI› ’˛I›ıfiÌ ÏfiWÃÎfiı Á·Î‹ ¿flı »ı ±fiı ‰ÊÎı˝ Á‘Ì ¿flÂı.

MktMfkh Lk ykÃkLkkhe rþûký«ýk÷e LkwfMkkLkfkhf Mkkrçkík ÚkkÞ Au.

3

(1) Ätu.12™t …rhýt …Ae sutk «ðuþ ¤ðt™e þõÞ‚t ntuÞ ‚uðt ‚t yhS…ºttu ¼hðt. suÚte rð[thðt txu ËÞ

¤u ‚Útt Œhuf ‚f ¾wÕ÷e hnu. Œqh ¼ýðt sðttk zhþtu ™nª.

(2) ¾t™„e fBÃÞqxh fu RLVtuuoþ™ xuf™kp÷tuS™t ð„tuo fu su tuxt ™tðt¤e ËkMÚttytu (fu su ¼th‚™e Þwr™. ËtÚtu òuztÞu÷

™ ntuÞ) ntuÞ Au ‚utk òuzt‚t …nu÷t Ëtu ðth rð[th fhòu.

(3) su ËkMÚtttk «ðuþ u¤ðtu ‚u Ëhfthe tLÞ‚t «tó Au fu fu ‚u trn‚e ¾tË òýe ÷uðe.

(4) ztpõxh, Rs™uh yt ƒu s Wå[ fthrfŒeo ™Úte. yt rËðtÞ y™uf «fth™e fthrfŒeo yts™t st™ttk W…÷çÄ Au. sutk

ztpõxh ‚Útt Rs™uh fh‚tk …ý ðÄthu‘t‚ƒh’ ftýe ÚtE þfu Au.

(5) ‚sT¿ttu™e ‚Útt ðt÷e™e ŒŒÚte fthrfŒeo™e …ËkŒ„e „k¼eh‚tÚte [[to-rð[thýt fhe™u ™¬e fhðe, …ý r™ýoÞ ò‚u fhðtu.

(6) ‚u su fthrfŒeo …ËkŒ fhtu ‚u …Ae htus„th™e ‚f fuðe Au ? ¼rð»Þ fuðwk hnuþu ? ‚u …ý rð[thðwk sYhe Au.

(7) rºttu fu ƒnu™…ýe ywf yÇÞtË …ËkŒ fhu Au txu yt…ýu …ý ‚u s fhðwk ‚u yr¼„ Atuze Œuòu. ‚u s he‚u ftuE™t

Œƒtýtk ytðe™u ¾tuxt r™ýoÞ …ý ™ ÷uðt.

(8) su ËkMÚtttk «ðuþ u¤ððt RåAtu Atu íÞtk ËtÄ™-Ë„ðz fuðtt Au ? yÇÞtË ŒhrÞt™ Út™th ¾[o, ‚the nu™‚

fhðt™e ÷„™-ût‚t, ð„uhu …tËt™u …ý æÞt™tk ÷uðt.

yuzrþLk Vkuo ¼hðk fÞk «kýÃkºkku íkiÞkh hk¾þku ?

(1) yuMk.Mke.Mke. (Äkuhý 10wt)Lke ÃkheûkkLkwt økwýÃkºkf.

(2) yuMk.Mke.Mke. (Äkuhý 10wt) fux÷k «ÞíLku ÃkMkkh fhe Au íkuLkwt «kýÃkºk.

(3) Äkuhý-11Lkwt þk¤kyu ykÃku÷wt ÃkheûkkLkwt økwýÃkºkf.

(4) Äkuhý-12ktLke yÚkðk Mkfûk ÃkheûkkLkwt økwýÃkºkf.

(5) Äkuhý-12 yÚkðk Mkfûk Ãkheûkk fux÷k «ÞíLku ÃkkMk fhe Au íkuLkwt «kýÃkºk (þk¤kLkk yk[kÞoLkk Mkne-rMk¬k MkkÚku)

(6) (y) þk¤k AkuzâkLkwt «kýÃkºk yÚkðk xÙkLMkVh MkŠxrVfux (fuLÿeÞ çkkuzoLkk WuËðkh kxu)

(çk) òu xÙkLMkVh MkŠxrVfux fu þk¤k AkuzâkLkk «kýÃkºkkt sLMÚk¤ Lk ËþkoÔÞwt nkuÞ íkku sLMÚk¤ ytøkuLkk

ËMíkkðuS Ãkwhkðk.

(7) (y) yLkwMkqr[ík òrík, yLkwMkqr[ík sLkòrík, Mkkkrsf yLku þiûkrýf sqÚkkt Mkkrðü Lk nkuÞ íkuLke rð[híke yLku

rðwõík òríkLkk Mkûk yrÄfkheyu ykÃku÷wt «kýÃkºk.

(çk) Mkkkrsf yLku þiûkrýf ÃkAkík ðøko yÚkðk rðÄðk yÚkðk yLkkÚk yhsËkhu ykÃkðkLkwt íkuLke òrík/ðøko ytøkuLkwt

Mkûk yrÄfkheLkwt «kýÃkºk (÷køkw Ãkzíkwt nkuÞ íkku)

(8) Mkkkrsf yLku þiûkrýf ÃkAkík ðøkokt Mkkrðü yLku íku ytøkuLkk yLkkíkLkku ÷k¼ u¤ððk RåAíkk yhsËkhLkk

rÃkíkk/ðk÷e fwxwtçkLkku WÒkík ðøkokt Mkkðuþ Úkíkku LkÚke íku ytøkuLkwt Mkûk yrÄfkheyu ykÃku÷wt «kýÃkºk.

(9) rðf÷ktøkíkk ytøkuLkwt rLkÞík LkqLkkkt «kýÃkºk (òu ÷køkw Ãkzíkwt nkuÞ íkku)

(10) kS MkirLkf/Mkþ† ˤLke ÔÞÂõíkykuLkkt MktíkkLkkuLkk rfMMkkkt íkuLku ÷køkw Ãkzíkwt Mkûk yrÄfkhe ÃkkMkuÚke u¤ðu÷wt «kýÃkºk.

(11) ßÞkt þk¤k AkuzâkLkk «kýÃkºk òrík/¿kkrík Ëþkoðu÷e Lk nkuÞ íÞkt yhSÃkºkf MkkÚku hsq fhðkLkk Ãkqhf Ãkwhkðk.

(12) yhsËkhLkk hnuXký yÚkðk ÃkºkÔÞðnkhLkwt MkhLkkwt ÷¾u÷kt rxrfx ðøkhLkkt çku ÃkhçkerzÞkt.

LkkUÄ : EsLkuhe y™u VkoMke yÇÞkMk¢kt «ðuþ MkÞuu fuLÿ MkhfkhLke xâwþLk Ve kVe ÞkusLkk(TFW)Lkku ÷k¼ ÷uðk kxu

íkksuíkhLkwt 31-3-2012 ÃkAeLkwt ykðfLkwt «kýÃkºk Mkûk yrÄfkhe ÃkkMkuÚke ¾kMk u¤ðe ÷uðwt.

LkkUÄ : çkezðkkt ykðu÷ Ëhuf «kýÃkºk, økwýÃkºkf ðøkuhuLke Lkf÷Lke ÃkkA¤Lkk ¼køkkt WuËðkh y™u ðk÷eyu Mkne fhu÷e

nkuðe òuEyu. íkksuíkhkt Ãkzkðu÷ ykuAkkt ykuAk 25 Úke 30 ÃkkMkÃkkuxo Vkuxk íkiÞkh hk¾ðk. fw÷ ykuAkkt ykuAk

10 Mkux íkiÞkh hk¾ðk.

¿kkLkLkk rð»kÞkt fËkrÃk yÕÃkMktíkku»ke Lk Úkðwt.

4

2. Ätuhý-12 …Ae þwk ?

2.1 ðtufuþ™÷ yÇÞtË¢

B.Sc./B.A./B.Com.(ðtufuþ™÷)-3 ð»to. UGC îtht 1995Úte „wsht‚™e ½ýe ftp÷uòutk ÔÞðËtÞ÷ûte yÇÞtË

þY ÚtÞt Au.yt yÇÞtË¢tk yuf ð»to txu ËŠxrVfux, ƒu ð»to txu rzÃ÷tut ‚Útt ºtý ð»to yÇÞtË fhðtÚte yuzðtLË

rzÃ÷tut rðãtÚteoytu™u yu™tÞ‚ ÚttÞ Au. (1) fBÞwr™fuxeð #Âø÷þ (2) fBÃÞqxh yuÂÃ÷fuþ™ (3) ftÞto÷Þ ÔÞðMÚtt

(4)yuzðxtoR®Í„, ËuÕË «tuþ™ yìLz ËuÕË ì™usuLx (5)Ëu¢urxhÞ÷ «uÂõxË (6) sutu÷tuS (7) Vtuhu™ xÙuz «uÂõxË yìLz

«tuËesh (8) xuõË «tuËesh yìLz «uÂõxË (9) ƒtÞtuxuf™tì÷tuS(10) RLzMxÙeÞ÷ fuuMxÙe (11)ELzMxÙeÞ÷ tR¢tuƒtÞtu÷tuS

(12) Vwz ËtÞLË (13) tuuuƒtR÷ he…u®h„ (14) zuxt fuh u™usuLx (15)R÷ufxÙtur™õË ht‚ (16) ƒtÞtu RLVuoxeð

(17)„út xuf™tu÷tuS

• yu.S. ËtÞLË ftì÷us, yŒtðtŒ (9) • þt¤ŒtË ytxoTË ftu÷us, ¼tð™„h (1,2,3)

• ËuLx ÍurðÞËo, yŒtðtŒ (9,10) • ƒe.Ëe.su. ËtÞLË, ¾k¼t‚ (6, 10)

• yu÷.ze.ytxToË, yŒtðtŒ (3,4) • su. yuLz su. ËtÞLË, ™rzÞtŒ (10)

• yu÷. su. ftìËo, yŒtðtŒ (2) • ‚tu÷týe ftìËo, ytŒe…wh (7,8)

• yuË.ðe.ftìËo, yŒtðtŒ (2,3,5) • …e.xe.ytxoË, „tuÄht (1)

• yu[.fu.ytxoTË, yŒtðtŒ (2) • ftìËo ftì÷us, Ätu¤ft (3)

• rý™„h ËtÞLË ftu÷us, yŒtðtŒ (13,14,16) • fttýe ËtÞLË, yhu÷e (2)

• yuË.yu÷.Þw. ytxTËo yuLz ftìËo, yŒtðtŒ (3,5 - ƒnu™tu txu)

• ©e .Œu.„útËuðt ntrðãt÷Þ, ËtŒht, rs.„tkÄe™„h (3,12,15- ƒnu™tu txu)

• ©e .Œu.„útËuðt ntrðãt÷Þ, ËtŒht, rs.„tkÄe™„h (3,12,17-¼tEytu txu)

¤Îfl÷ Áfl¿Îfl ¶ÎflÎ ±P›ÎÁfiÌ ÁÎ◊ÎıÁÎ◊ T›‰ÁÎÏ›¿ ¿ÎflÏ¿ÿa CÎÕÌ Â¿ı ÷ı ‹ÎÀı ‰Ê˝ 2012-13

‹ÎÀı ÿıÂfiÌ ¿<· 432 ¿Îı·ıΩı ‹ÎÀı wÎ. 7,132 ·Î¬ …ıÀ·Ì ‹Î÷⁄fl fl¿‹fiÌ ŒÎ‚‰HÎÌ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì

»ı. √…flÎ÷fiΠωzÎ◊a-ωzÎ◊afi̱Îıfiı T›‰ÁÎÏ›¿ ±P›ÎÁø‹ÎıfiÎı ŒÎ›ÿÎı ◊Λ ÷ı ‹ÎÀı 13 ¿Îı·ıΩı‹Î_

wÎ. 216 ·Î¬fiÌ fl¿‹fiÌ ŒÎ‚‰HÎÌ ¿flÌ »ı.

2.2 þkherhf íkus kLkrMkf ¾kuz¾ktÃký Ähkðíkkt çkk¤fkuLku íkk÷e ykÃkíkk rþûkfkuLkk yÇÞkMk¢ku

LkìþLk÷ RÂMxxâqx Vkìh Ä uLx÷ nuÂLzfuÃk, rMkftËhkçkkË 1984kt MÚkkÃku÷e yk MktMÚkk ¼khík MkhfkhLkk MkksfÕÞký

tºkk÷Þ îkhk [÷kððkkt ykðu Au. íkuLkkt «kËurþf íkk÷e fuLÿku, wtçkE, fku÷f¥kk yLku rËÕnekt ykðu÷kt Au. yk MktMÚkk uLx÷

hexkzouþLkkt MLkkíkf fûkkLkku yÇÞkMk¢ [÷kðu Au. ºký ð»koLkku yÇÞkMk¢ niËhkçkkËLke ykuMkrLkÞk ÞwrLkðŠMkxe MkkÚku Mkt÷øLk Au.

B.Com.M.Com.MBAMCABCJPMJS

BAMAP.hdBCJPMJS

BBA

rƒÍ™uMk

u™usuLx

M.B.A.

BCA

fBÃÞqxh

yuÂÃ÷fuþ™

M.C.A.

BHM

ntux÷

ì™usuLx

M.H.M.

P.T.C.C.P.Ed.

«tÚtrf

rþûtf

B.Sc.B.Ed.

tæÞ. rþûtf

M.Sc.M.Ed.

• M™t‚f …Ae GPSC/UPSC/Banking/Insurance/Railway/¾t™„e ƒu tftutk ‚Útt ÷uf[hh txu NET/

SLET suðe …heûtt …Ëth fhe™u W¥t fthrfŒeo ½ze þftÞ Au.

Ätu. 12 …tË (MkkÞLMk/fkpMko/ykxoTMk)

rðÎLkku ðå[u ðtr[ík «ò MkwÄe Ãknkut[ðkLkku yuf ÔÞðnkÁ køko- rþûký.

5

fkuMkokt LÞqhkuçkkÞkì÷kuS, MkkÞfkì÷kuS, MÃku~Þ÷ yußÞwfuþLk, MÃke[ yuÃkku÷kuS, rVrÍÞkuÚkuhkÃke ðøkuhu Ãkh rðþu»k ¼kh qfðkkt

ykÔÞku Au. yk yÇÞkMk¢kt Äku-12kt 50 xfk økwý MkkÚku ÃkkMk rðãkÚkeoykuLku «ðuþ ykÃkðkkt ykðu Au.

National Institute for Mentally Handicapped, Manovikas nagar, P.O. Bowenpally, Secunderabad.

(1) çke.yu. EÂLMxxÞqx ykìV uLx÷ nuÕÚk yk©hkuz, LknuÁ çkúes, LkðhtøkÃkwhk, yËkðkË.

(2) xÙu®Lkøk fkì÷us Vkìh xe[Mko ykìV zuV yìLz ç÷kELz, LkðhtøkÃkwhk, yk©hkuz, yËkðkË.

(3) fu.yu÷.EÂLMxÞqx Vkìh Ä zuV, 51, rðãkLkøkh, ¼kðLkøkh-364002

(4) yuMk. yuLk. ze. xe. ðwLMk ÞwrLkðŠMkxe, rzÃkkxouLx ykìV MÃku~Þ÷ yußÞwfuþLk, Mkh rðê÷ËkMk rðãkrðnkh, swnw

hkuz Mkktíkk¢wÍ (ðuMx), wtçkE 400049.

økwshkíkkt fkÞohík Lke[uLke MktMÚkkykukt tËçkwÂØLkkt çkk¤fkuLku íkk÷e ykÃkðkkt ykðu Au :

(1) ¼røkLke trËh, 8, rºkqŠík, rLko÷ yuMxux, ykh.Mke.Ë¥k hkuz, ðzkuËhk-390005.

(2) WíÚkkLk íkk÷e fuLÿ, Ãkk÷ze, yËkðkË-380007.

(3) zu Mfq÷ Vkuh uLx÷e hexkzuoz, rnkðLk, Ãkk÷ze, yËkðkË-380007.

(4) «fkþ hurMkzuÂLMkÞ÷ Mfq÷, Mkh¾us, yËkðkË.

qfçkrÄhkuLku íkk÷e ykÃkðk kxu MkhfkhkLÞ y÷eÃkkðh støk RÂLMxxÞqx Vkìh rnÞ®høk nìLzefuÃz wtçkEkt [k÷e hne

Au. yk MktMÚkkLkkt fku÷fíkk, rËÕne yLku niËhkçkkË ¾kíku íkk÷e fuLÿku Ãký ykðu÷kt Au.

wtçkE ÞwrLkðŠMkxe MkkÚku Mkt÷øLk yÇÞkMk¢kukt MLkkíkf fûkkLkku yuf ð»koLkku rþûkfku kxuLkku yÇÞkMk¢ Au. ßÞkhu

Äku-12 ÃkkMk rðãkÚkeoykuLku çku[÷h rzøkúe RLk ykurzÞkì÷kuS LkkLkku ºký ð»koLkku MLkkíkf yÇÞkMk¢ WÃk÷çÄ Au.

2.3 rðf÷ktøk rþûký

• rzÃkkxouLx ykìV rhnurçkr÷xuþLk, MkVËhstøk nkìÂMÃkx÷, LÞqrËÕne-110029.

yZe ð»koLkk yÇÞkMk¢kt Äku. 12 MkkÞLMk (¼kiríkf, hMkkÞý, økrýík yLku ytøkúuS) 50% MkkÚku ÃkkMk (SC/ST 45%)

íkÚkk yk yÇÞkMk¢ kxu 17 ð»ko™e ôh nkuðe sYhe Au. ònuhkík ykÔÞk çkkË yhSÃkºk u¤ððk ònuhkíkkt Ëþkoðu÷

hfLkku IPO yufkWLx ykprVMkh, MkVËhstøk nkìÂMÃkx÷, LÞq rËÕneLkk LkkLkku rzkLz zÙk^x íkÚkk ÃkkuíkkLkk Lkk-MkhLkkkðk¤w

14 x 24 Mkue.Lkwt ÞkuøÞ rxrfx ÷økkðu÷ fðh MkkÚku kuf÷ðwt.

• ykì÷ EÂLzÞk EÂLMxxâqx ykuV rVrÍf÷ urzMkeLk yuLz rhnurçkr÷xuþLk, nkSy÷e Ãkkfo, nk÷ûe, wtçkE-400003.

yÃktøk fu Ãkkur÷ÞkuøkúMík kýMkku kxuLkk fr÷ÃkMko íkÚkk MkkÄLkku çkLkkððkLkku íkÚkk rzÍkRLk fhðkLkku yk fkuMko íkçkeçke íkÚkk

RsLkuhe þk¾kLkku MktÞwõík yÇÞkMk¢ Au. 100 urzf÷ fku÷uòu ðå[u yk yuf s EÂLMxxâqx Au. suLkk «ðuþÃkºk kxu

sqLkk t ònuhkíkk t Ëþk oð u÷ hfLkk u Ãkk u.yku. zkÞhuõxh, AIIPMR Bombay Lkk u fZkðe MkkÚk u

23 x 12 Mkue.Lkwt rxrfxðk¤wt fðh kuf÷ðwt. www.aiipmr.gov.in• rhnurçkr÷xuþLk fkWÂLMk÷ ykuV EÂLzÞk, 4 rð»ýw rËøkBçkh køko, LÞq rËÕne-110002 Äku. 12 rð¿kkLkkt 50% nkuÞ

íkuðk WuËðkhu ònuhkíkkt Ëþkoðu÷ hfLkku (SC/ST Yk. 120) DD/PO rhnurçk÷exuþLk fkWÂLMk÷, LÞw rËÕneLkk Lkku

fZkðe 28 x 12 Mk ue. MkkRÍLk w t MkhLkkkðk¤w t fðh kuf÷e k[oLkk ytík Mk wÄekt «ðuþÃkºk ¼hðw t.

www.rehabcouncil.org• sðknh÷k÷ RÂLMxxâqx ykìV Ãke.S. urzf÷ yußÞw. yìLz rhMk[o, Ãkkut®z[uhe-605006

yur«÷-u kt yufkWLx ykurVMkh JIPMER Ãkkutrz[uheLkk Lkku ònuhkíkkt Ëþkoðu÷ hfLkku ¢kuMz rzkLz zÙkVx (30 x 20

Mkue. kÃkLkwt rxrfx MkkÚkuLkwt fðh) kuf÷e «ðuþÃkºk ¼hðtw. «ðuþ Ãkheûkk sw÷kE kMkkt Ãkkutrz[uhe ÷uðkþu.

• íkkíkk ukurhÞ÷ nkuÂMÃkx÷, Ãkhu÷, wtçkE-400012.

çku ð»koLkk hurzÞkuÚkuhkÃke xufrLkrþÞLk íkk÷e fkuMkokt 8 çkuXf WÃkh «ðuþ ykÃkðkkt ykðu Au. íkk÷e ËhBÞkLk 25 ð»koÚke

Lke[uLkk WuËðkhkuLku krMkf Yk. 1200Lkwt MxkEÃkLz Ãký yÃkkÞ Au. «ðuþÃkºk kxu 23 x 10 Mkue. MkkEÍLkwt rxfexðk¤wt

fðh kuf÷ðkÚke rðLkkqÕÞu u-sqLkkt ¤þu.

rðf÷ktøk ÃkwLk:ðMkLk ûkuºku fkhrfËeo :

rðf÷ktøkkuLke þÂõík «kýu þkherhf, kLkrMkf ÷køkýe, Mkkkrsf yLku ÔÞðMkkrÞf WÃkÞkurøkíkk, ÃkwLk:ðMkLk

rð¿kkLkLkkt ði¿kkrLkf uÍhuLx kxu íkk÷e, rþûký yLku ÚkuhkÃkef ÔÞðMÚkk Au. ÃkwLk:ðMkLk rð¿kkLk yu økwýð¥kk yLku

fkuB«unuLMkeðLke zeÍkELk rðf÷ktøkku kxu fhðkkt ykðu Au. rðf÷ktøkku yLku fwxwtçke îkhk ÃkwLk:ðMkLk yux÷u ÔÞðMkkÞ

™u Ëtk¼¤ðt txu s Ëqhs Q„u Au yu t™™tht fqfzt suðt fux÷tf ÷tuftu ntuÞ Au.

6

kxuLke ÷ktçke «r¢Þk fhkÞ Au. swËk swËk Míkhu Lkkufhe yLku ÔÞðMkkÞLke ÔÞðMÚkk fhu Au. ÃkwLk:ðMkLk yu Mkíkík [k÷íke

«r¢Þk Au yLku íkuLke yMkh swËk swËk rð¼køkku WÃkh Ãkzu Au. rðf÷ktøkku kxu ÃkwLk:ðMkLkLkk wÏÞ nuíkw (1) ykíûkíkk

(2) Mkkkrsf ûkíkk (3) ÔÞðMkkrÞf ûkíkkLkku hnu÷ku Au. rðf÷ktøkkuLkk yuBÃkkðhuLx kxu ÃkwLk:ðMkLk ÔÞðMkkrÞf/

fo[khe ÃkkMku íku fk fhu Au.

ÔÞÂõíkykuLku swËk swËk «fkhLke rðf÷ktøkíkkLke yMkhku òuðk ¤u Au. íkuÚke íkuLke swËk swËk «fkhLkkt ÃkwLk:ðMkLkLke

sYheÞkík Q¼e ÚkkÞ Au y™u íkukt Mðíktºkíkk yLku økríkþe÷íkk, ðiËfeÞ nMíkûkuÃk (Medical), fMkhík, ¾kMk þk¤kkt

rþûký, ÔÞðMkkrÞf íkk÷e yLku hkusøkkh ðøkuhuLke ËË ÷uðkÞ Au.

¼khík Mkhfkhu rðf÷ktøkku kxu MkkLk n¬, hûký, Ãkqýo ¼køkeËkheLkku 1995Lkku rðf÷ktøk Äkhku çkLkkÔÞku.

40%Úke ðÄw rðf÷ktøkíkk nkuÞ íkku íkuLku rðf÷ktøk økýðkkt ykðu Au. íkukt swËe swËe fuxuøkhe ykðu Au. ytÄíð, yÕÃkáüe,

÷u«kuM¢wz, çknuhk-qtøkk, yÂMÚkrð»kÞf, kLkrMkf rðf÷ktøk nkuÞ íkuLku rþûký hkusøkkhe Mkkkrsf hûkýLkkt n¬

ykÃÞk Au. rðf÷ktøkkuLkk fuheÞh yLku rðfkMk kxu ¾kMk þk¤k, íkk÷e ðøkkuo, ÃkwLk:ðMkLk fuLÿkuLke ÞkusLkkyku çkLkkðkE Au.

RCI rhnurçkr÷xuþLk fkWÂLMk÷ ykuV EÂLzÞk yuõx 1992 nuX¤ MÚkkÃkLkk ÚkE. íkukt «kuVuþLk÷ fkuMko þY

fhðkkt ykÔÞk. ÃkwLk:ðMkLk kxu íkk÷e fkuMko þY fhðkkt ykÔÞk. Ëuþkt swËe swËe MktMÚkkyku îkhk rðf÷ktøkku kxu

swËk swËk ÃkwLk:ðMkLkLkk ÔÞðMkkrÞf íkk÷e fuLÿku þY fhkÞk.

ÃkwLk:ðMkLkkt MktþkuÄLk yLku rðf÷ktøkku kxu ¾kMk rþûký þY fhkÞk íkukt hSMxh ÚkÞu÷ ÔÞÂõík «uÂõxMk fhe þfu Au.

• Indian Association of Physical Medicine & Rehabilitation (IAPMP) uzef÷ ÃkwLk:ðMkLk kxu hSMxh

zkìfxh nkuÞ Au.

• rVrÍÞkuÚkuhkÃkekt Indian Association of Physiotherapists (IAP) hSMxh ÚkkÞ Au. íkukt xÙu®Lkøk fku÷us

[÷kðkÞ Au.

• All India Occupational Therapists (AIAOT) îkhk Ãký íkk÷e yLku fku÷uòu hSMxh nkuÞ Au.

ÃkwLk:ðMkLk rð¿kkLkLke þk¾kyku :

¾kMk «fkhLkwt ÃkwLk:ðMkLk yux÷u fu 18 ð»ko MkwÄeLkkt rðf÷ktøk çkk¤fkuLku ¾kMk «fkhLke ÃkØríkÚke rþûký ykÃkðwt,

¾kMk «fkhLke MkwrðÄk, rxrhÞ÷, ¾kMk «fkhLke þk¤kkt rþûký ykÃkðwt. yLku íku ¾kMk «fkhLkk rþûký ykÃkðk kxu

swËe swËe MktMÚkkykukt swËk swËk ¾kMk «fkhLkk fku»keoMk [k÷u Au. sukt yÇÞkMk fhe ÞkuøÞ fkhrfËeo çkLkkðe SðLk¼h

yuf Mkuðk fÞkoLkku Mktíkku»k kLke þfkÞ Au. sukt swËk swËk «fkhLkk íkk÷eðøkkuokt òuzkELku rðf÷ktøkkuLkk ÃkwLk:ðMkLkkt

ËËYÃk ÚkE þfkÞ yLku MkkÚku MkkÚku ykÃkýe fkhrfËeo çkLkkðe þfkÞ.

(A) rzÃ÷kuk fûkkLkk fkuMko :

(1) rzÃ÷kuk ELk MÃkurþÞ÷ yußÞwfuþLk ELk uLx÷ rhxkÞzuþLk (DSE-MR)

(2) rzÃ÷kuk ELk MÃkurþÞ÷ yußÞwfuþLk Mkuhuçk÷ ÃkkÕMke (DSE-CP)

(3) rzÃ÷kuk ELk MÃkurþÞ÷ yußÞwfuþLk neÞhªøk EBÃkkÞhuLx (DSE-HI)

(4) rzÃ÷kuk ELk MÃkurþÞ÷ yußÞwfuþLk rðÍÞwy÷ EBÃkkÞhuLx (DSE-VI)

(5) rzÃ÷kuk ELk MÃkurþÞ÷ yußÞwfuþLk ykuxeÍ M«uõx zeMkkuozh (DSE-ASD)

(6) rzÃ÷kuk ELk EÞh÷e [kEÕznqz MÃkurþÞ÷ yußÞwfuþLk uLx÷ hexkÞzuþLk (MR)

(7) rzÃ÷kuk ELk MÃkurþÞ÷ yußÞwfuþLk zeMç÷kELz (DSE-Deaf Blind)

(8) rzÃ÷kuk ELk EÂLzÞLk MkkELk ÷Uøðus ELxhr«xªøk yu[. ykE. ðe. r[ÕzÙLk (DIYHI)

(9) rzÃ÷kuk ELk EÂLzÞLk MkkELk ÷Uøðus ELxhr«xªøk- (DISLI) ÷uð÷

(B) zeøkúe fûkkLkk fkuMko :

(1) çku[÷h ykuV yußÞwfuþLk/MÃkurþÞ÷ yußÞwfuþLk uLx÷ hexkÞzuþLk (MR) (B.Ed./BS.Ed.)

(2) çku[÷h ykuV yußÞwfuþLk/MÃkurþÞ÷ yußÞwfuþLk (B.Ed., BS.Ed.) neÞhªøk EBÃkkhuLx (HI)

(3) çku[÷h ykuV yußÞwfuþLk/MÃkurþÞ÷ yußÞwfuþLk (B.Ed./BS.Ed) EBÃkkhuLx yuLz Mkuhuçk÷ ÃkkÕMke (CP)

(4) çku[÷h ykuV yußÞwfuþLk/MÃkurþÞ÷ yußÞwfuþLk (B.Ed./BS.Ed) rðÍÞwy÷ EBÃkkhuLx (VI)

ºttËðtŒ tºt ft™q™e áÂüyu s ™nª, t™ð‚t Ëtu™tu tuxtu y…htÄ Au.

7

(5) ykh.yuMk.Mke. MÃkurþÞ÷ yußÞwfuþLk yuLz rhnurçk÷exuþLk ÕxeÃk÷ fuxuøkhe çku[÷h ykuV yußÞwfuþLk/MÃkurþÞ÷

yußÞwfuþLk (çke.yuz./çke.yu.çke.yuz.) (VI, HIRMR)

(6) çku[÷h ykuV ykxTMko yuLz çku[÷h ykuV yußÞwfuþLk/MÃkurþÞ÷ yußÞwfuþLk (çke.yu. çke.yuzT.) rðÍÞwy÷ EBÃkkhuLx

(C) ÃkkuMx økúußÞwyux rzÃ÷kuk ÷uð÷ fkuMkeoMk :

(1) Ãke.S. rzÃ÷kuk ELk EÞh÷e ELxhðuþLk (uLx÷ rhxkhzuþLk) (PGDEIM-MR)

(2) Ãke.S. rzÃ÷kuk ELk MÃkurþÞ÷ yußÞwfuþLk (uLx÷ rhxkhzuþLk) (PGDSE-MR)

(3) Ãke.S. rzÃ÷kuk ELk MÃkurþÞ÷ yußÞwfuþLk (Mkuhuçk÷ ÃkkÕMke yuLz LÞwhku÷kuSf÷ rzMkurçk÷exe) (PGDSE-CP & ND)

(4) Ãke.S. rzÃ÷kuk ELk MÃkurþÞ÷ yußÞwfuþLk (ÕxeÃk÷ rzMkurçk÷exe rVrÍf÷ yuLz LÞwhku÷kuSf÷ rzMkurçk÷exe)

(5) Ãke.S. «kuVuþLk÷ rzÃ÷kuk ELk MÃkurþÞ÷ yußÞwfuþLk (PGPDSE-MR/VI/HI/LI)

(D) kMxh zeøkúe fûkkLkk fkuMko :

çku[÷h ykuV yußÞwfuþLk/MÃkurþÞ÷ yußÞwfuþLk (yu.yuz./yu.yuMk.yuz.)k uLxMk hexkhzuþLk (MR),

ÕxeÃk÷ fuxuøkhe, neÞhªøk EBÃkkhuLx (HI), rðÍÞwy÷ EBÃkkhuLx (VI)

Lkkuði¿kkrLkf ÃkwLk:ðMkLk rð¿kkLk :

Lkkuði¿kkrLkf ÃkwLk:ðMkLk rð¿kkLk þk¾k yux÷u Lkkuði¿kkrLkf yuMkuMkuLx suðk fu çkkirØf, ðíkoLk, rðfkMk ÃkuxLko,

ÃkMkoLkkr÷xe yurxxâwz, yuÂÃxxâwz ðøkuhu yLku Lkkiði¿kkrLkf ÚkuhkÃke ykÃkðkkt ykðu Au. fkWÂLMk÷ªøk yLku køkoËþoLk

Mkuðk ½hu÷w íkk÷e ðøkuhu su ÔÞÂõíkøkík yLku fwxwtçkkuLku yMkhfíkko nkuÞ, Mkkkrsf MktMÚkkyku yLku hík, ykxo, zÙkk,

BÞwrÍf, fÕ[h÷ yLku ðÄkhkLke «ð]r¥k. yk Lkkuði¿kkrLkf ÃkwLk:ðMkLk rð¿kkLkLku ÷økíkk yÇÞkMk¢ku Lke[u wsçk Au :

(A) MkxeorVfux/rzÃ÷kuk ÷uð÷ fkuMko

(1) MkxeorVfux fkuMko ELk Âõ÷Lkef÷ MkkÞfku÷kuS

(2) rzÃ÷kuk ELk Âõ÷Lkef÷ MkkÞfku÷kuS (DCP)

(B) ÃkkuMx økúußÞwyux rzÃ÷kuk ÷uð÷ fkuMko

(1) Ãke.S. rzÃ÷kuk ELk Âõ÷Lkef÷ MkkÞfku÷kuS (PGDCP)

(2) Ãke.S. rzÃ÷kuk ELk rhnurçk÷uþLk MkkÞfku÷kuS (PGDRP)

(3) Ãke.S. rzÃ÷kuk ELk økkEzLMk yLku fkWÂLMk÷ªøk (PGDG&C)

(4) Ãke.S. rzÃ÷kuk ELk zuð÷kuÃkuLx rhnuçke÷uþLk (PGDDR)

(5) Ãke.S. rzÃ÷kuk ELk Mkku~Þ÷ ðfo (PGDSW)

(C) kMxh rzøkúe ÷uð÷ yÇÞkMk¢

(1) kMxh ELk Mkku~Þ÷ ðfo (MSW)

(2) kMxh ELk rhnuçke÷uþLk MkkÞLMk (M.R.Sc.)

(3) MkkÞfku÷kuSf÷ rhnuçke÷uþLk (M.Sc.)

(D) yu.Ve÷. ÷uð÷ yÇÞkMk¢

(1) yu.Ve÷ ELk Mkku~Þ÷ ðfo

(2) yu.Ve÷ ELk rhnuçke÷uþLk MkkÞfku÷kuS

(3) yu.Ve÷ Âõ÷rLkf÷ MkkÞfku÷kuS

(4) yu.Ve÷ ELk urzf÷ yuLz Mkku~Þ÷ MkkÞfku÷kuS

Âõ÷Lkef÷ / ÚkuhkÃke ÃkwLk:ðMkLk rð¿kkLk :

ÃkwLk:ðMkLk rð¿kkLkkt rðf÷ktøkkuLku ¾kMk ÚkuhkÃkeLke Mkuðk yÃkkÞ Au. rðf÷ktøkíkkLke yku¤¾, urzf÷ ÔÞðMÚkkÃkLk,

ÂMÃk[ yLku ykurzÞku÷kuSf ÔÞðMÚkkÃkLk nkuÞ Au. yLku íku kxu Lke[u wsçkLkk yÇÞkMk¢ fhe fkhrfËeo çkLkkðe þfkÞ.

(A) rzÃ÷kuk ÷uð÷Lkkt yÇÞkMk¢

(1) rzÃ÷kuk ELk rhnuçke÷uþLk ÚkuhkÃke (DRT)

(2) rzÃ÷kuk ELk rnÞhªøk, ÷Uøðus yLku ÂMÃk[ (DHLS)

(3) rzÃ÷kuk ELk rVÍeÞkuÚkuhkÃke (DPT)

‚u su ftÞo fhtu Atu, ‚u yux÷wk tuxuÚte ƒtu÷‚wk ntuÞ Au fu ‚u þwk ƒtu÷tu Atu, ‚u nwk Ëtk¼¤e þf‚tu ™Úte.

8

(B) zeøkúe ÷uð÷Lkk yÇÞkMk¢

(1) çku[÷h ELk uLx÷ rhxkhzuþLk/çku[h÷ ELk rhnuçke÷uþLk MkŠðMk/ÚkuhkÃke (BMR/BRS/BRT)

(2) ÂMÃk[ yuLz rnÞhªøk (B.Sc.)

(3) ykurzÞku÷kuS yuLz ÂMÃk[ rhnurçk÷uþLk (B.Sc.)

(4) rnÞhªøk, ÷Uøðus yuLz ÂMÃk[ (B.Sc.)

(5) çku[÷h ELk ykuõÞwÃkuþLk÷ ÚkuhkÃke (BOT)

(C) kMxh rzøkúe ÷uð÷ yÇÞkMk¢

(1) kMxh ELk ykuõÞwÃkuþLk÷ ÚkuhkÃke (MOT)

(2) kMxh ELk rVrÍÞkuÚkuhkÃke (MPT)

(3) ÂMÃk[ yuLz rnÞhªøk (M.Sc.)

(4) kMxh ELk ykurzÞku÷kuS, ÂMÃk[ yuLz ÷Uøðus ÃkuÚkku÷kuS (MASLP)

WÃkhkuõík yÇÞkMk¢Lke rðþu»k krníke Lke[uLke MktMÚkkyku îkhk «kÃÞ çkLkþu :

(1) uzef÷ fkWÂLMk÷ ykuV EÂLzÞk (MCI), LÞw rËÕne - www.mciindia.org

(2) rhnuçke÷uþLk fkWÂLMk÷ ykuV EÂLzÞk (RCI), LÞw rËÕne - www.rehabcouncil.org

2.4 ytE.xe.ytE.™t htus„th÷ûte yÇÞtË¢tu

¤Îfl÷ Áfl¿Îfl ¶ÎflÎ ÿı‹Î_ …wflÌ V¿Ì· ‹Îfi‰⁄‚ ÷ˆ›Îfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ‰ÕÎ’˛‘Îfi ÕÎ". ‹fi‹ÎıËfiÏÁ_ËfiÌ ÁÌ‘Ì ÿı¬flı¬ ËıÂ

fiıÂfi· V¿Ì· Õı‰·’‹ıLÀ Ï‹ÂfifiÌ fl«fiÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. …ı ±L‰›ı ωω‘ flÎF›Îıfiı V¿Ì· Õı‰·’‹ıLÀ ’˛Îı√˛Î‹ ‹ÎÀı

wÎ. 20,000 ¿flÎıÕ …ıÀ·Î …_√Ì fiÎHÎÎ_fiÌ ŒÎ‚‰HÎÌ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.

„wsht‚™e ™e[u™e ytE.xe.ytE. (ytiãtur„f ‚t÷e ËkMÚttyku)tk DPCS (zuxt r«…huþ™ yìLz fBÃÞqxh ËtuVxðuh)™t

«tý…ºt (Ërxo.) 1 ð»to™t yÇÞtË¢tk WuŒðthtu™u „wýð¥tt™t Ätuhýu «ðuþ y…tÞ Au.(1) fwƒuh™„h,yŒtðtŒ

(h) Mxuþ™ htuz, ykf÷uïh (3) ‚hËt÷e htuz, ðztuŒht (4) ˃Mxuþ™ Ëtu, ËwhuLÿ™„h (5) rðãt™„h, ¼tð™„h

(6) ¾uht÷w htuz, rðË™„h (7) „tkÄe™„h (8) …t÷™…wh. rðþu»t trn‚e ™Sf™e ITI …hÚte ¤þu. www.talimrojgar.org

rðrþü xqkft yÇÞtË¢tu :

÷tÞft‚ : yt txu Ätu.12 …tË W…htk‚ fBÃÞqxh™wk ftuE …ý ËŠxrVfux sYhe Au.

(1) RLxh™ux, E-uR÷ ËŠðË yìLz ðuƒ…uRs zuð÷…uLx, (2) VtÞ™tÂLËÞ÷ yuftW®Lx„ rðÚt RLðuLxhe rËMx

ytì™ fBÃÞqxh, (3) DTP rðLztu-98, ftuh÷ zÙut, …usufh, (4) ðuƒ rzÍtE®Lk„ Þw®Í„ HTML, DHTML & JAVA

rM¢Ãx, (5) õ÷tÞLx Ëðoh xuf.Þw®Í„ ytuhuf÷ yìLz zuð÷…h-2000, (6) ÕxeezeÞt, (7) fBÃÞqxh uLxu™LË yìLz

he…u®h„ (ntzoðuh ÷uð÷).

• ytE.xe.(RLVuoþ™ xuf™tì÷tuS) :

SCVT …ux™o™t ƒu «fth™t tLÞ yÇÞtË 1 ð»to™e wŒ‚™t yÇÞtË¢™wk tæÞ yk„úuS ‚Útt „wsht‚e ntuÞ Au.

• ITI fBÃÞqxh :

fBÃÞqxh ytì…huxh f «tu„út®„ ytrËMxLx ÷tÞft‚ : Ätu.12 …tË W…htk‚ yk„úuS xtR…™e òýfthe sYhe Au. fuLÿ

Mkhfkh îkhk Ëuþkt sYhe kLkðçk¤ yLku ¾kMk fheLku ÂMfÕz ðfoMk yÇÞkMk kxu ITI Ëhuf rsÕ÷kkt íkk÷wfk fûkkyu

ykðu÷e Au.

½uhƒuXtk ¼ýtu : ™e[u™t ƒu yÇÞtË¢tu txu …heûtt yt…e ITI Ëhfthe «tý…ºt u¤ðe þftÞ Au.

(1) RLxÙtuzfþ™ xw fBÃÞqxh : rðLztu 98, ytu…hu®x„ rËMx yìLz yu.yuË. ytìrVË-2000(Ätu.10 …tË txu)

(2) Auto CAD ÷tÞft‚ : Ätu.12 rð¿tt™ «ðtn …tË.

yhS…ºt hkßÞLke íkk ITI …hÚte u¤ðe …h‚ fhðwk.

ytE.xe.ytE.tk y™ufrðÄ yÇÞtË¢tu suðt fu ytuxtutuƒtR÷, E÷uõxÙkurþÞLk, tuƒtR÷ he…u®h„ su Sð™tk ™t™t

nwÒth txu yr‚ W…Þtu„e Au.

rƒ™Ëtk«ËkrÞf‚t W¥t ytŒþo Au.

9

fkììt„úuË™t ðz…ý nuX¤ fuLÿ Ëhfth™e y™uf Þtus™t yLðÞu ÂMf÷ t™ðƒ¤ txu Œuþ™e ytE.xe.ytE.tk t¤¾tfeÞ

ËwÄtht y™u ™ðe ytE.xe.ytE. MÚtt…ðt™e ft„ehe Íz…e [t÷e hne Au. su™t ¼t„ Y…u 500 ™ðe ytE.xe.ytE.™e

MÚtt…™t ‚Útt nt÷™e ytE.xe.ytE.™t ytÄwr™fehý txu Yt. 750 fhtuz™e òu„ðtE ƒsuxtk fhðttk ytðe Au.

2.5 ÷u¾™ ûtuºtu ÷÷[týe fthrfŒeo

¼th‚tk yŒT¼w‚ ËtÞLË rVõþ™ (rð¿tt™fÚtt) y™u £uLxËe ÷¾™tht ÷u¾ftu „ÛÞt„tkXât Au. ntMÞËk„ún™t ™tu

Ëkfr÷‚ òuõË™t t …wM‚ftu ¤u Au. ¾hu¾h ‚tu ÷u¾™ûtuºt™t ƒòh™e t„ ðÄw Au. Wå[ „wýð¥ttðt¤wk, tir÷f y™u Ëso™tíf

÷¾™tht ÷u¾ftu™e yt…ýu íÞtk ¼thu ¾tux ðh‚tÞ Au.

¼t»ttrð¿tt™™tu yÇÞtË fhe™u ÷ìLøkðus xufTLkku÷kìrsMx ƒ™e þftÞ Au. ÷ìLøkðus xufTLkkì÷kursMx ƒ™ðt txu ¼t»ttrð¿tt™™tu

Ÿztý…qðof™tu yÇÞtË fhðtu òuEyu. ‚u þçŒh[™t yk„u™wk Ÿzwk ¿tt™ u¤ðu Au.

yÇÞtË : ¼th‚¼h™e y™uf Þwr™ðŠËxe ¼t»ttrð¿tt™™t yÇÞtË¢ [÷tðu Au. ‚utk rzÃ÷tut, M™t‚f, y™wM™t‚f,

yu.rV÷. y™u …eyu[.ze. ÷uð÷™t yÇÞtË¢™tu Ëtðuþ ÚttÞ Au. fux÷ef ¼th‚eÞ xufTLkkì÷tuS RÂLMxxâqx ÷Uøðus xufTLkkì÷kuS™tu

yÇÞtË¢ [÷tðu Au, yutk™e fux÷ef ËkMÚttytu ynª Œþtoðe Au.

1. xtxt EÂLMxxâqx ytìV ËturþÞ÷ ËtÞLËeË, wkƒE www.tiss.edu

2. Vtuhu™ ÷ìøðus Þwr™ðŠËxe, niŒhtƒtŒ ftuËo www.ciefl.ac.in

3. yÒtt÷tE Þwr™ðŠËxe, yÒtt÷tE™„h, [uÒtE www.annamalaiuniverisity.ac.in

4. „wsht‚ Þwr™ðŠËxe, ¼t»tt¼ð™, yŒtðtŒ www.gujaratuniversity.org.in

‚™u su týË „w÷tƒ™tk Vq÷ yt…u Au, ‚u™t ntÚt™u …ý ‚u™e Úttuze Ëw„kÄ ð¤„e hnu Au.

nkík økktÄe hk»xÙeÞ økúkeý hkusøkkh økìhtxe ÞkusLkk (Lkhuøkk)-2006

rðïLkk yufkºk ¼khík Ëuþkt 100 rËðMkLke hkusøkkheLku fkÞËk MðYÃk ykÃkðkkt ykÔÞwt Au.

suLkku ©uÞ ðzk«ÄkLk zkì. LkkunLk®Mk½, fkìtøkúuMk ÃkûkLkk hk»xÙeÞ yæÞûkk ©eíke MkkurLkÞk økktÄe yLku

Þwðk Lkuíkk ©e hknw÷ økktÄeLku òÞ Au. ËuþLkk fw÷ 615 rsÕ÷kkt ºký íkçk¬kkt Lkhuøkk ÷køkw

Ãkkzðkkt ykðe Au. yk ÞkusLkk MÚkkrLkf fûkkyu hkusøkkhe yLku økúkeý rðfkMkkt W¥k Mkkrçkík ÚkE

Auu yLku økúkBÞ rðMíkkhÚke þnuhe rðMíkkh íkhVLkk MÚk¤ktíkhkt ¢þ: ½xkzku Úkþu. s¤Mkthûký yLku

s¤Mkt[Þ, ðrLkfhý, LkkLkk ®Mk[kELkk fkku, EÂLËhk ykðkMk ÞkusLkk, ¼qr rðfkMk yLku økúkeý

MktÃkfo suðk fkku ÚkkÞ Au.

LkkýktfeÞ ð»ko 2008-2009kt økwshkík hkßÞkt Lkhuøkk ÞkusLkkÚke 8,50,691 ÃkrhðkhLku

hkusøkkheLkku ÷k¼ éÞku Au. fuLÿ îkhk suLkk kxu 16,419.20 ÷k¾ YrÃkÞk ykÃkðkkt ykÔÞk Au.

fw÷ 32,530 fkku ÚkÞk Au.

LkkýktfeÞ ð»ko 2009-2010kt økwshkík hkßÞkt Lkhuøkk ÞkusLkkÚke 15,96,402 ÃkrhðkhLku

hkusøkkheLkku ÷k¼ éÞku Au. fuLÿ îkhk suLkk kxu 77,729.69 ÷k¾ YrÃkÞk ykÃkðkkt ykÔÞk Au.

fw÷ 2,63,651 fkku ÚkÞk Au.

LkkýktfeÞ ð»ko 2010-2011kt økwshkík hkßÞkt Lkhuøkk ÞkusLkkÚke 10,97,483 ÃkrhðkhLku

hkusøkkheLkku ÷k¼ éÞku Au. fuLÿ îkhk suLkk kxu 38,388.71 ÷k¾ YrÃkÞk ykÃkðkkt ykÔÞk Au.

fw÷ 45,158 fkku ÚkÞk Au.

LkkýktfeÞ ð»ko 2011-2012kt økwshkík hkßÞkt Lkhuøkk ÞkusLkkÚke 7,81,722 ÃkrhðkhLku

hkusøkkheLkku ÷k¼ éÞku Au. fw÷ 1,08,473 fkku [k÷w Au yLku 28,717 fkku Ãkqýo ÚkÞk Au.

10

3. Äku. 12 fkuMko …Ae þwt ?

ƒe.ftu. (ƒu[÷h ytuV ftìËo)

Ätuhý 12 ftìËo …tË Út™th rðãtÚteo htßÞ™e Þwr™ðŠËxeytu ËtÚtu Ëk÷ø™ ftì÷uòutk ƒe.ftì. (ƒu[÷h ytìV

ftìËo)™tu ºtý ð»to™tu yÇÞtË¢ fhe þfu Au. ƒe.ftì. ÚtÞt …Ae y™wM™t‚f fûttyu ƒu ð»to™tu yÇÞtË fhðtÚte yu.ftu.

(tMxh ytìV ftìËo), yu.ƒe.yu., yu.Ëe.yu. ÚtE þfu Au.

ƒe.ftu.™t rð»tÞtu :

(1) ftuMx yuftW®Lxøk, (2) MxurxÂMxf, (3) rƒÍ™uMk ì™usuLx, (4) çkìtrf„, (5) yufkWLxLMke, (6) RLzMxÙeÍ

yìLz ÷uƒh.

3.1 [txozo yuftWLxLx (C.A.)

Íz…Úte rðftË …te hnu÷t yts™t Þw„tk [txozo yuftWLxLx (Ëe.yu.)™tu yÇÞtË¢ ¾qƒ s n¥ð™tu y™u

tu¼tŒth fthrfŒeoðt¤tu „ýe þftÞ. Ëe.yu.™e yufÍt EÂLMxxâqx ytìV [txozo yuftWLxLx ytìV RÂLzÞt, ™ðe rŒÕne

thV‚u ÷uðtÞ Au. ðuƒËtRx : www.icai.org

ftuMx yuftWLxLx : (ICWA)

EÂLMxxâqx ytìV ftuMx yìLz ðfoË yuftWLxLxËT ytìV EÂLzÞt ftu÷fíkk îtht yt yÇÞtË¢ [÷tððttk ytðu Au.

ËttLÞ he‚u «tEðux fk…™etk ftuMx yuftWLxLx™t ntuËTk W…h yt ÷tÞft‚ Ähtð™th™u ÷uðttk ytðu Au. ‚ŒTW…htk‚ ònuhûtuºt™e

fk…™etk yuftWLx yturVËh ‚hefu r™ýqtf ¤e þfu Au.

Ëk…fo : 303, ‘Ëth…’ rƒÕzª„, „qsht‚ rðãt…eX …tA¤, ™ðSð™ «uË™e Ëtu, yt© htuz, yŒtðtŒ.

ðuƒËtRx : www.icwai.org

3.2 fk…™e Ëu¢uxhe (C.S.)

yt yÇÞtË¢ Äe EÂLMxxâqx ytìV fk…™e Ëu¢uxheÍ ytìV EÂLzÞt, ™ðe rŒÕne îtht [÷tððttk ytðu Au. yt

yÇÞtË …tË fh™th™u ¾t™„e y™u ònuhûtuºt™e fk…™etk ytrËMxLx fk…™e Ëu¢uxhe fu ‘fk…™e Ëu¢uxhe’ fu zuÃÞwxe s™h÷

u™ush™t ntuËTk™e ™tufhe ¤e þfu Au. ðiÂïfÞw„tk yt yÇÞtË¢™e tk„ ðÄe hne Au.

Ëe.yuV.yu. ([txozo VtÞ™trLËÞ÷ yu™tr÷Mx) : yt yÇÞtË¢tu Äe EÂLMxxâqx ytìV [txozo VtÞ™trLËÞ÷

yu™tr÷Mx ytìV EÂLzÞt, niŒhtƒtŒ îtht [÷tðtÞ Au. Ätu-12 …tË ÷½wík 50 xft tir¾f fu …tuMx÷ ftu®[„ ÷E

VtWLzuþ™™e …heûtt yt…e þftÞ. ðuƒËtEx : www.icfai.org

3.3 „útBt Ëts rþûtý

„út-rðãt rðþthŒ

• ƒu[÷h ytìV Yh÷ MxzeÍ (ƒe.yth.yuË.) - yÇÞtË¢™e wŒ‚ : 3 ð»to

«ðuþ ÷tÞft‚ : Ätuhý 12 …tË - W¥th ƒwr™ÞtŒe™t rðãtÚteoytu™u Ëthe ‚f - y™t‚ rðãtÚteoytuu txu 40 xftÚte

ðÄw - rƒ™y™t‚ rðãtÚteoytu txu 50 xftÚte ðÄw. Ëk…fo : ÷tufËuðt ntrðãt÷Þ ÷tuf¼th‚e, ËýtuËht, rs.

¼tð™„h. yt W…htk‚ Ätuhý 12 ËttLÞ fu ftìËo rð»tÞtu ËtÚtu …tË ÚtÞt …Ae „wsht‚ Þwr™ðŠËxetk yuûtx™o÷

ƒe.yu. ÚtE þftÞ Au. „wsht‚™e ‚t Þwr™ðŠËxeytutk ònuht‚™t y™wËkÄt™u yhS fhe Ätuhý 12 …Ae ºtý

ð»to™t huøÞw÷h ftuËotk ƒu[÷h ytìV ytxToË ÚtE þftÞ Au.

Ëtsrðãt rðþthŒ

yt yÇÞtË¢ Ätuhý 12 …Ae ºtý ð»to™tu Au. ™e[u™e ËkMÚttytutk W…÷çÄ Au :

(1) ©e ntŒuð¼tE ŒuËtE „út Ëuðt ntrðãt÷Þ (¼tEytu txu), „qsht‚ rðãt…eX, ËtŒht, rs. „tkÄe™„h

(2) ©e ntŒuð¼tE ŒuËtE „út Ëuðt ntrðãt÷Þ (ƒnu™tu txu), „qsht‚ rðãt…eX, htkÄuò, rs. „tkÄe™„h

týË™t [trhºÞ™u ƒu ðM‚wytu r™Þkrºt‚ fhu Au : ƒtnwƒ¤ y™u ŒÞt.

11

3.4 økúkrþûký (BRS) (3 ð»ko)

Lkðe íkk÷eLku æÞkLkkt hk¾e BRS (çku[÷h ykìV Yh÷ MxzeÍ)Lkku 3 ð»koLkku yÇÞkMk¢ nk÷ yLkuf MÚk¤ku WÃkh

[k÷u Au.

yk yÇÞkMk¢ økúkBÞ ÃkwLkhwíÚkkLk kxu fk fhLkkh MLkkíkfkuLku íkiÞkh fhðkLkku Au. íku ËuþLkkt økkzktykuLkku rðfkMk fhu,

íkuLkkt «&™ku, w~fu÷eykuLku n÷ fhe þfu íkuðk ÞwðkÃkuZeLke ¾qçk s sYh Au. yk rðãkþk¾kykuLkk yÇÞkMk¢kt íkk rð»kÞkuLku

ykðhe ÷uðkkt ykðu÷ Au. su fu økwshkíke, rnLËe, ytøkúuS, Lkktw, økktÄe rð[kh, økktÄe SðLkËþoLk, hMkkÞýþk†, ¼khíkeÞ

ík¥ð¿kkLkLkku RríknkMk, Lkkurð¿kkLk, ykhkuøÞþk†, økúk yÚkoþk†, yktfzkþk†, Mknfkh yLku Ãkt[kÞík, ÃkþwÃkk÷Lk, f]r»k,

çkkøkkÞík, rðMíkhý, MktþkuÄLk fkÞo, hksLkeríkþk†, søkíkLkk Äkuo ðøkuhu suðk rð»kÞLkwt ¿kkLk MkiØktríkf íkÚkk «kÞkurøkf heíku

ykÃkðkkt ykðu Au. kuxk¼køkLke fku÷uòukt Akºk rLkðkMk VhrsÞkík Au.

÷kÞfkík : MkkkLÞ heíku Wå[íkh çkwrLkÞkËe «ðknLkk WuËðkhkuLku Ãknu÷ku «ðuþ ykÃku Au. õÞktf «ðuþ fMkkuxe îkhk íkku

õÞktf 50% økwý nkuÞ íkku «ðuþ ykÃku Au. f]r»k, ðLk íkÚkk økkzkLku ÷økíke sYrhÞkíkLku æÞkLkkt ÷E yk fkuMko ½zðkkt ykÔÞk

Au. yk fku÷uòuLke ònuh ¾çkh sqLk-sw÷kEkt ykðu Au.

hkusøkkh : ykðk fkuMko ÃkAe LkkufheLke íkf ÞkorËík Au. yk yÇÞkMk¢ ÃkAe ÃkkuíkkLke ¾uíke, ÃkþwÃkk÷Lk fu zuhe fu LkMkohe-

Vko çkLkkðeLku fu çkkøkkÞíkÚke Mkkhe yuðe fkýe fhe þfkÞ Au. ykøk¤ ¼ýðk çke.yuzT., ze.çke.yuzT., ze.Ãke.yuzT.,

yu.yu., yu.yuMk.zçkÕÞw. fu yu.ykh.ze. fu yu.ykh.yuMk. suðk yÇÞkMk¢kukt «ðuþ u¤ðe þfkÞ Au.

Wå[ rþûkýkt W.çkw. þk¤kkt ËËLkeþ rþûkf, økúk rðãkÃkeXkukt rþûkf, MktÞkusf, MktþkuÄLk ËËLkeþ, økkiþk¤k

ËËLkeþ, rðãk rðMíkkh, MxkufuLk, øk]nÃkrík ðøkuhu Lkkufhe fhe þfkÞ. ¾uík WíÃkkËLk íkÚkk ËðkykuLke ftÃkLkekt íkf hnu Au.

rsÕ÷k økúkrðfkMk yusLMke, rðrðÄ Mkhfkhe fkÞo¢ku íkÚkk Mknfkhe çkìtf-tz¤eykukt Ãký íkf hnu Au.

(1) rzÃ÷kuk fku.yku.ìLkusuLx (6 kMk), (2) çku[÷h ykuV Mkku~Þ÷ ðfToMk (3 ð»ko), (3) rzÃ÷kuk ÷uçkh MxzeÍ

(6 kMk), (4) rzÃ÷kuk Lku[hkuÃkuÚke yìLz Þkurøkf MkkÞLMk, (5) Þkuøk rzÃ÷kuk (2 ð»ko) Ãkkxo xkE, (6) rzÃ÷kuk ELk

ÃkuE®Lxøk (2 ð»ko).

3.5 ËtsËuðt™tu yÇÞtË¢ (MSW)

17e ËŒetk $ø÷uLztk ÚtÞu÷e ytiãtur„f ¢tkr‚Úte t™ðËts txu Q¼e ÚtÞu÷e y™uf ™tuËttrsf ËMÞtytu™t

Wfu÷ txu Œt™, ŒÞt, Mk¾tð‚, …htu…fth ð„uhu™e …Ør‚ytu ™tftrÞtƒ ™eðze, y™u …rhýtu ði¿ttr™f ¿tt™ ytÄtrh‚

…Ør‚ytu™tu rðftË ÚtÞtu. su™u ÔÞðËtrÞf ËtsftÞo fnu Au. ËtsËuðttk ŒŒ fhðt txu ftuE ði¿ttr™f …Ør‚, ftuE

yt[thËkrn‚t fu ftuE r™Þ ™Úte ntu‚t. ð¤e ‚utk Ëts™u ytír™¼oh ƒ™tððt™tu ÏÞt÷ æÞt™u ÷uðt‚tu ™Úte. ßÞthu

ËtsftÞo Ëts™u ði¿ttr™f …Ør‚Úte ŒŒ fhðt ËtÚtu ÷t¼tÚto™u yuðe ŒŒ fhu Au fu suÚte ÷t¼tÚteo Äehu Äehu Mðr™¼oh ƒ™e

þfu. ËtsËuðt Võ‚ Ëuðt™t WËTuþÚte s fhðttk ytðu Au, ßÞthu ËtsftÞotk Ëuðt™e ËtÚtu ytŠÚtf Wí…tŒ™™tu ÏÞt÷ …ý

ËtÞu÷tu ntuÞ Au.

W…÷çÄ yÇÞtË¢tu :

Ëttrsf ûtuºtu ËtsftÞo (Social Work) yk„u™e fthrfŒeo ½zðt txu M™t‚f fûttyu ƒu[÷h ytìV Mkku~Þ÷ ðfo

(BSW), ƒu[÷h ytpV Mkku~Þ÷ ËtÞLË (B.Sc.) y™u y™wM™t‚f fûttyu tMxh ytpV Mkku~Þ÷ ðfo (MSW) ™t™t

yÇÞtË¢ W…÷çÄ Au. MSW fÞto …Ae yt„¤ yu.rV÷. y™u …eyu[.ze. ËwÄe yÇÞtË fhðt™e ‚ftu …ý hnu÷e Au.

Ätu. 12 …Ae ºtý ð»to™tu Vw÷xtE ƒu[÷h R™ Mkku~Þ÷ ðfo (BSW)™tu yÇÞtË¢ ytýkŒ ¾t‚u ytðu÷e ytýkŒ

ytxToMk ftì÷ustk [t÷u Au. ‚ŒTW…htk‚ rzMxLË ÷‹™„ tuz îtht RÂLŒht „tkÄe ™uþ™÷ ytu…™ Þwr™ðŠËxetk ½uhƒuXtk yk„úuS

y™u rnLŒe tæÞtk …ý yt yÇÞtË¢ W…÷çÄ Au. „qsht‚ rðãt…eX îtht r[÷tuzt …tËu™t ËtŒht ‚us „tkÄe™„h

…tËu™t htkÄuò ¾t‚u BSW™e Ëfût ƒu[÷h ytpV Mkku~Þ÷ ËtÞLË yÇÞtË¢ …ý ËtsftÞotk fthrfŒeo ½zðt W…÷çÄ Au.

(1) yu.yuË. Þwr™ðŠËxe, ðztuŒht, (2) ËhŒth …xu÷ Þwr™ðŠËxe, ðÕ÷¼rðãt™„h, (3) ¼tð™„h Þwr™ðŠËxe

Mðte Ënò™kŒ ftu÷us ytuV ftuËo yuLz u™usuLx (ºtýuÞ søÞtyu yk„úuS tæÞ), (4) „wsht‚ rðãt…eX, yŒtðtŒ,

(5) ðeh ™oŒ Þwr™ðŠËxe, Ëwh‚, (6) Ëtiht»xÙ Þwr™ðŠËxe, htsftux, (7) ¢tkr‚ðeh ~ÞtS f]»ýðto Þwr™ðŠËxe, ¼ws (8)

nu[kÿt[tÞo Þwr™ðŠËxe, …txý W…htk‚ Þwr™ðŠËxe ËtÚtu Ëk÷ø™ ftu÷us ¾t‚u yÇÞtË [t÷u Au.

¼q÷ ‚tu ftuE …ý týË fhe þfu Au, tºt q¾o s yu™wk …w™htð‚o™ fhðt™tu yt„ún Ëuðu Au.

12

™tufhe™e ‚ftu : yt yÇÞtË¢ …tË fÞto …Ae Ëhfthtk Ëts fÕÞtý yrÄfthe, Ëts Ëwhûtt yrÄfthe,

ytE.Ëe.ze.yuË.tk «tu„út ytìrVËh, Ëhfthe ntuÂM…x÷tutk …e.yuË.yu rð¼t„tutk Þw.yu™.ze.…e. Ëk[tr÷‚ ftÞo¢tu,

‚us ftu…tuohuþ™ y™u ™„h…tr÷ftytutk rðrðÄ ntuvtytu …h ™tufhe ¤ðt™e þõÞ‚t hnu÷e Au. ‚ŒTW…htk‚ rƒ™Ëhfthe

ËkMÚtt (NGO)tk Ëk[t÷™, ðneðx ‚us ftÞo¢ y÷efhý suðt rðrðÄ M‚hu …ý ™tufhe™e y™uf ‚ftu hnu÷e Au. fux÷ef

tuxe fk…™eytu …ý …tu‚t™e Ëttrsf sðtƒŒthe yŒt fhðt ftuE [tu¬Ë ûtuºttk ËtsftÞo fhðt ytðt MSW ÚtÞu÷t

rðãtÚteoytu™u ™tufheyu ht¾u Au.

3.6 √…flÎ÷ ωzÎ’ÌÃ, ‹ËÎÿı‰ ÿıÁÎ¥ √˛Î‹Áı‰Î ‹ËÎωzη›, flÎ_‘ıΩ/ÁÎÿflÎ, Ï…. √Î_‘Ìfi√fl ¬Î÷ı

Á‹Î…ωzΠωÂÎflÿ(B.S.Sc.)fiÎı VfiÎ÷¿ ¿ZÎÎfiÎı 6 ÁhÎ ±Î‘ÎÏfl÷ ±P›ÎÁø‹

√…flÎ÷ ωzÎ’ÌÃ, ±‹ÿΉÎÿ ¶ÎflÎ √Î_‘Ìfi√fl Ï…S·ÎfiÎ flÎ_‘ıΩ ¿ıLƒ‹Î_ ⁄ËıfiÎı ±fiı ÁÎÿflÎ ¿ıLƒ‹Î_ ¤Î¥±Îı ‹ÎÀı hÎHÎ

‰Ê˝fiÎı VfiÎ÷¿ ±P›ÎÁø‹ Á‹Î…ωzΠωÂÎflÿ «Î·ı »ı, ÷ı ‰Ê˝ 2010◊Ì Áı‹ıVÀfl ±fiı øıÕÌÀ ’©Ï÷ ’˛‹ÎHÎı Âw ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·

»ı. √…flÎ÷ ωzÎ’ÌÃfiÎ ‹Ò‚¤Ò÷ K›ı›fiı ±fiw’, ‰÷˝‹Îfi Á‹›‹Î_ …wflÌ ±fiı T›‰ËÎflÌ¿ ∞‰fi‹Î_ µ’›Îı√Ì ±ı‰Î ±Î

±P›ÎÁø‹‹Î_ ωzÎ◊a±Îıfiı ¤ÎÊÎ T›‰ËÎfl, fiıI≤I‰√ÌflÌ, ‹ÎÏË÷Ì ’˛ÁÎfl, ±Î›Îı…fi, Àı¿fiÎı·Îı∞ ±fiı √˛Î‹ÌHÎ Á‹Î… ‹ÎÀı ωω‘

ω¿ÎÁ ’Ïfl›Îı…fiÎfi_ ±‹·Ì¿flHÎ ±fiı T›‰V◊Î’fi …ı‰Î ωω‘ √HÎÎıfiÌ ÷η̋ ±Î’‰ÎfiÎı K›ı› »ı.

‰Ê˝ 2010◊Ì flÎ_‘ıΩ ¬Î÷ı √˛Î‹Ï‰¿ÎÁ, √˛Î‹ ±◊˝ÂÎVhÎ, Á‹Î…ÂÎVhÎ ±fiı ÁÎÿflÎ ¬Î÷ı √˛Î‹ ±◊˝ÂÎVhÎ, Á‹Î…ÂÎVhÎfiÎı

fi‰Îı ±P›ÎÁø‹ «Î· ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı· »ı. ±Î ±P›ÎÁø‹ «Î· ¿fl‰Î ’λ‚fiÎı Ëı÷ √˛Î‹ÌHΠω¿ÎÁ ‹ÎÀı ¿Î‹ ¿fl÷Ì V‰ˆ„E»¿,

±‘˝Áfl¿ÎflÌ ¿ı Áfl¿ÎflÌ Á_V◊αÎı ¿ı √΋ÕÎ, ÷η¿Î ¿ı Ï…S·Î ¿ZÎαı ¿Î›˝ ¿fl÷Î fiÎfiÎ µzÎı√Îı ¿ı ¿Îı-±Îı’flıÀ̉ Á_V◊αÎı‹Î_ ‰‘÷Ì

…÷Ì ‹Î_√ ‹ÎÀı ÷η̋⁄© ¿Î›˝¿flÎı ’ÒflÎ ’ÎՉΠ±fiı V‰flÎı…√ÎflÌ ‹ı‚‰Ì ¿ı ÷ı »ı.

±P›ÎÁø‹fiÌ ‹ÎÏË÷Ì —

±P›ÎÁø‹ — Á‹Î…ωzΠωÂÎflÿ

Á‹›√΂Îı — hÎHÎ ‰Ê˝ (6 ÁhÎ)fiÎı VfiÎ÷¿ ±P›ÎÁø‹

¤ÎÊÎ — √…flÎ÷Ì ±fiı ÏËLÿÌ

Á΋ÎÏ…¿ ωiÎÎfi — ¥Ï÷ËÎÁ, Á‹Î…ÂÎVhÎ ±fiı √˛Î‹ ±◊˝ÂÎVhÎ, B≤Ë Ï‰iÎÎfi, √˛Î‹Ï‰¿ÎÁ

’˛‰ı ŒÎı‹˝ — ‹ı-…^fi ‹ÏËfi΋Î_ ±‹ÿΉÎÿ, ÁÎÿflÎ ±fiı flÎ_‘ıΩ◊Ì ‹‚Ì Â¿Âı.

·Î›¿Î÷ — ¿Îı¥’HΠωzÎÂάÎfiÎ ±ı«.±ıÁÁÌ. (‘ÎıflHÎ-12) …ı‹HÎı 40Ñ ¿ı ‰‘Îflı √HÎ ’˛ÎM÷ ¿flı· ËÎı›. ‘ÎıflHÎ-12fiÎ

√HÎÎ_¿ µ’flÎ_÷ √Î_‘Ì Ï‰«Îfl ±fiı Á΋ÎL› iÎÎfi ±Î‘ÎÏfl÷ ’˛‰ı ¿ÁÎıÀÌfiÎ ±Î‘Îflı ’˛‰ı ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰Âı.

Á_A›Î — 125 ωzÎ◊a±Îı

ÏÂW›T≤ÏkÎ — 60Ñ √HÎ◊Ì ‰‘Îflı √HÎ ‹ı‚‰fiÎfl ωzÎ◊afiı ‹ıflÌÀ ±Î‘ÎÏfl÷ ·Îıfi ÏÂW›T≤ÏkÎ ‹‚Ì Â¿Âı. ±ıÁ.ÁÌ./

±ıÁ.ÀÌ.fiΠωzÎ◊a±Îıfiı Áfl¿ÎflfiÎ Ïfi›‹ ‹…⁄ ÏÂW›T≤ÏkÎ ‹‚Ì Â¿Âı.

3.7 ƒu[÷h ytìV rƒÍ™uË yuzrr™MxÙuþ™ (ƒe.ƒe.yu.)

yts™t ytÄwr™f ytiãtur„f Þw„tk rðrðÄ Wãtu„tu™u «„r‚fthf ƒ™tððt txu Ëthwt ì™usuLx ftiþÕÞ Ähtð‚t

Ëk[t÷ftu™e sYh ntuÞ Au. ytðt fwþ¤ ì™usuLxðt¤t WuŒðth ‚iÞth fhðt txu ƒu[÷h ytìV rƒÍ™uË yuzrr™MxÙuþ™

(ƒe.ƒe.yu.) y™u tMxh ytìV rƒÍ™uË yuzrr™MxÙuþ™ (yu.ƒe.yu.)™t yÇÞtË¢tu W…÷çÄ Au. ƒe.ƒe.yu.™tu M™t‚f

fûtt™tu ºtý ð»to™tu …qýo ft÷e™ yÇÞtË¢ Au.

„wsht‚ htßÞ™e tLÞ rðrðÄ Þwr™ðŠËxeytu ËtÚtu Ëk÷ø™ rðrðÄ ËkMÚttytu/ftì÷uòutk ƒe.ƒe.yu.™tu yÇÞtË¢ [t÷u

Au. Œhuf Þwr™ðŠËxeytu ËttLÞ he‚u fuLÿeÞ …Ør‚Úte «ðuþ yt…u Au. ‚tu fux÷ef ËkMÚttytu Mð‚kºt he‚u …ý «ðuþ yt…‚e ntuÞ

Au. Ätuhý 12™t …rhýt ƒtŒ Ët[th…ºttutk ònuht‚ ytÔÞuÚte «ðuþ þY ÚttÞ Au. Ätuhý 12 tk 50 xft ËtÚtu yk„úuS

rð»tÞ ËtÚtu W…htk‚ ™e[u™ttkÚte ftuE yuf rð»tÞ ËtÚtu …tË ÚtÞu÷ ntuðt òuEyu. (1) „rý‚, (2) MxurxÂMxf,

(3) yuftWLxLËe, (4) ƒwf rf®Ãkøk y™u (5) Eftu™turfË. yt yÇÞtË¢™wk tæÞ yk„úuS Au.

Ëßs™‚t y™u Œwso™‚t ðå[u ¼e»tý Ëk„út nkuþtt ¾u÷t‚t hÌtt Au.

13

3.8 fBÃÞqxh ûtuºtu yÇÞtË¢tu

• ƒu[÷h ytìV fBÃÞqxh yuÂÃ÷fuþ™ (ƒe.Ëe.yu.)™tu yÇÞtË¢ :

«ðuþ ÷tÞft‚ : ftuE…ý «ðtntk ™e[u Œþtoðu÷t rð»tÞtu …ife™t ftuE yuf rð»tÞ ËtÚtu Ätu.12 …tË ntuðt òuEyu.

rð»tÞtu : „rý‚, ðtrýßÞ „rý‚, ytkfztþt†, fBÃÞqxh ËtÞLË, yuftW®Lx„, yuftWLxLËe, ƒwf fe®…„.

÷½ík ÷tÞft‚ : …0% „wý. y™t‚ WuŒðthtu txu 45% „wý.

«ðuþ ftÞoðtne : Ätuhý-12™tk …rhýt ònuh ÚtÞt …Ae Þwr™ðŠËxe îtht Œir™f…ºttutk y…t‚e ònuht‚ wsƒ ftÞoðtne

fhe™u «ðuþ u¤ðe þftÞ Au. urhx™u ytÄthu «ðuþ y…tÞ Au.

• DOEACC™t yÇÞtË¢tu : ¼th‚ Ëhfthu rz…txouLx ytìV E÷ufxÙtur™fË yk‚„o‚ rz…txouLx ytìV E÷ufxÙtur™fË

yu¢urzxuþ™ ytìV fBÃÞqxh ftuËeoË DOEACC™e h[™t fhe Au. DOEACC ‚Útt AICTE tLÞ fux÷ef ËkMÚttytu …ý

þY fhðttk ytðu÷ Au, su rðãtÚteoytu™u ‚t÷e, rþûtý yt…e™u …heûtt txu ‚iÞth fhu Au.

DOEACC (rz…txouLx ytìV E÷ufxÙtur™fË yu¢urzxuþ™ ytìV fBÃÞqxh ftuËo), DOEACC ËtuËtÞxe, E÷ufxÙtur™fË

rz…txouLx, r™fu‚™ CGO ftuBÃ÷uût, ÷tuÄe htuz, LÞq rŒÕne-110003. website : http://www.doeacc.org.inELzuût-ƒe, fBÃÞqxh ËuLxh, ç÷tuf ™k. 15, 1÷tu t¤, Wãtu„ ¼ð™, ½-4, Ëufxh-11, „tkÄe™„h.

• íðrh‚ htus„the yt…‚t xqkft„t¤t™t fBÃÞqxh ftuMko : ðuƒËtEx www.gujaratvidyapith.orgyŒtðtŒ ¾t‚u ytðu÷e „qsht‚ rðãt…eX™t fìB…Ëtk ‘ÞwËef’ (USIC) ™t xqkft ™tu ytu¤¾t‚wk yuf ËuLxh ftÞoh‚ Au,

su™wk …qÁk ™t ‘Þwr™ðŠËxe ËtÞLË RLMx›uLxuþ™ ËuLxh’ Au. yt ËuLxhtk Þwðt™tu ytuAt ¾[uo Íz…Úte …„¼h ÚtE þfu

‚u txu ƒu xqkft„t¤t™t ËŠxrVfux yÇÞtË¢ W…htk‚ yuf ð»to™e wŒ‚™tu rzÃ÷tut yÇÞtË¢ …ý [t÷u Au.

3.9 ÕxeerzÞk zuð÷ÃkìLx ûkuºku MLkkíkfku yLku VkRLk-ykxToMkLkk rðãkÚkeoyku kxu ykf»kof íkfku

ykðLkkh Þwøk ÕxeerzÞkLkku Þwøk Au. LkkuhtsLk yçkòuLke RLzMxÙe WÃkh ÕxeerzÞk yLku yurLkuþLk xufTLkkì÷kuSyu

fçòu skðe ËeÄku Au. nðu íkku nkur÷ðwzLke íkk rVÕkukt ykðe xufTLkku÷kuSLke fhkík òuðk ¤u Au. rnLËe rVÕ Wãkuøk

WÃkhktík r«Lx erzÞkkt ÕxeerzÞk xufTLkku÷kuS AðkE økE Au.

RLxhLkux WÃkh ÷kìL[ fhðkkt ykðíke ðuçkMkkRxLkwt rLkkoý Ãký ÕxeerzÞkLkku yk¼khe Au. kuxku ykiÄkurøkf øk]nkuLkk

RLxhuÂõxð yuÂÃ÷fuþLk zuð÷ÃkuLx yLku ykŠfxuõ[h kuzu®÷øk ûkuºku Ãký ÕxerrzÞkLkku Vk¤ku rËLk«ríkrËLk ðÄíkku òÞ Au.

xqtfkt fneyu íkku fÕÃkLkkþÂõík yLku MksoLkþÂõíkLke yk f¤kyku fMkçkeyku yuf fkW fkhrfËeoLkwt rLkkoý fhe þfu Au. ÕxeerzÞk

yLku fBÃÞqxh ykxoTMkLkk rLk»ýkíkkuLke yksu ¼khíkkt s Lkrn, ËwrLkÞk¼hkt ¾qçk s ktøk Au. yk ûkuºkkt íkk÷e ÷eÄe nkuÞ

íkuðk ÞwðkLkku yLku Þwðíkeykuyu Mkkì^xðìh ftÃkLkeyku, «fkþLkøk]n, rVÕ«kuzõþLk nkWMk yLku yuz-yuLsLMke þkuÄíke ykðu Au.

ÕxeerzÞk ûkuºk fwþ¤ íksT¿kkuLke ykx÷e kuxe ktøkLku æÞkLkkt ÷ELku fuLÿ Mkhfkhu rð[khýk nkÚk Ähe níke. íkuLku

yLkwMktÄkLkkt ¼khík MkhfkhLkk fkìBÞwrLkfuþLk yìLz RLVuoþLk xufTLkkì÷kuS (ykR.xe.) rzÃkkxouLx Mkt[kr÷ík MkuLxh Vkìh zuð÷ÃkìLx

ykìV yuzðkLMk fBÃÞq®xøk (Mke-zuf)Lku íkuLke sðkçkËkhe MkkUÃkðkkt ykðe níke.

3.10 ðerzÞtu yurz®x„™tu yÇÞtË¢

ðerzÞtu yurz®x„ yux÷u, yuf fu ‚uÚte ðÄw ðerzÞtu xu…tkÚte sYhe á~Þtu™t ¼t„tu ÷E ‚utk sYhe ËwÄtht-ðÄtht fhe

ytðt swŒt swŒt ¼t„tu™u òuze yuf ˤk„ rVÕ ƒ™tððe.

ðerzÞtu yurz®x„™t wÏÞíðu ƒu «fthtu Au : yuf, ‘rƒr™Þh yurz®x„’ yÚtðt ‘xu…-xw-xu… yurz®x„’ y™u ƒeswk : ‘™tu™

r÷r™Þh yurz®x„’. ™tu™-r÷r™Þh yurz®x„™u ‘rzrsx÷ ðerzÞtu yurz®x„’ ‚hefu …ý ytu¤¾ðttk ytðu Au.

r÷r™Þh yurz®x„tk yuf xu… …hÚte sYhe á~Þtu™u ƒeS xu… …h ftu…e fhðttk ytðu Au, y™u íÞthƒtŒ ‚utk ËwÄtht-

ðÄtht fhðttk ytðu Au. òufu yt fhðttk ½ýe ðth á~Þtu™e „wýð¥tt ½xe s‚e ntuÞ Au. yt yuf …hk…ht„‚ y™u ÷„¼„

÷wó Út‚e s‚e xufr™f Au.

™tu™-r÷r™Þh yux÷u fu, rzrsx÷ ðerzÞtu yurz®x„tk þq®x„ fhu÷e rðrðÄ fuËux™u fBÃÞqxh™e rzMf …h rzrsx÷ MðY…u

‚ƒŒe÷ (fìÃ[h) fhðttk ytðu Au. íÞthƒtŒ ftuE [tu¬Ë ðerzÞtu yurz®x„ ËtìVTxðuh™tu W…Þtu„ fhe ‚utk sYhe ËwÄtht-

ðÄtht fhðt W…htk‚ á~Þtu™u ðÄw yËhfthf ƒ™tððt ò‚ ò‚™e RVuõx …ý yt…e þftÞ Au.

ßÞthu ƒÄt yufËh¾tuu s rð[th Ähtð‚t ntuÞ Au, íÞthu ftuE ƒnw rð[th fh‚t s ™Úte.

14

W…÷çÄ yÇÞtË¢tu : „qsht‚ rðãt…eX, yŒtðtŒ ¾t‚u yuf ð»to™tu Vw÷xtE ‘…tuMx „úìßÞwyux rzÃ÷tut E™

yturzÞtu-rðÍTÞwy÷ «tuzõþ™’ ™t™tu yÇÞtË¢ [t÷u Au.

yturzÞtu yurzxh : ðerzÞtu yurzxh™e su su xu… …h huftuzo ÚtÞu÷ yðts™wk yurz®x„ fh™th yturzÞtu yurzxh™e …ý

nðu Ëthe tk„ Au. ytftþðtýe, yuV.yu.hurzÞtu Mxuþ™tu™e ƒtu÷ƒt÷t™u ÷eÄu yturzÞtu yurzxh fu ËtWLz huftuŠzMx™e …ý

Ëthe tk„ Au. rzrsx÷ ËtWLz™t st™ttk rzrsx÷ yturzÞtu yurzx txu Vq÷ yurzx, ËtWLz Vtuso suðt ËtìVTxðuh ðÄw W…Þtu„e Au.

3.11 „u rzÍkE®™„kt furhÞh

tuƒtE÷ „u : tuƒtE÷ Vtu™, …ezeyu, nuLz nuÕz …h he þftÞ Au. ™uxðfo „u txu y™uf xuf™ef™tu W…Þtu„ ÚttÞ

Au. fux÷tf ™tp™ ™uxðfo yuÂÃ÷fuþ™ …ý Au. ‚u™tu W…Þtu„ rzðtEË Ã÷uxVtuo™wk „u ËtuVTxðuh [÷tððttk ÚttÞ Au.

ËttLÞ he‚u tuƒtE÷ ytu…huxh fu hurzÞtu ™uxðfo™t tæÞÚte ztW™÷tuz fhtÞ Au. ‚tu ½ýtk rfMËttk yt tuƒtE÷

nuLzËux ¾heŒ‚e ð¾‚u, ç÷q xqÚt fu …Ae uhe ftzo îtht ztW™÷tuz fhtÞ Au. ywf Ã÷uxVtuo y™u xuf™ef™tu W…Þtu„ fhe™u

tuƒtE÷ „u rðfËtðtÞ Au. su fu rðLztuÍ tuƒtE÷, …tÕ ytuyuË, rËÂBƒÞt™ ytuyuË, yuztuƒ VT÷uþ ÷tEx, ztuftutu

ztuÍt, ËLË suxwyuE (òðt xw tE¢tu yurzþ™), õðtp÷ftpBË ƒeythytuzƒÕÞq (ƒtE™he h™xtE yuLðtÞLuoLx Vtph

ðtÞh÷uË-ƒúq), zƒÕÞqytE…eytE fu ELVTÞqrËÞtu yuõËyu™. yt rËðtÞ …ý yLÞ Ã÷uxVtuo W…÷çÄ Au …ý ‚u yux÷t

òýe‚t ™Úte.

ðerzÞtu „u rðfËtððt™wk ft wÏÞíðu «tu„úth y™u „útrVf rzÍtE™h™wk ntuÞ Au. ÕxeerzÞt ™tuhks™™t Y…tk

ytÄwr™f ðerzÞtu „utk 3-ze ytxo, ËeS RVuõx, ËtWLz RVuõx, Ëk„e‚, ™txfeÞ hsqyt‚ y™u ËtiÚte n¥ð™e …hM…h

r¢Þtytu™tu yŒT¼w‚ ‚t÷u¤ ntuÞ Au.

yÇÞtË õÞtk fhe þftÞ ?

• ™uþ™÷ RÂLMxxÞqx ytuV rzÍtE™, yŒtðtŒ, • Eus ftì÷us ytìV ytxToMk yur™uþ™ yìLz xuf™tì÷tuS, [uÒtE,

• Mfq÷ ytìV yìzðtLË „útrVõË yuÂLsr™Þrh„, ™ðe rŒÕne, • ™uþ™÷ ÂÕxerzÞt rhËtuËo ËuLxh, …wýu, • tÞt yufuze

ytuV yuzðtLMz rË™uurxõË, wkƒE.

3.12 rðãtÚteotkÚte „rý‚¿t ƒ™tð‚tu yÇÞtË¢

uÚtuurxf÷ xÙu®™„ yìLz xu÷uLx Ë[o :

„rý‚tk Mð‚kºt rð[th rðfËtððt y™u «r‚¼tþt¤e Þwðt™tu™u „rý‚™t Ÿztý…qðof™t yÇÞtË txu «tuíËtn™ …qÁk

…tzðt txu Œh ð»tuo Œuþ™e ftuE ÏÞt‚™t ËkMÚtttk uÚtuurxf÷ xÙu®™„ yìLz xu÷uLx Ë[o (yuxexeyuË) «tu„út™wk ytÞtus™

fhðttk ytðu Au. yt «tu„út „rý‚™t «r‚¼tðk‚ rðãtÚteoytu™u k[ …qÁk …tzu Au. yt yt he‚u „rý‚tk fthrfŒeo

ƒ™tððt™tu …tÞtu ™¾tÞ Au. yuxexeyuËtk „rý‚ rð»tÞ …hM…h™t ËkðtŒ îtht ¼ýtðtÞ Au. ynª rðãtÚteoytu ò‚u

ËMÞtytu™e VtuBÞwo÷t ƒ™tðu Au. Äthýt, …qðoÄthýt ‚iÞth fhu Au y™u ‚u™u ÔÞtÏÞtrÞ‚ fhðt™tu «Þí™ fhu Au. Œhhtus™tu

yÇÞtË ÷uõ[h y™u ËMÞt™t n÷ ðå[u ðnU[tÞu÷tu Au.

uÚtuurxõË xÙu®™„ yìLz xu÷uLx Ë[o (yuxexeyuË)™t «tu„úttk ¼ýtððt ftuE yuf ™nª …hk‚w Œuþ™e y™uf y„ú„ÛÞ

ËkMÚttytutkÚte VìfÕxe™u ytkrºt‚ fhe™u ƒtu÷tððttk ytðu Au. yt yæÞt…ftu „rý‚™t ûtuºtu ÏÞt‚™t y™u „rý‚™u ËŠ…‚

ntuÞ Au. yt «tu„út™tu ËÞ„t¤tu ÷„¼„ yuf rn™t™tu ntuÞ Au.

yÇÞtË txu™e ÷tÞft‚ : „rý‚ rð»tÞtk M™t‚f ÚtÞu÷t rðãtÚteoytu (ƒe.yuËËe. rðÚt uÚË, ƒe.Mxux, ƒe.xuf ð„uhu)

yÚtðt ‚tu …nu÷t fu ƒeò ð»totk yuf rð»tÞ ‚hefu „rý‚™tu yÇÞtË fh™th rðãtÚteoytu yttk ¼t„ ÷E þfu Au.

«ðuþ : yuxexeyuË «tu„út yk„u™e ònuht‚ ÷„¼„ rzËuBƒh rn™ttk Œuþ™tt wÏÞ y¾ƒthtutk «rËØ ÚttÞ Au.

yt W…htk‚ ƒe.yuËËe. „rý‚ ËtÚtu òuztÞu÷e ËkMÚttytutk …tuMxh tuf÷tðtÞ Au.

«ðuþ u¤ððt txu™e yhS ËttLÞ he‚u Vuƒúwythetk fhtÞ Au. yhS…ºtf y™u ‚u™u ÷„‚e òýfthe txu Þwr™ðŠËxe™t

„rý‚ rð¼t„™t yæÞût™tu Ëk…fo fhe þftu Atu. yt ftuËo txu …ËkŒ„e …tu÷t WuŒðthtu™u t[o ËwÄekt òý fhðttk ytðu Au.

yíÞth ËwÄetk fE fE ËkMÚttytutk yt «tu„út ytÞturs‚ ÚtÞtu Au ?

ytRytExe - wkƒE, [uÒtE, ft™…wh, „wðtntxe, ¾z„…wh.

ythytExe - iËqh, …kòƒ Þwr™ðŠËxe, [kŒe„Z „tuðt Þwr™ðŠËxe, VøÞqoË™ ftì÷us, …wýu, …tUrz[uhe Þwr™ðŠËxe,

òŒð…wh Þwr™ðŠËxe, ftu÷ft‚t yuË…e ftì÷us, …wýu, RÂLMxxâqx ytuV furf÷ xufLkkuu÷tuS, wkƒE.

¿tt™ð]ÂØ yÚtuo ytðtu y™u Œuþ™e ‚Útt t™ðò‚™e ðÄw Ëthe Ëuðt fhðt™e r™ct ÷E™u òytu.

15

3.13 yÚkoþk†kt ykøkðe fkhrfËeo

ðíkokLk MkÞLku ykŠÚkf ðirïfefhýLkk Þwøk íkhefu òuðkkt ykðu Au. rðïLkk çkÄk s Ëuþkukt ykiãkurøkfefhý ðæÞtw Au.

WãkuøkkuLkkt WíÃkkËLkkt yLkuføkýku ðÄkhku ÚkÞku Au. Þtºk rðãkfeÞ MkwrðÄkyku MkkÚku WíÃkkËLk ÃkØrík ðÄw ÍzÃke yLku ðÄw fkÞoûk

çkLke Au. ¼khíkLkk Wãkuøkkuyu Ãký AuÕ÷kt Ãk[kMk ð»kokt LkkUÄÃkkºk «økrík MkkÄe Au. çkòhkt yðLkðe rðrðÄíkk¼he ðMíkwyku

ðu[kðk ktze Au. yk yuf íkhV ÃkwhðXku ðæÞku Au. ykŠÚkf Ãkrhçk¤kuLkku Mkt˼o ¾qçk ÔÞkÃkf çkLÞku Au. çkòhLkk Ãkrh«uûÞkt

fkÞo fhíke ÔÞðMÚkkkt suLke ÃkkMku ykŠÚkf Ãkrhçk¤kuLke òýfkhe nkuÞ, íkuLkwt ÞkuøÞ rð&÷u»ký fhe þfíkk nkuÞ íkuðk rðþu»k¿kkuLke

sYh Q¼e ÚkkÞ Au. ¾kLkøke ûkuºkkuyu yLkuf økqt[ðý¼he rðøkíkkuLkwt Ãk]Úk¬hý fhðkLkwt nkuÞ Au. íkus Mkhfkhe rð¼køkkuLke Ãký

ykŠÚkf [÷hkrþykuLke Ÿze Mksý nkuðe sYhe çkLku Au. MÚkkrLkf MíkhÚke þY fheLku yktíkhhk»xÙeÞ Míkhu ykŠÚkf Ãkrhçk¤kuLkkt

ÞkuøÞ rð&÷u»ký îkhk s Mkk[k rLkýoÞku ÷E þfkÞ Au. ykÚke yÇÞkMk¢Lkk k¤¾kkt yÚkoþkMºkLke òýfkhe ykð~Þf çkLke

òÞ Au.

økwshkíkkt yÚkoþk† ûkuºku rðrðÄ yÇÞkMk¢ :

çke.yu. (yÚkoþk†) yu.yu. (yÚkoþk†)

÷kÞfkík : Äkuhý 12 ÃkkMk ÷kÞfkík : çke.yu.

MkÞøkk¤ku : 3 ð»ko MkÞøkk¤ku : yu.yu. 2 ð»ko

þk¤k-fku÷uskt yÚkoþk† rð»kÞLkk rþûkfku «kæÞkÃkfku-yk[kÞkuoLke rðþu»k ykð~Þfíkk nkuÞ Au. Ëuþ¼hLke 500Úke ðÄw

ÞwrLkðŠMkxeyku Ãkife kuxk¼køkLke ÞwrLkðŠMkxekt ykxToMk fku÷us íkÚkk yÚkoþk† ¼ðLk Au.

yk rMkðkÞ Ëuþkt VkELkkLMkey÷ yuõMk«uMk, EfkuLkkurf xkEBMk, ÔÞkÃkkh ðøkuhu y¾çkkhku íkÚkk rçkÍLkuMk xqzu, rçkÍLkuMk

EÂLzÞk, rçkÍLkuMk ðÕzo, rçkÍLkuMk MxkLzzo ðøkuhu ykŠÚkf ûkuºkLkk kíkçkh MkkrÞfkukt sLkkor÷Mx, yurzxh suðk ÃkË kxu

yÚkoþk†Lkwt ¿kkLk íkÚkk hMk Ähkðíkk WuËðkhLke sYrhÞkík nkuÞ Au.

3.14 ßÔtìÕthe rhxuÕt

nÔtu BttìÕË yLtu Ãttì~t BttfuoxtuBttk «tRÔtux fkÃtLteytuLte ßÔtuÕthe ~ttìÃtLte ÔtÄíte ËkÏGtt yu íthV R~tthtu fhu Au fu ßÔtuÕthe

rhxuÕtLte ŒwrLtGtt Bttºt ÏttLtŒtLte ËtuLteytu ËwÄe s BtGttorŒít LtÚte hne øtE. ítuÛtu ßÔtuÕthe rhxuÕtBttk fìrhGth ~ttuÄLtthtytu Bttxu

ÎtÛte ítftu ÏttuÕte ŒeÄe Au.

ßÔtuÕthe rhxuÕt ftuËo ytÃtBttk ftìBGtwrLtfu~tLt ÂMfÕË rÔtfrËít fhu Au yLtu øtútnfLte sYrhGttíttu ËBtsÔttBttk Œûtítt ÃtuŒt fhu

Au. ítu híLttu yLtu ßÔtìÕtheLtwk LttìÕtus íttu ytÃtu s Au, ËtÚtu s BttfuoxLtt xÙuLzTMkLtu ËBtsÔttLtt øtwÛttu ÃtÛt ÃtuŒt fhu Au. ßÔtuÕthe rzÍtRLt

yìLz xufTLttìÕttìS EÂLMxxâqx (suzexeytE), LttuRzt, ßÔtuÕthe rhxu®ÕtøtBttk A yXÔttrzGttLttu ËŠxrVfux ftuËo fhtÔtu Au.

EÂLzÞLk EÂLMxxâqx ytìV ßÔtuÕthe (ytEytEsu), BtwkçtE, ytìøtuoLttRÍTz rhxuÕtBttk yuf BttËLttu rhxuÕt «tuøtútBt (suytuyth)

fhtÔtu Au, suBttk 15 çtuXftu Au. «r~tÂûtít yLtu y«r~tÂûtít «tuVu~tLtÕËBttk sBteLt-ytËBttLtLtw t ykíth Au. suytuyth ÃttuíttLtt

rÔtãtÚteoytuLtu MxtuhBttk «tuVu~tLtÕt ßÔtuÕthLtt LttìÕtusÚte Ëßs fheLtu BttufÕtu Au. su ßÔtuÕthe rhxuÕt rçtÍLtuËBttk fŒBt BttkzÔttLte

RåAt ÄhtÔtu Au fu ÃtAe ítuytu rhxuÕt «tuVu~tLtÕË, òu ÃttuíttLte ÂMfÕËLtu rÔtfrËít fhÔtt RåAu Au. yt ftuËo ítuBtLttBttk yu ËBtsÛt

ÃtuŒt fh~tu fu ítuytu øtútnfLtu fE heítu ËBtsu. ftuËoLtt BttæGtBtÚte ntEÕte õÔttìrÕtVtRz VìfÕxe ÃtËoLtÕttRÍTz xÙu®Ltøt Ôtzu øtútnftuLtu

ËBtsÔttLte Œûtítt ÃtuŒt fhu Au.

GttuøGtítt : 10/10+2, Çtt»ttytu Ãth Ëthe Ãt¬z yLtu ËuÕËBttk Bttnuh

ftuËo Ve : Yk. 25,000-35,000

EÂLMxxâqxMk : ßÔtuÕthe rzÍtRLt yìLz xufTLttìÕttìS EÂLMxxÞqx, LttuRzt; EÂLzÞLk EÂLMxxâqx ytìV ßÔtìÕthe, BtwkçtE

3.15 ntu ËtÞLË ‚Útt yLÞ yÇÞtË¢tu

yìr„úfÕ[h Þwr™ðŠËxe, Œtk‚eðtzt, rsÕ÷t ƒ™tËftkXttk B.Sc. ntu ËtÞLË™tu [th ð»to™tu ftuËo [÷tðu Au. sutk Vf‚

ƒnu™tu™u s «ðuþ ¤u Au. yt W…htk‚ ƒe.yu. ntu ËtÞLË™tu yu yuf y÷„ n¥ð Ähtð‚tu rð»tÞ Au. EÂLxrhÞh zuftuhuþ™

y™u ½h™e Ëts-ËòðxÚte tkze™u ytÞtus™ ËwÄe™e ‚t÷e yt…‚tu yt ftìËo ºtý ð»to™tu ntuÞ Au. yÇÞtË ƒtŒ zuftuhuþ™™e

he‚u fLË®Õx„ ËŠðË ËwÄe™tk ûtuºttu™tu rðftË yt ûtuºttk ÚtÞtu Au. yt yÇÞtË¢ þe¾ð™th ËkMÚttytu ™e[u wsƒ Au. fux÷ef

ftì÷uòutk B.Sc. ntu ËtÞLË …ý ÚtE þfu Au.

¿tt™ W¥t hûtf Au.

16

(1) yìr„úfÕ[h Þwr™ðŠËxe, Œtk‚eðtzt ([th ð»to) (2) yuË. yu÷. Þw. ytxoTË ftì÷us, yŒtðtŒ

(3) þt¤ŒtË ytxoTË ftì÷us, ¼tð™„h (4) ytxoTË ftì÷us, tuztËt.

(5) VìfÕxe ytìV ntu ËtÞLË, ðztuŒht (6) Íuz. yuV. rðuLË ftì÷us, Ëwh‚

(7) ƒe. ze. ytxoTË ftì÷us, yŒtðtŒ. (8) yu. fu. Œtuþe rn÷t ftì÷us, ò™„h.

• ƒu[÷h ytìV Y÷h MxzeÍ (BRS) • ƒu[÷h ytìV Ëtu~Þ÷ ðfoTË (BSW) • Ëtu~Þ÷ ËtÞLË

3.16 þk¤kkt ÔÞkÞk rþûkf çkLkðk kxu Mke.Ãke.yuzT., çke.Ãke.yuzT., çke.Ãke.E.Lkk fkuMko

ykÃkýu íÞkt þkherhf rþûkýLku Ãký rþûký™wt yrð¼kßÞ ytøk kLkðkkt ykðu Au. yksLkwt þkherhf rþûký Võík

þkherhf rðfkMk LkÚke fhíkwt, MkkÚku MkkÚku kLkrMkf, Lkiríkf rðfkMk Ãký fhu Au. ykÃkýe Lkðe rþûkýLkeríkkt Ãký þkherhf rþûký

íkÚkk MðkMÚÞ rþûký Ãkh ¾kMk ¼kh qfðkkt ykðu÷ Au. þk¤k yLku nkþk¤k (nkÞh MkufLzhe Mfq÷)kt þkherhf rþûkýLke

rLkýqf VhrsÞkík çkLkkððkkt ykðu÷ Au. økwshkíkkt þkherhf rþûkýLkk rðrðÄ yÇÞkMk¢kuLke krníke òuEyu.

(y) Mke.Ãke.yuzT. (MkrxorVfux ELk rVrÍf÷ yußÞwfuþLk) þkherhf rþûkýkt MkŠxrVfuux fkuMko :

«ðuþ ÷kÞfkík : (1) Äkuhý 12 ÃkkMk (2) MkÞøkk¤ku - 2 ð»ko (3) ðÞÞkoËk : 17 Úke 26 ð»ko

«ðuþ kxu Vkuo : Äku.12Lkwt Ãkrhýk ònuh ÚkÞk çkkË Wå[ fr&™h©e, æÞkö ¼kusLk ÞkusLkk yLku þk¤kykuLke

f[uhe, ç÷kìf Lkt. 9, zkp. Sðhks nuíkk ¼ðLk, økwshkík hkßÞ, økktÄeLkøkh îkhk ònuh¾çkh ykÃkðkkt ykðu Au. su Vkìo

økwshkíkLke íkk Mke.Ãke.yuzT. fku÷uòu íkus su íku rsÕ÷kLke rsÕ÷k rþûkýkrÄfkhe©eLke f[uheyuÚke ¤e þfþu.

«ðuþ kxuLke «r¢Þk :

Äku. 12Lkk økwýLkk ykÄkhu urhx ÞkËeLkk ykÄkhu fw÷ søÞkLkk Ãkkt[ økýk ¼kEyku yLku Mkkík økýe çknuLkkuLku uËkLke

(r¢Þkíf) fMkkuxe kxu xÃkk÷ ÷¾e çkku÷kððkkt ykðu Au. sukt fw÷ Ãkkt[ «ð]r¥k (100 exh Ëkuz, ÷ktçke fqË, Ÿ[e fqË,

økku¤k Vutf yLku ¼kEyku kxu Ãkw÷ yÃMk yLku çknuLkku kxu þÞLkkuíÚkkLk)Lke fMkkuxe ÷uðkkt ykðu Au.

«ðuþ fMkkuxekt ÃkkMk ÚkÞu÷k WuËðkhkuLke fMkkuxeLkk økwý yLku Äku. 12 xfkLkku Mkhðk¤ku fhe íkuLke urhx ÞkËe çkLkkðe

økwýkLkw¢u òríkðkh Mkexku ¼hðkkt ykðu Au.

LkkUÄ : (1) ynª 100 xfk Äkuhý 12Lkk økwýktf íkÚkk 50 xfk þkherhf fMkkuxeLkk økwýktf yu 150 økwýktÚke økýkÞ Au.

(2) hk»xÙ fûkkyu híkøkíkkt ¼køk ÷uLkkh WuËðkhkuLku kxu Ãkkt[ xfk Mkexku økwýkLkw¢u ¼hðkkt ykðu Au.

(çk) çke.Ãke.E. (þkherhf rþûkýkt MLkkíkf) :

«ðuþÃkkºkíkk : Äkuhý 12 ÃkkMk ÚkÞu÷k 17 Úke 26 ð»koLke ôhLkk WuËðkhku «ðuþÃkkºk çkLku Au. Äkuhý 12Lkk Ãkrhýk

çkkË su íku ÞwrLkðŠMkxeLke tsqheÚke MktMÚkk ònuh ¾çkh ykÃke, Vkìo ¼hkðe, «ðuþ fMkkuxe ÷ELku «ðuþ ykÃku Au.

MLkkíkf ÃkAeLkk yÇÞkMk¢ku :

(y) ze.Ãke.yuzT. (çk) çke.Ãke.yuzT.

(y) ze.Ãke.yuzT. (rzÃ÷kuk ELk rVrÍf÷ yußÞwfuþLk) :

«ðuþ ÷kÞfkík : fkuE Ãký ÞwrLkðŠMkxeLkk fkuE Ãký rðãkþk¾kLkk MLkkíkf «ðuþÃkkºk çkLku Au.

MkÞøkk¤ku : yuf ð»koLkku yÇÞkMk¢

ðÞÞkoËk : 20 ð»koÚke 30 ð»koLke ðå[uLke ðÞÞkoËk

«ðuþVkuo : «ðuþ kxu yøkkWLkk þiûkrýf ð»kokt MLkkíkfLke Ãkheûkk ÃkkMk fhu÷ nkuÞ íkuðk s WuËðkhkuLku «ðuþ

ykÃkðkkt ykðu Au. økwshkíkLke íkk Mke.Ãke.yuzT./ze.Ãke.yuzT. fkì÷uòuktÚke íkus rsÕ÷k rþûkýkrÄfkhe©eLke f[uhektÚke

Vkuo ¤e þfu Au. su YçkYkt íkk yMk÷ «kýÃkºkku çkíkkðeLku Lk¬e fhu÷ MktMÚkkkt sk fhkððkLkwt hnu Au.

(çk) çke.Ãke.yuzT. (çku[÷h ELk rVrÍf÷ yußÞwfuþLk) :

yk yÇÞkMk¢ ÞwrLkðŠMkxe îkhk [k÷íkk nkuðkÚke Ëhuf ÞwrLkðŠMkxe ÃkkuíkkLke heíku swËkt swËkt Äkuhýku Ähkðu Au yLku íku

yLkwMkkh «ðuþ ykÃku Au.

yu.Ãke.yuz. (kMxh ELk rVrÍf÷ yußÞwfuþLk) :

«ðuþ Äkuhýku íkk ÞwrLkðŠMkxeykuLkkt y÷øk Au. Vkìo íkus ònuh¾çkh y÷økÚke ykðu Au.

yu.rV÷.

yk yÇÞkMk¢ Võík nkËuð¼kE ËuMkkE þkherhf rþûký nkrðãk÷Þ, MkkËhk, rs. økktÄeLkøkhkt [k÷u Au.

ði‚hwk týËtE™wk y…t™ Au.

17

Ãkeyu[.ze. :

yk yÇÞkMk¢ (1) nkËuð¼kE ËuMkkE þkherhf rþûký nkrðãk÷Þ, MkkËhk, rs. økktÄeLkøkh (2) nu[tÿk[kÞo

W¥kh økwshkík ÞwrLkðŠMkxe, Ãkkxý (3) økwshkík ÞwrLkðŠMkxe, yËkðkË (4) Mkkihk»xÙ ÞwrLkðŠMkxe, hksfkux Mkrník hkßÞLke

íkk ÞwrLk.kt «ðuþ ÃkheûkkLkk ykÄkhu «ðuþ ykÃkðkkt ykðu Au. Ãkeyu[.ze. kxu «ðuþ Ãkheûkk VhSÞkík Au.

fiıÂfi· ¿ÎµLÁÌ· ŒÎıfl ÀÌ«Á˝ ±ıF›¿ıÂfi(NCTE)fiÎ ±Îÿı ⁄Îÿ ÏÂZο ÷flÌ¿ı

ΩıÕΉΠ‹ÎÀı √…flÎ÷‹Î_ ÀÌ«Á˝ ±ıMÀÌÀuÕ ÀıVÀ (TAT) ’flÌZÎÎ ±Î’‰Ì ŒflÏ…›Î÷ »ı.

3.17 «tÚtrf þt¤ttk rþûtf ƒ™ðwk Au ?

…e.xe.Ëe. («tEhe xe[Ëo xÙu®™„ ËŠxrVfux) :

Ätuhý 12 …Ae W…÷çÄ …e.xe.Ëe. yÇËtË¢tk htßÞ Ëhfth™t rþûtý rð¼t„ yk‚„o‚ «tÚtrf rþûtý r™Þtf™e

f[uhe îtht fuLÿeÞ «ðuþ Þtus™t nuX¤ «ðuþ yt…ðttk ytðu Au. «tÚtrf þt¤tytutk ‚t÷e rþûtf ‚hefu™e ™tufhe u¤ððt

txu yt yÇÞtË¢ ¾qƒ sYhe ƒ™u Au. „wsht‚™e «tÚtrf þt¤ttk rðãtËntÞf™t rVõË …„thÚte urhx ytÄthu r™ýqf

ÚttÞ Au.

Ë„ú htsÞtk fw÷ 415 sux÷e ËkMÚttytu îtht …e.xe.Ëe.™tu yÇÞtË¢ þe¾ððttk ytðu Au y™u ‚u™tu «ðuþ Ërr‚

îtht ntÚt Ähðttk ytðu Au. yt yk„u™e ònuh¾ƒh ËttLÞ he‚u u tË ytË…tË ytðu Au yÚtðt …rhýt «rËØ ÚtÞt™t

10 rŒðËtk ytð‚e ntuÞ Au. rþûtf ‚hefu™e ™tufhetk t™h‚ƒt ËtÚtu Ëttrsf sðtƒŒthe òuztÞu÷e Au. ftuE …ý

«ðtntk Ätuhý 12 …tË fÞto …Ae …exeËetk yuzTrþ™ éÞt ƒtŒ ƒu ð»to™e wŒ‚™tu yÇÞtË¢ Au.

«ðuþ fkÞoðkne ykuLk-÷kELk fhðkkt ykðe Au. suLkkÚke økúk rðMíkkhLkk yLkuf rðãkÚkeoykuLku ¼khu nkzkhe ðuXðe Ãkze

Au. ykþk Au fu hkßÞ Mkhfkh «ðuþ fkÞoðkne ÍzÃke, Mkh¤ yLku ÃkkhËþof çkLkkðþu.

www.gujarat-education.gov.in

htßÞtk Ëhfthe „útLx E™ yuEz ‚Útt Mðr™¼oh ËkMÚtttk …e.xe.Ëe. «ðuþ òu„ðtE Au. Mðr™¼oh ËkMÚtttk t¤¾tfeÞ

ËwrðÄt, yæÞt…ftu ð„uhu ‚…tËe™u s «ðuþ u¤ððtu rn‚tðn Au.

3.18 Ätuhý 12 …Ae s™h÷ ™‹Ë„™tu ftuËo

fux÷tf yÇÞtË¢tu ¾qƒ s Ëtht ntuÞ Au, …hk‚w yutk hË ƒnw ytuAt ÷tuftu™u ntuÞ Au. fux÷tf™u yu ûtuºt „‚wk ™Úte.

fux÷tf yÇÞtË¢tu yk„u Ëtstk „uhËs yÚtðt ÞtorŒ‚ òýfthe ntuÞ Au. ™‹Ë„ ‚Útt ntuxu÷ ì™usuLx™t ftuËo rðþu

„wsht‚eytutk ytðe ÂMÚtr‚ Au. su™t txu þiûtrýf ò„]‚‚t sYhe Au. yt yÇÞtË¢ ƒtŒ ™tufhe™e rð…w÷ ‚ftu Au.

sYhe ÷tÞft‚ :

(1) ËttLÞ «ðtn yÚtðt rð¿tt™ «ðtntk Ätuhý 12 …tË,

(2) ðÞ : 17Úte 35 ð»to ntuðe òuEyu.

urhx™wk Ätuhý : s™h÷ ™‹Ë„™t fkuËotk «ðuþ Ätuhý 12tk u¤ðu÷ tfoTË™e urhx wsƒ ¤u Au. rð¿tt™«ðtn™t

rðãtÚteoytu™u yr„ú‚t yt…ðttk ytðu Au.

Vtìo fÞtkÚte ÷uðt™wk ? : ‚u su rsÕ÷ttkÚte Ätuhý 12™e …heûtt …tË fhu÷ ntuÞ ‚u rsÕ÷t™e rËrð÷ ntìÂM…x÷ (Ëhfthe

ntìÂM…x÷)tk ytðu÷ s™h÷ ™‹Ë„ Mfq÷tkÚte yuÂÃ÷fuþ™ Vtìo ¤þu. htßÞtk ¾t™„e ™rËO„ Mfq÷ …ý þY ÚtÞu÷ Au. Œhuf

rsÕ÷t™e ™‹Ë„ Mfq÷tk ‚u rsÕ÷t™wk urhx r÷Mx qfðttk ytðþu.

™‹Ë„™tu ftuËo fÞto …Ae yurhft y™u #ø÷uLztk ™tufhe™e ¾qƒ Ëthe ‚ftu Au.

…nu÷e …ËkŒ„e ƒe.yuËËe. ™‹Ë„ : yurhft, #ø÷uLz y™u ƒeò Œuþtutk ƒe.yuËËe. ™‹Ë„ fhu÷ ntuÞ ‚u™u ™tufhe

¤u Au. „wsht‚ ƒnth fýtoxftk ƒe.yuËËe. ™‹Ë„tk rVrÍfË, furMxÙe y™u ƒtÞtì÷tuS «uÂõxf÷ ËtÚtu 45% tfoTË ntuÞ

íÞtk yuzTrþ™ ¤u Au. ƒnu™tu W…htk‚ ¼tEytu …ý yt ftuËo fhe þfu Au. ƒe.yuË.Ëe. ™rËO„tk Ëhfthe ‚Útt ¾t™„e

ËkMÚtttk «ðuþ txu fuLÿeÞ Ërr‚, ƒe.su.urzf÷ ftu÷us, rËrð÷ fìB…Ë «ðuþ Vtìo ¼hðwk.

yÄehtE yu yíÞk‚ ¾htƒ «fth™e Íz… Au.

18

3.19 M.Sc. (CA & IT) & MBA (5 years)

Ätuhý 12 …Ae þwk direct M.Sc. / MBA ftuËotk «ðuþ ¤e þfu ? ½ýt™u yt ðt‚Úte ™ðtE …ý ÷t„þu. …hk‚w

yt ðt‚ Ët[e ‚tu Au s y™u yt ftuËo yuf career option ‚hefu Ÿ[e xftðthe Ähtð‚t rðãtÚteoytutk «Út …ËkŒ„e ƒ™u Au.

ftuËo : (1) M.Sc. in Computer Applications and Information Technology (CA & IT),(2) MBA (5 yrs)

yt ftuËo „wsht‚ Þwr™ðŠËxe™e fu. yuË. Mfq÷ ytìV rƒÍ™uË ì™usuLx, yŒtðtŒ ¾t‚u ÚtE þfu Au.

• …tk[ ð»to™tu (…qýo ËÞ™tu) EÂLx„úuxuz rz„úe ftuËo Au.

• Ätuhý 10 («Út «Þí™tk) y™u Ätuhý 12 («Út «Þí™tk s)

• s™h÷ yÚtðt ËtÞLË þt¾ttk …tË ÚtÞt ntuÞ ‚u sYhe Au. (yk„úuS …ý yuf rð»tÞ ‚hefu sYhe.)

• yttk™tu ftuE yuf rð»tÞ …ý Ätu. 12tk ytð~Þf Au :

(1) uÚtuurxfË (2) MxurxÂMxfË (3) yur÷uLxTË ytìV yuftWLxLËe (4) yur÷uLxTË ytìV ƒwf-fe®…„

(5) furMxÙe (6) ƒtÞtì÷tuS (7) rVrÍfË

Ätu. 12 ytuAttk ytuAt 50% tfoË (SC/ST 45% tfToË) ËtÚtu …tË ÚtÞt ntuÞ ‚u sYhe Au.

ƒuXftu : • MBA (5 years EÂLx„úuxuz ftuËo) - fw÷ 225 ƒuXftu. • M.Sc. (CA & IT) - 210 ƒuXftu

Ätu. 12™t …rhýt™t ònuh ÚtÞt ƒtŒ „wsht‚ Þwr™ðŠËxe™e «ðuþ ònuht‚ ƒnth …zu Au. Ätu. 12™t Merit™u ytÄthu

s «ðuþ ¤u Au.

nu[kÿt[tÞo W¥th „wsht‚ Þwr™ðŠËxe …txý ¾t‚u …ý M.Sc. (CA & IT)™tu …tk[ ð»to™tu ftuËo W…÷çÄ Au s. ynª

…ý W…h sýtðu÷ ÷tÞft‚ Ähtð‚t ntuÞ ‚uytu «ðuþ txu yhS fhe þfu Au. …txý ¾t‚u fw÷ 80 ƒuXftu Au.

ËttLÞ he‚u Ätu. 12tk 80% fu ðÄw tfToË Ähtð‚t ntuÞ ‚uytu s yt yÇÞtË¢tutk «ðuþ ¤ððt™e ytþt ht¾e

þfu Au. MBA (EÂLx„úuxuz) y™u M.Sc. (CA & IT) - yt ƒk™u yÇÞtË¢tu Ëtht fthrfŒeo rðfÕ…tu t™ðttk ytðu Au.

ðeh ™oŒ ŒÂûtý „wsht‚ Þwr™ðŠËxe, Ëwh‚ ¾t‚u M.Sc. (ELVtuuoþ™ yìLz ftìBÞwr™fuþ™ xufT™tì÷tuS)™tu ƒu ð»to™tu

ftuËo …ý ÚtE þfu Au. ÞtŒ hnu, yt ftuËotk Ätu. 12 …Ae ™nª …hk‚w „úìsÞwyuþ™ …Ae s «ðuþ ¤u Au. yux÷u fu B.Sc.(fBÃÞqxh ËtÞLË / B.C.A., B.E. fBÃÞqxh / IT )tk ytuAttk ytuAt 50% ËtÚtu …tË ÚtÞt ntuÞ ‚uytu s yt ðeh ™oŒ

Œ. „wsht‚ Þwr™.™t ftuËotk «ðuþ u¤ðe þfu Au.

M.Sc. IT Ãkkt[ ð»koLkku fkuMko

1. fu.yuMk.Mfq÷ ykuV uLkusuLx, økws. ÞwrLk. yËkðkË 210 çkuXf

2. nu[tÿk[kÞo LkkuÚko økws. ÞwrLk., Ãkkxý 160 nuXf

3. f]»ýðko fåA ÞwrLkðŠMkxe, ¼qs 80 çkuXf

4. Mkkihk»xÙ ÞwrLk., hksfkux 70 çkuXf

5. ðehLkoË MkkWÚk økws. ÞwrLk., Mkwhík 120 çkuXf

MBA Ãkkt[ ð»koLkku fkuMko

1. fu.yuMk.Mfq÷ ykuV uLkusuLx, økws. ÞwrLk. yËkðkË 225 çkuXf

2. f]»ýðko fåA ÞwrLkðŠMkxe, ¼qs 75 çkuXf

3.20 rhËtuËo BtturçtÕttRÍu~tLt

yuf ËBtGtu Vkz yufºt fhÔttLtwk ftBt fkÃtLteLtt ztÞhuõxhtu fu uLkusuLx WÃth Atuze ŒuÔttBttk ytÔtítw nítwk. AíttkGt ÔtÄíte

«rítMÃtÄto Ôtt¤e ŒwrLtGtt, sGttk ÕttÇt Lt fBttÔtLtth ËkøtXLt ÔtÄw Ër¢Gt ÚtE hÌttk Au, íGttk Vkz VTÕttu ò¤Ôte htÏtÔtwk ÎtÛtwk ÔtÄw frXLt

Au. Vkz rhËtu‹Ëøt suÔtt yÎtht ftBtBttk fuxÕttkf yk~tu r~tMít ítÚtt fÂLMxxLMke ÕttÔtÔtt yuË. Ãte. siLtu rhËtuËo BtturçtÕttRÍu~tLtBttk

åtth BttËLttu ËŠxrVfux «tuøtútBt ~tÁ fGttuo Au. “ítuLttu BtítÕtçt Au yÔGtÔtÂMÚtít ÃtØrítLte søGttyu ÔtÄw ËkøtrXít heítu Vkz fÕtuõ~tLt

fhÔttu, suÚte ítu ytìøtuoLttRÍu~tLtLtt Wvu~tLtu ÎtÛttk yk~tu ÃtqÛto fhu.” ÃthtÃtht yu Au fu øtuh-Mkhfkhe ËkøtXLttu ßGtthu ÃtÛt ÃttuíttLtwk

ÔtítoBttLt Vkz ÏtítBt fhe Œu Au, íttu Vkz yufºk fhðk Bttxu Œhuf ÔtÏtítu sYrhGttít ytÄtrhít çtLttÔttu, ftGto¢Bttu fu ÃtAe ÕttuftuLttu

Ënthtu Õtu Au. rLtÂùít heítu yt Ëítít åttÕte ~tfu ítuÔte ÔGtÔtMÚtt LtÚte yLtu nÔtu ÏttË fheLtu Bttuxt ËkøtXLttu rhËtuËo sLthu~tLt suÔtt

BtníÔtLtt ftBt Bttxu «tuVu~tLtÕt xÙu®Ltøt Btu¤ÔtÕt Õttuftu Ãth ÇthtuËtu fhe hÌttk Au. ítuLttu Wvu~t yíGtth ËwÄe yËkøtrXít yLtu

f‚oÔÞr™c …whw»t ftuE rŒðË r™htþ Út‚tu ™Úte.

19

rÔtÏtuhtGtuÕt «Ôt]Â¥tLtu ËkøtrXít «Ôt]r¥tBttk çtŒÕtÔttu Au. huøGtwÕth ztìLtËo, $xhLtu~tLtÕt yuLsMkeMk, huøGtwÕth «tuøtútBË Ôtzu Vkz

BtturçtÕttRÍu~tLt suÔtt rÔt»tGttu ÇtÛttÔttGt Au.

Btwÿt EÂLMxxâqx Vtìh ftìBGtwrLtfu~tLt (yBtŒtÔttŒ), ÍurÔtGtËo EÂLMxxâqx ytìV uLkusuLx (ÇtwÔtLtuïh) ítÚtt ÇtthíteGt rÔtãt

ÇtÔtLt suÔte ÎtÛte çte-MfqÕttu ÃtÛt yt ftuËoLte ytìVh fhe hne Au. yuLtSyu ítÚtt ËtBttrsf ûtuºtLtt áÂüftuÛttuBttk ÃtrhÔtítoLtLttu

BtítÕtçt Au yt «tuVu~tLtÕttuLtt ŒhÔttsu ZøtÕtt ítftuLte ŒMítf.

rhËtuËo BtturçtÕttRÍu~tLtBttk huøGtwÕth ztìLtËo, ELxhLkuþLk÷ øtútkxTË rÔtøtuhuBttkÚte Vkz sLthu~tLtLte ËkøtrXít ÃtØrítytuLte

ytiÃtåttrhf íttÕteBt yÃttGt Au. yBtu yuLtSytuLtt áÂüftuÛtBttk ÃtrhÔtítoLt òuE hÌtt Aeyu. ítuytu yuzntìfLtu çtŒÕtu «tuVu~tLtÕt Vkz

huÍh åttnu Au.

GttuøGtítt: ftuE ÃtÛt rÔt»tGtBttk øtúußGtwyu~tLt, ËtÚtu ËkçtkrÄít ftBtLttu yLtwÇtÔt. ftuËo Ve : Á. 15,000

EÂLMxxâqx : yuBtytEËeyu, yuËÃtesuytEyuBtyth, yuõËytEyuBtçte, ÇtthíteGt rÔtãt ÇtÔtLt.

kLkðeLke n¥kk yukt LkÚke íku þwt Au çkÕfu yukt Au fu íku þwt çkLke þfu Au.

yLkwMkqr[ík òríkLkk rðãkÚkeoykuLku Wå[ yÇÞkMk kxu «kó Mkhfkhe MknkÞ

• Äkuhý -11 MkkkLÞ «ðkn (rð¿kkLk«ðkn rMkðkÞ)kt Ëk¾÷ ÚkLkkh rðãkÚkeoykuLku xÞwþLk kxu «Úk ð»ko

Y. 8,000 yLku çkeò ð»kuo Y. 4,000 MknkÞ ykÃkðkkt ykðu Au. íkÚkk Äkuhý-11 rð¿kkLk«ðknkt

Ëk¾÷ ÚkLkkh rðãkÚkeoykuLku xÞwþLk kxu «Úk ð»kuo Y. 15,000 yLku çkeò ð»kuo Y. 10,000Lke MknkÞ

ykÃkðkkt ykðu Auu.

• fkì÷us MkkÚku Mktf¤kÞu÷k Akºkk÷Þkt hnuíkk rðãkÚkeoykuLku VtzktÚke ¼kusLk çke÷ MknkÞ íkhefu Ëh rnLku

Y. 600 rðãkÚkeo ËeX ykÃkðkkt ykðu Auu.

• rMkrð÷, rfurLkf÷, R÷urõxÙf÷, ykŠfxuf, Ã÷kÂMxf yLku VkELk ykxoLkk «Úk ð»kokt yÇÞkMk fhíkkt

rðãkÚkeoLku Y. 3,000Lke LkkýkfeÞ MknkÞ ykÃkðkkt ykðu Au.

• ÃkwMíkf çkìtf ÞkusLkk nuX¤ ìrzf÷, yuÂLsrLkÞ®høk, yurøkúfÕ[h, ðuxheLkhe, Ãkkur÷xufrLkf, ÷kì, Mke.yu.,

yu.çke.yu., çkkÞkuMkkÞLMk suðk yÇÞkMk¢kukt yÇÞkMk fhíkkt rðãkÚkeoykuLku ÃkwMíkfkuLke ®fíkLkk Ãkkt[ xfk

rzÃkkurÍx ÷ELku çku rðãkÚkeo ËeX yuf Mkux ykÃkðkkt ykðu Auu. yLkwMLkkíkfkt yÇÞkMk fhíkkt rðãkÚkeoykuLku

rðãkÚkeoËeX yuf Mkux ykÃkðkkt ykðu Au.

• fkìŠþÞ÷ ÃkkÞ÷kux ÷kÞMkLMkLke íkk÷e u¤ððk EåAíkk yLkwMkqr[ík òríkLkk rðãkÚkeoykuLku Y. 20 ÷k¾

MkwÄeLke ÷kìLk 4 xfkLkk ÔÞksu ykÃkðkkt ykðu Au.

• rðËuþkt Wå[ yÇÞkMk yÚkuo sðk køkíkk rðãkÚkeoykuLku Y. 10 ÷k¾Lke 4 xfk ÔÞksu ÷kìLk ykÃkðkkt

ykðu Au.

• zkì. yktçkuzfh Mkhfkhe Akºkk÷Þkukt nkrðãk÷Þkt yÇÞkMk fhíkk yLkwMkqr[ík òríkLkk rðãkÚkeoykuLku

íkk Mkð÷íkku rðLkk qÕÞu ykÃkðkkt ykðu Au.

• kk Mkknuçk Vzfu ykËþo rLkðkMke þk¤kykukt yLkwMkqr[ík òríkLkk íkusMðe rðãkÚkeo/rðãkÚkeoLkeykuLku hnuðk,

¼ýðkLke rðLkk qÕÞu Mkøkðz yuf s fuBÃkMkkt ¤e hnu íku kxu hkßÞkt 18 ykËþo rLkðkMke þk¤kyku

[÷kððkkt ykðu Au.

• yuMk.yuMk.Mke. çkkìzoLke Ãkheûkkkt «Úk ¢ u¤ðíkk íkusMðe rðãkÚkeoykuLku yLkw¢u Äkuhý-10 yLku 12kt

íkk «ðknkt ykðLkkhLku ELkk ykÃkðkkt ykðu Au.

• ÃkMktË ÚkÞu÷e kæÞrf yLku Wå[íkh kæÞrf þk¤kykukt yLkwMkqr[ík òríkLkk íkusMðe rðãkÚkeoykuLku rþ»Þð]r¥k

ykÃkðkkt ykðu Au.

• yuMk.Mke.yuMk.xe. rðãkÚkeoykuLku þiûkrýf ÷kìLk Ãkh ÔÞks MkçkMkeze ¤þu. Mkhfkhe kLÞíkk «kó fkì÷uòukt

Wå[ rþûký u¤ðLkkh yLku ykŠÚkf heíku ÃkAkík òríkLkk rðãkÚkeoykuLku ykÃkðkkt ykðíke þiûkrýf ÷kìLk Ãkh

ÔÞks MkçkMkeze ykÃkðkLkwt fuLÿ Mkhfkhu ònuh fÞwO Au.

20

4. ht»xÙeÞ ËkMÚtttk rðrþü yÇÞtË¢

4.1 „wsht‚ ™uþ™÷ ÷tu Þwr™ðŠËxe - 5 ð»to™tu EÂLx„úuxuz LLB (Hons.) «tu„út

„wsht‚ Ëhfth îtht MÚt…tÞu÷ „wsht‚ ÷tì Þwr™ðŠËxetk …tk[ ð»to™t ËÞ„t¤t™t ºtý yÇÞtË¢ Au :

(1) B.A., LL.B. (Honours), (2) B.Sc., LL.B. (Honours), (3) B.Com., LL.B. (Honours)Œhuf yÇÞtË¢ txu 60-60 ƒuXftu Au.

• ftuý yt ftuËotk «ðuþ u¤ðe þfu ?

ytuAttk ytuAt 50% tfoTË ËtÚku 10 + 2 yufÍt. su ‚u rð»tÞsqÚttk …tË fhe ntuðe òuEyu. yt fðtìr÷Vt#„

10 + 2™e …heûtt yt…e hnu÷t rðãtÚteo …ý W…Þwoõ‚ yÇÞtË¢tutk «ðuþ txu yhS fhe þfu.

• ðÞÞtoŒt : su ‚u þiûtrýf ð»to™e 1÷e sw÷tE™t htus WuŒðth™e ðÞ 20 ð»toÚte ytuAe ntuðe òuEyu.

(SC/ST WuŒðthtu txu 22 ð»toÚte ytuAe.)

yt yÇÞtË¢tutk «ðuþ All India Entrance Test y™u Pre Admission ELxhÔÞq™u ytÄthu yt…ðttk ytðþu.

«ðuþ …heûtt u tËtk yŒtðtŒ, ðztuŒht, [uÒttE, rŒÕne, sÞ…wh, ftu÷fíkt, wkƒE, htsftux y™u Ëwh‚ fuLÿtu …h ÷uðttk

ytðþu. yt «ðuþ …heûtt yk‚„o‚ WuŒðthtu™tu ftÞŒt™u fthrfŒeo ‚hefu y…™tððt txu™tu yr¼„, s™h÷ ™tu÷us ‚Útt

ðýo™tíf/analytical sðtƒtu yt…ðt™e WuŒðth™e ytðz‚ [ftËðttk ytðþu. Entrance Test™u 80% ‚Útt ELxhÔÞq™u

20% weightage yt…ðttk ytðþu.

Ëh™twk : Registar, Gujarat National Law University, Old NIFT Campus, E-4, GIDC, ElectronicZone, Gandhinagar 382 028. ðuƒËtEx : www.gnlu.ac.in

4.2 fku™ ÷ku yuzrþ™ xuMx (f÷ux)

ÞkuøÞŒk ytzh „úußÞwyux kxu :

ƒkhk ÄkuhÛkkt ykuAkkt ykuAk 50% u¤ðu÷k nkuðk òuEyu.

yu‚‚e/yu‚xe/ykuƒe‚e y™u rðf÷kt„kuyu 45% ‚kÚku ƒkhwt ÄkuhÛk …k‚ fhu÷wt nkuðwt òuEyu.

ƒkhk ÄkuhÛk™e …heûkk yk…e hnu÷k rðãkÚkeoyku …Ûk f÷ux™e …heûkk yk…e þfu Au.

‚kkLÞ ð„o™k WuËðkhku kxu n¥k ðÞÞkoËk 20 ð»ko.

yu‚‚e/yu‚xe y™u rðf÷kt„ WuËðkhku kxu n¥k ðÞÞkoËk 22 ð»ko™e Au.

…kuMx „úußÞwyux kxu :

fkuE…Ûk kLÞŒk…úkÃŒ Þwr™ðr‚oxektÚke yu÷yu÷.ƒe./ƒe.yu÷.™e rz„úe nkuðe òuEyu.

yu÷yu÷.ƒe./ƒe.yu÷.kt WuËðkhu 55% fhŒkt ykuAk kfo u¤ðu÷k ™ nkuðk òuEyu.

yu‚‚e/yu‚xe/ykuƒe‚e y™u rðf÷kt„kuyu ykuAkkt ykuAk 50% u¤ðu÷k nkuðk òuEyu.

f÷ux …heûkk™e …ØrŒ : ytzh „úußÞwyux kxu

fw÷ 20 kfo™e …heûkk nkuÞ Au, sukt 40 kfo yt„úuS y™u fkuB…úenuL‚™, 50 kfo™wt ‚kkLÞ ¿kk™ ŒÚkk fhtx yVu‚o,

20 kfo™wt „rÛkŒ, 45 kfo™wt ÷kuSf÷ heÍ™ª„ y™u 45 kfo™k fkÞËkfeÞ òøk]rŒ ‚tƒtrÄŒ …ú§ku …qAðkkt ykðu Au.

…heûkkkt fw÷ 200 …ú§ku …qAkÞ Au. …heûkk™ku ‚Þ ƒu f÷kf™ku nkuÞ Au.

…kuMx „úußÞwyux kxu :

…heûkkkt ÷ku ykuV fkuLxÙufxT‚, ÷ku ykuV xkuxoT‚, r¢r™÷ ÷ku, ƒtÄkhÛkeÞ fkÞËku y™u ÷e„÷ rÚkÞhe ‚kÚku òuzkÞu÷k

‚ðk÷ …qAðkkt ykðu Au.

…heûkkkt 100 …ú§ku ðifÂÕ…f nkuÞ Au. sukt Ëhuf™ku 1 kfo nkuÞ Au. ƒu r™ƒtÄ …qAkÞ Au, sukt Ëhuf™k 50 kfo nkuÞ

Au.

…heûkk™ku fw÷ ‚Þ ƒu f÷kf™ku nkuÞ Au.

Vkuo fÞkt ¤þu ?

f÷ux …heûkk kxu ykuyuykh yhS…ºk, ƒúkuþh ‚kÚku Yk. 150 yk…e™u Ëuþ™e ƒÄe s …kuMx ykurV‚kuktÚke fu Ëuþ™e

12 ™uþ™÷ ÷ku Þwr™ðr‚oxeykuktÚke …úkÃŒ fhe þfkÞ Au. www.clat.ac.in

þiûkrýf MktMÚkkykukt rþûkfu MðåA yLku MkwMktMf]ík ðkíkkðhýLkwt rLkkoý fhðwt òuEyu.

21

4.3 f÷ux …heûkk ykÞkursŒ fhŒe ™uþ™÷ ÷ku Þwr™ðr‚oxeyku

„wshkŒ ™uþ™÷ ÷ku Þwr™ðr‚oxe, „ktÄe™„h (Syu™yu÷Þw)

Ä ðuMx ƒt„k÷ ™uþ™÷ Þwr™ðr‚oxe ykuV ßÞwzeþeÞ÷ ‚kÞL‚e‚, fku÷fkŒk (zƒÕÞwƒeyu™Þwsuyu‚)

™uþ™÷ ÷ku Mfw÷ ykuV EÂLzÞk Þwr™ðr‚oxe, ƒut„k÷wÁ (yu™yu÷yu‚ykEÞw)

yu÷yuyu÷yu‚yuykh Þwr™ðr‚oxe ykuV ÷ku, niËhkƒkË (yu™yuyu÷yu‚yuykh)

™uþ™÷ ÷ku ELMxexâwx Þwr™ðr‚oxe, ¼ku…k÷ (yu™yu÷ykEÞw)

Ä ðuMx ƒt„k÷ ™uþ™÷ Þwr™ðr‚oxe ykuV ßÞwzeþeÞ÷ ‚kÞL‚e‚, fku÷fkŒk (zƒÕÞwƒeyu™Þwsuyu‚)

™uþ™÷ ÷ku Þwr™ðr‚oxe, òuÄ…wh (yu™yu÷Þw)

rnËkÞŒwÕ÷k ™uþ™÷ ÷ku Þwr™ðr‚oxe, hkÞ…wh (yu[yu™yu÷Þw)

zku. hk™kunh ÷kurnÞk, ™uþ™÷ ÷ku Þwr™ðr‚oxe, ÷¾™W (ykhyuyu÷yu™yu÷Þw)

hkSð „ktÄe ™uþ™÷ Þwr™ðr‚oxe ykuV ÷ku, …rxÞk÷k (ykhSyu™Þwyu÷)

[kÛkfÞ ™uþ™÷ ÷ku Þwr™ðr‚oxe, …x™k (‚eyu™yu÷Þw)

™uþ™÷ Þwr™ðr‚oxe ykuV yuzðkLMz ÷e„÷ MxzeÍ, fku[e (yu™Þwyuyu÷yu‚)

™uþ™÷ ÷ku Þwr™ðr‚oxe, rËÕne (yu™yu÷Þwze)

ðfe÷kŒ™ku ÔÞð‚kÞ :

Îkhkt, Mfw÷-fku÷uskt fu ykurV‚kt …kuŒk™k n¬™e hsqykŒ ™ fhe þfŒe ÔÞÂfŒ kxu òu yk…Ûku hsqykŒ fheyu

Œku yk…Ûk™u Îkýeðkh ‘yu™k ƒË÷u Œwt fu ðfe÷kŒ fhu Au ?’ yuðwt fnuðkkt ykðu Au, ¾Át™u ! ƒ‚, yk heŒu fkuEf™k n¬

kxu fu fkuEf™u ÚkÞu÷ yLÞkÞ fu ™wf‚k™™u fkÞËk™e …rh¼k»kkkt ŒfoƒØ Ë÷e÷ku ‚kÚku y‚hfkhf heŒu hsqykŒ fhe r™ðuzku

÷kðe yk…™kh ÔÞÂfŒ™u ðfe÷, yuzðkufux fu ÷kuÞh fnu Au, y™u Œu™k îkhk fhðkkt ykðŒe fk„ehe™u ðfe÷kŒ Œhefu

yku¤¾ðkkt ykðu Au. yu heŒu, yuzðkufux LÞkÞ …úÛkk÷e Œus Ëuþkt …úðŒok™ rðrðÄ ƒkƒŒku™k fkÞËk™ku òÛkfkh r™»ÛkkŒ

Au. yuzðkufux Œu™k y‚e÷™e ðkŒ æÞk™Úke ‚kt¼¤u Au, ƒhkƒh ‚su Au y™u Œu™u ÷k„w …zŒk fkÞËk Œus ¼qŒfk¤™k

‚tƒtrÄŒ [wfkËkyku™u xktfe™u ÔÞÂfŒ™u LÞkÞ y…kððk ¼khŒeÞ LÞkÞ …úÛkk÷e y™w‚kh ÞkuøÞ MŒhu ÞkuøÞ heŒu hsqykŒ fhu Au.

fkÞËk ûkuºku yÇÞk‚¢ku

fkÞËk™k ûkuºku fkhrfËeo Îkzðk yu÷yu÷.ƒe.™e rz„úe u¤ððe ykð~Þf Au. fkuE…Ûk VufÕxekt „úußÞwyux ÚkÞk …Ae

yu÷yu÷.ƒe.™k yÇÞk‚¢kt òuzkE þfkÞ. yk yÇÞk‚¢ „úußÞwyux …Ae ºkÛk ð»ko™ku Au, su™k ƒu ¼k„ …zu Au,

þYykŒ™k ƒu ð»ko™u yu÷yu÷.ƒe. s™h÷ y™u …kA¤™k yuf ð»ko™u yu÷yu÷.ƒe. M…u~Þ÷ Œhefu yku¤¾ðkkt ykðu Au.

yux÷u yu fne þfkÞ fu ºkÛk ð»kokt ƒu rz„úe ¤u Au. yu÷yu÷.ƒe. M…u~Þ÷kt ¾k‚ fhe™u LÞkÞ …úÛkk÷e™e …úr¢Þk™k fkÞËk

Œus rðrðÄ yt„u™e …úuÂfxf÷ xÙur™t„ yk…ðkkt ykðu Au. yk, „úußÞwyux Úkðk™k ºkÛk ð»ko y™u yu …Ae yu÷yu÷.ƒe.™k

ºkÛk ð»ko „Ûkeyu Œku yu heŒu fkhrfËeo þY fhðk kxu fw÷ A ð»ko ÷k„u Au. yu™k ƒË÷u su Þwðk™kuyu fkÞËk™k ûkuºku s …kuŒk™e

fkhrfËeo Îkzðe Au, Œu™k kxu …kt[ ð»ko™ku ELxe„úuxuz ƒe.yu. yu÷yu÷.ƒe.™ku yÇÞk‚¢ yu W¥k rðfÕ… „Ûke þfkÞ.

fkuE…Ûk …úðknkt 45% ‚kÚku ÄkuhÛk-12 …k‚ fh™kh rðãkÚkeo yk …kt[ ð»ko™k yÇÞk‚¢kt …úðuþ u¤ðe þfu Au. ƒkh

fkWL‚e÷ ykuV EÂLzÞk îkhk swËk swËk hkßÞkukt ™uþ™÷ ÷ku Þwr™ðr‚oxe™e MÚkk…™k fhe Au, su ytŒ„oŒ „ktÄe™„h ¾kŒu

„wshkŒ ™uþ™÷ ÷ku Þwr™ðr‚oxe ykðu÷e Au. yk W…hktŒ yu.yu‚. Þwr™ðr‚oxe, ðzkuËhk Œus ‚hËkh …xu÷ Þwr™ðr‚oxe ‚kÚku

‚t÷ø™ ykÛktË ÷ku fku÷us ‚rnŒ yËkðkË™e r™hk Þwr™ðr‚oxe ¾kŒu „wshkŒkt kºk [kh s søÞkyu …kt[ ð»ko™ku yk

ELxe„úuxuz yÇÞk‚¢ W…÷çÄ Au.

…kt[ ð»ko™k yÇÞk‚¢kt …úðuþ kxu ™uþ™÷ ÷uð÷ W…h fku™ yuLxÙL‚ xuMx ÞkuòÞ Au. su™k …rhÛkk™u ykÄkhu

…úðuþ Vk¤ððkkt ykðu Au. yu÷yu÷.ƒe. ÚkÞk …Ae yk„¤ yu÷yu÷.yu. …Ûk fhe þfkÞ Au. yu÷yu÷.yu.kt fku…kuohux

÷ku, ELxh™uþ™÷ ÷ku, ELxu÷ufåÞwy÷ …úku…xeo ÷ku, r‚rð÷ ÷ku, r¢e™÷ ÷ku ð„uhu rð»kÞkuktÚke fkuE yuf …‚tË fhe fkuE yuf

[ku¬‚ fkÞËk™k M…u~Þk÷eMx ÚkE þfkÞ Au. yu÷yu÷.yu. …úkÛkkt yÎkÁt Au, y™u Ëh ð»kuo Œu™wt …rhÛkk ¾qƒ s ™e[wt

ykðu Au. òu fu, yu ðkŒ n¥ð™e Au fu, yu÷yu÷.yu. fh™kh™wt Mxux‚ ¾kM‚wt W[wt „ÛkkÞ Au.

‚V¤ fu Úkðwt ?

kºk fkÞËk™e rz„úe u¤ððkÚke ‘yuzðkufux’ sYh ÚkE þfkÞ Au, …htŒw ‚V¤ yuzðkufux ƒ™e þfkŒwt ™Úke. fkÞËk™k ûkuºku

‚V¤ fkhfËeo Îkzðe nkuÞ Œku Œkhkkt krnŒe ðkt[e™u Œu™wt ‚[kux yÚkoÎkx™ fhðk™e ykðzŒ nkuðe yíÞtŒ sYhe Au.

¼khíkeÞ MktMf]rík yLku ÃkhtÃkhk nsw Ãký Mk[ðkE hne nkuÞ íkku íku ‘k’-ËhuðíkLkkt Au.

22

fkuE…Ûk rfM‚k™e rð„Œðkh AÛkkðx fhe™u rð~÷u»kÛkkíf rð[kh fhðk™e ûkŒk Œ™u ƒeò yuzðkufux fhŒkt swËk …kzu Au.

fkuxoYkt fu‚ [k÷Œku nkuÞ íÞkhu y…e÷ fhðk, ÔÞðÂMÚkŒ rðhkuÄ fhðk Œus ywf rfM‚kkt yLÞkÞ ‚ku ¼kt„e …zâk

nkuðk™ku yr¼™Þ fhðk™e ykðzŒ ÔÞÂfŒ™u …úr‚Ø yuzðkufux ƒ™kðu Au. yt„úuS ¼k»kk …h …ú¼wíð Ähkð™kh ÔÞÂfŒ …kuŒk™wt

fkÞoûkuºk MÚkkr™f MŒhuÚke hk»xÙeÞ MŒhu rðf‚kðe þfu Au.

™kufhe fu Mð-ÔÞð‚kÞ

yu÷yu÷.ƒe. fu yu÷yu÷.yu. ÚkÞk …Ae ™kufhe y™u MðŒtºk ÔÞð‚kÞ ƒt™u™e Œfku Au. yu÷yu÷.yu. ÚkÞu÷k

Þwðk™ku™u fku÷uòukt yæÞk…f Œhefu ™kufhe ¤e þfu Au. ðfe÷kŒ™k Úkkuzkf y™w¼ð …Ae „ðuoLx Ã÷ezh Œus ƒnku¤k

y™w¼ð …Ae Ëuþkt n¥ð™k „ÛkkŒk yuzðkufux s™h÷, yux™eo s™h÷, ‚ku÷e‚exh s™h÷, sMxe‚ ð„uhu nkuÆkyku W…h

…Ûk fk™w™e ‚uðkyku yk…ðk™wt ‚ki¼køÞ ¤e þfu Au. yu÷yu÷.ƒe. M…u~Þ÷ …k‚ ÚkÞu÷k Þwðk™ku S.…e.yu‚.‚e.™e ònuhkŒ

yLðÞu yhS fhe …heûkk …k‚ fhu Œku VMxo f÷k‚ ßÞwzeþeÞ÷ uSMxÙux …Ûk ÚkE þfu Au. ¾k™„e ûkuºku …ý fux÷kf ™kktrfŒ

ðfe÷ku™e …uZekt Œus fux÷ef Õxe™uþ™÷ ft…™eykukt …Ûk ft…™e ðŒe fkÞËkfeÞ …ú§ku n÷ fhðk kxu yu÷yu÷.ƒe. fu

yu÷yu÷.yu. ÚkÞu÷k Úkkuzk y™w¼ðe ÔÞÂfŒyku™u ™kufhe ¤e þfu Au. fkuE ™kktrfŒ yuzðkufux ‚kÚku xÙur™t„ ÷E MðŒtºk

ÔÞð‚kÞ fh™kh yuzðkufux ÔÞð‚kÞkt k™ y™u ku¼k ‚kÚku ÎkÛke ‚khe ykðf W¼e fhe þfu Au. yu÷yu÷.ƒe. yu yuf

…úkuVuþ™÷ rz„úe nkuE yu÷yu÷.ƒe. fu yu÷yu÷.yu. fh™kh Þwðk™ku ™kufhe fhŒkt …kuŒk™ku MðŒtºk ÔÞð‚kÞ fhu Œu ðÄw

EåA™eÞ Au.

4.4 ÃkuxLx ÷ku

ELxuÕtuõåGtwyÕt «tìÃtxeo yÚtÔtt çttiÂØf ËBÃtÂ¥t rçtÍLtuË ftìBÃtexLMkLtt BtwÏGt ûtuºt íthefu QÃtMGtwk Au. Ãttkåt Ôt»toLtt øtt¤t,

1997-2001 ŒhBGttLt GtwLttRxuz MxuxTË ÃtuxLx yìLz xÙuzBttfo ytìrVË (GtwyuËÃtexeytu)yu ÕtøtÇtøt 5 ÕttÏt Ãtuxkxtu ytÃGttk Au.

yt ytkfztytuÚte MÃtü ÚttGt Au fu ËBtøtú rÔtïBttk fkÃtLteytuBttk Ãtux®LxøkLte «Ôt]Â¥t Ãtwhòu~tBttk åttÕte hne Au.

rŒÕne ÂMÚtít øÕttuçtÕt EÂLMxxâqx ytìV ELxuÕtuõåGtwyÕt «tìÃtxeo (SytEytEÃte)Bttk ELxhLtu~tLtÕt ÃtuxLx yLtu ELxuÕtuõåGtwyÕt

«tìÃtxeoBttk A BttËLttu ÃttuMx øtúìßGtwyux «tuøtútBt åtÕttÔttGt Au. yt ftuËoBttk ÃtuxLx ftLtqLt ítÚtt ftìÃtehtRx ftLtqLt suÔtt ÃthtÃthtøtít

ytEÃte ftuŠËË WÃthtkít VtBttoMGtwrxfÕË, ytExe, rBtfurLtfÕt, furBtfÕt yLtu çttGttuxufTLttìÕttìS ÃtuxLx «ìÂõxË suÔtt ÔtÄw yuzðkLMk

ftuŠËË ÃtÛt ÇtÛttÔttGt Au. ytkíthht»xÙeGt yufuzrBtr~tGtLt, ytEÃte yuxtìLteo, ÃkuxLx yusLx yLtu hurMkzLx VìfÕxe ytkíthht»xÙeGt

yÇGttË¢BttuÚte ÔttfuV fhtÔtÔtt íttÕteBt ytÃtu Au. ítuBttk ÃkuxLx yLtu ytEÃteLtt «ìÂõxfÕt, rçtÍLtuË yLtu ftLtqLte ÃttËtytu Ãth

ÏttË æGttLt yÃttGt Au. yt «tuøtútBtBttk Çttøt ÕtuLttht uLx®høk Ëu~tLt Ôtzu yBturhfe yLtu GtwhturÃtGtLt «ìÂõx~tLth ítuBts yuxtìLteo

îtht ~teÏtu Au. yt ftuËo ËtRkË ítÚtt yuÂLsrLtGt®høt fu ítuLttÚte ËkçtkrÄít rÔt»tGtLtt çkìføkúkWLz ÄhtÔtítt rÔtãtÚteoytu Bttxu ítiGtth

fhtGttu Au.

ytEytExe-ÏtzøtÃtwhLte htSÔt øttkÄe MfqÕt ytìV ELxuÕtuõåGtwyÕt «tìÃtxeo ÕttìBttk ºtÛt Ôt»toLttu VwÕt xtRBt hurMkzuÂLþÞ÷

yuÕtyuÕtçte «tuøtútBt åtÕttÔttGt Au, suLttÚte ELxuÕtuõåGtwyÕt «tìÃtxeo htRxTËBttk MÃtur~tGtÕttRÍu~tLt çttŒ çtìåtÕth ytìV ÕttìLte rzøtúe

yÃttGt Au. çteS çttsw yufìzuBte ytìV ELxuÕtuõåGtwyÕt «tìÃtxeo MxzeÍBttk yuf Ôt»toLttu ÃttuMx øtúìßGtwyux rzÃÕttuBttLttu ftuMko åtÕttÔtÔttBttk

ytÔtu Au.

ftuËo fGtto çttŒ ÔGtÂõít ÃttËu yuÔte GttuøGtítt ntuGt Au fu ítu ftuE ÃtÛt ytEÃte yLtu ÃkuxLx ËtÚtu Ëkf¤tGtuÕt ftBt fhe ~tfu

Au. ELxuÕtuõåGtwyÕt «tìÃtxeoBttk fìrhGth ËÕttBtít Au. ELxuÕtuõåGtwyÕt «tìÃtxeo «tuVu~tLtÕt WååttÇGttË ítuBts ELxuÕtuõåGtwyÕt «tìÃtxeoLtt

rÔtrÔtÄ ûtuºttuBtttÚte ftuE yufBttk rÔt~tu»t¿títt nttËÕt fhÔttLttu rÔtfÕÃt ÃtËkŒ fhe ÃttuíttLtwk ÇttøGt Ãttuítu s çtŒÕte ~tftGt Au.

ÇtthíteGt fkÃtLteytu ËBtøtú rÔtïBttk ËV¤ ÚtÔtt Bttxu Ëk~ttuÄLt yLtu rÔtftËBttk htuftÛt ÔtÄthe hne Au. yt htuftÛttuLtt

yËhfthf ftìBtŠ~tGtÕt Ôt¤íth Bttxu ytEÃteBttk ~ttÃto ÂMfÕËLte sYrhGttít Au. ELxhLtu~tLtÕt ÃkuxLxTMk ítuBts ELxuÕtuõåGtwyÕt

«tìÃtxeo htRxTËLtt ftuËo yt Btn¥ðLte yLtu ÔtÄíte sYrhGttítLtu ÃtqÛto fhu Au.

GttuøGtítt : øtúußGtwyux (yuytEÃteyuË) MkkÞLMk/ytøkúuS. øtúìßGtwyux (SytEytEÃte)

ftuËo Ve : Y. 1.5 ÕttÏt (yuytEÃteyuË) Y. 3.95 ÕttÏt (SytEytEÃte)

EÂLMxxâqx : yuytEÃteyuË-BtwkçtE, SytEytEÃte-rŒÕne, ytEytExe-ÏtzøtÃtwh (yuÕtyuÕtçte)

¼rð»ÞLke MðrLk¼ohíkk rþûkýLkk ÃkkÞk Ãkh ykÄkrhík Au.

23

4.5 r«Lx rrzÞt yÚtðt xur÷rðÍ™™t s™tor÷Mx ƒ™ðt txu W…Þtu„e fkuMko

þwk ‚u hurzÞtu, xur÷rðÍ™ fu r«Lx erzÞttk s™tor÷Mx (…ºtfth) ƒ™e™u fthrfŒeo™e þYyt‚ fhðt tk„tu Atu ? òu

nt, ‚tu ‚u ftuMko fhðt txu ‘EÂLzÞ™ EÂLMxxâqx ytìV tË ftìBÞwr™fuþ™’ ƒuMx „ýtÞ. EÂLzÞ™ EÂLMxxâqx ytìV tË

ftìBÞwr™fuþ™ (IIMC) tk ftuËo fÞto …Ae y™wM™t‚f rzÃ÷tut u¤ðe ÷eÄwk Au. yt ËkMÚtttk ™e[u Œþtoðu÷ ftuMko W…÷çÄ Au.

(1) …tuMx „úìßÞwyux rzÃ÷tut ftuMko E™ s™tor÷Í (#Âø÷þ) ™ðe rŒÕne y™u Äu™f™÷ (yturhMËt)

(2) …tuMx „úìßÞwyux rzÃ÷tut E™ s™tor÷Í (rnLŒe) ™ðe rŒÕne.

(3) …tuMx „úìßÞwyux rzÃ÷tut E™ hurzÞtu yìLz TV s™tor÷Í, ™ðe rŒÕne.

(4) …tuMx „úìßÞwyux rzÃ÷tut ftuMko E™ yuzðxkoE®Íøk yuLz PR, ™ðe rŒÕne.

hkßÞLke kuxk¼køkLke ÞwrLkðŠMkxekt MLkkíkf ÃkAe ÃkºkfkhíðLkku yÇÞkMk¢ WÃk÷çÄ Au. økwshkík ÞwrLkðŠMkxe ¾kíku

CDC/MDCLkku rðþu»k yÇÞkMk¢ WÃk÷çÄ Au. (1) ¤‰LÁ ±ı«.⁄Ì. ¥LVÀÌÀ›À ±ÎıŒ ¿ÎıQ›Ïfi¿ıÂfi, ±‹ÿΉÎÿ,

(2) ÏËfl΋HÎÌ ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ …fiÎ˝Ï·‹, ±‹ÿΉÎÿ ¬Î÷ı ’HÎ ’hοÎflI‰fiÎı ±P›ÎÁø‹ µ’·O‘ »ı.

yt yÇÞkMk¢tk ftuE …ý rðãtþt¾t™e …Œðe Ähtð‚t Þwðt rºttu òuztE þfu Au. yt ð»tuo M™t‚f rz„úe™t AuÕ÷t

ð»to™e (xe.ðtÞ.)™e …heûtt yt…ðt™e ntuÞ ‚uytu …ý ftuMkotk òuztðt txu yíÞthu Vtìo ¼he þfu Au.

The Registrar, Indian Institute of Mass Communication, Aruna Asaf Ali Marg, JNU Campus.New Delhi - 110067 ðuƒËtEx : www.iimc.gov.in

4.6 ͤn¤‚e fthrfŒeo™wk ytf»tof ûtuºt yuzðxtoR®Í„

xur÷rðÍ™ W…h ytð‚e yuzðxtoEÍ ™t™t-tuxt Ënw ftuE™t rŒ÷ …h „sƒ™tu òŒw fhu Au. ™tunf ònuh¾ƒh™t

«¼tðÚte ƒ[ðwk w~fu÷ Au. ònuh¾ƒhtk su fkE Œu¾tztÞ Au ‚u ðtM‚rðf Au. ‚uðwk yt…ýu ƒÄt t™e ÷Eyu Aeyu. yuzðxtoR®Í„™t

ûtuºtu fthrfŒeo ½zðt t„‚t rðãtÚteoytu txu Wßs𤠂f hnu÷e Au. ‚utk ftì…e htExhÚte tkze™u rhË[o™wk ft fh™tht ÷tuftu

txu Ëtu™uhe ‚f Ëtk…zu Au. ‚utk Ëso™tíf ð]r¥t Ähtð™tht ÷tuftu txu yZ¤f ‚f ¤e hnu Au. yt s fthýËh „‚ ð»tuo

ònuh¾ƒh Ëuõxhu 196 yƒs (rƒr÷Þ™)™tu ðu…th fÞtuo. xur÷rðÍ™, hurzÞtu, y¾ƒth, RLxh™ux, rƒ÷ ƒtuzo, …tuMxËo™t

tæÞÚte ònuh¾ƒh yt¼tËe Œwr™Þt Q¼e fhu Au. ònuh¾ƒh™t ûtuºtu y™tu¾e fthrfŒeo ½ze þftÞ Au. yt ûtuºtu ywf

rðrþü ytðz‚ Ähtð‚tk ÷tuftu yufËtÚtu yuf A‚ ™e[u ¼u„t ¤e™u tfuox™e tk„™u ‚Útt ËtÞÂLxrVf ËuÕËu™rþ…™u æÞt™tk

ht¾e™u …tu‚…tu‚t™e Ëq̓qÍ™tu ËwkŒh …rh[Þ yt…u Au.

yuzðxtoR®Í„tk wÏÞíðu …tk[ rð¼t„ Au. õ÷tÞLx ËŠð®Ë„, yuftWLx Ã÷t®™„, r¢yurxð, tfuox rhË[o y™u erzÞt

yu …tk[ rð¼t„ Au. yt ƒÄt rð¼t„tk ft fh™th™e ftÞoût‚t y÷„ y÷„ ntuðt A‚tk ‚u ƒÄt™e s ft fhðt™e he‚

Ëk…qýo…ýu Ëso™tíf ntuÞ Au. ynª ËÞ™wk ƒkÄ™ ™Úte ntu‚wk. Œhuf rð¼t„ yufƒeò™tu …qhf ƒ™e hnu Au. yt „¤tft…

nheVtE™wk ûtuºt Au. yuzðxtoR®Í„ yusLËe „útnftu™t yusLx™wk ft fhu Au.

yÇÞtË õÞtk fhþtu ?

• ™uþ™÷ EÂLMxxâqx ytìV rzÍtE™, yŒtðtŒ („wsht‚)

• wÿt RÂLMxxâqx ytìV fkpBÞwr™fuþLË, yŒtðtŒ („wsht‚)

• EÂLzÞ™ RÂLMxxâqx ytìV tË fkpBÞwr™fuþ™, ™ðe rŒÕne

• yu.yuË.Þwr™ðŠËxe, ðztuŒht, („wsht‚)

• Ëh su.su. EÂLMxxâqx ytìV yuÃ÷tEz ytxo, wkƒE (ntht»xÙ)

4.7 ±ıω±ıÂfi µzÎı√‹Î_ fiÎı¿flÌfiÌ Ï‰Â΂ ÷¿Îı

¤Îfl÷‹Î_ ±ıflÎıfiÎıÀÌ¿· ±ı„L…Ïfi›flŸ√fiÌ ÁÌÀ ‹Î_√fiÎ ’˛‹ÎH΋Î_ ±Îı»Ì »ı. √…flÎ÷‹Î_ ±ıflÎıfiÎıÀÌ¿· ±ı„L…Ïfi›flfiÎı ¿ÎıÁ˝

±ı¿‹ÎhÎ ‰ÎÁÿfiÌ ¿Îı·ı…‹Î_ »ı, …ıfiÌ 60 ÁÌÀ »ı.

¤Îfl÷‹Î_ I.I.T.fiÌ «Îfl ¿Îı·ıΩı‹Î_ ±ıflÎıV’ıÁ ±ı„L…Ïfi›flŸ√fiÎı ¿ÎıÁ˝ «Î·ı »ı. I.I.T.‹Î_ ±ıÕÏ‹Âfi ‹ı‚‰‰_ ±ı ·ÎıœÎfiÎ

«HÎÎ «Î‰‰Î …ıÀ·_ ±CÎv_ »ı. √…flÎ÷fiΠωzÎ◊a±Îı ±ıLÀˇLÁ ÀıVÀfiÌ ±‰ıflfiıÁfiÎ ±¤Î‰ı ⁄Ë ‹Îfl ¬Î› »ı ±fiı ±ıÀ·ı …

I.I.T.‹Î_ ÀÎı’ flıL¿ ‹ı‚‰‰Îı √…flÎ÷fiΠωzÎ◊a±Îı ‹ÎÀı V‰Mfi Á‹Ì ‰Î÷ flËÌ »ı.

™Ëeƒ yux÷u ‚f™u Íz…e þfðt™e […¤‚t.

24

±ıflÎıfiÎıÀÌ¿· ±ı„L…Ïfi›flŸ√‹Î_ ’˛‰ı ‹ı‚‰‰ÎfiÎı ⁄ÌΩı flV÷Îı »ı. All India Engineering Entrance Examination±◊ν÷˚ AIEEE ±Î ’flÌZÎ΋Î_ ÀÎı’ flıL¿ ‹ı‚‰fiÎfl ωzÎ◊a±Îı ‹ÎÀı ’˛Ï÷„WÃ÷ ¿Îı·ıΩıfiÎ ÿfl‰ÎΩ ¬Ò·ı »ı.

±ıflÎıfiÎıÀÌ¿· ±ı„L…Ïfi›flÎıfiÌ …√÷¤fl‹Î_ ÕÌ‹ÎLÕ »ı. ¿ÿΫ ±Îı»Ì À¿Î‰ÎflÌfiı ¿ÎflHÎı ±◊‰Î ‹›Î˝Ïÿ÷ ÁÌÀfiı ¿ÎflHÎı

±ıflÎıfiÎıÀÌ¿· ±ı„L…Ïfi›flŸ√fiÎ ¿ÎıÁ˝‹Î_ ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ ’»Ì ÁÌ‘Îı ’˛‰ı fi ‹‚Ì Â¿ı ÷Îı ‹Ò_ΉΠ…ı‰_ fi◊Ì. ω‹ÎfifiÎ

‹ı¥LÀıfiLÁ ±ı„L…Ïfi›flŸ√fiÎı 3 ‰Ê˝fiÎı ¿ÎıÁ˝ ¿flÌfiı ‹ÏËfiı wÎ. 35,000/-◊Ì wÎ. 40,000/-fiÎ ’√ÎflfiÌ fiÎı¿flÌ ±Îfl΋◊Ì ‹‚Ì

¿ı »ı.

±ıω›ıÂfi µzÎı√‹Î_ ¬Ò⁄ ‹Ëk‰fiÎ ±ı¿ ¿ÎıÁ˝fi_ fi΋ »ı ±ıfløÎNÀ ‹ı¥LÀıfiLÁ ±ı„L…Ïfi›flŸ√ (AME).AMEfi_ ¿Î›˝ ω‹Îfi µÕ‰ÎfiÌ ÷ˆ›ÎflÌ ¿flı ÷ı ’Ëı·Î_ ÷ı µÕ‰Î ‹ÎÀı Á_’ÒHν Ωı¬‹flÏË÷ »ı, ÷ıfi_ ’˛‹ÎHÎ’hÎ ±Î’‰Îfi_ »ı.

AMEfiÌ ’flÏ‹Âfi ‰√fl ¿Îı¥’HΠω‹Îfi µÕÎÕÌ Â¿Î÷_ fi◊Ì. fiÎı hÎHÎ ‰Ê˝fiÎı ¿ÎıÁ˝ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÷‹Îflı hÎHÎ ·Î¬ wÏ’›Î …ıÀ·Îı

¬«˝ ±Î‰ı »ı. ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ ‹ıJÁ, ŒÌÌ@Á ±fiı ¿ı‹ıVÀˇÌ ωʛÎı ÁÎ◊ı ±Îı»Î‹Î_ ±Îı»Î 50Ñ √HÎ ÁÎ◊ı ’ÎÁ ¿fl‰_ …wflÌ

»ı. AME‹Î_ ’˛‰ı ·ı‰Î ‹ÎÀı Á_V◊αÎıfiÌ ›ÎÿÌ ±Î√‚fiÎ ’ÎfiÎ ’fl ±Î’ı· »ı.

Aircraft Maintenance Engineering (AME)‹Î_ ’˛‰ı ‹ı‚‰‰Î ‹ÎÀı Á΋ÎL› flÌ÷ı Œı⁄˛±ÎflÌ‹Î_ ÷ıfiÌ ’˛‰ıÂ

ΩËıflÎ÷ ±Î‰ı »ı. Indian Institute Aeronautical, Payable at DelhifiÎ fi΋fiÎı wÎ. 1,500/-fiÎı ÕˇÎNÀ ‹Îı¿·‰Î◊Ì

w⁄w ±◊‰Î flÎı¿Õı◊Ì ŒÎı‹˝ ‹ı‚‰Ì ¿ÎÂı. ±Î ŒÎı‹˝ ‘ÎıflHÎ-12‹Î_ ¤HÎ÷Î ËÎı› ÷ı ‰Êı˝ ’HÎ ¤flÌ Â¿Î› »ı. ŒÎı‹˝ ¤›Î˝ ’»Ì ‹ı

‹ÎÁ‹Î_ ÷ıfiÌ ’˛‰ı ’flÌZÎÎ ›ÎıΩ› »ı. ±Î ’flÌZÎ΋Î_ µkÎÌHν ◊fiÎfl ωzÎ◊afiı AMEfiÎ ¿ÎıÁ˝‹Î_ ±ıÕÏ‹Âfi ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

±ıflÎıV’ıÁ ¥LÕVÀˇÌ ¿ı ω‹Îfi Ïfi‹Î˝H΋Î_ ¥LŒÎıÀı¿fiÎ ±ı„L…Ïfi›flÎı, ±ıflÎıV’ıÁ ±ı„L…Ïfi›flÎı ±fiı ±ıfløÎNÀ ‹ı¥LÀıfiLÁ

±ı„L…Ïfi›flÎıfiÎ fiÎı¿flÌ ‹ÎÀıfiÎ V¿Îı’ ‰‘÷Î … Ω› »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î…ı µ÷Îv ω‹Îfi ¿o’fi̱ÎıfiÌ Á_A›Î ±fiı µ~›fiÎı ⁄_fiı‹Î_

‘fl¬‹ ‰‘ÎflÎı ◊›Îı »ı. ±Î◊Ì ’Î¥·ÀÎıfiÌ ’HÎ ¬Ò⁄ …wfl flËı‰ÎfiÌ »ı. ±ÎıÏfl±ıLÀ N·Î¥À V¿<·, «ı¯ÎÎ¥ ¬Î÷ı µ~›fifiÌ ÷η̋

±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

ω‹ÎfiÎıfiÌ Á_A›Î ‰‘ı ±ıÀ·ı ’Î¥·ÀÎıfiÌ …wfl ÷Îı ’Õı …. ±Î µ’flÎ_÷ ÷ıfiÎ ‹ı¥LÀıfiLÁ ‹ÎÀı ¿<‚ ±ı„L…Ïfi›flÎıfiÌ ‹Î_√

‰‘ı ÷ı V‰Î¤Îω¿ »ı. ‹ÎhÎ ±ı¿ ⁄Îıπ√ ¿o’fiÌfiÌ … ‰Î÷ ¿fḻı ÷Îı ±Î…ı 145 ÿıÂÎı‹Î_ ⁄Îıπ√ ω‹ÎfiÎı ‰ı«Î› »ı, ÷ıfi_ ‰ÎÏÊ˝¿

‰ı«ÎHÎ 27,67,500 ¿flÎıÕ wÏ’›Îfi_ »ı. ÷ıfiÎı fiŒÎı 100 ±⁄…◊Ì ‰‘ »ı. ±Î ¿o’fiÌ‹Î_ 1,55,938 ¿‹˝«ÎfḻÎı ¿Î‹ ¿flı

»ı. Ωı ÷‹ÎflÌ ’ÎÁı ±ıflÎıfiÎıÀÌ¿· ±ı„L…Ïfi›flŸ√fiÌ ÏÕ√˛Ì ËÎı› ¿ı ’»Ì Ï‹¿ıfiÌ¿· ±ıω±ıÂfifiÌ ±ı„L…Ïfi›flŸ√fiÌ ÏÕ√˛Ì ËÎı›

÷Îı ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ÿÎıœ-⁄ı ·Î¬fiÎ ‹ÎÏÁ¿ ’√Îfl◊Ì fiÎı¿flÌ ’Î¿Ì ◊¥ Ω› »ı.

4.8 VkÞLkkÂLMkÞ÷ yuÂLsrLkÞh - rhMf uLkusuLx

Ëítít çtŒÕttítt ÔtiÂïf ÔttíttÔthÛtBttk ytÄwrLtfítt, çtuMx «ìÂõxË WÃth Çtth ítuBts ËkøtXLttu îtht MÃkÄkoífíkk ò¤Ôte

htÏtÔttLte sYrhGttítLtu ÃtøtÕtu LtÔte ÃtuZeLtt «tuVu~tLtÕËLte Bttkøt ÃtuŒt ÚtE Au. nÔtu ítu ÎtÛtwk LtÚte fu ytÃt ÃttuíttLtt VLzkuLx÷MkT òÛttu

Aku, øt¤tftÃt MÃtÄtoLtt BttntuÕtBttk ftBt fhLtth «tuVu~tLtÕËLtu ÃttuíttLtt yÂMítíÔtLtu ò¤Ôte htÏtítt yt òÛte ÕtuÔtwk sYhe Au fu

BttfuoxBttk MÃkÄko fuÔte heítu fhtGt Au.

LtÔte BtwkçtELte EÂLzÞLk EÂLMxxâqx ytìV fìrÃtxÕt BttfuoxTË (ytEytËeyuBt). VkÞLkkÂLMkÞ÷ yuÂLsrLkÞ®høk yìLz rhMf

ìLkusuLxkt A BttËLttu ~ttìxo ËŠxrVfux «tuøtútBt ytìVh fhu Au. yt «tuøtútBt ítu rBtzÕt yLtu ËerLtGth yuÂõÍõGtwrxÔË Bttxu Au,

su çtìkf, «tRBthe zeÕth, BGtwåGtwyÕt Vkz, VkÞLkkÂLþÞ÷ EÂLMxxâqxþLMk, RÂõÔtxe rhËåto VBto, RLÔtuMxuLx çtìkf, çtútìfhus ntWË

ítÚtt yLGt VkÞLkkÂLþÞ÷ ËŠÔtrËË ELzMxÙeBttk ftBt fhu Au fu ftìÃttuohux VkÞLkkÂLþÞ÷ rhMf BtìLtush Au.

GttuøGtítt : ftuE ÃtÛt rÔt»tGtBttk øtúìßGtwyux ftuËo Ve: Yk. 55,000 (ytEytEËeyuBt) Y. 18 ÕttÏt (ytEytEythyuBt)

EÂLMxxâqxMk : ytEytEËeyuBt, LtÔte BtwkçtE, EÂLMxxâqx ykìV ELMÞkuhLMk yìLz rhMf ìLkusuLx, niŒhtçttŒ

4.9 Vuþ™ ‚Útt rzÍtE®™„ ûtuºt

ðiÂïf áÂüftuý Ähtð‚t «Út ðzt«Ät™ sðtnh÷t÷ ™nuÁ îtht Œuþ™t rðftË txu sYhe kLkð MktMkkÄLk íkiÞkh

fhðk kxu MÚtt…u÷ ht»xÙeÞ ËkMÚttytu „wsht‚tk ytðu÷e Au. (1) ™ìþ™÷ EÂLMxxÞqx ytìV rzÍtE™ (2) ™ìþ™÷ EÂLMxxÞqx

ytìV Vìþ™ xufT™tì÷tuS. rzÍtE™ yu yt…ýt Sð™™tu ytk‚rhf ¼t„ Au. «r¢Þt™wk …rhýt ðM‚w, «tuzõx fu …Þtoðhý txu

ntuE þfu. rzÍtE™ yu yuðe sðtƒŒthe…qðof™e «ð]Â¥t Au fu sutk Ëso™þÂõ‚™tu Ëtðuþ ÚtÞu÷tu Au. su ytfth yt…ðt™tu Au

‚u txu ‚u ðM‚w ftu™t txu ? þt txu ? þttkÚte ƒ™tððe ? yt Ësðt¤e ÔÞÂõ‚ yuðe ntuðe òuEyu fu su™u W…Þtur„‚t™e

rËÂØ ‚u™u sE ðhu su …hËuðu LntÞ.

25

òýfthe, xerhÞ÷ y™u xufT™tì÷tuS™wk Ÿztý…qðof™wk ¿tt™ ËtÚtu ËtsW…Þtu„e ntuÞ ‚uðwk sðtƒŒthe…qðof ft fhðt™wk ntuÞ

Au. suÚte tuxt ytiãtur„f yuftutk, Vìþ™ EÂLMxxâwxtk ‚us ¼th‚ Ëhfth™t ËtnËtutk Vìþ™ rzÍtE™htu™e tk„ rŒðËu

rŒðËu ðÄ‚e òÞ Au.

Vìþ™™t ûtuºtu ¼th‚ Ëhfth™e ËkMÚtt ™uþ™÷ EÂLMxxâqx ytìV Vìþ™ xufT™tì÷tuS : (NIFT)ð‚ot™ Þw„™e M…Äto™tu wÏÞ rð»tÞ ƒ™e [qfu÷e Vìþ™ fÕ…™tþe÷‚t y™u Ëso™tíf‚tÚte ¼h…qh Au. ytðe Vìþ™tk

òu ¼ý‚hÚte ÞtuøÞ t„oŒþo™ ¼¤u ‚tu ËV¤‚t hnu÷e Au. rðï™t yLÞ Œuþtu™e su ¼th‚tk AuÕ÷t ½ýtk ð»ttuoÚte Vìþ™ «íÞu

÷tuftutk ði¿ttr™f yr¼„ fu¤ðt‚tu òÞ Au.

yÇÞtË¢tu :

(1) ykzh „úìßÞwyux «tu„út E™ rzÍtE™ (4 ð»to)

(yu) Vìþ™ yìLz yu…uh÷ : • Vuþ™ rzÍtE™ • ÷uÄh rzÍtE™

(ƒe) Vìþ™ yìLz ÷tEVMxtE÷ yuËuËheÍ : • Vuþ™ yìLz ÷tEVMxtE÷ yuËuËheÍ rzÍtE™ • …Ëo™÷ «tuzõxTË

yìLz EÂLxrhÞh yuËuËheÍ • Vqxðuh yìLz ÷uÄh «tuzõxTË • ßðu÷he «tuzõxTË • EÂLxrhÞh «tuzõxTË,

nuÂLz¢tVTxTË, rût erzÞt yuLz ø÷tË

(Ëe) Vìþ™ yuLz xuûxtE÷ : • ™exðuh rzÍtE™ • xuûxtE÷ rzÍtE™

(ze) Vìþ™ ftuBÞwr™fuþ™

(2) ykzh „úußÞwyux «tu„út E™ Vìþ™ xuf™tu÷tuS (4 ð»to)

(3) …tuMx „úußÞwyux «tu„út E™ Vìþ™ ì™usuLx (2 ð»to)

(4) …tuMx „úußÞwyux «tu„út E™ Vìþ™ xufT™tì÷tuS (2 ð»to)

«ðuþ ÷tÞft‚ :

• ykzh „úìßÞwyux «tu„út E™ rzÍtE™tk tLÞ yußÞwfuþ™ ƒtuzo îtht Ätu. 12 (10+2) …tË.

• ykzh „úìßÞwyux «tu„út E™ Vìþ™ xufT™tì÷tuS™t yÇÞtË¢tk tLÞ yußÞwfuþ™ ƒtuzo îtht Ätu. 12 (10+2)

…tË. rVrÍõË, furMxÙe y™u uÚË ËtÚtu VhrsÞt‚.

• …tuMx „úìßÞwyux «tu„út E™ Vuþ™ u™usuLxtk tLÞ Þwr™.™t M™t‚f yÚtðt r™VTx ËkMÚtt îtht [t÷‚t yuËuËhe

fu Vìþ™ rzÍtE™ fu yuV.ytE.xe.tk rzÃ÷tut «t fh™th.

• …tuMx „úìßÞwyux «tu„út E™ Vìþ™ xufT™tì÷tuStk ƒe.E. / ƒe.xuf. (xuûxtEÕË / yu…uhÕË / rfur™f÷ / ELzrMxÙÞ÷ /

«tuzõþ™™t E÷uõxÙtur™õË / fBÃÞqxh / ELVuoþ™ xufT™tì÷tuS).

4.10 Vì~tLt ftìBGtwrLtfu~tLt

ßGtthu Çtthu ËkÏGttBttk ÎthuÕtw ítÚtt rÔtŒu~te çkúkLz, fkÃtLteytu ítÚtt rzÍtELth ÇtthíteGt çtòhBttk çttuÕte hÌttt Au, íttu yt çtÄt

Bttxu ÃttuíttLte rÔtr~tü çkúkLz ytu¤ÏttÛt rÔtfrËít fhÔtwk yLtu ÔtuåttÛt Bttxu Btn¥tBt BttºttBttk WÃtÕtçÄ hnuÔtwk yrLtÔttGto ÚtE òGt Au.

yt Bttuxwk ftBt Vì~tLt ftìBGtwrLtfu~tLt «tuVu~tLtÕË ytËtLt fhe Œu Au. yt Õttuftu rzÍtRLt ÔGtqnhåtLttLtu WíÃttŒLtLte BtGttoŒt ytu¤køttÔte

ítuBttk ftìBGtwrLtfu~tLt rzÍtRLtLtt çtÄt ÃttËtytuLttu ËBttÔtu~t fhu Au.

ËíGtBt Vì~tLt EÂLMxxâqx Vì~tLt ftìBGtwrLtfu~tLtBttk ºtÛt Ôt»toLttu ykzh øtúìßGtwyux ftuËo WÃtÕtçÄ fhtÔtu Au. Vì~tLt ÔGtÔtËtGt,

rhxuÕt ÔtuåttÛt, ÃtºtfthíÔtBttk ftìBGtwrLtfu~tLt ûtuºt, yÏtçtth, xurÕtrÔtÍLt, ËBttåtth ÕtuÏtLt ítÚtt ÏttË ËBtthkÇttuLtt «Bttu~tLt suÔtt

rÔt»tGttuBttk fìrhGth çtLttÔtÔttLte RåAt ÄhtÔtLtth rÔtãtÚteoytu Bttxu Vì~tLt ftìBGtwrLtfu~tLt «tuøtútBt yLttuÏte ítf Au. ftuËoBttk rzÍtRLtLttk

çturÍõË, xufTrLtfÕt zÙtì$øt, Vì~tLt MxzeÍ, Bttfuo®xøtLtt rLtGtBttu, Vì~tLt MxtR®Õtøt, Vì~tLt sLttorÕtÍTBt ítÚtt ÃttuxoVturÕtGttu zuð÷ÃkuLx

suÔtt rÔt»tGttu MktBtuÕt Au. Vì~tLt ftìBGtwrLtfu~tLt «tuøtútBt rÔtãtÚteoytuLtu «tuVu~tLtÕt ËV¤ítt Bttxu sYhe GttuøGtítt nttËÕt fhÔttLte ítf

ytÃtu Au. rÔtãtÚteoytu Vì~tLt ÔGtÔtËtGt ËtÚtu òuztGtuÕt rÔtrÔtÄ çttçtíttuBttk Lttswf rLtÛtoGttu ÕtuÔttLte ûtBtítt ítÚtt ÔGttÔtntrhf yLtwÇtÔtLtu

«§tuLtt ËBttÄtLtBttk Õttøkw fhítt þeÏte òGt Au.

yÔtÄthÛtt, WíÃttŒLt, «tuíËtnLt ítÚtt «Ëth ËtÚtu s «tuzõx ÕttìLåt, EðuLxTMk yLtu ÃtºtfthíÔt suÔttt ûtuºttuÚte Bt¤uÕt

yLtwÇtÔttuLtu ytÄthu rzÍtRLtLtt Btn¥ðLtu ytu¤ÏtÔtwk yLtu ítuLtt Ãth Çtth BtqfÔttu sYhe Au.

GttuøGtítt : BttLGtítt«tó r~tûtÛt çttuzoLke 10+2 Ãtheûtt ÃttË ftuËo Ve : Y. 2.4 ÕttÏt (ËíGtBt EÂLMxxâqx)

EÂLMxxâqxMkT : rLtVTx, ËíGtBt Vì~tLt EÂLMxxâqx, LttuEzt

¼q÷Lkku Mðefkh fhðku yu s ¾hwt «kÞrù¥k Au.

26

Vì~tLt Bttfuo®xøt :

òu ftuE Çtthít LtÚte ÃtntUåGtwt, íttu ËBtS Õttu fu ítuytu ÃtntUåtLtth s Au. xtìBte rnÕtrVøth, Lttrxft, r¢ÂùGtLt ztytuh,

ÕtturÔtË rÔtxtìLt suÔtt Õte®zøt øÕttuçtÕt Vì~tLt «rËØ çkúkLz ÇtthítLtu WíËtn ËtÚtu ~ttuÄe åtqõGtt Au. LttxfeGt heítu çtŒÕttítt Bttfuoxu

yuÔtt ntEÕte fkuÂBÃkxLx Vì~tLt Bttfuo®xøt «tuVu~tLtÕËLte Bttkøt ÔtÄthe ŒeÄe Au, su Vì~tLt Bttfuo®xøt, çkúkLz ìLkusuLx ítuBts ítuLttÚte

òuztGtuÕt yurhGttBttk ÃttprÍ~tLË nktËÕt fhe ~tfu Au. Vì~tLt Bttfuo®xøt ytsu LtÔtwk ntuhtRÍLt çtLte øtGtwk Au. òu ytÃt Vì~tLt ELzMxÙeBttk

Bttfuo®xøt yuõËÃtxo çtLtÔtt xÙu®Ltøt ÕtuÔtt RåAítt ntu yLtu ftuE Ëtht Vì~tLt ftuËoLte þtuÄBttk ntu, íttu Vì~tLt Bttfuo®xøtBttk ftuE ftuËo

ytÃtLtk Bttxu ËwkŒh rÔtfÕÃt ftuE ~tfu Au.

rÔtãtÚteoytuLtu ËuÕË, Bttfuo®xøt, çtt#øt, BtfuoLztRÍ «uÍUxu~tLt ítuBts «tuzõ~tLt LttìÕtus Bttxu ËÎtLt íttÕteBt yÃttGt Au. Vì~tLt

rzËÃÕtu, çtt$øt, Ëu®Õtøt yLtu ìLkusuLxBttk «tuVu~tLtÕt ftìBÃtexLx Ãth Çtth BtqfÔttBttk ytÔtu Au. MxtRÕt ytu¤ÏtÔtt Ltsh, rçtÍLtuË

Bttxu rŒBttøt ntuÔtt òuRyu, “Vì~tLt Bttfuo®xøt yìLz BtfuoLztR®Íøt ftuËoBttk ELxhuMx ÄhtÔtLtth rðãkÚkeo Bttxu yt BtwÏGt ¢tExurhGtt

Au. ytÃtLttBttk rçtÍLtuËLte ËwkŒh ËBtsÛt, Ëítfo rŒBttøt, ÎtÛttk ftBttu yufËtÚt u fhÔttLte rLtÃtwÛtítt ítuBts ŒçttÛtBttk ftBt fhÔttLte

ûtBtítt ntuÔte òuRyu.” “WBtuŒÔtthu r¢yurxÔt ntuÔtwk òuRyu yLtu Bttfuox ítÚtt EftuLttìBteLte ËBtøtú ËBtsÛt ntuÔte òuEyu.”

zçÕGtqyuÕtËe WÃthtkít rŒÕneLte ÃtÕto yufìzuBte ytìV Vì~tLtu øtít Ôt»tuo Vì~tLt Bttfuo®xøtBttk ÃttuMx øtúìßGtwyux rzÃÕttuBtt LttBtLttu ítËTLt LtÔttu

ftuËo ~tY fGttuo Au. “ÇtthíteGt Vì~tLt ELzMxÙe Vì~tLt ÔtìÕGtq åtuLtBttk ytøt¤ ÔtÄe hne Au yLtu ÎthøtÚÚkw ítÚtt ÔtiÂïf Vì~tLt çkúkLzkuLtt

åtBtíftrhf rÔtftËLte Ëtûte çtLte hne Au.”

yt ftuËo ítuBtLtt Bttxu Au, su Vì~tLt ûtuºtu ÎtÛttk rÔtMít]ít ftuËtuo RåAu Au. rÔtãtÚteoytuBttk ËuÕË, Bttfuo®xøt, ìLkusuLx, çtt$øt

ítÚtt BtfuoLztRÍ «uÍLxuþLkLkk sYhe ÂMfÕË ÃtuŒt fhtGt Au.

GttuøGtítt : zçÕGtqyuÕtËeLtt GtqS «tuøtútBt Bttxu 10+2, ÃteyuyuV Bttxu yuLxÙLMk xuMx ftuËo Ve : Y. 95,000

EÂLMxxâqxMk : zçÕGtqyuÕtËe ftìÕtus, ÃtÕto yufìzuBte ytìV Vì~tLt

4.11 ntìx÷ ì™usuLx ûtuºtu yÇÞtË¢

ntux÷™u ‘Commercial Hospitality’™t ÔÞðËtÞ ‚hefu ytu¤¾ðttk ytðu Au. ntux÷™wk «tÚtrf ftÞo òuEyu ‚tu

suytu ½hÚte Œqh Au ‚u™u hnuðt™e Ë„ðz …qhe …tzðt™e ËtÚtu ËtÚtu ‚u™e q¤¼q‚ sYrhÞt‚tu™e …qŠ‚ fhðt™wk Au. yt W…htk‚

ÔÞðËtrÞf fthýtuËh r®xøË, ftìLVhLËeÍ™wk ytÞtus™ ntux÷tk ÚttÞ Au. AuÕ÷t fux÷tkf ð»ttuotk yt…ýu íÞtk ntux÷ Wãtu„tk

sƒhŒM‚ «„r‚ ÚtE Au. yt…ýt yÚto‚kºt/yÚto™er‚tk ytðu÷ …rhð‚o™™e rðÄtÞf yËh yt ÔÞðËtÞ …h …ze Au.

yÇÞtË¢tu :

¼th‚ Ëhfth™t «ðtË™ kºtt÷Þ îtht ‘™ìþ™÷ ftWÂLË÷ Vtìh ntux÷ ì™usuLx yìLz fux®h„ xufT™tì÷tuS’

(NCHMCT)™e MÚtt…™t ÔÞðËtrÞftu™e ‚t÷e yt…ðt fhðttk ytðe Au. yt NCHMCT yuf ËkÞwõ‚ «ðuþ…heûtt ÷u Au

y™u yt «ðuþ…heûtt îtht ºtý ð»to™t “ƒì[÷h ytìV ËtÞLË «tu„út E™ ntìÂM…xtr÷xe yìLz ntux÷ yuzTrr™MxÙuþ™”™t

ftuËotk «ðuþ ¤u Au. yt yÇÞtË¢ yŒtðtŒ, ƒìk„÷tuh, sÞ…wh, wkƒE, rŒÕne, „tuðt Ërn‚ 24 sux÷tk MÚt¤tuyu

„ð™ouLx M…tuLËzo ntux÷ ì™usuLx ËkMÚttytutk [t÷u Au. „tkÄe™„h ¾t‚u …ý yt EÂLMxxâqx™e þt¾t Au s.

www.bchmct.org …hÚte …ý trn‚e ¤e þfu Au. yt B.Sc. ftuËotk ËkÞwõ‚ «ðuþ …heûtt JEE îtht «ðuþ

¤u Au.

þiûtrýf ÷tÞft‚ : yk„úuS rð»tÞ ËtÚtu Ätuhý 12 yÚtðt Ëfût …heûtt …tË fhu÷e ntuðe òuEyu.

ðÞ : 1÷e sw÷tE™t htus 22 ð»toÚte ðÄw ™ ntuðe òuEyu. SC/ST WuŒðthtu txu yt n¥t ðÞÞtoŒt 25 ð»to™e Au.

fw÷ ƒuXftu™e 15% ƒuXftu SC WuŒðthtu txu y™u 7.5% ƒuXftu ST WuŒðthtu txu y™t‚ Au.

yt ð»totk 10 + 2™e …heûtt yt…e hnu÷t rºttu …ý yhS fhe þfu Au.

JEE-CELL, National Council for Hotel Management & Catering Technolgoy, Library Avenue,Pusa Complex, New Delhi 110 012.

½ýt ¾t™„e tuxt ntux÷ „]ntuyu …ý …tu‚t™e ntux÷ ì™usuLx Mfq÷™e MÚtt…™t fhe s Au.

(1) ‘Ä ytìƒuhtuÞ Mfq÷ ytìV ntux÷ ì™usuLx’, þt™tÚt t„o, ™ðe rŒÕne

(2) ‘ðu÷f „úw… „úìßÞwyux Mfq÷ ytìV ntux÷ yuzTrr™MxÙuþ™’, ðu÷e ÔÞq ntux÷, ™e…t÷ (fýtoxf)

(3) EÂLzÞ™ EÂLMxxâqx ytìV ntìx÷ ì™usuLx, htiÍt ƒt„, ytihtk„tƒtŒ (ntht»xÙ) (‚ts „úw…)

‘k’, ‘kík]¼k»kk’, ‘kík]MktMÚkk’ yLku ‘kËhuðíkLk’ yk [kh Lkw»ÞSðLkLkk W¥k ykÄkh Míkt¼ku Au.

27

(4) ËturVÞt ftì÷us, ¼q÷t¼tE ŒuËtE htuz, wkƒE 400 026

(5) A. K. Hafizka Institute of Hotel Management and Catering Technology, Badrudin TaiyabjiMarg, 92, Dr. D. N. Road, Mumbai 400 001.

(6) heÍðe ftì÷us ytìV ntux÷ ì™usuLx yìLz fux®h„ xufT™tu÷tuS, ytìV ftxoh htuz, ƒtkÿt (ðuMx), wkƒE 400 050.

(7) rððuft™kŒ EÂLMxxâqx ytìV ntux÷ ì™usuLx, htsftux-yŒtðtŒ ntEðu, htsftux

4.12 ðerzÞku yurzxª„™ku yÇÞk‚¢

ðerzÞku yurzxª„ yux÷u yuf fu ŒuÚke ðÄw ðerzÞku xu…ktÚke sYhe á~Þku™k ¼k„ ÷E Œukt sYhe ‚wÄkhk-ðÄkhk fhe ykðk

swËk swËk ¼k„ku™u òuze yuf ‚¤t„ rVÕ ƒ™kððe.

ðerzÞku yurzxª„™k wÏÞíðu ƒu …úfkhku Au : yuf ‘r÷r™Þh yurzxª„’ yÚkðk ‘xu… xw xu… yurzxª„’ y™u ƒeswt ‘™ku™

r÷r™Þh yurzxª„’. ™ku™ r÷r™Þh yurzxª„™u ‘zeSx÷ ðerzÞku yurzxª„’ Œhefu …Ûk yku¤¾ðkkt ykðu Au.

r÷r™Þh yurzxª„kt yuf xu… …hÚke sYhe á~Þku™u ƒeS xu… …h fku…e fhðkkt ykðu Au y™u íÞkhƒkË Œukt ‚wÄkhk-

ðÄkhk fhðkkt ykðu Au. òu fu yk fhðkkt ÎkÛkeðkh á~Þku™e „wÛkð¥kk Îkxe sŒe nkuÞ Au. yk yuf …ht…hk„Œ y™u ÷„¼„

÷wÃŒ ÚkŒe sŒe xuf™ef Au.

™ku™-r÷r™Þh yux÷u fu zeSx÷ ðerzÞku yurzxª„kt þwrxt„ fhu÷e rðrðÄ fu‚ux™u fBÃÞwxh™e zeMf …h zeSx÷ MðY…u

ŒƒËe÷ (fuÃ[h) fhðkkt ykðu Au. íÞkhƒkË fkuE [ku¬‚ ðerzÞku yurzxª„ ‚kuVxðuh™ku W…Þku„ fhe Œukt sYhe ‚wÄkhk-

ðÄkhk fhðk W…hktŒ á~Þku™u ðÄw y‚hfkhf ƒ™kððk òŒòŒ™e EVufx …Ûk yk…e þfkÞ Au.

ðerzÞku yurzxh Úkðk™wt rð[kheyu Œku fÞk …úfkh™wt yurzxª„ þe¾ðwt òuEyu ? r÷r™Þh yurzxª„ nðu ÷wó Úkðk™k ykhu

Au. ßÞkt …nu÷uÚke W…÷çÄ Au íÞkt yk xuf™ef™ku W…Þku„ ÚkkÞ Au. …htŒw kuxu¼k„u nðu yk sq™e …ØrŒ™u ƒË÷u zeSx÷ ðerzÞku

yurzxª„ r‚Mx W…Þku„kt ykðŒe òÞ Au, fkhÛk fu r÷r™Þh yurzxª„ r‚Mx™e ‚h¾kÛkeyu yk zeSx÷ ðerzÞku

yurzxª„ r‚Mx Íz…e, ykuAe ¾[ko¤ y™u ‚h¤ Au. ðerzÞku yurzxh Œhefu fkhrfËeo Îkzðk EåAŒk Þwðk™kuyu zeSx÷ ðerzÞku

yurzxª„kt s kMxhe u¤ððe òuEyu. yk yÇÞk‚¢kt ƒt™u …ØrŒ nkuðkÚke „wshkŒ rðãk…eXkt yk ƒt™u …ØrŒ þe¾ðkzkÞ

Au, …htŒw ‚Þ™e kt„ …úkÛku ™ku™-r÷r™Þh yurzxª„ …ØrŒ W…h rðþu»k ¼kh yk…ðkkt ykðu Au.

ðerzÞku yurzxh™e fk„ehe :

ðerzÞku yurzxh yu ðerzÞku þwrxt„ ÚkE „Þk …Ae™wt ‘…kuMx …úkuzfþ™’ fkÞo fhu Au y™u ŒuÚke ÎkÛke 𾌠ðerzÞku yurzxh™u

‘…úkuzfþ™ yk‚eMxLx’ Œhefu …Ûk yku¤¾ðkkt ykðu Au. þwxª„ fhe™u ÷kððkkt ykðu÷e ðerzÞku fu‚ux™k á~Þku(hku-xeheÞ÷)™u

Vqxus fnu Au, sukt fÞktÞ sYh fhŒkt ðÄkhk™k á~Þku …Ûk nkuE þfu Œus fkuE ûkrŒ fu ¼q÷™u fkhÛku hexuEf …Ûk nkuE þfu™u!

yk ƒÄwt ftE yk…Ûk™u Úkkuzwt ƒŒkðkÞ ! yk ðerzÞku yurzxh Vqxus™wt Ãk]Úk¬hÛk fhe …úkuzâw‚h fu rzhufxh™e sYrhÞkŒ …úkÛku

Œus ÂM¢Ãx y™w‚kh rƒ™sYhe á~Þku fkZe ™kt¾u Au. ‚ÞÞkoËk™u æÞk™kt hk¾e sYhe á~Þku™wt ÞkuøÞ kºkkkt ‚kÞkus™

fhu Au. yuf Œku AqxkAðkÞkt á~Þku nkuÞ Œus …úku„úk™e ‚ÞÞkoËk™u æÞk™u hk¾e á~Þkukt fk…fq… fhðe …ze nkuÞ y™u Œu

AŒkt yu òuŒe ð¾Œu yk…Ûk™u sfze hk¾u yux÷u fu fÞktÞ …úðkrnŒk ŒqxŒe ™ ÷k„u Œku Œu fk÷ Au, ðerzÞku yurzxh™e.

fkuÛk ƒ™e þfu ?

‚so™kíf rð[kh‚hÛke ÄhkðŒk yuðk Þwðk™ku fu su fBÃÞwxh™wt ‚kkLÞ ¿kk™ ÄhkðŒk nkuÞ Œuyku òu zeSx÷ ðerzÞku

yurzxª„™k …úku„úk™ku W…Þku„ fhðk™wt þe¾e ÷u Œku Œuyku …Ûk ðerzÞku yurzxh ƒ™e þfu Au. yk kxu ðerzÞku yurzxª„ fhŒkt

fkuE y™w¼ðe ÔÞÂfŒ …k‚u fk fhŒkt fhŒkt xÙu™ª„ ÷E™u ŒiÞkh ÚkE þfkÞ.

÷ø™™e fu „eŒku™e fu‚ux™wt yurzxª„ fhðwt …úkÛkkt ‚nu÷wt Au, ßÞkhu rVÕku™wt yurzxª„ fhðwt yÎkÁt Au. yux÷u rVÕku™k

yurzxª„ fhðk ‚wÄe …nkut[ðwt nkuÞ Œku rVÕ …úkuzfþ™™u ÷„Œwt …ØrŒ‚h™wt rþûkÛk y™u y™w¼ð yr™ðkÞo ƒ™e òÞ Au.

W…÷çÄ yÇÞk‚¢ku :

„wshkŒ rðãk…eX, yËkðkË ¾kŒu yuf ð»ko™ku Vw÷xkE ‘…kuMx „úußÞwyux rzÃ÷kk E™ ykurzÞku rðÍÞwy÷ …úkuzfþ™’

™k™ku yÇÞk‚¢ [k÷u Au. sukt xeðe …úkuzfþ™ ‚tƒtÄe Œk …k‚ktyku™u ykðhe ÷uðkkt ykðu Au. „wshkŒ ƒnkh …w™k

¾kŒu ykðu÷e …úr‚Ø rVÕ yuLz xur÷rðÍ™ ELMxexâwx ykuV EÂLzÞk ¾kŒu Œus LÞw rËÕne ¾kŒu ykðu÷e yhrðtË ELMxexâwx

ykuV k‚ fkuBÞwr™fuþ™ ¾kŒu yuf ð»ko™ku ‘‚xeoVefux fku‚o E™ ðerzÞku yurzxª„’ W…÷çÄ Au. wtƒEkt ykðu÷e Íe ELMxexâwx

ykuV ezeÞk ykxoT‚ ¾kŒu …Ûk yk rð»kÞkt yuf ð»ko™k rzÃ÷kuk Œus A k‚™k ‚xeoVefux fku‚o W…÷çÄ Au.

fkÞËkLkwt Ãkk÷Lk fhðwt íku Mkðo©uc hk»xÙ ¼Âõík Au.

28

™kufhe™e Œfku :

…úrŒÂ»XŒ MxwzeÞku, òÛkeŒk ðerzÞku ykÕƒ ƒ™kðŒe ft…™eyku, yuzðxkoEͪ„ yusL‚eyku, ÕxeerzÞk™ku W…Þku„

fhŒe Ëhuf ‚tMÚkkyku, kuxe rVÕ …úkuzfþ™ ‚tMÚkkyku Œus „wshkŒkt MÚk…kE [qfu÷e y™uf xeðe [u™÷ku, ËqhËþo™ ð„uhu

søÞkyu ™kufhe ¤ðk™e …qhe þfÞŒkyku hnu÷e Au.

‚khk ðerzÞku yurzxh™e kuxe kt„ Au. yËkðkË, ƒhkuzk W…hktŒ wtƒEkt kuxe kt„ Au. yËkðkËkt yuf rþVx

(8 f÷kf) fk fh™kh y™w¼ðe ðerzÞku yurzxh™u ykþhu Yk. 10,000 ¤e þfu Au. wtƒEkt yuf rËð‚™k yurzxª„ [kso

Œhefu Yr…Þk 30,000Úke 40,000 ÷u™khk …Ûk Au. rVÕku™wt ‚kÁt yurzxª„ fhe þf™kh™u Œku kut kt„e rftŒ [qfðkÞ Au.

ykurzÞku yurzxh :

ðerzÞku yurzxh™e su s xu… …h hufkuzo ÚkÞu÷ yðks™wt yurzxª„ fh™kh ykurzÞku yurzxh™e …Ûk nðu ‚khe kt„ Au.

ykfkþðkÛke, yuV.yu. hurzÞku Mxuþ™ku™e ƒku÷ƒk÷k™u ÷eÄu ykurzÞku yurzxh fu ‚kWLz hufkurzoMx™e …Ûk ‚khe yuðe kt„ Au.

zeSx÷ ‚kWLz™k sk™kkt zeSx÷ ykuzeÞku yurzx kxu Vw÷ yurzx, ‚kWLz Vkuso suðk ‚kuVxðuh ðÄw W…Þku„e Au.

4.13 xuõMk uLkusuLx

ytÃtÛtt Œu~tBttk xìõËLtt òÛtfthtuLte Çtthu WÛtÃtLte ËBtMGttLtu òuítt xìõËu~tLt ftuËo ~tY fhÔtt Ôtu®Õtøtfh EÂLMxxqÞx ytìV

uLkusuLx ytìrzx, xìõËu~tLt yLtu fLMk÷LxLMke ËŠÔtrËË ytÃtLtth VBto fuÃteyuBtS ËtÚtu ÇttøteŒthe fhe Au.

6 BttËLtt ÃttxoxtRBt xurfTLtfÕt ftuËoBttk rÚtGtrhrxfÕt LttìÕtusLte ËtÚtu-ËtÚtu «ìÂõxfÕt LttìÕtus ÃtÛt yÃttGt Au. ítuLte «ÚtBt

çtìåt swÕttE, 2008Bttk ~tÁ ÚtÔttLte ~tõGtítt Au. yt ftuËo Ôt‹føt «tuVu~tLtÕËLtu æGttLtBttk htÏte ítiGtth fhtGttu Au, suBtLtu ytsu

xìõËu~tLt rÔt~tu ðÄw BttrníteLte sYh Au. ítuLtt õÕttrËË Ëtksu yXÔttrzGttBttk 6 Ôtth n~tu. ítuBttk ztRhuõx yLtu RLtztRhuõx xìÂõËË,

yuLtythytE RLtfBt xìõË, ftìÃttuohux xìõË ÃÕtt®Ltøt, rVMfÕt ÃÕtt®Ltøt yLtu rÔtŒu~te fkÃtLteytuLtt xìõËu~tLt ítÚtt ELxhLtu~tLtÕt

xìõËu~tLt suÔtt ËçsuõxTËLte Bttrníte yÃtt~tu. yt ftuËoBttk yuzrBt~tLt Bttxu ytuAtBttk ytuAwk VMxo õÕttË øtúußGtwyu~tLt sYhe Au.

ytsu Œu~tBttk xìõË yuMkuMkuLx fhLtth «tuVu~tLtÕËLte Çtthu WÛtÃt Au. yt ÏteÛtLtu ÇthÔtt yLtu çtuMx ítuBts çtútRxuMx

kELzMkTLtu ytfŠ»tít fhe ítuBtLtu xìõË «tuVu~tLtÕË íthefu fìrhGth çtLttÔtÔtt xÙu®Ltøt ytÃtÔte sYhe Au.

GttuøGtítt : øtúußGtwyu~tLt «ÚtBt ©uÛte ËtÚtu

ftuËo Ve : Á. 50,000 EÂLMxxâqxMk : Ôtu®Õtøtfh EÂLMxxâqx ykuV uLkusuLx, BtwkçtE

4.14 «tuVu~tLtÕt ntuxÕt yußGtwfu~tLt

õÕttõËo MkuLxh Vtìh yuÂõË÷LMku ÃttuíttLte íthtnLtt «ÚtBt «tuVu~tLtÕt ntuxÕt yußGtwfu~tLt «tuøtútBt (ÃteyuåtE)Bttk ºtÛt Ôt»toLttu

rzÃÕttuBtt ítÚtt yuf Ôt»toLttu ËŠxrVfux ftuËo ~tY fGttuo Au. rÔtãtÚteoytuLtu £kx ytìrVË, ntWËfe®Ãtøt, Âõ÷Lthe ytxTËo, ntux÷

yuftuBttuzu~tLt ítÚtt Vqz-çtuÔthus «tuzõ~tLt yLtu ËŠÔtËBttk MÃtur~tGtÕttRÍu~tLtLttu rÔtfÕÃt yÃttGt Au.

yt ftuËoLte ÏttrËGtít yu Au fu ítuLtt Bttxu Ve LtÚte ÕtuÔttíte yLtu rÔtãtÚteoytu ËtBtu ytìÃ~tLt ntuGt Au fu ítuytu RåAu íttu õÕttfo

øtúwÃt ytìV ntuxÕËBttk ftBt fhu yÚtÔtt çtesu õGttkf ftBt ~ttuÄe Õtu. yt ftuËoBttk ÃÕtuËuLxLte Ëtuu xft økuhLxe Au. ytihkøttçttŒLte

ntuxÕt uLkusuLx EÂLMxxâqxkt åtth Ôt»toLttu «tuVu~tLtÕt rzøtúe ftuËo Au, suLte Ve Yk. 7 ÕttÏt Au. ítu ÃtqÛto fGtto çttŒ rÔtãtÚteoytu

xqrhÍTBt Ëuõxh, xÙkðu÷ yusLMke, ntuxÕt ntìÂMÃtxÕt, htuz ítÚtt yuh÷kELMk xÙkLMkÃkkuxo, çteÃteytu/fuÃteytu yLtu rhxuÕt ËuõxhBttk

Lttufhe fhe ~tfu Au. “ÃteyuåtE «tuøtútBtBttk ntuxÕtLtt yËÕte ftBtftsLtt ÔttíttÔthÛtBttk ytìLt Äe òìçt xÙu®Ltøt yÃttGt Au, suBttk

ftGtoûtBtíttLtt rÔtftË Ãth ÔtÄw Çtth BtwftGt Au.” WuËðkhLku yuf ntuxÕtLttk ftBtftsLtt yËÕte ÔttíttÔthÛtBttk ytìLt Äe òìçt xÙu®Ltøt

ytÃtÔte, suBttk Bttºt rÚkÞhexef÷ LttìÕtusLte søGttyu ftBt fhÔttLte ûtBtítt rÔtfrËít fhÔtt Ãth Çtth BtwftGt Au.

GttuøGtítt : 10+2 ítÚtt $ÂøÕt~t WÃth Ëthe fBttkz ftuËo Ve : ftuE Ve LtÚte

EÂLMxxâqxMk : õÕttõËo MkuLxh Vtìh yuÂõMk÷LMk, sGtÃtwh; EÂLMxxâqx ytìV ntuxÕt uLkusuLx, ytihkøttçttŒ

4.15 ði¿kkr™f y™u ykiãkur„f ‚tþkuÄ™ ûkuºku (CSIR)

‚ÃxuBƒh, 1942™e ‚k÷kt ði¿kkr™f y™u ykiãkur„f ûkuºku ‚tþkuÄ™™u ðu„ ¤u Œu kxu ¼khŒkt yuf ‚tMÚkk þY

fhðkkt ykðe. yu™u ™k y…kÞwt fkWÂLMk÷ ykuV ‚kÞÂLxVef yuLz ELzMxÙeÞ÷ rh‚[o. yk ‚tMÚkk™ku yu WÆuþ hÌkku Au fu,

Œu™k îkhk ‚„ú Ëuþkt òŒòŒ™e ÷kufku…Þku„e þkuľku¤ku kxu y÷„-y÷„ rðMŒkhkt ‚tþkuÄ™ fuLÿku™e MÚkk…™k fhðe.

suLku ÃkwMíkfku ðkt[ðkLkku þku¾ Au yu çkÄu s Mkw¾e hne þfu Au.

29

1947kt ¼khŒ MðŒtºk ÚkÞwt. yu ‚Þu yk ‚tMÚkk™u ¼khŒ ‚hfkh™k ‚kÞL‚ yuLz xuf™ku÷kuS rð¼k„™e ‚eÄe Ëu¾hu¾ nuX¤

qfðkkt ykðe. yksu yk ‚tMÚkk™e hknƒhe nuX¤ sBw-fk~ehÚke ÷E™u [uÒkkE ‚wÄe, yk‚kÚke ÷E™u ¼kð™„h ‚wÄe ‚„ú

Ëuþkt yku„Ûk[k÷e‚ ‚tþkuÄ™ ‚tMÚkkyku ŒÚkk yLÞ fuLÿku fk„ehe fhe hÌkk Au.

ykÍkËe ƒkË ¾qƒ s xqtfk„k¤kkt ¼kð™„h ¾kŒu ‚uLxÙ÷ ‚kuÕx, ƒutø÷kuhkt ™uþ™÷ yuhkuM…u‚ ÷uƒkuhuxhe, „kuðkkt

™uþ™÷ ELMxexâwx ykuV ykuþ™ku„úkVe ð„uhu ‚tþkuÄ™fkÞo fhŒe ‚tMÚkkyku™e MÚkk…™k ‚kÞL‚ yuLz xuf™ku÷kuS rð¼k„™e

hknŒƒhe nuX¤™e fk„ehe fhŒe CSIR ‚tMÚkk îkhk ÚkE. nðu fkuE…Ûk yuf ‚tMÚkk þY ÚkkÞ yux÷u yukt fk„ehe fhðk

kxu y™uf …úfkh™k kÛk‚ku™e sYh W¼e ÚkkÞ. ykkt ‚kkLÞ swhÚke ktze™u xuf™ku÷kuS™k r™»ÛkkŒ nkuÞ yuðk Œs¿kku™ku

‚kðuþ ÚkkÞ Au. yk, Œu Ëhuf ‚tþkuÄ™ ‚tMÚkkyku MðkÞ¥k ‚tMÚkkyku Au. …Ûk Œu ¼khŒ ‚hfkh™k CSIR™k r™ÞtºkÛk nuX¤

„ÛkkÞ Au. yk ‚tMÚkk kºk fuLÿ fu hk»xÙeÞ …úÞku„þk¤kyku™wt r™Þ™ s fhu Au yuðwt ™Úke, yu …kuŒu …Ûk ‚tþkuÄ™ûkuºku fk„ehe

fhe hne Au.

hk»xÙeÞ ™erŒ y™u Wßß𤠼rð»Þ™e ŒhV ex ktze™u, r™fk‚™u …úkuí‚kn™ ¤u, Ëuþkt Wí…kË™ ðÄkhe þfkÞ y™u

ykÞkŒ™wt …úkÛk Îkxkze þfkÞ, Ëuþkt ƒ™kððkkt ykðu÷e ðMŒw™e „wÛkð¥kk s¤ðkE hnu y™u rftŒ ykuAe hnu, Wòo™k

…ht…hk„Œ y™u rƒ™…ht…hk„Œ ²kkuŒku™ku W…Þku„ ÚkE þfu, ™fke ðuzVkŒe [eòu Vhe W…Þku„kt ÷E þfkÞ, ™ðe ™ðe

xuf™ku÷kuS™ku, ™ðe ™ðe …ØrŒyku™ku rðfk‚ ÚkkÞ yu kxu™wt ‚tþkuÄ™fkÞo yk ‚tMÚkk™e hknƒkhe nuX¤ ÚkkÞ Au. xuf™ku÷kuS™k

rðfk‚ W…hktŒ yk ‚tMÚkk îkhk Ëuþ™k Wãku„ku™u sYhe òÛkfkhe …whe …kzðkkt ykðu Au.

yk ‚tMÚkk™k rËÕnekt ykðu÷k wÏÞ Úkf™k xuf™ku÷kuS Þwxe÷kEÍuþ™ rz…kxouLx (TUD) îkhk Wãku„ku™u yk…ðkkt

ykðŒe òÛkfkhe ‚uðkyku™wt ykÞkus™ fhðkkt ykðu Au. xuf™ku÷kuS™ku W…Þku„ ÞkuøÞ heŒu ÚkkÞ Œu kxu y÷„ y÷„ rð¼k„

Au, su TUD Œhefu yku¤¾kÞ Au. yk rð¼k„ îkhk Ëuþ¼hkt Ë‚ sux÷kt …ku÷exuf™ku÷kuS xÙkL‚Vh ‚uLxh [÷kððkkt ykðu

Au. yuf søÞkyu W…Þku„kt ÷uðkÞu÷e xuf™ku÷kuS™ku ƒeS søÞkyu …Ûk W…Þku„ ÚkE þfu Œu nkuÞ íÞkhu ykðk fuLÿ™e ËËÚke

xuf™ku÷kuS™e òÛkfkhe ¤u Au. xuf™ku÷kuS™ku W…Þku„ ÚkkÞ Œu rð¼k„kt …uxLx rð¼k„ …Ûk Au. ynª …uxLx yhSyku™e

Ëh¾kMŒku ykðu Au. yhS™e [fk‚Ûke fhe™u …Ae …uxLx yk…ðkkt ykðu Au. yk ‚tMÚkk™e …úÞku„þk¤kyku Wãku„ku ‚kÚku

xuf™ku÷kuS™k r™»ÛkkŒku Œus ™kÛkktfeÞ ‚nÞku„Úke fk fhu Au. ‚e.yu‚.ykE.ykh. LÞw rËÕne nMŒf™e ƒÄe s hk»xÙeÞ

‚tþkuÄ™ ‚tMÚkkyku ykÄwr™f ‚kÄ™ku, Þtºk‚k„úe y™u fwþ¤ Œs¿kkuÚke ‚w‚ßs Au. ŒuÚke ƒnkh™k Wãku„ku™wt …heûkÛk y™u

Ãk]Úk¬hÛk yt„u™wt fk fhe yk…ðk kxu …Ûk Œu ‚Úko Au. fux÷kf yufku yuðk nkuÞ Au fu sukt Œk÷e™e sYh hnu Au.

xuf™ku÷kuS yt„u™e rðrþ»x Œk÷e u£ððk kxu™e ‚„ðzku …Ûk yk ‚tMÚkk™e …úÞku„þk¤kykukt Au. yk ‚tMÚkk™e …úÞku„þk¤kyku

…k‚u ykiãkur„f rðMŒkhkt fu MÚk¤ …h sE™u fkÞo ƒòðe þfu yuðk ðÄkhk™k fuLÿ …Ûk Au. Œu ÎkÛkkt …úkÞkur„f fûkk™k fk

fhe yk…u Au.

‚e.yu‚.ykE.ykh.™k ™uò nuX¤ ÎkÛkkt ‚krÞfku™wt …úfkþ™ ÚkkÞ Au. rð¿kk™™e ðkŒ ‚kkLÞ s™ ‚ks ‚wÄe

‚h¤ŒkÚke …nkut[e þfu Œuðk Œus ‚tþkuÄ™™u ÷„Œkt swËe swËe rð„Œku™k ‚krÞfku …ú„x fhðkkt ykðu Au. ði¿kkr™f

r‚ØktŒku™ku ÔÞðnkhkt W…Þku„ ÚkkÞ Œku s ÷kufku™u yu™ku ÷k¼ ¤e þfu. rð¿kk™™u ÷kuf¼kuøÞ ƒ™kððk kxu ™ðk ™ðk

‚tþkuÄ™ku y™u Œu™k W…Þku„ku yt„u™k ‚r[ºk ÷u¾ku ÷kufku ‚S þfu yuðe ‚h¤ ¼k»kkkt yk ‚tMÚkk îkhk swËe swËe ºkÛk

¼k»kkkt …ú„x ÚkkÞ Au : (1) ‚kÞL‚ rh…kuxoh-yt„úuS kr‚f, (2) rð¿kk™ …ú„rŒ-rnLËe kr‚f, (3) ‚kÞL‚ fe Ëwr™Þk-

WËqo rºkkr‚f. yk …úfkþ™ku yt„u™e rðþu»k krnŒe u¤ððk kxu r‚r™Þh ‚uÕ‚ yuLz zeMxÙeçÞwþ™ ykurV‚h, …Âç÷fuþL‚

yuLz ELVuoþ™ zkÞhufxh, ‚e.yu‚.ykE.ykh., rn÷ ‚kEz hkuz, LÞw rËÕne-12™u yt„úuS yÚkðk rnLËekt ÷¾ðkÚke ¤e

þfu Au. yk W…hktŒ, rð¿kk™™u ÷„Œkt swËk swËk rð»kÞku™k …wMŒfku™wt …úfkþ™ …Ûk ‚Þk™w‚kh ÚkŒwt hnu Au.

Mð. zku. yu‚. yu‚. ¼x™k„h yk ‚tMÚkk™k …úÚk zkÞhufxh nŒk. Œu™k k™kt 1957™e ‚k÷Úke ‚kÞL‚ yuLz

xuf™ku÷kuS ûkuºk™ku ‘yu‚. yu‚. ¼x™k„h yuðkuzo’ yk ‚tMÚkk ŒhVÚke þY fhðkkt ykÔÞku Au. su r…MŒk÷e‚ ð»koÚke ™e[u™e

ðÞ™k ‚tþkuÄfku™u yu™kÞŒ fhðkkt ykðu Au. xuf™ku÷kuS™ku rðfk‚ ÚkE þfu yuðwt fkÞo fhðk kxu …úkuí‚kn™ ¤u yu kxu swËk

swËk rð»kÞkt ‘xuf™ku÷kS yuðkuzo’ …Ûk yk…ðkkt ykðu Au. rð¿kk™™k ûkuºkkt fk fhŒe Þwðk…úrŒ¼k™u ‚tþkuÄ™fkÞo kxu

…úkuí‚kn™ ¤e hnu yu nuŒwÚke ‚e.yu‚.ykE.ykh. Þt„ ‚kÞLxeMx yuðkuzo yk…u Au. yk W…hktŒ, ‚e.yu‚.ykE.ykh. ‚kÚku

‚tf¤kÞu÷e ‚tMÚkkkt hne™u ‚tþkuÄ™ fh™khk rðãkÚkeoyku™u yk ‚tMÚkk îkhk swr™Þh rh‚[o Vu÷kuþe… y™u r‚r™Þh rh‚[o

Vu÷kuþe… yuðkuzo yu™kÞŒ fhðkkt ykðu Au. sukt ƒuÚke ºkÛk ð»ko™k ‚Þ„k¤k kxu ‚tþkuÄ™ fh™kh™u r™ÞrŒ heŒu Ëh rn™u

yntfkhe ÔÞÂõík Vw÷kE þfu Au, Ãký Vu÷kE þfíke LkÚke.

30‘k’ þçËLke eXkMk ò¤ððk kxu ‘k’ MðYÃku MktMfkhLkwt ®Mk[Lk fheþwt íkku s ½hzk½h çktÄ ÚkkÞ.

[ku¬‚ hf ¤Œe hnu Au. yuðe s heŒu …eyu[.ze.™e …Ëðe …úkÃŒ fÞko …Ae yk„¤ ‚tþkuÄ™ fkÞo fh™kh™u …úkuí‚kn™ ¤e

hnu yu kxu …kuMx zkufxh÷ Vu÷kuþe… yuðkuzo yu™kÞŒ fhðkkt ykðu Au. ykÄwr™f þkuľku¤kukt ku¾hu hnuðkkt yk ‚tMÚkk

…úuhfƒ¤ …qhwt …kz™khe Au.

‚e.yu‚.ykE.ykh.™e r‚rØyku :

• ¼khŒkt ‚ki…úÚk zeyu™yu rVt„hr…úLx™e þYykŒ fhe.

• fwËhŒe heŒu ðkt‚kt ðe‚ ð»kuo Vw÷ ykðu Œu™e søÞkyu yXðkrzÞkkt Vw÷ yuðk Œuðk ðkt‚™e òŒ rðf‚kðe.

• yXðkrzÞu yuf s ðkh ÷uðe …zu Œuðe fwxwtƒ r™Þkus™™e MxuhkuEz ð„h™e „ku¤e ‘‚nu÷e’ þkuÄ fhe.

• ku÷ufÞw÷h rzMxe÷uþ™ xuf™ku÷kuS™ku W…Þku„ fhe™u Ëuþ™e ‚ku ð»ko sq™e rËøƒkuE rhVkE™he he™kuðux fhe.

• [kiË sÛk ƒu‚e þfu Œuðk ‘‚kh‚’ rðk™™e h[™k fhe.

• n¤Ëh y™u ÷ezk™k „wÛkku™e yuhef™ …uxLx™u ‚V¤Œk…qðof [u÷uLs fhe. rðf‚Œk Ëuþkukt, …uxLxkt, …úÚk

ºkÛk™k ¢kt MÚkk™ u¤ÔÞwt. Þwyu‚ …uxLxkt ku¾hk™k MÚkk™u hne.

fkUøkúuMk Ëhfth™e W¥t …nu÷ - ™uþ™÷ ™tu÷us Lkuxðfo™e MÚtt…™t

¼khíkLkk ðzk«ÄkLk zkì. LkkunLk®Mk½ yLku Þw.Ãke.yu.Lkk [uhÃkMkoLk ©eíke MkkurLkÞk økktÄeLkk Lkuík]íðkt fuLÿ Mkhfkhu ËuþLke

ykðLkkh ÃkuZeLkk ¿kkLkLke Mk]rØ kxu yLku ¿kkLk ykÄkrhík ËuþLkk rðfkMk kxu LkuþLk÷ Lkku÷us LkuxðfoLke MÚkkÃkLkk fhðkkt ykðe

Au. LkuþLk÷ Lkku÷us Lkuxðfo îkhk Ëuþkt ykðu÷ hk»xÙeÞ yLku «kËurþf þiûkrýf MktMÚkkykuLku nkEÂMÃkz zuxk fkuBÞwrLkfuþLkÚke òuzðkkt

ykðþu. LkuþLk÷ Lkku÷us Lkuxðfokt ¾kMk fheLku rþûký, f]r»k, ykhkuøÞ, E-økðoLkLMk çkkçkíkku WÃkh ¾kMk æÞkLk furLÿík fhðkkt

ykÔÞwt Au. fuLÿ Mkhfkh îkhk ËuþLke 400Úke ðÄw ÞwrLkðŠMkxeyku yLku 100Úke ðÄw hk»xÙeÞ MktMÚkkykuLku yufçkeò MkkÚku òuzðkkt

ykðþu. Ëuþkt 19 nòh Lkku÷us Lkuxðfo Lkkuz ð»ko 2012 Ãknu÷k Q¼k Úkþu. suLkkÚke su ÞwrLk.kt su íku rð»kÞLkk rLk»ýkík

yæÞkÃkfkuLkku ÷k¼ ËuþLke yLÞ ÞwrLk.Lkk rðãkÚkeoykuLku ¤þu. LkuþLk÷ Lkku÷us LkuxðfoÚke økúkBÞ rðMíkkhLkkt fhkuzku rðãkÚkeoykuLku

Ëuþkt ÚkE hnu÷k rðrðÄ þkuÄ-MktþkuÄLkLkku MkeÄku ÷k¼ ¤þu.suLkkÚke ¼khík ¿kkLkþÂõík îkhk 21e MkËekt rðïkt Lkkktrfík

hk»xÙ íkhefu «MÚkkrÃkík Úkþu. Ëuþkt þkuÄ yLku MktþkuÄLk kxu ELkkuðuþLk fkWÂLMk÷Lke MÚkkÃkLkk fhðkkt ykðe Au. suLkk ¼køkYÃku

Ëhuf hkßÞkt Ãký Mxux fkWÂLMk÷ Q¼e Úkþu. Mkøkú ËuþLke ÷kÞçkúuheLku VkÞçkh ykuÂÃxf Lkuxðfo îkhk òuzðkkt ykðþu. www.nkn.in

21e ËŒe™t Q¼h‚t ¿tt™ Þw„tk ¼th‚™e ynt ¼qrft™u æÞt™u ÷E ht»xÙeÞ ¿tt™ ytÞtu„ (™ìþ™÷ ™tì÷us frþ™)™e

ðzt«Ät™™t ËeÄt t„oŒþo™ nuX¤ ytk‚h ht»xÙeÞ xuf™tuu¢ux ©e Ët r…ºttuzt™t yæÞût…Œu h[™t fhðttk ytðe Au. ytÞtu„

îtht ¿tt™™t …tk[ …rhtýtu æÞt™tk ÷uðttk ytÔÞt t Au. • Access to Knowledge - ¿tt™ u¤ððt™tu nf • Knowledge

Concepts - ¿tt™ rð¼tð™t • Creation of Knowledge - ¿tt™ r™toý • Knowledge Application - ¿tt™ «Þtus™

• Delivery of Services - Ëuðtytu™wk rð‚hý.

Knowledge ™uxðfo™e MÚtt…™t fhðt ƒtƒ‚tk ht»xÙeÞ fûtt™wk ™uxðfo ƒ™tððt sYhe ntzoðuh ytuÂÃxf÷ VtEƒh ÷tE™tu

E-„ðo™LË, Ëwhûtt ‚Útt ÷tuf÷ yurhÞk ™uxðfo™e MÚtt…™t ËtÚtu nuÕÚt ELVtuuoþ™, ÷tEƒúuhe, …qðo M™t‚f rþûtý, urzf÷

rþûtý, ftÞŒtfeÞ rþûtý, ì™usuLx rþûtý, ¼t»ttfeÞ ƒtƒ‚tu™wk „úw… ‚Útt …hk…ht„‚ ¿tt™ suðe rðrðÄ ƒtƒ‚tu yk„u ytÞtu„

îtht sYhe ¼÷týtu fhðttk ytðe Au. (www.knowledgecommission.gov.in)

• Wå[ rþûtý™tu «Ëth (Expansion) • Wíf]ü‚t (Excellence) • Ëtu÷„ehe (Inclusion). Wå[ rþûtý™tu Íz…e

«Ëth ÚttÞ y™u 2015 ËwÄetk yt ûtuºttk «ðuþðt t„‚t Þwðt™tu™u MÚtt™ ¤u ‚u txu ðÄw Þwr™ðŠËxe™e MÚtt…™t ‚Útt nt÷tk

yÂM‚íð Ähtð‚e ftì÷uòu ‚Útt Þwr™ðŠËxe™e „wýð¥tt ËwÄthðt W…h ¼th yt…ðttk ytÔÞtu Au. LkìþLk÷ Lkkì÷us frþLk îkhk

ºký ð»koLkk fkÞo¼kh çkkË ðzk«ÄkLkLku Ëuþ kxu MkkUÃkkÞu÷k Towards a Knowledge Society rhÃkkuxokt Lke[uLke çkkçkíkku ykÃku÷e Au.

rþûtý Ëti™u txu Ëw÷¼ ƒ™u ‚u txu™e «ðuþ™er‚, ht»xÙeÞ Mftì÷hrþ… ‚Útt ytŠÚtf sYrhÞt‚kŒ ‚Útt Ëttrsf he‚u

ð»ttuoÚte f[ztÞu÷t ð„tuo™t nkurþÞth rðãtÚteoytu rþûtýÚte ðkr[‚ ™ hnu ‚u txu ÔÞðMÚtt Q¼e fhðt fuLÿ Ëhfth frxƒØ Au.

LkìþLk÷ Lkkì÷us frþLkLke ¼÷kýLku fkhýu 10e Ãkt[ð»keoÞ ÞkusLkk fhíkkt 11e Ãkt[ð»keoÞ ÞkusLkkkt rþûký kxu Ãkkt[ økýkt

LkkýktLke Vk¤ðýe fhðkkt ykðe Au. Ëuþkt 6000 Lkðe Wå[ økwýð¥kk Ähkðíke kuzu÷ Mfq÷Lke MÚkkÃkLkk Úkþu. Lkðe ÂMf÷

zuð÷ÃkuLx rþLkkt ðzk«ÄkLk©eLke MkeÄe Ëu¾hu¾ nuX¤ Y. 31,200 fhkuzLke òuøkðkEÚke 1600 Lkðe ykE.xe.ykE. yLku

Ãkkur÷xufLkef, 10,000 Lkðe ðkufuþLk÷ Mfq÷ yLku 50,000 Lkðkt ÂMf÷ zuð÷ÃkuLx MkuLxhLke MÚkkÃkLkk Úkþu. Ëuþkt 30 Lkðe

ÞwrLkðŠMkxe, suktÚke 14 ðÕzo õ÷kMk ÞwrLkðŠMkxe Úkþu. Ëuþkt Lkðe 8 ykE.ykE.xe., 7 ykE.ykE.yu, 20 ykE.ykE.ykE.xe.,

5 EÂLzÞLk EÂLMxxâqx ykìV MkkÞLMk, 2 Mfq÷ ykìV Ã÷k®Lkøk, 10 yuLk.ykE.xe., 373 rzøkúe fku÷us yLku 1000 Ãkku÷exufLkefLke

MÚkkÃkLkk Úkþu.

31

5.1 «ðuþVtuo õÞtkÚte ¤u y™u õÞtk ¼hðt ?

fuLÿeÞ «ðuþ Ërr‚ :

Joint Admission Committee for Professional Courses (yu÷. ze. yuÂLsr™Þ®h„ ftì÷us, yŒtðtŒ-

15) Website : www.jacpcldce.ac.in îtht rz„úe/rzÃ÷tut, yuÂLsr™Þ®h„/VtoËe ‚Útt Centralized MedicalAdmission Committee, B. J. Medical College, A’bad îtht MBBS/BDS/B.PHYSIO / ytÞwðuoŒ/nturÞtu…Úte/

Lk‹Mkøk/ytuõÞw…uþ™÷/ytuÃxtuuxÙe suðt rz„úe yÇÞtË¢tutk «Út ð»totk «ðuþ yt…ðttk ytðu Au. yuÂLsr™Þ®h„ rðãtþt¾tytutk

«ðuþ txu ±Îıfi·Î¥fi ’˛‰ı ŒÎı‹˝ ¤fl‰_ ’Õı »ı. urzf÷ rðãtþt¾tytutk «ðuþ txu y÷„Úte Vtìo ¼hðt™wk ntuÞ Au.

yLÞ yÇÞtË¢tutk yuzTrþ™ : Ätu. 12 Sci. …Ae „wsht‚tk [t÷‚t yLÞ yÇÞtË¢tutk yuzTrþ™ yt…ðt™wk

ft fh‚e yuzTrþ™ frxeytu™e ÞtŒe ƒ™tðeyu : (1) yìr„úfÕ[h Þwr™ðŠËxe™t yÇÞtË¢tutk yuzTrþ™ urhx wsƒ

Au y™u Þwr™ðŠËxeyu ™eu÷ «ðuþ Ërr‚ îtht yuzTrþ™ yt…ðttk ytðu Au. (2) ò™„htk ytðu÷ ytÞwðuoŒ Þwr™ðŠËxetk

ƒe.Vto. (ytÞwðuoŒ)™tu ftuËo [t÷u Au y™u urhx wsƒ «ðuþ ¤u Au. (3) „wsht‚tk ytðu÷ ËtÞLË ftì÷uòutk [t÷‚t

ƒe.yuËËe.™t ftuËotk yuzTrþ™ …ý urhx wsƒ ¤u Au. yu™wk Vtìo Ätu. 12 ËtÞLË™wk rhÍÕx ytðu …Ae ‚h‚ s ¼he Œuðt™wk

ntuÞ Au.

fÞt ftuËotk yuzTrþ™ ÷uðwk ?

Ätu. 12 ËtÞLË …Ae yuÂLsr™Þ®h„™t rz„úe ftuËotk yuzTrþ™ ÷u‚e ð¾‚u ƒu «&™tu ™tk WŒT¼ðu Au : (1) fÞt

ftuËotk yuzTrþ™ ÷uðwk ? (2) fE ftì÷ustk yuzTrþ™ ÷uðwk ?

5. Ätu-12 ËtÞLË …Ae þwk ?

B - Group

(Phy, Chem, Bio.)

Medical (MBBS) (urzf÷)

Dental (BDS) (zuLx÷)

Physiotherapy (BPT) (VerÍÞtuÚtuht…e)

Ayurvedic (BAMS) (ytÞwðuoŒ)

Homoeopathy (BHMS) (nturÞtu…Úte)

Nursing (B.Sc.) (™‹Ë„ rz„úe)

ytuõÞw…uþ™÷ Útuht…e

ytuÃxtuuxÙe

™u[htu…Úte

ytuÚttuorxõË yuLz «tuMÚturxõË

B.Pharm. (rz„úe VtoËe)

H.S.C. Pass (Science)Ätu. 12 …tË (ËtÞLË)

A - Group

(Phy, Chem, Maths)

Engineering yuÂLsrLkÞ®høk (rz„úe)

Electronics & Commu.

Computer Science

Information Tech.

Instrumentation & Control

Bio Technology

Bio Medical

Mechanical

Chemical

Electrical

Auto mobile

Civil

Architect

Textile / Fashion Design

B.Pharm. (Degree Pharm)

D. Pharm. (Diploma Pharm)

A / B - Group

(Phy, Chem, Bio.)

(Phy, Chem, Maths)

Pharmacy

B.Pharm. (rz„úe / VtoËe)

D. Pharm. (rzÃ÷tut VtoËe)

wÏÞ yÇÞtË¢tu ™e[u wsƒ Au

‘k’ : kLkðeLkk SðLkLkwt «Úk ÃkøkrÚkÞwt Au.

32

…ËkŒ„e™tu ¢ : Ätu. 12 ËtÞLË …Ae „wsht‚tk ƒe-„úw…™t rðãtÚteoytu txu (1) M.B.B.S. - urzf÷, (2) B.D.S. -

zuLx÷, (3) B.Pharm. - ƒu[÷h ytìV VtoËe, (4) B.A.M.S. - ytÞwðuoŒ, (5) B.P.T. - ƒu[÷h ytìV rVrÍÞtuÚtuht…e,

(6) ƒe.yuËËe. ™ËeO„, ytuõÞw…uþ™t ytuhxtu… yu™tuÚtuorxÙf B.H.M.S. - nturÞtu…Úte, (7) ƒe.yuËËe. ™‹Ë„.

yu-„úw…™t rðãtÚteoytu txu (1) E.C. - E÷ufxÙtur™fË yìLz ftìBÞwr™fuþ™ yuÂLsr™Þ®h„ fu E÷ufxÙtur™fË, (2) C.E. -

fBÃÞqxh yuÂLsr™Þ®h„, (3) CEPTtk [t÷‚t ftuËotk ELxerhÞh rzÍtE™, ytŠfxuõ[h y™u rƒ®Õz„ fLMxÙfþ™™t ftuËotkÚte

ftuE …ý ftuËo, (4) I.T. - ELVuoþ™ xufT™tì÷tuS, (5) Mech - rfur™f÷ yuÂLsr™Þ®h„, (6) I.C.- ELMx›uxuþ™ yìLz

fLxÙtu÷ yuÂLsr™Þ®h„, (7) Ele - E÷urfxÙf÷ yuÂLsr™Þ®h„, (8) Che. - furf÷ yuÂLsr™Þ®h„, (9) Env.- yuLðtÞhuLx÷

yuÂLsr™Þ®h„, (10) uftxÙtur™fË.

yt W…htk‚ yLÞ yÇÞtË¢tu hË - hwr[ «týu ‚Útt …rhðth™t ÔÞðËtÞ ytÄthu …ý …ËkŒ fhe þftÞ Au. sufu,

(1) ðuxh™he ËtÞLË yìLz yìr™÷ n˃Lzhe - …þwytu™t ztìõxh™tu ftuËo fu su yìr„úfÕ[h Þwr™ðŠËxetk [t÷u Au.

(2) ytýkŒtk [t÷‚tu zuhe xufT™tì÷tuS™tu rz„úe ftuËo (3) ytÞwðuoŒtk ƒu[÷h ytìV VtoËe (4) ƒtÞtuurzf÷ yuÂLsr™Þ®h„

(5) Vwz «tuËu®Ë„ yìLz xufT™tì÷tuStk ƒe.E. (6) ftuE …ý ƒútk[tk rz„úe yuÂLsr™Þ®h„ ƒe.E.™tu ftuËo (7) ƒe.yuËËe.

yìr„úfÕ[h™tu ftuËo (8) yìr„úfÕ[h Þwr™ðŠËxe™t yLÞ ƒu[÷h rz„úe ftuËo (9) «tÞhe xe[h ƒ™ðt txu …e.xe.Ëe.™tu ftuËo

12 ËtÞLË …Ae fhðt™tu (10) ƒe.yuËËe. tE¢tuƒtÞtì÷tuS (11) ƒe.yuËËe. ƒtÞtuxufT™tu÷tuS™tu „wsht‚tk [t÷‚tu ftuËo

(12) ftuE …ý rð»tÞ ËtÚtu ƒe.yuËËe.™tu ftuËo (13) ËtÞLËtk yt„¤ yÇÞtË fhðtu ™ ntuÞ ‚tu yk„úuS ƒe.yu. yÚtðt

yLÞ ftuE ƒu[÷h rz„úetk «ðuþ.

r™ht EÂLMx. ytìV xufT™tì÷tuS, yŒtðtŒ, ze.ze.ytE.xe, ™rzÞtŒ, „ý…‚ rðãt™„h, ¾uhðt - nuËtýt ‚Útt Ëðo

rðãt÷Þ, „tkÄe™„h™u „wsht‚ rðÄt™Ë¼t îtht ¾t™„e - MðtÞ¥t - Þwr™ðŠËxe™tu Œhßòu yt…ðttk ytðu÷ Au.

5.2 ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ ’»Ì √…flÎ÷ flÎF›‹Î_ µ’·O‘ ±P›ÎÁø‹Îı

‘ÎıflHÎ-11-12 ÁΛLÁ‹Î_ √˛’ ’Á_ÿ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ωzÎ◊a±Îıfiı ‘ÎıflHÎ-12 ’»Ì ‹‚fiÎflÎ ¿ÎıÁ˝fiÌ ΩHοÎflÌ ‹‚ı ÷ı Ëı÷◊Ì

±ËŸ √˛’‰Î¥ ¿ÎıÁ˝fiÌ ›ÎÿÌ ±Î’Ì »ı.

±ı⁄Ì √˛’‹Î_ ±ı¿ ωʛ ‰‘ ¤HΉÎfiÎı flËı »ı. ÷ıfiÌ Á΋ı ±ı √˛’fiÎ ÷‹Î‹ ±P›ÎÁø‹Îı ÷◊Î ⁄Ì √˛’fiÎ ÷‹Î‹

±P›ÎÁø‹Îı‹Î_ ’˛‰ı ‹ı‚‰‰ÎfiÎ ⁄_fiı ω¿S’Îı ¬S·Î flËı »ı. ±ı √˛’ ’Á_ÿ ¿flfiÎfl ‹ıÏÕ¿·fiÌ ÷¿ √‹Î‰ı »ı ±fiı ⁄Ì √˛’ ’Á_ÿ

¿flfiÎfl ωzÎ◊a Á_A›Î⁄_‘ ¿ÎıÁ˝ √‹Î‰ı »ı. ±Î Á_Ωı√Îı‹Î_ ±ı⁄Ì √˛’fiÌ ’Á_ÿ√Ì ‰‘ ›ÎıB› flËı »ı.

√˛’‰Î¥ ¿ÎıÁ˝fiÌ ›ÎÿÌ

√˛’ - ±ıωʛ — ‹ıJÁ, ÏŒÌ@Á ±fiı ¿ı‹ıVÀˇÌ

No. Name of Branch1. Petroleum Engineering

(4 year B.Tech. Programme)2. Petroleum Engineering

(5 year Dual Degree M.Tech. Programme)

3. Information and CommunicationTechnology (ICT)

4. Electronics & Communication Engineering

5. Mechanical Engineering6. Computer Engineering

7. Computer Science & Engineering

8. Aeronautical Engineering9. Information Technology

10. Electronics

11. Power Electronics12. Electrical & Electronics Engineering

13. Electrical Engineering

14. Bio-Medical & Instrumentation Engineering15. Bio-Medical Engineering

16. Bio Technology

17. Mechatronics18. Production Engineering

19. Construction Technology & Management

20. Instrumentation & Control Engineering21. Environmental Engineering

22. Industrial Engineering

23. Civil Engineering24. Chemical Engineering

rðÎLkku ðå[u ðtr[ík «ò MkwÄe Ãknkut[ðkLkku yuf ÔÞðnkÁ køko- rþûký

33

25. Automobile Engineering26. Plastic Technology27. Metallurgy28. Rubber Technology29. Textile Engineering30. Textile Processing31. Textile Technology32. Food Processing Technology33. Irrigation & Water Management34. Bachelor of Architecture35. Interior Design36. Master of Science in Information

Technology (Integrated)37. Master of Science in Computer

Application (Integrated)38. Bachelor of Business Administration39. Master of Business Administration (Inte.)40. Bachelor of Hotel Management41. Bachelor of Computer Application42. Fashion Technology (NIFT)43. Dairy Technology44. Bachelor of Building Construction45. Marine Engineering46. Mining Engineering47. B.Sc. (PMC & PMS Group)48. Bachelor of Pharmacy

√˛’ - ⁄Ìωʛ — ÏŒÌ@Á, ¿ı‹ıVÀˇÌ ±fiı ⁄ΛÎı·Îı∞

No. Name of Branch1. Bachelor of Medicine & Bachelor of Surgery2. Dental3. Physiotherapy4. Aurvedic5. Homeopathy6. Bachelor of Pharmacy7. Nursing8. Vaternity Science9. Agriculture10. Prosthetics & Orthotics11. Optomentry12. B.Sc. (PCB & PCZ & Microbiology Group)13. B.O.T.

√˛’ - ±ı⁄Ìωʛ — ‹ıJÁ, ÏŒÌ@Á, ¿ı‹ıVÀˇÌ ±fiı ⁄ΛÎı·Îı∞

No. Name of Branch1. ±ı √˛’ ¶ÎflÎ ‹‚÷Î ÷‹Î‹ ±P›ÎÁø‹Îı

2. ⁄Ì √˛’ ¶ÎflÎ ‹‚÷Î ÷‹Î‹ ±P›ÎÁø‹Îı

3. Genetic Engineering4. Bio Informatics5. Food Technology6. Tourism Industries

‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ ’»ÌfiÎ ±P›ÎÁø‹Îı‹Î_ ŒÌ ¿ıÀ·Ì ?

‘ÎıflHÎ-11-12 ÁΛLÁfiÎ ⁄ı ‰Ê˝ Á‘Ì ’ıÀı ’ÎÀÎ ⁄Î_‘Ìfiı ’Îı÷ÎfiÎ Á_÷ÎfiÎıfiı ¤HÎΉ÷Î √flÌ⁄ ÷◊Î ‹K›‹ ‰√˝fiÎ ·Îı¿Îı

‹ÎÀı ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ ’»Ì ‹‚÷Î_ ±P›ÎÁø‹Îı‹Î_ ¨«Ì ŒÌ ¤fl‰Ì ±Ï÷ ‹U¿ı· ËÎı› »ı. ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ ’»Ì ÷‹ı …ı

·Î¥fi‹Î_ ±Î√‚ ‰‘‰Î ‹Î_√÷Î ËÎı ÷ı ·Î¥fi‹Î_ ¿<· ÁÌÀfiÌ Á_A›Î ¿ıÀ·Ì »ı ? ÷ı‹Î_ Áfl¿ÎflÌ ⁄ıÿÎıfiÌ Á_A›Î ¿ıÀ·Ì ? ’ı‹ıLÀ

ÁÌÀ ’fl ‰ÎÏÊ˝¿ ŒÌ ¿ıÀ·Ì «Ò¿‰‰Ì ’ÕÂı ? ÷ı ±_√ıfiÌ Â@› ËÎı› I›Î_ Á‘ÌfiÌ ÷‹Î‹ ω√÷Îı fiÌ«ıfiÎ ¿ÎıWÀ¿‹Î_ ±Î’ı· »ı.

ø‹ ±P›ÎÁø‹fi_ fi΋ ¿<· ÁÌÀ Áfl¿ÎflÌ ÁıSŒ ŒÎ›fiÎLÁ ÁıSŒ ŒÎ›fiÎLÁ ÁÌÀfiÌ

ÁÌÀfiÌ Á_A›Î ÁÌÀfiÌ Á_A›Î ‰ÎÏÊ˝¿ ŒÌ

1. ‹ıÏÕ¿· (16) 2305 955 1200Ü150 3,50,000/-◊Ì 4,00,000/-

2. ÕıLÀ· (13) 1125 200 825Ü100 2,50,000/-

3. ±ı„L…Ïfi›flŸ√ (103) 44363 9030Ü1194 33899Ü240 40,000/-◊Ì 70,000/-

4. ŒÎ‹˝ÁÌ (93) 6121 195 5926 42,000/-◊Ì 65,000/-

5. ±Î›‰ı˝ÿ (10) 455 220 235 1,25,000/-◊Ì 2,05,000/-

6. ËÎıÏ‹›Îı’ı◊Ì (16) 1525 400 1125 25,000/-◊Ì 40,000/-

7. ό̛Îı◊ıflÎ’Ì (24) 1255 360 895 54,000/-◊Ì 1,00,000/-

8. fiÏÁ*√ (30) 1035 300 735 55,000/-◊Ì 65,000/-

9. ±ÎÏ¿ÛÀı¿«fl (7) 232 80 152 40,000/-◊Ì 50,000/-

ûkk ktøkLkkh s Lknª ... ykÃkLkkh Ãký nkLk Au.

34

‹ıÏÕ¿·‹Î_ ±ıÕÏ‹Âfi ‹ÎÀı ÀıVÀ

‹ıÏÕ¿· ¿Îı·Ωı‹Î_ fiıÂfi· ·ı‰·fiÌ ÀÎı’ ‹ıÏÕ¿· ¿Îı·…‹Î_ ±ıÕÏ‹Âfi ‹ÎÀı ±ıLÀˇLÁ ±ı¿Î‹ ËÎı› »ı. ±Îı·

¥„L՛Πϒ˛-‹ıÏÕ¿· ÀıVÀ(PMT)fiÎ ŒÎı‹˝ Œı⁄˛±ÎflÌ‹Î_ ¤flÎ÷Î ËÎı› »ı ±fiı ±ı¿Î‹ ‹ı ‹ÏËfi΋Î_ ËÎı› »ı. ¤Îfl÷fiÌ fi_⁄fl

‰fi ¿Ëı‰Î› ÷ı‰Ì ±fiı ⁄ıVÀ ¿Ëı‰Î› ÷ı‰Ì ‹ıÏÕ¿· ¿Îı·ıΩı ±fiı ÷ı‹Î_ ±ıÕÏ‹Âfi ‹ÎÀı ·ı‰Î÷Ì ±·√-±·√ ±ıLÀˇLÁ

±ı¿Î‹fiÌ ‰Î÷ ¿fḻı.

1. ±Îı· ¥„L՛Π¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ ‹ıÏÕ¿· ÁΛLÁÌ (AIIMS) — AIIMS ±ıQÁ ÷flÌ¿ı Á’˛ÏÁ© ÏÿSËÌfiÌ

±Îı· ¥„L՛Π¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ ‹ıÏÕ¿· ÁΛLÁÌ ¤Îfl÷fiÌ fi_⁄fl ‰fi ‹ıÏÕ¿· ¿Îı·ı… »ı. ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ‹Î_ ÏŒÌ@Á,

¿ı‹ıVÀˇÌ ±fiı ⁄ΛÎı·Îı∞ PCB flάı· ËÎı› ÷Îı ÷‹ı AIIMS‹Î_ ±ıÕÏ‹Âfi ‹ı‚‰Ì ¿Îı »Îı. MBBSfiÎ ’Ëı·Î ‰Ê˝‹Î_

±ıÕÏ‹Âfi ‹ÎÀı ±ıQÁfiÌ ±ıLÀˇLÁ ±ı¿Î‹ ±Î’‰ÎfiÌ ËÎı› »ı. ’˛ë’h΋Î_ 200 ‹SÀÌ’· «Îı¥Á ’˛ëÎı ’Ò»‰Î‹Î_ ±Î‰ı

»ı. ÏŒÌ@Á, ¿ı‹ıVÀˇÌ ±fiı ⁄ΛÎı·Îı∞ ÿflı¿ ωʛfiÎ 60 ’˛ëÎı ¿<· (60 x 3 = 180) ±fiı 20 ’˛ëÎı …fifl·

fiÎı·ı…fiÎ ’Ò»‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ÁÎÕÎ hÎHÎ ¿·Î¿fiÎı Á‹› ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. …^fi ‹ÏËfi΋Î_ ±ı¿Î‹ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

MBBS ’»Ì ±Î√‚ ±ı‹ÕÌ ±◊‰Î ±ı‹±ıÁ ±◊‰Î Á’fl V’ıU›·Î¥ıÂfi ¿fl‰Î ‹ÎÀı fiıÂfi· ·ı‰·fiÌ ±·√ ÀıVÀ

»ı. ‰‘ ‹ÎÏË÷Ì ‹ÎÀı ‰ı⁄ÁÎ¥À www.aiims.edu Ωı‰Ì.

2. ’ÒHÎıfiÌ ±ÎQÕ˝ ŒÎıÁaÁ ‹ıÏÕ¿· ¿Îı·ı… — ¥.Á. 1948‹Î_ ’ÒHÎı‹Î_ V◊Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Ì ±ÎQÕ˝ ŒÎıÁaÁ ‹ıÏÕ¿·

¿Îı·ı… ¤Îfl÷Ì› ·U¿flÌ ÿ‚ÎıfiÌ ‹ıÏÕ¿· ¿Îı·ı… »ı. AMC‹Î_ MBBSfi_ ¤H›Î ’»Ì ¤Îfl÷fiÎ ±Î‹a, fiı‰Ì ÷◊Î

±ıflŒÎıÁ˝‹Î_ ‹ıÏÕ¿· ±ÎıÏŒÁfl (¿Ï‹ÂLÕ ±ÎıÏŒÁfl) ÷flÌ¿ı ÁÎ÷ ‰Ê˝ Á‘Ì fiÎı¿flÌ ¿fl‰Ì ŒflÏ…›Î÷ »ı. ±ıfiÎ ŒÎı‹˝ Œı⁄˛±ÎflÌ-

‹Î«˝‹Î_ ¤flΛ »ı ±fiı ±ı¿Î‹ ‹ı ‹ÏËfi΋Î_ ËÎı› »ı. PCB ωʛÎı flάı· ËÎı› ÷Îı ±Î ‹ıÏÕ¿· ¿Îı·ı…‹Î_ ±ıÕÏ‹Âfi

‹ÎÀı ±ıLÀˇLÁ ±ı¿Î‹ ±Î’Ì Â¿Î› »ı.

3. ‰ıS·ÎıflfiÌ ÏøÏç›fi ‹ıÏÕ¿· ¿Îı·ı… (CMC) — ÷ÎÏ‹·fiÎÕ<fiÌ ÕÎı. ±ı‹∞±Îfl ‹ıÏÕ¿· ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌ ÁÎ◊ı Á_·Bfi

‰ıS·ÎıflfiÌ CMC ‹ıÏÕ¿· ¿Îı·ı…‹Î_ ’˛‰ı ‹ÎÀı ±·√ ±ıLÀˇLÁ ÀıVÀ ±Î’‰ÎfiÌ ËÎı› »ı. ¤Îfl÷fiÌ ⁄ıVÀ ‹ıÏÕ¿· ¿Îı·ıΩı‹Î_

CMC √HÎΛ »ı. PCB ωʛÎı flÎA›Î ËÎı› ÷Îı MBBS‹Î_ ±ıÕÏ‹Âfi ‹ÎÀı ±Î ¿Îı·ı…fi_ ŒÎı‹˝ ¤flΛ.

4. ‹fi̒η ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌfiÌ ‹ıÏÕ¿· ¿Îı·ı… — ¿HÎνÀ¿‹Î_ ‹ıÓB·Îıfl ’ÎÁı ±Î‰ı· ‹fi̒η ÂËıflfiÌ ‹fi̒η

›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌ ’HÎ ‹ıÏÕ¿· ±fiı ÕıLÀ·‹Î_ ±ıÕÏ‹Âfi ‹ÎÀı ±·√ ±ıLÀˇLÁ ±ı¿Î‹ ·ı »ı. ±Îıfi·Î¥fi ±ı¿Î‹ ±Î’Ì Â¿Î›

»ı. ŒÎı‹˝ ‹Î«˝‹Î_ ¤flΛ »ı. ±ı¿Î‹ ±ıÏ’˛· ±fiı ‹ı ‹ÏËfi΋Î_ ËÎı› »ı. ‰‘ ‹ÎÏË÷Ì ‹ÎÀı ‰ı⁄ÁÎ¥À www.manipal.eduΩı‰Î ωfi_÷Ì »ı.

Ï’˛‹ıÕÌ¿· ÀıVÀ (PMT)ÿflı¿ flÎF›Îı‹Î_ ±Î‰ı·Ì ‹ıÕÌ¿· ±fiı ÕıLÀ·fiÌ ¿<· ⁄ıÿÎı‹Î_◊Ì 85Ñ ⁄ıÿÎı …ı-÷ı flÎF› Áfl¿Îfl ¶ÎflÎ ¤fl‰Î‹Î_

±Î‰ı »ı. F›Îflı ⁄οÌfiÌ 15Ñ ⁄ıÿÎı PMT ¶ÎflÎ ¤fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. PMT ±ıÀ·ı Ï’˛‹ıÕÌ¿· ÀıVÀ Á‹√˛ ÿı‹Î_ ±ı¿

… Ïÿ‰Áı ·ı‰Î÷Ì ‹ıÕÌ¿· ÂάÎfiÌ ’˛‰ı ’flÌZÎÎ »ı. ±Î ’flÌZÎ΋Î_ ‘ÎıflHÎ-12fiÎı ±P›ÎÁ «Î· ËÎı› ÷ı‰Î ωzÎ◊a±Îı

±Î ’flÌZÎÎfi_ ŒÎı‹˝ ¤flÌ Â¿ı »ı. PMT ’flÌZÎÎfi_ ’˛ë’hÎ Objective ’˛¿Îflfi_ ËÎı› »ı. …ı‹Î_ fiı√ıÀ̉ ‹ÎÏ¿Ù√ ÏÁVÀ‹

»ı. PMTfiÌ ΩËıflÎ÷ fi‰ıQ⁄fl/ÏÕÁıQ⁄fl‹Î_ ±Î‰÷Ì ËÎı› »ı. ’flÌZÎÎ ±ıÏ’˛·‹Î_ ·ı‰Î› »ı. ‘ÎıflHÎ-12‹Î_ ±Îı»Î‹Î_ ±Îı»Î

(…fifl· ¿ıÀı√flÌfiΠωzÎ◊a±Îı ‹ÎÀı) 50Ñ ±fiı ±fi΋÷ ¿ZÎÎfiΠωzÎ◊a±Îı ‹ÎÀı 45Ñ ËÎı‰Î …wflÌ »ı. PMTfiÌ

’flÌZÎÎfi_ Á_«Î·fi CBSE-New Delhi ¶ÎflÎ ◊Λ »ı, …ıfi_ Áflfi΋_ fiÌ«ı ‹…⁄ »ı —

ALL INDIA PRE MEDICAL/DENTAL ENTRANCE EXAMINATIONC.B.S.E. 17-B, Indra Prasth Estate, New Delhi - 110 002.

Website : www.cbse.nic.com

‚u yt ð»tuo Ätu. 12 ËtÞLË …tË fÞwO ? fÞtk fÞtk Vtuo ¼hðt™t ?

htus ònuht‚tu ðtk[ðt™e :

…rhýt ytðu ‚u rŒðËÚte „wsht‚ Ët[th, rŒÔÞ ¼tMfh, ËkŒuþ, s™Ë¥tt, „wsht‚ xwzu, „wsht‚ rºt, Vq÷Atƒ,

fåArºt, sÞ®nŒ, Ëtiht»xÙ Ët[th, yrf÷t, ytsft÷ suðt y„ú„ÛÞ „wsht‚e At…tytu ‚us yŒtðtŒÚte «rËØ Út‚t

xtEBË ytìV EÂLzÞt, EÂLzÞ™ yuõË«uË íkÚkk yËkðkË ehh íkÚkk zeyu™yu suðtt yk„úuS ð‚ot™…ºttutk íkÚkk hksMÚkkLkÃkrºkfk

rnLËe ðíkokLkÃkºkkukt A…tÞu÷e ònuht‚tu ðtk[ðt™wk þY fhe Œuðt™wk. òu ‚tht ½uh yuftŒ At…wk ytð‚wk ntuÞ ‚tu ƒtfe™tk At…tt

™Sf™e ÷tEƒúuhetk sE™u ðtk[ðt™t y™u ‚thu W…Þtu„e ònuht‚tu W‚the ÷uðe.

MkÞÚke Ãknu÷kt yLku ¼køÞÚke ðÄkhu frË ¤íkwt LkÚke.

35

fÞtk fÞtk Vtìo ¼hðt™t ?

(1) urzf÷/yuÂLsr™Þ®h„ : „wsht‚tk ytðu÷ ‚t urzf÷, ytÞwðuorŒf, nturÞtu…Úte rVrÍÞtuÚtuht…e/ƒe.yuËËe./™rËO„/

ytuõÞw…uþ™÷/ytuÃxtuuxÙe ftì÷uòu txu yuf Vtuo ‚Útt yuÂLsr™Þ®h„-VtoËe txu ƒeswk Vtìo yu ƒu Vtìo y÷„Úte

¼hðt™t t ntuÞ Au. yuÂÃ÷fuþ™ Vtìo Ë„ú „wsht‚tk …ËkŒ„e™e rþûtýËkMÚttytutk ¤u Au. Es™uhe-VtoËe™e

ì™usuLx fðtuxt™e ƒuXftu txu y÷„ y÷„ Vtuo ¼hðt™t Útþu. r™Þtu [ftËe™u ì™usuLxtk õðtuxktk Vtuo

¼hðtk.

(2) ytŠfxuõ[h yuÂLsr™Þ®h„ : ytŠfxuõ[h yuÂLsr™Þh ƒ™ðt txu yuf s Vtìo ¼hðt™wk. „wsht‚tk yŒtðtŒ,

ðztuŒht, ðÕ÷¼rðãt™„h y™u Ëwh‚ ¾t‚u ytŠfxuõ[h yuÂLsr™Þ®h„™tu ftuËo [t÷u Au. yuÂÃ÷fuþ™ Vtìo yŒtðtŒtk

ytðu÷ ËuLxh Vtìh yuLðtÞh™uLx÷, Ã÷t®™„ yìLz xufT™tì÷tuS, fM‚wh¼tE ÷t÷¼tE fìB…Ë, „wsht‚ Þwr™ðŠËxe

…tËu ¤u Au. fw÷ 800 tfoTËtkÚte 400 fu ‚uÚte ðÄw tfoTË ntuÞ ‚tu Vtìo ¼he þftÞ. yt txu NATA «ðuþ…heûtt

yt…ðe sYhe Au.

(3) yuV.ðtÞ.ƒe.yuËËe. : ‚tht þnuh™e ËtÞLË ftì÷ustk …rhýt ytÔÞt™t ƒu-ºtý rŒðË™e ykŒh Vtìo ¼he Œuðt™wk.

yufÚte ðÄthu ftì÷ustk Vtìo ¼hðt Ëthtk. Vtìo ¼hðt™e ËÞÞtoŒt ƒu-ºtý rŒðË s ntuÞ Au.

(4) MBA y™u M.Sc.™wk Vtìo : yŒtðtŒtk „wsht‚ Þwr™ðŠËxe ‚Útt …txýtk W¥th „wsht‚ Þwr™. îtht Ätuhý 12ËtÞLË y™u ftìËo™t MxwzLx txu …tk[ ð»to™tu RÂLx„úuxuz MBA/M.Sc. (I.T.) ™tu ftuËo [t÷u Au. òu 60% fh‚tk ðÄthu

tfoTË ntuÞ ‚tu Vtìo ¼he þftÞ. ELVuoþ™ xufT™tì÷tuS y™u fBÃÞqxh yuÂÃ÷fuþLËtk M.Sc.™t ftuËo™wk Vtìo …ý

¤þu. yuÂÃ÷fuþ™ Vtìo „wsht‚ Þwr™ðŠËxe, yŒtðtŒ ‚Útt W¥th „wsht‚ Þwr™ðŠËxe, …txýÚte ¤þu. urhx

ytÄthu «ðuþ ¤þu.

(5) yìr„úfÕ[h Þwr™ðŠËxe™t ftuËo : ƒu[÷h ytìV ðuxh™he ËtÞLË yìLz yìr™÷ nMkƒLzhe (…þwytu txu™t ztìfxh),

ƒe.yuËËe. yur„úfÕ[h, ƒu[÷h ytìV yu„útuu yuÂLsr™Þ®h„, ƒe.yuËËe. ntuŠxfÕ[h, VtuhuMxÙe, rVþheÍ ð„uhu ‚t

ƒu[÷h rz„úe ftuËotk yuzTrþ™ txu y÷„ y÷„ Vtìo ¼hðt™t ntuÞ Au.

(6) zuhe xufT™tu÷tuS : yuÂÃ÷fuþ™ Vtuo ytýkŒtk ytðu÷ zuhe ËtÞLË ftì÷ustkÚte yÚtðt ËhŒth f]r»t™„h Œtk‚eðtzt

yìr„úfÕ[h Þwr™ðŠËxetkÚte yÚtðt sq™t„Z, ™ðËthe™e yìr„úfÕ[h ftì÷ustkÚte ¤u Au. yt txu «ðuþ…heûtt ÷uðttk

ytðu Au.

(7) ™‹Ë„™tu ftuËo : Ätuhý 12 ËtÞLË «ðtn …Ae rsÕ÷tðth ™‹Ë„ y™u rzðtEVhe™tu ftuËo Au y™u ‚u™tt Vtìo Œhuf

rsÕ÷t™e rËrð÷ ntìÂM…x÷tkÚte ¤u Au.

(8) fLMxÙfþ™ xufT™tì÷tuS y™u ELxerhÞh rzÍtE™ : 12 ËtÞLË …Ae yŒtðtŒtk

(1) Mfq÷ ytìV rƒ®Õz„ ËtÞLË yìLz xufT™tì÷tuStk fLMxÙfþ™ xufT™tì÷tuS ftuËo ‚us

(2) Mfq÷ ytìV EÂLxrhÞh rzÍtE™tk RÂLxrhÞh rzÍtR™™tu ftuËo [t÷u Au.

ËuLxh Vtuh yuLðtÞhuLx yìLz Ã÷t®Lkøk xufT™tì÷tuS (ËuÃx) fM‚wh¼tE ÷t÷¼tE fìB…Ë, „wsht‚ Þwr™ðŠËxe Ëtu

ytðu÷ ËkMÚttytutkÚte «ðuþ Vtìo ¤u Au.

(9) „qsht‚ rðãt…eX™t ftuËo : yŒtðtŒtk ytðu÷ „tkÄeS™t t ytŒþo qÕÞtu ytÄtrh‚ „qsht‚ rðãt…eXtk ƒe.yuËËe.

Ëfût ƒu[÷h rz„úe ftuËo [t÷u Au. rðãt…eX™t ftuËo ËhfthtLÞ rz„úe Ëfût™t ftuËo Au. ðÄw rð„‚tu txu „qsht‚

rðãt…eX, yt© htuz, RLfxufË [th hM‚t …tËu, yŒtðtŒ. ytìrVËtk YƒY sE™u trn‚e u¤ððe.

(10) rƒh÷t EÂLMxxâqx™wk Vtìo : htsMÚtt™tk r…÷t™etk rƒh÷t EÂLMxxâqx ytìV xufT™tì÷tuS yìLz ËtÞLË (BITS) ¾t‚u

yuÂLsr™Þ®h„™t rz„úe ftuËo [t÷u Au. BITStk yuzTrþ™ ¤u ‚tu ‚h‚ s Mðefthe ÷uðwk. BITS™e ònuht‚ ytðu íÞthu

Vtìo ¼he Œuðwk. BITSAT («ðuþ …heûtt)™t ytÄth …h «ðuþ ¤u Au. www.bitspilani.ac.in

(11) ntht»xÙ/fýtoxftk Vtìo ¼hðwk : rz„úe yuÂLsr™Þ®h„ y™u VtoËe™t ftuËo txu ntht»xÙ Mxux™wk Vtìo ¼hðt™wk.

yuzTrþ™ 12 ËtÞLË™t tfoTË™e urhx …h ¤u Au. ð„h ztu™uþ™u «ðuþ…heûtt ytÄthu urzf÷tk «ðuþ txu fýtoxftk

…heûtt yt…ðe. «ðuþ ÷u‚t …nu÷tk Ëk…qýo rð„‚ suðe fu, ftì÷us™e tLÞ‚t, Ëk÷ø™ Þwr™ðŠËxe™e rð„‚ ‚…tËe ÷uðe.

ftì™ yuzrþ™ xuMx Ëu÷ www.kar.nic.in/cet fkuLMkkuŠxÞ ytìV urzf÷ yìLS. yuLz www.comedk.org

¿kkLkLkk rð»kÞkt fËkrÃk yÕÃkMktíkku»ke Lk Úkðwt.

36

SrNo INSTITUTES COURSE INTAKE

Institute CourseCODE

Tuition Fees Per Annum

ELECTRICAL ENGINEERING 120 113-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 113-16MECHANICAL ENGINEERING 120 113-1FCIVIL ENGINEERING 60 113-1SCHEMICAL ENGINEERING 60 113-1WTOTAL 480ELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 111-16MECHANICAL ENGINEERING 120 111-1FPRODUCTION ENGINEERING 120 111-1GINFORMATION TECHNOLOGY 60 111-1ECIVIL ENGINEERING 60 111-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 111-1DTOTAL 540CHEMICAL ENGINEERING 60 106-1WCIVIL ENGINEERING 120 106-1SELECTRICAL ENGINEERING 120 106-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 106-16MECHANICAL ENGINEERING 120 106-1FMINING ENGINEERING 120 106-1PENVIRONMENT ENGINEERING 60 106-1UTOTAL 720CIVIL ENGINEERING 120 114-1SELECTRICAL ENGINEERING 120 114-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 114-16MECHANICAL ENGINEERING 120 114-1FCOMPUTER ENGINEERING 60 114-1DTOTAL 480BIO-MEDICAL ENGINEERING 120 115-13COMPUTER ENGINEERING 120 115-1DELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 115-16INSTRUMENTATION & CONTROL ENGINEERING 120 115-1RMETALLURGY ENGINEERING 60 115-1JINFORMATION TECHNOLOGY 60 115-1ETOTAL 600CIVIL ENGINEERING 60 118-1SELECTRICAL ENGINEERING 60 118-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 118-16MECHANICAL ENGINEERING 60 118-1FTOTAL 240AUTOMOBILE ENGINEERING 120 104-1ICIVIL ENGINEERING*** 120 104-1SCOMPUTER ENGINEERING 120 104-1DELECTRICAL ENGINEERING*** 120 104-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING*** 120 104-16INFORMATION TECHNOLOGY 120 104-1EMECHANICAL ENGINEERING*** 120 104-1FTOTAL 840CIVIL ENGINEERING 60 119-1SELECTRICAL ENGINEERING 60 119-1LMINING ENGINEERING 60 119-1PMECHANICAL ENGINEERING 60 119-1FTOTAL 240COMPUTER SCIENCE AND ENGINEERING 120 110-1CELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 110-16MECHANICAL ENGINEERING 120 110-1FCIVIL ENGINEERING 60 110-1SELECTRICAL ENGINEERING 60 110-1LTOTAL 480COMPUTER ENGINEERING 120 117-1DELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 117-16INSTRUMENTATION & CONTROL ENGINEERING 120 117-1RCIVIL ENGINEERING 60 117-1SMECHANICAL ENGINEERING 60 117-1FAUTOMOBILE ENGINEERING 60 117-1ITOTAL 540CIVIL ENGINEERING 60 116-1SELECTRICAL ENGINEERING 60 116-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 116-16MECHANICAL ENGINEERING 60 116-1FENVIRONMENT ENGINEERING 60 116-1UTOTAL 300

1500/-

1500/-

1500/-

1500/-

1500/-

1500/-

1500/-

1500/-

Government Degree Engineering College

1

GOVERNMENT ENGINEERING COLLEGE, BHARUCHOpp. Bholav Guest House,Village Kasak,Bharuch 392002, Ph: 02642-227054 , Fax:02642-227054 www.gecbharuch.com

1500/-3

GOVERNMENT ENGINEERING COLLEGE, BHUJNear Ravalwadi Relocation Site, Mandvi Road, Bhuj (Kutch), Pin:370001Ph : (02832) 231169, 250153 Fax:(02832)231169www.gecbhuj.gujarat.gov.in

2

GOVERNMENT ENGINEERING COLLEGE, BHAVNAGARBPTI Campus, Vidyanagar,Bhavnagar, Phone : 0278-2525354, Fax: 0278-2525354, www.gecbhav.org

1500/-

1500/-

4

GOVERNMENT ENGINEERING COLLEGE, DAHODJalod road,Dahod-389151 Phone: 02673-243780, Fax:02673-243780, www.gecdahod.org

5

GOVERNMENT ENGINEERING COLLEGE, GANDHINAGARNear Pasu jaivik Sanstha, Sector-28,Gandhinagar -382028, Fax: 079-29289540www.gecgnr26.ac.in

6GOVERNMENT ENGINEERING COLLEGE, GODHRAC/o. Government Polytechnic, Near Civil Hospital, Godhra.

7

GOVERNMENT ENGINEERING COLLEGE, MODASA,Shamalaji Road , Modasa - 383 315, Phone no : (02774) 242633,Fax: 02774-242634 www.gecmodasa.org

8GOVERNMENT ENGINEERING COLLEGE, PALANPURC/o, Government Polytechnic, Opp. Malan Gate, Ambaji Road, Palanpur

9

GOVERNMENT ENGINEERING COLLEGE, PATANAt & Post-Katpur, Patan, Pin-384265, Ph : 02766-291560 ,Fax:02766-291561 www.gecpatan.org

10

GOVERNMENT ENGINEERING COLLEGE, RAJKOTMavdi-Kankot Road, Near Hanuman Mandir,Near Krishna Nagar, Villege: Kankot Pin:360005Ph : 0281-2924062 www.gecrajkot.org email :-gec_raj_2004@yahoo.co.in

11

GOVERNMENT ENGINEERING COLLEGE, SURATDr. S. S. Gandhy College Campus,Majura gate, Surat-395001Phone: 0261-2653139, Fax:0261-2656077 www.gecsurat.org

rþûkfLke Vhs Au fu çkk¤fkt nfkhkífíkk Q¼e fhðe.

5.3 √…flÎ÷fiÌ ±ı„L…Ïfi›flŸ√ ÷◊Î ŒÎ‹ÁÌ ¿Îı·ıΩı‹Î_ ⁄ıÿÎıfiÌ Á_A›Î ÷◊Î ¿À±ÎıŒ Ï·VÀ 2011-12

37

CHEMICAL ENGINEERING 120 112-1WMECHANICAL ENGINEERING 120 112-1FCIVIL ENGINEERING 60 112-1SELECTRICAL ENGINEERING 60 112-1LENVIRONMENTAL ENGINEERIN 60 112-1UTOTAL 420AUTOMOBILE ENGINEERING 60 101-1IBIO-MEDICAL ENGINEERING 60 101-13CHEMICAL ENGINEERING 60 101-1WCIVIL ENGINEERING 120 101-1SCOMPUTER ENGINEERING 120 101-1DELECTRICAL ENGINEERING 120 101-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 101-16ENVIRONMENTAL ENGINEERING 60 101-1UINFORMATION TECHNOLOGY 120 101-1EINSTRUMENTATION & CONTROL ENGINEERING 60 101-1RMECHANICAL ENGINEERING 120 101-1FPLASTIC TECHNOLOGY 30 101-1XRUBBER TECHNOLOGY 30 101-1YTEXTILE TECHNOLOGY 60 101-1ZTOTAL 1140CHEMICAL ENGINEERING 60 102-1WCIVIL ENGINEERING 120 102-1SELECTRICAL ENGINEERING 120 102-1LINDUSTRIAL ENGINEERING 30 102-1KINFORMATION TECHNOLOGY 30 102-1EMECHANICAL ENGINEERING 60 102-1FPOWER ELECTRONICS 60 102-1NPRODUCTION ENGINEERING 30 102-1GTOTAL 510CIVIL ENGINEERING 120 103-1SELECTRICAL ENGINEERING 60 103-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 103-16INFORMATION TECHNOLOGY 120 103-1EINSTRUMENTATION & CONTROL ENGINEERING. 60 103-1RMARINE ENGINEERING 60 103-1QMECHANICAL ENGINEERING 120 103-1FPRODUCTION ENGINEERING 120 103-1GTOTAL 780CHEMICAL ENGINEERING 60 105-1WCIVIL ENGINEERING 60 105-1SCOMPUTER ENGINEERING 120 105-1DELECTRICAL ENGINEERING 120 105-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING*** 120 105-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 105-1EINSTRUMENTATION & CONTROL ENGINEERING. 60 105-1RMECHANICAL ENGINEERING 60 105-1FPOWER ELECTRONICS 60 105-1NTOTAL 720

9030

CIVIL ENGINEERING 120 108-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 108-1DELECTRICAL ENGINEERING 60 108-1LELECTRONICS ENGINEERING 75 108-1AMECHANICAL ENGINEERING 90 108-1FPRODUCTION ENGINEERING 30 108-1GTOTAL 435CHEMICAL ENGINEERING 30 107-1WCIVIL ENGINEERING 110 107-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 107-1DELECTRICAL ENGINEERING 60 107-1LELECTRONICS ENGINEERING 30 107-1AMECHANICAL ENGINEERING 90 107-1FMETALLURGY 40 107-1JTEXTILE ENGINEERING 30 107-12TEXTILE TECHNOLOGY 30 107-1ZWATER MANAGEMENT 30 107-1VTOTAL 510CHEMICAL ENGINEERING*** 54 109-1WCIVIL ENGINEERING*** 60 109-1SCOMPUTER ENGINEERING*** 45 109-1DELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING*** 45 109-16INSTRUMENTATION & CONTROL ENGINEERING*** 45 109-1RTOTAL 249

1194

1500/-

1500/-

1500/-

1500/-

1500/-

1500/-

1500/-

1500/-

12

GOVERNMENT ENGINEERING COLLEGE, VALSADNear B K M Science College, Tithal Road,Valsad, Pin-396001Ph : 02632-241960 ,Fax:02632-241960 www.gecvalsad.org

13

L. D. ENGINEERING COLLEGE , AHMEDABADOpp. Gujarat University, Navrangpura, Ahmedabad - 380 015, Phone no : (079) 26306752,Fax - (079) 26304118, www.ldceahd.org

14

LUKHDHIRJI ENGINEERING COLLEGE, MORBISama Kanthe, Dist-Rajkot, Morbi, Pin-363642, Ph :(02822) 240743 ,Fax - 240645 www.lecollege.org

15

SHANTILAL SHAH ENGINEERING COLLEGE, BHAVNAGARSidsar Campus, P.O. Vartej, Bhavnagar – 364060, Phone no:(0278) 2445509, 2445767,Fax - (0278) 2445509 www.myssec.com

16

VISHWAKARMA GOVERNMENT ENGINEERING COLLEGE, CHANDKHEDANear Visat Petrol Pump, Sabarmati - Gandhinagar Highway, Chandkheda, Dist-Ahmedabad, Pin-382424, Ph: (079) 079-29099903 Fax : 23238331 www.vgecg.ac.in

(A) TOTAL DEGREE ENGINEERING SEATS FOR GOVT COLLEGESGrant-In-Aid Degree Engineering College

1

BIRLA VISHVAKARMA MAHA VIDHYALAYA, VALLABHVIDYANAGAR (GIA)Ta & Dist-Anand, Pin-388120, Ph : 02692-230104, Fax: 02692-230762, www.bvmengineering.ac.in

2

FACULTY OF TECHNOLOGY & ENGINEERING, MSU, VADODARAM. S. University Kalabhavan, Vadodara-390001, Ph : 0265-2434188 , Fax: 0265-2423898 www.msubaroda.ac.in

3

FACULTY OF TECHNOLOGY, DDU, NADIADDharamsinh Desai University,(DDIT), NadiadDist-Kheda-387001, Ph : 0268-2520502, Fax:0268-2520501,www.ddu.ac.in

(B) TOTAL DEGREE ENGINEERING SEATS FOR GIA COLLEGES

ðuh ÷uðwt fu ðuh çkktÄðwt yu Lkw»ÞLkwt fíkoÔÞ LkÚke. yuLkwt fíkoÔÞ íkku ûkk Au.

38

CIVIL ENGINEERING 60 568-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 568-1DELECTRICAL ENGINEERING 60 568-1LMECHANICAL ENGINEERING 60 568-1FTOTAL 240

240

AUTOMOBILE ENGINEERING 60 139-1ICOMPUTER ENGINEERING 60 139-1DELECTRICAL ENGINEERING*** 60 139-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING*** 60 139-16FOOD PROCESSING & TECH.*** 60 139-15INFORMATION TECHNOLOGY 60 139-1EMECHANICAL ENGINEERING*** 120 139-1FCIVIL ENGINEERING 60 139-1STOTAL 540COMPUTER ENGINEERING 120 146-1DELECTRICAL ENGINEERING 60 146-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 146-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 146-1EMECHANICAL ENGINEERING 90 146-1FTOTAL 390CIVIL ENGINEERING 120 164-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 164-1DELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 164-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 164-1EMECHANICAL ENGINEERING 120 164-1FTOTAL 420COMPUTER ENGINEERING 120 137-1DELECTRICAL ENGINEERING 60 137-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 137-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 137-1EINSTRUMENTATION & CONTROL ENGINEERING 60 137-1RMECHANICAL ENGINEERING 60 137-1FTOTAL 480COMPUTER SCIENCE & ENGINEERING 60 155-1CELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 155-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 155-1EMECHANICAL ENGINEERING 120 155-1FELECTRICAL ENGINEERING 60 155-1LMECHANICAL ENGINEERING - SHIFT 2 60 155-31ELECTRICAL ENGINEERING - SHIFT 2 60 155-32TOTAL 480COMPUTER SCIENCE AND ENGINEERING 120 144-1CCOMPUTER SCIENCE AND ENGINEERING - SHIFT 2 60 144-37ELECTRICAL ENGINEERING 120 144-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 144-16ELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING - SH 60 144-35MECHANICAL ENGINEERING 120 144-1FCIVIL ENGINEERING 60 144-1STOTAL 660COMPUTER SCIENCE AND ENGINEERING 60 156-1CELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 156-16ELECTRONIC ENGINEERING 60 156-1AMECHANICAL ENGINEERING 60 156-1FCIVIL ENGINEERING 120 156-1STOTAL 360

ELECTRONICS & TELE-COMMUNICATION ENGINEERIN 60 140-1BINFORMATION TECHNOLOGY 60 140-1ETOTAL 120CIVIL ENGINEERING 60 134-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 134-1DELECTICAL ENGINEERING 60 134-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 134-16MECHANICAL ENGINEERING 120 134-1FTOTAL 420BIO-MEDICAL ENGINEERING 60 133-13COMPUTER ENGINEERING 90 133-1DELECTRICAL AND ELECTRONICS ENGINEERING 60 133-1MELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 90 133-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 133-1EMECHANICAL ENGINEERING 60 133-1FTOTAL 420

54000/-

51000/-

56000/-

54000/-

45000/-

63000/-

70000/-

46000/-

47000/-

59000/-

41000/-#1

GUJARAT POWER ENGINEERING & RESEARCH INSTITUTE (GPERI), Village: Mevad, Nr Mehsana Toll Booth,Ta & Dist: Mehsana,

Public Private Partnership (PPP) Mode - Degree Engineering Colleges

5

B. H. GARDI COLLEGE OF ENGG & TECHNOLOGY, RAJKOTRajkot-Kalawad Road, Village: Anandpar , Rajkot, Phone :02894-274471-77, 9377886161 Fax: 02894-274470, 0281-2563538, www.gardividyapith.in

(C) TOTAL DEGREE ENGINEERING SEATS FOR PPP Mode COLLEGESSelf Financed Degree Engineering Colleges

1

A. D. PATEL INSTITUTE OF TECHNOLOGY, KARAMSADP.Box No-52, Vitthal Udyognagar, New V.V.Nagar, Dist-Anand, 388121,Phone :02692-233680, Fax: 02692-238180, www.adit.ac.in

2

AHMEDABAD INSTITUTE OF TECHNOLOGY, AHMEDABADGota ognaj high way, Ahmedabad, Phone : (02717) 241132 / 33 Fax: 02717-241132www.aitindia.in

3

ALPHA COLLEGE OF ENGINEERING & TECHNOLOGYB/s, Lincon Polymer Via : Vadsar, Village : Khatraj, Taluka : Kalol, Gandhinagar - 382721 Phone : 02764-281031

4

ATMIYA INSTITUTE OF TECHNOLOGY & SCIENCE, RAJKOT"Yogidham Gurukul", Kalawad Road, Rajkot, Pin-360005, Phone :0281-2563445, Fax: 0281-2563766,www.aits.edu.in

6

BABARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY, Vadodara - Mumbai NH # 8,Varnama, Vadodara, Pin:391 240Phone :0265-6599991/2/3, Fax: 0265-2356350, www.bitcampus.org.in

7

BHAGWAN MAHAVIR COLLEGE OF ENGINEERING & TECHNOLOGY,SURATSr. No. 149, Near Ashirwad Villa, B/h Heena, surat , Phone :0261-2268083, Fax: 0261-2255299,www.bmefcolleges.com

8

BIRLA VISHVAKRMA MAHA VIDHYLAYA (SFI)Vallabhvidyanagar, Phone :02692 230104, Fax: 02692 30762,www.bvmengineering.ac.in

9

C. K. PITHAWALA COLLEGE OF ENGINEERING & TECHNOLOGY, SURATNr. Malvan Temple, Via-Magdalla Port, B/H. Gaviyer Village, Dumas Road, Ta-Choryasi, Dit: Surat Pin-395007, Phone: 0261-6542507, Fax: 0261-2250027,

10

C. U. SHAH COLLEGE OF ENGINEERING & TECHNOLOGY, WADHVANSurendranagar-Ahmedabad Highway, Nr.Kothariya Village, Dist-Surendranagar, Pin-363030, Phone : (02752) 247711, Fax:02752-247712,www.ccetvbt.org

kir÷fíkk yu «fkþ Au ßÞkhu yLkwfhý yu ytÄfkh Au.

39

MANUFACTURING ENGINEERING 60 193-1TPLASTIC ENGINEERING 60 193-1XTOTAL 120CIVIL ENGINEERING 60 138-1SCOMPUTER ENGINEERING*** 120 138-1DELECTRICAL ENGINEERING*** 120 138-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 138-16INFORMATION TECHNOLOGY*** 120 138-1EMECHANICAL ENGINEERING 120 138-1FTOTAL 660AUTOMOBILE ENGINEERING 60 171-1ICOMPUTER ENGINEERING 60 171-1DELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 171-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 171-1ECIVIL ENGINEERING 60 171-1SMECHANICAL ENGINEERING 60 171-1FELECTRICAL AND ELECTRONICS ENGINEERING 60 171-1MTOTAL 420COMPUTER ENGINEERING 120 166-1DCIVIL ENGINEERING 60 166-1SELECTRICAL ENGINEERING 60 166-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 166-16MECHANICAL ENGINEERING 120 166-1FTOTAL 420CIVIL ENGINEERING 60 553-1SCOMPUTER SCIENCE & ENGINEERING 60 553-1CELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 553-16ELECTRICAL ENGINEERING 60 553-1LMECHANICAL ENGINEERING 60 553-1FTOTAL 300COMPUTER SCIENCE & ENGINEERING 60 196-1CELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 196-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 196-1EMECHANICAL ENGINEERING 60 196-1FELECTRICAL ENGINEERING 60 196-1LTOTAL 300CIVIL ENGINEERING 60 178-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 178-1DELECTRICAL ENGINEERING 60 178-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 178-16MECHANICAL ENGINEERING 60 178-1FTOTAL 360COMPUTER ENGINEERING 75 136-1DELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 75 136-16INFORMATION TECHNOLOGY 120 136-1EINSTRUMENTATION & CONTROL ENGINEERING 15 136-1RMECHANICAL ENGINEERING 60 136-1FTOTAL 345CHEMICAL ENGINEERING 60 555-1WCIVIL ENGINEERING 60 555-1SCOMPUTER SCIENCE & ENGINEERING 60 555-1CELECTRICAL ENGINEERING 60 555-1LMECHANICAL ENGINEERING 120 555-1FTOTAL 360CHEMICAL ENGINEERING 60 129-1WCOMPUTER ENGINEERING 60 129-1DELECTRICAL ENGINEERING 59 129-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 129-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 129-1EMECHANICAL ENGINEERING 60 129-1FMECHATRONICS ENGINEERING 60 129-1HTOTAL 419CIVIL ENGINEERING 60 169-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 169-1DELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 169-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 169-1EMECHANICAL ENGINEERING 120 169-1FTOTAL 360COMPUTER ENGINEERING 120 152-1DELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 152-16INFORMATION TECHNOLOGY 90 152-1EMECHANICAL ENGINEERING 120 152-1FCIVIL ENGINEERING 60 152-1STOTAL 450

46000/-

70000/-

48000/-

68000/-

46000/-

42000/-

70000/-

56000/-

48000/-

46000/-

46000/-

46000/-

11

CENTRAL INSTITUTE OF PLASTIC ENGINEERING & TECHNOLOGPlot No: 630, Phase IV, GIDC, Vatva, Ahmedabad-382 445, Phone: 079-25830569, 25835219 Fax: 25835236

12

CHAROTAR INSTITUTE OF TECHNOLOGY, CHANGAAt Post: Changa, Taluka: Petlad, District: Anand,Pin Code: 388 421 Phone :02697 – 247500, Fax: 02697-247100, www.ecchanga.ac.in

13

CHHOTUBHAI GOPALBHAI PATEL INSTITUTE OF TECHNOLOGY, TARSADI, BARDOLI Maliba Campus, Gopal Vidyanagar, Tarsadi, BardoliPhone-02625-292339, M:9879411664

19

Faculty of Engineering, Techonology & Research (FETR),At : ISROLI (AFWA), Tal.: BARDOLI, Dist: SURATPhone : 02622-223841, 291411 M : 9979049770Fax : 02622-227613, Email : svpess@yahoo.comwww.svpesfetr.ac.in

14

DARSHAN INSTITUTION OF ENGINEERING & TECHNOLOGY At. Hadala, Nr.Water Sump, Rajkot-Morbi Highway, Rajkot-363650Phone : 0281-2571475 e-mail : gnptrust@yahoo.co.in

15

Dr. Jivraj Mehta Institute of Technology, NH 8, MOGAR, Anand-388340Phone :02692-280028/38/48, Fax: 02692-288480, www.centanand.org

16

Dr. Subhahsh Pethaljibhai Chavda Ahir Kelvani Mandal's Group of Institutions, Khamdhrol Road, Junagadh-362 001Phone: (0285)2610055

17

ENGINEERING COLLEGEAt & Po. Tuwa, Ta. Godhara, Dist. Panchmahal - 389001 Phone : 02672-286544

18FACULTY OF TECHNOLOGY, DHARMSINH DESAI UNIVERSITY, NADIADPhone :0268 2520502, Fax: 0268-2520501, www.ddu.ac.in

20

G. H. PATEL COLLEGE OF ENGINEERING & TECHNOLOGY, V. V. NAGARBakrol Road, Vallabh Vidyanagar, Dist-Anand, Pin-388120, Phone : 02692-231651, Fax: 02692-236896, www.gcet.ac.in

21

G.K. BHARAD INSTITUTE OF ENGINEERINGC/o Bharad Vishvvidhyapith, Rajkot - Bhavnagar National Highway, Kasturba Dham, Tramba, Rajkot - 360001 Ph: (0281) 2785159

22

GANDHINAGAR INSTITITE OF TECHNOLOGY, GANDHINAGARKhatraj - Kalol Road, Motibhoyan, Kalol, Gandhinagar-382721Phone :02764-281860/61, fax: 02764-281862,www.git.org.in

kýMkLke nkLkíkkLkku kÃkËtz íkuLkk Ëw~LkkuLke MktÏÞk Ãkh Au.

40

COMPUTER ENGINEERING 60 182-1DCIVIL ENGINEERING 120 182-1SELECTRICAL & ELECTRONICS ENGINEERING 60 182-1MINFORMATION TECHNOLOGY 60 182-1ETOTAL 300COMPUTER ENGINEERING 60 191-1DELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 191-16ELECTRICAL ENGINEERING 60 191-1LINFORMATION TECHNOLOGY 60 191-1EMECHANICAL ENGINEERING 60 191-1FTOTAL 300COMPUTER ENGINEERING 90 153-1DELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 90 153-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 153-1EMECHANICAL ENGINEERING 120 153-1FELECTRICAL ENGINEERING 60 153-1LCIVIL ENGINEERING 60 153-1SMECHANICAL ENGINEERING - SHIFT 2 60 153-31TOTAL 540CIVIL ENGINEERING 60 198-1SCOMPUTER SCIENCE & ENGINEERING 60 198-1CELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 198-16ELECTRICAL ENGINEERING 60 198-1LMECHANICAL ENGINEERING 120 198-1FTOTAL 360AUTOMOBILE ENGINEERING 60 148-1ICOMPUTER ENGINEERING 60 148-1DELECTRICAL & ELECTRONICS ENGINEERING 60 148-1MELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 148-16MECHANICAL ENGINEERING 120 148-1FMETALLURGICAL ENGINEERING 60 148-1JTOTAL 420COMPUTER SCIENCE & ENGINEERING 120 192-1CCOMPUTER ENGINEERING 120 192-1DELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 192-16INFORMATION & COMMUNICATION TECHNOLOGY 60 192-17INFORMATION TECHNOLOGY 60 192-1ETOTAL 480COMPUTER ENGINEERING 60 183-1DELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 183-16ELECTRICAL ENGINEERING 60 183-1LINFORMATION TECHNOLOGY 60 183-1EMECHANICAL ENGINEERING 60 183-1FCIVIL ENGINEERING 60 183-1STOTAL 360CIVIL ENGINEERING 60 149-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 149-1DELECTRICAL ENGINEERING 60 149-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 149-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 149-1EMECHANICAL ENGINEERING 120 149-1FTOTAL 420CHEMICAL ENGINEERING 60 162-1WCOMPUTER SCIENCE & ENGINEERING 60 162-1CELECTRICAL ENGINEERING 60 162-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 162-16TOTAL 240COMPUTER ENGINEERING 120 147-1DCOMPUTER ENGINEERING - SHIFT 2 60 147-38ELECTRICAL ENGINEERING 60 147-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 147-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 147-1EMECHANICAL ENGINEERING 60 147-1FMECHANICAL ENGINEERING - SHIFT 2 60 147-31CIVIL ENGINEERING 60 147-1STOTAL 600CIVIL ENGINEERING 120 154-1SCOMPUTER ENGINEERING 120 154-1DELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 154-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 154-1EMECHANICAL ENGINEERING 120 154-1FTOTAL 480CIVIL ENGINEERING 60 141-1SCOMPUTER SCIENCE AND ENGINEERING 60 141-1CELECTRICAL ENGINEERING 60 141-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 141-16MECHANICAL ENGINEERING 60 141-1FTOTAL 360

65000/-

43000/-

46000/-

51000/-

53000/-

44000/-

48000/-

44000/-

61000/-

44000/-

46000/-

25

HASMUKH GOSWAMI COLLEGE OF ENGINEERING, VAHELALAt & Post: Vahelal, Naroda - Dehgam Road, Ahmedabad- 382330Phone :02718-24725,Fax: 02718-24731, www.hgce.org

23

GROW MORE FACULTY OF ENGINEERING Ahmedabad-Udaipur NH-08, Berna, Himmatnagar - 383001, Dist: Sabarkantha Phone : 02772-225500/01 e-mail : info@growmore1.org

24

GUJARAT INSTITUTE OF TECHNICAL STUDIES, Village: Moyad, Taluka: Prantij, Dist: SabarkantaPhone: 9662543711,02770-240676www.gits-gujarat.ac.in

31

KANKESHWARI DEVI INSTITUTE OF TECHNOLOGY, JAMANGARNaranpar Survey No. 51/2,Nr. Ranjitsagar Dam, Samana Road, Jamnagar, Phone :0288-2888080/81, Fax: 0288-2888081,

26

HJD INSTITUTE OF TECHNICAL EDUCATION AND RESERCH, GAJJOD ROAD, KERA, KUTCH-370430Phone :02832-281877, Fax: 02832-281787, www.skkhte.org

27

INDUS INSTITUTE OF TECHNOLOGY & ENGINEERING, Rancharda Via Thaltej, Ahmedabad-382115. Phone :02764- 260277 /278, Fax: 02764-260279www.iite.in

28

INSTITUTE OF COMPUTER & COMMUNICATION TECHNOLOGY FOR WOMEN, P.O. Box No. 8, Beyond Vithal Udyog Nagar New Vallabh VidyaNagar-388 121 Dist. Anand.Phone No. (+91) 2692-230880,230824, Fax No (+91) 2692-230823

29

K. J. INSTITUTE OF ENGINEERING & TECHNOLOGY, K. J. Campus, Opp. ITI, Javia-Savali, Savali-Halol Road, At: Javia, Po: Savali, Ta: Savali Dist: Vadodara Phone: 02667-201078, M: 9825552526, 9825458295, Website: www.kjit.org

30

KALOL INSTITUTE OF TECHNOLOGY & RESEARCH CENTRE, KALOLMehsana A'bad highway,B/H Old Janpath Hotel, Kalol-382721. Phone :02764-222 603, Fax:02764-222605,www.kirc-kalol.org

32

L.D.R.P. INSTITUTE OF TECH. & RES., GANDHINAGARSector 15,Near KH - 5, Gandhinagar-382 015. Phone :23241492-494, Fax: 079-23241495, www.ldrp.ac.in

33

L. J. INSTITUTE OF ENGINEERING & TECHNOLOGY, AHMEDBADSarkhej high way, Ahmedabad,Phine: 079-26890383, Fax: 079-26890383, www.ljinstitutes.org

34

LALJIBHAI CHATURBHAI INSTITUTE OF TECH., BHANDUMehsana-Unjha Highway, At & Post: Bhandu, Ta-Visnagar, Dist-Mehsana, Pin-384120, Phone :02765-287145, Fax:02765-287945, www.lcit.org

«ƒ¤ rðïtË yu s nt™ ftÞtuo™tu s™f Au.

41

CIVIL ENGINEERING 60 552-1SCOMPUTER SCIENCE AND ENGINEERING 60 552-1CELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 552-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 552-1EMECHANICAL ENGINEERING 60 552-1FTOTAL 300CIVIL ENGINEERING 60 145-1SCOMPUTER SCIENCE & ENGINEERING 120 145-1CELECTRICAL ENGINEERING 60 145-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 145-16MECHANICAL ENGINEERING 120 145-1FTOTAL 420CIVIL ENGINEERING 60 176-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 176-1DELECTRICAL ENGINEERING 60 176-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 176-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 176-1EMECHANICAL ENGINEERING 60 176-1FEnvironmental Engg & Science 60 176-55MECHANICAL ENGINEERING - SHIFT 2 60 176-31TOTAL 480CIVIL ENGINEERING 120 165-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 165-1DELECTRICAL ENGINEERING 120 165-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 165-16MECHANICAL ENGINEERING 60 165-1FTOTAL 420COMPUTER SCIENCE & ENGINEERING 60 157-1CELECTRICAL ENGINEERING 60 157-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 157-16MECHANICAL ENGINEERING 120 157-1FCIVIL ENGINEERING 60 157-1SAUTOMOBILE ENGINEERING 60 157-1ITOTAL 420CIVIL ENGINEERING 60 161-1SCOMPUTER SCIENCE & ENGINEERING 60 161-1CELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 161-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 161-1EMECHANICAL ENGINEERING 60 161-1FELECTRICAL ENGINEERING 60 161-1LINFORMATION TECHNOLOGY - SHIFT 2 60 161-39MECHANICAL ENGINEERING - SHIFT 2 60 161-31TOTAL 480COMPUTER SCIENCE & ENGINEERING 60 158-1CELECTRICAL ENGINEERING 60 158-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 158-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 158-1EMECHANICAL ENGINEERING 120 158-1FTOTAL 360CIVIL ENGINEERING 120 143-1SCOMPUTER SCIENCE AND ENGINEERING*** 180 143-1CELECTRICAL ENGINEERING*** 90 143-1LELECTRICAL ENGINEERING - SHIFT 2 60 143-32ELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING*** 120 143-16INFORMATION TECHNOLOGY 30 143-1EMECHANICAL ENGINEERING*** 240 143-1FMECHANICAL ENGINEERING - SHIFT 2 60 143-31COMPUTER SCIENCE AND ENGINEERING - SHIFT 2 60 143-37CIVIL ENGINEERING - SHIFT 2 60 143-52TOTAL 1020CIVIL ENGINEERING 60 195-1SCOMPUTER SCIENCE AND ENGINEERING 60 195-1CELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 195-16ELECTRICAL ENGINEERING 60 195-1LMECHANICAL ENGINEERING 120 195-1FMECHANICAL ENGINEERING - SHIFT 2 60 195-31TOTAL 420CIVIL ENGINEERING 60 150-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 150-1DELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 150-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 150-1EMECHANICAL ENGINEERING 120 150-1FTOTAL 360

47000/-

46000/-

46000/-

68000/-

47000/-

46000/-

54000/-

51000/-

47000/-

43000/-

37

Marwadi Education Foundation's Group of Institutions, Faculty of Engineering, At Village : Gauridad, Morbi Road, Rajkot, Gujarat - 360003Phone : +91-281-2923112 Fax : +91-281-2924154 Email : info@marwadieducation.edu.in

35

Laxmi Institute of Technology, Sarigam, Laxmi Vidyapeeth, P. B. No. 15, Sarigam P. O., Valsad - 396155Phone:0260-2786661/2/3, Fax: 0260-2786665, www.lvs.co.in

36

MAHATMA GANDHI INST. OF TECHNICAL EDUCATION & RESEARCH CENTRE, NAVSARINPEC Campus, Bhanunagar, Eru - Aat Road,Navsari, Ta. Jalalpore, Di. Navsari.Phone :02637-228072, Fax: 02637-228272, www.npvgiter.org

43

PARUL INSTITUTE OF TECHNOLOGY, LIMDAVaghodia, Baroda, Phone :02668-263355 / 56, Fax: 02668-262327, www.parul.ac.in

38

MERCHANT ENGINEERING COLLEGEVisnagar - Mehsana Highway, Basna, Ta.Visnagar, Dist. Mehsana Phone : 02765-230476, 230477, Fax : 224274,e-mail : mctvisnagar@rediffmail.com

39

NARNARAYAN SHASTRI INSTI. OF TECH.,JETALPURC/o Swaminarayan Gurukul ,Jetalpur, Ahmedabad, Phone :02718-233701, Fax: 02718-233208, www.nsitgurukul.com

40

NOBLE ENGINEERING COLLEGE, PARTH VATIKA,JUNAGADHJunagadh-Bhesan Road, Via. Vadal, Junagadh-362310 Phone :0285-2680244, Fax: 0285-2680255, www.necvbt.org

41

OM SHANTI ENGINEERING COLLEGE, BEDI, RAJKOTRajkot Morvi Highway , Rajkot, Phone :0281 – 2786500, Fax: 0281-2786260, www.omshantiengg.org

42

PARUL INSTITUTE OF ENGG. AND TECHNOLOGY, LIMDAVaghodia, Baroda, Phone :02668-263355 / 56, Fax: 02668-262327, www.parul.ac.in

44

S. P. B. PATEL ENGG. COLLEGE, ( SAFFRONY)Linch,Nr. Saffrony Holiday Resort, Ahmedabad- Mehsana highway, Mehsana-384 435. Phone : (02762)285721, Fax: 02762-285720, www.saffrony.ac.in

«u yr‚þÞ kŒ ËwðtË «Ëhtð‚wk yuf ËwkŒhtk ËwkŒh …w»… Au.

42

COMPUTER ENGINEERING 120 175-1DELECTRICAL AND ELECTRONICS ENGINEERING 60 175-1MELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 175-16INFORMATION TECHNOLOGY 90 175-1EINSTRUMENTATION & CONTROL ENGINEERING 30 175-1RTOTAL 420CIVIL ENGINEERING 30 135-1SCOMPUTER ENGINEERING 90 135-1DELECTRICAL ENGINEERING 60 135-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 135-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 135-1EMECHANICAL ENGINEERING 120 135-1FTOTAL 480COMPUTER ENGINEERING 60 174-1DCIVIL ENGINEERING 120 174-1SELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 174-16MECHANICAL ENGINEERING 120 174-1FMECHANICAL ENGINEERING - SHIFT 2 60 174-31TOTAL 480CIVIL ENGINEERING 120 197-1SCOMPUTER SCIENCE AND ENGINEERING 60 197-1CELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 197-16ELECTRICAL ENGINEERING 120 197-1LMECHANICAL ENGINEERING 60 197-1FTOTAL 420CIVIL ENGINEERING 60 177-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 177-1DELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 177-16ELECTRICAL & ELECTRONICS ENGINEERING 60 177-1MMECHANICAL ENGINEERING 180 177-1FCIVIL ENGINEERING - SHIFT 2 60 177-52TOTAL 480AUTOMOBILE ENGINEERING 60 181-1ICOMPUTER ENGINEERING 60 181-1DCIVIL ENGINEERING 60 181-1SELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 181-16MECHANICAL ENGINEERING 120 181-1FTOTAL 420AERONAUTICAL ENGINEERING 60 132-1OCIVIL ENGINEERING*** 60 132-1SCOMPUTER ENGINEERING*** 120 132-1DELECTRICAL ENGINEERING*** 60 132-1LELECTRONICS & COMM.ENGINEERING*** 120 132-16INFORMATION TECHNOLOGY*** 120 132-1EINSTRUMENTATION & CONTROL ENGINEERING 60 132-1RMECHANICAL ENGINEERING*** 120 132-1FTOTAL 720CHEMICAL ENGINEERING 40 127-1WCOMPUTER ENGINEERING 60 127-1DELECTONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 127-16ELECTRICAL ENGINEERING 60 127-1LINFORMATION TECHNOLOGY 60 127-1EINSTRUMENTATION & CONTROL ENGINEERING 60 127-1RTEXTILE TECHNOLOGY 30 127-1ZTEXTILE PRODUCTION 20 127-11CIVIL ENGINEERING 60 127-1STOTAL 450COMPUTER ENGINEERING 60 151-1DCOMPUTER ENGINEERING - SHIFT 2 60 151-38ELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 90 151-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 151-1EMECHANICAL ENGINEERING 120 151-1FCIVIL ENGINEERING 60 151-1SCIVIL ENGINEERING - SHIFT 2 60 151-52MECHANICAL ENGINEERING - SHIFT 2 60 151-31ELECTRICAL ENGINEERING 60 151-1LTOTAL 630CIVIL ENGINEERING 60 172-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 172-1DELECTRICAL ENGINEERING 60 172-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 172-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 172-1EMECHANICAL ENGINEERING 120 172-1FTOTAL 420

50000/-

61000/-

56000/-

48000/-

45000/-

48000/-

46000/-

47000/-

52000/-

44000/-49SARASWATI INSTITUTE of ENGINEERING & MANA., At & Po:Rajpur,Ta: Kadi, Dist:Mehasana, Gujarat

45

SABAR INSTITUTE OF TECHNOLOGY FOR GIRLSAt & PO Tajpur, Ahmedabad-Himmatnagar, N.H 8, Taluka Prantij, Dist . Sabarkantha-383205 Phone : 02770255132

46

SAKALCHAND PATEL COLLEGE OF ENGINEERING, VISNAGARGandhinagar-Amreli State Highway Link Road, Kamana Char Rasta, Dist-Mehsana, Pin-384315, Phone :02765 – 232008, Fax: 02765-224982,www.spcevng.ac.in

47

SAL INSTITUTE OF TECHNOLOGY & ENGINEERING RESEARCHOpp. Science City, Sola Kalol Highway, Bhadaj, Ahmedabad Phone : 079-26845600 Fax: 079-26845620

48

SAMARTH COLLEGE OF ENGINEERING & TECHNOLOGY, OPP. SABAR DAIRY,NH-8, HAJIPUR, HIMATNAGAR, SABARKANTHAPhone :02772-226146 /446, Fax: 02772-226046, www.samarthcampus.com

50

SARDAR PATEL INSTITUTE OF TECHNOLOGYVisnagar-Mehsana Highway, At. Piludara, Ta. & Dist. Mehsana Phone : 02765-230476, 230477, Fax : 224274,www.spit.ac.ine-mail : mctvisnagar@rediffmail.com

51

SARDAR VALLABHBHAI PATEL INSTITUTE OF TECHNOLOGY, VASADBehind S.T.Depot, Vasad, Phone:02692-274766, Fax: 02692-274489, www.svitvasad.ac.in E-mail : svit_vasadgen@rediffmail.com

52

SARVJANIK COLLEGE OF ENGINEERING & TECHNOLOGY, SURATDr. R.K.Desai Marg, Opp. Mission Hospital, Athwalines, Surat, Ta-Choryasi, Pin-395001, Phone : 0261-2240146, Fax: 0261-2240145, www.scet.ac.in E-mail: scet_ad1@sancharnet.in ,info@scet.ac.in

53

SCHOOL of ENGINEERING - R.K. University, RAJKOTBhavnagar highway, Kasturbadham, Rajkot-360020 Phone :0281-2785116, Fax: 0281-2785115 , www.rkcollege.com

54

SHANKARSINGH VAGHELA BAPU INSTITUTE OF TECHNOLOGYGandhinagar-Mansa Road, Post:Vasan, Dist Gandhinagar Pin. 382650

su™e …tËu ÄiÞoY…e Ä™ ™Úte ‚u™t suðtu r™Äo™ ƒeòu ftuE ™Úte.

43

CIVIL ENGINEERING 60 554-1SCOMPUTER SCIENCE AND ENGINEERING 60 554-1CELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 554-16MECHANICAL ENGINEERING 120 554-1FTOTAL 300CHEMICAL ENGINEERING 60 130-1WCOMPUTER SCIENCE AND ENGINEERING 60 130-1CELECTRICAL ENGINEERING 60 130-1LELECTRONICS & TELECOMMUNICATION ENGINEERING 60 130-1BINFORMATION TECHNOLOGY 45 130-1EMECHANICAL ENGINEERING 120 130-1FTOTAL 405CIVIL ENGINEERING 120 551-1SCOMPUTER SCIENCE AND ENGINEERING 60 551-1CELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 551-16ELECTRICAL ENGINEERING 60 551-1LMECHANICAL ENGINEERING 60 551-1FTOTAL 360COMPUTER ENGINEERING 60 184-1DCIVIL ENGINEERING 120 184-1SELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 184-16MECHANICAL ENGINEERING 120 184-1FELECTRICAL ENGINEERING 60 184-1LTOTAL 420CIVIL ENGINEERING 60 163-1SCOMPUTER ENGINEERING 120 163-1DELECTRICAL ENGINEERING 60 163-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 163-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 163-1EMECHANICAL ENGINEERING 120 163-1FTOTAL 480CIVIL ENGINEERING 120 179-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 179-1DELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 179-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 179-1EMECHANICAL ENGINEERING 120 179-1FMECHANICAL ENGINEERING - SHIFT 2 60 179-31CIVIL ENGINEERING - SHIFT 2 60 179-52TOTAL 540CIVIL ENGINEERING 60 170-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 170-1DELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 170-16MECHANICAL ENGINEERING 120 170-1FTOTAL 300COMPUTER ENGINEERING 120 168-1DELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 168-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 168-1EMECHANICAL ENGINEERING 120 168-1FELECTRICAL ENGINEERING 60 168-1LTOTAL 420CIVIL ENGINEERING 60 199-1SELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 199-16ELECTRICAL ENGINEERING 60 199-1LINFORMATION TECHNOLOGY 60 199-1EMECHANICAL ENGINEERING 120 199-1FTOTAL 360BIO-MEDICAL & INSTRUMENTATION ENGINEERING 60 131-13CIVIL ENGINEERING 60 131-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 131-1DELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 131-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 131-1EMECHATRONICS ENGINEERING 120 131-1HMECHNICAL ENGINEERING 60 131-1FELECTRICAL ENGINEERING 60 131-1LTOTAL 600COMPUTER ENGINEERING 90 160-1DELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 90 160-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 160-1EMECHANICAL ENGINEERING 120 160-1FCIVIL ENGINEERING 60 160-1STOTAL 420

45000/-

62000/-

40000/-

43000/-

49000/-

52000/-

46000/-

46000/-

48000/-

43000/-

48000/-

55

Shri Labhubhai Trivedi Institute of Engineering And Technology, At Village Mavdi, Near G E C, Kalawad Road, Rajkot-360005Phone :0281-2467933, Fax: 0281-2466150

61

SMT. S. R. PATEL ENGINEERING COLLEGEAT. & Po. Dabhi, Ta. Unjha, Dist. Mehsana-384002Phone :9879588917, www.srpec.org.in

56

SHRI SADVIDHYAMANDAL INSTITUTE OF TECHNOLOGY, BHARUCHCollege Campus, Old National Highway No-08, Bharuch, Pin-392001, Phone: 02642-245864, Fax: 02642-249601,www.svmit.ac.in

57

SHRI SATSANGI SAKETDHAM 'RAM ASHRAM' GROUP OF INSTITUTIONS At. & Po. Vadasma, Village Vadasma, Mehsana-382708Phone :02762-278305, Fax: 02762-278018, www.satsangivadasma.org

58

SHRI SWAMI ATMANAND SARASWATI INSTITUTE OF TECHNOLOGYNear STBS College of Diploma Engineering, Kapodra, Varchha Road, Surat, Gujarat Phone : 0261-2536572,5554443, Fax: 0261-2533451

59

SIGMA INSTITUTE OF ENGINEERING, BAKROLBakrol-390019,Ta.Waghodia, Dist Vadodra, Phone :9909926832, Fax: 02668-241358, www.Sigmainstitute.org

60

SILVER OAK COLLEGE OF ENGINEERING & TECHNOLOGY352, 353 A, Near Bhavik Publication,Nr. Gota Cross Road, Opposite Bhagwat Vidyapith, S.G. Highway , Ahmedabad - 382481

62

TAKSHASHILA COLLEGE OF ENGINEERING & TECHNOLOGY Opp.Hill View Club, Kalawad Road, Rajkot, Phone 0281-3205751Email : tcetrajkot@gmail.com

63

Tatva Institute of Technological Studies, Near Karna Pump, Modasa Shamlaji Road, ModasaPhone : 02774-242801,2,3,4 Fax 242805Mobile : 9099063487, 9925013897email : info@tatvafoundation.comURL : www.tatvafoundation.com

64

U. V. PATEL ENGINEERING COLLEGE , MEHSANAGanpat University, Kherva, Dist-Mehsana, Pin-382711, Phone: 02762-286805, Fax:02762-286650,www.uvpce.ac.in

65

UNIVERSAL COLLEGE OF ENGINEERING & TECHNOLOGY, MOTI BHOYANMotibhoyan, kalol, Gandhinagar, Phone :02764-292267,Fax: 02764-292267,www.ucet.in

ti™ ftuE ftuE ðth ðtýe fh‚tk …ý ðt[t¤ ntuÞ Au.

44

BIO-TECHNOLOGY ENGINEERING 30 128-14CHEMICAL ENGINEERING 30 128-1WCOMPUTER ENGINEERING 60 128-1DELECTONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 128-16ELECTRICAL ENGINEERING 60 128-1LINFORMATION TECHNOLOGY 60 128-1EMECHANICAL ENGINEERING 60 128-1FCIVIL ENGINEERING 60 128-1STOTAL 480COMPUTER ENGINEERING 120 173-1DELECTRICAL ENGINEERING 60 173-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 120 173-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 173-1EMECHANICAL ENGINEERING 60 173-1FTOTAL 420COMPUTER ENGINEERING 60 142-1DELECTRICAL ENGINEERING 60 142-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 90 142-16MECHANICAL ENGINEERING 120 142-1FTOTAL 330CIVIL ENGINEERING 60 556-1SCHEMICAL ENGINEERING 60 556-1WELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 556-16INFORMATION TECHNOLOGY 60 556-1EMECHANICAL ENGINEERING 60 556-1FCOMPUTER ENGINEERING 60 556-1DTOTAL 360CIVIL ENGINEERING 60 180-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 180-1DELECTRICAL AND ELECTRONICS ENGINEERING 60 180-1MELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 180-16ELECTRICAL ENGINEERING 60 180-1LMECHANICAL ENGINEERING 120 180-1FMECHANICAL ENGINEERING - SHIFT 2 60 180-31TOTAL 480COMPUTER SCIENCE & ENGINEERING 60 159-1CELECTRICAL ENGINEERING 120 159-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 159-16MECHANICAL ENGINEERING 120 159-1FCIVIL ENGINEERING 60 159-1STOTAL 420CIVIL ENGINEERING 60 557-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 557-1DELECTRICAL ENGINEERING 60 557-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 557-16MECHANICAL ENGINEERING 60 557-1FTOTAL 300CIVIL ENGINEERING 60 558-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 558-1DELECTRICAL ENGINEERING 60 558-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 558-16MECHANICAL ENGINEERING 60 558-1FTOTAL 300CIVIL ENGINEERING 60 559-1SCOMPUTER SCIENCE & ENGINEERING 60 559-1CELECTRICAL ENGINEERING 60 559-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 559-16MECHANICAL ENGINEERING 60 559-1FTOTAL 300CIVIL ENGINEERING 60 560-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 560-1DELECTRICAL ENGINEERING 60 560-1LELECTRONICS & TELECOMMUNICATION ENGINEERING 60 560-1BMECHANICAL ENGINEERING 60 560-1FTOTAL 300CIVIL ENGINEERING 60 561-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 561-1DELECTRICAL ENGINEERING 60 561-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 561-16MECHANICAL ENGINEERING 60 561-1FTOTAL 300CIVIL ENGINEERING 60 562-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 562-1DELECTRICAL ENGINEERING 60 562-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 562-16MECHANICAL ENGINEERING 60 562-1FTOTAL 300

41000/-#

41000/-#

41000/-#

46000/-

41000/-#

41000/-#

41000/-#

46000/-

40000/-

45000/-

47000/-

60000/-

67

VADODARA INSTITUTE OF ENGINEERINGVadodara-Halol Toll Road, At. Kotambi, Ta. Waghodiya, Dist. Vadodara-391510 Phone :0265-3915900 Fax: 0265-2915905

66

V.V.P. ENGINEERING COLLEGE, RAJKOTOpp.-Motel the Village, Kalawad Road, Vajdi-Virda, Dist-Rajkot Pin-360005, Phone :0281-2783394 , Fax: 0281-2783487, www.vvpedulink.ac.in

73VIDHYADEEP INSTITUTE OF MANAGEMENT & TECHNOLOGY, At & Po. Anita (Kim), Ta; Olpad, Dist: Surat

68

VALIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY, VALIA, BHARUCH valia netrang road,valia, Phone :02643-270700, Fax: 02643-270390, www.nctvit.org

69

Veerayatan Group of Institutions, Faculty of Engg.,Jakhania, Mandvi-Bhuj Road, Tal.:Mandvi, KutchPhone : 02834-275483, 265518-21Email : shilapiji@hotmail.comwww.veerayatan.org

70

VENUS INTERNATIONAL COLLEGE OF TECHNOLOGYAdalaj_Kalol Highway Road, Opp. IFFCO, Village : Bhoyan Rathod, Tal. & Dist. Gandhinagar, Ph : 079-29289580, 29289779, 29289768, 40021025 Fax : 079-40021021

71

VIDYABHARTI TRUST, INSTI. OF TECH & RESEARCH CENTRE, UMARAKHAt. & Po. Umrakh, Bardoli - Mota Road., umrakh, Bardoli, Phone : 02622-224581,Fax: 02622-227481,www.vidyabhartitrust.org

72

ARRDEKTA INSTITUTE OF TECHNOLOGY,Ahmedabad-Ambaji State Highway No. 9, Opp. Ekta Institute, At: Radhiwad, Po: Navi Metral, Taluka: Khedbrahm, Dist: Sabarkanth.

74

INSTITUTE OF TECHNOLOGY & MANAGEMENT, UNIVERSE TECHNICAL CAMPUS,At: Dhanora Tank Road, Village: Paladi, Vadodara-Halol HighwayTal:Waghodiya, Dist: Vadodaraemail:samatalok@gmail.com

75

ARUN MUNCHHALA ENGINEERING COLLEGE, AMRELIAt: Khokra Mahdev Dhari Sarsiya Road, Ta: Dhari, Dist: Amreli

76

Marwadi Education Foundation's Group of Institutions, FACULTY OF TECHNOLOGY, At Village : Gauridad, Morbi Road, Rajkot, Gujarat - 360003Phone : +91-281-2923112 Fax : +91-281-2924154 Email : info@marwadieducation.edu.in

77

HANSABA COLLEGE OF ENGINEERING & TECHNOLOGY, SIDHHPUR-PATAN Mehsana-Palanpur State Highway no 41, Sidhhpur, Dist: Patan, Phone: 02767-227755, M-9099054814, www.hansabacollege.com

yt…ýwk æÞuÞ ‘ËíÞ’ ntuðwk òuEyu, ‘Ëw¾’ ™rn.

45

CHEMICAL ENGINEERING 60 563-1WCHEMICAL TECHNOLOGY 60 563-53ENVIRONMENTAL SCIENCE & TECHNOLOGY 60 563-54MECHANICAL ENGINEERING 60 563-1FTOTAL 240CIVIL ENGINEERING 60 564-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 564-1DELECTRICAL ENGINEERING 60 564-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 564-16MECHANICAL ENGINEERING 60 564-1FTOTAL 300CIVIL ENGINEERING 60 565-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 565-1DELECTRICAL & ELECTRONICS ENGINEERING 60 565-1MELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 565-16MECHANICAL ENGINEERING 60 565-1FTOTAL 300CIVIL ENGINEERING 60 566-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 566-1DELECTRICAL ENGINEERING 60 566-1LMECHANICAL ENGINEERING 120 566-1FTOTAL 300CIVIL ENGINEERING 60 567-1SCOMPUTER ENGINEERING 60 567-1DELECTRICAL ENGINEERING 60 567-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 567-16MECHANICAL ENGINEERING 60 567-1FTOTAL 300MECHANICAL ENGINEERING 60 569-1FCIVIL ENGINEERING 60 569-1SELECTRICAL ENGINEERING 60 569-1LELECTRONICS & COMMUNICATION ENGINEERING 60 569-16COMPUTER ENGINEERING 60 569-1DTOTAL 300

3389944363

Note:-1.2.3.4.

41000/-#

41000/-#

41000/-#

41000/-#

41000/-#

41000/-#78

SHROFF S R ROTARY INSTITUTE OF CHEMICAL TECHNOLOGY, At & Po: Vataria, Tal: Valia, Dist: Bharuchwww.srict.inPhone: 02643-270320,27033

79LEADS INSTITUTE OF TECHNOLOGY & ENGINEERING, At: Matar. Ta: Amod, Dist: Bharuch

80IPCOWALA INSTITUTE OF ENGINEERING & TECHNOLOGY, Dharmaj, Ta. Petlad Dist: Anand

81OM ENGINEERING COLLEGE, Junagadh Bhesan Road, At: ChokliDist: Junagadh

82OM INSTITUTE OF TECHNOLOGY, At, Vantavachhoda, Po: ShaheraDist: Panchmahal

83

Shri J. M. Sabva Institute of Engg & TechAaradhna Education Campus,Bhavnagar Road, Botad - 364710Dist : BhavnagarPhone : 9426599151, 9408786048email : jmsiet@gmail.com

GTU results for 1st sem. and 3rd Sem is available on GTU web site www.gtu.ac.in

(D) TOTAL DEGREE ENGINEERING SEATS FOR SFI COLLEGESGRAND TOTAL DEGREE ENGINEERING SEATS (A+B+C+D)

The Admission will be subject to intake sanctioned by the AICTE, New Delhi and affiliationby by concerne university at the time of counseling.*** indicates that courses which are accrediated by National Board of Accreditation (NBA), AICTE, New Delhi.Tuition fee is as per the Fee requlatory committee website www.frctech.ac.in

Sr. No. INSTITUTES INTAKE

Institute Course CODE

Tuition Fee Per Annum

1 B. K. MODI GOVERNMENT PHARMACY COLLEGE, RAJKOTPolytechnic Campus, Rajkot Phone:0281-2387156, Fax:0281-2384279,www.bkmgpc.com

60 203-18 2100

60

1 A. R. COLLEGE OF PHARMACY & G.H.PATEL INSTITUTTE OF PHARMACY, V.V.NAGAR ***Mota Bazar,V. V. Nagar.Phone:02692-230788,233990, Fax:02692-230788www.arghpharmacy.ac.in

30 202-18 2100

2 FACULTY OF TECHNOLOGY & ENGG. (PHARMACY), MSU, VADODARAKalabhavan,VadodaraPhone:0265-2434188,Fax:0265-2423898www.msubaroda.ac.in

30 204-18 2100

3 L. M. COLLEGE OF PHARMACY, AHMEDABADOpposite Gujarat university ,AhmedabadPhone: 079-26302746, Fax:079-26304865,www.aes-ahmedabad-ac.in

75 201-18 2100

135

(A) TOTAL DEGREE PHARMACY SEATS FOR GOVT COLLEGES

(B) TOTAL DEGREE PHARMACY SEATS FOR GOVT/GIA COLLEGES

PROVISIONAL LIST OF DEGREE PHARMACY INSTITUTES FOR YEAR 2011-12

GOVERNMENT PHARMACY COLLEGE

GRANT-IN-AID PHARMACY COLLEGES

ykÃkýu ¼q÷Úke Ãký fËeÃký Lk rð[khku fu yu fÞkhuÞ ¼q÷ fhíkkt LkÚke.

46

1 A. R. COLLEGE OF PHARMACY, & G. H. PATEL INSTITUTE OF PHARMACY, V.V Nagar***Mota Bazar, V. V Nagar Phone: 02692-230788,233990, Fax: 02692-230788

30 234-18 73000

2 AKSHAR-PREET INSTITUTE OF PHARMACY, JAMNAGAR Lakhabaval Road, Jamnagar Okha State highway, Jamnagar Phone: 0288-2889555, Fax: 0288-2889555

60 286-18 42000#

3 AMBAJI PHARMACY COLLEGE, SATLASANA At. Satlasana, Visnagar-Ambaji Highway Road, Ta: Satlasana District: Mehsana Pin-384330Phone: (02761) 253756, 253796, 222262

0 313-18 42000#

4 AMRUTA COLLEGE OF PHARMACY & RESEARCH INSTITUTE, GANDHINAGAR (Harsiddh Education Trust) Plot No.X19, 20, 21 Electronic Estate, Sector-25, Gandhinagar.Phone: 079-23287012-10, Fax:079-23287012 www.amrutapharmacy.com

60 288-18 51000

5 ANAND PHARMACY COLLEGE, ANAND Opp.Town Hall, Anand Phone : 02692-250020

60 229-18 64000

6 A-ONE PHARMACY COLLEGE, ENASAN, AHMEDABADSNME Campus, Nr. Naroda Ring Road, Village: Anasan, Ta: Daskroi, Dist: Ahmedabad Phone: 02718-240231/32/33, Mobile : 9099063106

60 294-18 43000

7 APMC COLLEGE OF PHARMACEUTICAL EDU. AND RES., HIMMATNAGAR College campus, Motipura,, Himmatnagar Phone: 02772-229674, Fax: 02772-229674

60 235-18 60000

8 ARIHANT SCHOOL OF PHARMACY AND BIO-RESEARCH INSTITUTE, ADALAJ, Uvarsad Square, S.G. Highway, Adalaj, Ahmedabad Phone: 079 - 23970331 & 34, Fax: 079-23970334

100 252-18 58000

9 ATMIYA INSTITUTE OF PHARMACY, RAJKOT Yogidham Gurukul, Kalawad Road, Rajkot.Phone: 0281-2563445, Fax: 0281-2563766 www.aip.edu.in

60 253-18 43000

10 ATMIYA PHARMACY COLLEGE, ANKODIA (Shri. Vallabh Seva Niketan Trust) Ankodia, Tal & Dis: VadodaraPhone: 0265-2233220,2233110, Fax:0265-2233110

60 287-18 63000

11 B. PHARMACY COLLEGE, (AVANTIKA EDUCATION TRUST) A/P: Navalgadh, Ta: Dhanagadhara, Dist: SurendranagarPhone: 02754-293344

60 296-18 48000

12 B. PHARMACY COLLEGE, (NUTAN EDUCATION TRUST), At: Rampura Po: Kakanpur, Dist: PanchmahalPhone: 02672-286052, 286230, Fax:02672-286052

56 275-18 54000

13 B. S.PATEL PHARMACY COLLEGE, (SAFFORONY), MAHESANAC/O,Saffrony Inst. Of Technology, Ahmedabad- Mehsana Highway, Linch, Mehsana. Phone: 02762- 285722, Fax: 02762-285720

60 264-18 56000

14 BABARIA INSTITUTE OF PHARMACYBIT Campus, vadodara-Mumbai NH#8, Varnama, VadodaraPhone: 0265-6599991/2/3, Fax:0265-2356350

60 250-18 60000

15 BARODA COLLEGE OF PHARMACY, Parul Trust. At & P.O. Limda.,Vadodara Phone: 02668-263355/56s, Fax: 02668-262327

60 251-18 59000

16 BHAGAWAN MAHAVIR COLLEGE OF PHARMACY , Sr. No. 149, Near Ashirwad Villa, New City Light Road, Bharthana, Vesu,Surat. Phone: 0261-2268084, 3231403, Fax:0261-2268084, 2255299

60 278-18 45000

17 C. K. PITHAWALA INSTITUTE OF PHARAMACEUTICAL SCIENCE & RESEARCH, SURAT Near Malvan Temple, Dumas Road., Surat Phone: 0261-6587286, Fax: 0261-2723999

60 263-18 58000

18 C. U. SHAH College of Pharmacy & Research , WADHWAN. Surendranagar -Ahmedabad Highway, Wadhwan Phone: 02752-240591,294003, Fax: 02752-240591

60 241-18 57000

19 CHINMAY INSTITUTE OF PHARMACY, Survey No. 487, A/P: Boru,Opp. Premnagar, Gojariya road, Ta.Manshu, District Gandhinagar - 382845, M:98283 52370 , 94263 01233 e-mail : chinmaypharmacy@yahoo.com

60 303-18 42000

20 DDIT PHARMACY COLLEGE, NADIAD Dharmsinh Desai University, College Road, Nadiad Phone: 0268 2520502, Fax: 0268-2520501

60 266-18 72000

21 DEGREE PHARMACY COLLEGE, (VIVEK BHARATI TRUST'S ) JUNAGADHParth Vatika, Junagadh Bhesan Road, Via Vadal. Near Bamangam, JUNAGADH Phone: (0285) 2680233, Fax: 0285-6680233

60 277-18 46000

22 DHARMAJ DEGREE PHARMACY COLLEGE (SANSKRUTI SANRAKSHA CHARITABLE TRUST,)Amrapali Township, Petlad_Khambat Road, Post: Dharmaj, Dist: AnandPhone: 02697-245808,200004, Fax: 02697-245808

120 268-18 54000

SELF FINANCED DEGREE PHARMACY COLLEGES

su ™w»Þ …tu‚t™e ®™Œt Ëne ÷u Au ‚u yt¾t s„‚ …h rðsÞ «t fhu Au.

47

23 Dr. Subhahsh Pethaljibhai Chavda Ahir Kelvani Mandal's Group of Institutions, Khamdhrol Road, Junagadh-362 001

60 316-18 47000#

24 G.H.B. PHARMACY COLLEGE, ANIYAD At-Post-Aniyad, Shahera, Di.:PanchamahalPhone: 02670-227001, Fax:02672-227001

60 276-18 45000

25 GITANJALI PHARMACY COLLEGE, TALODB/h. Sanman Society, College Road, A/P. & Tal: talod, Dist: Sabarkantha Phone: (02770) 222392,221562, Fax: 02770-222392

60 257-18 39000

26 HARI OM PHARMACY COLLEGE, AMBAV(Sarvoday Seva Sangh, Pandava Sanchalit), A/P: Ambav, Ta: Thasra, Dist: Kheda Phone: 02699 290500, Fax: 02699-222556,02690-255260

60 292-18 43000

27 I. K. PATEL COLLEGE OF PHARMACEUTICAL EDUCATION & RESEARCH Polytechnic Road, Opp. Adarsh Bungalows, Motipur, Himmatnagar - 383001, GujaratPhone: 02772-226046, 226446 M:94270 79187

120 304-18 51000

28 INDUKAKA IPCOWALA COLLEGE OF PHARMACY, V.V.NAGAR Beyond GICD, Phase-IV, P.B. No:53, Vithal Udyognagar, Anand.Phone: 02692 - 229400, 229700, Fax: 02692-229520

60 238-18 73000

29 INSTITUTE OF PHARMACY, NIRMA UNIVERSITY, AHMEDABAD Nirma University of Science and Technology Sarkhej ganhdinagar highway, Ahmedabad Phone: 02717-241900/01/02/03/04, Fax: 02717-241916

60 226-18 75000

30 K. B. INSTITUTE OF PHARMACEUTICAL EDUCATION & RESEARCH, GANDHINAGARGh/6, Sector-23,Gandhinagar. Phone: 079-23245270, Fax: 079-23249069 60 227-18 70000

31 K. B. RAVAL COLLEGE OF PHARMACY, SHERTHA, GANDHINAGARB/H Kasturinagar, Shertha, At: Shertha, Post: Kasturinagar, Ta. & Dist: Gandhinagar.Phone: 079-23285315/12, Fax: 079-23285311

120 259-18 56000

32 K. J. COLLEGE OF PHARMACY, VADSAMA, MEHSANAAt. & Post: vadsama, Ta & Dist: Mehsana Phone: (02760) 278300, Fax:02760-278300

60 282-18 51000

33 K. V. VIRANI INSTITUTE OF PHARMACY & RESEARCH CENTRE(Shree Badhada Kelvani Mandal), Savarkundla Mahuva State Highway , At & Post: Badhada, Ta: Savarkundala, Dist: Amreli.Phone: 02845 – 253411, Fax: 02845-253411

60 273-18 47000

34 KALOL INSTITUTE OF PHARMACY, KALOLB/h Old Janpath Hotel, Kalol-Mehsana Highway, KALOL Phone: 02764 – 259152, Fax: 02764-259152

60 283-18 58000

35 L. B. RAO COLLEGE OF PHARMACEUTICAL EDUCATION & RESEARCH, KHAMBHAT B. D. Rao College Campus, B. D. Rao Campus Road KhambhatPhone: (02698) 223455, Fax: 02698-226637

60 245-18 45000

36 L. J. INSTITUTE OF PHARMACY, SARKHEJ, AHMEDABADSanand Cross Road, S.G.Highway, Sarkhej Ahmedabad Phone: 079-26890512, Fax: 079-26890512

180 237-18 59000

37 LAXMINARAYAN DEV COLLEGE OF PHARMACY At. & Po. Bholav, Ta. District, Bharuch-392015, Phone : 02642-249514, M:98240 51201 Fax:079-27495351

60 312-18 44000

38 M. P. PATEL COLLEGE OF PHARMACY, KAPADWANJ(Jeevanshilp Education Trust), Jeevanshilp Campus, Garod Road, kapadwanj, Dist: Kheda Phone: 02691-262601/02, Fax:02691-262607

60 289-18 54000

39 MALIBA PHARMACY COLLEGE, TARSADI Bardoli- Mahuva Road, Tarsadi,Bardoli, Phone: 02625 255882, Fax: 02625-255882

120 233-18 62000

40 MATUSHREE V.B. MANVAR COLLEGE OF PHARMACY, UPLETA (RAJKOT)(Peoples Welfare Society's), At:Dumiyani, Tal: Upleta, Dist: Rajkot Phone: 02826 - 221555 , 650778, Fax:02826-221555

60 271-18 47000

41 N. R. VEKARIA INSTITUTE OF PHARMACY AND RESEARCH CENTRE, JUNAGADHC. L. College Campus, Bhikha Road, Junagadh Phone: 0285-2622358, Fax: 0285-2622358

60 256-18 58000

42 NOOTAN PHARMACY COLLEGE, VISNAGAR S. P. Sahakar Vidyadham,Kamana Char Rasta ,Visnagar. Phone: 02765 231800, Fax: 02765-231800

60 270-18 59000

43 PARUL INSTITUTE OF PHARMACY, LIMDA, VADODARAAt. & Post: Limda, Ta: vaghodiya, Dist: Vadodara.Phone: 02668 - 263408, 263355, 263356, Fax: 02668-262327

60 246-18 59000

44 PHARMACY COLLEGE, METODA, RAJKOTSuzlon Vidya Prayhisthan, B/H Khirsara Police Station, Kalvad Road, Rajkot. Phone: 02827-287740, Fax: 02827-287740

60 261-18 54000

45 PIONEER PHARMACY DEGREE COLLEGE, SAYAJIPURA, VADODARAPioneer Medical Campus, Ajwa-Nimeta Road, Sayajipura Baroda Phone: 0265-2971624

60 298-18 54000

yÂø™ Ëtu™t™e …h¾ fhu Au, ßÞthu Œw:¾ t™ðe™e.

48

46 PRASHANT AND MITTAL PHARMACY COLLEGE, PIPALIYATa. Waghodia, Dist. Vadodara 391760 Phone: 2668-245020

60 258-18 51000

47 R. H. PATEL COLLEGE OF PHARMACYChristipura, A/P: Dahemi, Tal: Borsad, Dist: AnandPhone: 98793 98094

60 305-18 51000

48 RADHE SCHOOL OF PHARMACY & BIO-RESEARCH INSTITUTE, HIRPUR(Anand Niketan Education Trust Sanchalit), At & Post: Hirpur, Ta: Vijapur, Dist: Mehasana Phone: (02763)283505, Fax:02763-283505

60 290-18 42000

49 RAMANBHAI PATEL COLLEGE OF PHARMCY, CHANGAEducation Campus – Changa Changa Phone: 02697-247500,248201, Fax: 02697-247100

120 240-18 70000

50 ROFEL, SHRI G. M. BILAKHIA COLLEGE OF PHARMACY, VAPI Nimdha Campus, Vapi - Namdha Road, Ta: Pardi, Dist: Valsad, Vapi-366191 Phone: 0260-3296121, Fax: 0260-2465319,

60 232-18 59000

51 S. J. THAKKAR PHRMACY COLLEGE, RAJKOTAvadh Road, Opp. N. R. I. Bunglow RajkotPhone: (0281) 2783380, Fax: 0281-2783380

60 243-18 59000

52 S. S .INSTITUTE OF PHARMACEUTICAL EDUCATION & RESEARCH, HADALA, RAJKOTNear Ratanpar mandir, Rajkot- Morbi Highway Village: Hadala, Rajko Phone: (02822) 292080, 292080, Fax:02822-292080

60 284-18 42000

53 SAL INSTITUTE OF PHARMACYOpp. Science City, Sola Kalol Highway, Bhadaj, Ahmedabad Phone : 079-26845600 Fax: 079-26845620

60 306-18 56000

54 SARASWATI INSTITUTE OF PHARMACEUTICAL SCIENCE, DHANAP (CHILODA)At & Post: Dhanap (Chiloda), N.H.No-8, Gandhinagar. Phone: 079-23273101,31,51, Fax:079-23273111

60 272-18 59000

55 SARASWATI SCHOOL OF PHARMACY, RANELA Mahila campus, Ranela village, Di.Mahesana Phone: 02734- 266585,Fax:02734-266585

60 300-18 43000

56 SARDAR PATEL COLLEGE OF PHARMACY, BAKROLVidyanagar - Vadtal Road,Bakrol, TA & DIST: ANANDPhone: 02692-235300, Fax:02692-235300

60 279-18 50000

57 SARDAR PATEL COLLEGE OF PHARMACY FOR WOMENVidyanagar-Vadtal Road, Bakrol-388315. Ta & Dist. Anand, Gujarat. Telefax / Phone : 02692-235300e-mail : tftrust@hotmail.com

60 301-18 50000

58 SAT KAIVAL COLLEGE OF PHARMACY, SARSA, ANANDAramguru Pathshala Complex, Sarsa, Ta & Dist: AnandPhone: 02692 272727, Fax: 02692-272727

60 265-18 52000

59 SCHOOL OF PHARMACY - R.K. University, RAJKOT Kasturabadham Bhavnagar Highway, Rajkot Phone: (0281)2785217, Fax:0281-2785115

60 260-18 63000

60 SHANKARSINH VAGHELA BAPU INSTITUTE OF PHARMACYAt. & Post. Unava , Near Vasaniya Mahadev Temple,Gandhinagar Mansa Road. GandhinagarPh no 079- 23976171 & 079-23976170

60 307-18 56000

61 SHANTABEN MANUBHAI PATEL INSTITUTE OF STUDIES AND RESEARCH IN PHARMACY, GIDC PHASE-IV, ADIT CAMPUS, V. V. Nagar. 60 314-18 60000

62 SHARDA PHARMACY COLLEGEAt. & Po. Pansar, Ta. Kalol, Dist. GandhinagarPhone : 079-27472216 Fax: 079-27480481

60 308-18 42000#

63 SHARDA SCHOOL OF PHARMACY, PETHAPUR, GANDHINAGAR(Shardaben Education Trust), Pethapur-Mahudi Road, At & Post: Pethapur, Ta & Dist: Gandhinagar Phone: 079-65725121, Fax:079-27641593

60 297-18 45000

64 SHIVAM PHARMACEUTICAL STUDIES & RESEARCH CENTREAnand - Sojiatra Road, Opp.Swaminarayan Vidyapith, Valasan, Dist. Anand-388120 Phone : 02692-235234

120 302-18 51000

65 SHREE DHANVANTRY PHARMACY COLLEGE, KIM, SURATAT:-KIM (EAST) Nr.Railway Station, Kudsad Road, Kim, Surat, Phone: 02621-233345, Mo.9924304830, Fax:02621-231077

60 249-18 59000

66 SHREE H. N. SHUKLA INSTITUTE OF PHARMACEUTICAL EDUCATION AND RESEARCH, Near lalpari lake, Behind Marketing yard, Amargadh (Bhichari), Rajkot Phone: (0281) 2708070, Fax: 0281-2708070

60 255-18 59000

67 SHREE KRISHNA INSTITUTE OF PHARMACY, BECHARAJIKrishna Campus, Shankhalpur, Becharaji, Mehasana. Phone: 02734-289727, Fax: 02734-289727

60 281-18 51000

íÞt„™tu yÚto Au - ËðoMð ËíÞ™u y…oý fhðwk.

49

68 SHREE S. K. PATEL COLLEGE OF PHARMACEUTICAL EDUCATION & RESEARCH, MEHSANA ***Ganpat Vidyanagar, Mehsana-Gozaria Highway, At. & Post: KhervaPhone: 02762-286082, 289040, Fax:02762-286082

100 228-18 66000

69 SHREE MUKUNDLAL VITTHALDAS SHAH PHARMACY COLLEGEModasa- Shyamalaji Road, Modasa, District: Sabarkantha - 383315, Gujarat Phone : 02774-243075, 246476, M-94263 93731

60 309-18 47000

70 SHREE SAMANVAY INSTITUTE OF PHARMACEUTICAL EDU. AND RESEARCH, BOTADTajpur rd. Opp: Maruti ashram, AT: BHAMBHAN, BOTAD Phone: 02849- 287430, Fax:02849-284718

180 274-18 43000

71 SHREE SAVARAM COLLEGE OF PHARMACEUTICAL EDUCATION AND RESEARCHPost Malvan, Ta : Patadi, District Surendra Nagar-382745, Phone & Fax : 079-27433252

60 310-18 42000

72 SHREE SWAMINARAYAN COLLEGE OF PHARMACY, KALOL(Shree Swaminarayan Vishva Mangal Gurakul,Kalol, Managed) At & Po: Saij village, Opp. GIDC, Highway Road, Kalol, Dist: Gandhinagar Phone: 02764-223805, Fax:02764-223805

60 285-18 51000

73 SHREE SWAMINARAYAN PHARMACY COLLEGE, KEVADIA COLONYShree Swaminarayan Gurukul sardar Sarovar, Kevadiya Colony, Dist: NarmadaPhone: 02640-232181., Fax: 02640-222381

60 293-18 51000

74 SHREE SWAMINARAYAN SANSKAR PHARMACY COLLEGE, ZUNDALAT:POST:ZUNDAL, TA:DIST: GANDHINAGARPhone: 079-65426565, Fax: 079-23971452

120 247-18 57000

75 SHRI B. M. SHAH COLLEGE OF PHARMACEUTICAL EDU. AND RESEARCH, MODASA Dhansura Road, Modasa Phone: 02774 – 249587, Fax:02774-249482

60 231-18 60000

76 SHRI LEUVA PATEL PHARMACY MAHILA COLLEGE, AMRELI(ONLY FOR GIRLS)Shaikshanik Sankul, chakkaragadh Road, Amreli- 3650 601 Phone: 02792-232321-26, Fax: 02792-232327

60 254-18 46000

77 SHRI SARVJANIK PHARMACY COLLEGE, MEHSANA Nr. Arvind Baug, Mehsana Phone: 02762 - 247711, Fax: 02762-247712

60 230-18 60000

78 SHRI T. S. PATEL COLLEGE OF PHARMACY,AMBALYARAAt & Post: Ambalyara, Dahegam-Bayad Road, Ta: Bayad, Dist: Sabarkantha. Phone: 02779-271144, Fax:02779-271144

60 280-18 43000

79 SIGMA INSTITUTE OF PHARMACY, BAKROLVaghodiya, At Bakrol, Near Madhavnagar, Baroda Phone: 9909976840, Fax: 0265-2637710

60 236-18 48000

80 SMT. B. N. B. SWAMINARAYAN PHARMACY COOLEGE, VAPINH.No.08 Shree Swaminarayan Shikshan, Seva Kendra. Salvav ,VAPI. Phone: 0260-6452609, Fax:0260-2431660

60 267-18 54000

81 SMT. C. R. GARDI SCHOOL OF PHARMACY FOR GIRLS Nr.Glorious Park, Rajkot-Kalawad Highway, Village :- Anandpar, Tal : Kalawad, Distt.Jamnagar - 361162, Phone: 9377886161 www.gardividyapith.in e-mail : info@gardividyapith.in

60 311-18 58000

82 SMT. N. M. PADALIA PHARMACY COLLEGE,Sarkhej-Changodar Road, Nr. Sanathal Circle, AhmedabadPhone: 9099063162, 9898666996

60 295-18 51000

83 SMT. R. B. PATEL MAHILA PHARMACY COLLEGE, ATKOT, DIST. RAJKOT (FOR GIRLS) Kailashnagar, Bhavnagar Road, Atkot, Rajkot Phone: 02821-288349, Fax: 02821-288350

60 244-18 55000

84 SMT. R. D. GARDI B. PHARMACY COLLEGE, NYARA,RAJKOT Jamnagar Road, Opp. Garden Dinner Club, Rajkot Phone: (0281) 2488613, Fax: 0281-2488614

60 262-18 48000

85 Smt. S. M. Shah Pharmacy College Village : Amasaran, Ahmedabad - Mehmdabad Highway, Bhumapura Hanuman Temple Road, Tal :Mehmedabad Kheda. Ph.(FAX) 02694-273373

60 317-18 47000

86 VEERAYATAN INSTITUTE OF PHARMACY, JAKHANIAAt: Jakhania, Ta.Mandvi, Kutch-370460 Phone: 02834-275245, Fax: 02834-275268

60 248-18 52000

87 VIDHYADEEP COLLEGE OF PHARMACY, AT & PO : ANITA (KIM), POST : OLPAD, SURAT-394110

0 315-18 47000#

88 VIDYABHARTI TRUST COLLEGE OF PHARMACY, UMARAKH At & Post. Umrakh, Bardoli-Mota Road Bardoli, Surat Phone: (02622)650581, 223833, Fax: 02622-223833

60 242-18 56000

89 Shri Hari Pharmacy CollegeJesingpara, Gavadka Road, AmerliPhone : (02792)-220751

60 318-18 47000#

5926

6121

(C) TOTAL DEGREE PHARMACY SEATS FOR SFI COLLEGES

TOTAL DEGREE PHARMACY SEATS (Govt, GIA, and SFI) (A+B+C)

Þwðt™ ðÞtk ¿tt™™tu Atuz ™nª ðtðtu ‚tu ½z…ýtk yu™e AtÞt ¤þu ™rn.

50

OPEN SC ST SEBC DS CB-OPEN ISCE-OPENM.M. M.M. M.M. M.M. M.M. M.M. M.M.

1 MSU, BARODA‐BE Mech 107‐1F 90.95 83.23330 63.08330 86.13330 89.26670 85.66670 70.75 2 LDCE, ABAD‐BE Mech 101‐1F 90.25 85.66670 66.01670 85.63330 83.15 82.16670 76.25 3 BVM,VVNAGAR‐GOV‐BE Mech 108‐1F 90.13330 78.7 65.26670 86.21670 84.61670 85 74.83330 4 VGEC, GNAGAR‐BE Mech 105‐1F 89.3 83.83330 ----- 84.78330 82.93330 81.83330 75.25 5 MSU, BARODA‐BE Electronics 107‐1A 88.9 73.11670 46 81.06670 78.1 85.25 63.66670 6 MSU, BARODA‐BE Electrical 107‐1L 87.4 69.7 56.31670 81.71670 78.33330 83.83330 64.66670 7 DDIT,NADIAD‐GOV‐BE Computer 109‐1D 87.25 62.5 40.96670 76 ***** 87.16670 87.08330 8 DDIT,NADIAD‐GOV‐BE EC 109‐16 86.68330 71.83330 35.35 ----- 65.76670 ----- *****9 DDIT,NADIAD‐SFI‐BE Mech 136‐1F 86.6 64.31670 ----- ----- 50.65 75.25 67.66670

10 MSU, BARODA‐BE Computer 107‐1D 85.68330 67.75 43.28330 77.05 48.7 82.58330 *****11 GHP, VVNAGAR‐BE Mech 129‐1F 85.46670 72.8 35.58330 81.28330 64.78330 78.91670 *****12 BVM,VVNAGAR‐GOV‐BE Electrical 108‐1L 85 72.45 57.55 80.26670 76.91670 79.16670 *****13 GEC, SURAT‐BE Mech 116‐1F 84.96670 70.43330 58.43330 81.75 ***** 77.33330 65.25 14 LDCE, ABAD‐BE Electrical 101‐1L 84.56670 79.2667 58.65 79.35 79.4 77.41670 71.5833015 LDCE, ABAD‐BE Computer 101‐1D 83.9 65.43330 42.23330 72.96670 67.13330 77.16670 *****16 BVM,VVNAGAR‐GOV‐BE Computer 108‐1D 83.78330 ----- 41.6 73.78330 ***** 79.16670 *****17 CIT, CHANGA‐BE Mech 138‐1F 83.58330 63.11670 34.8 74.01670 66.81670 76.25 69.91670 18 LDCE, ABAD‐BE EC 101‐16 83.51670 73.83330 39.4 71.63330 54.61670 72.58330 *****19 LDRP, GNAGAR‐BE Mech 147‐1F 82.7 76.7 ----- 75.25 59.6 69.91670 *****20 MSU, BARODA‐BE Chemical 107‐1W 82.31670 65.8 45.78330 68.05 ***** 78.33330 *****21 GEC, RAJKOT‐BE Mech 117‐1F 82.3 72.98330 45.65 78.05 74.35 70.16670 64.522 BABARIA,VADODAR‐BE Mech 144‐1F 80.75 60.31670 ----- 61.93330 45.78330 67.83330 66.3333023 DDIT,NADIAD‐GOV‐BE IC 109‐1R 80.68330 56.03330 32.45 71.46670 ***** 73.5 *****24 VGEC, GNAGAR‐BE Electrical 105‐1L 80.5 74.65 50.7 77.05 77.81670 69.08330 65.25 25 LDCE, ABAD‐BE IT 101‐1E 80.2 61.78330 34.88330 69.8 53.33330 70.5 61.25 26 GECP, BNAGAR‐BE Mech 111‐1F 79.98330 61.33330 41.43330 76.58330 76.48330 66.41670 *****27 DDIT,NADIAD‐SFI‐BE Computer 136‐1D 79.96670 46.06670 ----- 67.43330 ***** 70.16670 75 28 LDRP, GNAGAR‐BE Mech‐2 147‐31 79.61670 69.86670 ----- 71.91670 58.41670 68.91670 *****29 INDUS,ABAD‐BE Mech 148‐1F 79.56670 66.23330 ----- 72.1 60.41670 62.66670 51.08330 30 VVP, RAJKOT‐BE Mech 128‐1F 79.46670 60.33330 ----- 73.55 53.21670 62.33330 60.5 31 SPIT, VASAD‐BE Mech 132‐1F 79.33330 55.41670 ----- 67.5 51.98330 73 -----32 LDCE, ABAD‐BE Civil 101‐1S 78.91670 65.93330 48.03330 72.38330 76.88330 73.25 *****33 LDCE, ABAD‐BE IC 101‐1R 78.4 64.13330 35.35 71 63.15 71.83330 55.58330 34 VGEC, GNAGAR‐BE Computer 105‐1D 78.38330 65.28330 33.63330 69.3 64.26670 67.33330 *****35 GEC, PATAN‐BE Mech 110‐1F 78.08330 69.63330 38.63330 73.55 69.73330 60.83330 *****36 BVM,VVNAGAR‐GOV‐BE Electronics 108‐1A 77.96670 60.55 34.95 67.81670 ***** 73.83330 *****37 LEC, MORBI‐BE Mech 102‐1F 77.88330 58.56670 39.38330 74.21670 76.1 58.33330 *****38 ADIT, KARMSAD‐BE Mech 139‐1F 77.7 63.78330 ----- 65.51670 59.8 72 54.25 39 MARWADI‐BE Mech 176‐1F 77.53330 53.68330 ----- 68.25 51.23330 64.08330 55.5833040 GEC, SURAT‐BE Electrical 116‐1L 77.53330 69.81670 51.86670 72.81670 60.91670 75.16670 *****41 DDIT,NADIAD‐GOV‐BE Civil 109‐1S 77.48330 56.13330 45.43330 67.63330 ***** 68.91670 63.41670 42 VGEC, GNAGAR‐BE EC 105‐16 77.45 67.93330 35.36670 67.31670 67 66.33330 73.33330 43 BVM,VVNAGAR‐GOV‐BE Prod 108‐1G 77.2 55.16670 32.4 67.5 ----- 65.83330 *****44 Marwadi2‐BE Mech 561‐1F 77.08330 46.96670 ----- 64.16670 46.08330 64.08330 *****45 DDIT,NADIAD‐SFI‐BE IC 136‐1R 76.76670 51.96670 ----- 56.95 ***** ***** *****46 MSU, BARODA‐BE Civil 107‐1S 76.68330 63.88330 46.53330 67.38330 55.11670 75.33330 *****47 GEC, MODASA‐BE Mech 104‐1F 76.31670 69.05 46.26670 71.16670 65.5 58.5 46.83330 48 GHP, VVNAGAR‐BE Electrical 129‐1L 76.23330 41.23330 ----- 65.95 41.33330 65.33330 70 49 GEC, BHARUCH‐BE Mech 113‐1F 76.15 64.98330 47.73330 70.46670 68.71670 65 48.75 50 VGEC, GNAGAR‐BE IT 105‐1E 76 63.43330 33.33330 65.78330 61.25 69.66670 *****51 LDCE, ABAD‐BE Auto 101‐1I 75.96670 67.73330 41.91670 67.73330 55.55 68.25 *****52 GEC, SURAT‐BE EC 116‐16 75.9 49.78330 41.28330 68.25 ***** 64.91670 *****53 LJIT, ABAD‐BE Mech 154‐1F 75.73330 63.81670 ----- 66.43330 50.78330 58.16670 *****54 UVP, MEHSANA‐BE Mech 131‐1F 75.65 55.83330 ----- 70.68330 55.96670 76.25 50.555 BVM,VVNAGAR‐GOV‐BE Civil 108‐1S 75.63330 62.11670 45.36670 68.06670 64.93330 70.83330 65.33330 56 SSEC, BNAGAR‐BE Mech 103‐1F 75.58330 56.83330 41.03330 71.53330 ***** 55 59.9167057 DDIT,NADIAD‐SFI‐BE EC 136‐16 75.28330 44.38330 ----- ----- 42.58330 65.75 *****58 VGEC, GNAGAR‐BE Civil 105‐1S 75.2 65.48330 45.96670 67.98330 ***** 65.41670 *****59 SSASIT, SURAT‐BE Mech 184‐1F 75.15 43.88330 ----- 66.06670 ----- 33.58330 52.16670 60 VGEC, GNAGAR‐BE IC 105‐1R 74.85 61.96670 31.16670 65.75 71.6 64.25 54.4167061 DDIT,NADIAD‐GOV‐BE Chemical 109‐1W 74.78330 50.65 ----- 65.98330 52.56670 67.5 *****62 LDCE, ABAD‐BE Chemical 101‐1W 74.36670 61.58330 35 65.63330 55.98330 69 -----63 GHP, VVNAGAR‐BE Computer 129‐1D 74.26670 ----- ----- 61.93330 ***** 71.58330 *****64 MSU, BARODA‐BE Met 107‐1J 73.43330 57.8 35.26670 64.31670 ***** 69.91670 *****65 MARWADI‐BE Mech‐2 176‐31 73.35 ----- ----- 56.11670 ***** 50.33330 *****66 GECP, GNAGAR‐BE Computer 115‐1D 73.01670 56.7 32.86670 60.66670 31.68330 60.83330 51.41670 67 GIT‐G.NAGAR‐BE Mech 152‐1F 72.71670 57.16670 ----- 59.76670 50.15 64.08330 62

Course IC_Code

Degree Engineering Courses

Sr. No. Institute

The Admission Committee for Professional Courses, 2011-12Last Rank Admitted in Engineering & Pharmacy

ËtikŒÞo™tu ytŒþo ËtŒtE y™u þtkr‚ Au.

51

OPEN SC ST SEBC DS CB-OPEN ISCE-OPENM.M. M.M. M.M. M.M. M.M. M.M. M.M.

68 AIT, ABAD‐BE Mech 146‐1F 71.76670 62.83330 ----- 65.18330 55.91670 58.08330 *****69 SPIT, VASAD‐BE Electrical 132‐1L 71.68330 44.88330 ----- 58.5 36.9 68.5 *****70 GEC, PALANPUR‐BE Mech 119‐1F 71.31670 67.6 35.53330 66.21670 62.28330 57.5 *****71 GEC, PATAN‐BE Electrical 110‐1L 71.23330 68.63330 41.75 65.88330 55.23330 57.75 -----72 GEC, SURAT‐BE Civil 116‐1S 71.1 51.96670 50.23330 60.55 55.6 61.16670 *****73 SJ, SURAT‐BE Computer 127‐1D 71.1 42.18330 ----- 59.05 ----- 69.83330 68.58330 74 GECP, BNAGAR‐BE Computer 111‐1D 71.08330 49.28330 27.36670 58.33330 42.56670 61.5 45.66670 75 GEC, VALSAD‐BE Mech 112‐1F 70.81670 51.71670 49.56670 68.25 54.41670 53.58330 *****76 SJ, SURAT‐BE Civil 127‐1S 70.6 43.05 38.11670 56.15 ***** 46.33330 *****77 PARUL, VAGHODIA‐BE Mech 143‐1F 70.48330 44.4 ----- 58.91670 37.2 57.5 36.41670 78 ATMIYA, RAJKOT‐BE Mech 137‐1F 70.3 54.06670 ----- 62.03330 ***** 49 *****79 CKP, SURAT‐BE Mech 134‐1F 70.03330 45.33330 ----- 62.05 ----- 39.08330 *****80 LDCE, ABAD‐BE Environment 101‐1U 69.88330 51.11670 ----- 56.6 ----- ----- 60.16670 81 GECP, GNAGAR‐BE IT 115‐1E 69.85 54.98330 33.06670 61.25 52.06670 60.16670 5882 VGEC, GNAGAR‐BE Chemical 105‐1W 69.61670 55.76670 31.13330 60.05 44.31670 60.91670 66.2583 GHP, VVNAGAR‐BE Mecha 129‐1H 69.61670 ----- ----- 54.75 ***** 70.41670 68.91670 84 GEC, BHUJ‐BE Mech 106‐1F 69.5 59.35 35.6 65.16670 67.68330 46.5 -----85 SKP, VISNAGAR‐BE Mech 135‐1F 69.4 57.01670 ----- 62.68330 55.45 ----- -----86 CIT, CHANGA‐BE Computer 138‐1D 69.33330 34.11670 ----- 52.55 35.93330 61.75 76.1667087 CIT, CHANGA‐BE Electrical 138‐1L 69.28330 44.1 ----- 52.35 49.45 ----- 64.08330 88 LEC, MORBI‐BE Electrical 102‐1L 69.03330 54.26670 39.61670 65.08330 64.6 52.5 *****89 SSEC, BNAGAR‐BE Electrical 103‐1L 68.86670 56.4 44.06670 66.13330 38.13330 54.75 44.590 SJ, SURAT‐BE Electrical 127‐1L 68.8 48.56670 37.31670 60.18330 ***** 61.75 *****91 GECP, GNAGAR‐BE EC 115‐16 68.78330 60.53330 34.38330 59.33330 48.35 69.25 70.1667092 SJ, SURAT‐BE EC 127‐16 68.78330 36.95 ----- 52 39.08330 67.16670 *****93 KL, KALOL‐BE Mech 149‐1F 68.61670 54.81670 ----- 55.86670 47.93330 42.83330 *****94 GEC, RAJKOT‐BE Civil 117‐1S 68.25 54.1 41.21670 60.95 49.38330 55.33330 47.25 95 CGPIT, TARSADI‐BE Mech 171‐1F 68.18330 43.63330 ----- 59.68330 ***** 58.58330 *****96 DDIT,NADIAD‐SFI‐BE IT 136‐1E 67.88330 ----- ----- 44.45 39.7 62.91670 *****97 LDRP, GNAGAR‐BE Electrical 147‐1L 67.88330 61.68330 33.8 56.15 52.56670 52 55.9167098 RK‐RAJKOT‐BE Mech 151‐1F 67.83330 45.75 ----- 54.9 47.13330 46.91670 33.08330 99 CIT, CHANGA‐BE Civil 138‐1S 67.48330 38.93330 ----- 47.63330 37.7 51.16670 *****100 GEC, PATAN‐BE Civil 110‐1S 67.46670 59.1 36.3 62.33330 51.18330 ----- *****101 GEC, GODHRA‐BE Mech 118‐1F 67.3 57.85 39.65 61.71670 ----- 43.75 46102 GEC, RAJKOT‐BE Computer 117‐1D 67.28330 53.76670 ----- 57.38330 57.8 41.33330 *****103 PARUL, VAGHODIA‐BE Mech‐2 143‐31 67.1 48.81670 ----- 58.45 ***** 55.5 60.5104 JIVRAJMEHTA,ANAND‐BE Mech 553‐1F 67 54.73330 ----- 57.28330 ----- 51.08330 *****105 GEC, MODASA‐BE Electrical 104‐1L 66.93330 58.85 45.58330 61.06670 41.15 42.91670 -----106 SILVEROAK‐BE Mech 179‐1F 66.9 48.93330 ----- 59.75 54.1 46.83330 *****107 LDRP, GNAGAR‐BE Computer 147‐1D 66.41670 43.36670 ----- 42.46670 47.78330 51.5 50.25 108 CUSHAH, WADHWAN‐BE Mech 133‐1F 66.38330 45.48330 ----- 59 ***** 60.5 41.83330 109 VVP, RAJKOT‐BE Computer 128‐1D 66.36670 38.38330 ----- 34.73330 47.6 52.75 *****110 INDUS,ABAD‐BE Computer 148‐1D 66.25 48.48330 ----- 45.35 51.2 56.83330 62.66670111 SVBIT, UNAVA‐BE Mech 172‐1F 66.2 49.68330 ----- ----- 53.05 37.83330 -----112 INDUS,ABAD‐BE EC 148‐16 66.16670 46.16670 ----- 50.25 41.5 63.25 *****113 GEC, BHARUCH‐BE Electrical 113‐1L 66.05 51.48330 46.43330 59.46670 55.81670 45.58330 65.91670114 LCIT, BHANDU‐BE Mech 141‐1F 65.85 54.9 ----- ----- ----- 52.16670 *****115 SPIT, VASAD‐BE Civil 132‐1S 65.8 45.48330 32 47.3 ***** 63.75 *****116 PARUL2, VAGHODIA‐BE Mech 195‐1F 65.78330 48.45 ----- 55.91670 ----- 54.5 55.33330117 BABARIA,VADODAR‐BE Electrical 144‐1L 65.71670 53.2 ----- 52.28330 ----- 54.91670 44.33330118 GECP, BNAGAR‐BE Civil 111‐1S 65.7 48.28330 41.85 59.01670 ----- 52.08330 -----119 GEC, VALSAD‐BE Electrical 112‐1L 65.68330 53.53330 48.2 59.88330 ***** 42.75 *****120 BHGMAHAVIR ‐BE Mech 156‐1F 65.56670 41.2 ----- 60.16670 ***** 38.66670 65.83330121 MARWADI‐BE Computer 176‐1D 65.25 ----- ----- 41.11670 ***** 39.75 72.5 122 GECP, BNAGAR‐BE EC 111‐16 65.18330 47.26670 28.6 ----- 53.63330 50 *****123 SIT, BHARUCH‐BE Mech 130‐1F 65.13330 43.1 ----- 59.48330 ----- 35.08330 51.83330124 ADIT, KARMSAD‐BE Electrical 139‐1L 65.11670 40.93330 ----- 51.28330 ----- 60.66670 *****125 NARAYANSHASTRI ‐BE Mech 157‐1F 65.05 49.05 ----- 57.5 ----- 30.08330 49.91670126 SAL, Abad‐BE Mech 174‐1F 64.88330 45.95 ----- 56.28330 ----- 30.33330 49.58330127 GEC, PALANPUR‐BE Electrical 119‐1L 64.73330 61.75 37.88330 60.2 ***** 37.91670 39.91670128 DARSHAN‐BE Mech 166‐1F 64.65 ----- ----- 50.9 ----- 38.75 *****129 SJ, SURAT‐BE IT 127‐1E 64.5 ----- ----- 49.31670 ----- 67.91670 *****130 LDRP, GNAGAR‐BE Civil 147‐1S 64.26670 44.71670 ----- 49.08330 ----- 59.41670 *****131 GEC, DAHOD‐BE Mech 114‐1F 64.18330 54.3 40.08330 ----- 47.96670 37.08330 *****132 SSASIT, SURAT‐BE Computer 184‐1D 63.71670 ----- ----- 47.01670 ***** ----- *****133 SPIT, VASAD‐BE Computer 132‐1D 63.65 36.6 ----- 36.38330 45.01670 69.41670 53.5134 GEC, RAJKOT‐BE EC 117‐16 63.53330 46.65 23.58330 53.95 47.71670 48.33330 -----135 BVM,VVNAGAR‐SFI‐BE IT 140‐1E 63.51670 37.3 ----- 34.46670 ----- 67.5 *****

Course IC_CodeSr. No. Institute

iºte yu Ëw¾™tu „wýtfth y™u Œw:¾™tu ¼t„tfth Au.

52

OPEN SC ST SEBC DS CB-OPEN ISCE-OPENM.M. M.M. M.M. M.M. M.M. M.M. M.M.

136 RK‐RAJKOT‐BE Mech‐2 151‐31 63.4 31.81670 ----- 53.35 ----- 42.91670 58.16670 137 VVP, RAJKOT‐BE Electrical 128‐1L 63.3 44.03330 ----- 47.66670 ***** 38.83330 *****138 LEC, MORBI‐BE IT 102‐1E 63.1 51.73330 27.16670 53.2 ----- 39.75 34.25139 LJIT, ABAD‐BE Civil 154‐1S 63.06670 43.48330 ----- 46.61670 ----- 45.41670 66.66670140 Marwadi2‐BE Electrical 561‐1L 62.81670 ----- ----- 49.7 ----- 40.25 *****141 GHP, VVNAGAR‐BE Chemical 129‐1W 62.81670 ----- ----- ----- ----- 58.66670 *****142 MERCHANT‐BE Mech 165‐1F 62.75 50.91670 ----- 54.5 ----- ----- *****143 MSU, BARODA‐BE WaterMan 107‐1V 62.51670 53.83330 ----- 53.08330 ***** 54 *****144 INDUS,ABAD‐BE Auto 148‐1I 62.41670 42 ----- 47.46670 ***** 47.66670 *****145 GECP, BNAGAR‐BE IT 111‐1E 62.21670 45.98330 27.4 52.43330 34.85 32.41670 -----146 GECP, GNAGAR‐BE IC 115‐1R 62.01670 53.2 ----- 54.25 52.33330 55.33330 64.83330147 ALPHA‐BE Mech 164‐1F 62.01670 44.53330 ----- 52.5 43.88330 34.08330 61 148 SIGMA ‐BE Mech 163‐1F 61.91670 43.9 ----- ----- 42.05 48.5 *****149 LDCE, ABAD‐BE Bio‐Med 101‐13 61.78330 46.38330 ----- 51.81670 35.21670 64.33330 59.66670150 BHGARDI ‐BE Mech 155‐1F 61.73330 ----- ----- ----- ***** ----- 37.41670 151 HGOSWAMI‐BE Mech 153‐1F 61.71670 44.88330 ----- 51.2 ***** ----- 49.5 152 VGEC, GNAGAR‐BE PowerElect 105‐1N 61.56670 45.91670 ----- 52.23330 ***** 57.25 *****153 GEC, BHUJ‐BE Electrical 106‐1L 61.43330 50.68330 35.6 56.55 ----- 36.25 -----154 GEC, MODASA‐BE Civil 104‐1S 61.36670 53.88330 43.56670 55.05 35.76670 38.58330 *****155 Marwadi2‐BE Computer 561‐1D 61.3 ----- ----- 33.5 ***** 43.16670 75.5 156 MARWADI‐BE Electrical 176‐1L 60.86670 42.9 ----- 44.03330 43.88330 33.58330 60.16670157 GEC, PALANPUR‐BE Civil 119‐1S 60.73330 56.36670 37.28330 57.48330 45.25 39.5 35.41670 158 UVP, MEHSANA‐BE Civil 131‐1S 60.63330 37.2 ----- 47.78330 ----- 36.41670 *****159 ATMIYA, RAJKOT‐BE Electrical 137‐1L 60.53330 39.61670 ----- 49.33330 ----- 34.33330 *****160 LEC, MORBI‐BE Civil 102‐1S 60.51670 ----- 38.2 52.35 44.66670 42.58330 36.33330 161 PARUL, VAGHODIA‐BE Electrical 143‐1L 60.5 47.46670 ----- 49.1 ----- 47.58330 *****162 GEC, BHARUCH‐BE Civil 113‐1S 60.48330 41.78330 45.56670 52.25 ----- 49.16670 -----163 GEC, BHARUCH‐BE Chemical 113‐1W 60.46670 52.55 35.63330 56.2 ----- 49.75 42.16670164 INDUS,ABAD‐BE Elect&Electr 148‐1M 60.15 49.55 ----- 40.21670 ***** 61.75 *****165 MARWADI‐BE Civil 176‐1S 60.08330 30.03330 ----- 46.7 ----- 32.75 *****166 UVP, MEHSANA‐BE Electrical 131‐1L 60.05 41.93330 ----- 49.16670 ***** 47.91670 47.25 167 VIDHYABHARTI ‐BE Mech 159‐1F 59.98330 38.01670 ----- ----- ***** 45.33330 -----168 GEC, RAJKOT‐BE Auto 117‐1I 59.96670 44.01670 ----- 52.01670 ***** 52.08330 37.91670169 SSASIT, SURAT‐BE EC 184‐16 59.95 31.28330 ----- 43.23330 ***** 57.91670 *****170 Hansaba, Patan‐BE Mech 562‐1F 59.88330 46.21670 ----- 52.4 ***** 31.58330 *****171 GHP, VVNAGAR‐BE EC 129‐16 59.8 35.98330 ----- ----- ***** 63 69.41670172 ADIT, KARMSAD‐BE Civil 139‐1S 59.68330 ----- ----- 45.25 ***** 48.41670 48.66670 173 BABARIA,VADODAR‐BE Civil 144‐1S 59.53330 32.48330 ----- ----- ***** 42.41670 35.83330174 ITM, Universe‐BE Mech 559‐1F 59.4 ----- ----- 50 36.65 41.75 *****175 GHP, VVNAGAR‐BE IT 129‐1E 59.33330 ----- ----- 39.21670 ***** 62.75 *****176 SJ, SURAT‐BE IC 127‐1R 59.16670 39.03330 ----- 50.31670 ***** 59.25 53.25 177 SAMARTH, HIMATNAGAR‐BE Mech 197‐1F 59.16670 47.36670 ----- 49.85 ***** ----- *****178 SKP, VISNAGAR‐BE Electrical 135‐1L 59.15 52.76670 ----- 49.86670 ----- 48.5 *****179 SRPATEL, DABHI‐BE Mech 170‐1F 59.06670 44.43330 ----- ----- ***** ----- *****180 SPIT, VASAD‐BE EC 132‐16 59.05 39.23330 ----- 34.95 ----- 67.33330 54.08330181 PARUL2, VAGHODIA‐BE Mech‐2 195‐31 58.75 39.36670 ----- 44.38330 ----- 45.91670 *****182 MGIT, NAVSARI‐BE Mech 145‐1F 58.7 29 ----- 54.31670 ***** 34.08330 -----183 VENUS‐BE Mech 180‐1F 58.66670 44.51670 ----- 48.7 ----- 28.66670 49.83330184 GEC, BHARUCH‐BE EC 113‐16 58.66670 40.63330 36 48.08330 55.75 40.5 42185 SPIT, VASAD‐BE IC 132‐1R 58.63330 37.18330 ----- 43.63330 ***** 56.58330 *****186 ADIT, KARMSAD‐BE Computer 139‐1D 58.46670 ----- ----- 38.26670 ***** 65.33330 *****187 AIT, ABAD‐BE Electrical 146‐1L 58.46670 53.68330 ----- 49.03330 ***** 44.25 44.41670 188 SILVEROAK‐BE Mech‐2 179‐31 58.45 41.76670 ----- 41.38330 ***** 37.75 *****189 GEC, MODASA‐BE EC 104‐16 58.45 53.1 32.95 48.46670 42.63330 50.83330 44.41670 190 SSASIT, SURAT‐BE Electrical 184‐1L 58.38330 ----- ----- 48.23330 ----- 56.83330 *****191 UNIVERSAL ‐BE Mech 160‐1F 58.33330 ----- ----- 47.13330 ----- 34.16670 40 192 GEC, GODHRA‐BE Electrical 118‐1L 58.31670 54.45 42.35 49.58330 ***** 32.33330 *****193 GEC, VALSAD‐BE Civil 112‐1S 58.05 42.5 45.85 52.71670 ----- 41.66670 38.91670 194 UVP, MEHSANA‐BE Computer 131‐1D 58.05 ----- ----- 38.63330 ***** 45.33330 53.5 195 LDCE, ABAD‐BE Plastic 101‐1X 57.85 42.95 ----- 48.3 ***** 49.5 44.16670 196 SSEC, BNAGAR‐BE Civil 103‐1S 57.73330 41.78330 37.41670 51.95 37.1 35.5 *****197 GEC, RAJKOT‐BE IC 117‐1R 57.63330 45.7 ----- 51.8 32.86670 35 -----198 GEC, MODASA‐BE Computer 104‐1D 57.51670 48.71670 29.63330 ----- 31.35 30.08330 50.58330 199 GEC, PATAN‐BE CompSc 110‐1C 57.48330 52.13330 ----- 50.25 48.18330 49.5 *****200 SKP, VISNAGAR‐BE Civil 135‐1S 57.46670 48.43330 ----- 49.18330 ***** 43.5 *****201 GPERI, Mevad‐BE Mech 568‐1F 57.31670 36.95 ----- 46.55 ***** ----- *****202 SSASIT, SURAT‐BE Civil 184‐1S 57.31670 ----- ----- 46.93330 ----- 30.5 *****203 Ipcowala, Dharmaj‐BE Mech 565‐1F 57.3 44.71670 ----- 48.16670 ----- 44.25 46.25

Sr. No. Institute Course IC_Code

¼Þ s rð™tþ y™u …t…™wk r™Âù‚ fthý Au.

53

OPEN SC ST SEBC DS CB-OPEN ISCE-OPENM.M. M.M. M.M. M.M. M.M. M.M. M.M.

204 GEC, MODASA‐BE Auto 104‐1I 57.21670 47.51670 27.93330 50.56670 ----- 45.83330 42.83330 205 LDRP, GNAGAR‐BE IT 147‐1E 57.1 34.26670 ----- 38 ***** 39.83330 55 206 GEC, DAHOD‐BE Electrical 114‐1L 57.05 49.58330 40.26670 ----- 48.01670 39.08330 38.25 207 LDRP, GNAGAR‐BE Computer‐ 147‐38 56.95 32.85 ----- ----- ***** 40.08330 *****208 TATVA, MODASA‐BE Mech 199‐1F 56.83330 42.41670 ----- 47.43330 ----- ----- *****209 VADODARA‐BE Mech 173‐1F 56.76670 39.61670 ----- 45.23330 34.58330 37.25 *****210 LJIT, ABAD‐BE EC 154‐16 56.75 45.33330 ----- 37.73330 ***** 53.75 44.66670 211 SPIT, PILUDARA‐BE Mech 181‐1F 56.65 43.83330 ----- 46.9 ----- ----- -----212 SAFFRONY‐BE Mech 150‐1F 56.51670 40.85 ----- 46.13330 48.2 ----- *****213 LJIT, ABAD‐BE Computer 154‐1D 56.5 37.3 ----- 32.93330 ***** 46.83330 58.08330 214 LEC, MORBI‐BE Chemical 102‐1W 56.45 43.85 ----- 46.33330 ***** 59.83330 70.75 215 DARSHAN‐BE Electrical 166‐1L 56.43330 ----- ----- 35.1 ***** 31.58330 *****216 ATMIYA, RAJKOT‐BE Computer 137‐1D 56.41670 ----- ----- 36.73330 ***** 41.25 62.16670 217 NARAYANSHASTRI ‐BE Electrical 157‐1L 56.41670 45.61670 ----- 39.58330 ----- ----- 38218 KL, KALOL‐BE Electrical 149‐1L 56.31670 42.56670 ----- 46.21670 ***** 44.66670 44.25219 SPIT, VASAD‐BE Aero 132‐1O 56.3 36.18330 ----- ----- ***** 58.75 46.5 220 GEC, PATAN‐BE EC 110‐16 56.21670 48.2 ----- 49.46670 ----- 43.08330 33.41670 221 FETR, Isroli‐BE Mech 555‐1F 56.13330 31.15 ----- 51.08330 ----- 37.41670 47.25222 LDRP, GNAGAR‐BE EC 147‐16 56.03330 42 ----- ----- 43.93330 62.08330 55.16670 223 GIT‐G.NAGAR‐BE Civil 152‐1S 55.93330 41.96670 ----- ----- ----- 42.08330 *****224 KJIET, SAVALI‐BE Mech 183‐1F 55.91670 44.8 ----- 43.06670 ***** 29.91670 *****225 GECP, BNAGAR‐BE Prod 111‐1G 55.76670 ----- ----- 50.06670 ***** ----- *****226 CKP, SURAT‐BE Electrical 134‐1L 55.36670 ----- ----- 46.3 ***** ----- *****227 SVBIT, UNAVA‐BE Electrical 172‐1L 55.36670 46.18330 ----- ----- ----- 34.66670 *****228 RK‐RAJKOT‐BE Electrical 151‐1L 55.2 ----- ----- ----- ***** ----- *****229 BABARIA,VADODAR‐BE CompSc 144‐1C 55.05 32.31670 ----- ----- 44.65 59.58330 -----230 CKP, SURAT‐BE Civil 134‐1S 55.01670 36.65 ----- 40.21670 ----- 28.75 *****231 VVP, RAJKOT‐BE Civil 128‐1S 55.01670 38.18330 ----- 43.46670 ----- 41.75 *****232 MARWADI‐BE IT 176‐1E 54.88330 ----- ----- ----- ***** 33 *****233 OMSHANTI ‐BE Mech 158‐1F 54.76670 ----- ----- 45.6 ----- 35.41670 *****234 ADIT, KARMSAD‐BE Auto 139‐1I 54.63330 ----- ----- 38.95 ***** 62.5 *****235 SSEC, BNAGAR‐BE EC 103‐16 54.6 ----- 25.33330 ----- ----- 38.66670 -----236 GEC, GODHRA‐BE Civil 118‐1S 54.58330 47.66670 38.48330 51.2 ***** 28.58330 *****237 LCIT, BHANDU‐BE Electrical 141‐1L 54.58330 36.78330 ----- 42.23330 ----- ----- *****238 SIT, BHARUCH‐BE Electrical 130‐1L 54.56670 38.21670 ----- 48.15 ***** ----- *****239 Marwadi2‐BE Civil 561‐1S 54.35 31.76670 ----- 46.36670 ***** 43.16670 46.41670240 LAXMI, VALSAD‐BE Mech 552‐1F 54.18330 ----- ----- 49.08330 ----- 24.66670 *****241 SAL, Abad‐BE Mech‐2 174‐31 54.1 38.65 ----- 41.91670 ***** ----- 48.33330242 UVP, MEHSANA‐BE Mecha 131‐1H 54.05 ----- ----- ----- ----- 45.58330 52.33330243 GEC, VALSAD‐BE Chemical 112‐1W 54.05 44.2 30.4 ----- ----- ----- -----244 LJIT, ABAD‐BE IT 154‐1E 53.98330 ----- ----- ----- ----- 51.41670 *****245 BVM,VVNAGAR‐SFI‐BE Electro&Tele 140‐1B 53.96670 ----- ----- ----- ***** 65.75 50.41670 246 CGPIT, TARSADI‐BE Civil 171‐1S 53.8 ----- 29.68330 44.98330 ***** 47.83330 *****247 MSU, BARODA‐BE TextEngg 107‐12 53.76670 48.86670 ----- ----- ***** 72.41670 *****248 DARSHAN‐BE Civil 166‐1S 53.66670 ----- ----- 39.26670 ----- 28.33330 *****249 Vidhyadeep, Kim‐BE Mech 558‐1F 53.45 25.26670 ----- 49.68330 ***** ----- 34.58330250 GEC, BHUJ‐BE Civil 106‐1S 53.36670 45.26670 35.23330 ----- 36.21670 31.66670 *****251 PARUL, VAGHODIA‐BE Elect‐2 143‐32 53.15 38.01670 ----- 44.93330 ----- 30.66670 37.33330252 LEC, MORBI‐BE Prod 102‐1G 53.1 38.88330 ----- 46.83330 ***** 45.83330 *****253 JIVRAJMEHTA,ANAND‐BE Electrical 553‐1L 52.96670 40.2 ----- 42.7 ***** 31.5 *****254 SVBIT, UNAVA‐BE Civil 172‐1S 52.95 33.33330 ----- 39.71670 ----- 34.16670 39.33330255 SSEC, BNAGAR‐BE IC 103‐1R 52.88330 ----- ----- 48.65 36.18330 44.08330 -----256 BHGARDI ‐BE Mech‐2 155‐31 52.76670 ----- ----- 39.95 40.95 ----- *****257 HGOSWAMI‐BE Mech‐2 153‐31 52.71670 ----- ----- 34.98330 ----- ----- *****258 GEC, MODASA‐BE IT 104‐1E 52.53330 43.78330 ----- 45.56670 ----- 28.08330 43.5259 MSU, BARODA‐BE TextTech 107‐1Z 52.38330 40.48330 ----- ----- ***** 56.83330 *****260 GEC, GODHRA‐BE EC 118‐16 52.35 45.45 31.38330 ----- 47.76670 40.16670 -----261 TUWA‐BE Mech 178‐1F 52.35 41.61670 ----- 43.9 ***** ----- *****262 MGIT, NAVSARI‐BE Electrical 145‐1L 52.28330 33.58330 32.36670 48.9 ----- ----- *****263 PARUL2, VAGHODIA‐BE Electrical 195‐1L 52.26670 37.78330 ----- 44.28330 ***** 41 *****264 SSEC, BNAGAR‐BE Marine 103‐1Q 52.18330 ----- ----- 45.81670 ----- 31.66670 47.75 265 KL, KALOL‐BE Civil 149‐1S 52.11670 28.6 ----- ----- ***** 31.08330 *****266 SIT, BHARUCH‐BE Chemical 130‐1W 52.05 38.75 ----- 41.35 ***** ----- -----267 CKP, SURAT‐BE Computer 134‐1D 52.01670 ----- ----- ----- ----- 51.75 33.66670 268 GECP, GNAGAR‐BE Bio‐Med 115‐13 51.93330 41.38330 ----- ----- ----- 36.5 52.25 269 ITM, Universe‐BE Electrical 559‐1L 51.86670 32.03330 ----- 44.91670 ----- 31.25 *****270 LCIT, BHANDU‐BE Civil 141‐1S 51.8 34.16670 ----- 41.6 ***** ----- *****271 GEC, DAHOD‐BE Civil 114‐1S 51.7 43.21670 37.86670 46.8 ***** ----- -----

Sr. No. Institute Course IC_Code

ynkfthY…e ðtŒ¤t ¾Ëe sþu ‚tu [i‚LÞY…e ËqÞo™tt Œþo™ Útþu.

54

OPEN SC ST SEBC DS CB-OPEN ISCE-OPENM.M. M.M. M.M. M.M. M.M. M.M. M.M.

272 RK‐RAJKOT‐BE Civil 151‐1S 51.63330 ----- ----- 42.48330 ***** ----- *****273 VVP, RAJKOT‐BE IT 128‐1E 51.61670 ----- ----- ----- ***** 32.16670 -----274 SILVEROAK‐BE Civil 179‐1S 51.61670 ----- ----- 37.56670 ----- 30.25 50.33330 275 Leads, Matar‐BE Mech 564‐1F 51.6 29.05 ----- 46.6 ----- 50.25 *****276 Hansaba, Patan‐BE Electrical 562‐1L 51.55 39.63330 ----- 45.7 ***** ----- *****277 GKBHARAD‐BE Mech 169‐1F 51.53330 ----- ----- 39.11670 ----- ----- -----278 GEC, DAHOD‐BE Computer 114‐1D 51.48330 ----- 32.06670 ----- ----- 31.5 *****279 GEC, BHUJ‐BE Chemical 106‐1W 51.45 38.63330 ----- 45.51670 44.81670 35.25 *****280 CIT, CHANGA‐BE IT 138‐1E 51.36670 ----- ----- ----- ***** 52.58330 64.75281 SJ, SURAT‐BE Chemical 127‐1W 51.36670 ----- ----- 35.53330 ***** 45.25 *****282 PARUL, VAGHODIA‐BE Civil 143‐1S 51.33330 31.68330 ----- 39.7 ***** 48 -----283 BABARIA,VADODAR‐BE CompSc‐2 144‐37 51.33330 ----- ----- ----- ----- 53.75 *****284 VVP, RAJKOT‐BE Chemical 128‐1W 51.33330 ----- ----- ----- ***** 48 *****285 Shroff, Vataria‐BE Mech 563‐1F 51.31670 ----- ----- 46.8 ***** 54.66670 *****286 NOBEL ‐BE Mech 161‐1F 51.16670 ----- ----- 42.36670 ***** ----- 43.66670287 SATSANGI, VADASMA‐BE Mech 551‐1F 50.85 39.63330 ----- ----- ----- ----- 38.5 288 GEC, DAHOD‐BE EC 114‐16 50.81670 41.2 29.23330 43.73330 ----- 48 *****289 GECP, GNAGAR‐BE Met 115‐1J 50.7 40.21670 ----- 41.81670 41.33330 30.83330 53.25 290 SSEC, BNAGAR‐BE IT 103‐1E 50.55 35.25 ----- 43.93330 ----- 28.91670 -----291 BHGMAHAVIR ‐BE CompSc 156‐1C 50.53330 ----- ----- ----- ***** 42.75 39.75292 LDCE, ABAD‐BE TextTech 101‐1Z 50.48330 44.45 ----- ----- ***** 40.83330 *****293 BHGMAHAVIR ‐BE Civil 156‐1S 50.36670 ----- ----- 40.06670 ----- ----- 39.83330 294 VENUS‐BE Mech‐2 180‐31 50.35 35.31670 ----- ----- ----- ----- 38.75295 LDCE, ABAD‐BE Rubber 101‐1Y 50.33330 41.26670 ----- ----- ***** 31.5 *****296 SSEC, BNAGAR‐BE Prod 103‐1G 50.3 ----- ----- 47.06670 47.1 ----- *****297 SILVEROAK‐BE Computer 179‐1D 50.26670 ----- ----- 37.18330 ***** 30.83330 *****298 GEC, SURAT‐BE Environment 116‐1U 49.81670 ----- ----- 43.28330 ***** 34.08330 51.16670 299 ADIT, KARMSAD‐BE EC 139‐16 49.76670 33.05 ----- ----- ----- 66.58330 *****300 Hansaba, Patan‐BE Civil 562‐1S 49.7 35.83330 ----- 40.86670 ----- ----- -----301 TATVA, MODASA‐BE Civil 199‐1S 49.65 33.88330 ----- 44.91670 ***** 30.25 -----302 LEC, MORBI‐BE PowerElect 102‐1N 49.63330 40.48330 ----- ----- ----- 34.08330 *****303 SIGMA ‐BE Electrical 163‐1L 49.61670 37.5 ----- 42.08330 ----- 29.75 *****304 LEC, MORBI‐BE Industrial 102‐1K 49.58330 32.7 ----- 43.5 ***** ----- *****305 SAL, Abad‐BE Civil 174‐1S 49.48330 30.83330 ----- 38.91670 ----- 33 55.5 306 SIT, BHARUCH‐BE CompSc 130‐1C 49.45 ----- ----- ----- ----- 43.25 -----307 RK‐RAJKOT‐BE Civil‐2 151‐52 49.45 ----- ----- 39.85 ***** 31.16670 *****308 CGPIT, TARSADI‐BE Computer 171‐1D 49.3 ----- ----- ----- ----- 39.91670 *****309 NARAYANSHASTRI ‐BE Civil 157‐1S 49.26670 ----- ----- 35.21670 ----- 39.5 *****310 CIT, CHANGA‐BE EC 138‐16 49.25 ----- ----- ----- ----- 66.83330 67.16670311 LTIET, RAJKOT‐BE Mech 554‐1F 49.21670 ----- ----- ----- ----- ----- *****312 TATVA, MODASA‐BE Electrical 199‐1L 49.2 41.68330 ----- 41.1 ***** ----- *****313 GEC, BHUJ‐BE EC 106‐16 48.93330 42.88330 ----- ----- ----- 29.91670 33.16670 314 SSESGI‐BE Mech 177‐1F 48.71670 37.61670 ----- ----- ----- ----- *****315 AIT, ABAD‐BE EC 146‐16 48.61670 43.21670 ----- ----- 39.45 43.25 *****316 BHGARDI ‐BE Electrical 155‐1L 48.61670 ----- ----- 36.16670 ----- ----- *****317 CGPIT, TARSADI‐BE Elect&Electr 171‐1M 48.53330 ----- ----- 39.35 ***** 41.41670 -----318 BHGMAHAVIR ‐BE EC 156‐16 48.38330 ----- ----- 37.73330 ----- 29.41670 *****319 BABARIA,VADODAR‐BE EC 144‐16 48.15 ----- ----- ----- ***** 52.58330 45.83330 320 GIT‐G.NAGAR‐BE Computer 152‐1D 48.13330 ----- ----- ----- ***** 33.91670 57.5321 MGIT, NAVSARI‐BE Civil 145‐1S 48 ----- ----- 44.43330 ***** ----- *****322 CGPIT, TARSADI‐BE Auto 171‐1I 48 ----- ----- 39.65 ----- 33.08330 36.16670 323 GITS, MOYAD‐BE Mech 191‐1F 47.95 37.5 ----- 30.55 ***** 53.75 *****324 NARAYANSHASTRI ‐BE Auto 157‐1I 47.61670 ----- ----- ----- ***** ----- *****325 KL, KALOL‐BE Computer 149‐1D 47.53330 ----- ----- ----- ***** 45.5 51.5326 JIVRAJMEHTA,ANAND‐BE Civil 553‐1S 47.48330 31.56670 ----- 39.91670 ***** 44.08330 *****327 VIDHYABHARTI ‐BE Electrical 159‐1L 47.4 ----- ----- ----- ----- ----- *****328 AIT, ABAD‐BE Computer 146‐1D 47.18330 ----- ----- ----- ----- 35.66670 44.41670329 SRPATEL, DABHI‐BE Civil 170‐1S 47.15 26.16670 ----- ----- ----- ----- *****330 GEC, VALSAD‐BE Environment 112‐1U 47.01670 38.83330 ----- 42.2 ----- 33.08330 *****331 SVBIT, UNAVA‐BE Computer 172‐1D 46.96670 ----- ----- ----- ***** 36.75 44.33330 332 KJIET, SAVALI‐BE Electrical 183‐1L 46.75 37.33330 ----- 34.86670 ***** ----- -----333 VADODARA‐BE Electrical 173‐1L 46.4 31.38330 ----- 37.41670 ----- ----- -----334 PARUL2, VAGHODIA‐BE Civil 195‐1S 46.36670 28.76670 ----- 32.51670 ----- ----- *****335 Arun Munchhala, Dhari‐BE Mech 560‐1F 46.35 ----- ----- ----- ***** ----- *****336 FETR, Isroli‐BE Electrical 555‐1L 46.35 ----- ----- 41.61670 ***** ----- *****337 RK‐RAJKOT‐BE Computer 151‐1D 46.05 ----- ----- ----- 42.06670 37.08330 *****338 VENUS‐BE Electrical 180‐1L 46.05 41.51670 ----- ----- ***** ----- *****339 CGPIT, TARSADI‐BE EC 171‐16 46.01670 ----- ----- 27.8 ***** 44.58330 61.66670

Sr. No. Institute Course IC_Code

™ú‚t ¾hu¾h …ht¢™wk ¼q»tý Au.

55

OPEN SC ST SEBC DS CB-OPEN ISCE-OPENM.M. M.M. M.M. M.M. M.M. M.M. M.M.

340 VIDHYABHARTI ‐BE Civil 159‐1S 45.85 ----- ----- 40.66670 ----- 31.08330 *****341 CGPIT, TARSADI‐BE IT 171‐1E 45.36670 ----- ----- ----- ----- 28.25 *****342 Vidhyadeep, Kim‐BE Electrical 558‐1L 45.23330 ----- ----- ----- ***** ----- -----343 MERCHANT‐BE Electrical 165‐1L 44.91670 38.06670 ----- ----- ----- ----- -----344 PARUL, VAGHODIA‐BE IT 143‐1E 44.9 ----- ----- ----- ***** 38.25 *****345 VALIA, BHARUCH‐BE Mech 142‐1F 44.81670 30.48330 ----- ----- ----- ----- -----346 Ipcowala, Dharmaj‐BE Elect&Electr 565‐1M 44.55 ----- ----- ----- ***** 37.16670 *****347 FETR, Isroli‐BE Civil 555‐1S 44.4 ----- ----- ----- ***** ----- *****348 SIT, BHARUCH‐BE IT 130‐1E 44.1 ----- ----- ----- ***** 30.66670 *****349 DARSHAN‐BE Computer 166‐1D 44.05 ----- ----- ----- ***** ----- -----350 TAKSHSHILA‐BE Mech 168‐1F 44 ----- ----- ----- ----- ----- *****351 CKP, SURAT‐BE EC 134‐16 43.98330 ----- ----- ----- ----- 30.58330 39 352 LAXMI, VALSAD‐BE Civil 552‐1S 43.65 ----- ----- 33.1 ***** 32.08330 *****353 HGOSWAMI‐BE Electrical 153‐1L 43.36670 ----- ----- ----- ***** ----- *****354 OMSHANTI ‐BE Electrical 158‐1L 43.23330 ----- ----- ----- ----- 34.75 -----355 Shroff, Vataria‐BE Chemical 563‐1W 43.2 ----- ----- ----- ----- ----- -----356 SILVEROAK‐BE IT 179‐1E 43.15 ----- ----- ----- ***** 39.83330 -----357 PARUL, VAGHODIA‐BE Civil‐2 143‐52 43.03330 ----- ----- 34.2 ----- 40.66670 *****358 AHIR, JUNAGADH‐BE Mech 196‐1F 43.01670 ----- ----- ----- ----- ----- *****359 Arrdekta, Khedbrahm‐BE Mech 557‐1F 42.83330 39.33330 ----- ----- ----- ----- *****360 ADIT, KARMSAD‐BE IT 139‐1E 42.63330 ----- ----- ----- ----- 54.41670 -----361 Vidhyadeep, Kim‐BE Civil 558‐1S 42.5 ----- ----- ----- ----- ----- *****362 GIT‐G.NAGAR‐BE EC 152‐16 42.25 ----- ----- ----- ***** 57.91670 *****363 GPERI, Mevad‐BE Electrical 568‐1L 41.96670 ----- ----- ----- ***** ----- -----364 NARAYANSHASTRI ‐BE CompSc 157‐1C 41.9 40.63330 ----- ----- ***** ----- *****365 RK‐RAJKOT‐BE Computer‐ 151‐38 41.63330 ----- ----- ----- ***** 34.41670 57.16670366 BABARIA,VADODAR‐BE EC‐2 144‐35 41.55 ----- ----- ----- ----- 67.33330 *****367 SILVEROAK‐BE EC 179‐16 41.43330 37.81670 ----- ----- ----- 40.25 *****368 AIT, ABAD‐BE IT 146‐1E 41.26670 ----- ----- ----- ***** 29.58330 *****369 HGOSWAMI‐BE Civil 153‐1S 41.25 ----- ----- ----- ----- 34.08330 *****370 GKBHARAD‐BE Civil 169‐1S 40.96670 ----- ----- ----- ----- ----- -----371 LTIET, RAJKOT‐BE Civil 554‐1S 40.83330 ----- ----- ----- ***** ----- *****372 Leads, Matar‐BE Electrical 564‐1L 40.2 ----- ----- ----- ***** ----- *****373 ATMIYA, RAJKOT‐BE IT 137‐1E 39.98330 ----- ----- ----- ----- 35.91670 -----374 VENUS‐BE Civil 180‐1S 39.83330 ----- ----- ----- ----- ----- *****375 PARUL, VAGHODIA‐BE CompSc 143‐1C 39.81670 ----- ----- ----- ----- 47.66670 -----376 SIGMA ‐BE Civil 163‐1S 39.28330 ----- ----- ----- ***** ----- *****377 ITM, Universe‐BE Civil 559‐1S 39.1 ----- ----- ----- ***** 26.83330 -----378 ALPHA‐BE Civil 164‐1S 38.66670 ----- ----- ----- ----- ----- -----379 GEC, PALANPUR‐BE Mining 119‐1P 38.48330 ----- ----- ----- ***** ----- *****380 MGIT, NAVSARI‐BE EC 145‐16 38.48330 ----- ----- 30.78330 ----- 37.83330 *****381 GEC, BHUJ‐BE Environment 106‐1U 38.33330 ----- ----- ----- ----- 24.5 42.25382 TUWA‐BE Electrical 178‐1L 38.05 32.81670 ----- ----- ----- ----- *****383 TUWA‐BE Civil 178‐1S 37.85 ----- ----- ----- ***** ----- -----384 NARAYANSHASTRI ‐BE EC 157‐16 37.48330 ----- ----- ----- ***** 30.83330 52 385 Ipcowala, Dharmaj‐BE Civil 565‐1S 37.46670 ----- ----- ----- ***** ----- -----386 FETR, Isroli‐BE Chemical 555‐1W 36.96670 ----- ----- ----- ***** ----- *****387 SAL, Abad‐BE Computer 174‐1D 36.83330 ----- ----- ----- ----- ----- *****388 VALIA, BHARUCH‐BE Electrical 142‐1L 36.81670 ----- ----- ----- ***** ----- *****389 ALPHA‐BE Computer 164‐1D 36.15 ----- ----- ----- ***** ----- *****390 OMIT, Shahera‐BE Mech 567‐1F 35.68330 ----- ----- ----- ----- ----- -----391 SJ, SURAT‐BE TextProd 127‐11 35.3 ----- ----- ----- ***** ----- *****392 NOBEL ‐BE Mech‐2 161‐31 35.06670 ----- ----- ----- ----- ----- *****393 BHGMAHAVIR ‐BE Electronics 156‐1A 34.81670 ----- ----- ----- ***** 29.83330 *****394 NOBEL ‐BE Electrical 161‐1L 32.06670 ----- ----- ----- ***** ----- *****395 ITM, Universe‐BE CompSc 559‐1C 31.78330 ----- ----- ----- ***** 40.83330 *****396 CUSHAH, WADHWAN‐BE IT 133‐1E 31.78330 ----- ----- ----- ----- ----- *****397 SIT, BHARUCH‐BE Electro&Tele 130‐1B 31.76670 ----- ----- ----- ----- ----- 46.33330398 SKP, VISNAGAR‐BE IT 135‐1E 31.48330 ----- ----- ----- ***** ----- *****399 HJD, KERA‐BE Mech 198‐1F 31.26670 ----- ----- ----- ----- 27.83330 *****400 UVP, MEHSANA‐BE IT 131‐1E 31.2 ----- ----- ----- ***** 33.5 44.75 401 MGIT, NAVSARI‐BE CompSc 145‐1C 30.28330 ----- ----- ----- ----- ----- -----402 NOBEL ‐BE CompSc 161‐1C 29.15 ----- ----- ----- ----- ----- *****403 NOBEL ‐BE Civil 161‐1S 28.51670 ----- ----- ----- ***** ----- -----404 VVP, RAJKOT‐BE EC 128‐16 28.26670 ----- ----- ----- ----- 33.16670 68.08330405 CUSHAH, WADHWAN‐BE Elect&Electr 133‐1M 27.61670 ----- ----- ----- ----- ----- *****406 ICCT, VVNAGAR‐MAHILA‐BE CompSc 192‐1C 25.25 ----- ----- ----- ----- 36.08330 -----407 Shroff, Vataria‐BE Env.Sc.Tech 563‐71 23.46670 ----- ----- ----- ----- ----- *****

Sr. No. Institute Course IC_Code

rðãk÷Þ yu Lkw»ÞLke fu¤ðýe kxuLkwt ykÞkursík YÃk Au.

56

OPEN SC ST SEBC DS CB-OPEN ISCE-OPENM.M. M.M. M.M. M.M. M.M. M.M. M.M.

408 LTIET, RAJKOT‐BE CompSc 554‐1C 21.93330 ----- ----- ----- ***** ----- *****409 MARWADI‐BE EC 176‐16 VAC ----- ----- ----- ***** 73.41670 *****410 PARUL, VAGHODIA‐BE CompSc‐2 143‐37 VAC ----- ----- ----- ***** 59.5 -----411 SJ, SURAT‐BE TextTech 127‐1Z VAC ----- ----- ----- ***** 54.33330 *****412 ITM, Universe‐BE EC 559‐16 VAC ----- ----- ----- ----- 54.08330 *****413 INDUS,ABAD‐BE Met 148‐1J VAC ----- ----- ----- ***** 53.75 43.41670 414 SAFFRONY‐BE Computer 150‐1D VAC ----- ----- ----- ***** 50.66670 -----415 PARUL, VAGHODIA‐BE EC 143‐16 VAC ----- ----- ----- ----- 49.83330 *****416 ADIT, KARMSAD‐BE FoodTech 139‐15 VAC ----- ----- ----- ***** 49.16670 *****417 UVP, MEHSANA‐BE Bio‐Med 131‐13 VAC ----- ----- ----- ----- 48.25 *****418 LCIT, BHANDU‐BE CompSc 141‐1C VAC ----- ----- ----- ***** 48 *****419 PARUL2, VAGHODIA‐BE EC 195‐16 VAC ----- ----- ----- ----- 47.5 *****420 UVP, MEHSANA‐BE EC 131‐16 VAC ----- ----- ----- ----- 46.16670 *****421 SVBIT, UNAVA‐BE EC 172‐16 VAC ----- ----- ----- ***** 44.83330 *****422 SIGMA ‐BE IT 163‐1E VAC ----- ----- ----- ***** 44 *****423 KL, KALOL‐BE EC 149‐16 VAC ----- ----- ----- ----- 43.5 *****424 KL, KALOL‐BE IT 149‐1E VAC ----- ----- ----- ----- 43.25 -----425 FETR, Isroli‐BE CompSc 555‐1C VAC ----- ----- ----- ----- 43.25 -----426 ICCT, VVNAGAR‐MAHILA‐BE EC 192‐16 VAC ----- ----- ----- ----- 42.91670 -----427 KANKESHWARI ‐BE CompSc 162‐1C VAC ----- ----- ----- ----- 42.83330 -----428 SPIT, VASAD‐BE IT 132‐1E VAC ----- ----- ----- ----- 41.41670 55.08330429 LAXMI, VALSAD‐BE CompSc 552‐1C VAC ----- ----- ----- ***** 40 -----430 VENUS‐BE Elect&Electr 180‐1M VAC ----- ----- ----- ***** 39.5 *****431 UNIVERSAL ‐BE Civil 160‐1S VAC ----- ----- ----- ***** 38.83330 *****432 VENUS‐BE Computer 180‐1D VAC ----- ----- ----- ***** 38.75 *****433 JIVRAJMEHTA,ANAND‐BE CompSc 553‐1C VAC ----- ----- ----- ----- 38.66670 *****434 MARWADI‐BE Env.Eng.Sc. 176‐55 VAC ----- ----- ----- ***** 37.25 *****435 NOBEL ‐BE EC 161‐16 VAC ----- ----- ----- ***** 37.16670 -----436 HGOSWAMI‐BE IT 153‐1E VAC ----- ----- ----- ----- 36.83330 *****437 SPIT, PILUDARA‐BE Auto 181‐1I VAC ----- ----- ----- ----- 36.58330 *****438 SAL, Abad‐BE EC 174‐16 VAC ----- ----- ----- ***** 36.58330 43.91670 439 ALPHA‐BE IT 164‐1E VAC ----- ----- ----- ----- 36.25 *****440 Marwadi2‐BE EC 561‐16 VAC ----- ----- ----- ***** 35.08330 *****441 SABAR‐MAHILA‐BE Computer 175‐1D VAC ----- ----- ----- ***** 34.91670 35.25 442 GKBHARAD‐BE Computer 169‐1D VAC ----- ----- ----- ***** 33.83330 *****443 SSESGI‐BE EC 177‐16 VAC ----- ----- ----- ----- 33.83330 40.83330 444 SABAR‐MAHILA‐BE EC 175‐16 VAC ----- ----- ----- ----- 33.08330 38.41670445 ATMIYA, RAJKOT‐BE EC 137‐16 VAC ----- ----- ----- ----- 32.16670 *****446 VENUS‐BE EC 180‐16 VAC ----- ----- ----- ----- 31.66670 38.75 447 LAXMI, VALSAD‐BE EC 552‐16 VAC ----- ----- ----- ***** 30.41670 *****448 VIDHYABHARTI ‐BE EC 159‐16 VAC ----- ----- ----- ----- 30.16670 *****449 SIGMA ‐BE Computer 163‐1D VAC ----- ----- ----- ----- 30 *****450 TATVA, MODASA‐BE IT 199‐1E VAC ----- ----- ----- ----- 29.08330 -----451 PARUL2, VAGHODIA‐BE CompSc 195‐1C VAC ----- ----- ----- ***** 29 -----452 VVP, RAJKOT‐BE Bio‐Tech 128‐14 VAC ----- ----- ----- ***** 28.91670 *****453 HJD, KERA‐BE CompSc 198‐1C VAC ----- ----- ----- ----- 26.91670 *****454 VADODARA‐BE IT 173‐1E VAC ----- ----- ----- ***** 25.41670 *****455 ALPHA‐BE EC 164‐16 VAC ----- ----- ----- ***** 23.83330 36.25456 GIT‐G.NAGAR‐BE IT 152‐1E VAC ----- ----- ----- ----- ----- 53.75 457 HGOSWAMI‐BE Computer 153‐1D VAC ----- ----- ----- ----- ----- 53.66670 458 UNIVERSAL ‐BE EC 160‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- 49.91670459 SAFFRONY‐BE IT 150‐1E VAC ----- ----- ----- ***** ----- 48.5 460 AHIR, JUNAGADH‐BE IT 196‐1E VAC ----- ----- ----- ***** ----- 41.08330461 CUSHAH, WADHWAN‐BE Computer 133‐1D VAC ----- ----- ----- ----- ----- 32.91670 462 SABAR‐MAHILA‐BE IT 175‐1E VAC ----- ----- ----- ***** ----- 31.33330 463 Leads, Matar‐BE Computer 564‐1D VAC ----- ----- ----- ----- ----- 29.08330 464 AHIR, JUNAGADH‐BE CompSc 196‐1C VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----465 AHIR, JUNAGADH‐BE Electrical 196‐1L VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----466 AHIR, JUNAGADH‐BE EC 196‐16 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****467 Arrdekta, Khedbrahm‐BE EC 557‐16 VAC ----- ----- ----- ***** ----- -----468 Arrdekta, Khedbrahm‐BE Computer 557‐1D VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****469 Arrdekta, Khedbrahm‐BE Electrical 557‐1L VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****470 Arrdekta, Khedbrahm‐BE Civil 557‐1S VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****471 Arun Munchhala, Dhari‐BE Civil 560‐1S VAC ----- ----- ----- ***** ----- -----472 Arun Munchhala, Dhari‐BE Electro&Tele 560‐1B VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****473 Arun Munchhala, Dhari‐BE Computer 560‐1D VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****474 Arun Munchhala, Dhari‐BE Electrical 560‐1L VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****475 ATMIYA, RAJKOT‐BE IC 137‐1R VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****

Sr. No. Institute Course IC_Code

«íÞuf fk ®ník yLku þktríkÚke fhku yu MkV¤íkkLku Ãkkºk Au.

57

OPEN SC ST SEBC DS CB-OPEN ISCE-OPENM.M. M.M. M.M. M.M. M.M. M.M. M.M.

476 BHGARDI ‐BE EC 155‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----477 BHGARDI ‐BE Elect‐2 155‐32 VAC ----- ----- ----- ***** ----- -----478 BHGARDI ‐BE CompSc 155‐1C VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****479 BHGARDI ‐BE IT 155‐1E VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****480 CIPET, AHMEDABAD‐BE Manufact 193‐1T VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----481 CIPET, AHMEDABAD‐BE Plastic 193‐1X VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****482 CUSHAH, WADHWAN‐BE Bio‐Med 133‐13 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****483 CUSHAH, WADHWAN‐BE EC 133‐16 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****484 DARSHAN‐BE EC 166‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****485 GEC, BHUJ‐BE Mining 106‐1P VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----486 GITS, MOYAD‐BE Computer 191‐1D VAC ----- ----- ----- ***** ----- -----487 GITS, MOYAD‐BE EC 191‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****488 GITS, MOYAD‐BE IT 191‐1E VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****489 GITS, MOYAD‐BE Electrical 191‐1L VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****490 GKBHARAD‐BE EC 169‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****491 GKBHARAD‐BE IT 169‐1E VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****492 GPERI, Mevad‐BE Computer 568‐1D VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****493 GPERI, Mevad‐BE Civil 568‐1S VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****494 GROWMORE‐BE Civil 182‐1S VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----495 GROWMORE‐BE Computer 182‐1D VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****496 GROWMORE‐BE IT 182‐1E VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****497 GROWMORE‐BE Elect&Electr 182‐1M VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****498 Hansaba, Patan‐BE Computer 562‐1D VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----499 Hansaba, Patan‐BE EC 562‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****500 HGOSWAMI‐BE EC 153‐16 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****501 HJD, KERA‐BE EC 198‐16 VAC ----- ----- ----- ***** ----- -----502 HJD, KERA‐BE Electrical 198‐1L VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****503 HJD, KERA‐BE Civil 198‐1S VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****504 ICCT, VVNAGAR‐MAHILA‐BE Info&Comm 192‐17 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****505 ICCT, VVNAGAR‐MAHILA‐BE Computer 192‐1D VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****506 ICCT, VVNAGAR‐MAHILA‐BE IT 192‐1E VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****507 Ipcowala, Dharmaj‐BE EC 565‐16 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****508 Ipcowala, Dharmaj‐BE Computer 565‐1D VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****509 JIVRAJMEHTA,ANAND‐BE EC 553‐16 VAC ----- ----- ----- ***** ----- -----510 KANKESHWARI ‐BE EC 162‐16 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****511 KANKESHWARI ‐BE Electrical 162‐1L VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****512 KANKESHWARI ‐BE Chemical 162‐1W VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****513 KJIET, SAVALI‐BE EC 183‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****514 KJIET, SAVALI‐BE Computer 183‐1D VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****515 KJIET, SAVALI‐BE IT 183‐1E VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****516 KJIET, SAVALI‐BE Civil 183‐1S VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****517 LAXMI, VALSAD‐BE IT 552‐1E VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****518 LCIT, BHANDU‐BE EC 141‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----519 Leads, Matar‐BE EC 564‐16 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****520 Leads, Matar‐BE Civil 564‐1S VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****521 LTIET, RAJKOT‐BE EC 554‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----522 MERCHANT‐BE Civil 165‐1S VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----523 MERCHANT‐BE EC 165‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****524 MERCHANT‐BE Computer 165‐1D VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****525 NOBEL ‐BE IT 161‐1E VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****526 NOBEL ‐BE IT‐2 161‐39 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****527 OMEC, Junagadh‐BE Computer 566‐1D VAC ----- ----- ----- ***** ----- -----528 OMEC, Junagadh‐BE Mech 566‐1F VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****529 OMEC, Junagadh‐BE Electrical 566‐1L VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****530 OMEC, Junagadh‐BE Civil 566‐1S VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****531 OMIT, Shahera‐BE EC 567‐16 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****532 OMIT, Shahera‐BE Computer 567‐1D VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****533 OMIT, Shahera‐BE Electrical 567‐1L VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****534 OMIT, Shahera‐BE Civil 567‐1S VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****535 OMSHANTI ‐BE IT 158‐1E VAC ----- ----- ----- ***** ----- -----536 OMSHANTI ‐BE EC 158‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****537 OMSHANTI ‐BE CompSc 158‐1C VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****538 RK‐RAJKOT‐BE EC 151‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----539 RK‐RAJKOT‐BE IT 151‐1E VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****540 SABAR‐MAHILA‐BE Elect&Electr 175‐1M VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****541 SABAR‐MAHILA‐BE IC 175‐1R VAC ----- ----- ----- ----- ***** *****542 SAFFRONY‐BE EC 150‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****543 SAFFRONY‐BE Civil 150‐1S VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****

Sr. No. Institute Course IC_Code

su çkeòLku òýu íku rþrûkík Au su ÃkkuíkkLku yku¤¾u Au íku çkwrØkLk Au.

58

OPEN SC ST SEBC DS CB-OPEN ISCE-OPENM.M. M.M. M.M. M.M. M.M. M.M. M.M.

544 SAMARTH, HIMATNAGAR‐BE EC 197‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----545 SAMARTH, HIMATNAGAR‐BE Electrical 197‐1L VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----546 SAMARTH, HIMATNAGAR‐BE CompSc 197‐1C VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****547 SAMARTH, HIMATNAGAR‐BE Civil 197‐1S VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****548 SATSANGI, VADASMA‐BE EC 551‐16 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****549 SATSANGI, VADASMA‐BE CompSc 551‐1C VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****550 SATSANGI, VADASMA‐BE Electrical 551‐1L VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****551 SATSANGI, VADASMA‐BE Civil 551‐1S VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****552 Shroff, Vataria‐BE Chem.Tech. 563‐54 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****553 SIGMA ‐BE EC 163‐16 VAC ----- ----- ----- ***** ----- -----554 SKP, VISNAGAR‐BE EC 135‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----555 SKP, VISNAGAR‐BE Computer 135‐1D VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****556 SPIT, PILUDARA‐BE EC 181‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----557 SPIT, PILUDARA‐BE Computer 181‐1D VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****558 SPIT, PILUDARA‐BE Civil 181‐1S VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****559 SRPATEL, DABHI‐BE Computer 170‐1D VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----560 SRPATEL, DABHI‐BE EC 170‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****561 SSESGI‐BE Elect&Electr 177‐1M VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----562 SSESGI‐BE Civil‐2 177‐52 VAC ----- ----- ----- ***** ----- -----563 SSESGI‐BE Computer 177‐1D VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****564 SSESGI‐BE Civil 177‐1S VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****565 SVBIT, UNAVA‐BE IT 172‐1E VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****566 TAKSHSHILA‐BE EC 168‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----567 TAKSHSHILA‐BE IT 168‐1E VAC ----- ----- ----- ***** ----- -----568 TAKSHSHILA‐BE Computer 168‐1D VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****569 TAKSHSHILA‐BE Electrical 168‐1L VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****570 TATVA, MODASA‐BE EC 199‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****571 TUWA‐BE EC 178‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****572 TUWA‐BE Computer 178‐1D VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****573 UNIVERSAL ‐BE Computer 160‐1D VAC ----- ----- ----- ***** ----- -----574 UNIVERSAL ‐BE IT 160‐1E VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****575 VADODARA‐BE EC 173‐16 VAC ----- ----- ----- ***** ----- -----576 VADODARA‐BE Computer 173‐1D VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****577 VALIA, BHARUCH‐BE EC 142‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****578 VALIA, BHARUCH‐BE Computer 142‐1D VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****579 Veerayatan, Mandvi‐BE Computer 556‐1D VAC ----- ----- ----- ***** ----- -----580 Veerayatan, Mandvi‐BE IT 556‐1E VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----581 Veerayatan, Mandvi‐BE EC 556‐16 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****582 Veerayatan, Mandvi‐BE Mech 556‐1F VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****583 Veerayatan, Mandvi‐BE Civil 556‐1S VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****584 Veerayatan, Mandvi‐BE Chemical 556‐1W VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****585 VIDHYABHARTI ‐BE CompSc 159‐1C VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****586 Vidhyadeep, Kim‐BE EC 558‐16 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****587 Vidhyadeep, Kim‐BE Computer 558‐1D VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****

1 LM, ABAD‐BP B.Ph 201‐18 71.7 48.96670 40.21670 ----- 35 56.17860 60.9881 2 MSU, BARODA‐BP B.Ph 204‐18 70.98330 53.66670 46.08330 ----- ***** 63.67860 *****3 ARPH,VVNAGR‐GOV‐BP B.Ph 202‐18 66.13330 56.33330 45.03330 53.33330 ***** 62.89290 *****4 NIRMA, ABAD‐BP B.Ph 226‐18 63.41670 43.51670 ----- 46.2 ----- 56.22620 39.714305 BKMODI, RAJKOT‐BP B.Ph 203‐18 60.41670 43.2 ----- ----- ----- 52.7619 *****6 SDPC, KIM‐BP B.Ph 249‐18 33.56670 ----- ----- ----- ----- ----- *****7 RAPC, ANAND‐BP B.Ph 229‐18 VAC ----- ----- ----- ***** 52.08330 *****8 AMRELI‐MAHILA‐BP B.Ph 254‐18 VAC ----- ----- ----- ----- 51.91670 *****9 BABARIA,VADODRA‐BP B.Ph 250‐18 VAC ----- ----- ----- ***** 49.08330 *****10 ATMIYA‐VADODARA‐BP B.Ph 287‐18 VAC ----- ----- ----- ***** 46.09520 -----11 ARCP,VVNAGR‐SFI‐BP B.Ph 234‐18 VAC ----- ----- ----- ***** 44.25 *****12 ATMIYA‐BP B.Ph 253‐18 VAC ----- ----- ----- ***** 43.13100 -----13 KCBP, GNAGAR‐BP B.Ph 227‐18 VAC ----- ----- ----- ----- 42.79760 52.95240 14 SIGMA,VAGHODIYA‐BP B.Ph 236‐18 VAC ----- ----- ----- ----- 41.65480 -----15 SWAMI‐VAPI‐BP B.Ph 267‐18 VAC ----- ----- ----- ----- 40.83330 *****16 ROFEL, VAPI‐BP B.Ph 232‐18 VAC ----- ----- ----- ***** 39.64290 *****17 INDUKAKA,NEWVVN‐BP B.Ph 238‐18 VAC ----- ----- ----- ----- 37.97620 -----18 DDIT‐BP B.Ph 266‐18 VAC ----- ----- ----- ----- 36 -----19 KBRAVAL‐BP B.Ph 259‐18 VAC ----- ----- ----- ***** 32.36900 -----20 VIP, JAKHANIA‐BP B.Ph 248‐18 VAC ----- ----- ----- ----- 30.83330 *****21 LJIT, ABAD‐BP B.Ph 237‐18 VAC ----- ----- ----- ----- 27.42380 62.25 22 ARIHANT‐BP B.Ph 252‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- 46.0833023 DIVABA‐ENASAN‐BP B.Ph 294‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- 36.16670

Degree Pharmacy Courses

Sr. No. Institute Course IC_Code

qÕÞrþûkýLke W¥k MktMÚkk fwxwtçk Au.

59

OPEN SC ST SEBC DS CB-OPEN ISCE-OPENM.M. M.M. M.M. M.M. M.M. M.M. M.M.

24 AHIR,JUNAGADH‐BP B.Ph 316‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----25 AKSHAR‐JAMNAGAR‐BP B.Ph 286‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****26 AMARGADH‐BP B.Ph 255‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- -----27 AMRUTA‐GNAGAR‐BP B.Ph 288‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****28 ANIYAD‐BP B.Ph 276‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- -----29 APMC, HNAGAR‐BP B.Ph 235‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****30 AVANTIKA‐BP B.Ph 296‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****31 BAKROL‐MAHILA‐BP B.Ph 301‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****32 BMSHAH, MODASA‐BP B.Ph 231‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****33 BOTAD‐BP B.Ph 274‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----34 BRCPC,WAGHODIYA‐BP B.Ph 251‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****35 CHILODA‐BP B.Ph 272‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****36 CHINMAY‐BP B.Ph 303‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----37 CIT, CHANGA‐BP B.Ph 240‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----38 CKPITHAWALA‐BP B.Ph 263‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****39 CRGARDI‐MAHILA‐BP B.Ph 311‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****40 CUSHAH, WADHWAN‐BP B.Ph 241‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****41 CVMIP, VVNAGAR‐BP B.Ph 314‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----42 DBP,ATKOT‐GIRL‐BP B.Ph 244‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****43 GITANGALI‐BP B.Ph 257‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****44 HADALA‐BP B.Ph 284‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****45 IKPCP, HNAGAR‐BP B.Ph 304‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****46 JUNAGADH‐BP B.Ph 256‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****47 KALOL‐BP B.Ph 283‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****48 KRISHNA‐BP B.Ph 281‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----49 LAXMINARAYAN‐BP B.Ph 312‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****50 LBRAO, KHAMBAT‐BP B.Ph 245‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****51 MAHAVIR,SURAT‐BP B.Ph 278‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****52 MALIBA, BARDOLI‐BP B.Ph 233‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- -----53 MP‐KAPADWANJ‐BP B.Ph 289‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****54 NAVAPURA‐BP B.Ph 295‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****55 NAVCHETAN‐BAYAD‐BP B.Ph 280‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- -----56 NOOTAN‐BP B.Ph 270‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----57 PARUL, VAGHODIA‐BP B.Ph 246‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****58 PETHAPUR‐BP B.Ph 297‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****59 PIONEER‐BP B.Ph 298‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****60 PIPALIYA‐BP B.Ph 258‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- -----61 RADHE‐VIKAPUR‐BP B.Ph 290‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****62 RAMPARA‐BP B.Ph 275‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****63 RANELA ‐BP B.Ph 300‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----64 RDGARDI‐BP B.Ph 262‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****65 RHPCP, DAHEMI‐BP B.Ph 305‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****66 RKCOLLEGE‐BP B.Ph 260‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****67 SAARSA‐BP B.Ph 265‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****68 SAFFORONY‐BP B.Ph 264‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****69 SAL, Abad‐BP B.Ph 306‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****70 SANSKRUTI‐BP B.Ph 268‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****71 SARV, MEHSANA‐BP B.Ph 230‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****72 SARVODAY‐AMBAV‐BP B.Ph 292‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****73 SAVARKUNDLA‐BP B.Ph 273‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****74 ShriHari, Amreli‐BP B.Ph 318‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****75 SKP, MEHSANA‐BP B.Ph 228‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****76 SMSHAH, Amsaran‐BP B.Ph 317‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----77 SMVSPC, GAJAN‐BP B.Ph 309‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****78 SPC, PANSAR‐BP B.Ph 308‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****79 SSCP, MALVAN‐BP B.Ph 310‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****80 SSSP, ZUNDAL‐BP B.Ph 247‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- -----81 SURYABEN,RAJKOT‐BP B.Ph 243‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****82 SUZLON‐BP B.Ph 261‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****83 SVBIP, UNAVA‐BP B.Ph 307‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****84 SWAMI‐KEVADIA‐BP B.Ph 293‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****85 SWAMINARA‐KALOL‐BP B.Ph 285‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****86 TIRUPATI‐BAKROL‐BP B.Ph 279‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****87 UPLETA‐BP B.Ph 271‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****88 VADSAMA‐BP B.Ph 282‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****89 VALASAN‐BP B.Ph 302‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****90 VIVEK,JUNAGADH‐BP B.Ph 277‐18 VAC ----- ----- ----- ***** ----- *****91 VTC, UMARAKH‐BP B.Ph 242‐18 VAC ----- ----- ----- ----- ----- *****

Sr. No. Institute Course IC_Code

ÃkwMíkfLkwt ¿kkLk MkkÚku ÔÞðnkh ËwrLkÞkLkwt ¿kkLk Ãký yux÷wt s sYhe Au.

60

5.4 EsLkuhe yLku VkoMke yÇÞkMk¢kukt ykuLk÷kELk yuzrþLk (ð»ko 2012) kxuLke Mkq[Lkkyku

yuzrþLk frxe Vkuh «kuVuþLk÷ fkuŠMkMk (økwshkík Mkhfkh)

yu÷.ze.fku÷us ykìV yìÂLsrLkÞhªøk fìBÃkMk, LkðhtøkÃkwhk, yËkðkË-15. VkuLk : (079) 26300360

VuõMk : (079) 26304118. ðuçkMkkEx : www.gujacpc.nic.in

1. EsLkuhe yLku VkoMke yÇÞkMk¢kukt ykìLk÷kELk yuzrþLkkt ¼køk ÷uðk kxu LkSfLkk fkuE Ãký nuÕÃk MkuLxh Ãkh

sYhe hrsMxÙuþLk Ve [qfðe krníke ÃkwÂMíkfk (økwó PIN Lktçkh MkkÚku) u¤ðe ÷uðkLke hnuþu. nuÕÃk MkuLxhLke ÞkËe

www.jacpcldce.ac.in yLku www.gujacpc.nic.in Ãkh òuðk ¤þu.

2. ykìLk÷kELk yuzrþLk kxu www.gujacpc.nic.in Ãkh sYhe krníke ¼heLku WuËðkhu hrsMxÙuþLk fhkððkLkwt

hnuþu. ðÄw krníke kxu ðuçkMkkEx www.jacpcldce.ac.in òuíkkt hnuðwt.

3. hrsMxÙuþLk Vkìo ykìLk÷kELk ¼Þko çkkË íkuLke r«Lx-ykWx ÷E sYhe yMk÷ yLku Mð«krýík ËMíkkðus/«kýÃkºkku

MkkÚku LkSfLkk nuÕÃk MkuLxh Ãkh rLkÄkorhík MkÞÞkoËkkt sk fhkðe hrsMxÙuþLk yufLkku÷usuLx ÂM÷Ãk (Registration

Acknowledgement Slip) u¤ðe ÷uðkLke hnuþu. yLÞÚkk «ðuþ«r¢Þkkt ¼køk ÷E þfkþu Lknª.

(Mkq[Lkk : ykÃkLkku ÃkkMkðzo yLku PIN Lktçkh økwó hk¾ðku.)

4. hrsMxÙuþLk «r¢Þk Ãkqýo ÚkÞk çkkË rLkÄkorhík íkkhe¾u www.gujacpc.nic.in ðuçkMkkEx WÃkh ykÃkLkk hrsMxh fhu÷k

÷kuøk-ELk ykEzeLku yLku password Ãkh ykÃkLkku «kurðÍLk÷ urhx Lktçkh òuE þfþku.

5. urhx Lktçkh ònuh ÚkÞk çkkË kuf hkWLzkt ¼køk ÷uðk kxu rLkÞík MkÞÞkoËkkt íkkhe ÃkMktËøke (choice)Lke MktMÚkk

yLku ÃkMktËøkeLke rðãkþk¾k ¢ðkh ykìLk÷kELk ¼hðkLke hnuþu. íÞkhçkkË ykÃku ykÃku÷ ÃkMktËøke yLku ykÃkLkk urhx

Lktçkh yLkwMkkh ykÃkLku kufhkWLzLku ytíku kuf «ðuþ Vk¤ððkkt ykðþu.

(Mkq[Lkk : kuf hkWLzkt Vk¤ðu÷ «ðuþ ytrík «ðuþ LkÚke. yu ykuLk÷kELk yuzrþLk «r¢Þk Mksðk kxuLkwt yuf

áüktík Au.yk heíku ykuLk÷kELk yuzrþLk «r¢Þk Mksðk kxu çku kuf hkWLz ykÃkðkkt ykðþu.)

6. íÞkhçkkË ¾hu¾h yuzrþLk «r¢Þk kxuLke ÃkMktËøke rLkÄkorhík MkÞÞkoËkkt ykÃkðkLke hnuþu. (ykÃku fkuE ÃkMktËøke

ykÃku÷ Lknª nkuÞ íkku Mkex Vk¤ðýe ytøkuLke «r¢Þkkt ykÃkLkku Mkkðuþ fhe þfkþu Lknª.)

7. íkk rðãkþk¾k íkÚkk MktMÚkkLke ¢ðkh ÃkMktËøke ykÃÞk çkkË ykÃkLke ÃkMktËøke (choice) ‘÷kìf’ fhðkLke hnuþu.

ÃkMktËøke ÷kìf fhðk kxu ykÃkLku krníke ÃkwÂMíkfk MkkÚku Vk¤ððkkt ykðu÷ku PIN Lktçkh ykÃkðkLkku hnuþu. fkuE fkhýMkh

ykÃkLku ÃkMktËøkekt VuhVkh fhðkLkku ÚkkÞ, íkku ÃkMktËøke ÞkËe ‘yLk÷kìf’ (Unlock) fhðkLke hnuþu. su kxu Vhe PIN

Lktçkh ykÃkðkLkku hnuþu.

8. òu íkLku «ðuþ Vk¤ððkkt ykðu, íkku íkkhu www.gujacpc.nic.in ðuçkMkkEx Ãkh ÷kuøkELk ÚkE «kurðÍLk÷

yu÷kuxuLx ÷uxh (Information Letter) çku Lkf÷ íkÚkk xkufLk xâqþLk Ve [÷Lk (Token Tution Fee Challan)Lke

r«Lx ykWx ÷uðkLke hnuþu.

9. íÞkhçkkË xkufLk xâqþLk Ve [÷Lk (Token Tution Fee Challan)Lke fkìÃke MkkÚku Mkrríkyu rLkÄkorhík fhu÷ çkìtfLke

fkuE Ãký rLkÞwõík fhu÷e þk¾k Ãkh sE Ve ¼hðkLke hnuþu. Ve ¼Þko çkkË, Ve ¼ÞkoLke ÃknkU[, Information Letter

yLku sYhe ËMíkkðuòu (yMk÷kt íkus Mð«krýík Lkf÷) MkkÚku ÷E nuÕÃk MkuLxh Ãkh rLkÞík MkÞÞkoËkkt rhÃkk‹xøk

fhkððkLkwt hnuþu. rhÃkkurxOøk ÚkÞk çkkË «ðuþ VkELk÷ fÞko ytøkuLke yuzrþLk yuf÷kìsuLx ÂM÷Ãk (Admission Slip)

Ëhuf WuËðkhu VhrsÞkík u¤ðe ÷uðkLke hnuþu, yLÞÚkk ¤u÷ «ðuþ økúkÌk økýkþu Lknª.

10. òu rLkÄkorhík MkÞÞkoËkkt nuÕÃk MkuLxh Ãkh ykÃkLkk îkhk rhÃkku‹xøk Lknª fhkððkkt ykðu íkku ykÃkLku Vk¤ððkkt

ykðu÷ «ðuþ ykÃkkuykÃk hË Úkþu.

11. Vk¤ððkkt ykðu÷ «ðuþ MðefkÞko çkkË, yuzrþLk yufLkku÷usuLx ÂM÷Ãk (Admission Slip) MkkÚku ykÃk su-íku MktMÚkk

¾kíku nksh ÚkE þfþku.

(LkkUÄ : ßÞkt MkwÄe «ðuþ Mkrrík îkhk «ðuþ«r¢Þk Ãkqýo ÚkÞk ytøkuLke ònuhkík Lk ÚkkÞ íÞkt MkwÄe fkuE Ãký WuËðkhu

ÃkkuíkkLkkt yMk÷ «kýÃkºkku MktMÚkk ¾kíku sk fhkððkLkkt hnuþu Lknª íkus ðÄkhkLke fkuE Ãký Ve ¼hðkLke hnuþu Lknª.)

W¥k ÃkwMíkfkuLkwt ðk[Lk ykÄwrLkf skLkkkt økwÁsLkkuLke økhs Mkkhu Au.

61

12. òu ykÃk ÃkAeLkk hkWLzkt ¼køk ÷uðk RåAíkk nkuð íkku íku kxu ykuLk÷kELk ÃkkuíkkLkku login ID & PasswordykÃkðkLkku hnuþu.

13. ÃkwLk:«ðuþ kxu rLkÞík MkÞÞkoËkkt MktMÚkk yLku rðãkþk¾kLke ¢ðkh ÃkMktËøke (choice) fhðkLke hnuþu. yk kxu

ykÃk

(y) ykÃkLke sqLke ÃkMktËøke ÞkËe [k÷w hk¾e þfþku.

(çk) íkukt ¢Lku VuhçkË÷ fhe þfþku.

(f) Lkðe ÃkMktËøke Lkkt¾e þfþku yLku

(z) sqLke ÃkMktËøke hË Ãký fhe þfþku.

14. òu ykÃkLku Lkðe ÃkMktËøke «kýu «ðuþ ¤u íkku, ykÃku «ðuþ«r¢Þk ¢-9 Úke ¢-11 yLkwMkkhLke «r¢Þk Vhe fhðkLke hnuþu.

15. Lkðe ÃkMktËøke ÞkËe «kýu «ðuþ Lk ¤u íkku yøkkWLkk hkWLzkt ¤u÷ «ðuþ [k÷w hnuþu.

yøkíÞLke Mkq[Lkkyku :

1. ykÃkLkku Password íkÚkk krníke ÃkwÂMíkfk MkkÚku ykÃkðkkt ykðu÷ PIN Lktçkh yíÞtík økwó hk¾þku. Password íkÚkk

PIN Lktçkh fkuELku òýðk/sýkððk Ëuþku Lknª. yk çktLkuLke ËËÚke fkuE Ãký ÔÞÂõík íkkhe hrsMxÙuþLk ytøkuLke rðøkíkku,

ÃkMktËøke ÞkËe íkÚkk yLÞ krníke çkË÷e þfu Au, ykðk rfMMkkkt «ðuþ Mkrrík sðkçkËkh hnuþu Lknª.

2. òu ykÃk Password ¼q÷e òð íkku, hrsMxÙuþLk ð¾íku ykÃku÷ krníke VheÚke ykÃke Lkðku Password ykìLk÷kELk

u¤ðe þfþku.

3. òu ykÃk PIN Lktçkh ¼q÷e òð yÚkðk íkku Lktçkh ¾kuðkE òÞ íkku, sYhe Ve ¼he íkus ÃkkuíkkLke yku¤¾ ytøkuLkk Ãkwhkðk

hsq fhe yuzrþLk frxe, yËkðkË ¾kíkuÚke Lkðku PIN Lktçkh u¤ðe þfþku.

4. òu ykÃk TFWS (Tution Fee Waiver Scheme) ‘Ve kVe ÞkusLkk’kt ¼køk ÷uðk ktøkíkk nku íkku, nuÕÃk MkuLxh

Ãkh rhÃkkurxOøk MkÞu ykÃkLke ykðf Y. 4.50 ÷k¾Úke ykuAe nkuðk ytøkuLkwt økwshkík MkhfkhLkk Mkûk yrÄfkhe îkhk

ykÃkðkkt ykðu÷wt, íkk. 31-3-2012 ÃkAeLkk ykðfLkk «kýÃkºkLke «krýík Lkf÷ òuzðe sYhe Au.

5. òu ykÃk yLkwMkqr[ík òrík yÚkðk yLkwMkqr[ík sLkòríkLke yLkkík çkuXf WÃkh «ðuþ u¤ððk RåAíkk nku íkku, íku ytøkuLkk

økwshkík MkhfkhLkk Mkûk yrÄfkhe îkhk ykÃkðkkt ykðu÷ «kýÃkºkLke «krýf Lkf÷ nuÕÃk MkuLxh Ãkh rhÃkkurxOøk

MkÞu òuzðe sYhe Au.

6. òu ykÃk Mkkkrsf íkÚkk þiûkrýf heíku ÃkAkík ðøkoLke yLkkík çkuXf WÃkh «ðuþ u¤ððk RåAíkk nku íkku, òrík

«kýÃkºk yLku WÒkík ðøkokt Mkkðuþ Úkíkku Lk nkuðk ytøkuLkwt økwshkík MkhfkhLkk Mkûk yrÄfkheLkwt íkk. 31-3-2012

çkkË ykÃkðkkt ykðu÷k «kýÃkºkLke «krýík Lkf÷ nuÕÃk MkuLxh Ãkh rhÃkkurxOøk ð¾íku òuzðe sYhe Au.

7. òu ykÃk Lkkufhekt [k÷w/hexkÞzo MkirLkfLkk MktíkkLk nku yLku íkuLke yLkkík fûkkLke çkuXf WÃkh «ðuþ u¤ððk RåAíkk nku íkku,

íku ytøkuLkwt Mkûk yrÄfkhe îkhk ykÃkðkkt ykðu÷ «kýÃkºkLke Lkf÷ nuÕÃk MkuLxh Ãkh rhÃkkurxOøk ð¾íku òuzðe sYhe Au.

8. òu ykÃk þkherhf ¾kuz¾ktÃký (Physically Disabled) Ähkðíkk nku yLku íkuLke yLkkík fûkkLke çkuXf WÃkh «ðuþ

u¤ððk RåAíkk nku, íkku krníke ÃkwÂMíkfkkt ykÃkðkkt ykðu÷ þkherhf ¾kuz¾ktÃký ytøkuLkk «kýÃkºkLkk LkqLkkkt

rMkrð÷ MksoLk (rsÕ÷k fûkk)Lkk Mkne-rMk¬k MkkÚkuLke yMk÷ fkìÃke hrsMxÙuþLk Vkìo MkkÚku nuÕÃk MkuLxh Ãkh rhÃkkurxOøk ð¾íku

òuzðe sYhe Au.

yku yk¼khe Aeyu : furLÿÞ «ðuþ Mkrrík, yu÷.ze. yuÂLsrLkÞ®høk fku÷us fìBÃkMk, yËkðkË

• ’˛‰ı ‹ÎÀı ±ıÕÏ‹Âfi ¿Ï‹ÀÌ ¶ÎflÎ ÁkÎΉÎfl ΩËıfl ◊›ı· Ïfi›‹Îı … ±_Ï÷‹ √HÎÎÂı.

5.5 EÂLzÞ™ EÂLMxxÞqx ytuV xufT™tì÷tuS (IIT)

Œuþ™e ™ttkrf‚ ‚Útt rðŒuþtutk …ý ykE.ykE.xe. «ÏÞt‚ ËkMÚtt Au. Œuþ¼htkÚte su rðãtÚteoytu ‚utk «ðuþ u¤ðe

þfu ‚u …tu‚t™e ò‚™u ÄLÞ „ýu Au. IIT™e þt¾tytu [uÒtE,rŒÕne,„tint‚e,ft™…wh,¾zf…wh,wkƒE, Yhfe, økktÄeLkøkh ¾t‚u

ytðu÷e Au. IITtk [t÷‚t yuÂLsr™Þrhk„ yÇÞtË¢tutk «ðuþ u¤ððku Ënu÷tu ™Úte …hk‚w yuf ðth «ðuþ u¤ðe™u ftu»to

fh‚tk ‚thu fE ™tufhe fhðe ‚u™e …ËkŒ„e fhðe y½he ÚtE …zu ‚ux÷e ™tufhe Œuþ-rðŒuþtk ntsh ntuÞ Au. fuLÿ Ëhfth

îtht Wå[ rþûtý™t ÔÞt… txu Lkðe ykX ytE.ytE.xe. MÚtt…ðt™e ònuht‚ ÚtE Au.sutk™e yuf ytE.ytE.xe.™e

„wsht‚tk MÚtt…™t ÚtE Au.

fkÞËkLkwt Ãkk÷Lk fhðwt íku Mkðo©uc hk»xÙ ¼Âõík Au.

62

«ðuþ : ÃktËh þnuhtutk ytðu÷e IITW…htk‚ ErLMxxâqx ytìV xufT™tì÷tuS (BHU),ðthtýËe ‚Útt ¼wð™uïh ‚Útt

EÂLzÞ™ Mfq÷ ytìV tELË (ISM)-Ä™ƒtŒtk «ðuþ txu ËkÞwõ‚ «ðuþ …heûtt ÷uðtÞ Au. su JEE (òuELx yuLxÙLË

yuõÍtr™uþ™)™t ™tu «ÏÞt‚ Au.

÷tÞft‚ : 60% (SC/ST/y…k„ 55%) ËtÚtu Ätu.12 rð¿tt™«ðtn ËtÚtu …tË yÚtðt ‚tu …heûtt Œu™th yt txu

yhS…tºt ntuÞ Au.

ðÞ : WuŒðth™e ôh 24 ð»toÚte ytuAe ntuðe sYhe Au.(SC/ST/PH …tk[ ð»to™e Aqx)

IIT tk 35 sux÷t M™t‚f Es™uhe yÇÞtË¢tu W…htk‚ B.Pharm., B.Arch. ‚Útt Ët‚ M.Sc. yÇÞtË¢tu ‚Útt

43 M.Tech.yÇÞtË¢tu ÚttÞ Au. ßÞthu hËtÞý, ¼tir‚f,„rý‚,ytkfztþt†,yuÃ÷tEz rsÞtì÷tuS, yuÃ÷tEz rVrÍõË,

‚Útt fBÃÞwxh™t M.Sc. ftuËo ÚttÞ Au. M.Tech.ftuËo, Chairman REE, University of Roorkee-247 667.• IIT, Kharagpur http://www.iitkgp.ac.in/ • IIT, Bombay http://www.iitb.ac.in/

• IIT,, Madras http://www.iitm.ac.in/ • IIT, Kanpur http://www.iitk.ac.in/

• IIT, Delhi http://www.iitd.ac.in/ • IIT, Guwahati http://www.iitg.ac.in

• IIT, Roorkee http://www.iitr.ac.in/ • IIT, Ropar http://www.iitrpr.ac.in/

• IIT, Bhubaneswar http://www.iitbbs.ac.in/ • IIT, Hyderabad http://www.iith.ac.in/

• IIT, Gandhinagar http://www.iitgn.ac.in/ • IIT, Patna http://www.iitp.ac.in/

• IIT, Kanpur http://www.iitk.ac.in/iitj/ • IIT, Rajasthan http://www.iitk.ac.in

• IIT, Indore http://www.iiti.ac.in/

• rƒh÷t EÂLMxxÞqx ytìV xuf™tu÷tuS, uËht, htk[e-385 215(rƒnth)

yt ÏÞt‚™t ËkMÚtttk [t÷‚t B.Arch. (5 ð»to) ‚Útt BE rËrð÷/ fBÃÞqxh ËtÞLË/ E÷urõxÙf÷ yìLz E÷uõxÙtur™õË/

R÷uõxÙtur™õMk yìLz fBÞqr™fuþ™ / rfur™f÷/«tuzfþ™ yuÂLsr™Þ®h„/…tur÷h yuÂLs./ IT ‚Útt B.Pharm./BHMCT(ƒu[÷h ytìV ntpx÷ ì™usuLx yìLz fux®h„) ™t [th ð»to™t yÇÞtË¢tk AIEEE …heûtt îtht «ðuþ ¤u Au.

Controller of Examemination, Birla Institute of Technology, Mesra, Ranchi- 835 215.website : www.bitmesra.ac.in.

• rƒh÷t EÂLMxxÞqx ytìV xuf™tì÷tuS, r…÷t™e -333031(htsMÚtt™)

yt ËkMÚtt™e ƒu ftu÷uòu Au.(1)r…÷t™e ‚Útt (2)„tuðt ¾t‚u ytðu÷e Au sutk ™e[u «týu™t yÇÞtË¢tu W…÷çÄ Au.

(1) BITS, r…Õ÷t™e : BE (ytu™Ëo) E™ furf÷, rËrð÷, fBÃÞqxh ËtÞLË, E÷urõxÙf÷ yìLz E÷uõxÙtur™õË,

E÷uõxÙtur™õË yìLz rfur™f÷, ƒeVto.

(2) BITS, „tuðt : BE(ytu™Ëo)E™ furf÷, fBÃÞqxh ËtÞLË, E÷uõxÙef÷ yuLz E÷uõxÙtu÷r™fË, E÷uõxÙtur™õË

yuLz ELMx›uLxþ™, rfur™f÷

÷tÞft‚ : Ätu.12 rð¿tt™ (PCB)tk 80 (Œhuftk 60%) ËtÚtu …tË sYhe Au.

«ðuþ : ‘BITS yuzrþ™ xuMx’ îtht «ðuþ y…tÞ Au. Ätu.12 ™e ytì™÷tE™ xuMx ytuçsuÂõxð xtE…™e ÷uðtÞ Au.

Admissions officer, Birla lnstitute of Technology, Pilani - 333031ðuƒËtEx : http:/ www.bitspilani.ac.in/BITSAT

• ¥„LÕ›fi ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ V’ıÁ ÁΛLÁ ±ıLÕ Àı¿fiÎı·Îı∞.…ı‹fiı V’ıÁ ÁΛLÁ‹Î_ flÁ »ı ÷ı‹fiı ‹ÎÀı ⁄ıVÀ ¿Îı·ı… ¥„LÕ›fi ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ V’ıÁ ÁΛLÁ ±ıLÕ Àı¿fiÎı·Îı∞

(IIST) ±Î¥±Î¥±ıÁÀÌ »ı. ¤Îfl÷ Áfl¿ÎflfiÌ ±Î ¿Îı·ı…‹Î_ V’ıÁ ÁΛLÁ ±fiı Àı¿fiÎı·Îı∞fiÎ (1) ⁄ÌÀı¿ ¥fi

±ıω±ÎıÏfi@Á, (2) ⁄ÌÀı¿ ¥fi ±ıflÎıV’ıÁ ±ı„L…Ïfi›flŸ√ ±fiı (3) ⁄ÌÀı¿ ¥fi ό̿· ÁΛLÁfiÎ ¿ÎıÁ˝ «Î·ı »ı.

±ıÕÏ‹Âfi ‹ÎÀı ±·√ ±ıLÀˇLÁ ±ı¿Î‹ »ı. ŒÎı‹˝ ¤fl‰ÎfiÌ ΩËıflÎ÷ ÏÕÁıQ⁄fl‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±ı¿Î‹ ±ıÏ’˛·‹Î_ ËÎı›

»ı. ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ‹Î_ ÏŒÌ@Á, ¿ı‹ıVÀˇÌ ±fiı ‹ı◊ı‹ıÀÌ@Á PCM ωʛÎı flάı· ËÎı› ÷Îı ÷‹ı IISTfiÌ ±ıLÀˇLÁ

±Î’Ì Â¿Îı »Îı. ‰‘ ‹ÎÏË÷Ì ‹ÎÀı ‰ı⁄ÁÎ¥À www.iist.ac.in Ωı‰Î ωfi_÷Ì »ı.

• EÂLzÞ™ Mfq÷ ytìV tELË, Ä™ƒtŒ.

ynª [th ð»to™t B.Tech. fBÃÞqxh, E÷uõxÙkur™õË, ELMx›uLxuþ™, tE®Lk„ þe™he,r™h÷ yuÂLs., …uxÙtur÷Þ

yuÂLs. yÇÞtË ÚttÞ Au. ònuht‚ rzËuBƒhtk ytðu Au.‚u txu IIT JEE …heûtt™wk s «ðuþ…ºt ¼hðt™wk ntuÞ Au.

ykíþwrØ yLku SðLkþwrØ fhðk kxu ÃkwMíkf sYhe Au.

63

• yteo EÂLMxxâqx ytìV xuf™tu÷tuS ze½e rnÕË, …q™t -411 015

Võ‚ ¼qrŒ¤™t [t÷w yÚtðt r™ð]¥t fo[theytu™tt Ëk‚t™tu™u u tËtk «ðuþ …heûtt îtht 60-60 ƒuXftu …h BE

rfur™f÷/E÷uõxÙtur™õË yìLz ftìBÞwr™fuþ™ /fBÃÞqxh yuÂLsr™Þ®h„ «ðuþ y…tÞ Au. yteotk ™tufhe yk„u ƒtìLz ÷¾e

yt…ðt™wk ntuÞ Au.50% ËtÚtu (SC/ST45%) Ätu.12 rð¿tt™ …tË fu …heûtt Œu™th yhS…ºt Au.16Úte 21 ð»to™e ôh

sYhe Au.

yt txu «ðuþ AIEEE Øtht y…tÞ Au.su™e ònuht‚ òLÞwythe tËtk ‚Útt …heûtt u tËtk ntuÞ Au.

• Mfq÷ ytìV Ã÷t®™„ yìLz ytŠfxuf[h, rŒÕne :

yt zeBz.Þwr™.tk ytŠfxuõ[h(68 ƒuXf)™tu …tk[ ð»to™tu ‚Útt Ã÷t®Lk„ (22 ƒuXf)™tu 4 ð»to™tu yÇÞtË Au.

60% (PCME Ërn‚) Ätu.12 rð¿tt™tk sYhe Au. (SC/ST/yÃktøk™u 55%)

yt txu «ðuþ AIEEE îtht y…tÞ Au. su™e ònuht‚ òLÞwythe tËtk ‚Útt …heûtt u tËtk ntuÞ Au.

Mfq÷ ytìV Ã÷t®™„ yìLz ytŠfxuõ[h, 4,ç÷tuf-B, ELÿ«MÚt yuMxux, LÞq rŒÕne-110 002.

• …tUrz[uhe yuÂLsr™Þ®h„ ftp÷us, r…Õ÷tE [tðze,…tUrz[uhe-605 140

• ðt÷[kŒ EÂLMxÞqx ytìV xuf™tì÷tuS, yþtuf [tuf, Ëtu÷t…wh-413 006

si™ rðãtÚteoytu txu™e ÷½w‚e ftp÷us Au.«ðuþ…ºt sq™tk ¼hðwk.

• Ítfeh nwËu™ ftp÷us ytìV yuÂLs.yìLz xuf™tu÷tuS, y÷e„Z wÂM÷ Þwr™ðŠËxe, y÷e„Z-202 001

«ðuþ…ºt u¤ððt txu u-sq™ tËtk Y.3 ™tu P.0.‘VtÞ™tLË ytìrVËh, AMU, y÷e„Z’ ™t ™tu ÷¾e ËtÚtu 6x12

Ëu.e. ÷tkƒw rxrfxðt¤wk fðh tuf÷ðtÚte ¤þu. «ðuþ …heûtt sw÷tE tËtk PCM™t nu‚w÷ûte «§tu îtht ÷uðtÞ Au.

• ‰ıS·Îıfl ±ı„L…Ïfi›flŸ√ ¿Îı·ı…(VIT)¤Îfl÷fiÌ ⁄ıVÀ ±ı„L…Ïfi›flŸ√ ¿Îı·ıΩı‹Î_ V◊Îfi ‘flΉ÷Ì ‰ıS·Îıfl ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ Àı¿fiÎı·Îı∞(VIT)‹Î_ ±ıÕÏ‹Âfi ‹ÎÀı

±·√ ±ıLÀˇLÁ ±ı¿Î‹ »ı. ±œÌ ¿·Î¿fiÎ ’ı’fl‹Î_ 120 ±ÎıO…ı@À̉ ÀÎ¥’ ’˛ëÎı ËÎı› »ı. ÏŒÌ@Á, ¿ı‹ıVÀˇÌ ±fiı

⁄ΛÎı·Îı∞ PCB ωʛÎı flάı· ËÎı› ±fiı ÏŒÌ@Á, ¿ı‹ıVÀˇÌ ±fiı ‹ı◊ı‹ıÀÌ@Á PCM ωʛÎı flάı· ËÎı› ÷ı ⁄Lfiı

√˛’fiÎ VÀ<ÕLÀ VITfiÌ ±ıLÀˇLÁ ±ı¿Î‹ ±Î’Ì Â¿ı »ı. ⁄ΛÎı·Îı∞(⁄Ì √˛’)‰Î‚Î ‹ÎÀı ⁄ÌÀı¿ ¥fi ⁄ΛÎı Àı¿fiÎı·Îı∞

…ı‰Î ±ı„L…Ïfi›flŸ√fiÎ ⁄ı«·fl ÏÕ√˛Ì ¿ÎıÁ˝ VIT‹Î_ «Î·ı »ı. VIT ˉı ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌ ⁄fiÌ »ı ±fiı ÷ıfiÌ VIT

±ı„L…Ïfi›flŸ√ ±ıLÀˇLÁ ±ı¿Î‹ VITEEEfiÌ ΩËıflÎ÷ ΩL›±ÎflÌ-Œı⁄˛±ÎflÌ‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±ı¿Î‹ ±ıÏ’˛·‹Î_ ËÎı›

»ı. ‰‘ ‹ÎÏË÷Ì ‹ÎÀı ‰ı⁄ÁÎ¥À www.vit.ac.in …\±Îı.

• SRM ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌfiÌ ±ı„L…Ïfi›flŸ√ ¿Îı·ı… —

SRM ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌ ¤Îfl÷fiÌ ÀÎı’ ›Ïfi‰ÏÁ˝À̱Îı‹Î_ √HÎΛ »ı. ±ı‹Î_ ‰ÌÁ ËΩfl◊Ì ‰‘Îflı VÀ<ÕLÀ ¤HÎı »ı. ±ıfiÌ

±ı„L…Ïfi›flŸ√ ¿Îı·ı…‹Î_ ±ıÕÏ‹Âfi ‹ÎÀı ±·√ ±ıLÀˇLÁ ±ı¿Î‹ ±Î’‰ÎfiÌ ËÎı› »ı. ±·√-±·√ ⁄˛ÎL«‹Î_ ‹‚Ì

·√¤√ ’Î_« ËΩfl ÁÌÀ SRM ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌfiÌ ±ı„L…Ïfi›flŸ√ ¿Îı·ı…‹Î_ »ı. ŒÎı‹˝ ¤fl‰ÎfiÌ ΩËıflÎ÷ ‹Î«˝‹Î_ ±Î‰ı

»ı ±fiı ±ı¿Î‹ ‹ı ‹ÏËfi΋Î_ ËÎı› »ı. PCM (±ı √˛’) ±fiı PCB (⁄Ì √˛’) ±Î ⁄Lfiı √˛’fiÎ VÀ<ÕLÀ SRM

±ı„L…Ïfi›flŸ√ ±ıLÀˇLÁ ±ı¿Î‹ (SRMEEE) ±Î’Ì Â¿ı »ı.

5.6 …uxÙtu furf÷ yuÂLsr™Þ®h„tk «ðuþ

‚usMðe rðãtŠÚtytu txu Wßsð¤ fthrfŒeo ½zðt™e y…th Ëk¼tð™t Ähtð‚wk ûtuºt …uxÙtufurf÷ yuÂLsr™Þ®h„ Au. yt

ûtuºtu y…MxÙe (‚u÷ y™u „ìË™e þtuÄ) y™u ztW™MxÙe (rhVtE®™„) ƒk™u M‚h …h «r‚¼tþt¤e ÷tuftu™e ¾tux Au.

yÇÞtË :

W¥th «Œuþ™t htÞƒhu÷e rsÕ÷ttk siË ¾t‚u ytðu÷e zeBz Þwr™ðŠËxe htSð „tkÄe EÂLMxxâqx ytuV …uxÙtur÷Þ

xufTLkkì÷tuStkÚte yt yÇÞtË fhe þftÞ Au. …uxÙtur÷Þ ftì…tuohuþ™ r÷rxuz y™u ¼th‚ Ëhfth™t …uxÙtur÷Þ y™u ™u[h÷ „ìË

kºtt÷Þ™t ËkÞwõ‚ W…¢u htSð „tkÄe EÂLMxxâqx ytìV …uxÙtur÷Þ xufTLkkì÷tuS (ythSytE…exe) ËkMÚtt ft fhu Au.

ðuƒËtEx www.rgipt.in

ft™…wh rðïrðãt÷Þ, fÕÞtý…wh, ft™…wh - 208024, y÷e„Z wÂM÷ rðïrðãt÷Þ, RÂLMxÞqx ytìV …uxÙtur÷Þ

MxrzÍ yìLz furf÷ yuÂLsr™Þ®h„, y÷e„Z-202002

MðkÚko yLku yÃkuûkk MLkunLkkt MktçktÄku Mkqfðe Lkk¾u Au.

64

¼tir‚fþt†, hËtÞýþt†, „rý‚ (…eËeyu) y™u yk„úuS ËtÚtu 12wk Ätuhý …tË fhu÷t rðãtÚteoytu RÂLzÞ™ Mfq÷

ytìV tELË, Ä™ƒtŒ ¾t‚u …uxÙtur÷Þ «tuËu®Ë„ y™u …uxÙtufurf÷tk y™wM™t‚f (yu.yuËËe.) fûtt™tu yÇÞtË fhe þfu

Au. ‚Œw…htk‚ Þwr™ðŠËxe ytìV …uxÙtur÷Þ yìLz yuLkseo MxrzÍ, ŒnuhtŒq™ (W¥tht¾kz) yLku økwshkík ÃkuxÙkur÷Þ ÞwrLkðŠMkxe,

økktÄeLkøkh ¾t‚u …ý …uxÙtufu ûtuºt™t yÇÞtË¢ W…÷çÄ Au. ðuƒËtEx www.pdpu.ac.in

5.7 yur„úfÕ[h Þwr™ðŠËxe™t yÇÞtË¢tu

¼th‚ yu yuf f]r»t«Ät™ Œuþ Au. f]r»t ûtuºt™tu rðftË y™u ËkþtuÄ™ òu‚tt ¾uzq‚ ‚t÷eƒØ ™ ÚttÞ ‚tu ¾uzq‚™e nu™‚

yu¤u òÞ. yux÷u fu ‘«„r‚þe÷ ¾uzq‚’ yu yts™t Þw„™e ytð~Þf‚t Au. yt…ýu íÞtk «Út yìr„úfÕ[h ftì÷us 1947tk s

ytýkŒ ¾t‚u þY ÚtE. 1973tk „wsht‚ f]r»t Þwr™ðŠËxe™e MÚtt…™t ÚtE y™u ‚u™wk ðzwk Útf ËhŒth …xu÷ f]r»t™„h

(Œtk‚eðtzt) ƒ™tËftkXttk h¾tÞwk y™u ‚u™t t fìB…Ë sq™t„Z, ™ðËthe ‚Útt ytýkŒtk h¾tÞtt. ð»to 2004Úte yt Þwr™ðŠËxe™wk

4 f]r»t Þwr™ðŠËxeytutk rð¼ts™ ÚtÞwk y™u yu he‚u Œhuf f]r»t Þwr™ðŠËxe Mð‚kºt ƒ™e.

• f]r»t Þwr™ðŠËxe, ËhŒth …xu÷ f]r»t™„h, Œtk‚eðtzt, rs. ƒ™tËftkXt. www.sdau.edu.in

• ytýkŒ f]r»t Þwr™ðŠËxe, Þwr™ðŠËxe fìB…Ë, ytýkŒ. www.aau.in

• sq™t„Z f]r»t Þwr™ðŠËxe, tu‚eƒt„ fìB…Ë, sq™t„Z. www.jau.in

• ™ðËthe f]r»t Þwr™ðŠËxe, Þwr™ðŠËxe fìB…Ë, ™ðËthe. www.nau.in

yt Þwr™ðŠËxe™e ftì÷uòu „útLx E™ yuEz Au. yux÷u fu Mðr™¼oh ™ ntuðtÚte Ve «týtk n¤ðe ntuÞ Au. Œhuf

Þwr™ðŠËxetk ntìMxu÷ y™u ÷tEƒúuhe ËwrðÄt …ý Au. f]r»t¿tt™ u¤ðe™u ¾u‚etk …rhð‚o™ ÷tððwk Œuþ txu ytð~Þf Au.

«tÃÞ yÇÞtË¢tu :

(1) ƒe.yuËËe. f]r»t : wŒ‚ : 4 ð»to (8 ËuuMxh) «ðuþ ÷tÞft‚ : yu[.yuË.Ëe. rð¿tt™ «ðtn

• ƒe.yu. ftì÷us ytìV yìr„úfÕ[h, ytýkŒ (100)

• yu™. yu™. ftì÷us ytìV yìr„úfÕ[h, ™ðËthe (100)

• ftì÷us ytìV yìr„úfÕ[h, sq™t„Z (100)

• ftì÷us ytìV yìr„úfÕ[h, ËhŒth f]r»t™„h, rs. ƒ™tËftkXt (100)

(2) ƒe. ðe. yuËËe. (ðuxh™he ËtÞLË yìLz yìr™÷ n˃Lzhe) :

wŒ‚ : 5 ð»to (10 ËuuMxh) «ðuþ ÷tÞft‚ : yu[.yuË.Ëe. rð¿tt™ «ðtn

• „wsht‚ ftì÷us ytìV ðuxh™he ËtÞLË yìLz yìr™÷ n˃Lzhe (45)

• ftì÷us ytìV ðuxh™he ËtÞLË yìLz yur™÷ n˃Lzhe, f]r»t™„h (Œtk‚eðtzt) (45)

(3) ƒe.xuf. f]r»t Es™uhe : wŒ‚ : 4 ð»to (8 ËuuMxh) «ðuþ ÷tÞft‚ : yu[.yuË.Ëe. rð¿tt™ «ðtn

• f]r»t Es™uhe y™u xufT™tì÷tuS ntrðãt÷Þ, sq™t„Z (50)

(4) ƒe.yuËËe. ntuŠxfÕ[h : wŒ‚ : 4 ð»to (8 ËuuMxh) «ðuþ ÷tÞft‚ : yu[.yuË.Ëe. rð¿tt™ «ðtn

• yuM…e ftì÷us ytìV ntuŠxfÕ[h, ™ðËthe (25)

(5) ƒe.yuËËe. VtuhuMxÙe : wŒ‚ : 4 ð»to (8 ËuuMxh) «ðuþ ÷tÞft‚ : yu[.yuË.Ëe. rð¿tt™ «ðtn

• yuM…e ftì÷us ytìV VtuhuMxÙe, ™ðËthe (25)

(6) ƒe.yuËËe. rVþheÍ : wŒ‚ : 4 ð»to (8 ËuuMxh) «ðuþ ÷tÞft‚ : yu[.yuË.Ëe. rð¿tt™ «ðtn

• ftì÷us ytìV rVþheÍ, ðuhtð¤ (20)

(7) ƒe. xuf. zuhe xufT™tì÷tuS : wŒ‚ : 4 ð»to «ðuþ ÷tÞft‚ : yu[.yuË.Ëe. rð¿tt™ «ðtn

• þuX yu. Ëe. ftì÷us ytìV zuhe ËtÞLË, ytýkŒ (30)

™tUÄ : W…h™t 1 Úte 6™t yÇÞtË¢tu txu ftuËo ŒeX su ‚u Þwr™ðŠËxe™e ftì÷ustk «ðuþ…ºt ¼hðt™wk hnu Au. ¾uzq‚ …wºt,

…wºte, …tiºt fu …tiºte™u ‚t ftuËotk «ðuþ ËÞu 5% „wý ðÄtht™t ¤u Au, ßÞthu rVþheÍ ftuËotk tAethtu™tk

Ëk‚t™tu™u 15% „wý ðÄtht™t ¤u Au. ƒuXftu™e ËkÏÞt ‚Útt «ðuþ txu su ‚u ð»tuo ™¬e fhu÷t ™er‚-r™Þtu «týu

«ðuþ yt…ðttk ytðþu.

nMkíkku [nuhku ®sËøkeÚke ÷zðkLkwt nkLk nrÚkÞkh Au.

65

ht»xÙeÞ fûttyu yì„úefÕ[h yÇÞtË¢ :

• ðuxh™he ftWÂLË÷ ytìV EÂLzÞt, yu ®ð„, ƒeòu t¤, ytì„ü ¢tkr‚ ¼ð™, ™ðe rŒÕne-110 066

Œuþ¼htk ytðu÷e ðuxh™he ftì÷us™e 15% ƒuXftu W…h ht»xÙeÞ Ätuhýu «ðuþ…heûtt ÷E ftuËotk «ðuþ yt…ðt™wk

1995 ™t ðhËÚte ™¬e ÚtÞwk Au. yt yk„u™wk «ðuþ…ºt ònuht‚tk Œþtoðu÷ hf™tu zÙtVTx ËkMÚtt™t ™tu tuf÷ðtÚte

t[o-yur«÷tk ¤u Au. su™t ytÄthu u tËtk …heûtt ÷uðtÞ Au.

• EÂLzÞ™ ftWÂLË÷ ytìV yìr„úfÕ[h÷ rhË[o yußÞwfuþ™ rzrðÍ™. f]r»t y™wËkÄt™ ¼ð™,…qËt „ux, rŒÕne-12

f]r»t,nturxofÕ[h, yur„úfÕ[h yuÂLsr™Þ®h„,VtuhuMxÙe, zuhe, ntuËtÞLË, Vqz xufT™tì÷tuS ‚Útt ËuhefÕ[h, yì„úe tfuo®x„,

rVþhe suðt ftuËotk Œuþ¼h™e f]r»t Þwr™ðŠËxe,zuhe ftì÷us ‚Útt f]r»t ËkMÚttytu™e 15% ƒuXf W…h «ðuþ…heûtt îtht

«ðuþ yt…ðt™wk þY ÚtÞwk Au. Ätu.12 rð¿tt™tk 60% (SC/ST 50%) ntuÞ fu ytðu ‚u ntuÞ ‚uðt rðãtÚteoytuyu yt

…heûtt(PCBM ™t 180 «§tu) yt…ðt™e hnu Au.

«ðuþ…ºt : Vuƒúwythe tËtk rËÂLzfux çkìtf™e ™e[u™e þt¾tytu W…hÚte ¤þu : (1) týuf [tuf, yŒtðtŒ,

(2) tzðe, ðztuŒht ‚Útt (3) ft÷ðt [tuf, sq™t„Z

Deputy Director (Edn.), ICAR, New Delhi.• S.ƒe.…k‚ Þwr™ðŠËxe ytìV yì„úe fÕ[h, yìLz xuf, …k‚™„h-263145

f]r»t,nturxofÕ[h,ðuxh™he,yìr™÷ nMƒLzhe,VtuhuMxÙe,rVþheÍ, ntu ËtÞLË ftuËotk …k‚™„h ¾t‚u sq™ tËtk «ðuþ…heûtt

îtht «ðuþ y…tÞ Au. yt «ðuþ…ºt u¤ððt txu ònuht‚tk Œþtoðu÷ hf™tu DD “P.E.E.C.R.F. Account,GBPUAT, Pantnagar”™t ™t™tu SBI Code 01133 fZtðe ËtÚtu 30 x 25 Ëu.e. ËtEÍ™wk fðh tuf÷ðtÚte

t[o-yur«÷tk ¤þu.

• sðtnh÷t÷ ™nuÁ EÂLMxxâqx ytìV xufT™tì÷tuS, ƒtuhtð™ (¾th„tW), æÞ«Œuþ

AICTE tLÞ yuðt IT, E÷uõxÙtur™õË, rfur™f÷,fBÃÞqxh,E÷urõxÙf÷,yuÂLs.yÇÞtË ÚttÞ Au.

Ätu.12 tk 50 % (rð¿tt™ «ðtn) Ähtð‚t WuŒðthtu yhS…tºt Au.…uuLx Ëex …h yuzrþ™ ¤u Au.

sw÷tEtk ònuht‚ ytðu Au. rzËu.tk 17 ð»toÚte ytuAe ôh sYhe Au.

5.8 yur™÷ LÞwrxÙþ™™tu yÇÞtË¢

ði¿ttr™f áÂüyu …þwytu™t Ëtht WAuh txu fÞt «fth™tu ¾tuhtf yt…ðtu yu òýðwk sYhe Au. þiûtrýf y™u ÔÞtðËtrÞf

he‚u …þwytu™tk …tu»týût ytnth txu fthrfŒeo™e ½ýe Wßs𤠂ftu Au. yìr™÷ LÞwrxÙþ™ ‚hefu òýe‚t yt ÔÞðËtrÞf

yÇÞtË¢™e ykŒh …t÷‚w y™u ŒwÄt¤t t …þwytu™tu ¾tuhtf, íMÞtuãtu„™tu rðftË, …þwytu txu …tu»týût Ë‚tu÷ ytnth,

…þwytutk Út‚t htu„tu Ëtu hûtý, …þwytu™e ftuZ txu™wk MðåA y™u ÞtuøÞ ‚t…t™ Ähtð‚wk ðt‚tðhý ð„uhu y™uf ƒtƒ‚tu™tu

Ëtðuþ ÚttÞ Au.

yíÞthu ÷„¼„ Œhuf htßÞ™e f]r»t Þwr™ðŠËxeytutk y™wM™t‚f fûttyu yur™÷ LÞwrxÙþ™ rð»tÞ þe¾ððttk ytðu Au.

yttk ƒtÞtufuuMxÙe, yì„útu™tue, yur™÷ rVrÍÞtì÷tuS, f]r»t ytkfztþt† ð„uhu rð»tÞtu™tu …ý Ëtðuþ fhðttk ytðu Au.

f]r»t rð»tÞf yÇÞtË¢tk y™wM™t‚f fûttyu ICAR (RÂLzÞ™ ftWÂLË÷ ytìV yìr„úfÕ[h÷ rhË[o) ‚Útt htßÞ

Ëhfth ‚hVÚte …ý rþ»Þð]Â¥t yt…ðttk ytðu Au. ICAR ‚hVÚte swr™Þh rhË[o Vu÷turþ… txu Ë„ú ¼th‚ð»to™t rðãtÚteoytu

txu yuLxÙLMk yuõÍt ÷uðttk ytðu Au. sutkÚte IARI, IVRI, CIFE, NDRI ‚us …[eË xft htßÞ™e y™u fuLÿ™e f]r»t

Þwr™ðŠËxeytu™u Vt¤ððttk ytðu Au. yt «fth™e 500 rþ»Þð]Â¥t ICAR ‚hVÚte f]r»t, …þw…t÷™ y™u yt «fth™t rð¿tt™™u

txu yt…ðttk ytðu Au. ðuƒËtEx http://www.icar.org.in

5.9 huRLt Ôttìxh ntÔtuo®Mxøt

ËBtøtú rÔtïBttk £u~t ÔttìxhLte Bttkøt yuf Bttuxe ËBtMGtt çtLte Au. ÎtÛtt Œu~ttuBttk Õttuftu su ÃttÛte ÔttÃthu Au, ítu ytuAtBttk ytuAwk

ºtÛt Ôtth rhËtRfÕt fhtGtuÕt ntuGt Au. Aíttk ÃtÛt ÔtÃthtítt ÃttÛteLte Bttkøt ÃtwhÔtXtLte ËhÏttBtÛteBttk ÍzÃtÚte ÔtÄe hne Au. Bttxu,

huRLt Ôttìxh ntÔtuo®Mxøt - (Ôt»tto s¤Ëkøtún) ytsLte sYrhGttít Au yLtu s¤ËBtMGttLtwt Ëtåt wt ËBttÄtLt.

MkuLxh Vkìh MkkÞLMk yìLz yuLðkÞhuLx (ËeyuËE) huRLt ntÔtuo®Mxøt (Ôt»tto s¤Ëkøtún) WÃth Ãttkåt rŒÔtËLttu ËŠxrVfux

ftuËo hsq fhu Au. ftuËoBttk huRLt ntÔtuo®MxøtLte rÚtGthe, «ìÂõxË yLtu ÃttìrÕtËe Ãth Çtth BtwftGt Au. ítu çtÄt Ôt‹føt «tuVu~tLtÕË Bttxu

ÃkkuíkkLkwt MðkLk yLku çkeòLkwt kLk hk¾Lkkh, fËe Ëw:¾e Úkíkku LkÚke.

66

ÏtwÕÕttu Au, suBttk rËrÔtÕt yuÂLsrLtGth, ytŠfxuõx, yçtoLt ÃÕttLth, ÃtGttoÔthÛt fLMkÕxLx, Ltøth ÃttrÕtft s¤«çtkÄf, Lterít rLtGtkítt

yLtu yuLtSytuËLttu ËBttÔtu~t ÚttGt Au. WBtuŒÔtthLtu ÃÕtt®Ltøt, rzÍtRLt ítuBts Ôt»tto s¤ ËkøtúnÛtBttk «r~tÂûtít fhÔtt ftuËoBttk

õÕttËYBt Õtuõåth, ÏtuíthtuLtwk ÇtúBtÛt, ÔGttÔtntrhf ¿ttLt ítÚtt ELxh yìÂõxð ËurBtLtth Ôtzu r~tûtÛt yÃttGt Au.

yt ftuËo ÃtqÛto fGtto çttŒ ytÃt Ôt»tto s¤ ÃtrhGttusLttytuLte rzÍtR®Ltøt ítuBts ítuLtu Õttøtw fhÔttBttk ËÕttnfth çtLte ftBt/

Lttufhe Btu¤Ôte ~tftu Atu. ytÃtu yu yt~tt íttu Ltnª s htÏtÔte òuRyu fu Bttºt Ãttkåt rŒÔtËLttu ftuËo s ytÃtLtu ftuE Lttufhe yÃttÔte

Œu~tu, Ãthkítw ítuLttÚte rLtÂùít heítu ytÃtLte GttuøGtítt ÔtÄ~tu yLtu òu ytÃt yt ftuËoLtu øtkÇtehíttÚte fhtu, íttu ítuLttÚte Bttºt ytÃtLte

ŒûtíttBttk s RòVtu Ltnª ÚttGt, çtÕfu ytÃtLtu Bttxu ~teÏtÔttLte LtÔte ítftu ÃtÛt ÏtqÕt~tu.

Œhuf Œu~tLtu ÃttuíttLtt s¤Ltwk «çtkÄLt fhÔtwk s Ãtzu Au. Çtthít suÔtt Œu~t, ßGttk ËBtøtú Ôt»to ŒhBGttLt Ëhuht~t 100 fÕttf

s ÔthËtŒ ÚttGt Au, s¤ «çtkÄLt ÎtÛtwk Btn¥ðLtwk ÚtE òGt Au. huRLt Ôttìxh ntÔtuo®Mxøt (Ôt»tto s¤Ëkøtún) ÃttuíttLte BtnuLtítLte

fBttÛteLtu çtìkfBttk BtqfÔtt suÔtwk Au. ÇtrÔt»GtBttk s¤ËkfxÚte çtåttÔt Bttxu ytÃt su heítu s¤ ËkøtúnBttkÚte ÃttÛte Õttu, íGttk Vhe ÃttÛte

Çthe ŒuÔtwk s ËBtsŒthe Au.

GttuøGtítt : ftBtftS «tuVu~tLtÕt, ÃtGttoÔthÛt fLËÕxkx, ÃttìrÕtËe BtuRfËo ftuËo Ve : Y. 8,800

EÂLMxxâqx : MkuLxh Vkìh MkkÞLMk yìLz yuLðkÞhuLx, rËÕne

5.10 yÚko MkkÞÂLMkMk

ÄhíteLttt hnMGttuLte ~ttuÄ Bttºt hMk«Ë s LtÚte, çtÕfu ytŠÚtf áÂüyu ÃtÛt ÕttÇtŒtGtf ntuE ~tfu Au yLtu ytÃtLtt Bttxu

fìrhGthLte rÔtÃtwÕt ~tõGtíttytu ÏttuÕtLtthe ÃtÛt. ytEytExe-BtwkçtELttu rzÃttxoBtUx ytìV yÚto MkkÞÂLMkMk, ÃtuxÙturÕtGtBt rsGttu MkkÞÂLMkMkBttk

çtu Ôt»toLttu yuBt.xuf. ftuËo fhtÔtu Au. fwÕt 11 çtuXftu Au yLtu ítuBttk yÚto MkkÞÂLMkMkLtt çtÄt «ìÂõxfÕt yuMÃtuõxTËLttu ËBttÔtu~t ÚttGt Au.

yuBt.yuËËe. ftGto¢BttuBttk rÚtGtheLtt ÃttËtytuLttu ËBttÔtu~t fhtGt Au, íttu yuBt.xuf. ftGto¢BttuBttk ÃtuxÙturÕtGtBtLte ~ttuÄ, BtuxÕt

ítÚtt LttìLt-BtuxrÕtf rBtLthÕË ítÚtt økúkWLz ÔttìxhLte ~ttuÄ suÔtt «ìÂõxfÕt ÃttËtytu Ãth æGttLt yÃttGt Au. yÚto MkkÞÂLMkMk «tuøtútBt

Bttºt ELzrMxÙGtÕt øtútuÚt Bttxu ftåttu BttÕt ~ttuÄÔttBttk BtŒŒ s LtÚte fhíttu, çtÕfu Ãt]ÚÔteLtt ytÄthÇtqít ÃttËtytuLte ÃtÛt Bttrníte

ytÃtu Au.

ytEytExeLttu yÚto MkkÞÂLMkMk rsGttuyuõËÃÕttuhu~tLt (Çtq-yLÔtu»tÛt)Bttk ÃtÛt ftuËo fhtÔtu Au. ítuBttk Ãt]ÚÔteLte ËÃttxeLte

LteåtuLtt s¤/ÏtrLts/ÃtuxÙturÕtGtBt ~ttuÄ suÔtt rÔt»tGttuBttk ÃtÛt yuBt.xuf. fhtÔttGt Au.

Ãt]ÚÔte rÔt¿ttLttuLtwk yæGtGtLt ÎtÛtwk «Gttuøt~teÕt yLtu ytŠÚtf áÂüyu ÕttÇtŒtGtf Au. Qòo, Ãt]ÚÔte rÔt¿ttLtLte ÔtÄíte BttkøtLtt yt

GtwøtBttk WÒtít ~ttuÄ ÃtØrít, ftuÕtËt ítuBts ÃtuxÙturÕtGtBt, ÃthBttÛtw ÏtrLts yLtu Çtq-íttÃt QòoLtt yíGtth ËwÄe yòÛt yLtu frXLt

ËútuíttuLtt yLÔtu»tÛtLttu Bttuftu ytÃtu Au.

GttuøGtítt: yuBt.yuËËe. (rsGttìÕttuS), yuBt.yuËËe (rsGtturVrÍõË) yLtu ÔturÕtz øtux Mftuh

ftuËo Ve : Y. 46,000

EÂLMxxâqxMkT : EÂLzÞLk EÂLMxxâqx ytìV xufTLttìÕttuS (ytEytExe)-BtwkçtE/Yzfe/ÏtzøtÃtwh

5.11 VtoËetk yuzTrþ™

„wsht‚tk ¾qƒ Wßs𤠂ftu :

¼th‚tk Œðt ƒ™tððt™tu Wãtu„ ¾qƒ tuxtu Wãtu„ „ýtÞ Au. ¼th‚tk Œh ð»tuo sux÷e Œðtytu™wk Wí…tŒ™ ÚttÞ Au ‚u™t

50% Wí…tŒ™ yuf÷t „wsht‚tk ÚttÞ Au. 21e ËŒetk VttoMÞwrxf÷ ELzMxÙeÍ™tu rðftË ¾qƒ tuxt …tÞu Útðt™e Äthýt Au.

„wsht‚tk kºk 4 (190 çkuXf) Mkhfkhe økúkLx ELk yuEz fkì÷uòu Au yLku Úttuzt ËÞtk 84 MðrLk¼oh VtoËe ftì÷uòu

MÚt…tE Au …ý tºt „ýe„tkXe ftì÷uòutk s …qh‚e ËwrðÄt y™u yæÞt…ftu Au. MkhfkhLke sðkçkËkhe Au fu Mkhfkhe/økúkLx ELk

yuEz fku÷uòuLke MÚkkÃkLkk fhu.

VtoËe™tu rz„úe ftuËo ƒnu™tu txu ¾qƒ Ëthtuu ftuËo Au. „wsht‚tk …ý ƒe.Vto. fÞto …Ae ƒnu™tu™u Ëthe ™tufhe

¤u Au.

ƒe.Vto. …Ae™e ‚ftu :

(1) yurhfttk yÚtðt yLÞ Œuþtutk ™tufhe-ÄkÄt txu sðt™e ‚f.

(2) urzf÷ hur«ÍuLxurxð ‚hefu Õxe™ìþ™÷ VttoMÞwrxf÷ fk…™etk ™tufhe ¤u.

(3) VttoMÞwrxf÷ fk…™e™t rhË[o íkÚkk «tuzfþ™ rð¼t„tk VttorËMx ‚hefu ™tufhe ¤u.

yntfkhe kýMkku Lkíkk LkÚke, yux÷u ÃkkuíkkLkk ¼khÚke íku íkqxe Ãkzu Au.

67

yt„¤ yÇÞtË™e ‚f :

rƒh÷t EÂLMxxâqx ytìV xufT™tì÷tuS yìLz ËtÞLË (BITS) htsMÚtt™tk r…Õ÷tEtk ytðu÷e Au ‚utk yÚtðt EÂLzÞ™

EÂLMxxâqx ytìV xufT™tì÷tuS (IIT) wkƒEtk fu yLÞ ytE.ytE.xe.tk VtoËe™tu tMxh rz„úe ftuËo fhðt™e ‚f ¤u.

yu.Vto. fÞto …Ae Ëtht …„th ËtÚtu™e ™tufhe Íz…Úte ¤u y™u Vtuhu™ sðt™e ‚f …ý ðÄthu ÚttÞ. „wsht‚tk M.Pharm.™e

ÞtorŒ‚ ƒuXftu Au.

5.12 Vkkofkurðrs÷LMk

Çtthít ÂõÕtrLtfÕt xÙtGtÕËLttu yuf Bttuxtu yœtu çtLte åtqõGtwk Au. Aíttk ÃtÛt ŒÔttytuLte WÃtÕtçÄítt, rzrMxÙçÞwþLk, yuõËurËrçtrÕtxe

yLtu WÃtGttuøt ËtÚtu òuztGtuÕt ÎtÛtt «§tu nsw ÔtÛtQfÕGtt Au. VtBttofturÔtrs÷LMk ítu rzrMkÂÃ÷Lk Au, su yt ÃttËtytu Ãth æGttLt ytÃtu

Au yLtu ítuLtwk ftBt ŒÔttytuLtt WÃtGttuøt ËtÚtu Ëkf¤tGtuÕt rÔtÃtheít yËhLtu ytu¤ÏtÔtw, ítuLte ÃtwÂü fhÔte, fuxÕte yËh Au-ítu BttÃtÔtwk

yLtu ítuLte ytfthÛte fhÔte Au, suÚte WÃtGttuøtBttk ÕtuÔttE hnuÕt ŒÔttytuLtu ÔtÄw ËÕttBtít çtLttÔte ~tftGt.

Äe EÂLMxxâqx ytìV ÂõÕtrLtfÕt rhËåto, EÂLzÞk VtBttofturÔtrs÷LMkBttk yuf Ôt»toLttu ðefuLz ÃttuMx øtúìßGtwyux rzÃÕttuBtt fhtÔtu

Au. ítuBttk VtBttofturÔtrs÷LMkLtt Btq¤Çtqít rËØtkíttuÚte ÕtELtu ÂõÕtrLtfÕt rhËåtoBttk VtBttofturÔtrs÷LMk ztxtLtwk uLkusuLx fhÔtt,

VtBttofturÔtrs÷LMkBttk rhMf BtìLtusuLx ítÚtt VtBttoftuÃtezurBtytuÕttìS ËwÄe çtÄt ÃttËtytu MktBtuÕt ntuGt Au. ítuLttu WËTu~t yuÔtt

WBtuŒÔtth ítiGtth fhÔttLkku Au, su çtòhBttk ytÔte åtqfuÕt ŒÔttytuLte rÔtÃtheít yËh Ãth Ltsh htÏtÔttBttk yuûkÃtxo ntuGt. ítuBtLttu ÕtûGt

ŒÔttytuLttu ËÕttBtít WÃtGttuøt yLtu fLÍTGtwBtËoLte çtnuíthe MÚttrÃtít fhÔttLttu ntuGt Au.

òÛteítwk fuÃteytu-ËtRBttuÍtuLt ÔtÄw yuf fkuÂB«nurMkð ftuËo ÕtELtu ytÔGtwk Au, suBttk VtBttofturÔtrs÷LMk yLtu VtBttoftuÃtezurBtytuÕttìSLtt

çtÄkt ûtuºttu MktBtuÕt Au. ítuLttu WËTu~t WBtuŒÔtthtuLtu ftuE VtBttofturÔtrs÷LMk rÔtÇttøtBttk ŒhhtusLtt ftBtu ytÔtLtth ÔGttÔtntrhf ÔtMítwytu

~teÏtÔttLte ûtBtítt ykÃkðkLkku Au.

VtBttofturÔtrs÷LMk yt ËBtGtLte Bttkøt Au, suÚte çtÄt BttÛtËtuLte ËuVTxe Lt¬e fhe ~tftGt. çtòhBttk ytÔte åtqfuÕt ŒÔttytuLte

rÔtÃtheít yËh Ãth Ltsh htÏtÔte Btn¥ðLtwk Au. Ëhfth ÃtÛt yuÔtt «tuøtútBË Bttxu BtŒŒøtth Au yLtu RåAu Au fu yuÔtt ftuËo òøt]rít

ÔtÄthÔtt Bttxu åtÕttÔttGt.

GttuøGtítt : VtBtoËe yLtu çttGttu-MkkÞLMkLtt øtúìßGtwyuxTË, BturzfÕt «tuVu~tLtÕË

ftuËo Ve: Y. 0.50-1.50 ÕttÏt

EÂLMxxâqxMkT : EÂLMxxâqx ytìV ÂõÕtrLtfÕt rhËåto, ËtRBttuÍtuLt • økwshkík ÞwrLkLkŠMkxe, yËkðkË

5.13 Âõ÷rLkf÷ yuÂLsrLkÞ®høk

Ôttít ÇtÕtu LtÔte ŒÔttytu, LtÔte ÔtìÂõËLË yLtu LtÔte BturzfÕt rzÔttRrËËLtt rÔtftËLte ntuGt fu LtÔte ztGtøLttuÂMxf xufTrLtfLte,

AuÕÕtt 50 Ôt»ttuoÚte nuÕÚtfìhLtwk ftBt ÔtÄwBttk ÔtÄw xufTrLtf Ãth ytÄtrhít Útíttu ntGt Au. ytÄwrLtf BturzfÕt fìh ytÃtLtth ytsLtt

GtwøtLte yuf ntìÂMÃtxÕtBttk ítBttBt «fthLtt WÃtfhÛttu ítÚtt xufTrLtõËLttu rÔtÃtwÕt WÃkÞkuøk ÚttGt Au. MÃtü Au fu yt xufTrLtõËLttu

«ÇttÔte WÃtGttuøt yLtu Ëtåte ËthËkÇtt¤ Ëthe heítu xÙuLz ÂõÕtrLtfÕt yuÂLsrLkÞMko s fhe ~tfu Au.

yuBt.xuf. (rõÕtrLtfÕt yuÂLsrLkÞ®høk) «tuøtútBtBttk VtìBtoÕt yuÂLsrLkÞ®høk xÙu®Ltøt ítÚtt ztGthuõx ÂõÕtrLtfÕt yLtwÇtÔtLttu

yLttuÏttu Btu¤ Au. yt «tuøtútBtBttk ºtÛt EÂLMxxâqxTMk-©e råtºtt rítÁLtÕt EÂLMxxâqx Vtìh BturzfÕt MkkÞÂLMkMk (yuËËexeytEyuBtyuËxe),

ytEytExe BtÿtË yLtu r¢ÂùGtLt BturzfÕt ftìÕtus (ËeyuBtËe), ÔtuÕÕtqh-Lte ûkBtíttytuLttu RMítuBttÕt fhÔttLttu Au. rðãkÚkeoLte

ÃtËkŒøte yrÏtÕt ÇtthíteGt fûttyu yuf M¢e®Ltøt xuMx yLtu yuf ÃtËoLtÕt ELxhÔÞqLkk ytÄthu Út~tu.

yuBt.xuf. «tuøtútBt yZe Ôt»toLttu n~tu. yt «tuøtútBtBttk yuÂLsrLtGtËoLtu nuÕÚt fìh rzrÕtÔthe ÃÔttì$xTË Ãth xufTLttìÕttìSLtt

yËhfthf ítÚtt ËÕttBtít RMítuBttÕtLtu BtìLtus ítÚtt ËwrLtÂùít fhÔttLte xÙu®Ltøt yÃtt~tu.

GttuøGtítt : çteE/çtexuf, øtux ÃtheûttBttk Ëthtu Mftuh

ftuËo Ve : Y. 45-50,000

EÂLMxxâqxTMk : ytEytExe BtÿtË, (ËeyuBtËe) ÔtuÕÕtqh yLtu yuËËexeytEyuBtyuËxeyu yt «tuøtútBt ~tY fGttuo Au.

kLkðíkkLkwt økkiherþ¾h Lkkøkrhf Äo Au.

68

5.14 ƒtÞtuxufT™tu÷tuS™t ftìËo

ytsu urzf÷, fBÃÞqxh, ì™usuLx suðtk ûtuºttu ™kƒh ð™™t MÚtt™ …h Au. ƒu ð»to …Ae ƒtÞtuxufT™tì÷tuS™wk rVÕz

Ëw…hð™™t MÚtt™ …h nþu. ELVuoþ™ xufT™tì÷tuS™e ËtÚtu ËtÚtu ELVuoþ™ y™u ftìBÞwr™fuþ™ xufT™tì÷tuS™tu yt ËÞ Au.

t™ðòr‚™wk Wßs𤠼rð»Þ ytð‚e ft÷u ƒtÞtuxufT™tì÷tuS™t ntÚttk nþu.

ƒtÞtuxufT™tì÷tuS yux÷u þwk ? : ƒtÞtì÷tuS (ËSðË]Âü™wk rð¿tt™) y™u yuÂLsr™Þ®h„™u ¼u„tt fhe su ™ðe xufT™tì÷tuS

rðfËtððttk ytðe ‚u™u ƒtÞtuxufT™tì÷tuS fnuðttk ytðu Au.

ð™M…r‚ Ë]Âü, «týeË]Âü, Sðsk‚wytu™e Ë]Âü y™u Ë„ú ËSðË]Âü ƒtÞtuxufT™tì÷tuS™t rVÕztk „ýtÞ Au. t™ðòr‚™t

fÕÞtý txu yu ƒÄt™tu W…Þtu„ Ëthe he‚u fu fhtÞ yu™wk rþûtý ƒtÞtuxufT™tì÷tuS yt…u Au.

ƒtÞtuxuf™tì÷tuS™tk ûtuºttu :

(1) rs™urxf yuÂLsr™Þ®h„ (2) DNA xufT™tì÷tuS (3) rs™urxf ËtÞLË (4) tE¢tu ƒtÞtì÷tuS (5) furf÷

yuÂLsr™Þ®h„ (6) ƒtux™e (7) Íqytì÷tuS-«týeþt† (8) ƒtÞturVrÍõMk (9) ƒtÞtufurMxÙe (10) yìr„úfÕ[h

(11) Vqz ELzMxÙe (12) VttoMÞwrxf÷ ELzMxÙe (13) rzxhsLx ELzMxÙe y™u furf÷ ELzMxÙe (14) fBÃÞqxh ËtÞLË

(15) ƒtÞturfur™f÷ (16) ƒtÞtu ELVtuuorxõË

fBÃÞqxh y™u ELVuoþ™ xufT™tì÷tuS™t rVÕztk ™kƒh ð™™wk MÚtt™ Ähtð™th ƒìk„÷tuhtk ƒtÞtuxufT™tì÷tuS™e ËtiÚte

ðÄthu rhË[o ËkMÚttytu ytðu÷e Au. ƒtÞtuxuf ELzMxÙeÍ™tu rðftË …ý ƒuk„÷tuh y™u ‚u™e ytswƒtsw™t rðM‚thtutk ¾qƒ Ëthtu ÚtÞtu

Au.

ht»xÙeÞ fûtt™e ËkMÚttytuu :

(1) EÂLzÞ™ EÂLMxxâqx ytìV ËtÞLË, ƒìk„÷tuh (2) sðtnh÷t÷ ™nuhw ËuLxh Vtìh yuzðtLË rhË[o (3) EÂLzÞ™

ðuxh™he rhË[o EÂLMxxâqx (4) EÂLzÞ™ ntuŠxfÕ[h rhË[o EÂLMxxâqx (5) EÂLMxxâqx Vtìh ƒtÞtu ELVtuuorxfË yìLz

yuÃ÷tEz ƒtÞtuxufT™tì÷tuS (6) ™ìþ™÷ zuhe rhË[o EÂLMxxâqx (7) xtxt EÂLMxxâqx ytìV VLztuLx÷ rhË[o suðe ™ìþ™÷

÷uð÷™e ËkMÚttytu ƒìk„÷tuhtk ytðu÷e Au. Vqz xufT™tu÷tuS …ý ƒtÞtuxufT™tì÷tuS™t ûtuºttk „ýtÞ Au. fýtoxf™t iËqh þnuhtk

¼th‚ Ëhfth™e ËuLxÙ÷ Vqz xufT™tì÷tuS rhË[o EÂLMxxâqx ytðu÷e Au.

„wsht‚tk fÞthu ? : yt…ýu nS ELVuoþ™ xuf™tì÷tuS …tfo Q¼tu fhe hÌtt Aeyu. ytExe™t ûtuºttk Äehu Äehu «„r‚

fhe hÌtt Aeyu. ßÞkhu fýtoxf ytExe y™u ytEËexe™u …th fhe yíÞthu ƒtÞtuuxufT™tì÷tuS™t Þw„tk «ðuþe „Þwk Au. „wsht‚tk

ƒtÞtuxufT™tì÷tuS™e EÂLMxxâqx Q¼e fhðt txu sYhe ‚t ûtuºttu Au, …hk‚w yu ƒ™þu fÞthu ? Ëhfth õÞthu ò„þu ?

™ðe áÂüÚte òuðt™e sYh : ƒtÞtuxufT™tì÷tuStk ÷uxuMx ûtuºt ƒtÞtu ELVtuuorxfË™wk „ýtÞ Au. fBÃÞqxh™tu W…Þtu„

ƒtÞtuxuf ELzMxÙetk fhðtÚte ƒtÞtu ELVtuuorxfË ƒLÞwk. yuðtt ƒeòk ½ýtk ûtuºttutk Útðt™wk Au. 12 ËtÞLË™t MxwzLx y™u ‚u™tt

Be-…Ã…tyu ƒtÞtuxufT™tì÷tuS™t ¼rð»Þ™u ™sh Ëût ht¾e™u yÇÞtË¢ …ËkŒ fhðt™e sYh Au. ™ðe ƒtƒ‚ Mðefthðt™tuu

ËÞ Au.

ƒtÞtuxufT™tì÷tuStk ƒe.yuËËe. :

yt…ýu íÞtk Þw.S.Ëe.™t ÔÞðËtrÞf yÇÞtË¢tu™t W…¢u yuf rð»tÞ ‚hefu ƒe.yuËËe.tk ƒtÞtuxufT™tì÷tuS ¼ýtððttk

ytðu Au. yŒtðtŒ, htsftux y™u ðÕÕ¼rðãt™„htk ƒe.yuËËe./yu.yuËËe. (…tk[ ð»to ELxe„úuxuz) ƒtÞtuxufT™tì÷tuS™t

ftìËo þY fhðttk ytðu÷t Au. ELxh™ìþ™÷ ÷uð÷u ƒtÞtuxufT™tì÷tuS™tu su ftuËo [t÷u Au ‚uðtu ftuËo fýtoxf™e ftì÷uòutk þY ÚtÞtu

Au. ƒe.yuËËe. (rs™urxõMk), ƒe.yuËËe. (ƒtÞtuxufT™tì÷tuS) suðt ÷uxuMx yÇÞtË¢tu çkU„÷tuhtk þY ÚtÞt Au.

™tufhe y™u ÔÞðËtÞ™e ‚ftu :

ƒtÞtuxufT™tì÷tuStk ƒe.yuËËe. fÞto …Ae MftÞ EÍ Ä r÷rx sux÷e ‚ftu ™tufhe y™u ÔÞðËtÞ txu Au. Vqz ELzMxÙe

Ã÷tLx ƒe®z„, Ëez xufT™tì÷tuS, rzxhsLx ELzMxÙe, urzf÷ ËtÞLË, htu„«r‚fthf‚t y™u nuÕÚt ËtÞLËeÍ suðtk y™uf

ûtuºttutk rhË[o ðfo™e ‚ftu Au. Ëtht …„th ËtÚtu™e ™tufhe y™u ÔÞðËtÞ txu ƒtÞtuxufT™tì÷tuS™tu ftuËo …ËkŒ fhòu.

¼khíkkt ykðu÷ çkkÞkuxuf Mfq÷ :

• Mfq÷ ykìV ÷kEV MkkÞLMk, niËhkçkkË ÞwrLkðŠMkxe, niËhkçkkË.

• sið «kiãkurøkfe (xufLkku÷kuS) Mfq÷, su. yuLk.Þw., Lkðe rËÕne.

• hkSð økktÄe sið «kiãkurøkfe fuLÿ, ríkÁyLktíkÃkwh, fuh÷.

ykþk kºk MkðoÔÞkÃke rþûkýkt hnu÷wt Au.

69

• EÂLMxxâqx ykìV furf÷ xufTLkkì÷kuS, wtçkE, nkhk»xÙ.

• ykrÛðf Sðrð¿kkLk íkÚkk suLkurxf yuÂLsrLkÞ®høk rð¼køk, S. çke. Ãktík f]r»k ykiãkurøkfe MktMÚkk, ÃktíkLkøkh

• Ãke.E.yuMk. EÂLMxxâqx ykìV xufLkku÷kuS, çkUø÷kuh.

• kE¢kuçkkÞku÷kuS yLku çkkÞkuxufLkkì÷kuS rð¼køk, yu.yuMk.rðï rðãk÷Þ, ðzkuËhk, økwshkík.

• ©e yu.yuz.ðehkýe MkkÞLMk fku÷us, hksfkux, økwshkík.

• çkkÞkuxufLkkì÷kuS ¼ðLk, økwshkík ÞwrLkðŠMkxe, yËkðkË, økwshkík.

5 ð»ko : yu.yuMkMke./ yu.xuf. / yu.yuMkMke. çkkÞkuxufLkku÷kuS

yk «kuøkúk Sðrð¿kkLk yÚkðk rð¿kkLk MktçktÄe MLkkíkffûkkLkku rðãkÚkeo ykkt «ðuþÃkheûkk ykÃke þfu Au. yk fkuMko kxu

çku wÏÞ «ðuþÃkheûkk yku÷ EÂLzÞk çkkÞkuxufTLkkì÷kuS íkhVÚke ÷uðkÞ Au. 500 Mkexku WÃk÷çÄ Au yLku 32 MktMÚkkykukt yk

«ðuþÃkheûkk ÷uðkkt ykðu Au. çkeS «ðuþÃkheûkk ykE.ykE.xe. suðe MktMÚkkykukt «ðuþ ÷uðk kxu MktÞwõík Ãkheûkk ÷uðkÞ Au.

Ëuþ¼h™e Þwr™ðr‚oxeykukt [k÷Œk yu.yu‚‚e. ƒkÞkuxuf™ku÷kuSkt …úðuþ u¤ððk kxu yuf xuMx ÞkuòÞ Au. su

fBƒkELz ƒkÞkuxuf™ku÷kuS yuLxhL‚ yufÍk (CBEE) Œhefu yku¤¾kÞ Au. Ëuþ¼hkt ™¬e fhu÷kt fux÷ktf MÚk¤kuyu yk

…heûkk ÞkuòÞ Au. yk …heûkk nuX¤ yu.yu‚‚e. yu„úefÕ[h, yu.yu‚‚e. ƒkÞkuxuf y™u yu.xuf. ƒkÞkuxufkt …úðuþ u¤ðe

þfkÞ Au. rËÕne ÂMÚkrŒ sðknh÷k÷ ™nuY Þwr™ðr‚oxe (suyu™Þw) yk …heûkk™wt ykÞkus™ fhu Au.

…heûkk yk…ðk kxu rð¿kk™™k fkuE…Ûk rð»kÞkt 55 kf‚o ‚kÚku …k‚ ÚkÞk nkuðk òuEyu. …heûkk ƒkË Ëuþ™e fkuE…Ûk

kLÞ Þwr™ðr‚oxekt …úðuþ u¤ðe þfkÞ Au. …heûkk Ëuþ¼hkt ™¬e ÚkÞu÷kt 68 MÚk¤kuyu Þkuòþu. yuÃ÷efuþ™ Vkuo zuÃÞwxe

hSMxÙkh, suyu™Þw, ™ðe rËÕne-110067 …h 180 Yr…Þk™ku ƒuLf zÙkVx kuf÷ðkÚke yÚkðk Œku suyu™Þwyu ™¬e fhu÷e

Þwr™ðr‚oxeykuktÚke ¤e þfu Au. „wshkŒkt yu.yu‚. Þwr™ðr‚oxe y™u ‚hËkh …xu÷ Þwr™ðr‚oxe ‚kÚku suyu™Þwyu ‚nÞku„

‚kæÞku Au. yk kxu™e ðÄw rð„Œku suyu™Þw™e ðuƒ‚kEx (www.jnu.ac.in) …hÚke ¤e þfþu. yuÃ÷efuþ™kt fÞk fku‚o kxu

…heûkk yk…ðk™e Au Œu M…»x ÷¾ðwt.

Ãkeyu[.ze. çkkÞkuxufLkku÷kuS :

òu íku rhMk[o fhðk ktøkku Aku íku yuLkk kxu çkkÞkuxufLkkì÷kuSkt Ãkeyu[.ze. sYhe Au. Ãkeyu[.ze. kxu Vu÷kurþÃk

¤u Au. Lkkufhe Lkk fhðe nkuÞ yLku rhMk[o fheLku ykSrðfk fkððe nkuÞ íkku Ãkeyu[.ze. fhe þfkÞ Au. økux Ãkheûkk

(yuÂLsrLkÞ®høk økúìßÞwyux) Þw.S.Mke. su.ykh.yuV., Mke.yuMk.ykE.ykh., ykE.Mke.yu.ykh.kt Vu÷kurþÃkÚke «ðuþ ykMkkLkkÚke

u¤ðe þfkÞ Au. ¼khíkkt ykE.ykE.yuMk.Mke. suðe MktMÚkkykukt çke.yuMkMke. ÃkAe 6 ð»koLkku Ãkeyu[.ze. «kuøkúk fhkððkkt

ykðu Au.

www.admissionnews.com www.indiaedu.comwww.sucesseds.net www.jnu.ac.in

5.15 VkuhuMxÙe uLkusuLxLkku fkuMko fÞko ÃkAe ðLk yLku ÃkÞkoðhý ûkuºku ykf»kof fkhrfËeo

ykÄwrLkf MkÞkt ðLk yLku ÃkÞkoðhý «íÞu MktðuËLkþe÷íkkkt yLkuføkýku ðÄkhku ÚkÞku Au. Mkhfkhu ÃkÞkoðhýLke ò¤ðýe

kxu yLku ðLkkuLkk hûký kxu EÂLzÞLk VkuhuMx MkŠðMkLke h[Lkk fhe. yk MkuðkLkk yrÄfkheykuLke Ëhuf hkßÞkt rLkýqf fhðkkt

ykðu Au.

fkìÃkkuohux sqÚkku Ãký ÃkÞkoðhýLke ò¤ðýe kxu yZ¤f Lkkýkt ¾[uo Au. ÃkÞkoðhýLke ò¤ðýeLku MkksMkuðkLkk yuf ¼køk

íkhefu òuðkkt ykðu Au. kuxe ftÃkLkeykukt íkuLkk kxu yuf y÷kÞËku rð¼køk nkuÞ Au. òu íku ðLk ÃkÞkoðhý ytøkuLkku yÇÞkMk

fÞkuo nkuÞ íkku ykðe ftÃkLkeykukt yuÂõÍõÞwxeð íkhefu ykf»kof òuçk u¤ðe þfku Aku. VkuhuMx ìLkusuLx yÚkðk VkuhuMxÙe

ìLkusuLxLkku fkuMko yk kxu nkÚkðøkku ÚkE hnu Au. íku VkuhuMxÙe ìLkusuLxLkku fkuMko fÞkuo nkuÞ íkku ÃkÞkoðhý ûkuºku fkÞohík MðiÂåAf

MktMÚkkyku (N.G.O.)kt Ãký òuzkE þfku Aku.

VkuhuMxÙe ìLkusuLxLkk yÇÞkMkLke Mkð÷ík ¼khík MkhfkhLke EÂLzÞLk EÂLMxxâqx ykìV VkuhuMx ìLkusuLx (IIFM) ¾kíku

WÃk÷çÄ Au. ¼kuÃkk÷ ÂMÚkík yk MktMÚkk ¼khík MkhfkhLkk ðLk yLku ÃkÞkoðhý rð¼køk nuX¤ fkÞohík MðkÞ¥k MktMÚkk Au.

IIFM çku ð»koLkku Ãkqýo MkÞLkku ÃkkuMx økúìßÞwyux «kuøkúk ELk VkuhuMxÙe ìLkusuLxLkk LkkLkku fkuMko [k÷u Au. yk fkuMkoLku ykì÷

EÂLzÞk fkWÂLMk÷ ykìV xufTrLkf÷ yußÞwfuþLk (AICTE)Lke kLÞíkk ¤u÷e Au. fkuMkokt ÃkMktË ÚkÞu÷k rðãkÚkeoykuLku Mkhfkh

íkhVÚke MxkEÃkuLz ¤ðkÃkkºk Au.

ðrz÷kuLke Mkuðk fhðe yu ykÃkýku MkktMf]ríkf ðkhMkku Au.

70

MktMÚkkykuLkkt Lkk :

(1) EÂLzÞLk EÂLMxxâqx ykìV VkuhuMx ìLkusuLx, ¼kuÃkk÷ (www.iifm.ac.in)(2) y÷eøkZ wÂM÷ ÞwrLkðŠMkxe (www.amu.ac.in)(3) VkuhuMxÙe rhMk[o EÂLMxxâqx, ËnuhkËqLk (www.icfree.org)(4) EÂLzÞLk yìrøkúfÕ[h rhMk[o EÂLMxxâqx, rËÕne (www.iari.res.in)

The Chairperson, PGDFM, Admissions,Indian Institute of Forest Management, Nehrunagar, Bhopal-462003 (MP)

www.iifm.ac.in/admissionVkuhuMx rh‚[o ELMxexâwx Þwr™ðr‚oxe, ËnuhkËq™ :

fku‚o :

(1) yu.yu‚‚e. VkuhuMxÙe ‚ex : 38

ÞkuøÞŒk : f]r»k yÚkðk VkuhuMxÙe yÚkðk rð¿kk™ rð»kÞkt „úußÞwyuþ™ yÚkðk Œku ƒkux™e ‚kÚku „úußÞwyuþ™,

fuuMxÙe, SÞku÷kuS, uÚkuuxef‚, VeÍef‚, Íwyku÷kuSktÚke fkuE…Ûk yuf rð»kÞ nkuðku òuEyu.

(2) yu.yu‚‚e. ðwz ‚kÞL‚ yuLz xuf™ku÷kuS ‚ex : 38

ÞkuøÞŒk : VeÍef‚, furMxÙe y™u uÚkuuxef‚kt „úußÞwyuþ™ yÚkðk Œku VkuhuMxÙekt ƒe.yu‚‚e.™e rz„úe

(3) yu.yu‚‚e. yuLðkÞhuLx u™usuLx ‚ex : 38

ÞkuøÞŒk : ƒur‚f yÚkðk yuÃ÷kEz ‚kÞL‚™e fkuE…Ûk yuf ƒúkL[kt ºkÛk ð»ko „úußÞwyuþ™ yÚkðk Œku f]r»k fu

VkuhuMxÙekt „úußÞwyuþ™ yÚkðk Œku yuLðkÞhuLx ‚kÞL‚kt ƒe.E./ƒe.xuf.

(4) …kuMx kMxh rzÃ÷kuk E™ ™u[h÷ rh‚ku‚o u™usuLx ‚ex : 24, ‚Þ : 1 ð»ko

ÞkuøÞŒk : yu‚.yu‚.‚e.

…úðuþ …heûkk™k kfo : …úðuþ …heûkkkt ‚kkLÞ ð„o kxu 50% y™u yu‚‚e/yu‚xe ð„o kxu 45% kfo …úkÃŒ fhu÷

nkuÞ Œuðk rðãkÚkeoyku …úðuþ kxu yhS fhe þfu Au.

…heûkk ‚uLxh : ËunhkËq™, sƒ÷…wh, ƒutø÷kuh, f÷f¥kk, [tËe„Z, rËÕne, ÷¾™W, òuÄ…wh, rþ÷k, hkt[e, fkuEBƒŒwh

y™u òuhnx.

fuðe heŒu fhþku yhS ? : yhS…ºkf ELMxexâwxkt ÂMÚkŒ Þwr™Þ™ ƒutf ykuV EÂLzÞk™e þk¾k …hÚke …úkÃŒ fhe þfkÞ

Au. yufÚke ðÄkhu fku‚okt …úðuþ u‚ððk y÷„ y÷„ Vkuo ¼hðk™kt hnuþu. yhS…ºkf y™u òÛkfkhe ƒw÷urx™

www.fri.icfre.gov.in …hÚke …Ûk zkW™÷kuz fhe þfkÞ Au.

Forest Research Institute (Deemed) University,POIPI, Kaulgarh Road, Dehradun - 248 195.

5.16 NIFT fiıÂfi· ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ ŒıÂfi Àı¿fiÎı·Îı∞

NIFT ±ı ¤Îfl÷ Áfl¿ÎflfiÎ ÀıZÎÀÎ¥· ‹_hÎη›fiÎ fiıΩ Ëı «Î·÷Ì ŒıÂfi Àı¿fiÎı·Îı∞fiÌ ±√˛√H› Á_V◊Î »ı. NIFT‹Î_

ÏÕÎ¥fi, ‹ıfiı…‹ıLÀ ±fiı Àı¿fiÎı·Îı∞fiÎı ÏhΉıHÎÌ Á_√‹ ◊›ı·Îı »ı. ŒıÂfifiÌ ÿÏfi›Î …ıÀ·Ì fl_√Ìfi »ı, ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ ’HÎ NIFTfiÎ

¿ÎıÁ˝ ‰‘Îflı Á_√Ìfi »ı. ŒıÂfifiÌ ÿÏfi›Î‹Î_ µFF‰‚ ±fiı ŒıÂfiı⁄· ¿ÎflÏ¿ÿa ⁄fiΉ‰Î ¥E»÷Î ›‰¿-›‰÷̱Îı‹Î_ ±Î¤fiı

±Î_⁄‰ÎfiÌ ‹Ëk‰¿Î_ZÎÎ, ÿÏfi›Î ’fl »‰Î¥ …‰ÎfiÌ ¨ÕÌ _¬fiÎ, ÷̉˛ ±‰·Îı¿fi „@÷, fi‰Î ’˛‰ÎËÎıfi_ ’Ò‰Î˝fi‹Îfi ¿fl‰ÎfiÌ º„WÀ,

Àı¿fiÌ¿· ‹Î¥LÕ ÷ı‹… Á…˝fi„@÷ …ı‰Î ‹Ëk‰fiÎ √HÎÎı ¬Ò⁄ … …wflÌ »ı.

NIFTfiÌ ¿Îı·ıΩı —-NIFTfiÌ Á‹√˛ ¤Îfl÷‹Î_ ÁÎ÷ ¿Îı·ıΩı »ı. ÏÿSËÌ, ‹_⁄¥, ¿Îı·¿kÎÎ, ˈƒÎ⁄Îÿ, ⁄ıÓB·Îıfl, «ı¯ÎÎ¥ ÷ı‹… √…flÎ÷‹Î_ √Î_‘Ìfi√fl

¬Î÷ı NIFTfiÌ ¿Îı·ı… ±Î‰ı·Ì »ı. Á‹√˛ ÿı‹Î_ √Î_‘Ìfi√flfiÌ ¿Îı·ı… ’˛◊‹ V◊Îfi ‘flΉı »ı.

NIFTfiÌ ±√I›÷Î —-NIFT‹Î_ ’˛‰ı ‹ı‚‰‰Îı ±ıÀ·ı “Á‹› Áı ±Î√ı «·fiΔ …ı‰Ì √Έfl‰w’ ‰Î÷ ⁄fiı »ı. NIFTfiÌ ÏÂZÎHÎ ±Î’‰ÎfiÌ ’©Ï÷

±fiı ÷η̋fiı ŒıÂfi …√÷fiÌ ¿Îı¥’HÎ Á_V◊Î ’Õ¿ÎflÌ Â¿ı ÷ı‹ fi◊Ì. NIFTfiÎ ⁄‘Î … ¿ÎıÁ˝ ÁÎflÎ »ı. NIFT‹Î_ ±P›ÎÁ ’ÒHν

¿›Î˝ ⁄Îÿ fiÎı¿flÌfiÌ Ï‰’· ÷¿Îı µ’·O‘ »ı, ±·⁄kÎ ÷‹ı ±ÎÏ◊˝¿ flÌ÷ı Á©fl ËÎı‰ ÷Îı ÷‹ÎflÎı ’Îı÷ÎfiÎı ‹ıL›Œı@«flŸ√ ’˛Îı…ı@À

Âw ¿flÌfiı ÷‹ÎflÎ …ı‰Î ÿÁfiı fiÎı¿fḻı flÎ¬Ì Â¿Îı ±ıÀ·Ì ‹ÎıÀÌ ¿‹ÎHÎÌ ◊¥ ¿ı »ı.

«íÞuf kxu MkkLk íkf yu ÷kufþkneLke fhkuzhßsw Au.

71

’˛‰ı ’©Ï÷ —-

NIFTfiÎ ’˛‰ıÂfiÌ ΩËıflÎ÷ Á΋ÎL› flÌ÷ı ÏÕÁıQ⁄fl ‹ÎÁ‹Î_ ±Î‰ı »ı. NIFTfiÌ ¿Îı·ıΩı‹Î_◊Ì ’˛‰ı ŒÎı‹˝ ‹‚ı »ı ±◊‰Î

‰ı⁄ÁÎ¥À ’fl◊Ì ‹ı‚‰Ì ¿Λ »ı. NIFT ¶ÎflÎ ’˛‰ı ’flÌZÎÎ ·ı‰Î› »ı. ’˛‰ı ’flÌZÎ΋Î_◊Ì Short List ¿flı·Î µ‹ıÿ‰ÎflÎıfiı

ÏÁE›±ıÂfi ÀıVÀ ±fiı √˛’ ÕÌV¿Âfi ‹ÎÀı w⁄w ¥LÀflT›‹Î_ ⁄Îı·Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. µ‹ıÿ‰ÎflfiÌ ŒıÂfi ±_√ıfiÌ ΩHοÎflÌ, flÁ, vÏ«,

±ÎI‹Ï‰rÎÁ, ŒıÂfi ±_√ıfiÎ A›Î·Îı, ±Ï¤√‹ ω√ıflı …ı‰Ì ⁄Î⁄÷ÎıfiÌ «¿ÎÁHÎÌ ¥LÀflT› ¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

fiÎıÓ‘ —- ·ıϬ÷ ’flÌZÎ΋Î_ ±ÎıO…ı@À̉ ’˛¿ÎflfiÎ ’˛ëÎı ËÎı› »ı, fiı√ıÀ̉ ‹ÎÏ¿Ù√ ÏÁVÀ‹ fi◊Ì.

NIFTfiÎ ±P›ÎÁø‹Îı ±fiı ÷ıfiÌ ’˛‰ı ’ÎhÎ÷Î

ø‹ ±P›ÎÁø‹ ’˛‰ı ·Î›¿Î÷

1. UG ’˛Îı√˛Î‹ ¥fi ÏÕÎ¥fi 10Ü2 ’ÎÁ ±◊‰Î ‹ÎL› ÏÕM·Îı‹Î (3-4) ‰Ê˝ ¿flı·_

(1) ŒıÂfi ±ıLÕ ±ı’fl·, (2) ŒıÂfi ±ıLÕ ÀıZÎÀÎ¥·, ËÎı‰_ Ωı¥±ı.

(3) ŒıÂfi ±ıLÕ ·Î¥Œ VÀÎ¥· ±ıÁıÁflÌ,

(4) ŒıÂfi ±ıLÕ ¿ÎıQ›Ïfi¿ıÂfi

2. UG ’˛Îı√˛Î‹ ¥fi ŒıÂfi Àı¿fiÎı·Îı∞ ŒÌÌ@Á, ¿ı‹ıVÀˇÌ ±fiı ‹ıJÁ ÁÎ◊ı ‘ÎıflHÎ-12 ’ÎÁ

(±P›ÎÁø‹fiÎı Á‹›√΂Îı 4 ‰Ê˝) ¿flı· ËÎı‰_ Ωı¥±ı.

3. PG ’˛Îı√˛Î‹ ¥fi ŒıÂfi ‹ıfiı…‹ıLÀ √˛ıF›±ıÀ ±◊‰Î ÏÕM·Îı‹Î ¥fi ±ıÁıÁflÌ ŒıÂfi ÏÕÎ¥fi

(VfiÎ÷¿ ’»Ì 2 ‰Ê˝) (NIFT‹Î_◊Ì ¿flı·_ ËÎı‰_ Ωı¥±ı.)

4. PG ’˛Îı√˛Î‹ ¥fi ŒıÂfi Àı¿fiÎı·Îı∞ B.E./B.Tech. (ÀıZÎÀÎ¥SÁ/±ı’fl·/Ï‹¿ıfiÌ¿·/¥LÕ.

±ı„L…./’ ˛ Î ıÕ¿Âfi ±ı„L…./¿Î ıQM› Àfl/¥LŒ‹ı ˝Âfi

Àı¿fiÎı·Îı∞)fiÌ ÏÕ√˛Ì ËÎı‰Ì Ωı¥±ı.

5.17 ¿Îı’Îı˝flıÀ ZÎıhÎı ¿ÎflÏ¿ÿa (MBA)

±Î…fiÎı …‹ÎfiÎı Àı¿fiÎı·Îı∞fiÎı »ı. Àı¿fiÎı·Îı∞fiΠω¿ÎÁfiı ’ÏflHÎ΋ı ±Î…fiÎı ±Î‘Ïfi¿ ›√ ±ÎÏ◊˝¿ ›√‹Î_ ⁄ÿ·Î¥ √›Îı

»ı. …ıfiÎ ’ÏflHÎ΋ı ‰Ë̉ÀÌ ZÎıhÎı ¿Î⁄ı· ›‰¿-›‰÷̱ÎıfiÌ …O⁄fl ‹Î_√ ∂¤Ì ◊¥ »ı. fiıÂfi· ÷◊Î ‹SÀÌfiıÂfi· ¿o’fi̱ÎıfiÎ

ÁŒ‚ Á_«Î·fi ‹ÎÀı ¿<‚ ‰Ë̉À¿÷ν±ÎıfiÌ ‹Î_√fiı ’ËÎıÓ«Ì ‰‚‰Î ›Ïfi‰ÏÁ˝À̱Îı ÷◊Î ÷ıfiı Á_·Bfi Á_V◊αÎı ¶ÎflÎ ‹ıfiı…‹ıLÀfiÎ

¬ÎÁ ¿ÎıÁaÁ «·Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. …ıfiÌ Ï‰√÷‰Îfl ‹ÎÏË÷Ì fiÌ«ı ’˛‹ÎHÎı »ı.

I.I.M. :- I.I.M. ¥„LÕ›fi ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ ‹ıfiı…‹ıLÀ ±ı ¤Îfl÷ Áfl¿Îfl ¶ÎflÎ V◊Î’ı·Ì ÿıÂfiÌ fi_⁄fl ‰fi ‹ıfiı…‹ıLÀ

¥LVÀÌÀuÀ »ı. Á‹√˛ ¤Îfl÷ ÿı‹Î_ I.I.M.fiÌ ‹ÎhÎ » ¿Îı·ıΩı »ı. …ı fiÌ«ı ’˛‹ÎHÎıfiÎ ÂËıflÎı‹Î_ ±Î‰ı·Ì »ı — (1) ±‹ÿΉÎÿ,

(2) ¿Îı·¿kÎÎ, (3) ·¬fiΈ, (4) ⁄ıÓB·Îıfl, (5) ¥LÿÎıfl, (6) ¿ÎıÏ¿ÎıÕ. ±Î » ¿Îı·ıΩı ’ˆ¿Ì ±‹ÿΉÎÿ I.I.M.fi_ ±Î¿Ê˝HÎ ±fiı

ÿ⁄ÿ⁄Îı ÁωÂıÊ »ı. I.I.M.‹Î_ ’˛‰ı ‹ı‚‰‰Î ‹ÎÀı CAT (¿Îı‹fi ±ıÕ‹ÌÂfi ÀıVÀ) ’ÁÎfl ¿fl‰Ì ’Õı »ı. CATfi_ ŒÎı‹˝ ¤fl‰Î

‹ÎÀı ¿Îı¥’HÎ Âά΋Î_ ⁄ı«·fl ÏÕ√˛Ì ‘flΉ÷Î ËÎı‰Î Ωı¥±ı. B.Sc., B.E., B.Tech., BAMS, BHMS, MBBS, B.Pharm.

ω√ıflı …ı‰Ì ÏÕ√˛Ì ‘flΉ÷Î µ‹ıÿ‰ÎflÎıfiı I.I.M.fi_ ±Î¿Ê˝HÎ flèÎ_ »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı I.I.M.‹Î_◊Ì MBA ¿flı· VÀ<ÕLÀfiÌ ‹SÀÌfiıÂfi·

¿o’fi̱Îı, ¿Îı’Îı˝flıÀ Áı@Àfl‹Î_ …⁄flÌ ‹Î_√ »ı. ¿Îı‹Á˝ ±fiı ±ÎÀÛ˚ÁfiÎ VfiÎ÷¿ÎıfiÌ ÁÎ’ıZÎı ±ı„L…Ïfi›flÎı ±fiı ±L› ÁΛLÁ √˛ıF›±ıÀ˚Á

±Î ’flÌZÎ΋Î_ ‰‘ ‹ıÿÎfi ‹ÎflÌ Â¿ı »ı ±fiı ÁΛLÁ ÂάÎfiÎ VfiÎ÷¿ÎıfiÌ ’λ‚ MBAfiÌ ÏÕ√˛Ì µ‹ıflΛ I›Îflı ÷ı ZÎıhÎ 22 ¿ıflıÀ

ÁÎıfi_ ⁄fiÌ Ω› »ı.

MBA‹Î_ ’˛‰ı ‹ı‚‰‰Î ‹ÎÀı —

√…flÎ÷ flÎF›‹Î_ ±Î‰ı·Ì I.I.M.fiÌ ¿Îı·ı…‹Î_ ’˛‰ı ‹ı‚‰‰Î ‹ÎÀı CAT‹Î_ ’ÎÁ ◊‰_ …wflÌ »ı.

I.I.M. ÏÁ‰Î›fiÌ √…flÎ÷fiÌ ¿Îı·ıΩı‹Î_ ’˛‰ı ‹ÎÀı √…flÎ÷ ¿Îı‹fi ±ıLÀˇLÁ ÀıVÀ (GCET) ±Î’‰Ì ’Õı »ı. ±Î ’flÌZÎÎ

…^fi-…\·Î¥‹Î_ ›ÎıΩ› »ı. GCET‹Î_ ±ı’Ì›fl ◊‰Î ‹ÎÀı ¿Îı¥’HÎ ⁄˛ÎL«‹Î_ 50Ñ ÁÎ◊ı √˛ıF›±ıÂfi ËÎı‰_ Ωı¥±ı. »ıS·Î ‰Ê˝fiÌ

’flÌZÎÎ ±Î’‰ÎfiÌ ⁄Î¿Ì ËÎı› ÷ı ωzÎ◊a±Îı ’HÎ GCETfi_ ŒÎı‹˝ ¤flÌ Â¿ı »ı.

√…flÎ÷ flÎF›‹Î_ MBAfiÌ 72◊Ì ‰‘ ¿Îı·ıΩı »ı.

íktËwhMík Mkks yu MkV¤ Mkks Au.

72

√…flÎ÷ flÎF›fiÌ ⁄ËÎfl MBA ¿fl‰Î ‹ÎÀı —¥„LÕ›fi ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ Àı¿fiÎı·Îı∞ (IITS) ±fiı ¥„LÕ›fi ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ ÁΛLÁ (IISC) …ı‰Ì Á_V◊αÎı‹Î_ «Î·÷Î

‹ıfiı…‹ıLÀfiÎ ±P›ÎÁø‹‹Î_ ’˛‰ı ‹ı‚‰‰Î ‹ÎÀı Ωı¥LÀ ‹ıfiı…‹ıLÀ ±ıLÀˇLÁ ÀıVÀ (JMET) ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. …ı‹Î_ ωiÎÎfi,

±ı„L…Ïfi›flŸ√, Àı¿fiÌ¿·, ¿ÚÏÊ, ŒÎ‹˝ÁÌ ‰√ıflı ÂάÎfiÎ VfiÎ÷¿Îı ’˛‰ıÂ’ÎhÎ »ı. ¿Îı‹Á˝ ±fiı ¥¿ÎıfiÎıÏ‹@ÁfiÎ ±fiVfiÎ÷¿Îı ’HÎ

JMET ±Î’Ì Â¿ı »ı.

5.18 DOEACCfiÌ ’flÌZÎαÎı

DOEACCfi_ ’ÒHν fi΋ »ı ÕÌ’ÎÀÛ‹ıLÀ ±ÎıŒ ¥·ı¿ÀˇÎıÏfi@Á ±ıøıÕÌÀıÂfi ±ÎıŒ ¿ÎıQM›Àfl ¿ÎıÁ˝.

O, A, B ±fiı C ±ı‹ «Îfl ±·√-±·√ ·ı‰·fiÌ ’flÌZÎÎ ·ı‰Î› »ı. DOEACCfiÌ ’flÌZÎ΋Î_ ⁄ıÁ‰Î ‹ÎÀı ±√ε◊Ì

fl∞VÀˇıÂfi ¿flÎT›Î ⁄Îÿ ωzÎ◊a±Îı ’Îı÷ÎfiÌ ·Î›¿Î÷ ‹…⁄fiÎ ·ı‰·fiÌ ’flÌZÎ΋Î_ ⁄ıÁÌ Â¿ı »ı.

DOEACCfiÌ ’flÌZÎÎ ‰Ê˝‹Î_ ⁄ı ‰¬÷ flÎWÀˇÌ› ¿ZÎαı ›ÎıΩ› »ı. ΩL›±ÎflÌ ±fiı …\·Î¥‹Î_ ›ÎıΩ÷Ì ±Î ’flÌZÎÎfiÌ

ΩËıflÎ÷ ‹ÎÀı ‰÷˝‹Îfi’hÎ ‰Î_«÷Î flËı‰_ Ωı¥±ı.

DOEACCfiÎ fl∞VÀˇıÂfi ÷◊Î ŒÎı‹˝ ±_√ı ÷‹fiı fiÌ«ıfiÎ Áflfi΋ı ’hÎT›‰ËÎfl ¿ı ¥-‹ı¥· ¿ı Œı@Á ¿ı ŒÎıfi ¿ı ‰ı⁄ÁÎ¥À

¶ÎflÎ ΩHοÎflÌ ’˛ÎM÷ ¿flÌ Â¿Îı »Îı.

DOEACC SOCIETYAn Autonomous Body of Ministry of Communications and

Information Technology, Government of India,5, CGO Complex, New Delhi - 110 003.

Phone : (011) 24363330-31-32, Fax : (011) 24363335E-mail : doeacc@doeernet.in, Website : www.doeacc.org.in

…\ÿÎ …\ÿÎ ·ı‰·fiÌ ’flÌZÎÎ ±fiı ·Î›¿Î÷fiÎı «ÎÀÛ‘O’ ·ı‰· ‘ÎıflHÎ-12 Ü ¿ÎıQM›Àflfi_ iÎÎfi ±◊‰Î ‘ÎıflHÎ-10 Ü I.T.I./ÏÕM·Îı‹Î Ü ¿ÎıQM›Àflfi_ iÎÎfi

‘A’ ·ı‰· √˛ıF›±ıÀ ’ÒHν ¿›Î˝ ⁄Îÿ ±ı¿ ‰Ê˝fiÎı ¿ÎıQM›ÀflfiÎ ¿Î›˝fiÎı ±fi¤‰ ±◊‰Î ‘O’ ·ı‰·fiÌ ’flÌZÎÎ ’ÎÁ ÷◊Î

Áfl¿Îfl ‹ÎL› ’Îı·ÌÀı¿fiÌ¿ ±ı„L…Ïfi›flŸ√fiÎı ÏÕM·Îı‹Î ¿ÎıÁ˝

‘B’ ·ı‰· ‘A’ ·ı‰·fiÎı ¿ÎıÁ˝ ¿flı· ËÎı› ÷◊Î ¿ÎıQM›Àfl ZÎıh΋Î_ ⁄ı ‰Ê˝fiÎı ±fi¤‰ ±◊‰Î PGDCA ’ÎÁ ¿flı· ËÎı›.

‘C’ ·ı‰· ‘B’ ·ı‰·fiÌ ’flÌZÎÎ ’ÎÁ ¿›Î˝ ⁄Îÿ ¿ÎıQM›Àfl ZÎıh΋Î_ ÿÎıœ ‰Ê˝fiÎı ±fi¤‰ ±◊‰Î M.Sc. (Maths/Stat)±◊‰Î B.E./B.Tech. ËÎı›.

5.19 Äku-12 (MkkÞLMk)Lkk rðãkÚkeoyku kxu nkuŠxfÕ[hLke nrhÞk¤e fkhrfËeo W¥k rðfÕÃk Ëþkoðu Au.

f]r»k WíÃkkËLkku yLku nkuŠxfÕ[hLkk ÔÞðkMkÞkt ¾qçk fkýe hnu÷e Au. ¾kMk fheLku MkkÞLMkLkk rðãkÚkeoyku kxu yk ûkuºk

ykþkLkwt yuf Lkðwt rfhý ÷ELku ykÔÞwt Au. su rðãkÚkeoyku økúkBÞ rðMíkkhktÚke ykðu Au. suyku Äku.12kt MkkÞLMk MkkÚku ¼ÛÞk

Au. íkuyku f]r»k ytøkuLkku sqs yLkw¼ð Ähkðíkk nkuÞ íkku nkuŠxfÕ[h V÷kurhfÕ[h xeMÞwfÕ[h ðøkuhu þk¤kykukt rLk»ýktíkkuLke ntuþk

sYh hnu Au.

fuLÿ yLku hkßÞ Mkhfkhku Ãký þkf¼kS yLku V¤kuLkk WíÃkkËLk yLku rðfkMk kxu rðrþü yuøkúeyuûÃkxo ÍkuLk Q¼k fhe

hne Au. Ãkkur÷-nkWMk, LkuxnkWMk yLku MÃku~Þ÷ ÷kuxLk ykuV rMkÍLkkt rðrðÄ «fkhLkk V¤ku yLku þkf¼kS çkkhukMk Wøkkzðkkt

ykðu Au. yk WíÃkkËLkLku ðirïf çkòhkt ktøk wsçk Ëh rnLku ðu[ðkkt ykðu Au. fux÷kf ÃkðoíkeÞ rðMíkkhkukt yk «fkhLke

«ð]r¥k [k÷e hne Au. íkksuíkhkt ykuøkuorLkf nkuŠxfÕ[h LkkLke LkrðLk «þk¾k Ãký WËT¼ðe Au. su nk÷ ykuøkuorLkf «fkhLkk

WíÃkkËLkLke ËuþeÞ yLku yktíkhhk»xÙeÞ kfuoxkt Mkkhe ktøk Au. ÷uLzMfuÃkLke rzÍkELkkt Ãký ¾kMMkwt ðirðæÞ ykðe økÞwt Au. su

nuX¤ kuxk xkWLkþeÃk nkuxuÕMk fkuÃkkuohux ykurVMkku, ði¼ðe çktøk÷kykukt ÷uLzMfuÃkªøk rðþu»k¿kkuLke sYh Ãkzíke nkuÞ Au.

Äku.-12 (MkkÞLMk) ÃkkMk ÚkÞu÷k rðãkÚkeoyku B.Sc. (nkuŠxfÕ[h)Lkku yÇÞkMk fhe þfu Au. kuxk¼køkLke ÞwrLkðŠMkxeykuLku

ÃkkuíkkLke y÷øk «ðuþ Ãkheûkk nkuÞ Au. B.Sc. yuøkúefÕ[h yÚkðk B.Sc. (nkuŠxfÕ[h)Lkk rðãkÚkeoyku M.Sc. «kuøkúkkt

òuzkE þfu Au. EÂLzÞLk fkWÂLMk÷ Vkuh yuøkúefÕ[h heMk[o (KAR) «ðuþ Ãkheûkk khVík «ðuþ yÃkkðu Au. yk ytøku yku÷

EÂLzÞk Äkuhýu Ãkheûkk ÷uðkkt ykðu Au. íÞkhçkkË Ph.D. MkwÄeLkku yÇÞkMk ÚkE þfu Au.

ykðLkkhe ÃkuZe kxu rðrðÄ íkf Q¼e fhðe yu yksLke ÃkuZeLke wÏÞ sðkçkËkhe Au.

73

økwshkíkkt LkðMkkhe yuøkúefÕ[h, ÞwrLkðŠMkxekt B.Sc. (nkuŠxfÕ[h)Lke 26 çkuXfku Au. ßÞkhu M.Sc. Lke 16 çkuXfku

Au. yk WÃkhktík Lke[uLke ÞwrLkðŠMkxeykukt B.Sc. nkuŠxfÕ[hLkwt «rþûký ykÃkðkkt ykðu Au.

1. yk[kÞo yuLk. S htøkk yuøkúefÕ[h ÞwrLkðŠMkxe, hksuLÿLkøkh, niËhkçkkË-500030

2. sðknh÷k÷ Lknuhw f]r»k rðï rðãkÃkeX, yÄhík÷k, sçk÷Ãkwh-482004 (.«.)

3. zkp. çkkçkk Mkknuçk yktçkuzfh Mkkðtík fkufý f]r»k rðãkÃkeX, ËkÃkku÷e, rs.híLkkøkehe-415712

4. nkík Vq÷u f]r»k rðïrðãk÷Þ, hknwhe-413722, nkhk»xÙ

5. zkp. «òçkhkLk Ëuþw¾ f]r»k ÞwrLk., f]r»kLkøkh, yfku÷k-444104, nkhk»xÙ

yk WÃkhktík Lke[u Ëþkoðu÷ ÞwrLkðŠMkxektÚke f]r»k, f]r»k xufLkku÷kuS, nkuŠxfÕ[h, VkuhuMxÙe ðøkuhuLkk MLkkíkfkuLku (nkuŠxfÕ[h)Lkku

yÇÞkMk WÃk÷çÄ Au : (1) yÕnkçkkË yuøkúefÕ[h ÞwrLk. yÕnkçkkË, (2) çkLkkhMk rnLËw ÞwrLkðŠMkxe, ðkhkMkýe, (3) rçkh÷k

yuøkúe. fÕ[h ÞwrLk., hkt[e-834006, (4) Ãktòçk yuøkúefÕ[h ÞwrLkðŠMkxe, ÷wrÄÞkýk, (5) økku®ðË ðÕ÷¼ Ãktík ÞwrLk. ykuV

yuøkúefÕ[h, ÃktíkLkøkh, W¥khkt[÷, (6) EÂLzÞLk yuøkúefÕ[h rhMk[o ELMxexâqx, ÃkwLkk fuBÃkMk, Lkðe rËÕne, (7) ykurhMMkk

ÞwrLkðŠMkxe ykuV yuøkúefÕ[h yuLz xufLkku÷kuS, ¼wðLkuïh, (8) hksMÚkkLk yuøkúefÕ[h ÞwrLkðŠMkxe, rçkfkLkuh.

¼rð»ÞLke MðrLk¼ohíkk rþûkýLkk ÃkkÞk Ãkh ykÄkrhík Au.

ÿı‹Î_ ±Î‰ı· ÁıSŒ ŒÎ›fiÎLÁ ±ı„L…Ïfi›flŸ√/ŒÎ‹˝ÁÌ ¿Îı·ı…‹Î_ ÷‹Î‹ ±P›ÎÁø‹Îı‹Î_ÀuÂfi ŒÌ ‹ÎŒÌ(TFW)fiÌ ¤Îfl÷ Áfl¿ÎflfiÌ Ï‰ÏÂWÀ ›Îı…fiÎ

fkìtøkúuMk Lkuík]íððk¤e fuLÿ Mkhfkh îkhk RsLkuhe, VkoMke yLku xufrLkf÷ yÇÞkMk¢kt ykŠÚkf ÂMÚkrík Lkçk¤e yLku

Ÿ[k VeLkk ÄkuhýkuLku ÷eÄu yLkuf økwýð¥kk Ähkðíkk rðãkÚkeoyku yLÞ yÇÞkMk¢kt «ðuþ ÷uíkk níkk. ¼khík Mkhfkhu

RsLkuhe, VkoMkekt økwýð¥kk Ähkðíkk yLku ykŠÚkf heíku Lkçk¤k rðãkÚkeo/rðãkÚkeoLkeyku yLku rðf÷ktøk kxu MktMÚkkLke

5 xfk çkuXfkuLke ÔÞðMÚkk fhe Au sukt Yk. 4.5 ÷k¾Úke ykuAe ykðf Ähkðíkkt kçkkÃkkuLkk MktíkkLkku yk ÷k¼ u¤ðe þfþu.

yk ÞkusLkk kxu þnuhe rðMíkkhkt f÷ufxh ykìrVMkÚke yLku økúkBÞ rðMíkkhkt íkk÷wfk rðfkMk yrÄfkhe/ k÷Ëkh ÃkkMkuÚke

ykðfLkwt «kýÃkºk u¤ððkLkwt hnuþu.(MkhÃkt[, ík÷kxe íkÚkk Mkhfkhe fo[khe Vkuo Lktçkh 16 ykðfLkwt «kýÃkºk kLÞ

økýkþu Lknª.) ¼khík MkhfkhLke yk ÞkusLkkLku ÷eÄu økwshkíkLkk RsLkuhe rðãkþk¾kkt 4,400 yLku VkoMkekt 700

rðãkÚkeoykuLku ÷k¼ ÚkÞku Au.

√…flÎ÷‹Î_ Áfl¿ÎflÌ ±fiı V‰Ïfi¤˝fl ±ı‹ ⁄ı ’˛¿ÎflfiÌ ¿Îı·ıΩı »ı. Áfl¿ÎflÌ ¿Îı·ıΩı‹Î_ ‰ÎÏÊ˝¿ wÎ. 1,500/- …ıÀ·Ì ÀÎı¿fi

ŒÌ ¤fl‰ÎfiÌ ËÎı› »ı, F›Îflı ÁıSŒ ŒÎ›fiÎLÁ‹Î_ wÎ. 40,000/-◊Ì 65,000/- Á‘ÌfiÌ ‰ÎÏÊ˝¿ ŒÌ ¤fl‰ÎfiÌ ËÎı› »ı.

ÁıSŒ ŒÎ›fiÎLÁ ¿Îı·ıΩı‹Î_ ’˛‰ı ‹ı‚‰‰Î ¥E»÷ΠωzÎ◊a±Îıfiı µ’fl ‹…⁄fiÌ ŒÌ ¤fl‰Ì ŒflÏ…›Î÷ »ı. ±ÎÏ◊˝¿ flÌ÷ı

fi⁄‚Î ËÎı› ’fl_÷ ±P›ÎÁ‹Î_ ÷ı…V‰Ì ËÎı› ÷ı‰Î ωzÎ◊a±Îıfiı ŒÌ ‰√fl ÁıSŒ ŒÎ›fiÎLÁ‹Î_ ’˛‰ı ‹‚Ì Â¿ı ÷ı Ëı÷◊Ì ¿Îı·ı…fiÌ

¿<· ⁄ıÿÎıfiÎ 5Ñ ⁄ıÿÎı ’fl Ïfi—ÂS¿ ÏÂZÎHÎfiÌ ›Îı…fiÎ AICTE ¶ÎflÎ ±‹·‹Î_ ±Î‰ı· »ı.

Ïfi—ÂS¿ ÏÂZÎHÎfiÌ ›Îı…fi΋Î_ ΩıÕÎfiÎfl ¿Îı·ı…fiı 60 ωzÎ◊a±ÎıfiÎ ‰√˝‹Î_ ¿Îı¥’HÎ Ω÷fiÎ ‰‘ÎflÎfiÎ VÀÎŒ ‰√fl ±fiı

±L› ¿Îı¥ Âfl÷Îı ‰√fl 63 ωzÎ◊a±Îıfiı ±ı ‰√˝‹Î_ Á‹Î‰‰ÎfiÎ flËı »ı. ‰‘ÎflÎfiÎ 3 ωzÎ◊a±ÎıfiÌ ÀuÂfi ŒÌ ·ı‰ÎfiÌ

flËı÷Ì fi◊Ì. ±Î‹, ±Î V¿Ì‹‹Î_ ΩıÕÎfiÎfl ¿Îı·ı…fiı ¿<· ÁÌÀfiÎ 5Ñ ⁄ıÿÎı ‰‘ÎflÎfiÌ ¤fl‰Î ‹‚ı »ı. ±Î V¿Ì‹ Ëı ÷‹Î‹

±ı„L…Ïfi›flŸ√ ÷◊Î ŒÎ‹˝ÁÌ ¿Îı·ıΩı‹Î_ 5Ñ ÁÌÀ ’fl Á_’ÒHν ‹ıflÌÀ ‹…⁄ ·Î›¿ µ‹ıÿ‰ÎflÎıfiı ŒÌ ‰√fl ’˛‰ı ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰Âı.

“ŒÌ ‹ÎŒÌ ›Îı…fiΔfiı ¿ÎflHÎı ¿Îı¥ ¿Îı·ı…fiı ±ÎÏ◊˝¿ fi¿ÁÎfi …÷_ fi◊Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfiÌ ‹_…^fl ◊›ı·Ì ⁄ıÿÎı µ’flÎ_÷ 5Ñ ⁄ıÿÎı

‰‘ÎflÎfiÌ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

√…flÎ÷ Áfl¿Îfl ¶ÎflÎ ÀuÂfi ŒÌ ‹ÎŒÌ ›Îı…fiÎ Á‹›Áfl ›ÎıB› flÌ÷ı ·Î√ fi ¿fl‰Îfiı ¿ÎflHÎı √…flÎ÷fiΠωzÎ◊a-

ωzÎ◊afi̱Îı µk΋ ›Îı…fiÎfiÎ ·Î¤◊Ì ⁄ı ‰Ê˝ ‰_Ï«÷ flèÎÎ Ë÷Î. ˉı, Ωı¥LÀ ±ıÕÏ‹Âfi ¿Ï‹ÀÌ ŒÎıfl ’˛ÎıŒıÂfi· ¿ÎıÏÁ˝Á ¶ÎflÎ

±Î ›Îı…fiÎ ·Î√ ’ÎÕÌ ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı ±fiı ’˛‰ı ŒÎı‹˝‹Î_ ±Î ⁄Î⁄÷fiÎı µS·ı¬ ’HÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı· »ı. ’fl_÷ ±Î

›Îı…fiÎfiÌ ±’Òfl÷Ì ΩHοÎflÌfiı ¿ÎflHÎı CÎHÎÎ ·Î›¿ ωzÎ◊a±Îı ŒÌ ‹ÎŒÌfiÎ ·Î¤ √‹Î‰Ì flèÎÎ »ı.

±Î ›Îı…fiÎfiı ¿ÎflHÎı …wÏfl›Î÷‰Î‚ΠωzÎ◊a±Îıfiı ‰√fl ŒÌ±ı ¤HΉÎfiÎı ‹Îı¿Îı ÷Îı ‹‚ı … »ı, ÁÎ◊ı AICTE ¶ÎflÎ

‹_…^fl ◊›ı·Ì ¿<· ÁÌÀfiÌ 5Ñ ÁÌÀfiÎı «ÎıA¬Îı ‰‘ÎflÎı ◊Λ »ı, ’ÏflHÎ΋ı ‰‘ÎflÎfiÎ 5Ñ Ï‰zÎ◊a±ÎıfiÎı ’˛‰ı ’˛ë Ë· ◊Λ

»ı. ±ÎÂÎ »ı ¿ı flÎF› Áfl¿Îfl ±Î ›Îı…fiÎ ‹ÎÀı ‰‘ ’˛«Îfl-’˛ÁÎfl ¿flı ±fiı √…flÎ÷fiΠωzÎ◊a±Îıfiı ‰‘ ·Î¤ ±Î’ı.

74

6. ht»xÙeÞ «ðuþ …heûtt îtht «ðuþ

6.1 ytŠfxuõ[h/rzÍtE™ txu CEPT

„wsht‚ ¾t‚u ¼th‚™e rþûtý ûtuºtu ™ttkrf‚ ËkMÚttytu ytðu÷e Au :

• EÂLzÞ™ EÂLMxxâqx ytìV ì™usuLx - IIM (ƒu[÷h rz„úe ftuE …ý rð»tÞ ËtÚtu …Ae yuzTrþ™ ¤u.)

• ™ìþ™÷ EÂLMxxâqx ytìV rzÍtE™ - NID (Ätuhý 12 ftuE …ý «ðtn …Ae yuzTrþ™ ¤u)

• wÿt EÂLMxxâqx ytìV ftìBÞwr™fuþ™, yŒtðtŒ - MICA (ftuE …ý rð»tÞtk ƒu[÷h rz„úe Ähtð™th™u yuzTrþ™ ¤u.)

• ËuLxh Vtìh yuLðtÞh™uLx÷ Ã÷t®™„ yìLz xufT™tì÷tuS - CEPT fLMxÙõþ™ xufT™tu., EÂLxrhÞh rzÍtE™ y™u ytŠfxuõ[h

Ätuhý 12 rð¿tt™«ðtn ‚Útt y™wM™t‚f txu Es™uhe M™t‚f «ðuþ txu yhS fhe þfu Au.

• ™ìþ™÷ EÂLMxxâqx ytìV Vìþ™ xufT™tì÷tuS NIFT (Ätuhý 12 …Ae y™u ƒu[÷h rz„úe …Ae yuzTrþ™ ¤u.)

• EÂLMxxâqx ytìV Yh÷ ì™usuLx, ytýkŒ - IRMA (ƒu[÷h rz„úe …Ae yuzTrþ™ ¤u.)

„wsht‚™wk „tihð :

yŒtðtŒ yußÞwfuþ™ ËtuËtÞxeyu E.Ë. 1935tk ËuLxh Vtìh yuLðtÞh™uLx÷ Ã÷t®™„ yìLz xufT™tì÷tuS™e MÚtt…™t

fhu÷e. „wsht‚ Þwr™ðŠËxe htuz …h Þwr™ðŠËxe™t uE™ rƒ®Õz„ ‚hV s‚tk hM‚t™e Ëtu fM‚wh¼tE ÷t÷¼tE fìB…Ë ytðu÷wk

Au. CEPT yt fìB…Ëtk Au. rƒ®Õz„ ËtÞLË, fLMxÙõþ™ xufT™tì÷tuS, Ã÷t®™„ ytŠfxuf[h y™u EÂLxrhÞh rzÍtE™™t

rVÕztk ¼th‚™e ËtiÚte ©uc EÂLMxxâqx ‚hefu CEPT™wk ™t Au. su™u MðtÞ¥t Þwr™ðŠËxe ‚hefu™tu Œhßòu ¤u÷ Au.

ËuLxh Vtìh yuLðtÞh™uLx÷ Ã÷t®™„ yìLz xufT™tì÷tuS …tËu [th ftì÷uòu Au :

(1) Mfq÷ ytìV rƒ®Õz„ ËtÞLË yìLz xufT™tì÷tuS (2) Mfq÷ ytìV EÂLxrhÞh rzÍtE™

(3) Mfq÷ ytìV ytŠfxuf[h y™u (4) Mfq÷ ytìV Ã÷t®™„

yt [thtkÚte …nu÷e ºtý ftì÷uòutk 12 …Ae ƒu[÷h rz„úe Ëfût yÇÞtË¢tu [t÷u Au, ßÞthu Mfq÷ ytìV Ã÷t®™„

…tuMx „úìßÞwyux yux÷u fu ƒu[÷h rz„úe …Ae tMxh rz„úe Ëfût™t ftuuËo [÷tðu Au.

rzÃ÷tut E™ EÂLxrhÞh rzÍtE™

CEPT™e Mfq÷ ytìV EÂLxrhÞh rzÍtE™tk 12 …Ae …tk[ ð»to™tu rzÃ÷tut E™ EÂLxrhÞh rzÍtE™ ftuËo [t÷u Au.

yt ftuËotk ƒnu™tu ðÄthu hË Ähtðu Au. EÂLxrhÞh rzÍtE™™t ûtuºt™tu Íz…Úte rðftË ÚtE hÌttu Au. CEPT™tu yt ftuËo fÞto

…Ae ðÄw yÇÞtË txu ½ýt yurhft sðt™wk …ËkŒ fhu Au. yt ftuËo™u …ý ƒu[÷h rz„úe Ëfût ftuËo ‚hefu Ëhfthu tLÞ‚t

yt…u÷ Au.

ËuLxh Vtìh yuLðtÞh™uLx÷ Ã÷t®™„ yìLz xufT™tì÷tuS (CEPT), fM‚wh¼tE ÷t÷¼tE fìB…Ë, Þwr™ðŠËxe ƒË MxìLz

…tËu, Þwr™ðŠËxe htuz, ™ðhk„…wht, yŒtðtŒ 380 009. ðuƒËtEx : www.ceptindia.org

„wsht‚ MxwzLx txu :

fux÷tf™t ™tk yuðtu ÏÞt÷ Au fu NID y™u IIM™e su CEPTtk „wsht‚™t ƒnw ytuAt MxwzLx Au, …hk‚w yt

tLÞ‚t Ët[e ™Úte. (1) fLMxÙfþ™ xufT™tì÷tuS™t ftuËotk fw÷ 30 Ëex Au. yutkÚte 22 Ëex „wsht‚ HSC ƒtuzo™t MxwzLx

txu Au, 8 Ëex yLÞ ƒtuzo™t MxwzLx txu Au (2) EÂLxrhÞh rzÍtE™™t ftuËotk …ý 30tkÚte 22 Ëex „wsht‚ ƒtuzo™t MxwzLx

txu Au. (3) ytŠfxuf[htk fw÷ 40 Ëex Au. yutkÚte 30 Ëex „wsht‚™t MxwzLx txu Au.

s™h÷ fìxu„he txu : 50% «ìÂõxf÷™t tfoTË Ërn‚ 12 ™e …heûtttk sux÷t rð»tÞtu ntuÞ ‚u ‚t rð»tÞtu™t fw÷

tfoTË™t 50% fu ‚uÚte ðÄthu tfoTË ntuÞ ‚tu Vtìo ¼he þftþu.

y™t‚ fìxu„he txu : (1) SEBC™t WuŒðth txu 45% y™u (2) SC y™u ST fìxu„he™t WuŒðth txu

40% fu ‚u™tÚte ðÄthu tfoTË ntuÞ ‚tu CEPT™wk Vtìo ¼he þftÞ. Ëhfth™t r™Þ wsƒ Œhuf ftuËotk y™t‚ fuxu„he™e

Ëex Au.

„wsht‚ ƒtuzo ntuÞ ‚tu : CEPT™t y™u ytŠfxuf[h™t ftuËotk 75% Ëex „wsht‚ ƒtuzo™t MxwzLx txu Au.

fw÷ 800tkÚte (1) s™h÷ fìxu„hetk 400 tfToË, (2) SEBC txu 360 tfToË y™u (3) SC y™u ST fìxu„he

txu 320 tfToTË yÚtðt ‚u™tÚte ðÄthu tfoTË ntuÞ ‚tu CEPTtk y™u ytŠfxufxtk Vtìo ¼he þfþtu.

kiLk hk¾LkkhLku fËkrÃk frsÞku Úkíkku LkÚke.

75

12 rð.«.tk rVrÍõË, furMxÙe, ìÚË y™u yk„úuS™t íkÚkk MkkkLÞ «ðknkt rçkÍLkuþ uÚMk yÚkðk MxuxuÂMxõMk

rð»kÞ hk¾Lkkh kxu „wsht‚tk «tÃÞ ytŠfxuõ[h™tu yÇÞtË y™u ftì÷uòu™e rð„‚ :

Ätuhý 12 rð¿tt™ «ðtn íkÚkk MkkkLÞ «ðkn txu „wsht‚tk 2 + 5 = 7 ytŠf. ftì÷uòu ytðu÷e Au. …tk[ ftì÷uòu

ËuÕV VtE™tLË ‚Útt ƒu ftì÷uòu „ðuoLx Au.

NATA : (ytŠf. yuLxÙLË txu tºt NATA xuMx ÷uðt™wk þY fÞwO Au.) www.nata.inËuÕV VtR™tLË ytŠfxuõ[h ftì÷uòutk yìzrþ™ txu nðu ™ìþ™÷ yìÂÃxxâqz xuMx (NATA) ftWÂLË÷ ytŠfxuõ[h îtht

÷uðtþu, su™e rð„‚ ™e[u wsƒ Au :

• M. S. UNIVERSITY, ðztuŒht • CEPT - yŒtðtŒ • ËhŒth ðÕ÷¼¼tE EÂLMxxâqx ytìV xuf™tì÷tuS, ðtËŒ

• Ëtðosr™f ftì÷us ytìV yuÂLsr™Þhª„ yuLz xufT™tì÷tuS, Ëwh‚ • yu.ðe.ytE.E.ze. rðãt™„h • ©e RLŒw¼tE …thu¾

Mfq÷ ytìV ytŠfxuõ[h, ðe.ðe.…e. fìB…Ë, htsftux • ytŠfxuõ[h ftì÷us, ðztuŒht. • W¥kh økwshkík ÞwrLkðŠMkxe, Ãkkxý.

…heûtt txu™t Vtìo ftWÂLË÷™e ðuƒËtEx (www.nata.in) W…hÚte ztW™÷tuz ÚtE þfþu yÚtðt ‚tu …heûtt™t fuLÿtu

W…h sýtðu÷ ytŠfxuõ[h ftì÷ustkÚte u¤ðe þftþu.

…heûtt rðþu™e trn‚e ™e[u wsƒ Au :

xuMx ƒu ¼t„tk ÷uðtþu. sutk zÙtu#„™e ƒu f÷tf™e …heûtt nþu y™u íÞth ƒtŒ yuf f÷tf™e fBÃÞqxh ytÄtrh‚

ytì™÷tE™ xuMx yt…ðt™e hnuþu. fBÃÞqxh xuMxtk su™u Võ‚ tWË Âõ÷f fh‚tt Vtð‚wk nþu ‚uytu …ý Ënu÷tEÚte yt

ytì™÷tE™ xuMx yt…e þfþu. «ðuþ txu tfToMk™e „ý‚hetk ƒtht Ätuhý™t tfo ‚us ™txt xuMx™t …[tË …[tË xft

æÞt™u ÷uðtþu.

6.2 ™uð÷ ytŠfxuõ[h

™uð÷ yuÂLsr™Þ®h„, ƒe.xuf. ™uð÷ ytŠfxuõ[h : ™uð÷ ytŠfxuõx þçŒ ‚u™t ™ttk s …tu‚t™tu yÚto Ëòðe

Œu Au. ™uð÷ ytŠfxuõx yuf yuðt ÔÞðËtÞ ËtÚtu òuztÞu÷tu þçŒ Au su™u ƒnw ytuAe ÔÞÂõ‚ ytu¤¾u Au. yt ÔÞðËtÞ ™uð÷

ytŠfxuõ[h yuf y÷„ s ûtuºt Œþtoðu Au. yt ÔÞðËtÞ ËtÚtu Ëkf¤tÞu÷ ÔÞÂõ‚™wk ftÞo wÏÞíðu rþ… rzÍtE™ fhðe, rþ… fu

ƒtux, ˃he™ fu Mxeh suðt y™uf ŒrhÞtE sntòu™e rzÍtE™tu ‚iÞth fhðt™wk hnu Au, …Ae ‚u ÔÞðËtrÞf Ätuhýu ntuÞ fu

Ëu™t Ëwhûtt txu ™uðe™e sYrhÞt‚ wsƒ rzÍtE™ ‚iÞth fhðt™wk hnu Au.

‚ŒTW…htk‚ [oLxrþ…, ŒrhÞtE ytuE÷ / „ìË xìLfh, ft„tuoþe…, ¢wÍ ÷tE™Ëo ð„uhu, …ìËuLsh ÂÔnf÷ Vuhe ƒtux,

ÞwØsntòutk rVú„uxTË, rzMxÙtuÞËo, yuh¢tVTx fìrhÞËo, yuÂBVrþÞË rþÃË ð„uhu, ˃rh™ ‚Útt ŒrhÞtE ðtn™tu, ntuðh¢tVTx,

Õxe …w÷ rþ…, ntEzÙtuVtuE÷ ¢tVTx ð„uhu. rVrþ t„ ƒtux, …tÞ÷tux ðuþÕË, huMõÞw¢tVTx, …tðh ƒtux ð„uhu™e rzÍtE™ ‚iÞth

fhðe ‚us ‚u rzÍtE™ «týu ‚u™wk ƒtkÄft fhðwk ‚u ‚u™wk wÏÞ ftÞo ntuÞ Au.

fthrfŒeo™e ‚ftu : yíÞthu ™uð÷ ytŠfxuõx™u yuÂLsr™Þhª„™e fûtttk qfðttk ytðu Au y™u íkuÚke íkuLku yuÂLsr™Þhª„

fnuðttk ytðu Au. ™uð÷ ytŠfxuõx™wk ™ðwt ™t ™uð÷ yuÂLsr™Þ®h„ ‚uÚte s ht¾ðttk ytðu÷wk Au y™u ‚u™e ¼ÔÞ‚tytu ytðt

yuÂLsr™Þhtu™e ftƒur÷Þ‚ y™u Ëso™tíf ƒwÂØ™t fthýu Au. ‚uÚte s yt ûtuºttk fthrfŒeo™e ‚ftu ½ýe ƒÄe Au. nt÷tk ™uð÷

ytŠfxuõxtu™e ËkÏÞt yt…ýt Œuþtk ¾qƒ s ytuAe Au. ‚u™tu hurþÞtu ðM‚e™t «týu òuðt sEyu ‚tu 8 ÷t¾ ÔÞÂõ‚yu yuf

ƒuËu Au. ßÞthu tk„ …qht rðïtk ¾qƒ s hnu÷e Au. yíÞthu rðï¼htk ™uð÷ ytŠfxuõx™e tk„ Œh ð»tuo 6 nòh™e Au ßÞthu

‚iÞth ÚttÞ Au Võ‚ Ëtzt ºtý nòh ! yíÞthu rþ… rçk®Õzøk Wãtu„ ¾qƒ s yt„¤ ðæÞtu Au ‚uÚte ™uð÷ ytŠfxuõxtu™e tk„

ðÄe sðt …te Au. ‚uÚte ytðt ûtuºttk fthrfŒeo ƒ™tððt EåA‚t rðãtÚteoytu txu ½ýe W¥t ‚f Q¼e ÚtE Au.

™uð÷ ytŠfxuõxtu™e Vhòutk rþ… fu Mxeh ð„uhu™u ßÞtk …ý rh…u®h„™e sYh‚ ntuÞ, VuhVthtu™e sYh‚ ntuÞ íÞtk ‚uðt

VuhVthtu fhðt, he…u®h„ fhtððwk, ‚uðt ËkƒkÄe ûtuºttutk rhË[o fhðwt ‚us ‚utk zuð÷…uLx fhðwk.

yÇÞtË¢ y™u ËkMÚttytu : Ätuhý 12 …Ae ™uð÷ ytŠfxuõ[h™t [th ð»teoÞ rz„úe ftuËotk yuzrþ™ ÷uðt txu

yuLxÙLË xuMx yt…ðe …zu Au. ‚u W…htk‚ RÂLzÞ™ ™uðe™t M™t‚ftu yt ftuËo fhe þfu Au. ‚u txu xufr™f÷ fuzux yuLxÙe u¤ðe

þfu Au ‚u txu™e ÔÞðMÚtt „úu®z„ …h ytÄtrh‚ ntuÞ Au. ‚u rËðtÞ „úìßÞwyux yuÂLsr™Þhtu su fu rfur™f÷, yuhtu™tìrxõË,

rËrð÷ ð„uhu ™uð÷ ytŠfxuõx™tu ftuËo fhe þfu Au.

• ™uð÷ ftì÷us ytìV yuÂLsr™Þ®h„ • ftì÷us ytìV yuÂLsr™Þ®høk

ytE. yu™. yuË. rþðtS, ÷tu™tðt÷t - 410402. ðtuÕxuEh - rðþt¾t…è™ - 530003

ftuËo - ™uð÷ yuÂLsr™Þ®høk ftuËo - ƒe.E. ™uð÷ ytŠfxuõx

¢kuÄ çknw MkMíkku Au, Ãký íkuLke ®fík çknw kuxe [qfððe Ãkzu Au.

76

• ftur[™ Þwr™ðŠËxe ytìV ËtÞLË yìLz xufT™tì÷tuS • EÂLzÞ™ EÂLMxxâqx ytìV xufT™tì÷tuS

rz…txouLx ytìV xufT™tì÷tuS, [uL™tE - 600036.

Útúeftht fìB…Ë, ftur[ - 682022.

ftuËo - ƒe.xuf. ™uð÷ ytŠfxuõx, ƒe. fu. rþ… rƒ®Õzøk

• EÂLzÞ™ EÂLMxxâqx ytìV xufT™tì÷tuS • EÂLzÞ™ EÂLMxxâqx ytìV xufT™tì÷tuS

rz…txouLx ytìV rþ… xufT™tì÷tuS, ¾z„…wh - 721302. LÞq rŒÕne, 110016.

ftuËo - ƒe.xuf. ™uð÷ ytŠfxuõ[h. ftuËo-…tuMx „úußÞwyux rzÃ÷tut E™ ™uð÷ ytŠf.

• EÂLMxxâqx ytìV rþ… rçk®Õzøk xufT™tì÷tuS

u Vuh ntWË, ðtMftu-Œe-„tt - „tuðt

ftuËo - …tuMx rzÃ÷tut E™ ™uð÷ ytŠfxuõ[h

W…htuõ‚ ËkMÚttytutk yuLxÙLË xuMx ƒtŒ yuzrþ™ ¤þu. EÂLzÞ™ ™uðetk ™uð÷ ytŠfxuõ[h™tu ftuËo fhe þftÞ Au.

™uð÷ ytŠfxuõ[h™tu ftuËo fhtð‚e ¾t™„e ËkMÚttytu :

• rƒh÷t EÂLMxxâqx ytìV xufT™tì÷tuS yìLz ËtÞLË • rƒh÷t EÂLMxxâqx ytìV xufT™tì÷tuS

r…÷t™e - 333031 (urhx …h ytÄtrh‚ yuzrþ™) …e.ytu. uMºtt - htk[e - 835215.

• yL™t Þwr™ðŠËxe • …kòƒ yuÂLsr™Þ®høk ftì÷us

[uL™tE - 600025. Ëuõxh-12, [kŒe„Z - 160012.

¾z„…wh™e EÂLzÞ™ EÂLMxxâqx ytìV xufT™tì÷tuStk ¾qƒ s ÔÞðËtrÞf Ätuhýu y™u „k¼eh‚tÚte yÇÞkMk¢ [÷tððttk

ytðu Au.

6.3 ‘[oLx ™uðe’™e ytf»tof fthrfŒeo

Ätuhý 12 rð¿tt™ «ðtn …tË rºttu IIT - JEE yt…e™u • 4 ð»to™t ƒu[÷h E™ he™ yuÂLsr™Þ®h„ ftuËotk • ºtý

ð»to™t ƒu[÷h E™ ™turxf÷ ËtÞLË ftuËotk «ðuþ u¤ðe þfu Au.

ft„ehe :

‘[oLx ™uðe’tk rþ… …h™t wÏÞ rð¼t„tutk Ëti«Út zuf rz…txouLx ytðu Au, su™wk ðzt…ýwk tMxh, [eV ux fu fìÃx™

…tËu ntuÞ Au. íÞthƒtŒ ‘VMxo ux’ ytðu Au. yt ƒk™u yrÄftheytu™u ËntÞ txu ËufLz ux ntuÞ Au. íÞthƒtŒ Útzo ux y™u

ntƒoh tMxh ytðu Au y™u íÞthƒtŒ rþ…™tu …tÞ÷tux y™u Ëuhk„ (Serang) ytðu Au. yuÂLs™ rz…txouLxtk xtu[ …h rþ…

yuÂLsr™Þh ntuÞ Au y™u ‚u™e ËntÞtk ËufLz, Útzo, VtuÚto yuÂLsr™ÞËo ‚Útt ƒeòu MxtV ntuÞ Au. yt rz…txouLxtk s

E÷urõxÙf÷ ytìrVËh, hurzÞtu ytìrVËh y™u ‘Ëe fuÒte’ (Sea canny) ntuÞ Au. yt Sea canny snts™wk MxeÞ®h„ Ëk¼t¤u

Au. íÞthƒtŒ ytðu Au ËŠðË rz…txouLx - ‚utk [eV Mxwyzo y™u [eV fwf xtu[ …h ntuÞ Au - ËntÞtk fwf ufËo y™u uË

u™ ntuÞ Au. yk‚tk ™tìrxf÷ ËðuoÞËo, ÷tEx fe…Ëo, zÙuË ztEðËo y™u Mfe™ ztEðËo ntuÞ Au.

…ËkŒ„e™e «r¢Þt / ‚t÷e :

[oLx rþ… …h ™urð„u®x„ ytìrVËh ‚hefu r™ýqf u¤ððt, fuoLxtE÷ he™™t tMxh y™u uxTË™e …heûtt™u

÷„‚t ¼th‚™t ftÞŒtytu «týu™wk ‘ËŠxrVfux ytìV ftuB…exLËe’ (Competency) u¤ððwk sYhe Au. T.S. ‘[týõÞ’ …hÚte

õðkur÷VtÞ Út™th (™urð„u®x„ ytìrVËh ‚hefu)™wk VMxo ftuB…exLËe ËŠxrVfux ‘ËufLz ux’ (Vtuhu™ xÙuz)™wk ntuÞ Au. xÙu®™„rþ…

‘[týfÞ’ …h ™tìrxf÷ ËtÞLË™t ºtý ð»to™t rz„úe ftuËo ƒtŒ fuzux ytìrVËh [oLx rþ…™t zuf rz…txouLx …h yuf ð»to ‚t÷e

ŒhBÞt™ MxtE…Lz [qfððttk ytðu Au. íÞthƒtŒ s ‚u™u ‘ËufLz ux’ (Vtuhu™ xÙuz)™wk ËŠxrVfux ¤u Au. Þwr™ðŠËxe ytìV wkƒE

îtht B.Sc. (™tìrxf÷ ËtÞLË)™e …heûtt …tË fh™thu ËŠxrVfux ytìV ftuB…exLËe yufÍttkÚte fux÷ef AqxAtxtu ¤u Au.

he™ yuÂLsr™ÞËo txu™e …heûtt rr™MxÙe ytìV ËhVuþ xÙtLË…tuxo yk‚„o‚ ztÞhuõxh s™h÷ ytìV rþ®…„, wkƒE îtht

÷uðttk ytðu Au.

B.Sc. (™tìrxf÷ ËtÞLË), T.S. [týõÞ, ™ðe wkƒE (ºtý ð»to) ‚Útt he™ yuÂLsr™Þ®h„ yìLz rhË[o EÂLMxxâqx

(MERI), ftu÷f‚t, 4 ð»to™t he™ yuÂLsr™Þ®h„ rz„úe ftuËotk «ðuþ :

yt ƒk™u yÇÞtË¢tutk IIT™e Œh ð»tuo u tËtk Þtuò‚e òuELx yufÍt (JEE) îtht «ðuþ ¤u Au. T.S.

‘[týõÞ’ (90 ƒuXf) y™u MERI (120)tk «ðuþ txu ftuE y÷„ …heûtt ™Úte. JEEtk ƒuËðt txu IITtk yhS fÞto

Mk¥kk ÷kE ¾kðk kxu Lknª, Ãkhtíkw ¼÷kE fhðk kxu nkuÞ Au.

77

ƒtŒ WuŒðthu ztÞhuõxh s™h÷ ytìV rþ®…„™u yt yÇÞtË¢tutk «ðuþ txu yuf y÷„ yhS …ý …ntU[tzðt™e

ntuÞ Au.

TS [týfÞ™t ftuËo txu [~tÄthe rðãtÚteo ™ [t÷u, …hk‚w ‚u™wk ™tuo÷ rðÍ™ 6/6 ƒk™u ytk¾tutk ntuðwk sYhe Au,

MERI txu [~tÄthe WuŒðthu [t÷u, …hk‚w ‚u™e ytk¾™t ™kƒh -2.5 yÚtðt + 2.5Úte ðÄw ™ ntuðt òuEyu. ð¤e, rzVuÂõxð

f÷h rðÍ™ ™ ntuðwk òuEyu.

(1) Director General of Shipping, Jahaz Bhavan, W. H. Marg, Mumbai 400001(2) T. S. Chanakya, Karave, Nerul, Navi Mumbai 400706(3) Marine Engineering & Research Institute, P-19, Taratola Road, Kolkatta 700088.

6.4 ytu÷ EÂLzÞt yuÂLsr™Þ®h„/ytŠfxuõ[h yuLxÙLË yufÍt : AIEEE

AIEEE Â_ »ı ? —-CBSE ÏÿSËÌ ¶ÎflÎ ±ı„L…Ïfi›flŸ√ (B.E./B.Tech.) / ±ÎÏ¿ÛÀı¿«fl (B.Arch./B.Planning) ±P›ÎÁø‹Îı‹Î_ ’˛‰ıÂ

±Î’‰Î ‹ÎÀı Á‹√˛ ÿı‹Î_ ±ı¿ … ÷Îfl̬ı ±ı¿ ’flÌZÎÎ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, …ı ’flÌZÎÎfi_ fi΋ »ı AIEEE (All IndiaEngineering/Architecture Entrance Examination). AIEEEfiÎı ’˛Îfl_¤ 2002fiÎ ‰Ê˝◊Ì ◊›Îı »ı. ÁıLÀˇ· √‰‹ı˝LÀfiÎ

ÏÕ’ÎÀÛ‹ıLÀ ±ÎıŒ Áı¿LÕflÌ ±ıLÕ ËΛfl Áı¿LÕflÌ, HRD Ï‹ÏfiVÀˇÌfiÎ ‹Î√˝ÿ½¿ ÏÁ©Î_÷Îı ±fiÁÎfl ±Î ’flÌZÎÎ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

AIEEEfi_ ωÂıÊ ‹Ëk‰ —-‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁfiÎ ‹ıflÌÀ µ’fl ÷‹fiı √…flÎ÷ flÎF›fiÌ ¿Îı·ıΩı‹Î_ ±ı„L…Ïfi›flŸ√, ŒÎ‹˝ÁÌ, ‹ıÕÌ¿·‹Î_ ’˛‰ı ‹‚ı »ı.

F›Îflı AIEEE ÷‹fiı √…flÎ÷ flÎF›fiÌ ÀÎı’ ‹ÎıVÀ ¿Îı·ıΩı‹Î_ µ’flÎ_÷ Á‹√˛ ¤Îfl÷ ÿıÂfiÌ lıWÃ÷‹ ¿Îı·ıΩı‹Î_ ±ıÕÏ‹Âfi

‹ı‚‰‰ÎfiÌ Ï‰Â΂ ÷¿ ’ÒflÌ ’ÎÕı »ı. ‰‚Ì ±Î‰Ì ±‹ÒS› ÷¿ ÿıÂfiÎ …\ÿÎ …\ÿÎ flÎF›Îı‹Î_ ÿÎıÕÎÿÎıÕÌ ¿›Î˝ ‰√fl ‹ÎhÎ ±ı¿ ’flÌZÎÎ

¶ÎflÎ … ’˛ÎM÷ ◊¥ ¿ı »ı. À>_¿‹Î_ Á‹√˛ ÿıÂfiÌ lıWà ¿Îı·ıΩıfiÎ ’˛‰ıÂfi_ ±ı¿ … ’˛‰ıÂ’hÎ ±fiı ±ı¿ … ’˛‰ı ’flÌZÎÎ ±ıÀ·ı AIEEE.

AIEEEfiÎ flıL¿Ÿ√ ’˛‹ÎHÎı ’˛‰ı ±Î’÷Ì 50 …ıÀ·Ì Á_V◊αÎıfiÌ ±_ÿÎ∞÷ ⁄ıÿÎı 17,922 …ıÀ·Ì ◊Λ »ı. ±Î 50

Á_V◊αÎı‹Î_ 20 fiıÂfi· ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ Àı¿fiÎı·Îı∞, 15 ÕÌQÕ ›Ïfi‰ÏÁ˝À̱Îı ÷ı‹… ±L› 14 Àı¿fiÌ¿· ¥LVÀÌÀuÀfiÎı Á‹Î‰ıÂ

◊Λ »ı. ±Î µ’flÎ_÷, ’Ïç‹ ⁄_√΂, ÏˋΫ· ’˛ÿıÂ, ËÏfl›ÎHÎÎ, µkÎflÎ_«· ±fiı ’_Ω⁄ flÎF›fiÌ lıWà ±ı„L…Ïfi›flŸ√ ¿Îı·ıΩı

÷◊Î ‘Ìw¤Î¥ ±_⁄ÎHÎÌ ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ ¥LŒ‹ı˝Âfi ±ıLÕ ¿ÎıQ›Ïfi¿ıÂfi Àı¿fiÎı·Îı∞, √Î_‘Ìfi√fl …ı‰Ì ÿıÂfiÌ ±√˛√H› ›Ïfi‰ÏÁ˝À̱Îı

±fiı ¿Îı·ıΩı AIEEEfiÎ ‹ıflÌÀfiÎı µ’›Îı√ ¿flÌfiı ’˛‰ı ±Î’ı »ı.

±Î‹, AIEEEfiÎı T›Î’ ¬Ò⁄ … ωÂ΂ »ı.

’flÌZÎÎ ’©Ï÷ —-AIEEEfiÌ ’flÌZÎÎfiÎ ⁄ı ’ı’fl ËÎı› »ı.

(1) ’ı’fl-1‹Î_ ‹ı◊ı‹ıÀÌ@Á, ŒÌÌ@Á ±fiı ¿ı‹ıVÀˇÌ hÎHÎı ωʛÎıfiÎ ±ÎıO…ı@À̉ ÀÎ¥’fiÎ ’˛ëÎı ËÎı› »ı. hÎHÎı ωʛÎıfiÎ

√HΤÎfl Á‹Îfi flËı ÷ı flÌ÷ı ’˛ë’hÎ ÷ˆ›Îfl ¿flı·_ ËÎı› »ı.

(2) ’ı’fl-2‹Î_ ‹ı◊ı‹ıÀÌ@ÁfiÎ ±ÎıO…ı@À̉ ’˛ëÎı ’һΛ »ı. ±Î µ’flÎ_÷, ±ıMÀÌÀuÕ ÀıVÀ ·ı‰Î› »ı, …ı‹Î_ ωzÎ◊afiÌ ÕˇÎıπ√

±fiı Á…˝fi „@÷fiÎı ’Ïfl«› ‹‚ı ÷ı ’˛¿ÎflfiÎ ±ÎıO…ı@À̉ ’˛ëÎı ËÎı› »ı.

fiÎıÓ‘ —- (1) B.E./B.Tech.fiÎ ±P›ÎÁø‹Îı‹Î_ ’˛‰ı ¥E»÷ΠωzÎ◊a±Îı±ı Œ@÷ ’ı’fl-1 … ±Î’‰Îfi_ ËÎı› »ı.

(2) B.Arch./B.Planning‹Î_ …‰Î ¥E»÷ΠωzÎ◊a±Îı±ı ’ı’fl-1 ÷◊Î ’ı’fl-2 ±ı‹ ⁄_fiı ’ı’fl ±Î’‰ÎfiÎ_ ËÎı› »ı.

(3) ⁄_fiı ’˛ë’hÎÎı ±ÎıO…ı@À̉ ’˛¿ÎflfiÎ »ı, ÿflı¿ ’˛ë‹Î_ «Îfl ω¿S’Îı ±Î’ı· ËÎı› »ı. ›ÎıB› ω¿S’ ’Á_ÿ ¿flÌfiı ‹ÂÌfi

√˛ıÕı⁄· ÁÌÀ‹Î_ O· ±◊‰Î O·ı¿ ⁄Îı·’ıfi◊Ì … ¬Îfi_ ¤fl‰Îfi_ flËıÂı.

(4) ¬ÎıÀÎ …‰Î⁄ ‹ÎÀı fiı√ıÀ̉ ‹ÎÏ¿Ù√ ÏÁVÀ‹ flËıÂı.

(5) ’˛ë’hÎfiÌ ¤ÎÊÎ ±_√˛ı∞ ±◊‰Î ÏËLÿÌ flËıÂı. ’˛‰ı ŒÎı‹˝ ¤fl÷Ì ‰¬÷ı ±Î ⁄Î⁄÷fiÌ V’WÀ÷Î ŒflÏ…›Î÷ »ı.

’˛‰ı ·Î›¿Î÷ —-(1) ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ‹Î_ ‹ıJÁ, ŒÌÌ@Á, ¿ı‹ıVÀˇÌ ωʛÎı ËÎı‰Î Ωı¥±ı. (‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ‹Î_ ±ı ±◊‰Î ±ı⁄Ì √˛’

‘flΉ÷ΠωzÎ◊a±Îı ±Î ’flÌZÎÎ ±Î’Ì Â¿ÎÂı. ⁄Ì √˛’fiΠωzÎ◊a±Îı ±Î ’flÌZÎÎ ±Î’Ì Â¿Âı fiËŸ.)

’˛‰ı ŒÎı‹˝ ÷◊Î ’flÌZÎÎ —-(1) Á΋ÎL› flÌ÷ı ÏÕÁıQ⁄fl-ΩL›±ÎflÌ‹Î_ AIEEEfi_ ŒÎı‹˝ ¤fl‰Îfi_ ◊Λ »ı.

(2) ’flÌZÎÎ ±ıÏ’˛·fiÎ ±Î¬fl‹Î_ ±◊‰Î ‹ıfiÎ ’Ëı·Î ±Ã‰ÎÏ՛΋Î_ ·ı‰Î› »ı.

MktfÕÃk ßÞkhu Mkr¢Þ çkLku íÞkhu s rMkrØ MkktÃkzu Au.

78

(3) ’˛‰ıÂ’hÎ ’˛Ï÷‰Êı˝ Ïfi›÷ ¿flı· ⁄ıÓ¿fiÌ ÂάαÎı‹Î_◊Ì ‹‚ı »ı, µ‹ıÿ‰Îfl ¥E»ı ÷Îı ±Îıfi·Î¥fi ŒÎı‹˝ ’HÎ ¤flÌ Â¿ı

»ı. ‰ı⁄ÁÎ¥À www.aieee.nic.in »ı.

(4) ‰Ê˝ 2011◊Ì ±Îıfi·Î¥fi ’flÌZÎÎ ’HÎ Âw ◊¥ «Ò¿Ì »ı.

(5) ‹ıfiÎ ±Î¬fl‹Î_ ’ÏflHÎ΋ ΩËıfl ◊Λ »ı.

yt ð»tuo 10+2™e VtE™÷ yufÍt yt…e hÌtt Au ‚uytu …ý yt ytð~Þf þh‚tu …qýo fh‚t ntuÞ ‚tu yt …heûtt

yt…e þfþu.

÷ur¾‚ …heûtt™wk rþzâw÷ / «&™…ºttu :

yuÂLsr™Þ®h„ / VtoËe / ytŠfxuõ[h™t rz„úe yÇÞtË¢tu txu rðfÕ… …ËkŒ fh™th WuŒðthtuyu ™e[u Œþtoðu÷

«&™…ºttu (Papers)™e yufÍt yt…ðt™e hnu Au.

ftuËo …u…Ëo

B.E./B.Tech. …u…h 1 y™u …u…h 2

B.Arch./B.Planning …u…h 2 y™u …u…h 3

• …u…h 1 (rVrÍõMk y™u furMxÙe) • …u…h 2 (ìÚtuìrxõË) • …u…h 3 (yuÂÃxxâqz xuMx)

Ëh™twk : The Assistant Secretary, Central Board of Secondary Education,

All India Engineering Examination Unit, 17-B, I.P. Estate, New Delhi 110 002.

yuÂÃ÷fuþ™ ‘Online’ …ý fhe þfþu. ðuƒËtEx : www.aieee.com …hÚte yt yk„u™e trn‚e ¤e þfþu.

æÞuÞ Lk¬e fhe íkiÞkhe fhku íkku MkV¤íkk ¤þu s.

Ãkheûkk kxuLkk t Mkq[Lkku :

Mkíkík økrík yLku Mkíkofíkk sYhe Au. suLkk îkhk «&™ku n÷ fhe þfkÞ Au.

• AIEEE Lke Ãkheûkk ykÃkíke ð¾íku MkÞLkku ¾kMk ÏÞk÷ hk¾ðku. MkÞ ykuAku Ãkzu Au. MkÞÞkoËkkt ÃkuÃkh Ãkqhwt

fhðku. • Mkíkík nkðhku fÞkuo nþu yLku «&™ku n÷ fhðkLke «ìõxeMk fhu÷e nþu íkku ÃkheûkkLkk MkÞu fk ÷køku Au. • ÃkkuíkkLke

òíku s «&™Ãkºk n÷ fhðkt. • Wíkkð¤kt ¼q÷ ÚkðkLke Mkt¼kðLkk Au. Wíkkð¤ fÞko rðLkk MkÞÞkoËkkt ÃkuÃkh ÷¾ðwt.

• AIEEE frXLk LkÚke Ãký Mknuu÷wt Ãký LkÚke, kºk sYh Au nuLkíkLke. • AIEEE Lke ÃkheûkkLke íkiÞkhe MkÞu fuÕõÞw÷uxhLkku

WÃkÞkuøk xk¤ðku. ÃkkuíkkLke kLkrMkf þÂõík yLkwMkkh s økrýíkLkk fkuÞzk n÷ fhðk. • çkwrØÚke «&™kuLkk sðkçk ykÃkðk.

• urhxkt ykððk kxu nuLkík sYhe Au. • rðrðÄ rxÃMk ¼uøkk fhðk yLku yuLkk Ãkh y÷ fhðku. ykírðïkMk ðÄkhðku,

Mkfkhkíf rð[khku îkhk MkV¤íkk u¤ðe þfkÞ Au.

ÃkheûkkLkkt çku yXðkrzÞk Ãknu÷kt çkÄk s rð»kÞkuLkk n¥ðLkk ÃkkuELxLke Lkkux íkiÞkh fheLku yu yLkwMkkh wÆk íkiÞkh fhðk

yLku ðkt[ðk.

• yíÞtík n¥ðLkk wÆkykuLke y÷øk LkkUÄ fhðe. • çkÄku s yÇÞkMk¢ Ãkheûkk Ãknu÷kt Ãkqhku fhe ÷uðku. su su Ãkheûkk

LkSf ykðu íÞkhu kºk rhrðÍLk fhðwt. • ÃkuÃkh ÷¾ðkLkku nkðhku ½hu fhðku. • kfo xuMx ykÃkðe.

ÃkheûkkLkk yuf rËðMk Ãknu÷kt :

• íkLkkðwõík hnku, øksLku þktík hk¾ku. • ykírðïkMk fu¤ðku, ÃkkuíkkLke òík Ãkh rðïkMk hk¾ðku. • nfkhkíf

rð[khku fhku. • ÃkkuíkkLke òíkLku fnku fu nwt AIEEEkt MkV¤ ÚkEþ. • ÃkkuíkkLkk rºkkuLku ‘fux÷wt ðkt[þwt’ ykðk «&™ku Lkk ÃkqAðk,

ykLkkÚke íkLkkð WíÃkÒk ÚkkÞ Au. • 6 Úke 7 f÷kfLke Ÿ½ ÷uðe. • Ãkheûkk MÚk¤ Ãkh 1 f÷kf Ãknu÷kt ÃknkU[e sðwt.

6.5 ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ ’ıÀˇÎıÏ·›‹ Àı¿fiÎı·Îı∞, „ktÄe™„h

‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ‹Î_ ±ı √˛’ ÁÎ◊ı µkÎÌHν ◊fiÎfl ωzÎ◊a ‹ÎÀı ±ı„L…Ïfi›flŸ√◊Ì 58◊Ì 60 ⁄˛ÎL« »ı. ÷ı ’ˆ¿ÌfiÌ

’ıÀˇÎıÏ·›‹ ±ı„L…Ïfi›flŸ√fiÌ ⁄˛ÎL«fiı ωÏÂWÀ V◊Îfi ±Î’‰_ ’Õı ÷ı‰Ì ⁄˛ÎL« »ı. ±Î’HÎÎ ÿı‹Î_ ’˛Ï÷‰Ê˝ 200 …ıÀ·Î … ’ıÀˇÎıÏ·›‹

±ı„L…Ïfi›flŸ√fiÌ ÏÕ√˛Ì ‘flΉ÷Î VfiÎ÷¿Îı ⁄ËÎfl ’Õı »ı. …ıfiÌ Á΋ı ±Î’HÎÎ ÿı‹Î_ ’˛Ï÷‰Ê˝ 12,000◊Ì ‰‘ ’ıÀˇÎıÏ·›‹

±ı„L…Ïfi›flÎıfiÌ …wÏfl›Î÷ »ı. Á‹√˛ ωr‹Î_ ⁄ı«·fl ÏÕ√˛Ì ±fiı ‹ÎVÀfl ÏÕ√˛Ì ‘flΉ÷Î ’ıÀˇÎıÏ·›‹ ±ı„L…Ïfi›flÎıfiÌ ‹Î_√ Ïÿ‰Áı-

Ïÿ‰Áı ‰‘Ì flËÌ »ı. ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ ’»Ì ’ıÀˇÎıÏ·›‹ ±ı„L…Ïfi›flŸ√‹Î_ ⁄Ì.Àı¿. ¿flfiÎfl VÀ<ÕLÀfiı ÷ıfi_ ¤HΉÎfi_ ’Ò fl_ ◊Λ ÷ı

’Ëı·Î_ … Ωı⁄ ‹‚Ì Ω› »ı.

®[íkLk îkhk MksýLkku MkqÞo Qøku Au, su y¿kkLkLkwt ytÄkhwt Ëqh fhu Au.

79

’ıÀˇÎıÏ·›‹ ±ı„L…Ïfi›flŸ√fiÎı VfiÎ÷¿ ¿ÎıÁ˝ ¿›Î˝ ⁄Îÿ ÷‹ı ’ıÀˇÎıÏ·›‹ ‹ıfiı…‹ıLÀfiÎı ⁄ı ‰Ê˝fiÎı ¿ÎıÁ˝ ¿flÎı ±ıÀ·ı ωr‹Î_ fi_⁄fl

‰fi √HÎÎ÷Ì IIM‹Î_◊Ì ⁄ËÎfl ’Õ÷Î µ‹ıÿ‰Îfl ¿fl÷Î_ ‰‘Îflı ÁÎflÌ ±ÎıŒfl ‹‚Ì Â¿ı »ı. ±Î ÿ‹ÿÎfl ¿ÎıÁfi_ fi΋ »ı ’ıÀÎıÏ·›‹ ‹ıfiı…‹ıLÀ.

’_ÏÕ÷ ÿÌfiÿ›Î‚ ’ıÀˇÎıÏ·›‹ ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌfiÌ ‹A› ⁄ı ¿Îı·ıΩı »ı — (1) ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ ’ıÀˇÎıÏ·›‹ Àı¿fiÎı·Îı∞ (UG),

(2) ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ ’ıÀˇÎıÏ·›‹ ‹ıfiı…‹ıLÀ (PG).

√Î_‘Ìfi√fl ¬Î÷ı ’_ÏÕ÷ ÿÌfiÿ›Î‚ ’ıÀˇÎıÏ·›‹ ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌfiÎ ±_Õfl‹Î_ ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ ’ıÀˇÎıÏ·›‹ Àı¿fiÎı·Îı∞(IPTG)fiÎı

’˛Îfl_¤ ◊›Îı »ı.

±Î ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌ‹Î_ IIM ±fiı IIT ¿ZÎÎfiÎ Àı¿fiÎı·Îı∞ ‹ıfiı…‹ıLÀ ZÎıhÎfiÎ ’Î_« ±P›ÎÁø‹Îı ±fiı Àı¿fiÎı·Îı∞fiÎ 16

±P›ÎÁø‹Îı VfiÎ÷¿, ±fiVfiÎ÷¿ ÷◊Î ÕÎı@ÀflıÀ ¿ZÎαı Âw ◊¥ √›Î »ı. µE« Àı¿fiÌ¿· ±P›ÎÁø‹Îı‹Î_ ’ıÀˇÎıÏ·›‹ ±ı„L…Ïfi›flŸ√,

√ıÁ ±ı„L…Ïfi›flŸ√, ÏflŒÎ¥fiflÌ ±ı„L…Ïfi›flŸ√, ’Î¥’·Î¥fi ±ı„L…Ïfi›flŸ√, ’ıÀˇÎıÏ·›‹ ±ı@ÁM·ÎıflıÂfi ±ıLÕ ’˛ÎıÕ¿Âfi, ’ıÀˇÎı·

∞±Îı·Îı∞, ∞±Îı ŒÌÌ@Á, ’ıÀˇÎı ŒÌÌ@Á µ’flÎ_÷ ±ıfi∞˝ ‹ıfiı…‹ıLÀ, ’ıÀˇÎıÏ·›‹ ‹ıfiı…‹ıLÀ ÁÏË÷fiÎ ÏÕ√˛Ì, Ph.D. ±P›ÎÁø‹Îı

’HÎ Âw ◊¥ flèÎÎ_ »ı.

‰Ê˝ 2012-13‹Î_ ’˛‰ı ‹ı‚‰‰Î ¥E»÷ΠωzÎ◊a±Îı ‹ÎÀı fiÌ«ı ’˛‹ÎHÎı ±P›ÎÁø‹Îı µ’·O‘ »ı —

B.Tech. Programme - 4 ‰Ê˝fiÎı ±P›ÎÁø‹

(1) ’ıÀˇÎıÏ·›‹ ±ı„L…Ïfi›flŸ√

M.Tech. Programme - 5 ‰Ê˝ ‹ÎÀıfiÎ ±P›ÎÁø‹Îı

(1) ’ıÀˇÎıÏ·›‹ ±ı„L…Ïfi›flŸ√, (2) L›„@·›fl ±ı„L…Ïfi›flŸ√, (3) ÁÎı·Îfl ±ı„L…Ïfi›flŸ√

√˛ıF›±ıÂfi ’»Ì ’HÎ ’ıÀˇÎıÏ·›‹ ‹ıfiı…‹ıLÀfiÎı ¿ÎıÁ˝ Âw ◊›ı· »ı.

’˛‰ı ·Î›¿Î÷ —-

‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ ‹ı◊ı‹ıÀÌ@Á, ŒÌÌ@Á ±fiı ¿ı‹ıVÀˇÌ ωʛÎı ÁÎ◊ı ’ÁÎfl ¿flı·Ì ËÎı‰Ì Ωı¥±ı. ‘ÎıflHÎ-12‹Î_ ±P›ÎÁ

¿fl÷Î ËÎı› ÷ı‰Î ωzÎ◊a±Îı ’HÎ ’˛‰ı ‹ÎÀı ±fl∞fiı ’ÎhÎ »ı.

’ıÀˇÎıÏ·›‹ ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌ‹Î_ ’˛‰ı ‹ÎÀı AIEEE ’flÌZÎÎ ±Î’‰Ì ŒflÏ…›Î÷ »ı. ±Î µ’flÎ_÷, ±Î ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌfiÌ ΩËıflÎ÷

±Î‰ı I›Îflı ÷ıfi_ IPTGfi_ ±·√◊Ì ŒÎı‹˝ ¤fl‰_. AIEEEfiÎ flıL¿fiÎ ±Î‘Îflı ’˛‰ı ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰Âı. IPTG‹Î_ 50Ñ ÁÌÀ ’fl

‹ÎhÎ √…flÎ÷fiΠωzÎ◊a±Îıfiı … ’˛‰ı ±Î’‰Îfi_ fiyÌ ◊›ı· »ı.

ωÂıÊ ‹ÎÏË÷Ì ‹ÎÀı —-

¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ ’ıÀˇÎıÏ·›‹ Àı¿fiÎı·Îı∞, √Î_‘Ìfi√fl IPTGfiÎ ŒÎıfi fi_. (079) 23275021 »ı ÷◊Î ‰ı⁄ÁÎ¥À

www.iptg.ac.infiÌ ‹·Î¿Î÷ ·¥ ¿Îı »Îı.

6.6 ‘Ìw¤Î¥ ±_⁄ÎHÎÌ ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ ¥LŒ‹ı˝Âfi ±ıLÕ ¿ÎıQ›Ïfi¿ıÂfi Àı¿fiÎı·Îı∞ (DAIICT)

Ïfl·Î›LÁ ¥LÕVÀˇÌ Ï·Ï‹ÀıÕ ¶ÎflÎ Âw ¿flΛı· ‘Ìw¤Î¥ ±_⁄ÎHÎÌ ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ ¥LŒ‹ı˝Âfi ±ıLÕ ¿ÎıQ›Ïfi¿ıÂfi

Àı¿fiÎı·Îı∞fiı DAIICTfiÎ À>_¿Î fi΋◊Ì ±Îı‚¬‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

¥.Á. 1996◊Ì ¥„LÕ›fi ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ ¥LŒ‹ı˝Âfi Àı¿fiÎı·Îı∞fiÎı ±Îfl_¤ ◊÷Î_fiÌ ÁÎ◊ı … ¤Îfl÷ÿı‹Î_ ±Î¥.ÀÌ. ZÎıhÎı

Á‰Hν ›√fiÎı ’˛Îfl_¤ ◊›Îı. ¤Îfl÷ Áfl¿Îfl ¶ÎflÎ ‹K›’˛ÿıÂfiÎ B‰ÎÏ·›fl ÂËıfl‹Î_ ¥„LÕ›fi ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ ¥LŒ‹ı˝Âfi Àı¿fiÎı·Îı∞

±ıLÕ ‹ıfiı…‹ıLÀ(IIITM)fiÌ V◊Î’fiÎ ◊¥ I›Îfl⁄Îÿ ±Î_‘˛’˛ÿıÂfiΠˈƒÎ⁄Îÿ ÂËıfl‹Î_ IIIT ±fiı √…flÎ÷‹Î_ ±Î‰Ì … ±ı¿ ¿Îı·ı…fiÎı

¥.Á. 2001‹Î_ ±Îfl_¤ ◊›Îı, …ıfi_ fi΋ »ı - ‘Ìw¤Î¥ ±_⁄ÎHÎÌ ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ ¥LŒ‹ı˝Âfi ±ıLÕ ¿ÎıQ›Ïfi¿ıÂfi Àı¿fiÎı·Îı∞

(DAIICT).

DAIICT ±ı ¥LŒ‹ı˝Âfi, ¿ÎıQ›Ïfi¿ıÂfi ±fiı ‹SÀÌ‹ÌỠΠÀı¿fiÎı·Îı∞fiÎ ZÎıh΋Î_ flÎWÀˇÌ› V÷flı lıWà ÏÂZÎHÎ ±Î’‰ÎfiÌ fiı‹

‘flΉ÷Ì Á_V◊Î »ı. F›Îflı ±Î¥.ÀÌ. ZÎıhÎı ‹_ÿÌfiÌ ±Áfl ËÎı› I›Îflı ’HÎ IIITM B‰ÎÏ·›fl, IIIT ±SËÎ⁄ÎÿfiÎ ⁄Ì.Àı¿.fiÌ ËÎ¥

ÏÕ‹ÎLÕ flËı »ı. ±Î…ı ’HÎ ±Î ⁄ı ¿Îı·ı…‹Î_◊Ì ⁄ËÎfl ’Õı·Î ±ı„L…Ïfi›flÎıfiÌ ÿı‹Î_ ±fiı ωÿı‹Î_ ¬Ò⁄ … ‹Î_√ »ı. DAIICT

’HÎ ±Î‰Ì … ÏÕ‹ÎLÕ ‘flΉ÷Î ±Î¥.ÀÌ. ZÎıhÎfiÎ ±ı@Á’ÀÛ ±ı„L…Ïfi›flÎı ÷ˆ›Îfl ¿fl‰ÎfiÎ V‰Mfi◊Ì ±Î√‚ ‰‘Ì flËÌ »ı. ±Î

Á_V◊΋Î_◊Ì ÷ˆ›Îfl ◊fiÎfl µ‹ıÿ‰ÎflÎıfiı ωω‘ ¿o’fi̱ÎıfiÌ ±Î¿Ê˝¿ ±ÎıŒflÎı ‹‚ı ÷ı‰Ì ±z÷fi ÷η̋ ’©Ï÷ ±Î Á_V◊ÎfiÌ ÁΈ◊Ì

‹ÎıÀÌ ±fiı ‹Ëk‰fiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î ⁄fiÌ flËıÂı.

çkwrØ íkfLkku WÃkÞkuøk fhu Au, ßÞkhu «rík¼k íkfku Q¼e fhu Au.

80

¥LŒ‹ı˝Âfi, ¿ÎıQ›Ïfi¿ıÂfi, ÀıÏ·¿ÎıQ›Ïfi¿ıÂfi ±fiı ‹SÀÌ‹ÌỠΠÀı¿fiÎı·Îı∞ ±Î «Îflı› Àı¿fiÎı·Îı∞ ±Î…ı ÀÎı« ’fl »ı ±fiı

±Î‰fiÎflÎ Á‹› ‹ÎÀı ’HÎ flËıÂı. DAIICT ±Î «Îflı› Àı¿fiÎı·Îı∞‹Î_ ’Îı÷ÎfiΠωzÎ◊a±Îı ωrfiÌ ¿Îı¥’HÎ ±ıF›¿ıÂfi·

¥LVÀÌÀuÀfiΠωzÎ◊a±Îıfiı Àyfl ‹Îflı ÷ı‰Ì ÁCÎfi ÷η̋ ±Î’‰ÎfiÎ ¥flÎÿÎ ÁÎ◊ı ±Î√‚ ‰‘Ì flËÌ »ı. ±Î ZÎıh΋Î_ ±Î√‚ ‰‘‰Î

÷ı‹… ËÎ¥-ŒÎ¥ Ωı⁄ ’˛ÎM÷ ¿fl‰Î ‹Î_√÷ΠωzÎ◊a±Îı±ı DAIICT‹Î_ ’˛‰ı ‹ÎÀı ’˛›Ifi ¿fl‰Î …ı‰Îı »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î‰fiÎfl ’Î_«

‰Ê˝ ’»ÌfiÎı Á‹› ±Î¥.ÀÌ. ZÎıhÎfiÌ ΩËÎı…·Î·ÌfiÎı ËÂı. DAIICT Á‹›fiÌ ‹Î_√fiı ±fiw’ ±P›ÎÁø‹Îı CÎÕuÎ »ı, ÷ı◊Ì ±Î

Á_V◊΋Î_◊Ì ⁄ËÎfl ±Î‰fiÎfl µ‹ıÿ‰ÎflfiÌ ÏÕ‹ÎLÕ ‰‘ flËıÂı.

[th ð»to™tu ftuËo :

„tkÄe™„h™e Äehw¼tE ykƒtýe EÂLMxxâqx ytìV ELVuoþ™ yìLz ftìBÞwr™fuþ™ xufT™tì÷tuStk Ätuhý 12 ËtÞLË™t

MxwzLx txu [th ð»to™tu rz„úe yuÂLsr™Þ®h„ ftuËo Au. sutk tºt ™u tºt AIEEE ™t urhx huLf ytÄthu «ðuþ ¤e þfu.

ftuËo™wk ™t : B.Tech. (Information & Communication Technology)

ƒu[÷h rz„úe Ëfût : yŒtðtŒ IIM™t …tuMx „úìßÞwyux «tu„út E™ ì™usuLx™e ®f‚ y™u «r‚ct MBA fu

MMS suðe tMxh rz„úe E™ ì™usuLx fh‚tk …ý ðÄw Au. yu s he‚u DAIICT™t ICT «tu„út™e ®f‚ ELVuoþ™ yìLz

ftìBÞwr™fuþ™ xufT™tì÷tuS ËtÚtu BE fu B.Tech. fh‚tk rðþu»t Au.

’˛‰ı ·Î›¿Î÷ —-

‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ ‹ı◊ı‹ıÀÌ@Á, ŒÌÌ@Á ±fiı ¿ı‹ıVÀˇÌ ωʛÎı ÁÎ◊ı ’ÎÁ ¿flı·_ ËÎı‰_ Ωı¥±ı. DAIICT‹Î_ 50Ñ ÁÌÀ ’fl

‹ÎhÎ √…flÎ÷fiÎ … ωzÎ◊a±Îıfiı ’˛‰ı ±Î’‰Îfi_ fiyÌ ◊›ı· »ı.

’˛‰ı ’©Ï÷ —-

DAIICT‹Î_ ’˛‰ı ‹ı‚‰‰Î ‹ÎÀı ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁfiÌ À¿Î‰ÎflÌfiı K›Îfi‹Î_ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰÷Ì fi◊Ì. ‹ÎhÎ ’ÎÁ ◊Ή ±fiı

’˛‰ı ‹ÎÀıfiÌ ’flÌZÎÎ ±Î’Îı. DAIICT‹Î_ ’˛‰ı ‹ı‚‰‰Î ‹ÎÀı AIEEEfiÌ ’flÌZÎÎ ±Î’‰ÎfiÌ flËı »ı. Ï‹hÎÎı, ±ı ’HÎ ›Îÿ flάΩı

DAIICT‹Î_ ’˛‰ı ‹ı‚‰‰Î AIEEE ±fiı DAIICT ⁄_fiıfiÎ ±·√-±·√ ŒÎı‹˝ ¤fl‰Î ’Õı »ı.

ŒÎı‹˝ @›Îflı ¤fl‰ÎfiÎ ËÎı› »ı ? ¿ÎıHÎ ¤flÌ Â¿ı ? —-

(1) ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ ’ÎÁ ¿flı· ËÎı› ÷ı ωzÎ◊a±Îı µ’flÎ_÷ ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁfiÌ ’flÌZÎÎ ±Î’‰ÎfiÌ ⁄Î¿Ì ËÎı› ÷ı

ωzÎ◊a±Îı ’HÎ ±Î ŒÎı‹˝ ¤flÌ Â¿ı »ı.

(2) AIEEEfi_ ŒÎı‹˝ ÏÕÁıQ⁄fl-ΩL›±ÎflÌ ‹ÎÁfiÌ ±ÎÁ’ÎÁ ¤fl‰Îfi_ ◊Λ »ı, ÷ıfiÌ ’flÌZÎÎ ±ıÏ’˛·fiÌ ±Î¬fl‹Î_ ËÎı› »ı.

(3) DAIICTfi_ ŒÎı‹˝ Œı⁄˛±ÎflÌ-‹Î«˝ F›Îflı ΩËıflÎ÷ ±Î‰ı I›Îflı ¤fl‰Îfi_ ËÎı› »ı. DAIICTfi_ ŒÎı‹˝ ¤fl÷Î ’Ëı·Î_

AIEEEfi_ ŒÎı‹˝ ¤fl‰_ ŒflÏ…›Î÷ »ı.

• rLkhk ÞwrLkðŠMkxekt «ðuþ kxu ð»ko 2011Úke AIEEELke «ðuþ Ãkheûkk VhSÞkík fhðkkt ykðe Au. «ðuþ kxu 75%

çkuXfku økwshkíkLkk rðãkÚkeoyku fu suyku AIEEE Ãkheûkk ykÃke nþu íkuykuLku uhex ykÄkhu «ðuþ yÃkkþu. økwshkíkLkk

rðãkÚkeoyku kxu uhex ÷eMxkt 50% kfoMk Äku. 12 yLku 50% kõMko AIEEELkk hnuþu. 25% çkuXfku Ãkh «ðuþ

AIEEELke ÃkheûkkLkk hk»xÙeÞ uhex huLf Ãkh yÃkkþu. yk ytøku ðÄw krníke kxu MktÃkfo fhku. www.nirmauni.ac.in

• ƒe.xuf. …úðuþ …heûkk kxu ¾k‚ rn÷kyku kxu ƒ™u÷e Þwr™ðr‚oxe ‘ð™MÚk÷e rðãk…eX’™e krnŒe

ð™MÚk÷e rðãk…eX rðïrðãk÷Þ (rn÷k Þwr™ðr‚oxe) (ƒe.xuf.)

…‚tË„e™ku ykÄkh : …úðuþ …heûkk

ÞkuøÞŒk : ÄkuhÛk-10-12kt 60% ‚kÚku ¼kirŒf rð¿kk™, h‚kÞÛk rð¿kk™ y™u „rÛkŒ.

‚r[ð, ð™MÚk÷e rðãk…eX, …ku.yku. ð™MÚk÷e rðãk…eX-304022, hksMÚkk™.

…úðuþ…ºk y™u …rh[Þ …wÂMŒfk fuB…‚ktÚke Yk. 500 [qfðe™u …Ûk u¤ðe þfkÞ Au.

ð™MÚk÷e rðãk…eX™e ðuƒ‚kEx îkhk yku™÷kE™ yhS …Ûk fhe þfkÞ Au.

www.banasthali.org/banasthali/wcms/en/home/yÇÞk‚¢™e Ve : Yk. 60,000 …úrŒ ð»ko

yÇÞk‚¢ : yuÂLsr™Þhª„ yuLz xuf™ku÷kuS ƒe.xuf. (fBÃÞwxh ‚kÞL‚ yuLz yuÂLsr™Þhª„/E÷ufxÙkur™f‚ yuLz

fkuBÞwr™fuþ™/krnŒe y™u xuf™ku÷kuS/ƒkÞkuxuf™ku÷kuS/furf÷ yuÂLsr™Þhª„)

ðuƒ‚kEx : www.banasthali.org

Ë„ú t™ðò‚ «íÞu þw¼uåAt s Ët[tu Äo Au.

81

6.7 ¥LVÀÌÀuÒÀ ±ÎıŒ ¥LŒ‹ı˝Âfi ±ıLÕ ¿ÎıQ›Ïfi¿ıÂfi Àı¿fiÎı·Îı∞ (IICT), ±‹ÿΉÎÿ ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌ

±‹ÿΉÎÿ ±ıF›¿ıÂfi ÁÎıÁΛÀÌ ¶ÎflÎ ±‹ÿΉÎÿ ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌ ¬Îfi√Ì ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌ ÷flÌ¿ı ‰Ê˝ 2010◊Ì Âw ¿fl‰Î‹Î_

±Î‰Ì »ı. ÷Î…ı÷fl‹Î_ ±‹ÿΉÎÿ ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌ ¶ÎflÎ flÎF›fiÎ ¥…fiıflÎı ‹ÎÀı ±Î¿Ê˝¿ ±fiı ËÎ¥ÏÕ‹ÎLÕ ‘flΉ÷Îı Àı¿fiÌ¿· ±P›ÎÁø‹

B.Tech. in ICT - 4 years ±fiı Õu±· ÏÕ√˛Ì B.Tech + M.Tech. in ICT - 5 years 60 ⁄ıÿÎı ‹ÎÀı Âw ¿flÌ

flèÎÎ »ı. ’˛‰ı ¿ıLƒÌ› ’˛‰ı ÁÏ‹Ï÷ (Àı¿fiÌ¿·) ¶ÎflÎ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰Âı.

www.ict.ahduni.edu.in

6.8 Ã÷tÂMxfË yuÂLsr™Þ®h„ yìLz xufT™tu÷tuS (rË…ux)™t yÇÞtË¢tu

…rhð‚o™™t yuf ¼t„ Y…u yt…ýu ytsu ½htk, ytìrVËtk Ëðoºt Ã÷tÂMxf™tu ƒntu¤tu ð…htþ fh‚t ÚtÞt Aeyu. yhu,

yt…ýt Mfqxhtk, tuxh™t fux÷tf …txoTË …ý Ã÷tÂMxf™t ƒ™u÷t ntuÞ Au. Ã÷tÂMxfË™t ðÄ‚t W…Þtu„ ËtÚtu Ã÷tÂMxf ûtuºtu

™tufhe ‚Útt rð[th - fthrfŒeo™e ‚ftu …ý ðÄw ™u ðÄw Wßsð¤ Út‚e hne Au. Ã÷tÂMxf yuÂLsr™Þ®h„tk ft[t t÷ ‚hefu

zth, ftu÷Ëtu, …uxÙtur÷Þ …ŒtÚttuo, ÷tfzwk, fwŒh‚e „ìË ð„uhu™tu W…Þtu„ fhe f]rºt (rËLÚturxf) xerhÞ÷ ƒ™tððttk ytðu

Au. Ã÷tÂMxf xÙu®™„™t t rðrðÄ …tËtk òuEyu ‚tu - rþûtý, ËkþtuÄ™, rzÍtE®™„, xufTr™f÷ ËŠðË y™u tfuo®x„. yt,

Ã÷tÂMxf ELzMxÙe™e rðrðÄ þt¾tytu - Ã÷tÂMxf «tuËu®Ë„ xufT™tì÷tuS, Ã÷tÂMxf xu®Mx„, fLðÍo™ xufT™tì÷tuS, Ã÷tÂMxf

tu®Õz„ xufT™tì÷tuS y™u rzÍtE®™„ - yt…ýu „ýtðe þfeyu.

Ã÷tÂMxf™t rðrðÄ W…Þtu„tu ƒtƒ‚u xÙu®™„, Ë÷tn, xu®Mx„ txu ftÞoh‚ yuðe ËkMÚtt Au - rË…ux. …qhwk ™t Au ËuLxÙ÷

EÂLMxxâqx ytìV Ã÷tÂMxf yuÂLsr™Þ®h„ yìLz xufT™tì÷tuS. yt ËkMÚtt™wk ðzwk Útf ‚tu [uÒttEtk Au, …hk‚w ‚u™wk yuf fuLÿ

yŒtðtŒtk s Au. yŒtðtŒ W…htk‚ y]‚Ëh, ¼tu…t÷, …xýt, ¼wð™uïh, niŒhtƒtŒ, ntðht, EBVt÷, ÷¾™W y™u

iËqh (fýtoxf) ¾t‚u ƒeòk fuLÿtu ytðu÷tk Au. yt yÇÞtË¢tu Mðhtus„the y™u ™tufhe™e ‚ftu …qhe …tzu Au.

yt rË…ux yu fuLÿ Ëhfth™e hËtÞýtu y™u ¾t‚h kºtt÷Þ™e nuX¤ ft fh‚e ht»xÙeÞ MðtÞ¥t ËkMÚtt Au. Mxux ytìV

ytxo fBÃÞqxh™e ËntÞ ËtÚtu™tk Þkºttu y™u ËtÄ™tu™e ËntÞ ðzu ynª «ìÂõxf÷ xÙu®™„ yt…ðttk ytðu Au.

Vtìo u¤ððt™wk Ëh™twk :

Chief Manager (P), CIPET Extension Centre,

Plot No. 630, Phase IV, GIDC, Vatva, Ahmedabad 382 445.

6.9 fkhrfËeo™wt Íz…e ðkn™ ykuxkukuƒkE÷ yuÂLsr™Þ®h„

yuf sk™kkt kusþku¾™e [es „ÛkkŒe fkh yu nðu kuxk¼k„™k ÷kufku™e Sð™ sYrhÞkŒ™e ðMŒw ƒ™e „E Au,

yu fnuðwt shkÞ ¾kuxwt ™Úke. y™ks …fððk xÙufxh, y™ks y™u k÷‚kk™ ‚rnŒ kÛk‚ku™e nuhVuh kxu xÙf, heûkk, ƒ‚,

Mfwxh, fkh ð„uhu ykuxkukuƒkE÷™ku W…Þku„ nðu rË™…úrŒrË™ ðÄŒku sE hÌkku Au.

ykuxkukuƒkE÷ yuÂLsr™Þ®h„ yux÷u þwt ?

…uxÙku÷, zeÍ÷, „u‚ fu ƒuxheÚke [k÷Œkt Œk …úfkh™kt ðkn™ku™u ykuxkukuƒkE÷ fnu Au, y™u Œk …úfkh™kt ðkn™ku™e

zeÍkE™, Wí…kË™, uELxu™L‚ y™u ò¤ðÛke™k fkÞo™u ykuxkukuƒkE÷ yuÂLsr™Þ®h„ fnu Au. ðkn™ku he…uh fhðkt yu Œku

ykuxkukuƒkE÷ yuÂLsr™Þ®h„™wt yuf …k‚wt Au. ykÚke ykuxkukuƒkE÷ yuÂLsr™Þ®h„ yux÷u kºk ç÷w fku÷h òuƒ yu ‚sðwt

rƒ÷fw÷ ¾kuxwt Au. ykuxkukuƒkE÷ yuÂLsr™Þ®h„ yu q¤¼qŒ heŒu rfu™ef÷ yuÂLsr™Þ®h„™e s yuf …uxk þk¾k Au.

W…÷çÄ yÇÞk‚¢ku :

òu fkuE ÔÞÂfŒyu ykuxkukuƒkE÷ ûkuºku fkhrfËeo ƒ™kððe nkuÞ Œku Œu …kuŒk™e ûkŒk y™u sYrhÞkŒ wsƒ swËk swËk

yÇÞk‚¢kt òuzkE þfu Au. su ÔÞÂfŒyu ykuxkukuƒkE÷ ûkuºku he‚[o yuLz zuð÷…uLx™wt fkÞo fhðwt nkuÞ Œku Œuðe ÔÞÂfŒyu

ƒe.E. (ykuxku) ÚkE ŒuÚke yk„¤ yu.E. Œus …eyu[.ze.™ku yÇÞk‚ fhðku òuEyu.

su ÔÞÂfŒ™u ykuxkukuƒkE÷ zeÍkE™, uLÞwVuf[hª„ ð„uhu suðk ‚t[k÷feÞ Wí…kË™÷ûke fkÞokt h‚ …zŒku nkuÞ ŒuÛku

…Ûk ƒe.E.(ykuxku)™ku yÇÞk‚¢ …t‚Ë fhðku …zu. „wshkŒkt xuf™ef÷ rþûkÛk rð¼k„ îkhk yËkðkË™e yu÷.ze. yuÂLsr™Þ®h„

fku÷us Œus ELz‚ ELMxexâwx ykuV xuf™ku÷kuS y™u fh‚Ë ¾kŒu™e yu.ze. …xu÷ ELMxexâwx ykuV xuf™ku÷kuS yu ºkÛk

fÕ…™trðntuýtu týË …tk¾tu rð™t™t …ûte suðtu Au.

82

fku÷uòukt ƒe.E. (ykuxku) ¼ÛkkðkÞ Au. ƒe.E.(ykuxku)kt …úðuþ u¤ððk kxu rð¿kk™ …úðknkt uÚkuuxef‚ rð»kÞ ‚kÚku

ÄkuhÛk-12 W…hktŒ „wsfux™e …úðuþ …heûkk …k‚ fhðe ykð~Þf Au. yk yÇÞk‚¢kukt …úðuþ u¤ððk kxu ÄkuhÛk-12™k

…rhÛkk …Ae „wshkŒkt fuLÿeÞ ÄkuhÛku …úðuþ u¤ððk kxu yuzrþ™ frxe Vkuh …úkuVuþ™÷ fku‚eo‚ ¾kŒu yhS fhðe …zu Au.

òu ÄkuhÛk-12 ‚kÞL‚ …k‚ Úkðkkt w~fu÷e nkuÞ y™u suÛku ykuxkukuƒkE÷ ûkuºku Wí…kË™ Œus uELxu™L‚kt

‚w…hðkEÍh MŒh™e fkhrfËeo ƒ™kððe nkuÞ Œku Œuðk „rÛkŒ, rð¿kk™ y™u yt„úuS rð»kÞ ‚kÚku ÄkuhÛk-10 …k‚ rðãkÚkeoyku

kxu „wshkŒ™k xuf™ef÷ rþûkÛk rð¼k„ ‚t[kr÷Œ rzÃ÷kuk E™ ykuxkukuƒkE÷ yuÂLsr™Þ®h„ ™k™ku yÇÞk‚¢ …Ûk

W…÷çÄ Au.

ÄkuhÛk-10 …Ae™k rðrðÄ yÇÞk‚¢ku yt„u Œus Œu™e …úðuþrðrÄ yt„u rð„Œðkh krnŒe kxu yuzrþ™ frxe

Vkuh …úkuVuþ™÷ fku‚eo‚™e ðuƒ‚kEx www.cdacgujarat.org ™ku ‚t…fo fhe þfkÞ.

ykuxkukuƒkE÷ ûkuºku rfur™f fu Vexh ð„uhu suðk fwþ¤ fk fhe ykuxkukuƒkE÷ ûkuºku hkus„khe™e Œf Íz…e þfkÞ.

yk kxu hkßÞ¼hkt ykðu÷ ykE.xe.ykE.kt [k÷Œk rfur™f kuxh Ônef÷, rfur™f zeÍ÷, rfur™f ykuxku E÷ufxÙef÷

yuLz E÷ufxÙkur™f‚, zÙkEðh f rfur™f, ‚rðo‚ª„ ykuV LÞw s™huþ™ fkh suðk ykuxkukuƒkE÷ ‚tƒtrÄŒ Œus yLÞ

rfur™f÷ ‚tƒtrÄŒ yÇÞk‚¢kukt …Ûk …úðuþ ÷E þfkÞ. yk ƒÄk yÇÞk‚¢kukt …úðuþ u¤ððk ÄkuhÛk-10 …k‚ nkuðwt

VhrsÞkŒ Au. …úðuþ ytøku™e ðÄw rð„Œ kxu ™Sf™e ykE.xe.ykE.™ku yÚkðk www.talimrojgar.org™ku ‚t…fo fhe þfkÞ.

ykuxkukuƒkE÷ rzÍkE™ yt„u :

suÛku ykuxkukuƒkE÷ uELxu™L‚™u ƒË÷u ykuxkukuƒkE÷ rzÍkE™ ûkuºku …kuŒk™e fkhrfËeo Îkzðe Au Œu™k kxu yËkðkË

Œus „ktÄe™„h ¾kŒu hk»xÙeÞ MŒhu ÏÞkrŒ…úkó ‚tMÚkk ™uþ™÷ ELMxexâwx ykuV rzÍkE™ ‚tMÚkkkt …kuMx „úußÞwyux rzÃ÷kuk

…úku„úk E™ xÙkL‚…kuxuoþ™ yuLz ykuxkukuƒkE÷ ™k™ku yÇÞk‚¢ W…÷çÄ Au. yk yÇÞk‚¢kt ykuxkukuƒkE÷, rfur™f÷,

ufkxÙkur™f‚ ð„uhu rð»kÞkt ƒe.xuf. yÚkðk ƒe.E.™e. …Ëðe ÄhkðŒk Þwðk™ku …úðuþ…kºk Au. yk yÇÞk‚¢ ykþhu 2Úke

yZe ð»ko™k ‚Þ„k¤k™ku Au. yk yÇÞk‚¢™e ðÄw krnŒe u¤ððk kxu ‚tMÚkk™e ðuƒ‚kEx www.nid.edu™ku ‚t…fo

fhe þfkÞ.

™kufhe™e Œfku :

Ëuþkt ykuxkukuƒkE÷ ûkuºku ™kufhe™e Œfku ðÄðk™e Au. yksu rðrðÄ …úfkh™kt ðkn™ku™ku ð…hkþ ðæÞku Au y™u rðËuþe

ft…™eykuyu ¼khŒkt ykðe yk ûkuºkkt ÍwfkÔÞwt nkuðkÚke ™kufhe™e Œfku ðÄe Au. ykuxkukuƒkE÷ yuÂLsr™Þ®h„ fÞko …Ae

‚hfkhe Œus ¾k™„e ‚tMÚkkykukt rðrðÄ nkuÆkyku …h ™kufhe™e y™uf Œfku W…÷çÄ Au. ykh.xe.yku.kt yk‚e. kuxh

Ônef÷ EL‚…ufxh Œhefu hkßÞ …rhðn™ r™„kt nuz rfur™f Œhefu BÞwr™r‚…÷ xÙkL‚…kuxo ‚rðo‚, …e.zƒÕÞw.ze., …ku÷e‚

Œus ¼khŒ ‚hfkh™k ‚thûkÛk ¾kŒkkt ‚hfkhe ™kufhe ¤ðk™e þfÞŒkyku Au. ¾k™„e ûkuºku ðkn™ku™wt Wí…kË™ fhŒe fu

ðkn™ku™k rðrðÄ M…uh…kxoT‚™wt Wí…kË™ fhŒe ft…™eykukt rfur™f Œhefu ™kufhe ¤e þfu Au. …úÏÞkŒ ft…™eyku™k ykuÚkkuhkEÍz

ze÷‚o™u íÞkt y™u ‚rðo‚ Mxuþ™kukt …Ûk yuf ykuxkukuƒkE÷ yuÂLsr™Þh hk¾ðku sYhe nkuÞ Au y™u ykðk Z„÷kƒtÄ kLÞ

ze÷‚o y™u ‚rðo‚ Mxuþ™ku yksfk÷ rËð‚u™u rËð‚u ðÄŒkt òÞ Au. ßÞkt rzÃ÷kuk E™ ykuxkukuƒkE÷ yuÂLsr™Þ®h„ ÚkÞu÷k

÷kufku kxu ™kufhe™e Œfku ðÄŒe òÞ Au. ø÷kuƒ÷kEÍuþ™ y™u ykrÚkof WËkhefhÛk™e ™erŒ™u fkhÛku ÎkÛke rðËuþe ykuxkukuƒkE÷

òÞLx „ÛkkŒe ft…™eykuyu ¼khŒkt ÎkÛkk kuxk y™u ‚khk Wí…kË™ yufku þY fÞkO Au íÞkhu ykuxkukuƒkE÷ ELzMxÙekt ™ðk

Ä„þðk¤k xu÷uLxuz Þwðk™ yuÂLsr™Þhku™e kuxe kt„ W¼e ÚkE Au.

Mðhkus„khe™e þfÞŒkyku :

ykuxkukuƒkE÷ Wãku„kt he…uhª„ fkfks™k òÛkfkh kÛk‚™u ‘nkÚkð„k nwÒkh™ku kÛk‚’ fnuðkÞ Au. su rfur™f

ðkn™™ku VkuÕx yku¤¾e þfu, yu Îkze™k Aêk ¼k„kt Yr…Þk h¤e ÷E þfu Au. yk ûkuºkkt rfur™f Œhefu ¾qƒ ykuAk

qzehkufkÛk îkhk ™k™k …kÞk …h …kuŒk™ku Mðhkus„kh W¼ku fhe þfkÞ Au. Úkkuzk ðÄw qzehkufkÛk™e ÔÞðMÚkk fhe Ône÷

ƒu÷uL‚ª„, Ône÷ yu÷kELuLx, „u‚ fex Vexª„, fkh yuhfLzeþ™ª„, yu‚u‚heÍ uLÞwVuf[hª„ y™u kfuoxª„ suðk Mðhkus„kh

W¼k fhe þfkÞ Au. ðkn™ku™k yfMkŒ ƒkË ELMÞwhL‚ f÷uE u¤ððk kxu ‚ðuoÞh™wt …úkÛk…ºk yíÞtŒ sYhe nkuÞ Au.

yk, ELMÞwhL‚ ft…™e ‚kÚku ‚ðuoÞh fu ÷ku‚ yu‚u‚h Œhefu™ku MðŒtºk ÔÞð‚kÞ fhe þfkÞ Au. yu s heŒu ykuxku yuzðkEÍh,

zÙkErðt„ Mfw÷ fu ykh.xe.yku. yusLx Œhefu™ku ÔÞð‚kÞ …Ûk fhe þfkÞ. rzÃ÷kuk E™ ykuxkukuƒkE÷ fÞko …Ae rfur™f

Œhefu Úkkuzku y™w¼ð u¤ÔÞk ƒkË fkuE òÛkeŒe ft…™e™k ykuxkukuƒkE÷ þku-Y™ku ÄefŒku ÄtÄku …Ûk þY fhe þfkÞ Au.

su …tu‚t™t ¿tt™™u yt[hýtk qfu Au ‚u s ƒwÂØt™ Au.

83

6.10 xÙtLËÃttuxuo~tLt yLtu ytìxtuBttuçttRÕt rzÍtRLt

ÇtthítBttk xÙtLËÃttuxuo~tLt BtnŒyk~tu xufTLttuÕttìS rzÙÔtuLt Au. ytìxtuBttuçttRÕtLte rzÍtRLtBttk fkÍTGtwBthLte sÁrhGttíttu, yuLtSoLte

çtåtít, fÕåthÕt MkuÂLMkrxrÔtxe yLtu ÃtGttoÔthÛt çttçtítLte ®åtíttytu WÃth ÏttË æGttLt yÃttGtw LtÚte, Ãthkítw ÇtthítLte økúkuELøk

RftuLttìBteBttk xÙtLMkÃttuxuo~tLtLte ÍzÃte BttkøtÛteLtu òuíttk nÔtu yt çtÄt Vìõxhtu ÎtÛtt BtníÔtLtt ÚtE øtGttk Au. Œu~tLte fuxÕtef

EÂLMxxâqxkuyu ËBtGtLte BttkøtLtu òuíttk ÎtÛtt xÙkLMkÃttuxuo~tLt ítÚtt ytìxtuBttuçttRÕt rzÍtRLt ftuËo ~tÁ fGttO Au.

Ltu~tLtÕt EÂLMxxâqx ytìV rzÍtRLt (yuLtytEze) xÙkLMkÃttuxuo~tLt ítuBts ytìxtuBttuçttRÕt rzÍtRLtBttk yZe Ôt»toLttu ÃttuMx

øtúußGtwyux ftuËo åtÕttÔtu Au. ftuËo fGttO çttŒ rðãkÚkeo ELzMxÙeÍðk xÙkLMkÃkkuxuoþLk ítÚtt ytìxtuBtturxÔt ËuõxhBttk «tuVu~tLtÕt rzÍtRLth

çtLte ~tfu Au. ítuÚte MxwzLxMkTLte xÙkMÃkÃttuxuo~tLt rzÍtRLtLte çttçtítBttk Ëtur~tGttu-RftuLttìrBtf, RftuÕttìrsfÕt, fÕåthÕt ítÚtt yuLðkÞhuLxMk

Btwvtytu ËkçtkÄu ËBtsÛt zuÔtÕtÃt ÚttGt Au yLtu ítuBtLtu «tuVu~tLtÕt rzÍtRLthLte Ltirítf sÔttçtŒtheytu ËBtsÔttBttk BtŒŒ Bt¤u Au.

Btntht»xÙ EÂLMxxâqx ytìV xufTLttuÕttìS xqÕt rzÍtRLt ftuËoBttk A BttËLttu ÃttuMx øtúußGtwyux rzÃÕttuBtt ytìVh fhu Au. ftuËo

fGtto çttŒ ytìxtu ELzMxÙe fu fLÍGtqBth RÕtuõxÙtìrLtõË fkÃtLteytuBttk Lttufhe Btu¤Ôte ~tftGt Au.

GttuøGtítt: çte.E./çte.xuf/çte.ytfo/BtìfurLtfÕt fu «tuzõ~tLt yuÂLsrLtGt®høtBttk rzÃÕttuBtt

ftuËo Ve : 15 ÕttÏt Yk. ÔttŠ»tf

EÂLMxxâqxMkT : Ltu~tLtÕt EÂLMxxâqx ytìV rzÍtRLt (yBtŒtÔttŒ), Btntht»xÙ EÂLMxxâqx ytìV xufTLttuÕttìS.

6.11 VtGth xufTLttuÕttìS

‘fl÷Ì¿o’, ’Òfl, ±Î√, ‰ÎËfi ±¿V‹Î÷Îı ω√ıflı …ı‰Ì ÿCνÀfiαÎı ⁄fiı I›Îflı ⁄«Î‰, flÎË÷ ±fiı ’fi‰˝ÁfifiÎ_ hÎHÎ øÏ‹¿

’√·Î_ ·ı‰Î ‹ÎÀı …ı ‹ıfiı…‹ıLÀ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ÷ıfiı ÏÕÎVÀfl ‹ıfiı…‹ıLÀ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

ÏÕÎVÀfl ‹ıfiı…‹ıLÀ‹Î_ “ŒÎ›fl ŒÎ¥ÀŸ√”fi_ «Î‰Ìw’ V◊Îfi »ı. ±Î√ ±ı¿ ±ı‰Ì ÿCνÀfiÎ »ı ¿ı ÷ı‹Î_ Õ’Ì ±fiı «Îı¿ÁÎ¥’Ò‰˝¿

’√·Î_ fi ·ı‰Î› ÷Îı ±ÎÏ◊˝¿ fi¿ÁÎfifiÌ ÁÎ◊ÎıÁÎ◊ ΩfiËÎÏfi ’HÎ ‹ÎıÀΒΛı ◊Λ »ı. ±Î…fiÎ ›√‹Î_ ÁflZÎÎ ±fiı Á·Î‹÷ÌfiÌ

…wÏfl›Î÷fiı ·Z΋Î_ ·¥ ŒÎ›fl Àı¿fiÎı·Îı∞ ZÎıhÎfiı ±’√˛ıÕ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì flèÎ_ »ı. ±Î…ı ŒÎ›fl ŒÎ¥ÀŸ√ µzÎı√fi_ ¿ÿ 1,600◊Ì

2,000 ¿flÎıÕ ◊‰Î Ω› »ı, I›Îflı ÷η̋⁄© ›‰Î‰√˝fiÌ ±Î ZÎıhÎı ‹Î_√ ‰‘Ì flËÌ »ı.

su Œu~tBttk ytiãturøtfefhÛtLte ÍzÃte øtrít yLtu rLthkfw~t ÔtMíkeBttk ÔtÄthtu ÚtE hÌttu ntuGt, íGttk VtGth ËuVTxe yuxÕtu fu yÂøLt

ËtBtu ËwhûttLtwk rfurLkÍ ÃttA¤ síkwt hÌkwt Au. ítuÚte ytÃtÛtu VtGth rhMf «íGtu yøttW fhítt ÔtÄw yt~tkrfít ÚtE øtGtt Aeyu. ytsu

yuÔtt xÙuLz «tuVu~tLtÕËLte Çtthu rzkLz Au, su rzÍtMxh ìLkusuLx ítÚtt r«ðuLþLkLkk ûtuºtu ftBt fhe ~tfu. øtwshtítLte ftìÕtus ytìV

VtGth xufTLttìÕttìS (ËeyuVxe) Œu~tLte yuÔte «ÚtBt xÙu®Ltøt EÂLMxxâqx Au, su VtGthBttk çte.yuËËe.Lttu ftuËo fhtÔtu Au. yt

EÂLMxxâqx VtGthBtìLt yìLz ËuVTxe yìLz rËõGtwrhxeBttk MÃtur~tGtÕttRÍTz ftuËo ÃtÛt åtÕttÔtu Au. VtGthBttk ºtÛt Ôt»toLttu çte.yuËËe.

ftuËo øtwshtít GtwrLtÔtŠËxe îtht BttLGtítt «tó Au. yt ftuËo ŒhBGttLt rÔtãtÚteoytuLtu VtGth xufTLttìÕttìS ítuBts RÂõÔtÃtuLxMkTBttk

LtÔteLtítBt ÔtMítwytu rþÏtÔttzÔttBttk ytÔtu Au. ËeyuVxeLtwk rçtúxLtLte ÕtezTË GtwrLtÔtŠËxe ËtÚtu xtRyÃt Au. “ÎtÛtt rÔtãtÚteoytu

ÕtezTËÚte BttMxËo rzøtúe fhe hÌtt Au.” «ìÂõxfÕt xÙu®LtøtLte ËwrÔtÄtytu ítuBts VtGth rçtúøtuz Mxu~tLttu suÔtt t rÔtrÔtÄ ËkøtXLttu ËtÚtu

ELxhuõ~tLt ÃtÛt yt ftìÕtus fhu Au, suÚte yt ELzMxÙeBttk ÚtE hnuÕt LtÔtt rÔtftË ítÚtt LtÔte BttrníteytuÚte rÔtãtÚteoytu ÔttfuV hnu.

xÙu®Ltøt ŒhBGttLt ftuE yfMBttít Lt ÚttGt, ítuLtt Bttxu Œhuf rÔtãtÚteoLtu yfMBttít ÔteBtt ÃttìrÕtËe yÃttGt Au.

Á_flZÎHÎ, flıS‰ı, ±ıfl’ÎıÀÛ ±Îı◊ÎıflÌÀÌ, ¥·ı¿ÀˇÌÁÌÀÌ ⁄ÎıÕ˝, ’ıÀˇÎı¿ıÏ‹¿· Á_¿<·Îı, ±Îı¥· ¿o’fi̱Îı, ¥LÕVÀˇÌ ω√ıflı‹Î_ ŒÎ›fl

÷…iÎÎıfiÌ …wfl ’Õı »ı. ±„Bfi‹fifiÌ ÏÕ√˛Ì ‘flΉ÷Î µ‹ıÿ‰ÎflÎıfiı ±Î¿Ê˝¿ ’√Îfl◊Ì Ωı⁄ ’˛ÎM÷ ◊¥ ¿ı »ı. ytsLtt sBttLttBttk

VtGth «tuxuõ~tLt, ËuVTxe, VtGth, VtR®xøt yìLz rzÍtMxhBttk «tuVu~tLtÕt yußGtwfu~tLt sYhe ÚtE øtGtwk Au. yt xÙu®Ltøt çttŒ ÎtÛte

Lttufheytu Au. rÔtãtÚteoytuLtu yìhÃttìxo, rhVtRLtheytu fu rhÕttÞLMk, rLthBtt fu xtxt suÔte xtìÃt fkÃtLteytuBttk ítftu Bt¤e ~tfu Au.

yk Wãkuøkkt kLkðçk¤Lke sYrhÞkík Au Mkku WÃk÷çÄ ÃkqhðXku ½ýku s ykuAku Au. VkÞhLkk ûkuºkkt hkusøkkheLke rðÃkw÷

íkfku Au. ðÄíke síke ðMíke, ykiãkurøkfhý yLku þnuhefhýLku ÷eÄu ykøk ÷køkðkLkkt òu¾ku ðÄíkk òÞ Au. yk ûkuºku yÇÞkMk

fÞko ÃkAe rðãkÚkeoLku Mkthûký ûkuºku huÕðuÍ, yuhÃkkuxo ykuÚkkuhexe, swËk swËk hkßÞkukt rðãwíkçkkuzo íkus E÷uõxÙef ftÃkLkeyku,

yku.yuLk.S.Mke., íkk BÞw. fkuÃkkuohuþLk, LkøkhÃkkr÷fkyku íkus SÕ÷k Ãkt[kÞíkku, ¾ký ¾rLks ûkuºku, rhVkELkhe ûkuºku, økuMk

Ã÷kLx, Mkhfkhe rLkøkku ðøkuhukt LkkufheLke íkfku WÃk÷çÄ çkLku Au.

t‚t ™w»ÞSð™™wk „k„ts¤ Au.

84

ykøk, yfMkíkÚke ÚkÞu÷k LkwfþkLkLkku ytËks u¤ððk íks¿kkuLke sYh Ãkzu Au. ¼khíkkt Mkthûký, huÕðu yuhÃkkuxo,

ÃkuxÙkufuefÕMk Mktfw÷ku, ykuE÷ ftÃkLkeyku, yku.yuLk.S.Mke., fuLÿeÞ ELzÙMxÙeÞ÷ VkuMko ðøkuhukt yÂøLkþLkLke ÃkËðe Ähkðíkk

ÞwðkLkkuLku ykf»kof ÃkøkkhÚke Lkkufhe ¤e þfu Au. VkÞh MkðuoÞh íkhefu VkÞh fLMk÷xLMke, ÃkuxÙkur÷Þ ftÃkLkeykuLke ÷kÞÍLk

ykurVMkh, VkÞh VkExªøk WÃkfhýkuLkkt WíÃkkËLk ûkuºku Ãký «uõxeMk fheLku rðÃkw÷ ykðf Q¼e fhe þfkÞ Au.

¿ÎıÁ˝fi_ fi΋ — B.Sc. (ŒÎ›fl Àı¿fiÎı·Îı∞)

Á‹›√΂Îı — 3 ‰Ê˝

¿ÎıÁ˝‹Î_ Á‹ÎωWÀ ωʛÎı —

(1) ŒLÕ΋ıLÀ· ±ÎıŒ ŒÎ›fl, (2) ŒÎ›fl ŒÎ¥ÀŸ√, (3) ¿ÎıQ›Ïfi¿ıÂfi, (4) ¥·ı¿ÀˇÌ¿·, (5) Ï‹¿ıfiÌ¿·, (6) ŒÌÌ@Á,

(7) ±ıM·Î¥Õ ŒÌÌ@Á, (8) ’ıfl΋ıÕÌ¿· ÕÌÀı¿Âfi, (9) ŒÎ›fl Ï’˛‰ıLÂfi ±fiı ¥L‰ıVÀÌ√ıÂfi, (10) flıÁ@›, (11) ¥@‰Ì’‹ıLÀ,

(12) @‰Îı·ÌÀÌ ±ıU›ÎıflLÁ, (13) ŒÎ›fl ·Îı, (14) ¿ÎıQM›Àfl ω√ıflı …ı‰Î ωʛÎı ±Î‰flÌ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı· »ı.

Vkuo yLku «kuMÃkuõxMko u¤ðLkk kxu Lke[uLkk MkhLkku MktÃkfo fhðku :

GttuøGtítt : (1) ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ ’ÎÁ ±◊‰Î (2) ±ı„L…Ïfi›flŸ√fiÎı ¿Îı¥’HÎ ⁄˛ÎL«fiÎı ÏÕM·Îı‹Î ¿ÎıÁ˝ ’ÎÁ ¿flı· ËÎı›

yLtu rVxLtuË.

ftuËo Ve : ÔttŠ»tf Y. 50,000

EÂLMxxâqx : ¿Îı·ı… ±ÎıŒ ŒÎ›fl Àı¿fiÎı·Îı∞, ±ı-5, …›‹_√· ËεÁ, √Î_‘Ì√˛Î‹ flıS‰ı VÀıÂfifiÌ ’ÎÁı, ±Îl‹ flÎıÕ,

±‹ÿΉÎÿ - 380 006. ŒÎıfi fi_. — (079) 26584080, 26587009.

¿ıQ’Á ±ıÕˇıÁ — 86, ¬ÎıÕÎ √΋, ÁÎHÎ_ÿ-ωfl‹√΋ ËÎ¥‰ı, ±‹ÿΉÎÿ. Website : www.firecollege.co.in

6.12 Á‹√˛ ±ıÏ›ά_ÕfiÌ fi_. 1 Àı¿fiÌ¿· ¥LVÀÌÀuÀfiÌ ’˛‰ı ’flÌZÎÎ - I.I.T.-JEE

¤Îfl÷fiÌ fi_⁄fl ‰fi ±ı„L…Ïfi›flŸ√ ¿Îı·ı… ±ÎıŒ ¥„LÕ›fi ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ Àı¿fiÎı·Îı∞ ÷ı‹… ±L› lıWà ±ı„L…Ïfi›flŸ√

¿Îı·ıΩı‹Î_ ±ıÕÏ‹Âfi ‹ı‚‰‰Î ‹ÎÀı ±ı¿ ’flÌZÎÎ ±Î’‰Ì ’Õı »ı. ±Î ’flÌZÎÎfi_ fi΋ »ı - JEE (Joint Entrance Examination).

JEE ’ÎÁ ¿flfiÎfl ωzÎ◊a±Îıfiı I.I.T.‹Î_ ±ıÕÏ‹Âfi ‹‚ı »ı. JEE ±ı¿ ±ı‰Ì ±ıÕÏ‹Âfi ÀıVÀ »ı, …ı ¤Îfl÷fiÌ ±ı¿-

±ı¿◊Ì «Ïœ›Î÷Ì ±ı„L…Ïfi›flŸ√ ¿Îı·ıΩı ±fiı ωzÎ◊a±Îı ‰E«ıfiÎı Áı÷ »ı. ‘ÎıflHÎ-11-12 ÁΛLÁfiÎ ⁄ı ‰Ê˝ ¿ÏÃfi ÁΑfiÎ

Á‹∞fiı ±P›ÎÁ ¿›Îı˝ ËÎı› ÷ı‹… ‘ÎıflHÎ-11-12 ÁΛLÁfiÎ ±P›ÎÁø‹ ¿fl÷Î_ ‰‘ µE«¿ZÎÎfiÎ_ ±P›ÎÁø‹fiı ÷ˆ›Îfl ¿fl‰ÎfiÌ

Á‹◊˝÷Î ‘flΉ÷Î ËÎı› ÷ı‰Î ±Ï÷ ËÎıÓÏ›Îfl ÷ı‹… ‹Ëıfi÷ ωzÎ◊a±Îı … JEE‹Î_ ’ÎÁ ◊¥ ¿ı »ı.

±Î…fiÎ V’‘νI‹¿ ›√‹Î_ fiÎı¿flÌfiÌ ’λ‚ µ‹ıÿ‰ÎflÎı±ı ÿÎıÕ‰_ ’Õı »ı. ’fl_÷ ±ËŸ µ·À<_ ⁄fiı »ı. I.I.T.‹Î_◊Ì ⁄ËÎfl ±Î‰÷Î

±ı„L…Ïfi›flÎı ‹ÎÀı fiÎı¿flÌ ±Î’fiÎfl ¿o’fi̱ÎıfiÌ ‰E«ı V’‘ν Ω‹ı »ı. fiÎı¿flÌ µ‹ıÿ‰ÎflÎıfiÌ ’λ‚ ’Õı »ı. ±Î »ı I.I.T.‹Î_

±ıÕÏ‹ÂfifiÎı «‹I¿Îfl...! ±ÎÂÎ flά̱ı ÁÎZÎÎI¿Îfl ‹ÎÀı ÷‹ı ÷ˆ›ÎflÌ ¿flÂÎı ….

I.I.T.fiÌ ¿Îı·ıΩı fiÌ«ıfiÎ ÂËıflÎı‹Î_ ±Î‰ı·Ì »ı —

‹_⁄¥, ÏÿSËÌ, √‰ÎËÎÀÌ, ¿Îfi’fl, ¬Õ√’fl, ‹ƒÎÁ, vfl¿Ì, ˈƒÎ⁄Îÿ, √Î_‘Ìfi√fl (√…flÎ÷), ’ÀfiÎ, ’_Ω⁄, flÎ…V◊Îfi,

‰ÎflÎHÎÁÌ (⁄fiÎflÁ ÏËLÿ ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌfiı I.I.T.fiÎı ÿflFΩı ‹‚ı· »ı.), ‘fi⁄Îÿ (India School of Minesfiı I.I.T.fiÎı ÿflFΩı

‹‚ı· »ı.)

µ’flÎı@÷ 14 ¿Îı·ıΩı‹Î_◊Ì ¿Îı¥’HÎ ¿Îı·ı…‹Î_ ’˛‰ı ‹ı‚‰‰Î ‹ÎÀı E ±Î’‰Ì ’Õı »ı. ±Î 14 ¿Îı·ıΩıfiÌ ’˛‰ı ’flÌZÎÎfiÎı

¿ÎıÃÎı ω_‘‰Îı ±ÎÁÎfi fi◊Ì. »÷Î_ ’Ïfll‹, ’˛›Ifi ±fiı ’˛ÎflO‘ ËÂı ÷Îı ’ÏflHÎ΋ ÷‹ÎflÎ ’ZÎı ËÂı ÷ı ‰Î÷ ’HÎ ¤Ò·‰Î …ı‰Ì fi◊Ì.

’flÌZÎÎ ’©Ï÷ —-

(1) I.I.T.-JEEfiÌ ’flÌZÎÎ ‰‘‹Î_ ‰‘ ⁄ı ‰¬÷ … ±Î’Ì Â¿ÎÂı. ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁfiÌ ’flÌZÎÎ ±Î’ı· ËÎı› ÷ı ‰Ê˝

±fiı I›Îfl ’»ÌfiÎ ‰Êı˝ ±ı‹ Á‚_√ ⁄ı ‰Ê˝ Á‘Ì … ’flÌZÎÎ ±Î’Ì Â¿ÎÂı. (‹Î«˝, 2006◊Ì ±‹·‹Î_ ±Î‰ı· fi‰Î Ïfi›‹ ‹…⁄)

(2) ŒÌÌ@Á, ¿ı‹ıVÀˇÌfiÎ ±fiı ‹ı◊ı‹ıÀÌ@ÁfiÎ 3-3 ¿·Î¿fiÎ ⁄ı ’˛ë’hÎÎı flËıÂı.

(3) ’˛ë’hÎÎı Á_’ÒHν ⁄Ë Ï‰¿S’ ’˛¿ÎflfiÎ (MCQ Based) flËıÂı. ÿflı¿ ’˛ëfiÎ_ «Îfl ω¿S’ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰Âı. …ı‹Î_◊Ì

›ÎıB› ω¿S’ ’Á_ÿ ¿flÌfiı mgs (Machine Gradable Sheet)‹Î_ HB ’ı„LÁ· ‰Õı CÎÎÀÎı ¤Î√ ¿fl‰ÎfiÎı flËıÂı.

(4) ¬ÎıÀÎ …‰Î⁄ ‹ÎÀı fiı√ıÀ̉ ‹Î¿`√ ÏÁVÀ‹ »ı.

ykðLkkhe ÃkuZe kxu rðrðÄ íkf Q¼e fhðe yu yksLke ÃkuZeLke wÏÞ sðkçkËkhe Au.

85

(5) ’˛ë’hÎfiÌ ¤ÎÊÎ ±_√ı∞ ±◊‰Î ÏËLÿÌ Ï‰zÎ◊a ¥E»ı ÷ı flÎ¬Ì Â¿ı »ı. (’˛‰ı ŒÎı‹˝‹Î_ … …HÎÎ‰Ì ÿı‰_ ŒflÏ…›Î÷ »ı.)

(6) ·Îı√ Àı⁄· ÷ı‹… ¿ıS@›·ıÀflfiÎ µ’›Îı√ ’fl ’˛Ï÷⁄_‘ »ı.

(7) B.Arch. ±fiı B.Dec. ‹ÎÀı ±ıM·Î› ◊‰Î ¥E»÷ΠωzÎ◊a±Îıfiı ‰‘Îfl΋Î_ ±ıMÀÌÀuÕ ÀıVÀ ’HÎ ±Î’‰ÎfiÌ flËıÂı,

…ıfiÌ ¤ÎÊÎ ‹ÎhÎ ±_√˛ı∞‹Î_ … flËıÂı.

’˛‰ı ŒÎı‹˝ ÷◊Î ’flÌZÎÎ —-

(1) ’˛‰ı ŒÎı‹˝ ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ΩËıflÎ÷ Á΋ÎL› flÌ÷ı fi‰ıQ⁄fl-ÏÕÁıQ⁄fl‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±ıÏ’˛·fiÎ ’Ëı·Î ¿ı ⁄ÌΩ ±Ã‰ÎÏÕ›ÎfiÎ

flω‰Îflı ’flÌZÎÎ ›ÎıΩ› »ı.

(2) √…flÎ÷‹Î_ ±‹ÿΉÎÿ, flÎ…¿ÎıÀ, Áfl÷ ±fiı ‰ÕÎıÿflÎ ’flÌZÎÎfiÎ ¿ıLƒÎı »ı. √…flÎ÷ I.I.T. Bombay Zone‹Î_ ±Î‰ı »ı.

(3) Á΋ÎL› flÌ÷ı ‹ı ‹ÏËfiÎfiÎ ±Î¬fl‹Î_ ’ÏflHÎ΋ ΩËıfl ◊Λ »ı.

’˛‰ı ·Î›¿Î÷ —-

(1) ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ‹Î_ ‹ıJÁ, ŒÌÌ@Á ±fiı ¿ı‹ıVÀˇÌ ωʛÎı ËÎı‰Î Ωı¥±ı.

(2) ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁfiÌ ’flÌZÎÎ ±Îı»Î‹Î_ ±Îı»Î 60Ñ √HÎ ÁÎ◊ı ’ÁÎfl ¿flı·Ì ËÎı‰Ì Ωı¥±ı. (±fi΋÷ ¿ıÀı√flÌ‹Î_

±Î‰÷Î µ‹ıÿ‰ÎflÎı ‹ÎÀı ±Î ‘ÎıflHÎ 55Ñfi_ flËıÂı.)

6.13 IIST‹Î_ ’˛‰ıÂ

IIST - Indian Institute of Space Science and Technology ±ı ¤Îfl÷ Áfl¿ÎflfiÎ ±‰¿Î ω¤Î√ ¶ÎflÎ

V◊ÎÏ’÷ Á_V◊Î »ı.

“God’s own country” √HÎÎ÷Î ¿ıflηΠflÎF›fiÎ ’ÎÀfi√fl Ï◊w‰fiL÷’fl‹˚◊Ì 20 Ï¿.‹Ì. ÿÒfl ‰Ï·›Î‹Î·Î ¬Î÷ı

IISTfi_ fl‹HÎÌ› ¿ıQ’Á ±Î‰ı· »ı. ±Î ¿ıQ’Á‹Î_ 4 ˆZÎÏHο O·Îı@Á µ¤Î ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. @·ÎÁ wQÁ, Á_ÂÎı‘fi ¿Î›˝ ‹ÎÀıfiÌ

’˛›Îı√Â΂αÎı, ¿ÎıQM›Àfl ÁıLÀfl, ’V÷¿Î·›, VÀ<ÕLÀ ±ı@À̉ÌÀÌ ÁıLÀfl, fl‹÷-√‹÷fiÌ Áω‘αÎı, ËÎıVÀı· ±fiı VÀÎŒ ‹ÎÀıfiÎ

@‰ÎÀÁ˝ ¿ıQ’Á‹Î_ µ’·O‘ »ı.

IIST‹Î_ ’˛‰ı ‹ı‚‰Ìfiı B.Tech.fiÎ «Îfl ‰Êı˝ ÁŒ‚÷Î’Ò‰˝¿ ’ÒHν ¿flfiÎfl µ‹ıÿ‰Îflfiı ISRO ÷◊Î ¿Îı¥’HÎ ±‰¿ÎÂ

Á_ÂÎı‘fi Á_V◊΋Î_ ±Î¿Ê˝¿ ’√Îfl◊Ì fiÎı¿flÌfiÌ √ıfl_ÀÌ ‹‚Ì Ω› »ı.

IIST‹Î_ ’˛‰ı ‹ı‚‰‰Î ‹ÎÀı IIST ±ıÕÏ‹Âfi ÀıVÀ ±ıÀ·ı ¿ı ISAT ’ÁÎfl ¿fl‰Ì ’Õı »ı.

IISTfiÎ ŒÎı‹˝fiÌ ΩËıflÎ÷ fi‰ıQ⁄fl ‹ÎÁ‹Î_ ±Î‰ı »ı. ŒÎı‹˝ ±Îıfi·Î¥fi ¤fl‰Îfi_ ËÎı› »ı. ŒÎı‹˝ ¤fl‰Î ‹ÎÀı ‰ı⁄ÁÎ¥À

www.iist.ac.infiÌ ‹·Î¿Î÷ ·ı‰Ì.

’˛‰ı ·Î›¿Î÷ —-

‘ÎıflHÎ-12‹Î_ ‹ı◊ı‹ıÀÌ@Á, ŒÌÌ@Á ±fiı ¿ı‹ıVÀˇÌ ωʛÎı ÁÎ◊ı ±Îı»Î‹Î_ ±Îı»Î 70Ñ √HÎ ËÎı‰Î …wflÌ »ı. SC/ST/PD

¿ıÀı√flÌ‹Î_ ±Î‰÷ΠωzÎ◊a±Îı ‹ÎÀı ±Î ‘ÎıflHÎ 60Ñfi_ flËıÂı.

µ’·O‘ ±P›ÎÁø‹Îı —-

(1) B.Tech. in Aerospace Engineering (59 Seats)

(2) B.Tech. in Avionics (58 Seats)

(3) B.Tech. in Physical Sciences (39 Seats)

IISTfiÎ ¿ıLƒÎı —-

’flÌZÎαÎı ¿<· 23 ¿ıLƒÎı ’fl◊Ì ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. √…flÎ÷ ‹ÎÀı ±‹ÿΉÎÿ ¿ıLƒ ŒÎ‚‰‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.

’flÌZÎÎ @›Îflı ËÎı› ? —-

’flÌZÎÎ Á΋ÎL› flÌ÷ı ±ıÏ’˛· ‹ÎÁ‹Î_ ·ı‰Î› »ı.

’flÌZÎÎ ŒÌ —-

GEN ±fiı OBC ¿ıÀı√flÌ‹Î_ ±Î‰÷ΠωzÎ◊a ‹ÎÀı ŒÌ wÎ. 600. SC/ST/PD ±fiı ÷‹Î‹ ¿ıÀı√flÌ‹Î_ ωzÎ◊afi̱Îı

‹ÎÀı ŒÌ wÎ. 300.

íktËwhMík Mkks yu MkV¤ Mkks Au.

86

’flÌZÎÎ ’©Ï÷ —-

’˛ë’hÎ ⁄Ëω¿S’ ’˛¿ÎflfiÎ ’˛ëÎı ‘flΉ÷_ ËÎı› »ı. ŒÌÌ@Á, ¿ı‹ıVÀˇÌ ±fiı ‹ı◊ı‹ıÀÌ@ÁfiÎ ’˛ëÎı ’һΛ »ı. ÿflı¿ ’˛ëfiÌ

fiÌ«ı ±Î’ı·Î «Îfl ω¿S’Îı‹Î_◊Ì ¬flÎı ω¿S’ fiyÌ ¿flÌfiı ¬ÎÁ ÷ˆ›Îfl ¿flΛı·Ì Optical Response Sheet(ORS)‹Î_ HB

’ı„LÁ·fiÎı µ’›Îı√ ¿flÌ ⁄⁄SÁ ¤fl‰ÎfiÎ ËÎı› »ı. ÿflı¿ ÁΫΠ…‰Î⁄ ‹ÎÀı 3 √HÎ »ı, F›Îflı ¬ÎıÀÎ …‰Î⁄ ‹ÎÀı 1 ‹Î¿Û ‹Î›fiÁ

¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

6.14 ‰ıS·Îıfl ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ Àı¿fiÎı·Îı∞ (VIT)

VIT±ı «ı¯ÎÎ¥◊Ì 120 Ï¿.‹Ì. ÿÒfl ÷Ìw‰S·‹◊Ì ¿ÎÀ’ÕÌ …÷Î_ ËÎ¥‰ı ’fl ±Î‰ı·Ì A›Î÷fi΋ ¿Îı·ı… »ı. ±Î ¿Îı·ı…‹Î_

’˛‰ı ‹ı‚‰‰Î ‹ÎÀı ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ‹Î_ ±Îı»Î‹Î_ ±Îı»Î 60Ñ ËÎı‰Î …wflÌ »ı.

VITEE (Vellore Institute of Technology Entrance Examination)fiÌ ΩËıflÎ÷ ’˛Ï÷‰Ê˝ ÏÕÁıQ⁄fl ‹ÎÁ‹Î_

’˛ÏÁ© ◊Λ »ı. ŒÎı‹˝ ¤fl‰ÎfiÎı Á‹›√΂Îı ·√¤√ ÿÎıœ◊Ì ⁄ı ‹ÎÁ …ıÀ·Îı ËÎı› »ı. ’flÌZÎÎ ±ıÏ’˛· ‹ÎÁ‹Î_ ›ÎıΩ› »ı ±fiı

’ÏflHÎ΋ ‹ı ‹ÎÁ‹Î_ ΩËıfl ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ’flÌZÎÎfi_ ’ı’fl MCQ based ËÎı› »ı. fiı√ıÀ̉ ‹ÎÏ¿Ù√ ÏÁVÀ‹ fi◊Ì ±ıÀ·ı Ïÿ·◊Ì

’ı’fl ¤flÌ ÿı‰_.

’˛‰ı ŒÎı‹˝ —-

’˛‰ı ŒÎı‹˝ ‹ı‚‰‰Î ‹ÎÀı wÎ. 750fiÎı ÏÕ‹ÎLÕ ÕˇÎNÀ ¥fi Œı‰fl ±ÎıŒ VIT University, Payable at Vellore -

632014 fi΋fiÎı ¿œÎ‰Ìfiı ’ÎıVÀ ¶ÎflÎ ‹Îı¿·‰Îı. ÏÕ‹ÎLÕ ÕˇÎNÀfiÌ ’λ‚ ÷‹Îv_ fi΋, Áflfi΋_ ¬ÎÁ ·¬‰_. VIT‹Î_ ±Îıfi·Î¥fi

±fl∞ ¿fl‰ÎfiÌ Áω‘Î fi◊Ì.

Ωı VITEEfiÎ ‹ÎıÕ· ’ı’Á˝ ‹ı‚‰‰Î ¥E»÷Î ËÎı ÷Îı wÎ. 100fiÎı ‰‘ÎflÎfiÎı ÏÕ‹ÎLÕ ÕˇÎNÀ ‹Îı¿·‰Îı ÷◊Î ÕˇÎNÀfiÌ ÁÎ◊ı

wÎ. 25fiÌ VÀıQ’ ·√ÎÕı·_ A/4 ÁÎ¥fi_ ¿‰fl ‹Îı¿·‰_.

÷‹Îv_ ŒÎı‹˝ VITfiı ‹‚Ì Ω› I›Îflı ŒÎı‹˝ ‹‚Ì √›ÎfiÌ ΩHÎ ¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

Áω‘αÎı —-

VIT Campus‹Î_ ⁄Îı›Á/√SÁ˝ ‹ÎÀı ±·√-±·√ ËÎıVÀı·fiÌ Áω‘Î »ı. ±Î µ’flÎ_÷, ¿ıQ’Á‹Î_ … ⁄ıL¿, ±ı.ÀÌ.±ı‹.,

’ÎıVÀ ±ÎıÏŒÁ, flıVÀÎıflLÀ ±fiı ÏÕ’ÎÀÛ‹ıLÀ VÀÎıÁ˝ ’HÎ ±Î‰ı· »ı.

ωÂıÊ ·Î¤ —-

…ı-÷ı flÎF›fiÎ ⁄ÎıÕ˝ ŒVÀÛ Ï‰zÎ◊afiı ’˛◊‹ ‰Êı˝ Á_’ÒHν ŒÌ ‹ÎŒÌ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

VITEEfiÎ ‹ıflÌÀ‹Î_ ’˛◊‹ 50 ø‹Î_¿ Á‘ÌfiΠωzÎ◊a±Îıfiı ’˛Ï÷‰Ê˝ wÎ. 25,000fiÌ V¿Îı·flÂÌ’ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

VITfiÌ Ï‰ÂıÊ ΩHοÎflÌ ‹ÎÀı ‰ı⁄ÁÎ¥À www.vit.ac.infiÌ ‹·Î¿Î÷ ·Îı.

6.15 BITSfiÌ ’˛‰ı ’flÌZÎÎ

Ï⁄fl·Î ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ Àı¿fiÎı·Îı∞ ±ıLÕ ÁΛLÁ BITSfiÎ À>_¿Î fi΋◊Ì ±Îı‚¬Î› »ı. ±Î Á_V◊Î flÎ…V◊Îfi‹Î_ Ï’·ÎfiÌ

ÂËıfl‹Î_ ÷◊Î √Îı‰Î ¬Î÷ı ±ı‹ ⁄ı …B›Î±ı «Î·ı »ı. BITS‹Î_ ±ı„L…Ïfi›flŸ√ ±fiı ŒÎ‹˝ÁÌfiÎ ¿ÎıÁaÁ «Î·ı »ı. BITS‹Î_

±ıÕÏ‹Âfi ‹‚ı ÷Îı ωfiΠω·_⁄ı V‰Ì¿ÎflÌ ·ı‰_, ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î Á_V◊΋Î_ «Î·÷Î ±P›ÎÁø‹ÎıfiÌ ‰ıS› IITfiÌ Á‹¿ZÎ ‹Îfi‰Î‹Î_

±Î‰ı »ı. 1964fiÌ Áη‹Î_ BITSfiÌ V◊Î’fiÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Ì »ı. BITS ‹ÎÀı ±Îıfi·Î¥fi ±ı¿Î‹ ±Î’‰ÎfiÌ ËÎı› »ı.

’˛‰ı ’ÎhÎ÷Î —-

(1) ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ ‹ıJÁ, ŒÌÌ@Á ±fiı ¿ı‹ıVÀˇÌ ωʛÎı ÁÎ◊ı ±Îı»Î‹Î_ ±Îı»Î 80Ñ √HÎ ÁÎ◊ı ’ÎÁ ¿flı· ËÎı‰_

Ωı¥±ı. ±Î µ’flÎ_÷, hÎHΠωʛÎı ’ˆ¿Ì ¿Îı¥’HΠωʛ‹Î_ 60 ¿fl÷Î_ ±Îı»Î √HÎ fi ËÎı‰Î Ωı¥±ı.

(2) BITS‹Î_ ’˛‰ı ‹ı‚‰‰Î ¥E»÷ΠωzÎ◊a ¤Î¥-⁄ËıfiÎıfiı ±_√˛ı∞ ωʛ ’fl ÁÎv_ ’˛¤I‰ ËÎı‰_ …wflÌ »ı.

(3) ÿflı¿ flÎF›fiÎ ⁄ÎıÕ˝-ŒVÀÛ Ï‰zÎ◊a±Îıfiı ’˛‰ı ’flÌZÎ΋Î_◊Ì ‹„@÷ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

’flÌZÎÎfi_ V‰w’ —-

(1) ±Îıfi·Î¥fi ±ı¿Î‹ ËÎı› »ı.

(2) ’flÌZÎÎfiÎı Á‹› hÎHÎ ¿·Î¿fiÎı ËÎı› »ı.

MktMfkh Lk ykÃkLkkhe rþûký«ýk÷e LkwfMkkLkfkhf Mkkrçkík ÚkkÞ Au.

87

(3) ¿<· 150 ’˛ëÎı ’һΛ »ı. …ı‹Î_ ‹ıJÁfiÎ 45 ’˛ëÎı, ŒÌÌ@ÁfiÎ 40 ’˛ëÎı, ¿ı‹ıVÀˇÌfiÎ 40 ’˛ëÎı, πB·ÌÂ

’˛ÎıŒÌÂÌ›LÁÌfiÎ 15 ’˛ëÎı ±fiı ·Îı∞¿fiÎ 10 ’˛ëÎı ËÎı› »ı.

(4) ⁄‘Î … ’˛ëÎı ⁄Ë Ï‰¿S’ ’˛¿ÎflfiÎ ËÎı› »ı.

(5) ÿflı¿ ’˛ëÎı fiÌ«ı «Îfl ω¿S’Îı ±Î’ı· ËÎı› »ı. …ı‹Î_◊Ì ±ı¿ ω¿S’ ›ÎıB› ËÎı› »ı. ÿflı¿ ¬flÎ …‰Î⁄ ‹ÎÀı 3 ‹Î@Á˝

‹‚ı »ı. F›Îflı ¬ÎıÀÎ …‰Î⁄ ‹ÎÀı 1 ‹Î¿Û ‹ı‚‰ı· √H΋Î_◊Ì √‹Î‰‰ÎfiÎı »ı. ±Î‹, fiı√ıÀ̉ ‹Î¿`√ ÏÁVÀ‹ »ı.

(6) ±ı¿’HÎ ’˛ë ¬Î·Ì »ÎıÕΛΠ‰√fl ⁄‘Î … ’˛ëÎıfiÎ …‰Î⁄ ±Î’fiÎfl ωzÎ◊afiı 12 ‰‘ÎflÎfiÎ ’˛ëÎı ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰Âı.

±Î‹, ⁄‘Î … ’˛ëÎı ’ÒHν ¿flfiÎfl ωzÎ◊afiı V¿ÎıflŸ√ ‹ÎÀıfiÎı V¿Îı’ ‰‘ı »ı.

’flÌZÎÎ ¿ıLƒ —-

Á‹√˛ ¤Îfl÷‹Î_ ¿<· 14 ÁıLÀfl ’fl ±Î ’flÌZÎÎ ±Î’Ì Â¿Î› »ı. √…flÎ÷‹Î_ ±‹ÿΉÎÿ ÁıLÀfl »ı.

’˛‰ı ŒÎı‹˝ ±fiı ’flÌZÎÎfiÌ ÷Îfl̬ —-

’˛‰ı ŒÎı‹˝ ⁄ı flÌ÷ı ‹ı‚‰Ì ¿Λ »ı —

(1) ±Îıfi·Î¥fi ŒÎı‹˝ ¤fl‰Î ¥E»÷ΠωzÎ◊a±Îı±ı www.bitsadmission.com ’fl◊Ì ’˛‰ıÂŒÎı‹˝ Õεfi·ÎıÕ ¿fl‰_

÷◊Î ŒÎı‹˝ ¤flÌ Birla Institute of Technology and Science, Payable at State Bank of India, Pillani

(Code : 1976) fi΋fiÎı wÎ. 1,000/-fiÌ Ï¿o‹÷fiÎı ÕˇÎNÀ (⁄Îı›) ±fiı wÎ. 500/-fiÌ Ï¿o‹÷fiÎı ÕˇÎNÀ (√SÁ˝) ‹Îı¿·‰ÎfiÎı

flËı »ı.

(2) ’ÎıVÀ ¶ÎflÎ ŒÎı‹˝ ‹_√Ή‰Î ¥E»÷ΠωzÎ◊a±Îı±ı Birla Institute of Technology and Science, Payable

at State Bank of India, Pillani (Code : 1976) fi΋fiÎı wÎ. 1,100/-fiÌ Ï¿o‹÷fiÎı ÕˇÎNÀ (⁄Îı›) ±fiı wÎ. 600/

-fiÌ Ï¿o‹÷fiÎı ÕˇÎNÀ (√SÁ˝) ‹Îı¿·‰ÎfiÎı flËı »ı.

Á΋ÎL› flÌ÷ı ΩL›±ÎflÌ ‹ÎÁ‹Î_ ŒÎı‹˝ ¤fl‰Îfi_ ËÎı› »ı. ’flÌZÎÎ ±Îıfi·Î¥fi ±Î’‰ÎfiÌ ËÎı› »ı. ±Î ‹ÎÀıfiÎ ÁıLÀflfiÌ

ŒÎ‚‰HÎÌ Œı⁄˛±ÎflÌ/‹Î«˝‹Î_ ◊Λ »ı ±fiı ‹ı ‹ÎÁ‹Î_ ’flÌZÎÎ ›ÎıΩ› »ı.

BITS‹Î_ ±P›ÎÁ ’ÒHν ¿flfiÎfl ωzÎ◊afiı ¬Ò⁄ … ÁÎflÎ V¿ı·◊Ì ¿ıQ’Á ’fl◊Ì … Ωı⁄ ‹‚Ì Ω› »ı. ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ

’ÎÁ ◊›ı· ËÎı› ÷ı ωzÎ◊a±Îı ÷◊Î Ëη‹Î_ ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ‹Î_ ±P›ÎÁ ¿fl÷ΠωzÎ◊a±Îı ŒÎı‹˝ ¤flÌ Â¿ı »ı.

þiûkrýf MktMÚkkykukt rþûkfu MðåA yLku MkwMktMf]ík ðkíkkðhýLkwt rLkkoý fhðwt òuEyu.

¼khík MkhfkhLke rðrþü Ãknu÷ - krníke yrÄfkh fkÞËku

MkkkLÞ LkkøkrhfLku Mkhfkhe f[uhe yLku yLÞ fkfksLkk MÚkkLku Ãkzíke w~fu÷eÚke íku ÷k[khe

yLkw¼ðíkk níkk. ËuþLkku MkkkLÞ Lkkøkrhf Mkks rníkkt fkuE Ãký søÞkyuÚke Y. 20 ¼heLku (çke.Ãke.yu÷.

fkzo ÄkhfLku Ve kVe) krníke yrÄfkh fkÞËk nuX¤ MktMkËMkÇÞ/ÄkhkMkÇÞ/«òLkk «ríkrLkrÄLke su

s krníke u¤ðe þfu Au. krníke ykÃkðk kxu su íku MktMÚkk çktÄkÞu÷e Au. yk fkÞËkÚke MkkkLÞ

Lkkøkrhf ¼úük[khLke Mkku sçkqíkkEÚke ÷ze þfþu yLku ËuþLkk rðfkMkkt ÃkkuíkkLkwt ÞkuøkËkLk ykÃke

þfþu. krníke yrÄfkh fkÞËk nuX¤ krníke u¤ððk kxu su íku rð¼køkkt krníke yrÄfkhe Mkûk

yhS fhðkLke hnuþu. økwshkík Mkhfkh íkÚkk rðrðÄ fkuÃkkuohuþLk/ÞwrLkðŠMkxeyku krníke yrÄfkh nuX¤

krníke ykÃkðkkt XkøkkXiÞk fhu Au yÚkðk íkku krníke yÄqhe yLku rð÷tçkÚke ykÃku Au. ykþk Au fu

krníke yrÄfkh fkÞËkLkku økwshkík Mkhfkh yMkhfkhf y÷ fhþu.

krníke yrÄfkh fkÞËku-2005 rðþu MktÃkqýo krníke/køkoËþoLk u¤ððk MktÃkfo :

krníke yrÄfkh økwshkík Ãknu÷

nuÕÃk ÷kELk Lkt. : (079) 26821553

kuçkkE÷ : 99240 85000

e-mail : rtigujaratpahel@yahoo.co.in

88

6.16 Äkuhý-12 ÃkkMk kxu rðrðÄ «ðuþ fMkkuxeLke Mktrûkó rðøkíkkuLkwt Ãkºkf

Sr. Test Course Quality Testing Advt. Test Avail ContactName Branch Entry Month Month Nature of Forms Point

1 PMT MBBS/ HSC 60% April October/ I Object Canara CBSE PreetviharCentral BDS PCB + Eng November II Non- Bank 2, Com. Centre,

All India passed or each yr. objective main Br. New Delhi-11000215% seats appeared Ahm, Surat

mini age Vadodara17 yrs. Rajkot

2 JEE-IIT 7IIT+ass- HSE PCM April Nov./Dec I Object www.iit.ac.in/jeeciated or AICTE every year II Non- Every year One IITNavy Mines Tech Dip objective " to conduct JEE

pass appear ExamAge upto 25

3 AIEEE BE B.Tech HSC PCM May Dec./Jan Objective Syndicate www.cbse.gov.in/B.Archit pass appear every Bank main aieeeB.Pharm Age upto 24 year Ahm, Suratof NEC & Vado, Rajkothers or download

4 AFMC MBBS HSC PCB May Head Armed ForcesArmy 60% I Div Post-office Medical CollegeDoctor pass/appear of Dist. Pune (Maha.)

or BSC P/A " "Age 17 to 22(24 for B.Sc.)Male/Female

5 NID NID Grad HSC or December Sept. Oct. Download National Inst. ofProgram Graduate Every or Person/ design Paldi,

pass appear year " post Ahmedabad-6,Ph. (079)26639622www.nid.edu

6 NATA CEPT Prog. HSC PCM May/June April CEPT NavrangpuraFor Architect pass appear May Ahmedabad-9All Gujarat every yr. " " ph. (079)26302470

and each yr. www.cept.ac.inother Arch. June/July May/June concerned collegecollege (Guj.)

7 GNUCET BABCOM HSC Pass/ Gujarat NationalBSCLLB appeared Law Universityintegrated " " " " Sect 25 GIDCAdvocate Gandhinagar5 yrs. 382028 (Guj.)

www.gnu.edu.

8 GUJCET Guj. State " " " " Prescribed www.gseb.gov.inmed. engg. schoolsseats

9 ISAT Aerospace HSC 70% + April November Objective www.iist.ac.inMPC

10 VIT HSC 60% April December MCQ www.vit.ac.in

ykírðïkMk yLku nfkhkíf árüfkuý ÌËÞLkk ŸzkýktÚke sLu Au.

89

7. Ëkhûtý ûtuºtu yt„ðe fthrfŒeo

7.1 EÂLzÞ™ yteo - 10 + 2 xufTr™f÷ yuLxÙe Mfe

Ätuhý 12 (ËtÞLË) 70% ËtÚtu …tË ÚtÞu÷t txu yuf ftkfhu ƒu …ûte thðt suðe ðt‚

¼th‚eÞ ÷~fhe Œ¤tutk òuztðt™e yuf ðÄw ‚f yt…™u sýtðeyu. suytu Ätuhý 12 (rVrÍõMk-furMxÙe-ìÚË) rð¿tt™

rð»tÞtu ËtÚtu y™u ytuAttk ytuAt 70% tfToË ËtÚtu …tË ÚtÞt Au, ‚u™u txu yt ‚f ƒnw s n¥ð™e Au. yt ftuËo yk‚„o‚

yt…™u yuÂLsr™Þ®h„ rz„úe …ý ¤u Au y™u ‚t÷e …qhe Út‚tk s ÷uVx™uLx™e hìLf y™u ‚u …Œ …h ¤‚tk …„th-¼ÚÚttk ‚tu

¾htk s. yt, suytu™u yuÂLsr™Þh ƒ™ðt™wk MðÙ Au y™u yteotk òuztE™u ftÞo fhðt™e Ä„þ …ý Au, yuðt rºttu txu

‘yuf ftkfhu ƒu …ûte’ thðt suðe yt ðt‚ Au. yuÂLsr™Þ®h„™e rz„úe u¤ÔÞt ƒtŒ ™tufhe fu ft þtuÄðt™e rVfh …ý ™nª.

ftuý yhS fhe þfu ? EÂLzÞ™ yteotk xufTr™f÷ yuLxÙe (10 + 2 Mfe) yk„u™e ònuht‚ ð»totk ƒu ðth yur«÷

y™u ytìõxtuƒh tË ŒhrÞt™ ytðu Au. y…rhýe‚ …whw»t ™t„rhf s yhS fhe þfu. ðÞ : ËtztËtu¤Úte Ëtztytu„ýeË

ð»to ðå[u ntuðe òuEyu.

rþûtý : Ätuhý 12 (rVrÍfË, ìÚË, furMxÙe rð»tÞtu ËtÚtu) y™u ytuAttk ytuAt 70% tfoTË ËtÚtu …tË ntuðt òuEyu.

…ËkŒ„e™e «r¢Þt :

«t ÚtÞu÷t yuÂÃ÷fuþ™tkÚte [qkxu÷t WuŒðthtu™u s SBS (ËŠðË rË÷ufþ™ ƒtuzo)Lkk ELxhÔÞq txu ƒtu÷tððttk

ytðþu. yt SBS ELxhÔÞq yk„u™e trn‚e ™e[u wsƒ Au.

• PSYCHOLOGICAL TESTS • GROUP TESTING OFFICER’S TEST• PRESIDENT’S INTERVEIWS • PILOT APTITUTDE TEST

SSB ELxhÔÞq™tu „t¤tu 5 rŒðË™tu hnuþu.

Ë„ú ‚t÷e™tu ¾[o - …wM‚ftu - ðt[™Ët„úe, ¼tus™ y™u …nuhðuþ Ërn‚ - yteo îtht fhðttk ytðþu.

fux÷ef y„íÞ™e ðt‚ : yt txu™e yhS ËttLÞ he‚u yt Ëh™tu tuf÷ðt™e ntuÞ Au :

ADG Recruiting, 10 + 2 (TES), West Block - III, R. K. Puram, New Delhi 110 066.

yuÂÃ÷fuþ™ ËtÚtu Ätuhý 10 …tË fÞto™t ËŠxrVfux™e «trý‚ ™f÷ (sL‚the¾™e Ëtrƒ‚e txu) ‚Útt Ätuhý 12™e

tfoþex™e / ËŠxrVfux™e «trý‚ ™f÷ (þiûtrýf ÷tÞft‚™e Ëtrƒ‚e yÚtuo) sYh tuf÷ðt.

W¥t ™tufhe - W¥t …„th - ËtÚtu ŒuþËuðt ‚tu ¾he s.

7.2 yurÔtyu~tLt BtìLtusBtìLx

ÇtthíteGt yurÔtyu~tLt ELzMxÙeÍ ytøttBte çtu Ôt»ttuoBttk 25 xftLte Œhu øtútuÚk fh~tu. yt yLtwBttLtLtu òuíttk ítuBttk «ðuþ fhÔtt

ytLttÚte çtnuíth ËBtGt Lt ntuE ~tfu. ítfLtu ÍzÃte ÕtuÔtt ÎtÛte ËkMÚttytuyu yurÔtyu~tLt BtìLtusuLxBttk ftuŠËË ~tY fÞko Au. rzÃÕttuBtt

ftuËo A BttËÚte çtu Ôt»to ËwÄeLtt ntuE ~tfu Au.

®føtrV~th xÙu®Ltøt yufìzuBteyu yurÔtyu~tLt BtìLtusuLxBttk A BttËLttu ftuËo ítÚtt yurÔtyu~tLt yuLz ntìÂMÃtxtrÕtxe BtìLtusuLxBttk

yuf Ôt»toLttu ELxuÂLMkð ftuËo ~tY fGttuo Au. yufìzuBteLtt çtÄt ËUxhtu yufŒBt ÕtuxuMx yìh çtË 320 Bttìf yÃt, ËwkŒh ztR®Ltøt Ëqx

ítÚtt øtúq®Btøt ÕtìçtÚte Ëßs Au. A BttËLtt ftuËoLte Ve Y. 1 ÕttÏt yLtu çttŒLtt ftuËoLte Ve Yk. 1.25 ÕttÏt Au.

yìh ntuMxuË yufìzuBte yuf Ôt»toLttu yurÔtyu~tLt yuLz ntìÂMÃtxtrÕtxe BtìLtusuLx rzÃÕttuBtt ítÚtt çtu Ôt»toLttu øÕttuçtÕt yurÔtyu~tLt

yìLz ntìÂMÃtxkrÕtxe ytìVh fhu Au. yt ftuËoLte ®fBtít 1,18,000 Y. Au. ftuËo nuX¤ furçtLt ¢q, yurÔtyu~tLt xŠBtLttìÕttìS,

RBtsoLMke nìkz®Õtøt ítÚtt çttìBçtLtt Ïtítht suÔte ytÃttítftÕteLt ÃtrhÂMÚtrítytuLtu ÃtntUåte Ôt¤ÔttLte íttÕteBt ytÃtÔttLttu ËBttÔtu~t ÚttGt

Au. ftìBGtwrLtfu~tLt ÂMfÕË ítÚtt rçtÍLtuË yurxfuxBttk Œûtítt ÕttÔtÔtt ÃtËoLttrÕtxe ELnuMkuLx Ãth Çtth BtqfÔttBttk ytÔtu Au.

ELzMxÙeÍLtt ÍzÃte rÔtMíthÛtLtu òuíttk yuf xu÷uLxuz fìÂLzzux Bttxu ynª Ëthe òìçt Btu¤ÔtÔttBttk ftuE ËBtMGtt LtÚte. MxwzLxTMk

ztuBtuÂMxf ítuBts ELxhLtì~tLtÕt yìhÕttELMkBttk furçtLt ¢q íthefu ftBt fhe ~tfu Au. ítuytu yìhÃttuxoBttk øtútWLz MxtV íthefu MkktBtuÕt

ÚtE ~tfu Au.

MxwzLxTMkLte Çthíte fhÔtt ÔtŠsLt yux÷kÂLxf, yBturhfLt yìhÕttELMk, MÃttRË sux, ELzeøttu, ®føtrV~th yìhÕttELMk

suÔte rÔtÏGttít fkÃtLteytu ÕttRLtBttk QÇte Au. Œu~tLte xtìÃt-ntuxuÕttuBttk ytÃt £Lx ytìrVË yuÂõÍõGtwrxÔË ítuBts øtuMx rhÕtu~tLË

y®nMkk yu ÄoLkku ÃkkÞku Au íkku ûkk yu ÄoLkwt rþ¾h Au.

90

yuÂõÍõGtwrxÔË íthefu ftBt fhe ~tftu Atu. ftuËo ytÃtLtu çteÃteytuLte ÂMfÕËÚte ÃtÛt Ëßs fhu Au. yt heítu òìçtLte yËtBttLGt

ítftu BttusqŒ Au. “yurÔtyu~tLt ELzMxÙeÍBttk çtqBt ytÔGtt çttŒ yt ËtiÚte ÔtÄw øÕtìBthË fìrhGth rÔtfÕÃt Au.”

GttuøGtítt : 10+2, Ëthe ftìBGtwrLtfu~tLt ÂMfÕË

ftuËo Ve : Y. 1Úte 2 ÕttÏt

EÂLMxxâqxTMk : ®føtrV~th xÙu®Ltøt yufìzuBte, £ìkfÕteLt, BtìÃtÕË, yìhntuMxuË xÙu®Ltøt yufìzuBte

2011 ËwÄe ÇtthítBttk 10 xft ÔttŠ»tfLtt Œhu ELxhLtì~tLtÕt ÃkìMkuLsh xÙtrVfBttk Ôt]ÂØ Út~tu. yur~tGtt-ÃtìrËrVf rhsGtLt

Bttxu ykŒtrsít øtútuÚt hux 6 xftLte ËhÏttBtÛteBttk ÎtÛttu ÔtÄw Au. ítuÚte fkuBÃkex yLtu xÙuRLz ÕttuftuLte Çtthu Bttkøt hnu~tu.

7.3 Ëkhûtý ûtuºtu yuhu™™e fthrfŒeo

ht»xÙ™e Ë÷t‚e rðþu yÇÞtË…qýo áÂü®ƒŒw ÔÞõ‚ fh‚tt fuLÿ Mkhfkhu îkhk Mkthûký çksuxkt 34%Lkku ðÄkhku fhíkkt

sýkÔÞwt fu, ÞwØ fhðt™e ût‚t «t fhðe y™u ‚u™u ðÄthðe yu ht»xÙ txu yr™ðtÞo çkkçkík Au. ¼th‚™e ™er‚ nkuþtt

Ëkhûtýtíf hne Au. yt…ýu ftuE Œuþ …h nw÷tu fhðt™e u÷e whtŒ ™ Ähtðeyu …hk‚w nw÷t Ëtu hûtý ÚtE þfu ‚u txu

…ý sƒq‚, rðþt¤ y™u yã‚™ þMºtËhkòÚte Ëßs yuðwk ËiLÞ yr™ðtÞo Au.

Ëtiht»xÙ-„wsht‚tk Þtuò‚t ¼h‚e u¤tytutk yËkÏÞ WuŒðthtu Qxe …zu Au. …hk‚w tºt Ëir™f õ÷tËtk s òuztÞ

yux÷wk …qh‚wk ™Úte. NDA ‚us CDSC y™u yLÞ ztÞhuõx yuLxÙe Mfe îtht ytìrVËh (÷uVxu™Lx fuzh)tk òuztÞ ‚u txu

ËrnÞtht …rhýt˼h «Þí™tu sYhe Au.

rhxtÞzo f™o÷ ©e «ftþ rðïu «rËØ fhu÷ …wM‚f Career in The Army, Navy and Air Force tk sýtÔÞt y™wËth

¼th‚eÞ ËiLÞtk ytþhu 40 Úte 45 «fthu yuLxÙe ¤e þfu Au. ßÞtk ‚ƒeƒe ûtuºt, yuÂLsr™Þ®h„ ûtuºt, ftÞŒt ûtuºt™t

rðþu»t¿ttuÚte tkze™u õ÷tfo, …xtðt¤t fu [tufeŒth ËwÄe™e søÞtytu …h fthrfŒeo™e ‚f ¤u Au, …hk‚w sYh ntuÞ Au ŒuþŒtÍ™e,

r™Âù‚ ÚtÞu÷tt þtherhf Ätuhýtu - þiûtrýf ÷tÞft‚tu ð„uhu™u …whðth fhðt™e.

¼th‚eÞ nðtE Œ¤™t wÏÞ‚: ºtý rð¼t„ Au. (1) VT÷t#„ ƒútk[ (2) xufr™f÷ ƒútk[ (3) „útWLz zâwxe ƒútk[

yuhVtuËotk …ý ytìrVËh fuzhtk yu™Ëeyu yÚtðt ËezeyuËE yÚtðt Þwr™ðŠËxe yuLxÙe ÂMf (ƒnu™tu txu M…u~Þ÷

ðwLË yuLxÙe ÂMf) îtht ¼h‚e ÚttÞ Au. …hk‚w yuhu™ yux÷u fu ðtÞw Ëir™ftk ¼h‚e Útðt txu ƒu «fth™e …Ør‚

y…™tððttk ytðu Au. www.careerairforce.nic.in

7.4 fiı‰· ¿Îı·ı… ±ÎıŒ ±ı„L…Ïfi›flŸ√‹Î_ ’˛‰ıÂ

fiı‰· ¿Îı·ı… ±ÎıŒ ±ı„L…Ïfi›flŸ√ ±ı ¤Îfl÷Ì› fiΈ¿Îÿ‚ ¶ÎflÎ Á_«ÎÏ·÷ ·ÎıfiΉηΠ¬Î÷ı ±Î‰ı·Ì Á_V◊Î »ı. ±Î ¿Îı·ı…

Á‹√˛ ±ıÏ›Π¬_ÕfiÌ lıWà ±ı„L…Ïfi›flŸ√ ¿Îı·ı… √HÎΛ »ı. ±Î ¿Îı·ı…‹Î_ ¤Îfl÷Ì› fiΈ¿Îÿ‚fiÌ ‹flÌfi, ±ıflÎıfiÎıÀÌ¿·, ¥·ı¿ÀˇÌ¿·,

¥·ı¿ÀˇÎıÏfi¿ ±ı„L…Ïfi›flŸ√ ÷◊Î fiı‰· ±ÎÏ¿ÛÀı¿«flfiÌ ⁄˛ÎL« ‹ÎÀı ±ÎıÏŒÁflÎıfiı ÷ˆ›Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. lıWà ÏÂZÎHÎfiÌ ÁÎ◊ÎıÁÎ◊

ÏÂV÷, fl‹÷√‹÷, ¥÷fl ’˛T≤ÏkαÎı ÷ı‹… T›Î‰ÁÎÏ›¿÷Î ±Î ⁄‘Î … ZÎıhÎÎı‹Î_ ±Î ¿Îı·ı… ±Î√‰_ V◊Îfi ‘flΉı »ı.

„V‰‹Ÿ√, flÎ¥ÕŸ√, √ÎıSŒ …ı‰Ì fl‹÷ fl‹‰ÎfiÌ ÷‹Î‹ Áω‘αÎı ÷ı‹… ÁÎËÁ‰ÌflÎı ‹ÎÀı ’‰˝÷ÎflÎıËflHÎ, ËÎıÀ ±ıfl ⁄·Ïfi_√,

fl̉fl flÎŒÀŸ√, ωLÕ ÁŒ`√ ω√ıflı …ı‰Ì ÁÎËÏÁ¿ fl‹÷Îı Â̬‰ÎfiÌ ÷¿ ’HÎ fiΈÿο‚fiÎ ¬«ı˝ ÷‹fiı ‹‚Ì Â¿ı »ı. ±Î ¿Îı·ı…‹Î_

±ıÕÏ‹Âfi ‹ı‚‰fiÎfl ÷‹Î‹ ωzÎ◊a±Îıfiı Á‹√˛ ¿ÎıÁ˝ ÿflQ›Îfi ’V÷¿Îı, flËı‰Î-…‹‰Î, ¿’ÕÎ_ ÁÏË÷fiÎı ÷‹Î‹ ¬«˝ ¤Îfl÷Ì›

fiΈ¿Îÿ‚ ¶ÎflÎ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰Âı. ±Î µ’flÎ_÷ ¿ÎıÁ˝ ’ÒHν ◊›Î ⁄Îÿ Ωı⁄ √ıfl_ÀÌ ’HÎ ¬flÌ. ÷Îı ±Î ¿Îı·ı…fiÌ ’˛‰ı ·Î›¿Î÷ ±fiı

’˛‰ı ’©Ï÷ ωÊı ΩHοÎflÌ ‹ı‚‰Ì ·¥±ı.

’˛˛‰ı ·Î›¿Î÷ —-(1) ‘ÎıflHÎ-12‹Î_ ‹ıJÁ, ŒÌÌ@Á ±fiı ¿ı‹ıVÀˇÌ ωʛÎı ËÎı‰Î …wflÌ »ı. (±ı ±◊‰Î ±ı⁄Ì √˛’)

(2) ‘ÎıflHÎ-12‹Î_ ±Î hÎHΠωʛÎıfiÌ À¿Î‰ÎflÌ 75Ñ ¿ı ÷ı◊Ì ‰‘ ËÎı‰Ì …wflÌ »ı.

(3) ‘ÎıflHÎ-10 ¿ı ‘ÎıflHÎ-12‹Î_ ±_√˛ı∞‹Î_ ±Îı»Î‹Î_ ±Îı»Î 50 √HÎ ËÎı‰Î …wflÌ »ı.

(4) 16.5◊Ì 19.5 ‰Ê˝fiÌ ‰E«ıfiÌ ™‹fl ËÎı‰Ì …wflÌ »ı.

’flÌZÎÎ ’©Ï÷ —-fiı‰· ¿Îı·ı… ±ÎıŒ ±ı„L…Ïfi›flŸ√fiÌ ‰÷˝‹Îfi’hÎÎı‹Î_ ΩËıflÎ÷ ±Î‰ı »ı. ±Î ΩËıflÎ÷Îı‹Î_ »’Λı·Î ±fl∞’hοfiı T›‰„V◊÷

flÌ÷ı ¤flÌfiı Ïfi›÷ ¿flı· ÷Îfl̬ Á‘Ì‹Î_ ÷ı‹Î_ ÿÂν‰ı·Î Áflfi΋ı ’ËÎıÓ«ÎÕ‰Îfi_ ËÎı› »ı.

ËkLkÚke ÄLk, MLkkLkÚke íkLk yLku æÞkLkÚke Lk þwØ ÚkkÞ Au.

91

±Î ±fl∞’hοÎı ’ˆ¿ÌfiÎ ¿ıÀ·Î¿ µ‹ıÿ‰ÎflÎıfiı ¤Îı’η ±◊‰Î ⁄ıÓB·Îıfl ¬Î÷ı Áω˝Á ÏÁ·ı¿Âfi ⁄ÎıÕ˝ Á‹ZÎ w⁄w ¥LÀflT›

‹ÎÀı ⁄Îı·Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰Âı. Á÷÷ ’Î_« Ïÿ‰Á Á‘Ì ±·√-±·√ ’˛¿ÎflfiÌ ’flÌZÎαÎı ÁŒ‚÷Î’Ò‰˝¿ ’ÒHν ¿flfiÎfl ωzÎ◊a±Îıfiı ‹ıflÌÀ

‹…⁄ ÀˇıÏfi_√ ‹ÎÀıfiÎı ±ÎıÕ˝fl ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±Î‹, ’˛‰ı ¿Î‹√ÌflÌ ’˛‹ÎH΋Î_ ±CÎflÌ »ı, ’fl_÷ ’Á_ÿ√Ì ’΋fiÎfl ωzÎ◊afiÌ

·Î¥Œ VÀÎ¥· ⁄ÿ·Ì Ω› »ı ±ı ’HÎ Ë¿Ì¿÷ »ı.

’˛‰ı ‹ı‚T›Î ⁄Îÿ —-ÀˇıÏfi_√ ‹Îı ÏÁ·ı@À ◊fiÎfl ωzÎ◊a±Îıfiı ’˛Îfl_¤‹Î_ » ‹ÎÁ fiı‰· ±ı¿ıÕı‹Ì, √Îı‰Î ¬Î÷ı fiı‰· ±ÎıÏfl±ıLÀıÂfi ¿ÎıÁ˝ ±ıÀıLÕ

¿fl‰ÎfiÎı flËıÂı ±fiı I›Îfl⁄Îÿ fiı‰· ¿Îı·ı… ±ÎıŒ ±ı„L…Ïfi›flŸ√, ·ÎıfiΉηΠ¬Î÷ı 4 ‰Ê˝fiÎı ÏÕ√˛Ì ±ı„L…Ïfi›flŸ√fiÎı ±P›ÎÁ

¿fl‰ÎfiÎı flËıÂı. ±ËŸ ωzÎ◊a±Îıfiı …‰ÎËfl·Î· fiËıw ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌfiÌ ⁄Ì.Àı¿.fiÌ ÏÕ√˛Ì ‹‚ı »ı ±fiı ¤Îfl÷Ì› fiΈ¿Îÿ‚‹Î_ Àı¿Ïfi¿·

±ÎıÏŒÁfl ÷flÌ¿ı Ïfi›@÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

±Î ±P›ÎÁø‹fiÌ ¿ıÀ·Ì¿ ωÂıÊ ‰Î÷ —-(1) ±ËŸ ÏÂV÷ ±fiı ±P›ÎÁfiÌ Ïfi›Ï‹÷÷Î ±Ïfi‰Î›˝ ËÎı‰Î◊Ì «Îfl ‰Ê˝fiÎ ±P›ÎÁ√΂ΠÿflQ›Îfi ÿfl » ‹ÎÁı ωzÎ◊afiı

hÎHÎ ±Ã‰ÎÏÕ›ÎfiÌ ÏŒ@Á ±ı¿ ÁÎ◊ı … flΩ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ÷ı flΩ±Îı‹Î_ ωzÎ◊a±Îı ’Îı÷ÎfiÎ CÎflı …¥ ¿ı »ı.

(2) ±P›ÎÁø‹fiÎ ÁÎÕÎ hÎHÎ ‰Ê ⁄Îÿ ±P›ÎÁfiÌ ÁÎ◊ÎıÁÎ◊ ÿfl ‹ÏËfiı wÎ. 8,000/- …ıÀ·_ VÀÎ¥’ıLÕ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

(3) «Îfl ‰Ê˝ ÁŒ‚÷Î’Ò‰˝¿ ’ÒHν ¿flfiÎfl ωzÎ◊Ì˝fiı wÎ. 11,500/-fiÎ VÀÎÀ`√ ’√Îfl◊Ì Áω˝Á ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ±fiı

I›Îfl⁄Îÿ Ïfi›‹ÎıfiÁÎfl ’√Îfl ‰‘÷Îı … flËı »ı.

(4) ’√Îfl µ’flÎ_÷ Á‹√˛ ÿı‹Î_ ·Ì· ÀˇÎ‰ı· ¿LÁıÂfifiÎı ·Î¤, ’Îı÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ÷◊Î ’Îı÷ÎfiÎ ¿<À<_⁄ ‹ÎÀı ¡Ì ‹ıÕÌ¿· Áω˝Á,

’˛Ï÷‰Êı˝ 60 Ïÿ‰ÁfiÌ flΩ±Îı µ’flÎ_÷ 20 ’fl«ÒflHÎ flΩ±Îı ±ıÀ·ı ¿ı ‰ÎÏÊ˝¿ ’ÎıHÎÎ hÎHÎ ‹ÎÁfiÌ flΩ±Îı …ı‰Î Á_A›Î⁄_‘ ·Î¤Îı

‹‚ı »ı.

7.5 ¥„LÕ›fi ±Î‹a‹Î_ ±ı„L…Ïfi›fl

flÎWÀˇ’˛ı‹ ‘flΉ÷Ì ¿Îı¥’HÎ T›„@÷ ‹ÎÀı ’Îı÷ÎfiÎ ÿıÂfiÌ ÁflZÎÎ Á‰Îı˝’flÌ ËÎı› »ı. ÿıÂfiÌ ÁflZÎÎ ‹ÎÀı fi‰Ì fi‰Ì Àı¿fiÎı·Îı∞fi_

Á_ÂÎı‘fi ¿fl‰_ ±fiı ÷ıfi_ ±Î‹a‹Î_ ¥QM·Ì‹ıLÀıÂfi ¿fl‰_ ±ı ÁΛLÁ ·Î¥fi‹Î_ ±P›ÎÁ ¿fl÷Î_ ωzÎ◊a±Îı ’ÎÁı◊Ì ±Î‹afiÌ ±’ıZÎÎ

ËÎı› »ı, ÷ı◊Ì ±ı„L…Ïfi›flŸ√fiÌ ¬ÎÁ ¿Îı·ıΩı ±Î‹a ω¤Î√ ¶ÎflÎ «·Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±Î ¿Îı·ıΩı‹Î_ ±ıÕÏ‹Âfi ‹ı‚‰‰_ ±ıÀ·ı

ÿıÂfiÌ Áı‰Î ¿fl‰ÎfiÎı µk΋ ±‰Áfl ’΋‰Îı ÁÎ◊ÎıÁÎ◊ ±ı„L…Ïfi›fl ⁄fi‰Îfi_ V‰Mfi ÁοÎfl ¿fl‰_ ±fiı ±P›ÎÁ ’ÒHν ¿›Î˝ ⁄Îÿ

fiÎı¿flÌ ‹ı‚‰‰Î ‹ÎÀı ¿Îı¥ …B›Î±ı ŒÎ_ŒÎ_ ‹Îfl‰ÎfiÌ _À‹Î_◊Ì 100Ñ ‹„@÷, ¿ÎflHÎ ¿ı ±ËŸ ±ı„L…Ïfi›flŸ√ ’ÒHν ◊÷Î_fiÌ ÁÎ◊ı

… fiÎı¿flÌfiÎı ±ÎıÕ˝fl ÷ˆ›Îfl ËÎı› »ı.

’˛˛‰ı ·Î›¿Î÷ —-(1) ‘ÎıflHÎ-12‹Î_ ‹ıJÁ, ŒÌÌ@Á ±fiı ¿ı‹ıVÀˇÌ ωʛÎı ËÎı‰Î …wflÌ »ı. (±ı ±◊‰Î ±ı⁄Ì √˛’)

(2) ‘ÎıflHÎ-12‹Î_ ±Î hÎHΠωʛÎıfiÌ À¿Î‰ÎflÌ 70Ñ ¿ı ÷ı◊Ì ‰‘ ËÎı‰Ì …wflÌ »ı.

(3) ‘ÎıflHÎ-10 ¿ı ‘ÎıflHÎ-12‹Î_ ±_√˛ı∞‹Î_ ±Îı»Î‹Î_ ±Îı»Î 50 √HÎ ËÎı‰Î …wflÌ »ı.

(4) 16.5◊Ì 19.5 ‰Ê˝fiÌ ‰E«ıfiÌ ™‹fl ËÎı‰Ì …wflÌ »ı.

’˛‰ı ·Î›¿Î÷ —-¥„LÕ›fi ±Î‹a‹Î_ Àı¿fiÌ¿· ±ıLÀˇÌ ±_√ıfiÌ ΩËıflÎ÷ ‰÷˝‹Îfi’hÎÎı‹Î_ ‰Ê˝‹Î_ ⁄ı ‰¬÷ ±Î‰÷Ì ËÎı› »ı. …ıfiÎ ±fiÁ_‘Îfiı

ωzÎ◊a±ı ’˛‰ı ’flÌZÎÎ ‹ÎÀıfiÌ ±fl∞ ¿fl‰ÎfiÌ ËÎı› »ı. I›Îfl⁄Îÿ Áω˝Á ÏÁ·ı¿Âfi ⁄ÎıÕ˝ ¶ÎflΠωzÎ◊a±Îıfiı w⁄w ¥LÀflT› ‹ÎÀı

⁄Îı·Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. Á÷÷ ’Î_« Ïÿ‰Á Á‘Ì «Î·fiÎflÎ ±Î ¥LÀflT›‹Î_ ÁŒ‚ ◊fiÎfl µ‹ıÿ‰ÎflÎıfiı √HΉkÎÎ ›ÎÿÌfiı ±Î‘Îflı

ÀˇıÏfi_√fiÎı ·ıÀfl ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

7.6 √SÁ˝ — ±Î‹a ±ÎıÏŒÁfl ÷flÌ¿ı

±Î‹a‹Î_ ⁄ËıfiÎıfiÌ ¤fl÷Ì ¿fl‰ÎfiÎı ÏfiHν› ·ı‰Î÷Î_ ÁÎËÏÁ¿ ›‰÷̱Îı ‹ÎıÀÎ ’˛‹ÎH΋Î_ ±Î‹a‹Î_ ΩıÕÎ¥ flËÌ »ı. ⁄ËıfiÎıfiı

±Î‹a‹Î_ ±ÎıÏŒÁfl ÷flÌ¿ı Ïfi‹b_¿ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ⁄ËıfiÎıfiı ·U¿flÌ …‰ÎfiÎıfiÌ ‹ÎŒ¿ ›© ‹Îıfl«ı ·Õ‰Î …‰Îfi_ ¿ı Á̛ΫÌfi

…ı‰Ì ⁄ÏŒÛ·Ì ’ËÎÕÌ ÁflËÿÎı ’fl ’ıÀˇÎıÏ·_√ ‹ÎÀıfi_ ¿Î›˝ ¿fl‰Îfi_ ËÎı÷_ fi◊Ì. ⁄ËıfiÎıfiı ±Î‹a ËıÕ@‰ÎÀÛfl ±◊‰Î Ï⁄˛√ıÕ ËıÕ @‰ÎÀÛflfiÌ

‰Ë̉ÀÌ …B›Î±Îı ’fl ’ÎıVÀŸ√ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±ı„L…Ïfi›flŸ√‹Î_ VfiÎ÷¿ ◊›ı· ⁄ËıfiÎıfiı ±ı„L…Ïfi›flŸ√ flı∞‹ıLÀ‹Î_ ’ÎıVÀŸ√

±’Λ »ı.

yntfkhLkk íÞkøk ðøkh ûkkLkk køkuo sðwt yþõÞ Au.

92

⁄ËıfiÎı ‹ÎÀı ±Î‹a‹Î_ ±ÎıÏŒÁfl ÷flÌ¿ı ⁄ı flÌ÷ı ’Á_ÿ√Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

(1) Àı¿fiÌ¿· ±ıLÀˇÌ V¿Ì‹ —

(1) B.E./B.Tech. (¥·ı¿ÀˇÎıÏfi¿, ÀıÏ·¿Îı‹, Ï‹¿ıfiÌ¿·, ¥·ı¿ÀˇÌ¿·, ÏÁω· ’ˆ¿Ì ¿Îı¥’HÎ ⁄˛ÎL«‹Î_), B.Arch.,

B.Sc. ÁÎ◊ı ’ÁÎfl ¿flı· ËÎı› ÷ı‰Î ⁄ËıfiÎıfiı … ±Î V¿Ì‹ Ëı ±fl∞ ¿fl‰ÎfiÌ ËÎı› »ı.

(2) ±Î V¿Ì‹ Ëı ΩıÕΉΠ¥E»÷Ì ⁄ËıfiÎıfiı À¿Î‰ÎflÌfi_ ¿Îı¥ ‘ÎıflHÎ ·Î√ ’Õ÷_ fi◊Ì. ±ı„L…Ïfi›flŸ√fiÎ ’ÎÏÁ_√ ‹Î@Á˝

‹Y›Î ËÎı› ÷Îı ’HÎ ±fl∞ ¿flÌ Â¿Î› »ı.

(2) fiÎıfi Àı¿fiÌ¿· ±ıLÀˇÌ V¿Ì‹ —

(1) B.A., B.Com., B.B.A., B.Sc. ÁÎ◊ı ’ÁÎfl ¿flı· ËÎı› ÷ı‰Ì ⁄ËıfiÎı ±Î V¿Ì‹ Ëı ΩıÕÎ¥ ¿ı »ı.

(2) VfiÎ÷¿ ’flÌZÎ΋Î_ ±Îı»Î‹Î_ ±Îı»Î 60Ñ √HÎ ‘flΉ÷Ì ⁄ËıfiÎı … ±fl∞ ¿flÌ Â¿Âı.

N.C.C.fiÌ ÁÀaŒÌ¿ıÀ ⁄Ì-√˛ıÕ ÁÎ◊ı ‹ı‚‰ı· ËÎı› ÷Îı 10ÑfiÌ »^À ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

(3) ‹ÎVÀfl ÏÕ√˛Ì‹Î_ 50Ñ √HÎ ‹ı‚‰fiÎfl ωzÎ◊a ⁄ËıfiÎı ±fl∞fiı ’ÎhÎ »ı.

⁄_fiı V¿Ì‹ Ëı fiÌ«ıfiÌ ⁄Î⁄÷Îı Á΋ÎL› flËıÂı —

(1) ‰› ‹›Î˝ÿÎ — µ‹ıÿ‰ÎflÎıfiÌ ‰› 19◊Ì 25 ‰Ê˝fiÌ ‰E«ı ËÎı‰Ì Ωı¥±ı.

(2) ÂÎflÌÏfl¿ ›ÎıB›÷Î — ¨«Î¥ ±Îı»Î‹Î_ ±Îı»Ì 152 Áı‹Ì ±fiı ‰…fi 42 Ï¿.√˛Î.

(3) ’√Îfl‘ÎıflHÎ — ‹ÎÏÁ¿ 18◊Ì 20 ËΩflfiÎı ’˛Îfl_Ϥ¿ ’√Îfl ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

(4) ±L› ·Î¤Îı —

(±) ‰Ê˝‹Î_ 60 Ïÿ‰ÁfiÌ Ëy flΩ Ü 20 Ïÿ‰ÁfiÌ ¿ı‡›±· ·Ì‰.

(⁄) ωω‘ ’˛¿ÎflfiÎ ±ı·ÎµLÁÌÁ

(¿) ‰Ì‹ÎfiÌ ‹ÁÎŒflÌ‹Î_ 50Ñ ¿LÁıÂfi

(Õ) fiÎı¿flÌfiÎ ÁÎ÷ ‰Ê˝ ±◊‰Î 37 ‰Ê˝fiÌ ‰› ⁄ı‹Î_◊Ì …ı ‰Ëı·_ ’ÒHν ◊÷_ ËÎı› ÷ı √HÎÌfiı V‰ˆ„E»¿ ÏfiT≤ÏkÎfiÌ ÷¿.

(5) ’Á_ÿ√ÌfiÌ ’˛Ïø›Î —

±ıQM·Îı›‹ıLÀ L›‹Î_ ’˛Ï÷‰Ê˝ …^fi-…\·Î¥‹Î_ ¬ÎÁ ΩËıflÎ÷ ±Î‰ı »ı. Á΋ÎL› flÌ÷ı ΩËıflÎ÷‹Î_ … ±fl∞’hοfiÎı fi‹ÒfiÎı

±Î’ı·Îı ËÎı› »ı.

¤flı·_ ŒÎı‹˝ ‹Îı¿·‰Îfi_ Áflfi΋_ —

Additional Directorate General Recruiting (Women Entry Section)

West Block, 3, R.K.Puram, New Delhi - 110 066.

Ïfi›÷ Á‹›√΂΋Î_ ±fl∞ ¿flfiÎflı ±SËÎ⁄Îÿ, ¤Îı’η ±◊‰Î ⁄ıÓB·Îıfl ¬Î÷ı ÁΛ¿Îı·Îı∞ ±fiı √˛’ ÀıVÀ ‹ÎÀı ⁄Îı·Î‰‰Î‹Î_

±Î‰ı »ı. I›Îfl⁄Îÿ ‹ÎˆÏ¬¿ ¥LÀflT› ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±Î ⁄_fiı ÷⁄y΋Î_◊Ì ÁŒ‚ ◊fiÎfl ›‰÷̱Îıfi_ ‹ıflÌÀ Ï·VÀ ÷ˆ›Îfl ¿fl‰Î‹Î_

±Î‰ı »ı. ŒÌÀfiıÁ ÀıVÀ‹Î_◊Ì ’ÁÎfl ◊fiÎfl ›‰÷̱Îıfiı Ïfi‹b_¿ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.

7.7 fiıÂfi· ÕÌŒıLÁ ±ı¿ıÕ‹Ì NDA‹Î_ ’˛‰ıÂ

·U¿flfiÌ hÎHÎı› ’Î_¬ ±Î‹a, fiı‰Ì ±fiı ±ıflŒÎıÁ˝‹Î_ ±ÎıÏŒÁfl ⁄fi‰Î ‹ÎÀı ÷‹Îflı fiıÂfi· ÕÌŒıLÁ ±ı¿ıÕ‹Ì(NDA)fiÌ ’flÌZÎÎ

’ÎÁ ¿fl‰Ì ’Õı »ı. ±Î ’flÌZÎÎ UPSC ¶ÎflÎ ‰Ê˝‹Î_ ⁄ı ‰¬÷ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. flÎı‹Î_«¿, ÁÎËÁ’ÒHν ±fiı √Έfl‰’˛ÿ ¿ÎflÏ¿ÿa

CÎՉΠ‹Î_√÷Î ÷ı…V‰Ì ωzÎ◊a±Îıfiı NDA‹Î_ ΩıÕΉÎfiÎı ω«Îfl ¿fl‰Îı … Ωı¥±ı.

±Î‹a, fiı‰Ì ±fiı ±ıflŒÎıÁ˝ hÎHÎ ‰Ÿ√ ’ˆ¿Ì fiı‰Ì ±fiı ±ıflŒÎıÁ˝ ‹ÎÀı ÁΛLÁ ·Î¥fi ËÎı‰Ì Ωı¥±ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î…fiÎ Á‹›‹Î_

±ıflŒÎıÁ˝ ±fiı fiΈ¿Îÿ‚fiı ±z÷fi Àı¿fiÎı·Îı∞◊Ì ÁÁF… ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı· »ı. ±z÷fi Àı¿fiÎı·Îı∞ ‘flΉ÷Î ÂVhÎÎı, flÕÎfl,

¿ÎıQM›ÀflÎ¥Õ M·ıfi, …ËÎΩı ω√ıflıfi_ Àı¿fiÌ¿· fiÎı·ı… ‘flΉ÷Î ¿<‚ ±ı„L…Ïfi›flÎı ÷ˆ›Îfl ¿fl‰Îfi_ ±fiı I›Îfl⁄Îÿ ÷ı‹fiı ±ÎıÏŒÁfl

⁄fiΉ‰Îfi_ ¿Î›˝ NDA ¶ÎflÎ ◊Λ »ı. ±Î◊Ì, ±Î ZÎıh΋Î_ ÁΛLÁfiÎ Àı·ıLÀıÕ ›‰ÎfiÎıfiÌ ÷̉˛ ‹Î_√ flËı »ı.

NDAfiÌ ’flÌZÎ΋Î_ µkÎÌHν ◊fiÎfl ωzÎ◊afiı ’ÒHÎı fi∞¿ ¬Õ¿‰ÎÁ·Î ¬Î÷ı NDA ¶ÎflÎ µ¤Î ¿flΛı·Î ωÂ΂ ±fiı

±Ï÷fl‹HÎÌ› ¿ıQ’Á‹Î_ flËÌfiı ÷η̋ ‹ı‚‰‰Îfi_ ÁΈ¤ÎB› ’˛ÎM÷ ◊Λ »ı. ÷η̋ ÿflQ›Îfi ±ı„L…Ïfi›flŸ√fi_ ËÎ¥ŒÎ¥ ±ıF›¿ıÂfi

µ’flÎ_÷ ±ÎıÏŒÁfl ÀˇıfiŸ√ ’HÎ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±Î‹, ÀˇıfiŸ√ ’ÒHν ◊÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı …ı Âά΋Î_ ’˛‰ı ‹ı‚T›Îı ËÎı› ÷ı ÂάÎfiÎ

VfiÎ÷¿fiÌ ÏÕ√˛Ì ‹‚ı »ı. ÁÎ◊ÎıÁÎ◊ ±ı¿ µE«¿ZÎÎfiÎ ±ÎıÏŒÁflfiÌ ¿Î⁄ıÏ·›÷ ’HÎ ’˛ÎM÷ ◊Λ »ı. ÷η̋ ’ÒHν ◊›ı fiÎı¿flÌfiÌ 100Ñ

ytíkwo¾e çkLÞk ðøkh ytíkhÞkeLke, rÃkAký Lknª ÚkkÞ.

93

√ıfl_ÀÌ »ı. ÷η̋ ÿflQ›Îfi flËı‰Î, …‹‰Î, ’V÷¿Îı, ±P›ÎÁ ω√ıflıfiÎı ÷‹Î‹ ¬«˝ Áfl¿Îfl ÷flŒ◊Ì ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±Î‰Ì

÷¿ ’˛ÎflO‘ ±fiı ’vÊÎ◊˝fiÎı Á‹L‰› ◊Λ I›Îflı … ‹‚ı »ı.

’˛‰ı ·Î›¿Î÷ —-(1) ±ıflŒÎıÁ˝ ±fiı fiı‰Ì ±Î ⁄ı ω_√ ‹ÎÀı ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁfiΠωzÎ◊a±Îı … ’˛‰ıÂ’ÎhÎ »ı. (2) ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ

‹ıJÁ ±fiı ŒÌÌ@Á ωʛÎı ÁÎ◊ı ’ÎÁ ¿flı·_ ËÎı‰_ Ωı¥±ı. (√…flÎ÷fiΠωzÎ◊a±Îı ‹ÎÀı ±ı ±◊‰Î ±ı⁄Ì √˛’ ËÎı‰_ Ωı¥±ı.)

(3) ‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ‹Î_ ¤HÎ÷ΠωzÎ◊a±Îı ’HÎ ŒÎı‹˝ ¤flÌ Â¿ı »ı. (4) ôh 19 ð»ko sYhe Au.

’˛‰ı ŒÎı‹˝fiÌ Ï‰√÷ —-(1) fiıÂfi· ÕÌŒıLÁ ±ı¿ıÕı‹ÌfiÌ ΩËıflÎ÷ UPSC ¶ÎflÎ Á΋ÎL› flÌ÷ı ±ıQM·Îı›‹ıLÀ L›‹Î_ ’˛ÏÁ© ◊÷Ì ËÎı› »ı. NDAfiÌ

ΩËıflÎ÷ Á΋ÎL› flÌ÷ı ±Îı@ÀÎı⁄fl-fi‰ıQ⁄fl‹Î_ ±Î‰ı »ı. (2) ’˛‰ı ŒÎı‹˝ ÿflı¿ ÂËıflfiÌ ËıÕ ’ÎıVÀ ±ÎıÏŒÁ‹Î_◊Ì wÎ. 20 «Ò¿‰‰Î◊Ì

‹‚ı »ı. ΩËıflÎ÷ ÷◊Î ŒÎı‹˝fiÌ ÁÎ◊ıfiÎ ‹ÎÏË÷Ì’hοfiÎı ¿Î‚∞’Ò‰˝¿ ±P›ÎÁ ¿flÌ ŒÎı‹˝ ¤fl‰_.

The Secretary, Union Public Service Commission (UPSC), Dholpur House, ShahjahanRoad, New Delhi - 110 069.’flÌZÎÎ ’©Ï÷ —-

fiıÂfi· ÕÌŒıLÁ ±ı¿ıÕı‹Ì (NDA) ±ı¿Î‹‹Î_ ¿<· ⁄ı ’ı’fl ±Î’‰ÎfiÎ ËÎı› »ı — (1) ’ı’fl-1 - ‹ı◊ı‹ıÀÌ@Á - 300

√HÎ - Á‹›-±œÌ ¿·Î¿, (2) ’ı’fl-2 - …fifl· ±ıÏ⁄·ÌÀÌ - 600 √HÎ - Á‹›-±œÌ ¿·Î¿. ⁄_fiı ’ı’fl ±_√˛ı∞ ±fiı ÏËLÿÌ

⁄_fiı ¤ÎÊ΋Î_ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ⁄_fiı ’˛ë’hÎÎı ±ÎıO…ı@À̉ ’˛¿ÎflfiÎ … »ı. ÿflı¿ ’˛ëfiÌ fiÌ«ı ±Î’ı· ω¿S’Îı‹Î_◊Ì ¬flÎı ω¿S’

’Á_ÿ ¿flÌfiı ÿÂ퉉ÎfiÎı ËÎı› »ı.

ËË fÞko ÃkAe Ë fhu, yuLke ËË hË ÚkE òÞ Au.

fkUøkúuMk Lkuík]¥ððk¤e fuLÿ Mkhfkh îkhk ËuþLkk rðfkMk kxu yiríknkrMkf fkÞËku....

‘‘«kÚkrf rþûký Ëhuf çkk¤fLkku q¤¼qík yrÄfkh’’

çkk¤fkuLku Vík yLku VhrsÞkík rþûkýLkku yrÄrLkÞ-2009 (økwshkík Mkhfkh fÞkhu y÷ fhþu ?)

fkììtøkúuMk Lkuík]¥ððk¤e fuLÿ Mkhfkh îkhk ËuþLkk rðfkMk kxu 6Úke 14 ð»koLkk çkk¤fku kxu rþûkýLke ¾kºke

ykÃkíkkt yiríknkrMkf fkÞËkÚke ¼khík ËuþLku yuf Lkðe rËþk ¤þu. rþûký îkhk MkksLkk rðfkMk kxu «ríkçkØ fuLÿ

Mkhfkh rþûký ûkuºk ykq÷ ÃkrhðíkoLkLke rËþkkt sE hne Au. rþûkýLkku yrÄfkhÚke ËuþLkk çkk¤fkuLku yLku ¾kMk

fheLku ÷k¾ku Ãkrhðkh fu suLke ÃkkMku çkk¤fkuLku ¼ýkððk kxu LkkýktLke ÔÞðMÚkk LkÚke íkuLkk çkk¤fkuLku rþûký q¤¼wík

yrÄfkh íkhefu «kó Úkþu.

fkìtøkúuMkLke Lkuík]¥ððk¤e fuLÿ Mkhfkh îkhk yußÞwfuþLk ÷kuLk Ãkh ÔÞksLke MkçkMkeze, yußÞwfuþLk ÷kuLk Mkh¤íkkÚke

WÃk÷çÄ ÚkkÞ yLku rðrðÄ ÞkusLkk nuX¤ uhex Mfku÷hþeÃkLke òuøkðkE fhðkkt ykðe hne Au. fuLÿ Mkhfkh îkhk

fkuEÃký MktMÚkk fuÃkexuþLk Ve ÷E þfþu Lknª yk çkkçkíku íkksuíkhkt fkÞËkLkwt MðYÃk ykÃkðkkt ykÔÞwt Au suLkk fkhýu

Ëuþkt rþûkýLkwt ÔÞkÃkkhefhý fhíkk ík¥ðku Ãkh hkuf ÷køkw Ãkzþu yLku rþûkýLke økwýð¥kkkt MkwÄkhku Úkþu. fuLÿ Mkhfkh

îkhk ËMke Ãkt[ð»keoÞ ÞkusLkk fhíkkt yrøkÞkhe Ãkt[ð»keoÞ ÞkusLkkkt Ãkkt[ økýk LkkýktLke Vk¤ðýe fhðkkt ykðe

Au. fuLÿ Mkhfkh frxçkØ Au fu MkkiLku kxu rþûký, rþûký îkhk hk»xÙLkku rðfkMk.

hkßÞ MkhfkhLke sðkçkËkhe Au fu hkßÞLkk 6Úke 14 ð»koLkk çkk¤fkuLku rþûký WÃk÷çÄ fhkððk kxu ÔÞðMÚkk

íktºk Q¼wt fhu. økwshkíkkt «kÚkrf rþûký økwýð¥kkLke árüyu Mkðoºk xefkÃkkºk çkLÞwt Au íÞkhu hkßÞ Mkhfkh økt¼eh çkLkeLku

«kÚkrf rþûkýkt fuLÿ îkhk Ëk¾÷ ÚkÞu÷ ykq÷ MkwÄkhk y÷kt qfu íkku s økwshkíkLkk rþûkýLke Ëþk yLku rËþk çkË÷kþu.

• Ëhuf çkk¤fLku fkuEÃký «fkhLkk ¼u˼kð ðøkh 8 Äkuhý MkwÄe Vík rþûký™ku yrÄfkh.

• Ëhuf çkk¤fLku W¥k ¼ýíkh kxu sYhe íkk Mkøkðzku fhðkLke sðkçkËkhe nðuÚke Mkhfkh kxu VhSÞkík çkLku Au.

• Ãkkt[kt Äkuhý MkwÄeLke rLkþk¤ yuf rfe. yLku ykX ÄkuhýLke rLkþk¤ ºký rfe.Lke ytËh nþu.

• ¾kLkøke þk¤kykukt 25% «ðuþ ykŠÚkf heíku Lkçk¤k íkus ðtr[ík MkksLkk çkk¤fku kxu yLkkík hnuþu.

• ¾kLkøke þk¤kykukt fkuEÃký «fkhLkwt zkuLkuþLk ÷uðk Ãkh «ríkçktÄ.

• «ðuþ MkÞu ELxhÔÞq «Úkk Ãkh «ríkçktÄ

• Ëhuf þk¤kkt þk¤k Mkt[k÷Lk Mkrrík çkLkkððkkt ykðþu.

94

8. urzf÷ y™u nuÕÚtfuh ËŠðË

VÀıÀÁ ±fiı ¥L¿‹ ⁄_fiı flÌ÷ı lıWà — ‹ıÕÌ¿· ·Î¥fi

‘ÎıflHÎ-12 ÁΛLÁ ŒÌÌ@Á, ¿ı‹ıVÀˇÌ ±fiı ⁄ΛÎı·Îı∞ ÁÎ◊ı ±ıÀ·ı ¿ı ⁄Ì √˛’ ÁÎ◊ı ’ÎÁ ◊fiÎfl ωzÎ◊a±Îıfiı MBBS‹Î_

’˛‰ı ‹‚Ì Â¿ı »ı.

MBBSfiÎı ±P›ÎÁø‹ ÁÎÕÎ ’Î_« ‰Ê˝fiÎı »ı. Ωı ¿ı ˉı ±Î ±P›ÎÁø‹fiÎı Á‹›√΂Îı ÁÎ÷ ‰Ê˝fiÎı ¿fl‰ÎfiÌ Ï‰Ï‘

’ÒHν÷ÎfiÎ ±Îflı »ı. MBBS ’ÒHν ¿›Î˝ ⁄Îÿ ⁄ÌΩ hÎHÎ ‰Ê˝ flıB›·fl ±P›ÎÁ ¿flÌfiı ±fiVfiÎ÷¿ M.D., M.S. ω√ıflı V’ıU›ÎÏ·VÀ

◊¥ ¿Λ »ı. ÷ıfiÎ ’»Ì ’HÎ ±Î√‚ ±P›ÎÁ ¿fl‰Î ¥E»÷Î µ‹ıÿ‰ÎflÎı ‹ÎÀı Á’fl V’ıU›Î·ÌVÀ L›flÎı Á…˝fi, ËÎÀÛ Á…˝fi ω√ıflı

⁄fiÌ Â¿Î› »ı. MBBS ’ÒHν ¿›Î˝ ⁄Îÿ M.D., M.S. ¿ı Á’fl V’ıU›ÎÏ·VÀ ⁄fi‰Î ‹ÎÀı ±Îı· ¥„L՛Π·ı‰·ı ·ı‰Î÷Ì ±ıLÀˇLÁ

ÀıVÀ ’ÁÎfl ¿fl‰Ì ’Õı »ı. ’Ì.∞. ‹ÎÀıfiÌ Ï·Ï‹ÀıÕ ÁÌÀ˚Á ËÎı‰Î◊Ì ±ıLÀˇLÁ ÀıVÀfiÎı ¿ÎıÃÎı ‰Ÿ‘‰Îı ¬Ò⁄ ¿’flÎı ⁄fiı »ı.

‹ıÕÌ¿· ZÎıhÎ ¬Ò⁄ ’Ïfll‹ ‹Î_√Ì ·ı ÷ı‰Ì ·Î¥fi »ı. ‹Îfi‰ÌfiÎ ±ÎflÎıB› ÁÎ◊ı ΩıÕΛı·_ ÏŒSÕ ËÎı‰Î◊Ì Á‹Î…fiÌ ±’ıZÎÎ

CÎHÎÌ ¨«Ì ËÎı› »ı. ±ÎÏ◊˝¿ ÷◊Î Á΋ÎÏ…¿ ‹Îı¤Îı ¬Ò⁄ ‰‘ ËÎı› »ı. ±Î ·Î¥fi‹Î_ ’ˆÁÎ ÷◊Î ‹Îfi ⁄_fiı ‹‚ı »ı, ’fl_÷ ÷ıfiÌ

Á΋ı ±Î ÏŒSÕfiı Á_’ÒHν Á‹Ï’˝÷ ⁄fiÌfiı ∞‰‰ÎfiÌ ÷ˆ›ÎflÌ flάfiÎfl T›„@÷ … ÁŒ‚÷ÎfiÌ ÀÎı«fiı Áfl ¿flÌ Â¿ı »ı. Õ’Ì ±fiı

«ÎıyÁ ÏfiHν› ±◊ν÷˚ @‰Ì¿ ±fiı ’flŒı@À ÕÌÁÌfi ’Ήfl ±ı¿ Á…˝fifiÌ ‹ÎıÀÌ ·ÎZÎÏHο÷Î ⁄fiÌ flËı »ı. ⁄ÌΩ ±P›ÎÁø‹ÎıfiÌ

Áfl¬Î‹HÎÌ‹Î_ ±Î ±P›ÎÁø‹ ‰‘ Á‹› ‹Î_√ı »ı, ¬«Î‚ ’HÎ »ı ÷ı‹… ¿‹Î‰ÎfiÌ Âw±Î÷ ⁄Ì∞ ¿ÎflÏ¿ÿafiÌ ÁÎ’ıZÎı ‹ÎıÕÌ ◊Λ »ı.

ztìfxh ƒ™ðwk ðÄthu Ëthwk :

21e ËŒe™t ËÞ™u æÞt™tk ÷Eyu ‚tu …nu÷e …ËkŒ„e MBBS™u yt…ðe. MBBS …Ae yt„¤ …tuMx „úìßÞwyuþ™™t

ftuËo fhðt™wk æÞuÞ ht¾ðt™wk.

MBBS …Ae yt„¤ yÇÞtË :

(1) MD yÚtðt MS™tu ftuËo fhðtu. yt ftuËo ºtý ð»to™tu Au. (2) ntìÂM…x÷ ì™usuLx™tu ftuËo fhðtu. MBBS …Ae

ƒu ð»to™tu tMxh rz„úe ftuËo Au. (3) urzf÷™t ftuE yuf rVÕztk Ëw…h M…u~Þ÷tEÍuþ™™t ftuËo fhðt. (4) M…uË urzrË™

y™u M…uË nuÕÚtfuh™t rVÕztk tMxh rz„úe ftuËo fhðtu.

• ntìÂM…x÷tk ™ðe òuƒ : ¼rð»Þtk fhtuztu Yr…Þt™t ¾[uo tuxe ntìÂM…x÷tu Xuh Xuh òuðt ¤þu. yt ƒÄe ntìÂM…x÷tu

¾t™„e nþu. Ëhfthe ntìÂM…x÷tutk ytÄwr™f Ë„ðztu nþu. yt ƒÄe ntìÂM…x÷tutk fuðe fuðe òuƒ nþu ? [eV yuÂõÍfÞwrxð

ytìrVËh (CEO), [eV VtE™tLË ytìrVËh (CFO), ytì…huþ™ rð¼t„™t ðzt (COO), [eV urzf÷ ytìrVËh,

ztÞhuõxh ytìV ™‹Ë„, ztÞhuõxh ytìV urzf÷ ËŠðrËÍ ð„uhu. rn™u YrÃkÞk ƒu ÷t¾Úte ºtý ÷t¾ ËwÄe™tu …„th ¤e

þfu Au.

• æÞfûtt™e søÞt : yuÂLsr™Þ®h„ ztÞhuõxh, ðtEË «urËzuLx yuzTrr™MxÙuþ™, VP tfuo®x„, s™h÷ ì™ush yuftWLxTË,

ytrËMxkx ™‹Ë„, ytrËMxLx ËŠðrËÍ suðe rz÷ ÷uð÷ …tuMx nþu. …„th rn™u Y. 50 nòhÚte yuf ÷t¾ sux÷tu

¤þu.

• s™h÷ ÷uð÷ : ytrË. s™h÷ ì™ush xerhÞ÷, …h[uÍ (¾heŒe), I.T. - AGM, MxtV ¼h‚e txu HRD ì™ush,

…Âç÷f rh÷uþ™ ì™ush, £Lx ì™ush, [eV rËõÞwrhxe ytìrVËh, tfuo®x„ yuÂõÍõÞwrxð, yuftWLxLx, IT ytrËMxLx

suðe y™uf søÞtytu nþu. yt «fth™e søÞtytu …h trËf …„th™wk Ätuhý Y. ŒË nòhÚte [t÷eË nòh ËwÄe™wk nþu.

• ztìõxhe ÷tE™ : MBBS, MD, MS, DM urzf÷™e …tuMx „úìsÞwyux fu tMxh rz„úe Ähtð™th yLÞ ûtuºt™t ztìõxh

„ýðt™t. zuLx÷ yux÷u fu Œtk‚™t ztìõxhtutk BDS, MDS Œtk‚™t Ëw…h M…u~Þtr÷Mx ztìõxh nuÕÚtfuhtk „ýtÞ.

• ytÞwðuoŒ ztìõxh : BAMS, MD ytÞwðuoŒ, ytÞwðuoŒ™t M…u~Þtr÷Mx ztìõxh ð„uhu txu …ý ¾qƒ ËwkŒh ¼rð»Þ Au. yu s

he‚u nturÞtu…Úte™t ztìõxh BHMS …ý nuÕÚtfuhtk „ýtÞ.

• …uht urzf÷ ftuËo : ƒu[÷h ytìV rVrÍÞtìÚtuht…e, ƒu[÷h ytìV ytìõÞw…uþ™÷ Útuht…e suðt urzf÷ ËtÚtu òuztÞu÷

yÇÞtË¢tu …uhturzf÷ ftuËo fnuðtÞ Au.

• ™‹Ë„™tu ftuËo : 12 ËtÞLË …Ae ƒe.yuËËe. ™‹Ë„™tu ftuËo ËtiÚte Ëthtu. 12 ftìËo fu ytxoTË™t rð»tÞtu ntuÞ ‚tu s™h÷

™‹Ë„™tu ftuËo …ý Au. ƒnu™tu txu ™‹Ë„tk sðtƒe ‚ftu ðÄthu Au.

kýMk MkV¤íkkLku ÃkkuíkkLke nkUrþÞkhe økýu Au, ßÞkhu rLk»V¤íkkLku LkMkeçk fnu Au.

95

• VtoËe™tu ftuËo : ƒu[÷h ytìV VtoËe, tMxh ytìV VtoËe y™u VttoMÞwrxf÷ ELzMxÙe™wk n¥ð ðÄþu. ytÞwðuoŒ VtoËe

y™u yti»tÄeÞ ð™M…r‚ (urzrË™÷ Ã÷tLxTË) rð¿tt™™t ftuËo™e ƒtu÷ƒt÷t Útþu.

ntìÂM…x÷ ì™usuLx :

wkƒEtk xtxt EÂLMxxâqx ytìV Ëtu~Þ÷ ËtÞÂLËÍ ntìÂM…x÷ yuzTrr™MxÙuþ™™t ftuËotk ƒu[÷h rz„úe …Ae yuzTrþ™

¤u Au. yu s he‚u nuÕÚt yuzTrr™MxÙuþ™™tu ftuËo …ý Au. htsMÚtt™tk BITS r…÷t™e îtht MBBS ztìõxhtu txu ftuhË…tuLzLË

«fth™tu ntìÂM…x÷ ì™usuLx™tu ftuËo [÷tððttk ytðu Au. yt…ýu íÞtk ntìÂM…x÷ ì™usuLx™tu ftuËo [÷tð‚e ƒu-ºtý

ËkMÚttytu s Au.

• CEO™e …tuMx : MBBS fÞto …Ae òu ntìÂM…x÷ ì™usuLx™tu ftuËo fÞtuo ntuÞ ‚tu «tEðux ntìÂM…x÷tk CEO™e …tuMx

…h …ntU[‚tt ¾tË ËÞ ™ ÷t„u. BE fu B.Tech. fhe™u …Ae ntìÂM…x÷ ì™usuLx™tu ftuËo fhtu ‚tu …ý ¾qƒ s

Wßs𤠼rð»Þ Au. BAMS …Ae …ý ntìÂM…x÷ ì™usuLx™tu ftuËo fhe þftÞ.

• yuÂLsr™Þ®h„ ztÞhuõxh : tuxe ntìÂM…x÷tutk yuÂLsr™Þ®h„ rð¼t„™t ztÞhuõxh™e søÞt ntuÞ Au. BE …Ae MBA

fÞwO ntuÞ ‚u™u yt søÞt u¤ððe Ënu÷e …zu Au.

• MBBS/BDStk Mkhfkhe Ëex : Ëhfthe urzf÷/zuLx÷ ftì÷ustk ÷uðttk ytð‚e Ve yÚtðt ytuAe Ve ¼hðt™e ntuÞ

‚uðe Ëex Mkhfkhe Ëex fnuðtÞ Au. yt ftì÷uòutk ntìÂM…x÷ ‚Útt MxtV™e Ë„ðztu Ëthe ntuÞ Au y™u Ve ½ýe ÔÞtsƒe

ntuÞ Au.

• MBBS/BDStk …uuLx Ëex : „wsht‚tk Mðr™¼oh urzf÷/zuLx÷ ftì÷ustk ytðu÷e ƒuXftu …uuLx Ëex fnuðtÞ Au.

sutk ftì÷us ‚u™tu ¾[o rðãtÚteo™e VeÚte Ëh¼h fhu Au. „wsht‚tk Mðr™¼oh ËkMÚttytu™e ËkÏÞttk ðÄthtu ÚtÞtu Au. ywf

ËkMÚttytu s ÔÞðÂMÚt‚ t¤¾tfeÞ ËwrðÄtytu, …qh‚t yæÞt…ftu ‚Útt ntìÂM…x÷™e Ë„ðztu Ähtðu Au. 75% Mkexku Ãkh

fuLÿeÞ Äkuhýu «ðuþ ykÃkðkkt ykðu Au. 15% yuLk.ykh.ykE. çkuXfku yLku 10% çkuXfku uLkusuLx õðkuxk Au. sukt Ãký

uhex ykÄkhu «ðuþ ykÃkðkLkku nkuÞ Au.

• ònuht‚ : MBBS/BDS/BAMS/BHMS y™u rVrÍÞtìÚtuht…etk yuzTrþ™ u¤ððt yuf s Vtìo ¼hðt™wk ntuÞ Au.

• urzf÷ (MBBS) • zuLx÷ (BDS) • ytÞwðuoŒ (BAMS) • nturÞtu…urÚtf (BHMS)

rVrÍÞtìÚtuht…e/™rËO„™tu ftuËo …uhturzf÷ ftuËotk „ýtÞ Au. rðŒuþtk yt yÇÞtË¢™e tk„ ðÄw Au.

ytÞwðuoŒtk ƒu[÷h rz„úe : BAMS™tu ftuËo ytÞwðuorŒf urzf÷™tu ƒu[÷h rz„úe ftuËo Au. MBBS™e su yt ftuËo …ý

Ëtzt …tk[ ð»to™tu Au. yutk …ý yuf ð»to ELx™orþ…™wk ntuÞ Au. Ëhfthtk ™tufhe ¤u ‚tu …„th ztìõxh sux÷tu s ¤u Au.

MBBS™tu yÇÞtË fÞto …Ae Ëhfthtk 100% ™tufhe ¤u Au, ßÞthu BAMS fh™th™u Ëhfthtk ™tufhe ¤ðt™e þõÞ‚t

yíÞthu ytuAe Au.

…tk[ ð»to …Ae : ƒtÞtuxufT™tì÷tuS™tu Þw„ Íz…Úte ytðe hÌttu Au. nuÕÚtfuh ELzMxÙe yíÞthu xtu…™t MÚtt™u Au. ð™M…r‚sLÞ

Œðtytu y™u nƒo÷ ftuMurxf [esðM‚wytu™e tk„ htushtus ðÄ‚e òÞ Au. rðï™e Õxe™ìþ™÷ VttoMÞwrxf÷ fk…™eytu™u

…ý nƒo÷ «tuzõx (ð™M…r‚sLÞ Œðt)™wk y÷„ rzrðÍ™ Q¼wk fhðwk …zu÷ Au. urzf÷ ËtÞLË y™u nuÕÚtfuh ELzMxÙeÍ™t

rðftË™e rŒþt òu‚tk yux÷wk [tu¬Ë fne þftÞ fu …tk[ ð»to …Ae ytÞwðuoŒ™e y™u ytÞwðuoŒ™t ztìõxhtu™e zetLz Ëthe nþu.

12 ËtÞLË …Ae BAMStk yuzTrþ™ ¤u. Ätuhý 10 yÚtðt Ätuhý 12 ËtÞLËtk ËkMf]‚ rð»tÞ ht¾u÷ ntuðtu

òuEyu.

17 ð»to™e ôh : MBBS//BAMS txu 17 ð»to …qhtt ÚtÞu÷ ntuðt t òuEyu. òu 17 ð»to …qhtt Út‚tt ™ ntuÞ ‚tu …ý Vtìo

‚tu ¼hðt™wk s. ¼ýðkLkwt íku ÃkAeLkk ð»kuo þY ÚkkÞ Au. urhx wsƒ òu BAMStk yuzTrþ™ ¤þu ‚tu ‚thwk yuzTrþ™

ytð‚t ð»to txu …u®Lz„ ht¾ðttk ytðþu.

ƒu[÷h ytìV nturÞtu…Úte urzrË™ :

yu÷tu…Úte y™u ytÞwðuoŒ™e su nturÞtu…Úte …ý yuf W…[th …Ør‚ Au. fux÷tf htu„tutk nturÞtu…Úte™e Ëthðth ¾qƒ

s yËhfthf Au. nturÞtu…Úte™t ztìõxh ‚hefu Mð‚kºt «ìÂõxË fhe þftÞ Au. ËtÚtu ËtÚtu nturÞtu…Úte Œðtytu™tu Mxtuh …ý ht¾e

þftÞ. yu.ze. nturÞtu…Úte yÇÞtË¢ „wsht‚tk þY ÚtÞtu Au. nturÞtu…Úte™e Ëthðth ytsu ðÄw ™u ðÄw ÷tufr«Þ Út‚e òÞ

Au y™u ytð‚tt [th-…tk[ ð»totk ðÄw Wßs𤠼rð»Þ Au.

„wsht‚™e ƒÄe nturÞtu…rÚtf ftì÷uòu ¾t™„e Au. ftuE Ëhfthe ftì÷us ™Úte. txu Ve™tt Ätuuuhý Ÿ[tt Au.

kýMkLke nkLkíkkLkku kÃkËtz íkuLkk Ëw~LkkuLke MktÏÞk Ãkh Au.

96

fuLÿeÞ «ðuþ …Ør‚ yk‚„o‚ urhx ytÄthu «ðuþ ¤u Au. «ðuþ kxu çke.su. urzf÷ «ðuþ Mkrrík, rMkrð÷ fuBÃkMk,

þkneçkkøk, yËkðkË ¾kíku ‚t ftì÷uòu txu tºt yuf s Vtìo ¼hðt™wk ntuÞ Au. ì™usuLx õðtuxttk su ‚u ËÞ™t r™Þ

y™wËth y÷„Úte Vtìo ¼hðwk. «ðuþ ònuht‚ ytðu …Ae nturÞtu…Úte™e ftì÷uòutkÚte Vtìo y™u trn‚e-…wÂM‚ft ¤u Au.

…ËkŒ„e : BHMS™tu ftuËo Ëthtu Au. ztìõxh ‚hefu «ìÂõxË fhe þftÞ Au. Mð‚kºt «ìÂõxË txu Ëthe ‚ftu Au. ‚t÷wft

÷uð÷™tk þnuhtu y™u rðM‚thtk ðÄw Ëthe ‚ftu Au. rðïtk nturÞtu…uÚte™t ztìõxh™e tk„ ðÄe hne Au.

8.1 MBBS/BDS ftuËotk «ðuþ txu PMT …heûtt

Ätuhý 12 …tË fh™th, Ätuhý 12tk yÇÞtË fh™th ƒe „úw… Ähtð‚t rðãtÚteo™wk MðÙ ‘urzf÷ þt¾t’tk «ðuþ

u¤ððt™wk, ‚ƒeƒ ƒ™ðt™wk Au. ¼th‚™tk yLÞ htßÞtu™e Ëh¾týetk „wsht‚tk ‚ƒeƒe rðãtþt¾ttk «ðuþ txu ðÄw M…Äto

y™w¼ðtÞ Au.

ytu÷ EÂLzÞt «e-urzf÷ xuMx þwk Au ? :

¼th‚¼h™e fw÷ 87 urzf÷ ftì÷uòu ‚Útt 25 sux÷e zuLx÷ ftì÷uòutk ‘ytì÷ EÂLzÞt õðtuxt Mfe’ nuX¤ 15% sux÷e

ƒuXftu heÍðo ht¾ðttk ytðu Au y™u yt ƒuXftu …h yt ‘PMT’ îtht «ðuþ y…tÞ Au. yt…ýt „wsht‚™e …tk[ ftì÷uòu …ý

yt ÞtŒetk Au. yŒtðtŒ™e yu™.yu[.yu÷. BÞw. ftì÷us ‚Útt ƒe.su. urzf÷ ftì÷us ‚Útt ò™„h/Ëwh‚ ‚Útt ðztuŒht™e

urzf÷ ftì÷uòu. „wsht‚tk ‘yŒtðtŒ’ fuLÿ …h yt txu™e ÷ur¾‚ …heûtt ÷uðttk ytðþu.

yt «ðuþ fËtuxe™tu yÇÞtË¢ „wsht‚ ƒtuzo - ËuLxÙ÷ ƒtìzo rr©‚ Au. «&™…ºt rnLŒe/yk„úuStk s y…tÞ Au. ‚thu

fE ¼t»tttk …u…h òuEyu Au, ‚u Vtìotk Œþtoððwk …zu Au. Ëtkfur‚f r™þt™e …Ør‚ îtht s sðtƒtu Œþtoððt™t ntuÞ Au.

ftuý yt ‘«e-urzf÷ xuMx’ yt…e þfu ? :

Ätuhý 12 rð¿tt™ «ðtntk rVrÍõMk / furMxÙe / ƒtÞtì÷tuS 50% fu ‚uÚte ðÄw tfoTË «tó fÞto ntuÞ ‚uðt Ätuhý 12…tË rðãtÚteo yt …heûtt yt…e þfu Au. SC/ST txu 40% „wý ntuÞ ‚tu …ý ‚uytu yt …heûtt yt…e þfu Au. suytu nt÷ Ätuhý

12 rð¿tt™ «ðtntk yÇÞtË fhu Au, ‚uytu …ý þh‚tu …qýo fhðt™e þh‚ ËtÚtu yt …heûtt yt…e þfu Au. 31 rzËuBƒh™t

htus 17 ð»to …qhtt Út‚tk ntuÞ («ðuþ ð»to™t 31 rzËuBƒhu) ‚uytu s …heûtt yt…e þfu Au.

PMT …tË Út™th™wk urhx r÷Mx :

urhxtk ytð‚t ‚t rðãtÚteoytu™u x…t÷ îtht rŒÕneÚte òý fhðttk ytðu Au.

…heûtt™t …rhýt™e yuf yuf ™f÷ ™e[u™tk MÚt¤tuyu qfðttk ytðu Au :

(1) Œhuf …heûtt fuLÿ, (2) fuLÿeÞ rðãt÷Þ™t frþ™h©eytu™e f[uheytu, (3) sðtnh ™ðtuŒÞ rðãt÷Þtu,

(4) „ws. tæÞ. rþ. ƒtìzo™e f[uhe, „tkÄe™„h, (5) ònuh ythtuøÞ ¾t‚wk, „ws. htßÞ, „tkÄe™„h.

yt W…htk‚ PMT™wk urhx r÷Mx CBSE™e ¼th‚¼htk ytðu÷e A rhrsÞtu™÷ ytìrVË™t ™turxË ƒtìzo W…h …ý

qfðttk ytðu Au : rŒÕne, yÕntƒtŒ, [kŒe„Z, „wðtntxe, ysuh, [uÒttE. W…htk‚ yt …heûtt™wk urhx r÷Mx ‚Útt ðuE®x„

r÷Mx ¼th‚™tt y„ú„ÛÞ y¾ƒthtutk ‚Útt ¼th‚ Ëhfth îtht «ftrþ‚ yuB…÷tuÞuLx LÞqÍ™t ðef÷e ËtrÞftk …ý «„x

fhðttk ytðu Au.

8.2 „wsht‚™e urzf÷, zuLx÷, rVrÍÞtìÚtuht…e, ytÞwðououŒ, nturÞtu…uÚte ftu÷uòu™e ÞtŒe (2011-12)

urzf÷ ftu÷us (6+9+1=16) (955 + 1200 + 150 = 2305)

• ƒe.su. urzf÷ ftì÷us - yŒtðtŒ (250) • Ëhfthe urzf÷ ftì÷us - ðztuŒht (180)

• yu.…e. þtn urzf÷ ftì÷us - ò™„h (175) • Ëhfthe urzf÷ ftì÷us - Ëwh‚ (150)

• Ëhfthe urzf÷ ftì÷us - htsftux (100) • Ëhfthe urzf÷ ftì÷us - ¼tð™„h (100)

• «w¾ Mðte urzf÷ ftì÷us - fhËŒ (SFI) (100) • Ëe.Þw. þtn urzf÷ ftì÷us - ËwhuLÿ™„h (SFI) (100)

• yu÷.S. BÞw. urzf÷ ftì÷us - yËkðkË (SFI) (150) • yu™.yu[.yu÷.BÞwr™.urzf÷ ftì÷us-yŒtðtŒ (SFI) (150)

• ¼qs urzf÷ ftì÷us - ¼qs (SFI) (150)* • ÁÎı·Î ‹ıÕÌ¿· ¿Îı·ı… - ±‹ÿΉÎÿ (SFI) (150)

• √ÎıhÎÌ ‹ıÕÌ¿· ¿Îı·ı… - ‰ÕÎıÿflÎ (SFI) (150) • ¿ıLÁfl ‹ıÕÌ¿· ¿Îı·ı… - ±‹ÿΉÎÿ (SFI) (150)

• Ëwh‚ BÞwr™rË…÷ RÂLMxxâqx ytìV yußÞwfuþ™ yuLz rhË[o - Ëwh‚ (SFI) (150)

• yuË. ƒe. fu. þtn uzef÷ ftì÷us - ðt½turzÞt (SFI)(150) (zeBz Þwr™.)*

Mðkr¼kLk yux÷u ykÃkýe ÃkkuíkkLkk rðþuLke òýfkhe yLku ÃkkuíkkLkk rðþuLkku yLkw¼ð.

97

zuLx÷ ftu÷uòu (2+10+1=13) (200 + 825 + 100 = 1125)

• „ðLkouLx zuLx÷ ftì÷us - yŒtðtŒ (100) • „ðouLx zuLx÷ ftì÷us - ò™„h (100)

• yu.…e. …xu÷ zuLx÷ ftì÷us - ðztuŒht (SFI) (40) • fýtoð‚e zuLx÷ ftì÷uss - yŒtðtŒ (SFI) (100)

• yŒtðtŒ zuLx÷ ftì÷us - yŒtðtŒ (SFI)(100) • ™q‚™ zuLx÷ ftì÷us - rðË™„h (SFI) (50)

• Äh®Ën ŒuËtR zuLx÷ ftì÷us - ™rzÞtŒ (SFI) (100) • BÞwrLkrMkÃk÷ zuLx÷ ftì÷us, yËkðkË (SFI) (100)

• t f÷tƒt zuLx÷ ftì÷us - yŒtðtŒ (SFI) (100) • fu. yu. þtn zuLx÷ ftì÷us ðk½kurzÞk (SFI) (100)*

• ðirËf zuLx÷ ftì÷us - Ëý (SFI) (35) • yøkhZ zuLx÷ ftì÷us, yøkhZ (SFI) (100)

• √Îı±ıL¿Î ÕıLÀ· ¿Îı·ı… - √Î_‘Ìfi√fl (SFI) (100)

rVrÍÞtuÚtuht…e ftu÷uòu (5+18+1=24) (360 + 915 + 30 = 1305)

• „ðo. rVrÍÞtuÚtuht…e ftì÷us-yŒtðtŒ (100) • „ðo. rVrÍÞtuÚtuht…e ftì÷us-ðztuŒht (100)

• „ðo. rVrÍÞtuÚtuht…e ftì÷us-Mkwhík (30) • ftì÷us ytuV rVrÍÞtuÚtuht…e - ytýkŒ (SFI) (50)

• √‰˝. όϛÎı◊ıflÎ’Ì ¿Îı·ı…-Ω‹fi√fl (SFI) (100) • √‰˝. όϛÎı◊ıflÎ’Ì ¿Îı·ı…-±‹flı·Ì (SFI) (50)

• √‰˝. όϛÎı◊ıflÎ’Ì ¿Îı·ı…-ÿÎËÎıÿ (SFI) (30) • ÃkkY÷ rVrÍÞku. ftì÷us - ðk½kurzÞk (SFI) (60)

• fu. yu. …xu÷ ftì÷us ytìV rVrÍÞku.-fhËŒ(SFI) (30) • Ëtðosr™f rVrÍÞtuÚtuht…e ftì÷us-Ëwh‚ (SFI) (40)

• yuË.ƒe.çke. ftì÷us ytìV rVrÍÞku.yŒtðtŒ (SFI)(50) • rVrÍÞtuÚtuht…e ftì÷us - îkhfk (SFI) (35)

• fu. fu. þuX ftì÷us ytìV rVrÍÞtuÚtuht…e - htsftux (SFI) (60) • yth. fu. ftì÷us ytuV rVrÍÞtuÚtuht…e - htsftux (SFI) (100)

• Ëe.Þw.þtn rVrÍÞtuÚtuht…e ftì÷us - ËwhuLÿ™„h (SFI) (65) • rVrÍÞtuÚtuht…e ftì÷us - „tuÄht (SFI) (30)

• ËtWÚt „wsht‚ ftì÷us ytìV rVrÍÞtuÚtuht…e - Ëwh‚ (SFI) (50) • Ëeøt rVrÍÞtuÚtuht…e ftì÷us - ðztuŒht (SFI) (40)

• fu. su. …kzÞt rVrÍÞtuÚtuht…e ftì÷us-…e…¤eÞt (SFI) (30)* • ÷…ftý rVrÍÞtuÚtuht…e ftì÷us - yŒtðtŒ (SFI) (75)

• ÃkkÞkurLkÞh rVrÍÞku. ftì÷us - ðzkuËhk (SFI) (40) • su.S.ftì÷us ykuV rVrÍÞku. - yËkðkË (SFI) (50)

• [hkuíkh rVrÍeÞku. ftì÷us - [ktøkk (SFI) (40) • yËkðkË rVrÍÞku. ftì÷us - çkkuÃk÷ (SFI) (50)

ytÞwðuoŒ ftu÷uòu (5+5=10) (220 + 235 = 455)

• Ëhfthe y¾kzt™kŒ ytÞwðuoŒ ftì÷us - yŒtðtŒ (75) • Ëhfthe ytÞwðuoŒ ftì÷us - ðztuŒht (35)

• þuX su.…e. ytÞwðuoŒ ftì÷us - ¼tð™„h (35) • Ëhfthe ytÞwðuoŒ ftì÷us - sq™t„Z (35)

• ©e ƒt÷tn™wt™ ytÞwðuoŒ ftì÷us - ÷tuÿt (35) • ©e su. yuË. ytÞwðuoŒ ftì÷us - ™rzÞtŒ (50)

• ©e ytu.yu[. ™tÍh ytÞwðuoŒ ftì÷us - Ëwh‚ (50) • ©e „w÷tƒfwkðhƒt ytÞwðuoŒ ftì÷us - ò™„h (40)

• …thw÷ EÂLMx. ytÞwðuoŒ ftì÷us - ðztuŒht (SFI) (50) • „turðkŒ¼tE ytÞwðuoŒ ftì÷us -ðÕ÷¼ rðãt™„h (SFI) (50)

ntueÞtu…Úte ftu÷uòu (4+12=16) (400 + 1125 = 1525)

• ytýkŒ nturÞtu…Úte ftì÷us - ytýkŒ (100) • ztu. ðe. yu[. Œðu nturÞtu…Úte ftì÷us - ytýkŒ (100)

• „wsht‚ nturÞtu…Úte ftì÷us - ðztuŒht (100) • yu.su. Ëtð÷t nturÞtu…Úte ftì÷us - nuËtýt (100)

• Ëe.ze. …å[e„h nturÞtu…Úte ftì÷us - Ëwh‚ (SFI)(75) • yŒtðtŒ nturÞtu…Úte ftì÷us-½wt (SFI)(100)

• ðztuŒht nturÞtu…Úte ftì÷us - ðztuŒht (SFI)(100) • htsftux nturÞtu…Úte ftì÷us - htsftux (SFI)(100)

• ©e þt¤tS nturÞtu…Úte ftì÷us - „tuÄht (SFI)(100) • Ëe.yu™. ftuXthe nturÞtu…Úte ftì÷us - ÔÞtht (SFI)(100)

• yu.yuË. …tXf nturÞtu…Úte ftì÷us - ðztuŒht (SFI)(100) • ƒe.yu. ztk„h nturÞtu…Úte ftì÷us - htsftux (SFI)(100)

• Mðte rððuft™kŒ nturÞtu…Úte ftì÷us - ¼tð™„h (SFI)(100) • sðtnh÷t÷ ™nuhw nturÞtu…Úte ftì÷us - ðt½turzÞt (SFI)(100)

• ©e nt÷ûe rn÷t nturÞtu…Úte ftì÷us - ðztuŒht (SFI)(100) • yu. fu. Mkt½ðe nturÞtu…Úte ftì÷us-ðzkuËhk (SFI)(50)

ytuÚttuorxfË / ™u[htu…Úte / ytuÃxtuuxÙTe / ytufÞw…uþ™÷

• Ëhfthe ytuÚttuorxfË ftì÷us - yŒtðtŒ (10) • ™u[htu…Úte y™u Þtu„ËtÞLË - ðztuŒht (SFI) (30)

• ™„h Mfq÷ ytìV ytuÃxtuuxÙe - yŒtðtŒ (30) • nrhßÞkuík ykuÃxkuuxÙe ftì÷us - LkðMkkhe (SFI) (20)

«krýõíkk, yLkwftÃkk, ÄiÞo, áZrLkùÞ, yLku sðkçkËkhe suðk MktMfkhLkwt ®Mk[Lk fhu yu s Mkk[wt rþûký.

98rËðMkLke þYykík nfkhkíf yLku ykírðïkMkÚke fhðe òuEyu.

8.3 urzf÷, zuLx÷, rVrÍÞtuÚtuht…etk 2011-2012tk AuÕ÷tu «ðuþ fux÷t „wýu éÞtu ‚u™e trn‚e

CollegeCode

Open SC ST SEBC

MeritMarks

MeritMarks

MeritMarks

MeritMarks

CollegeCode

Open SC ST SEBC

MeritMarks

MeritMarks

MeritMarks

MeritMarks

*DP 54.88 56.88 46.08 54.90

ANP 34.70 42.70 37.10

KP 53.05 37.28 40.65

SP 60.75 32.80 47.10

RP 39.60 36.22 39.95

CUP 22 39.52

RKP 31 31.17

SGSP 54.80 40.82 46.92

SWP 13 28.65

SIP 28.72 42.02 34.30 30.52

GP 14 38.72

AIMP 48.98 46.75 34.02

JP 52.52 42.80 37.77

VSP 62.02 50.40 28.42 46.35

PIP 47.65 38.13 28.72 41.42

CHP 29.15 32.65 32.90

BOP 48.37 52.97 35.48

PRP 37.02 37.45 35.38 29.95

DMP 14 29.83

B.Sc. Nursing

*ANUR 67.70 58.37 53.43 62.05

*ANUR-M 62.70 37.53 66.20

*BNUR 62.98 62.83 48.78 58.08

*BNUR-M 62.35 55.97 52.15 59.70

*JAMNUR 54.53 51.30 42.25 52.47

*JAMNUR-M 51.67 51.92 64.67

*SNUR 56.28 55.07 44.43 56.18

*SNUR-M 55.45 62.72 55.50

*GBNUR 55.62 51.75 42.83 52.28

*GBNUR-M 59.97 50.70 58.95

*DRNUR 61.15 55.28 49.78 55.08

*DRNUR-M 58.63 37.13 56.43

*GRNUR 55.90 52.40 44.15 51.90

*GRNUR-M 55.47 39.90 57.88

JNUR 43.13 47.03 32.98 36.03

JNUR-M 39.18 31.07 44.97

M.B.B.S.

*AMED 91.25 84.85 74.35 85.92

*BMED 88.45 80.52 69.57 83.12

*JMED 85.15 76.88 62.77 79.83

*SMED 85.98 77.40 66.18 80.43

*RMED 85.67 79.65 62.38 79.85

*BHMED 84.93 77.22 61.55 79.17

NHLG 84.10 73.18 56.60 78.02

NHLL 83.57 74.13 72.63

SMCG 79.23 66.57 53.70 71.62

SMCL 77.88 67.08 70.57

KMED 77.12 65.82 69.65

CUMED 77.02 66.83 70.62

LGMED 80.65 70.47 48.10 73.53

BHUMED 76.22 64.87 68.42

SOLMED 80.75 71.90 47.93 75.17

GOTMED 77.18 68.92 70.55

GCSMED 78.53 68.73 71.27

B.D.S.

*AD 78.65 74.28 56.10 75.15

*JD 77.88 72.52 52.60 74.75

MPD 72.07 58.60 66.45

AHD 66.92 53.27

UKD 69.43 53.10 60.23

ND 69.48 53.62 58.67

VD 51

BOPD 58.42 56.17

AMCD 68.60 60.98 59.70

DAMD 4 60.52 51.32

AMRD 58

GD 36

B.Physiotherapy

*AP 71.48 65.27 46.08 66.35

*BP 68.38 59.85 43.02 63.38

*SUP 73.12 63.38 47.32 67.53

*JAMP 65.52 55.55 40.25 58.97

99rþûkfLke Vhs Au fu çkk¤fkt nfkhkífíkk Q¼e fhu.

CollegeCode

Open SC ST SEBC

MeritMarks

MeritMarks

MeritMarks

MeritMarks

CollegeCode

Open SC ST SEBC

MeritMarks

MeritMarks

MeritMarks

MeritMarks

ONUR-M 2 34.05 36.72

PMNUR 31

PMNUR-M 3 38.17

PNUR 32 38.50

PNUR-M 3 24.77

B.A.M.S.*BAY 76.05 74.40 57.12 73.53

*SAY 74.93 69.92 55.73 70.70

NAY 63.70 61.22 52.30 64.03

PRAY 63.77 59.17 51.47 65.77

VGAY 57.80 57.72 49.77 56.88

B.H.M.S.*ARKHM 57.02 56.27 44.30 54.68

*AVHDHM 60.52 52.62 42.98 55.83

*SAVHM 54.60 51.13 46.58 53.77

*MHM 56.50 54.52 41.27 54.35

AHM 55.47 50.70 34.58 51.33

BSVSHM 48.28 48.62 34.98 48.37

RHM 61.50 46.52 52.37

VHM 55.93 44.47 33.08 46.77

GHM 44.68 43.37 36.63 45.50

BHHM 55.18 46.35 51.28

RBADHM 53.77 43.85 50.75

BMLXHM 49.05 44.68 36.40 49.47

JNHM 47.73 46.98 35.03 47.32

CDHM 64.72 63.53 37.68 60.17

BMSPHM 50.37 47.57 38.78 50.03

KHM 44.78 43.57 30.03 46.08

OptometryAOT 9 37.70

HOT 8

DOT 9 41.15

BOT 11

OrthoticsAOR 43.38 47.83 40.08 37.02

NaturopathyBNAT 11

Audiology and Speech TherapyCUASLP 1 38.07

AINUR 4 37.10

AINUR-M 44.77 40.70 29.65

ZNUR 9 44.37 35.43

ZNUR-M 1 53.60

BHDNUR 7

BHDNUR-M 50.88 37.02

BRDNUR 6 31.70 27.02

BRDNUR-M 1 37.82 31.72

GNUR 43.53 38.97 37.35 43.15

GNUR-M 51.40 47.83 37.62 39.22

RNUR 20 38.60

RNUR-M 3

BJNUR 38

BJNUR-M 4 30.55

BVSNUR 14 30.20 29.05

BVSNUR-M 1 31.60 45.10

CHNUR 38.30 40.68

CHNUR-M 2 26.28

DHNUR 26 32.58

DHNUR-M 2 47.77

DHONUR 30

DHONUR-M 3 44.87

SHNUR 18 37.53

SHNUR-M 46.95 30.48 50.13

APNUR 29.98 40.95 32.43 34.05

APNUR-M 49.65 35.65

MRNUR 37

MRNUR-M 2 39.38 54.97

NNUR 21 23.43

NNUR-M 2

DNNUR 35.37 43.43 39.93

DNNUR-M 25.45 43.78

SKNUR 11 37.33

SKNUR-M 27.45

VNUR 9 46.38

VNUR-M 48.52 42.63

BMNUR 29

BMNUR-M 2 44.05 47.47

ONUR 21 27.75

100

8.4 ztìfxh ƒ™ðt txu™t ðÄw rðfÕ…tu

ntít „tkÄe EÂLMxxâqx ytìV urzf÷ ËtÞLËeÍ, …tuuu.ytu. Ëuðt„út, ðÄto (MGIMS) :

yt ËkMÚtt™e MÚtt…™t E.Ë. 1944tk ht»xÙr…‚t ntít „tkÄe îtht fhðttk ytðe n‚e. yt ËkMÚtt „útrðM‚th™u

÷„‚t yÚtðt ‚utk hË Ähtð‚t ztìõxhtu y™u ™Ëo™u ‚t÷e yt…u Au. ‚u™u „útrðM‚th™t ythtuøÞ™t «&™tu ƒtƒ‚tk ‚t÷e

yt…ðttk ytðu Au. yt urzf÷ ftì÷uòu™t urzf÷ MxwzLx „útrðM‚thtk rn™ttk yuf 𾂠òÞ Au y™u ‚uytu íÞtk™e

Ëttrsf y™u ythtuøÞ÷ûte rð„‚tu™tu huftuzo ht¾u Au. yt ftì÷ustk yu.ƒe.ƒe.yuË.™tu yÇÞtË¢ …qhtu fÞto …Ae ytðt

‚ƒeƒtu™u „útBÞrðM‚th™e s™‚t™e Ëuðt fhðt™e ƒu ð»to txu™e ‚u™e Vhs ƒ™tðu÷ Au. yt ËuðtftÞo …Ae s ‚u™u …tuMx

„úìßÞwyux™wk yuzrþ™ ¤u Au. ËkMÚtt™wk Ëh™twk : MGIMS, w.…tu. Ëuðt„út, ðÄto, r…™ftuz : 442102.

ƒ™thË rnLŒw Þwr™ðŠËxe - EÂLMxxâqx ytìV urzf÷ ËtÞLËeÍ, ðthtýËe 221 005 :

ynª MBBS y™u BAMS ftìËotk «ðuþ ¤u Au. MBBS ftìËotk «ðuþ txu™e “ftuB…erxrxð rhxLko xuMx” ðthtýËe,

rŒÕne, ftu÷fíkk, niŒhtƒtŒ fuLÿtu ¾t‚u Þtuòþu.

Office of the Director, Institute of Medical Sciences, Banaras Hindu University, Varanasi

221 005.

AIIMS – ytì÷ EÂLzÞt EÂLMxxâqx ytìV urzf÷ ËtÞLËeÍ :

yt…ýt Œuþ™e yt xtu[™e ËwrðÄtytu Ähtð‚e ‚ƒeƒe ËkMÚtt / ntìÂM…x÷ urzf÷ ftì÷us Au. yt… hurzÞtu / xeðe …h

Ët[th Ëtk¼¤‚e ð¾‚u fu y¾ƒthtutk …ý ËkMÚtt™tu ™ttuÕ÷u¾ Ëtk¼¤‚t nþtu s. ‚ƒeƒe rþûtý txu yt ËkMÚtt™e ÏÞtr‚

ŒuþrðŒuþtk Au.

Ëh™twk : The Assistant Controller of Examinations, All India Institute of Medical Sciences,

Ansari Nagar, New Delhi 110 029.

ytBzo VtuŠËË urzf÷ ftì÷us, …wýu :

…wýu ¾t‚u ytðu÷ yt urzf÷ ftì÷ustk ytì÷ EÂLzÞt yuLxÙLË xuMx îtht «ðuþ ¤u Au y™u 60% ËtÚtu Ätuhý 12

(rð¿tt™ «ðtn) …tË ¼tE-ƒnu™tu yt …heûtt yt…e þfu Au. ËttLÞ he‚u yt …heûtt …ý u tË™t «Út ËÂtntk ÷uðttk

ytðu Au y™u …heûtt fuLÿtu™e ÞtŒetk yŒtðtŒ þnuh™tu Ëtðuþ ÚttÞ Au.

ËuLx òuLË urzf÷ ftì÷us, ƒìkø÷tuh :

yt ftì÷ustk …ý MBBS ftìËotk «ðuþ…heûtt îtht s «ðuþ ¤u Au. u tËtk «ðuþ fËtuxe ÞtuòÞ Au y™u

tuxt¼t„u AuÕ÷t yXðtrzÞttk ntuÞ Au. ËttLÞ he‚u yur«÷ rn™t™t «Út ðefÚte «ðuþ Vtìo™wk rð‚hý þY ÚttÞ Au.

sðtnh÷t÷ ™nuÁ EÂLMxxâqx ytìV …tuMx „úìßÞwyux urzf÷ yußÞwfuþ™ yìLz rhË[o (JIPMER) :

yt ™ttkrf‚ urzf÷ ftì÷us ŒÂûtý ¼th‚tk …tUrz[uhe ¾t‚u ytðu÷ Au. yt ËkMÚtttk …ý MBBStk «ðuþ…heûtt îtht

s «ðuþ yt…ðtt t ytðu Au. JNMC - sðtnh÷t÷ ™nuhw urzf÷ ftì÷us fu su AMU - y÷e„Z wÂM÷ Þwr™. Ëk÷ø™ Au.

Vuƒúwythe™t VMxo ðeftk «ðuþ ònuht‚ ytðu Au y™u yur«÷™e þYyt‚tk Vtìo ¼he™u …h‚ fhðt™wk ntuÞ Au. «ðuþfËtuxe

sq™™t «Út ËÂtntk ÞtuòÞ Au. yt ftì÷us y÷e„Z ¾t‚u ytðu÷e Au.

PMT : ‘rŒÕne «e. urzf÷ xuMx’™t ™tu ytu¤¾t‚e yuf «ðuþfËtuxe ™e[u™e ºtý ftì÷uòu™t «ðuþ txu ËkÞwõ‚ he‚u

ÞtuòÞ Au :

• ti÷t™t ytÍtŒ urzf÷ ftì÷us (180 ƒuXftu) • Þwr™. ftì÷us ytìV urzf÷ ËtÞLË (100 ƒuXftu)

• ÷uze nt‹zøÍ urzf÷ ftì÷us (÷uzeÍ txu 130 ƒuXftu)

8.5 ÃtÂçÕtf nìÕÚt

ÇtthítLtu Œh Ôt»tuo 10,000 ÃtÂçÕtf nuÕÚt ytìrVr~tGtÕËLke sYh Ãtzu Au, BtìrfLËuLte yuf rhÃttuxo yuÔtwk s fnu Au, Ãthkítw

Œu~tBttk nfefítBttk Œh Ôt»tuo 300Úte 400 nuÕÚk ytìrVr~tGtÕË s ítiGtth ÚttGt Au. rçthÕtt EÂLMxxâqx ytìV xufTLttìÕttìS (rçtxTË),

rÃtÕttLteBttk ËkGttusf, BttMxh ytìV ÃtÂçÕtf nuÕÚt, “rzkLz yLtu ËÃÕttGt Ôtååtu ytxÕtt Bttuxt øtìÃtLtu òuíttk ÃtÂçÕtf nuÕÚt (ònuh

ythtuøGt)Bttk hsq fhtE hnuÕtt ftuËtuoLttu Btn¥ð ÔtÄe òGt Au.”

ykÃkýu ¼q÷Úke Ãký fËeÃký Lk rð[khku fu yu fÞkhuÞ ¼q÷ fhíkkt LkÚke.

101

rçtxTË rÃtÕttLte BttMxËo ytìV ÃtÂçÕtf nuÕÚt ftuËo WÃtÕtçÄ fhtÔtu Au. òufu Çtthítu ŒÔtt ûtuºtu ÃtGttoó WÒtrít fhe Au, Ãthkítw

ítuLtt VtGtŒt økúkeý «ò ËwÄe ÃtntUåGtt LtÚte. çtu Ôt»toLtt yt ftGto¢BtBttk rÔtãtÚteoytuBttk ftìBGtwrLtxe ztRøLtturËËLtt rÔtftË Bttxu

ÔGtqnhåtLtt ítiGtth fhÔtt yLtu ELxhðuþLk ftGto¢Bt Õttøtw fhÔttLte GttuøGtítt rÔtfrËít fhtGt Au. ËtÚtu s ÃtÂçÕtf nuÕÚt ÃttìrÕtËeËLte

ÃÕtt®Ltøt, zuÔtÕtÃtuLx yLtu ítuBtLtu Õttøtw fhÔttLttu zuxt ítiGtth fhÔttLte xÙu®Ltøt yÃttGt Au.

ÃtÂçÕtf nuÕÚt ËŠÔtËBttk yt ftuËo ítuBttk ÇtÛtLtth rÔtãtÚteoytuLtu ÔGttÃtf rûtrítòu WÃtÕtçÄ fhtÔtu Au yLtu yt ûtuºtu ŒûtíttLtt

Ãtrhá~GtLtu ËBtwŒtGtÚte «Gttuøt~tt¤t ËwÄe ÕtE òGt Au. yt ftuËoBttk Áråt ÄhtÔtLttht øtheçttu ítuBts ËBttsLtt ÔtkråtíttuLte BtŒŒ fhe

~tfu Au yLtu Œu~tLtt ËBtøtú ònuh ythtuøGtLtu ËtÁk htÏtÔttBttk ÃttuíttLtwk GttuøtŒtLt ytÃte ~tfu Au.

GttuøGtítt : çteyuËËe, yuBtçteçteyuË, çtezeyuË, çteyuåtyuBtyuË, çteyuyuBtyuË, yuÕtyuÕtçte, yuBtyuËzçÕGtq, yuBtyuËËe

ftuËo Ve : Y. 1.2 ÕttÏt (rçtxTË)

EÂLMxxâqxMk : rçtxTË rÃtÕttLte, ÃtwÛtu GtwrLtÔtŠËxe, Ãtkòçt GtwrLtÔtŠËxe

«íÞuf fk ®ník yLku þktríkÚke fhku yu MkV¤íkkLku Ãkkºk Au.

„wsht‚ ƒnth™e Þwr™ðŠËxeytu™t „wsht‚tk [t÷‚tk Mxze ËuLxhtu rðþu

tLÞ Þwr™ðŠËxeytu™t ËuLxhtk «ðuþ ÷u‚e ð¾‚u ™e[u™e ðM‚wytu æÞt™tk ÷uðe :

• Þwr™ðŠËxe Þw.S.Ëe. tLÞ Au fu ™nª ?

• UGC, AICTE y™u D.E.C. ™t [uhu™tuyu Þw.S.Ëe. tLÞ zeBz Þwr™ðŠËxeytu™u u’ 2003tk

òuRLx ËhõÞw÷h îtht yt Þwr™ðŠËxeytu™u …tu‚t™t htßÞ ƒnth ËuLxhtu ™t ¾tu÷ðt™e Ëq[™t

yt…u÷ Au. suÚte yt Þwr™ðŠËxeytu™t ËuLxhtutk yuzrþ™ ÷uðwk ¾qƒ òu¾fthf Au, yuzrþ™

÷u‚tk …nu÷t t [u‚tu, UGC tLÞ Þwr™ðrËoxe/zeBz Þwr™ðrËoxe™wk r÷Mx ðuƒ ËtEx …h yt…u÷ Au.

• ËkMÚtt …tu‚t™e tr÷fe™wk fu ¼tzt™wk ÞtuøÞ ft™ Ähtðu Au fu ËttLÞ ™t™e søÞttk ËkMÚtt þY

fhe Au ?

• r™Þ wsƒ sYhe RL£tMxÙf[h …qh‚t «týtk Au fu fu ?

• nuÕÚt ËtÞLË™t yÇÞtË¢tu txu ntìÂM…x÷ ËwrðÄt W…÷çÄ Au fu fu ?

• sYhe ÷tÞft‚ Ähtð‚t «tuVuËhtu - MxtV …qh‚t «týt Au fu fu ?

÷u¼t„w y™u ƒtu„Ë ytLÞ ËkMÚttytu y™u ftì÷uòu-Þwr™ðŠËxeytu-rðãt…eXtu

• ËttLÞ he‚u ÷u¼t„w ËkMÚttytu/ftì÷uòu MCI-DCI-PCI fu AICTE tLÞ ntu‚e ™Úte.

• ytðe ËkMÚtt/ËuLxh ßÞtk [t÷‚t t ntuÞ íÞtk htßÞ Ëhfth™e ksqhe ntu‚e ™Úte. Ëhfth îtht ƒ™tðu÷e

òuRLx yuzrþ™ frxe îtht «ðuþ y…t‚tu ™Úte. ò‚u s «ðuþ yt…u Au. ™t™e Ve W½htðu

Au. Ëhfthe Mftì÷hrþ… fu çkìtftkÚte ÷tu™ ¤‚e ™Úte.

• ytðe ËkMÚttytutk «ðuþ™e ftuR ÞtoŒtytu ntu‚e ™Úte. yu™e hStk ytðu yux÷t rðãtÚteoytu

Œt¾÷ fhu Au.

• ytðe ËkMÚttytu «ðuþ™t t Ätuhýtu …ý ò¤ð‚e ™Úte. Ätu.12 ËtÞLË …tË sYhe ntuÞ íÞtk ™t…tË™u

…ý «ðuþ yt…u Au.

• nðu rðŒuþ Þwr™ðŠËxe yÚtðt ftuR ftì÷usu xufTr™f÷ yÇÞtË¢ ¼th‚tk [÷tððtu nþu ‚tu …ý

AICTE™e VhrsÞt‚…ýu ksqhe ÷uðe …zþu. …qh‚e trn‚e òøkú‚‚tÚte ™týtk ‚Útt ËÞ™tu ÔÞÞ

yxfþu, fthrfŒeo òu¾tþu ™nª.

102

9. Ätu.12 …Ae ™tufhe Ëk÷ø™ M…Ätoíf …heûtt

• …tuMx÷ ytrË./ËturxO„ ytrË.: yt «fth™e søÞtytu ¾t÷e …zu ‚u ËÞu ð‚ot™…ºttutk ònuht‚ îtht ¼h‚e™e «r¢Þt

þY ÚttÞ Au. su-‚u rzrðÍ™™t Ëwr«LxuLzLx™u yhS fhðt™e ntuÞ Au.

Ätu.12 …tË ntuÞ ‚uðt 18 Úte 25 ð»to™t WuŒðthtu yt txu yhS…tºt ntuÞ Au.(SC/ST ™u W…÷e ðÞÞtoŒttk …tk[

ð»to™e ‚Útt OBC™u ºtý ð»to™e Aqx ¤u Au.) WuŒðthu htus„th f[uhetk ™t™e ™tUÄýe fhtðu÷e ntuðe sYhe Au.

yt ¼h‚e™e …ËkŒ„e Ätu.12™t „wý, fBÃÞqxh™wk ¿tt™, xtE…™e òýfthe, M…Ätoíf …heûtt™t „wý™t ytÄthu ÚttÞ

Au.…heûtttk ËttLÞ ¿tt™, ƒwÂØ[t‚wÞo™t «§tu …wAtÞ Au.

• M…u~Þ÷ f÷tË hu÷ðu yu«uÂLxË (SCRA) : UPSC (Þwr™Þ™ …Âç÷f ËŠðË frþ™) îtht yt …heûtt ð»totk yuf ðth

yŒtðtŒ fuLÿtk ntuÞ Au.

÷tÞft‚ : «Út fu Âî‚eÞ ð„o ËtÚtu Ätu.12 „rý‚ W…htk‚ ¼tir‚f fu hËtÞý …ife yuf rð»tÞ ËtÚtu Ätu.12 …tË yÚtðt

wÏÞ „rý‚ ‚Útt ¼tir‚f fu hËtÞý rð¿tt™ „tiý rð»tÞ ËtÚtu B.Sc. fhu÷ yÚtðt AuÕ÷t ð»to™e …heûtt Œu™th yhS…tºt

Au yÚtðt «Út fu Âî‚eÞ ð„o ËtÚtu «Út fu Âî‚eÞ ð»to ƒe.yuË.Ëe. „rý‚ ‚Útt yuf rð»tÞ ¼tir‚f y™u hËtÞý ËtÚtu

…tË yhS…tºt Au.

WuŒðth™e ôh «ðuþ ð»to™t ytì„Mxtk 17 Úte 21 ð»to™e ntuðe sYhe Au. SC/STLku …tk[ ð»to™e ‚Útt OBC™u ºtý

ð»to™e Aqx ¤u Au.

yk„úuS tæÞtk ºtý «§…ºttu nu‚w÷ûte MðY…u ntuÞ Au. «§…ºt-1 tk s™h÷ ™tì÷us y™u ËtÞftì÷tuS xuMx «§…ºt-

2kt rVrÍf÷ ËtÞLËLkk ‚Útt «§…ºt-3tk furMxÙe™t Ëðt÷tu ntuÞ Au.

• LIC ‚Útt GIC tk ykrMkMxLx : ÷tEV ELMÞtuhLË ftu…tuo. ‚Útt s™h÷ ELMÞtuhLË ftì…tuohuþ™tk ytrËMxkx (ËntÞf)™e

¼h‚e : ßÞthu søÞtytu ¾t÷e …zu ‚u ËÞu ð‚ot™…ºttutk yt txu™e ònuht‚ ytðu Au.

rnLŒe™wk ¿tt™ ytð~Þf Au.(Ätu.10 fu 12 tk rnLŒe rð»tÞ sYhe ) yt s he‚u xtEr…Mx™e …ý ¼h‚e ÚttÞ Au.…heûtt

rnLŒe/yk„úuStk ntuÞ Au.

• Äe rþ®Ãk„ ftì…tuohuþ™ ytìV EÂLzÞt, …tu.ƒtu.™k.9429, wkƒE-400093

÷tÞft‚ : Ätu.12 rð¿tt™tk ¼tir‚f, hËtÞý ‚Útt „rý‚™t rð»tÞtutk 60% (20 ð»toÚte ytuAe ôh) Ähtð‚t fu B.Sc.(22 ð»toÚte ytuAe Wkh™t ) ÚtÞu÷ WuŒðth yhS…tºt Au.(SC/ST WuŒðth™u …tk[ ð»to™e Aqx ). ºtý tË™e yt

xÙu®™„ ŒhrÞt™ Y.40 nòh ¾[o ytðu Au. íÞthƒtŒ ‚uytu™u xÙuE™e ™urð„urxt„ ytìrVËh fuzux (TNOC) ‚hefu rþ®Ãkøk

ftì…tuo. tk ™tufhe ¤u Au. yt„¤ s‚tt tMxh (fìÃx™)™t …Œ ËwÄe …ntuk[e þftÞ Au.

ònuht‚ ËttLÞ he‚u t[o tËtk ytðu íÞthu yhS…ºt ¼hðwk. …heûtt rzËuBƒh ŒhrÞt™ rŒÕne, wkƒE , f÷f¥tt,

[uÒttE ¾t‚u ÷uðtÞ Au. sutk yk„úuS ¼t»tt ‚Útt s™h÷ ™tì÷us, yuÂÃxxÞqz™t «§tu ntuÞ Au. íÞthƒtŒ tir¾f ‚Útt

‚ƒeƒe xuMx ntuÞ Au.

• ftuEBƒ‚qh he™ ftp÷us : ze.S.rþr…t„,„ð™ouLx ytìV EÂLzÞt îtht tLÞ BE-he™ yuÂLs.™tu [th ð»to™tu yÇÞtË¢

yt ftp÷ustk [t÷u Au. Ätu.12 tk ¼tir‚f, „rý‚ y™u hËtÞýtk 60 % y™u yk„úuStk 50% „wý Ähtð‚t WuŒðthtu

yhS…tºt ntuÞ Au. Coimbatore Marine College, Coimbatore.ðuƒ: www.coimbatororemarinecollege.com E-uE÷ : cmcmarine@vsnl.net

• ELxh™ìþ™÷ uhextE EÂLMxxÞqx : «e-Ëe zuf fuzux ftuËo txu 60% ËtÚtu Ätu.12 …tË ntuÞ ‚uðt 20 Úte 23 ð»to™e

ôh™t WuŒðthtu yhS…tºt Au.ònuht‚ ytðu íÞthu ‚utk ŒþtoÔÞt «týu Y.500 ™tu rztLz zÙtVTx InternationalMaritime Institute Ltd., 13,Institutional Area, Surajpur Kasna Road, Greater Noida-201306(U.P.)Web site : http://www.imiindia.com yk„úuS At…ttk ònuht‚ òuðt ¤u Au.

• ™ìþ™÷ VtÞh ËŠðË ftì÷us ™t„…wh : 24 søÞt txu ™ìþ™÷ VtÞh ËŠðË fku÷us ™t„…wh (ntht»xÙ) ¾t‚u 33

yXðtrzÞt™tu ˃ytìrVËËo ftuËo ÚttÞ Au. 21 yXðtrzÞt ftì÷ustk ‚Útt 12 yXðtrzÞt Œuþ™tt tuxt t VtÞh Mxuþ™tutk

xÙu®™„ ÷uðt™e ntuÞ Au. …heûtt wkƒE ¾t‚u ytìõxtuƒh tËtk ÷uðtÞ Au. sutk ËttLÞ ¿tt™,yk„úuS,ËttLÞ rð¿tt™

‚Útt „rý‚™t «§tu nþu. «§…ºt rnLŒe ‚Útt yk„úuS tæÞtk Ätu.12 ™e fûtt™t nu‚w÷ûte MðY…™t ntuÞ Au. …tË

Út™th txu ‚ƒeƒe …heûtt ÞtuòÞ Au.

Mkw¾Lke fkuE ûký Ëw:¾kuÚke ½uhkÞu÷ Lk nkuÞ íku Mkt¼ð LkÚke.

103

÷tÞft‚ : WuŒðth Ätu.12 …tË W…htk‚ rnLŒe-yk„úuS ƒÒtutk ðtt[ðt,÷¾ðt ‚Útt ƒtu÷ðt™e ût‚t Ähtð‚tu ntuðtu

sYhe Au.165 Ëu.e.Ÿ[tE , 50 rf.„út.ðs™ ,81 Ëu.e.At‚e ‚Útt …tk[ Ëu.e.At‚e™tu Vw÷tðtu sYhe Au.18Úte 23

ð»to™e ôh òLÞw.tk sYhe Au.(SC/ST ™u …tk[ ð»to™e Aqx ¤u Au.) yt yk„u™e ònuht‚ sq™-sw÷tEtk ytðu ‚u ËÞu

yhS…ºt ¼hðwk. ð‚ot™…ºttutk ònuht‚ ytðu Au.

• Ëet Ëwhûtt Œ¤(ƒe.yuË.yuV.) : Ätu.12 …tË WuŒðthtu™e ¼h‚e ytrËMxLx ˃ ELM…ufxh (f÷tfo)™e søÞt txu

ÚttÞ Au. Mºte-…wÁ»t ƒÒtu WuŒðth yhS…tºt ntuÞ Au. …„thÄtuhý W…htk‚ yLÞ ¼ÚÚttt ‚Útt ÷t¼ ¤u Au. þiûtrýf

÷tÞft‚ W…htk‚ 167.… Ëu.e. Ÿ[tE ‚Útt 81 Ëu.e.At‚e ‚Útt …tk[ Ëu.e.At‚e™tu Vw÷tðtu sYhe Au ðs™ 43

rf.„út. sYhe Au. ôh 18 Úte 25 ð»to™e ntuðe òuEyu. ÷ur¾‚ …heûtt, xtE®Ãkøk M…ez xuMx ‚Útt …Ëo™÷ ELxhÔÞq,urzf÷

xuMx ÷uðtÞ Au.÷ur¾‚ …heûtttk rnLŒe-yk„úuS ¼t»tt, s™h÷ ytE.õÞw, LÞqurhf÷ yuÂÃxxÞqz, f÷urhf÷ yuÂÃxxÞqz™t

nu‚w÷ûte «§tu ntuÞ Au. rzËuBƒhtk ònuht‚ ytðu Au.

• yufåÞwyhe : yufåÞwyrhMx™wk ftÞo swŒtswŒt «fth™t ytkfzt yufXt fhe™u ‚u™wk …]Út¬hý fhe ‚u™u Ëh¤ y™u ËeÄe-ËtŒe

¼t»tttk hsqyt‚ fhðt™wk Au. ËttLÞ‚: ðet ftì…tuohuþ™tk yufåÞwyrhMx™wk ftÞo ÷tuftu™t ytÞw»Þ™t ytkfzt,ƒeth,

…zðwk, ðt„ðwk rð. ƒtƒ‚tu æÞt™tk ÷E ‚u™wk …]Út¬hý fhe Sð™ ðet™t «erÞh™t Œh ™¬e fhðt™wk hnu Au. ‚us

r÷f‚tu™u yt„, ¼tk„Vtuz,÷qkx rð„uhuÚte Út‚t ™wfËt™™t ytkfzt W…hÚte r÷f‚tu W…h™t ðet™t Œh ™¬e fhðt™t ntuÞ

Au. rðþu»ttk Ëhfthe rð¼t„tutk Mxtìf yuõË[uLs ðøkuhu søÞtytuuyu ‚u™t ¿tt™™tu W…Þtu„ ÚtE þfu Au. ËttLÞ‚: þõÞ-

yþõÞ‚t™t rËØtk‚™u y™wËhe™u …uLþ™, «turðzLx Vkz, „úuåÞwExe, þuh™e ®f‚, þuhtk ÔÞts ðøkuhu™e „ý‚he fhe ‚u™t

Œh ™¬e fhðttk yufåÞwyrhMx ‚u™t ¿tt™™tu W…Þtu„ fhe þfu Au.yufåÞwyhe™t ÔÞðËtÞtk «ðuþðt RåA™th ÔÞÂõ‚™u

¾qƒ s Ÿ[t «fth™wk „rý‚þt†™wk y™u ytkfztþt†™wk ¿tt™ ntuðwk sYhe Au. rðþu»ttk ‚u™e ÞtŒþÂõ‚ ½ýe Ëthe ntuðe

òuEyu y™u Wå[ «fth™t …]Út¬hý txu ƒwÂØytkf …ý Ÿ[tu ntuðtu òuEyu. yt txu ½uhƒuXtk …heûtt yt…e þftÞ. su

ð»tot yur«÷/u ‚Útt ËÃxuBƒh /ytìõxtuƒh tËtk ÞtuòÞ Au. sutk „rý‚™tt ƒu ‚Útt yk„úuS™wk yuf …u…h ntuÞ Au. (1)

«ðuþ …heûtt (Ätu.12 …Ae)(2) „úw… ‘yu’ …heûtt (3) „úw…‘ƒe’ …heûtt yufåÞwyrhy÷ ËtuËtÞxe ytìV EÂLzÞt, C/o. ÷tEV ELMÞwhLË ftì…tuohuþ™ ytpV EÂLzÞt,ËuLxÙ÷ ytìrVË,Þtu„ûtu Sð™ ðet t„o, wkƒE-400021.

• EÂLzÞLk çkUõMk yuMkkuMkeyuþLk (IBA) : EÂLzÞLk çkUõMk yuMkkuMkeyuþLk yu íkk ¼khíkeÞ çkUfkuLke MðiÂåAf furLÿÞ MktMÚkk

Au. ykE.çke.yu íkk çkUfku yLku çkUfkukt ¼híke «r¢Þkkt Mktf¤kÞu÷ Institute of Banking Personnel Selection(IBPS) yk íkk MktMÚkkLkkuyu MkkÚku ¤eLku çkUfkukt nk÷ [k÷íke ¼híke «r¢Þkkt WuËðkhkuLkk rníkkt yuf ¾qçk s

n¥ðLkku rLkýoÞ fÞkuo Au. yk yLkwMkkh WuËðkhu nðu yufuyuf çkUfkt yhS fhe, Ve ¼he yLku Ëh hrððkhu ÷ur¾ík fMkkuxe

Lkrn ykÃkðe Ãkzu. www.iba.org.inyk Lkðe Mkqr[ík ÃkØrík nuX¤ nðu ykE.çke.Ãke.yuMk. ð»kokt çku ðkh ÷ur¾ík fMkkuxe ÷E WuËðkhLku yuLkk ÃkhVkuoMk «kýu

Mfkuh fkzTMko EMÞw fhþu. yk Ãkheûkk ÷uðk çkkçkíku IBPSLke ònuhkík WuËðkhu rzeÞk îkhk òuðkLke hnuþu. su çkUfLku

¼híkeLke sYrhÞkík W¼e Úkþu yu ÃkkuíkkLke ònuhkík ykÃkþu. sukt çkUf ôh, þiûkrýf ÷kÞfkík, søÞkyu rðøkuhuLke

rð¿krÃík fhþu. WuËðkh yuLkk yLkwMktÄkLkkt su íku çkUfLku yhS fhþu íkÚkk MkkÚku MkkÚku ykEçkeÃkeyuMk îkhk yuLku EMÞw fhu÷

Mfkuh fkzTMkoLke Lkf÷ Ãký MkÂB÷eík fhþu. xqtfkt fkuEÃký çkUf nðu ÃkkuíkkLke ykøkðe ÷ur¾ík Ãkheûkk Lkrn ÷u. fux÷k MfkuhÚke

WÃkhk WuËðkhkuLku ELxhÔÞq, økúwÃk rzMfþLk rðøkuhu kxu çkku÷kððk yu çkUf Ãkkuíku s Lk¬e fhe þfþu. yk Lkðe ÃkØrík 1

sqLk 2011Úke y÷e çkLku íÞkt MkwÄe su çkUfkukt yÄðå[uLke «r¢Þk nk÷Lke ÃkØrík «kýu MktÃkÒk fhkþu.

Mxux çkUf ykuV EÂLzÞk yk Mkqr[ík «r¢Þkkt Mkku÷ LkÚke. íkuÚke Mxux çkUfkt ykEçkeÃkeyuMkLkwt Mfkuh fkzo Mðef]ík Lknª hnu.

ykEçkeÃkeyuMk îkhk òhe MfkuhfkzoLke ður÷zexe yuf ð»koLke hnuþu.

• MxkV rMk÷ufþLk frþLk (SSC) : MxkV rMk÷ufþLk frþLk îkhk fuLÿ MkhfkhLkkt swËk swËk ¾kíkkykukt f÷kfo, ykrMkMxLx

fu ykurVMkhLke Ãkheûkkyku ÷E íkukt W¥keýo ÚkLkkh WuËðkhLkk ELxhÔÞq ÷E ÃkMktËøke fhðkkt ykðu Au. suLke ònuhkíkku

Mkk[khÃkºkku, yuBÃ÷kuÞuLx LÞwÍkt ykðu Au. suLke ðuçkMkkEx : http://ssc.nic.inçkUfkt Lkkufhe «kó fhðk swËe swËe çkUfkukt swËe swËe Ãkheûkk ÷uðkkt ykðíke su nðu IPBS îkhk ð»kokt çku ð¾ík

÷uðkþu. yLku íkuLkwt Mfkuhfkzo su íku çkUfLke ònuhkík MkÞu íku òuzðkLkwt hnuþu.

WÃkhkuõík íkk huÕðu, çkUf, MxkV rMk÷ufþLk, UPSC, GPSC Ëhuf Ãkheûkkkt WÃkÞkuøke ÃkwMíkfku yLku uøkuÍeLkku nkuÞ

Au. íkiÞkhe MkÞu ¾qçk s WÃkÞkuøke Mkkrçkík ÚkÞk Au. WÃkhkuõík ÃkheûkkLke íkiÞkhe þY fhíkk rðãkÚkeoyku kxu þYykíkkt

yk¤Mkw ÷kufku kxu s ¼økðkLku ykðíke fk÷ MkSo Au.

104

(1) LkðLkeík, fwkh, rfhý «fkþLkLkk sLkh÷ Lkku÷usLkkt ÃkwMíkfku ðkt[ðk Mkh¤ Ãkzþu.

(2) hkusøkkh Mkk[kh, økwshkíke ÷uxuMx Vuõx, ÞkusLkk, økwshkíke, «ríkÞkurøkíkk rfhý (rnLËe) uøkuÍeLk ðkt[ðk

Mkh¤ Ãkzþu.

íÞkhçkkË Úkkuzk MkÞ ÃkAe Lke[uLkk ÃkwMíkfku WÃkÞkuøkkt ÷E þfkÞ Au.

(1) ¼khík yuf ¾kus (2) rðÍkzo (3) sLkh÷ Mxze uLÞwy÷ xkxk «fkþLk (4) sLkh÷ Mxze uLÞwy÷, yuMk.[ktË

«fkþLk (5) rhÍLkªøk ðçko÷-LkkuLk ðçko÷, ykh.yuMk.yøkúðk÷, yuMk.[ktË «fkþLk (6) ykuçsuÂõxð yurhÚkurxõMk,

ykh.yuMk.yøkúðk÷, yuMk.[ktË «fkþLk (7) sLkh÷ Lkku÷us ÕÞwMkLx (8) Äkuhý 7 Úke 10 EríknkMk, rð¿kkLk, ¼qøkku¤,

çktÄkhý. (CBSC Lkku yÇÞkMk¢) (9) #ø÷eþ Vkuh fkuÂBÃkrxxeð yufÍk økwók, rnk÷Þ ÃkÂç÷þMko (10) nkEMfq÷

#ø÷eþ økúkh yuLz fkuÂBÃkxeþLk, huLk yuLz kŠxLk, yuMk.[ktË «fkþLk

uøkuÍeLk : (1) CSR (2) ¢kuLkef÷ (3) «ríkÞkuøkeíkk ËÃkoý (4) ÞkusLkk ytøkúuS (5) rhzh zkEsuMx (6) yuBÃ÷kuÞuLx LÞwÍ

rðãkÚkeo rºkku WÃkhkuõík ÃkwMíkfku/uøkuÍeLk Ëhuf ÔÞÂõík MkkÚku ¾heËe Lkk þfu yux÷u økúwÃkkt ðnU[eLku ¾heËe þfkÞ yÚkðk

íkku íkLku yLkwfq¤ ykðu íkuðk ÃkwMíkfku fu uøkÍeLk u¤ðe ðkt[e þfkÞ. íkk ÃkwMíkfku fu uøkuÍeLk yufMkkÚku ¾heËðk íku Wr[ík LkÚke.

ti™ y™u yuftk‚ ytít™t ©uc rºttu Au.

yuõTMx™o÷ yÇÞtË¢tu yt…‚e tLÞ ËkMÚttytu

yt yuõTMx™o÷ yÇÞtË¢tu yt…‚e tLÞ ËkMÚttytu Au. su ËtrníÞ yt…‚e ™Úte …hk‚w r™Þr‚ he‚u

rðrðÄ …heûttytu™wk ytÞtus™ fhe rðãtÚteoytu™u Wå[ rþûtý™e …Œðeytu yt…u Au. ™e[u™e ‚t ËkMÚttytu

rðrðÄ «fth™t rz„úe,rzÃ÷tut fu «tý…ºt Es™uhe yuõTMx™o÷ yÇÞtË¢tu yt…u Au, su Ëhfth tLÞ Au.

• Äe EÂLMxxÞqþ™ ytìV yuÂLsr™ÞËo (E) „tu¾÷u htuz, f÷f¥tt-700 020 • www.ieindia.org

(y) Äe EÂLMxxÞqþ™ ytìV yuÂLsr™ÞËo, ¼tEftft ¼ð™, ÷tp „tzo™ …tËu,yur÷Ërƒús, yŒtðtŒ-6.

(ƒ) Äe EÂLMxxÞqþ™ ytìV yuÂLsr™ÞËo, huËftuËo,ðztuŒht-7.

(f) Äe EÂLMxxÞqþ™ ytìV yuÂLsr™ÞËo, RåAt™tÚt htuz, Ëwh‚-5.

• (A) EÂLMxxâqx ytìV E÷ufxÙtur™õË yìLz xur÷ftuBÞwr™fuþ™ yuÂLsr™Þ®h„,2,EÂLMxxâqþ™÷ yuheÞt,

÷tuŒe htuz, LÞq rŒÕne-3 • www.iete.org • email : ieteahd@redifimail.com.

(B) EÂLMxxÞqx ytìV E÷u. xur÷ftuBÞwr™fuþ™, 206, WrÞt rðsÞ þku®Ãkøk ËuLxh, Mkuxu÷kEx htuz,

yŒtðtŒ-15.

• Ä yuhtu™tìrxf÷ ËtuËtÞxe ytìV EÂLzÞt, ELÿ«MÚt yuMxux, LÞq rŒÕne-2 • www.aesi.org

• fBÃÞqxh ËtuËtÞxe ytìV EÂLzÞt, CPI fìB…Ë, ‚thtýe, ÿtË-13 • www.csi-india.org

økheçkkuLku LÞkÞ yLku hk»xÙeÞ yufkííkkLke rËþkkt

Þw.ykE.ze. fkzoLke kuxe ¼qrfk - ykÄkh

«íÞuf LkkøkrhfkuLku rðrþü yku¤¾ ykÃkíkk yLku ðneðx íktºk kxu yLkuf çkkçkíkku Mkh¤ çkLkkðíkk

rðïLkk «Úk yuðk ÞwrLkf ykEzuÂLxxe fkzo (ÞwykEze) ËuþLkk MkkkLÞ LkkøkrhfkuLku íkuLku ¤íkk ÷k¼ku kxu

W¥k ykÄkh çkLkþu. ËuþLkk ðzk«ÄkLk zkì. LkkunLk®Mk½ y™u fkìtøkúuMk ÃkûkLkk hk»xÙeÞ yæÞûkk ©eíke

MkkurLkÞk økktÄe îkhk «Úk Ëþ Þwykze fkzo nkhk»xÙLkk ÃkAkík økýkíkk økúkeý rðMíkkhLkk ËMk ykrËðkMkeykuLku

Mkw«ík fhkÞk níkk. yk n¥ðfktûke yLku yiríknkrMkf ÞkusLkk ELVkuMkeMkLkk Ãkqðo ðzk LktËLk rLk÷ufýeLkk

Lkuík]íðkt [k÷e hne Au. «íÞuf ¼khíkeÞ LkkøkrhfLku rðrþü yku¤¾ çkûkðk yLku ykð~Þf Mkhfkhe rðrÄyku

ÃkkhËþof çkLkkððkLke rËþkkt fkUøkúuMk MkhfkhLkwt yk yiríknkrMkf fË Au. yk ÞkusLkk nuX¤ yuf yçksÚke

ðÄw ÷kufkuLku ÞwykEze fkzo yÃkkþu. fuLÿ MkhfkhLkku WÆuþ Võík rðfkMkLkku Lknª, Mkðo Mkkðuþf rðfkMkLkku Au.

105

10. ytE.yu.yuË. yturVËh ƒ™ðwk Au ?

hu÷ðu, ELfxìõË, huðLÞq, yuftWLx-ytìrzx, fMxBË-ËuLxÙ÷ yuõËtEÍ suðt fuLÿ Ëhfth™t ‚us htßÞ Ëhfthtutk

ELM…uõxh, õ÷tfo, Ëw…hðtEÍh ð„uhu ntuËTtytu txu Þw.…e.yuË.Ëe. îtht rðrðÄ ¼h‚e …heûttytu Þtuò‚e ntuÞ Au. …hk‚w

ytðt Œhuf rð¼t„tutk ðneðxe y÷Œthtu™e ¼h‚e txu ¼th‚¼htk Võ‚ yuf s yuðe yt ƒÄe s …heûttytutk rþhtuh

yux÷u rËrð÷ ËŠðË …heûtt ÷uðttk ytðu Au. su™u yt…ýu ytE.yu.yuË. …heûtt ‚hefu ytu¤¾eyu Aeyu.

yt …heûtt îtht Œuþ™e Ëðtuo…he „ýt‚e EÂLzÞ™ yuzrr™MxÙurxð ËŠðË (IAS), EÂLzÞ™ …tu÷eË ËŠðË (IPS),

EÂLzÞ™ Vtuhu™ ËŠðË (IFS), EÂLzÞ™ huðLÞq ËŠðË (IRS), EÂLzÞ™ ELVuoþ™ ËŠðË (IIS) suðe y™uf Ëuðtytutk

„tihððL‚w MÚtt™ u¤ðe þftÞ Au. yºtu yu WÕ÷u¾™eÞ Au fu yt …heûtt [t÷w ht¾ðt …tA¤ ËhŒth ðÕ÷¼¼tE …xu÷™t

¾tË «Þí™ hÌtt n‚t.

þt txu ftì÷us™t yÇÞtË ËtÚtu ytE.yu.yuË.™e ‚iÞthe ?

W¥th ¼th‚™t htßÞtk Þwðt™tu Ätu. 10 Úte s ytE.yu.yuË. ƒ™ðt™e ‚iÞthe þY fh‚t ntuÞ Au. „úìßÞwyuþ™ ð¾‚u

‚uytu ËtÚttuËtÚt rËrð÷ ËŠðË …heûtt txu ðtk[™, [[toytu ð„uhutk „¤tzqƒ ntuÞ Au. suÚte M™t‚f ÚtÞt …Ae ‚u™u rËrð÷

ËŠðË …heûtttk ͤn¤‚e ËV¤‚t «t ÚttÞ. rŒÕne™e fux÷ef Þwr™ðŠËxeytutk Œuþ¼htkÚte ËkÏÞtƒkÄ Þwðt™tu y™u

Þwð‚eytu ytE.yu.yuË. ƒ™ðt™e yr¼÷t»tt ËtÚtu ytðu Au y™u rŒðËht‚ ‚iÞthetk ÷tøÞt ntuÞ Au.ynª ‚iÞthe txu™t ËwkŒh

Mxze xerhÞÕË …ý ¤e hnu Au y™u ytðe …heûtt™e ‚iÞthe txu™wk ðt‚tðhý «t ÚttÞ Au. yuÚte s rŒÕne™u ytE.yu.yuË.

WuŒðthtu™t ftþe ‚hefu ytu¤¾ðttk ytðu Au.

÷ur¾‚ …heûtt™wk MðY… y™u ftì÷ustk ytÞtus™ƒØ ‚iÞthe ....

rËrð÷ ËŠðË …heûtt wÏÞ ƒu ‚ƒ¬tytutk ðnU[tÞu÷e Au. (1) r«r÷r™he …heûtt y™u (2) wÏÞ …heûtt.

(1) wÏÞ …heûtt txu™t WuŒðthtu™e …ËkŒ„e txu r«r÷r™he …heûtt, fu su nu‚w÷ûte «fth™e ntuÞ Au. (2) wÏÞ

…heûtt (÷ur¾‚ y™u tir¾f).

r«r÷r™he …heûtttk ƒu ƒnwrðfÕ… «fth™t nu‚w÷ûte «§…ºttu ytðu Au, sutk yuÂÃxxâwz xuMxLkwt «§…ºt 200 „wý™wk

y™u ËttLÞ yÇÞtË «§…ºt 200 „wý™wk ntuÞ Au. yt r«r÷r™he …heûtt 400 „wý™e ntuÞ Au. r«r÷r™he …heûtt

tºt M¢e®™„ xuMx Au. yt …heûtttk u¤ðu÷t „wý yu urhx r÷Mxtk „ýðttk ytð‚t ™Úte. r«r÷r™he …heûtt™tu nu‚w wÏÞ

…heûtt txu WuŒðth™e „wýð¥tt ‚…tËðt txu™tu s ntuÞ Au. ynª wÏÞ …heûtttk ƒuËðwk ntuÞ ‚tu r«r÷r™he …heûtt …tË

fhðe ytð~Þf ntuÞ Au.

wÏÞ …heûtt ƒu ‚ƒ¬tytutk ðnU[tÞu÷e Au. (1) ÷ur¾‚ …heûtt (2) ELxhÔÞq (tir¾f …heûtt).

÷ur¾‚ …heûttíf «fth™t 9 (™ð) «§…ºt ntuÞ Au. su WuŒðthtuyu wÏÞ …heûtttk Þw.…e.yuË.Ëe.yu ™¬e fhu÷t

tfoTË u¤ÔÞt ntuÞ ‚u™u ELxhÔÞq txu ƒtu÷tððttk ytðu Au. yt Äthtu fu 500 WuŒðthtu™e ¼h‚e Útðt™e ntuÞ ‚tu

ELxhÔÞq txu ƒtu÷tððttk ytð™th WuŒðth™e ËkÏÞt ÷„¼„ 1000 Úte 1500 ht¾ðttk ytðu Au.

wÏÞ …heûtt™t ™ð ðýo™tíf «§…ºttu …ife ¼th‚eÞ ¼t»tt y™u yk„úuS ¼t»tt™t «§…ºttutk tºt õðtur÷VtÞ s

Útðt™wk ntuÞ Au. ELxhÔÞq (tir¾f …heûtt) 300 „wý Ähtðu Au. ÷ur¾‚ …heûtt y™u ELxhÔÞq™t „wýtu™tu Ëhðt¤tu fhe™u ykr‚

urhx r÷Mx ƒ™tððttk ytðu Au. yt urhx r÷Mxtk ytðu÷t ¢ wsƒ WuŒðthtu™u ‚u™e …ËkŒ„e «týu rðrðÄ Ëuðtytutk

MÚtt™ yt…ðttk ytðu Au.

r«r÷r™he …heûtttk yuf y™u wÏÞ …heûtttk fw÷ ƒu ðifÂÕ…f …u…htu ntuÞ Au. su™e …ËkŒ„e y„tWÚte fhðe sYhe

Au y™u ‚u «týu ‚u™e ‚iÞtheytu Y…u rËrð÷ ËŠðË …heûtttk yt… su rð»tÞ ftì÷ustk ¼ýðt™t ntu ‚u s rð»tÞ ht¾ðtu.

s™h÷ MxzeÍ™e ‚iÞthe txu rŒÕne™t ftuE …ý MxtLzzo «ftþ™ „]n™e yk„úuS „tEz ‚us ™uþ™÷ ftWÂLMk÷ Vtìh

yußÞwfuþ™ rhË[o yìLz xÙuE®™„ (NCERT) ™t Ätu. 10 Úte 12 ™t Er‚ntË, ¼q„tu¤, ™t„rhfþtMºt, ƒkÄthý, ËttLÞ

rð¿tt™, Mðt‚kºÞ Ëk„út W…h™tt …wM‚ftu u¤ððtt sYhe Au.

r«r÷BË …heûttLkk tfToMk …heûtt™e urhxtk „ý‚hetk ÷uðttk ytð‚t ™Úte. …hk‚w wÏÞ …heûtttk ƒuËðt™e ÷tÞft‚

u¤ððt txu ¾qƒ s yr™ðtÞo Au. ytÚte s™h÷ MxzeÍ y™u ytuÃþ™÷™wk ‚÷M…þeo ðtk[™ y™u „n™ ‚iÞthe ftì÷us ŒhBÞt™

s ÚtE òÞ yu ðÄw VtÞŒtfthf Au.

™w»Þ …tu‚u s …tu‚t™t ™Ëeƒ™tu ½zðiÞtu Au.

106

ELxhÔÞq™wk n¥ð y™u ytÞtus™ :

WuŒðth™e «trýf‚t, rËrð÷ ËŠðË yuõÍt «íÞu™tu yr¼„ ‚Útt ytírðïtË, ƒwÂØ-fwþt„ú‚t, íðrh‚ r™ýoÞ

÷uðt™e ût‚t, rððufƒwÂØ suðt „wýtu òýðt™tu «Þí™ ELxhÔÞqtk Út‚tu ntuÞ Au. rËrð÷ ËŠðËtk su ‚u fûttyu yuzrr™MxÙuxh

yux÷u fu ðneðxŒth™e …tuMx ntuÞ Au.

rËrð÷ ËŠðË …heûtttk W¥th™e ¼t»tt „wsht‚e ht¾e þftÞ Au.

¼th‚eÞ ƒkÄthý™t ytXt þuzâw÷tk ytðu÷ ¼t»ttytutkÚte ftuE …ý ¼t»tttk «§…ºttu ÷¾ðt™e WuŒðthtu™u

Þw.…e.yuË.Ëe.yu Aqx yt…u÷e Au. ytÚte „wsht‚™t rðãtÚteoytu rËrð÷ ËŠðËeÍ …heûtt „wsht‚etk yt…e þfu Au. tuxt¼t„™t

rðãtÚteoytu™t „stk yuðe „úkrÚt ½h fhe „E ntuÞ Au fu Vtkfzw t yk„úuS ytðzu ‚tu y™u ‚tu s ytE.yu.yuË. fu ytE.…e.yuË.

yrÄfthe ÚtE þftÞ. ytÚte „wsht‚e tæÞ™t rðãtÚteoytu™u ™tËe…tË ÚtÞt rð™t ÔÞðÂMÚt‚ ‚iÞthe fhe™u ËV¤ ÚtðtÞ Au.

yt ð»toÚte rËrð÷ ËŠðË …heûtttk t¤¾tfeÞ n¥ð™tu VuhVth Œt¾÷ ÚtÞtu Au. rËrð÷ ËŠðËeÍ …heûtttk r«r÷

…heûtttk …qAt‚t nu‚w÷ûte «§tu txu nðuÚte ™u„urxð t‹f„ Œt¾÷ fhtÞwk Au. yt …Ør‚tk Œhuf ¾tuxt sðtƒ txu yuf

‚]íkeÞtkþ tfo f…tE sþu. ytÚte nðu tºt ÞtŒþÂõ‚™t ytÄthu yÚtðt ‚w¬t™t ytÄthu sðtƒtu xef fh™th ™wfMkt™tk hnuþu.

suýu ¾hu¾h rð»tÞ y™u ðtk[™ ytíËt‚T fÞwO nþu y™u n¥t sðtƒtu Ët[t nþu ‚uytu s urhxtk ytðe þfþu.

ytE.yu.yuË. …heûtttk ƒuËðt yk„u™e ÷tÞft‚ :

ht»xÙeÞ‚t : EÂLzÞ™ yuzrr™MxÙurxð ËŠðË y™u EÂLzÞ™ …tu÷eË ËŠðË txu WuŒðth txu ¼th‚eÞ ™t„rhfíð

ntuðwk VhrsÞt‚ Au. yLÞ ËŠðË txu WuŒðthu Þw.…e.yuË.Ëe.™tu Ëk…fo fhðtu.

ôh : WuŒðth™e ôh 21 ð»to™e ntuðe òuEyu yÚtðt 30 ð»to fh‚tk ytuAe ntuðe òuEyu. su™tu ytÄth su ‚u ð»to™t

ytì„Mx™e 1÷e ‚the¾ hnuþu. …tA÷e ðÞÞtoŒttk y™wËqr[‚ òr‚ / y™wËqr[‚ s™òr‚™t WuŒðthtu™u …tk[ ð»to y™u yLÞ

…At‚ ð„tuo™t WuŒðthtu™u ºtý ð»to™e Aqx yt…ðttk ytðþu.

LÞq™‚ þiûtrýf ÷tÞft‚ : WuŒðthu ¼th‚ Ëhfth yÚtðt htßÞ Ëhfth îtht MÚt…tÞu÷ ftuE …ý rðï rðãt÷ÞtkÚte

M™t‚f™e …Œðe ntkË÷ fhu÷ ntuðe òuEyu.

«Þí™tu™e ËkÏÞt : rËrð÷ ËŠðË …heûtttk Œhuf WuŒðth™u n¥t [th «Þí™tu ¤þu. y™wËqr[‚ òr‚ / y™wËqr[‚

s™òr‚™t WuŒðthtu txu «Þí™tu™e ftuE ÞtoŒt ™Úte. yLÞ …At‚ ð„tuo™t WuŒðthtu txu Ët‚ «Þí™tu hnuþu. ‚u™tu yÚto

yu Ëhu fu, y™wËqr[‚ òr‚, y™wËqr[‚ s™òr‚™t rðãtÚteoytu 35 ð»to ËwÄe Äthu ‚ux÷e 𾂠…heûtttk ƒuËe þfu Au. ßÞthu

yLÞ …At‚ ð„tuo™t rðãtÚteoytu 33 ð»to ËwÄe n¥t Ët‚ «Þí™tu yt…e þfu Au.

sYh Au kºk íkkhkkt Ãkzu÷e íkkhe ytËh hnu÷e Mkw»kwÃík þÂõíkykuLku yku¤¾ðkLke. hÂMfLku fÌkwt Au fu Lkçk¤kkt Lkçk¤k

kýMkLku Ãký Eïhu fkuE Lku fkuE rðrþü þÂõíkykuLkku Ãkwts ykÃÞku s nkuÞ Au. sYh Au kºk ykÃkýe òíkLku yku¤¾ðkLke. "Ifyou can not love a person whom you see than how can you love your self whom you never seem."• ÁflÿÎfl ’Àı· ¥LVÀÌÀuÀ ±ÎıŒ ’„O·¿ ±ıÕÏ‹ÏfiVÀˇıÂfi email : spipa.gujarat.gov.in

¥ÁflÎı Á΋ı, Ωı‘’fl-ÁıÀı·Î¥À flÎıÕ, ±‹ÿΉÎÿ.

• ykEyuyu‚ fku[ª„ ‚uLx‚o email : vajiramandravi79@gmail.comðkShkð yuLz hrð ELMxexâwx Vkuh r‚rð÷ ‚rðo‚e‚ yufÍkr™uþ™ : 79, ykuÕz hksuLÿ ™„h kfuox, rËÕne.

• ©e hk ykEyuyu‚ e-mail : sriias@gmail.com, info@sriramsias.com11yu/22, …nu÷ku k£, ykuÕz hkSLËh ™„h kfuox, ™ðe rËÕne - 110 060. www.sriramsias.com

• Wßßð÷ ykEyuyu‚ yfkËe www.ujjwaliasacademy.comƒe-18, xku… V÷kuh, ‚Œeò nkW‚, zku. w¾So ™„h, ™ðe rËÕne - 110 009.

• yku…e r‚tn ykEyuyu‚ yfkËe e-mail : sushyandsing841986@gmail.comƒe-13, …nu÷ku k£, uhX Mðex þku…, zku. w¾So ™„h, rËÕne - 110 009.

• f÷kr‚f ykEyuyu‚ yfkËe www.classiciasacademy.comÞwS 33-34, yt‚÷ [uBƒh-1, ¼efkS fkk Ã÷u‚, ™ðe rËÕne - 110 066.

• ykEyuyu‚ xqzu e-mail : karanshawn@yahoo.co.in219, „úkWLz V÷kuh, ‚ufxh-15-yu, …tòƒ Þwr™ðr‚oxe hkuz, [tËe„Z.

• ÷ûÞ ykEyuyu‚ Mxze ‚fo÷ e-mail : cseupsc@gmail.comyu‚‚eyku 210, xeyuV ‚ufxh-36-ze, [tËe„Z.

ËíÞ «¼w™tu ytít Au y™u «ftþ ‚u™tu Œun Au.

107

11. EÂLŒht „tkÄe ™uþ™÷ ytu…™ Þwr™ðŠËxe (Rø™tu)™t rðrþü yÇÞtË¢tu

RÂLŒht „tkÄe ™ìþ™÷ ytu…™ Þwr™ðŠËxe (Rø™tu) îtht ½uh ƒuXt yÇÞtË fhe þftÞ ‚uðt y™uf M™t‚f fûtt™t, …tuMx

„úìßÞwyux, rzÃ÷tut ‚us «tý…ºt yÇÞtË¢tu [÷tððttk ytðu Au. ‚tsu‚htk Rø™tu™tu rzÃ÷tut ì™usLx y™u yu.ƒe.yu.

yÇÞtË¢ Ëthtu yuðtu ÷tufr«Þ ƒLÞtu Au. ¾tË fhe™u ™tufhe™e ËtÚttuËtÚt ðÄw yÇÞtË fhe ËwáZ fthrfŒeo ƒ™tððt tk„‚t

Þwðt rºttu txu yt yÇÞtË¢tu W…Þtu„e ÚtE …zu Au.™e[u wsƒ™t tMxh rz„úe yÇÞtË¢tu™tu yukt Ëtðuþ ÚttÞ Au.

ƒe.yu., ƒe.ftì. yk„u ‘Rø™tu’™e f[uhe™tu Ëk…fo ËtÄe™u trn‚e u¤ððe.

M™t‚f yÇÞtË¢tu : ƒe.yu., ƒe.ftì fhðt txu™t r«…uhuxhe «tu„út W…÷çÄ Au. yt ftuËo ƒe.…e.…e. ‚hefu

ytu¤¾tÞ Au. yt ‚iÞthe™tu ftuËo fÞto …Ae ‚u „úìßÞwyux™e …heûtttk ËeÄt ƒuËðt™e ÷tÞft‚ u¤ðe þftu Atu.

fBÃÞqxh y™u ÷tÞƒúuhe ËtÞLË : 1. tMxh ytìV fBÃÞqxh yuÂÃ÷fuþ™ (MCA) 2. …e.S. rzÃ÷tut R™ ÷tÞƒúuhe

ytuxtuuþ™ yìLz ™uxðrfO„ 3. ËrxorVfux R™ fBÃÞq®x„ (CIC) 4. …e.S. rzÃ÷tut R™ yturzÞtu «tu„út «tuzfþ™ (PGDAPP)

…ºtftrhíð y™u ftuBÞwr™fuþ™ : 1. rzÃ÷tut R™ r¢yurxð yk„úuS (DCE) 2. rzÃ÷tut R™ r¢yurxð rnLŒe (DCH)

3. …e.S. rzÃ÷tut R™ xÙtLË÷uþ™ (PGDT) 4. …e.S. rzÃ÷tut R™ hurzÞtu «Ëthý (PGDRP) - ytì÷ EÂLzÞk hurzÞtu™t

ËnÞtu„Úte 5. …e.S. rzÃ÷tut s™tor÷Í yìLz tË ftuBÞwr™fuþ™ (PGJMC)

nuÕÚt LÞwrxÙþ™ y™u [tRÕz fuh : 1. ƒu[÷h ytuV ËtÞLË R™ ™rËO„ (B.Sc. (N)) 2. …e. S. rzÃ÷tut R™

rsheÞtrxÙf urzrË™ 3. rzÃ÷tut R™ ntìÂM…x÷ yìLz nuÕÚt ì™usuLx (PGDHM) 4. rzÃ÷tut R™ LÞwrxÙþ™ yìLz nuÕÚt

yußÞwfuþ™ (DNHE) 5. rzÃ÷tut R™ yu[ytRðe yuLz Vur÷e yußÞwfuþ™ (DAFE) 6. MkŠxrVfux R™ yu[ytRðe yìLz

Vìr÷e yußÞwfuþ™ (CAFE)

yuÂLsrLkÞ®høk y™u „út rðftË : 1. ƒu[÷h xufT™tì÷tuS R™ rËrð÷ (fLMxÙfþ™ u™usuLx) (BTCM) 2. ƒu[÷h

xufT™tì÷tuS R™ rËrð÷ (ðtìxh rhËtuxo yuÂLsrLkÞ®høk) 3. …e. S. rzÃ÷tut R™ Yh÷ zuð÷…uLx (PGDRD) 4. yuzðtLMk

rzÃ÷kuk R™ ðtuxh heËtuËo yuÂLsr™Þ®h„ (ADWRE)

xwrhÍ ì™usuLx : 1. …e.S. rzÃ÷tut R™ RLxh™ìþ™÷ rƒÍ™uË ytì…huþ™ (PGDIBO) 2. rzÃ÷tut R™ xwrhÍ

Mxze (DTS) 3. ËŠxrVfux R™ xwrhÍ Mxze (CTS)

rn÷t y™u Þwðt rðftË : 1. ËxeoVefux R™ yuB…tðhª„ ðw™ Útúw ËuÕV nuÕÚt „úw…. (CWDL) 2. ËxeoVefux R™

yuB«tuðuLx yuLz zuð÷…uLx (CWED) 3. ËxeoVefux R™ ÞwÚt R™ zuð÷…uLx ðfo (CCYP) 4. rzÃ÷tut R™ ÞwÚt R™

zuð÷…uLx ðfo (DCYP)

yt W…htk‚ …Þtoðhý, rzÍtMxh u™usuLx, t™ð yrÄfthtu, „útnf Ëwhûtt, ÷ìƒtuhuxhe, xufr™f suðt t y™ufrðÄ

«tý…ºt ftuËo ‘Rø™tu’ tk W…÷çÄ Au.

Rø™tu™t W…h Œþtoðu÷t ‚t yÇÞtË¢tu yk„u trn‚e yt…‚t rð„‚ðth «tuM…uõxË txu Director (SR & E)

IGNOU, Maidan Garhi, New Delhi-110066 ™u Y. 80 ™tu …tuMx÷ ytìzoh fu rztLz zÙtVx (IGNOU ™t ™tu)

tuf÷ðtÚte ¤e þfþu. „wsht‚™t Þwðt™tu ™e[u™t Ëh™tuÚte ftÞo¢ yk„u™e trn‚e y™u «tuM…uõxË YƒY Y. 20 ™e

[wfðýe fhe™u u¤ðe þfþu.

RÂLŒht „tkÄe ™ìþ™÷ ytu…™ Þwr™ðŠËxe, «tŒurþf fuLÿ („wsht‚ htßÞ),

r™ht RÂLMxxâqx™e Ëtu, Ëh¾us - „tkÄe™„h ntRðu, Athtuze, yŒtðtŒ-382481.

www.ignou.ac.in

«çk¤ rðïkMk yu s nkLk fkÞkuoLkku sLkf Au.

108

12. ztì. ƒtƒtËtnuƒ ytkƒuzfh ytu…™ Þwr™ðŠËxe™t yÇÞtË¢tu

þiûtrýf, Ëttrsf, ytŠÚtf, ¼ti„tur÷f ‚us ÔÞðËtrÞf Ëkòu„tu™u ÷eÄu Wå[ rþûtýÚte ðkr[‚ hnu÷ ‚t ÷tuftu™u

…tu‚…tu‚t™e …ËkŒ„e™t yÇÞtË¢™wk rþûtý …tu‚t™t y™wfq¤ ËÞu, …tu‚t™e ƒwÂØ y™wËth, …tu‚t™e Íz…u ½uh ƒuXtk «tó

fhðt™e W¥t ‚f yt…‚e ztì. ƒtƒtËtnuƒ ytkƒuzfh ytu…™ Þwr™ðŠËxe ™ðt-™ðt yÇÞtË¢tu rðfËtðu Au ™u Œuþ™e yLÞ

Þwr™ðŠËxeytu ËtÚtu Ëkf¤tÞu÷e ntuR, ht»xÙeÞ-ytk‚hht»xÙeÞ ¿tt™ Ãkqhwt …tzu Au.

40 Úte ðÄw yÇÞtË¢tu þe¾ð‚e yt ytu…™ Þwr™ðŠMkxe htßÞ¼htk 75 Úte ðÄw yÇÞtË fuLÿtu îtht rðãtÚteoytu™u

½h ytk„ýu yÇÞtË fhðt™e Ëtu™uhe ‚f …qhe …tzu Au. Äeu Äeu yt yÇÞtË¢tu ÷tufr«Þ ÚtE hÌtt Au.

su ‚u yÇÞtË¢™e r™Þ‚ Ve ÷½wík ËÞ„t¤t txu ¼hðt™e ntuÞ Au. n¥t ËÞ„t¤tu rðãtÚteo™u yÇÞtË

…tu‚t™e y™wfq¤‚tyu …qhtu fhðt™e Ë„ðz ‚hefu ht¾ðttk ytðu Au. ‚u txu ftuE ðÄtht™e Ve ÷uðttk ytð‚e ™Úte.

ztì. ƒtƒtËtnuƒ ytkƒuzfh ytu…™ Þwr™ðŠËxe, yth.Ëe. xufr™f÷ ftì÷us fìBÃË, ntEftuxo Ëtu, Ëh¾us-„tkÄe™„h

ntEðu, yŒtðtŒ-60. www.baou.org• yuV.ðtÞ. Úte xe.ðtÞ. : ytxoTË „úìßÞwyux Útðwk ntuÞ ‚tu ƒe…e…etk ytxoTË™t rð»tÞtu ¼ýðt™t ytðu. ƒe…e…e …tË

fhtu yux÷u ‚u yuV.ðtÞ.ƒe.yu.tk yuzTrþ™ u¤ðtu y™u AuÕ÷u xe.ðtÞ.ƒe.yu.™e yufÍt yt…e þftuu. yt s he‚u

ftìËo „úìßÞwyux Útðwk ntuÞ ‚tu (1) yuV.ðtÞ.ƒe.ftì. (2) yuË.ðtÞ.ƒe.ftì. y™u (3) xe.ðtÞ.ƒe.ftì. ‚u

ytkƒuzfh ytu…™ Þwr™ðŠËxetk fhe þfþtu.

• Vtìo ¼hu ‚u™u yuzTrþ™ : (1) ƒe…e…e™t ftuËotk su Vtìo ¼hu ‚u™uu yuzTrþ™ ¤u. (2) òu ‚u Ätuhý 12 ytxoTË

fhu÷ ntuÞ ‚tu ‚™u yuV.ðtÞ.ƒe.yu.tk y™u (3) Ätuhý 12 ftìËoðt¤tLku yuV.ðtÞ.ƒe.ftì.tk yuzTrþ™ ¤u.

(4) ytu…™ Þwr™ðŠËxe ntuðtÚte sux÷tk Vtìo ¼hu ‚ux÷t™u yuzTrþ™ ¤u Au. «ðuþ ËMÞt hnu‚e ™Úte.

Ëhfth îtht tLÞ ftuËo : ytkƒuzfh ytuu…™ Þwr™ðŠËxe™e MÚtt…™t „wsht‚ Ëhfthu fhu÷e Au. ¼th‚ Ëhfthu MÚtt…u÷e

EÂLŒht „tkÄe ™ìþ™÷ ytu…™ Þwr™ðŠËxe su he‚u yk„úuStk y™u ®nŒetk ¼ýtðu Au ‚u he‚u ytkƒuzfh ytu…™ Þwr™ðŠËxe

„wsht‚etk ¼ýtðu Au. yutk ƒe.yu. fu ƒe.ftì. fhtu ‚tu yu™e ®f‚ ƒeò Þwr™ðŠËxe™t ƒe.yu. y™u ƒe.ftì. sux÷e

s Au.

• ðÄw W…Þtu„e ftu™u ? òu ‚u Ätuhý 12 …tË fhu÷ ™ ntuÞ yÚtðt ŒËt ÄtuhýÚte ytuAwk ¼ýu÷t ntu ‚tu „úìßÞwyux

ËwÄe ¼ýðt txu ytkƒuzfh ytu…™ Þwr™ðŠËxe ËtiÚte Ëthe Au. ½uh hne™u, ÄkÄtu fu ™tufhe fh‚tk fh‚tk ƒe.yu. …tË

fhe þftu yÚtðt ƒe.ftì. fhe þftu. ƒeò ËŠxrVfux ftuËo …ý yt Þwr™ðŠËxetk [÷tððttk ytðu Au.

• Vtìo fÞtk ¤u Au ? ƒe…e…e™t ftuËotk yÚtðt ƒe.yu. fu ƒe.ftì.tk yuzTrþ™ ÷uðwk ntuÞ ‚tu yu txu™t yhSVtìo™e

®f‚ Y. 50 Au. ‚tht „ttk fu þnuhtk ytkƒuzh ytu…™ Þwr™ðŠËxe™tk yÇÞtË fuLÿtu Au. òu ™t ntuÞ ‚tu

™Sf™t „ttk nþu. ftuE …ý yÇÞtËfuLÿ …h Vtìo y™u trn‚e …qhe ¤u Au.

ztì. ytkƒuzfh ytu…™ Þwr™ðŠËxe ¾t‚u W…÷çÄ yÇÞtË¢tu :

• ztìfxhux ytìV rV÷tìËtuVe (Ph.D.) E™ Ìtwìr™rxÍ • tMxh ytìV ytxoTË - yk„úuS (MEG) • tMxh ytìV ytxoTË

- rnLŒe (MHD) • tMxh ytìV ytxoTË - Ëtsþt† (MSO) • M™t‚f …Œðe txu™tu «thkr¼f yÇÞtË¢ (BPP)

• ƒu[÷h ytìV ytxoTË (B.A.) • ƒu[÷h ytìV ftìËo (B.Com.) • …tuMx „úìßÞwyux rzÃ÷tut E™ rzMxLË

yußÞwfuþ™ (PGDDE) • rzÃ÷tut E™ r¢yurxð htE®x„ E™ #Âø÷þ (DCE) • rzÃ÷tut E™ r¢yurxð htE®x„

E™ rnLŒe (DCH) • rzÃ÷tut E™ VtÞ™trLËÞ÷ ì™usuLx (DFM) • rzÃ÷tut E™ xìût «uÂõxË (ztÞhuõxh xuûteË)

(DDT) • rzÃ÷tut E™ E™ztÞhufxh xuûteË (DIT) • rzÃ÷tut E™ ELMÞtuhLË (DIN) • „útBt ythtuøÞ ftÞofh™tu

rzÃ÷tut (DVHW) • ËŠxrVfux E™ Vqz yìLz LÞwrxÙþ™ (CFN) • ËŠxrVfux E™ fBÃÞq®x„ (CIC) • ËŠxrVfux E™

xqrhÍ tfuo®x„ (CTM) • ËŠxrVfux E™ xqrhÍ ì™usuLx (CMT) • ËŠxrVfux E™ …Ëo™÷ fBÃÞqxh ËtìVxðuh

(CPCS) • ËŠxrVfux E™ xe®[„ ytìV #Âø÷þ (CTE) • ËŠxrVfux E™ yuLðtÞh™uLx MxzeÍ (CES) • ËŠxrVfux

E™ fLÍÞwh «tuxufþ™ (CCP) • ËŠxrVfux E™ …trxorË…uxhe VtuhuMx ì™usuLx (CPFM) • ËŠxrVfux E™ ™u[htu…Úte

(CIN) • ËŠxrVfux E™ nìLz÷q rððh (CIHV) • ËŠxrVfux E™ fu™ ðfoh (CINC) • ËŠxrVfux E™ tuxh rhðtELzh

(CIMR) • ËŠxrVfux E™ ft…uoLxh (CICP) • ËŠxrVfux E™ rfur™f (CIJM) • ËŠxrVfux E™ Ìtw™ htExTË (CHR)

zkì. çkkçkkMkknuçk yktçkuzfh ykuÃkLk ÞwrLkðŠMkxekt økútÚkk÷Þ yLku krníke rð¿kkLkLkku yÇÞkMk¢ økík ð»koÚke þY

fhðkkt ykÔÞku Au.

¼khíkeÞ MktMf]rík yLku ÃkhtÃkhk nsw Ãký Mk[ðkE hne nkuÞ íkku íku ‘k’-Ëhu ðíkLkkt Au.

109

13. Wå[‚h yÇÞtË txu þiûtrýf ÷tu™

rðrðÄ çkìtf thV‚ Ë„ú ¼th‚tk ‚Útt rðŒuþtk yÇÞtË txu Wå[‚h yÇÞtË txu™e þiûtrýf ÷tu™ Þtus™t

y÷tk Au. rðrðÄ ht»xÙeÞf]‚ çkìtfku-ËkMÚtttkÚte yt ÷tu™ u¤ðe þftÞ Au. yt yk„u ftuE …ý çkìtf™t Ëk…fo îtht sYhe

trn‚e ¤e þfu Au. fkìtøkúuMk ÃkûkLke fuLÿ Mkhfkh îkhk «ð‚ot™ ËÞtk çkìtf îtht yt ÷tu™ ksqhe txu™t r™Þtu WŒth

çkLkkðkÞk Au.

÷tu™ ¤e þfu ‚uðt yÇÞtË¢tu :

10 + 2™e …Ør‚tk þt¤t fûttyu

ƒe.yu., ƒe.ftì., ƒe.yuËËe. ð„uhu yÇÞtË¢ txu

y™wM™t‚f y™u …eyu[.ze. yÇÞtË yÚtuo

yuÂLsr™Þ®h„, urzf÷, yìr„úfÕ[h, ðuxh™he, ÷tì, zuLx÷, ì™usuLx, fBÃÞqxh suðt «tuVuþ™÷ ftuËeoË txu

ICWA, CA, CFA ð„uhuLkk yÇÞtË txu

IIM, IIT, IISC, XIRI, NIFT suðe ËkMÚttytutk yÇÞtË txu

rzÃ÷tut, rz„úe suðt UGC, AICTE, ICMR, MCI/DCI/CCN îtht tLÞ ftuMko txu

rðŒuþ yÇÞtË txu tLÞ yÇÞtË¢tu :

M™t‚f fûttyu : tLÞ Þwr™.™t htus„th÷ûte «tuVuþ™÷ ftuËeoË txu

y™wM™t‚f fûttyu : MBA, MS txu

CIMA - London, CPA in USA ð„uhu îtht [t÷‚t yÇÞtË¢tu txu

Ätuhý 10 (yuË.yuËËe) y™u ‚uÚte W…h™t Ätuhý …tË™e tfoþex

Wå[ yÇÞtË¢tk «ðuþ u¤ððt yk„u™t …ºt™e ™f÷

÷tu™ txu sYhe ŒM‚tðus :

Ätu.10 yÚtðt Ätu.12 …tË™e tfoþex

«ðuþ…ºt™e ™f÷

yÇÞtË¢ ŒhrÞt™ Út™tht Ëk¼rð‚ ¾[o™e rð„‚

ƒu …tË…tuxo Vtuxtu„út^Ë - yhsŒth ‚Útt Ën yhsŒth (ðt÷e, r…‚t, t‚t Ën yhsŒth ƒ™e þfu)

yhsŒth - Ën yhsŒth™t çkìtf MxuxuLx™e (÷uðz-Œuðz)™e AuÕ÷t A tË™e rð„‚

AuÕ÷tk 3 ð»to™t ytðfðuht hex™o - yuËuËuLx ytìzoh™e ™f÷

ƒu çkìtf „ìhLxh, ‚u™tt ™t, Ëh™tt t, hnuXtý™t sYhe …whtðt Ërn‚ ‚u™e ytðf™t …whtðt, …„th M÷e… ð„uhu

÷tu™™e hf yLðÞu sYhe tSo™ ™e Ähtð‚t ntuðt™t …whtðt çkìtf ƒì÷uLË ð„uhu

yLÞ ftuE …ý çkìtf, ËkMÚtt, …uZetkÚte ÷tu™ ™ u¤ÔÞt yk„u™wk y™u „ìhLxh ™ ƒLÞt ntuðt yk„u™wk fƒq÷t‚™twk.

÷tu™™e hf ðÄw ntuÞ íÞthu sYhe rËõÞwrhxe txu MÚttðh r÷f‚ - ft™, se™ ð„uhu™t ŒM‚tðus „ehtu qfðt

sYhe hnu Au.

MÚttðh r÷f‚ yk„u - xtEx÷ õ÷eÞhLË Ërxo. ðuÕÞwyuþ™ rh…tuxo hsq fhðt™t hnu Au.

yt W…htk‚ ÷tu™ ksqh fh™th ËkMÚtt / çkìtf™t r™Þtu™wËth sYhe yLÞ ŒM‚tðus. þiûtrýf ÷tu™ u¤ððt sYhe

fux÷ef rð„‚tu yt…™e òý-trn‚e txu Œþtoðu÷ Au ‚u A‚tk ËÞtk‚hu çkìtf ËkMÚttytu îtht y÷e ƒ™‚t

VuhVthtu™u ytÄe™ ftÞoðtne fhðt™e hnu Au.

• State Bank of India - www.statebankofindia.com • IDBI Bank - www.idbibank.com

• Punjab National Bank - ww.punjabnationalbank.org • Vijaya Bank - www.vijaybank.com

• Bank of Baroda - www.bankofbaroda.com • State Bank of Hyderabad - www.sbhyd.com

• fkhrfËeo™e ‚tSð™e yußÞwfuþ™ ÷ku™ :

fkhrfËeo™u [ku¬‚ Ÿ[kE …h ÷E sðk kxu Wå[ fu xuf™ef÷ rþûkÛk yr™ðkÞo Au, …htŒw ƒeS ƒksw yk rþûkÛk ¾qƒ

s kutÎkwt ƒLÞwt Au. fux÷ef …úrŒÂ»XŒ Þwr™ðr‚oxeyku Œus Mðr™¼oh ‚tMÚkkyku îkhk ÷uðkŒe rðrðÄ Ve™e hf yux÷e kuxe nkuÞ

LkMkeçk yux÷u íkfLku ÍzÃke þfðkLke [Ãk¤íkk.

110

Au fu æÞ ð„o™k kuxk¼k„™k ÷kufku …k‚u Œux÷e …qhe hf yuf‚kxe nkuðe yþfÞ Au. kuxk¼k„™e Œk hk»xÙeÞf]Œ

ƒutfku, ‚nfkhe ƒutfku Œus ¾k™„e ƒutfku îkhk rðrðÄ yußÞwfuþ™ ÷ku™ ¤e þfu Au. ¼khík Mkhfkhu yußÞwfuþLk ÷kuLk kxu

rðþu»k òuøkðkE fhu÷ Au.

÷ku™ Œhefu ¤ðk…kºk n¥k hf „Ûkðk kxu, yÇÞk‚ fhðk kxu Mfq÷, fku÷us, nkuMxu÷, ÷kÞƒúuhe Œus

÷uƒkuhuxhe™u [qfððk™e ‚t…qÛko Ve ‚rnŒ yÇÞk‚ kxu sYhe …wMŒfku, ‚kÄ™ku, W…fhÛkku, Þwr™Vkuo ÷kððk kxu™k ¾[o W…hktŒ

yÇÞk‚ yÚkuo ¼hðe …zŒe sYhe fkuþ™ ™e fu heVLzuƒ÷ ze…kuÍex, rðËuþkt yÇÞk‚™k rfM‚kkt …u‚us ™e Œus nðkE

‚Vh™ku ¾[o ð„uhu ¾[koyku™ku ‚kðuþ fw÷ yÇÞk‚¾[okt fhe þfkÞ Au. ÷ku™ ÷u™kh ÔÞÂfŒ™e …hŒ [qfðÛke™e ûkŒk™u

æÞk™u hk¾e ÷ku™ kxu „Ûk™k…kºk fw÷ yÇÞk‚ ¾[o yÚkðk yußÞwfuþ™ ÷ku™™e n¥k ÞkoËk yu ƒuktÚke su hf ykuAe

nkuÞ Œux÷e ÷ku™ tsqh ÚkE þfu Au.

¼khŒkt fux÷ef ƒutfku îkhk yÇÞk‚ yÚkuo Yk. 4 ÷k¾™e ÷ku™ ‚wÄe kSo™ ™e þqLÞ hk¾ðkkt ykðe Au yux÷u fu

yÇÞk‚ kxu sYhe Œk ¾[o sux÷e …qhe hf™e ÷ku™ £e þfu Au, ßÞkhu [kh ÷k¾Úke ðÄw ÷ku™™k rfM‚kkt r™Þ

y™w‚kh ykuAkkt ykuAk 5% kSo™ ™e hk¾ðkkt ykðu Au.

yÇÞk‚ kxu ÷ku™ ÷eÄk …Ae rðãkÚkeo™ku yÇÞk‚ …qhku ÚkkÞ íÞkt ‚wÄe ÷ku™ …h™k ÔÞks™e s [qfðÛke fhðk™e nkuÞ

Au. kuxk¼k„™e Œk hk»xÙeÞf]Œ ƒutfku ÷ku™™e …hŒ [qfðÛke™ku ‚Þ, yÇÞk‚¢™ku ‚Þ„k¤ku 1 ð»ko yÚkðk rðãkÚkeo™u

™kufhe éÞk™k A k‚, yu ƒuktÚke su ðnu÷wt nkuÞ Œu ™¬e fhu Au.

™Ëeƒ™u ¼htuËu ƒuËe hnuðwk yu ftÞh‚t™e r™þt™e Au.

Þw.S.Mke.Lke ‘Lkux’ Ãkheûkk îkhk yæÞkÃkf çkLkðkLkwt MkÃkLkwt Mkkfkh fhku

yÇÞkMkkt íkusMðe nkuÞ íkuðk ½ýk¾hk Þwðkrºkku fkì÷uskt «kæÞkÃkf (÷uõ[hh) çkLkðkLkwt rð[khu

Au. yksfk÷ xe®[øk ÷kELkkt sðk ktøkíkk nku, ÌkwurLkxeÍ (ykxoTMk, fkìMko ðøkuhu)Lkk yæÞkÃkf çkLkðk

ktøkíkk nku íkku ÞwrLkðŠMkxe økúkLxTMk frþLk SIR îkhk ÷uðkíke Lkux Ãkheûkk ykÃke þfku Aku. òu íku yk çktLku

Ãkheûkk ÃkkMk Lk fhðk ktøkíkk nku íkku rðfÕÃku Mxux ÷uð÷ yur÷rsrçkr÷xe xuMx SLET ÃkkMk fhe þfku Aku.

ÃkheûkkLkk ykÞkusLkLke fkøkehe ðzkuËhk ÂMÚkík nkhkò MkÞkShkð ÞwrLkðŠMkxeLku MkkUÃkðkkt ykðe Au.

ÞwrLkðŠMkxe økúktx frþLk yu ykÃkýk ËuþLke ÞwrLkðŠMkxeyku yLku íÞktLkk rþûkýLkwt rLkÞLk fhíke

MktMÚkk Au. Ëh ð»kuo çku ð¾ík LkìþLk÷ yußÞwfuþLk xuMx Lkux ÞkuòÞ Au ykðe s Ãkheûkk fkWÂLMk÷ Vkìh

MkkÞÂLxrff rhMk[o ‘SIR’ økúìßÞwyux ÃkËðeLkk AuÕ÷k ð»kokt yÇÞkMk fhe hÌkk nkuÞ yLku yuf ð»kokt

kfoþex ykðe sðkLke Mkt¼kðLkk nkuÞ íkuyku rLkÄkorhík xfkðkhe ÷kððkLke yÃkuûkkyu yk Ãkheûkkkt çkuMke

þfu Au.

ÞkË hk¾ku fu VkìoLku Þw.S.Mke.Lke f[uheyu kuf÷ðkLkwt LkÚke. LkkurxrVfuþLkkt Ëþkoðu÷e LkSfLke

ÞwrLkðŠMkxeLkk hrsMxÙkhLku Mkw«ík fhðkLkwt Au. yk ÞkËekt økwshkíkLke kuxk¼køkLke ÞwrLkðŠMkxeykuLkku Mkkðuþ

ÚkkÞ Au.ÃkheûkkLke ÃkØrík ‘Lkux’ Ãkheûkkkt ºký «&™Ãkºk nkuÞ Au. NET/SLET Ãkheûkkkt Lkuøkuxeð kfeOøk«Úkk

fkZe Lkk¾ðkkt ykðu÷ Au.

yk Ãkheûkkkt çkuMkðk kxu yLkwMLkkíkf (kMxMko) rzøkúekt ykuAkkt ykuAk 55 xfk kfToMk Ähkðíkk

nkuðk òuEyu. www.ugc.ac.in, www.ugcnetonline.in

111

14. rþ»Þð]r¥t

¼th‚ Ëhfth™t ËnÞtu„Úte „wsht‚ htßÞtk ™e[u wsƒ™e rþ»Þð]Â¥t ‚Útt ÷tu™ yt…ðttk ytðu Au,su™t yhS…ºtf

(¢ 1Úte 9) rðãtÚteo su rsÕ÷ttk ¼ý‚tu ntuÞ ‚u rsÕ÷t™e rþûtýtrÄfthe™e f[uhetkÚte rð™tqÕÞu u¤ðe ‚utk ÷¾u÷ r™Þ‚

ËÞu (Œh ð»tuo sq™-sw÷tE tËtk) ™e[u™t Ëh™tu tuf÷e Œuðt.

rnËtƒe yrÄfth©e, 2, rþ»Þð]Â¥t þt¾t, Wå[ rþûtý r™Þtf f[uhe, ç÷tuf ™k.12, ztp. Sðhts nu‚t ¼ð™,

„tkÄe™„h-382010.

su rðãtÚteo „wýð¥tt™t Ätuhýu ¤‚e yt rþ»Þð]Â¥t™u …tºt nþu ‚u™e òý ‚u su ËkMÚtttk ¼ý‚tu ntuÞ íÞtk fhðttk

ytðþu.rðãtÚteo™t t‚t-r…‚t fu ðt÷e™e ðtŠ»tf ytðf „Þt ð»to™t yur«÷Úte yt ð»to™t t[o ðå[u™e „ýðe. Ätu.10 …Ae

su™u Mftì÷hrþ… ¤e ntuÞ ‚uýu Ätu.12 …Ae Vhe yhS fhðt™e hnuþu.

(1) „wsht‚ htßÞ Wå[ rþûtý rþ»Þð]Â¥t : (902 rðãtÚteoytu txu)

(2) „w.ht.ÔÞtswõ‚ ÷tu™ : (626)

(3) rþûtf™t ƒt¤f™u rþ»Þð]Â¥t : (36)

(4) „wsht‚ htßÞ …tuMx yuË.yuË.Ëe. ytk‚h htßÞ Þtus™t : (30)

(5) „wsht‚ htßÞ xÙtEƒ÷ ‚t÷wft™t ð‚™e txu Wå[ rþûtý™e Þtus™t : (15)

(6) fuLÿ Ëhfth™e ÷tu™ : (100)

(7) rnLŒe™t yÇÞtË txu : (135)

(8) ™ìþ™÷-urhx rþ»Þð]Â¥t : (1444)

(9) ËkMf]‚ Mftì÷hrþ… : (100)

(10) yLÞ yÇÞtË txu

(1) [týõÞ xÙu®™„ rþ…(zVhe™) ‚t÷e txu 6 rðãtÚteoytu™u ËntÞ y…tÞ Au. (2) ©e ð™MÚt÷e rðãt…eX,

htsMÚtt™tk ¼ýðt s‚e ƒu ƒnu™tu™u ËntÞ ¤u Au. (3) rVÕ EÂLMxxâqx, …q™t ¼ýðt s‚t 5 rðãtÚteoytu™u

trËf 250 Y. y…tÞ Au. (4) sq™t Ëtiht»xÙ rð¼t„™t rðãtÚteoytu™u rsÕ÷t rþûtýtrÄfthe îtht ËntÞ ¤u Au.

(11) Director,Centre for Cultural Resources and Training, Bahawalpur house, Bhagwandas Road,

New Delhi-1: (300 ƒt¤ftu)

(12) ht»xÙeÞ «r‚¼t ¾tus …heûtt : ¼th‚ Ëhfth Œh ð»tuo 750 sux÷t ‚usMðe rðãtÚteoytu™u ð»tou Y. 2000 Úte 2700

Mftì÷hrþ… Y…u yt…u Au. «Út M¢e®™„ …heûtt („wsht‚) htßÞ …heûtt ƒtuzo, rŒÕne [f÷t, yŒtðtŒt îtht

rzËuBƒh tËtk ÷uðtÞ Au. su™t îtht «ðuþ…ºttu ytìfxtuƒhtk rsÕ÷t rþûtýtrÄfthe™e f[uhetkÚte ÷E ¼hðt™tt

ntuÞ Au. yt yk„u ƒu …u…h ntuÞ Au. 100 „wý yÇÞtË™t rð»tÞ™t ntuÞ Au. ŒtuZ f÷tf™tt …u…h „wsht‚e fu „u

‚u ¼t»tttk yt…e þftÞ Au.

(13) ftŒthtu™tt Ëk‚t™tu txu : ¼th‚ Ëhfth ytìrVË ytìV ðuÕVuh yìLz © fr§h, © kºtt÷Þ, rºt÷tuf ¼ð™,

„tkÄe™„h, ¼e÷ðtzt-311 001 (htsMÚtt™) ‚hVÚte ¾tý, ƒeze fu Ëe™u ftŒthtu™tt ƒt¤ftu™u rþ»Þð]Â¥t,

…wM‚ftu, ™tux ‚Útt zÙuË™e ËntÞ y…tÞ Au. ytìfxtuƒh tËtk ðu÷Vuh yuzrr™MxÙuxh, ƒr¤ Þt ftft htuz, ftkfrhÞt,

yŒtðtŒ yhS fhðe.

(14) ™ìþ™÷ ytuðhËeÍ : 60 ‚usMðe y™w.òr‚/s™òr‚™t WuŒðthtu™u Wå[ rþûtý txu Ëhfthe ËntÞ ¤u Au.

W…Ër[ð, fÕÞtý kºtt÷Þ, Y ™k. 240, yu-®ð„, þtMºte¼ð™, LÞq rŒÕne-1.

(15) zu.s™h÷ u™ush yuÂLsr™ÞËo EÂLzÞt r÷. yuÂLs. EÂLzÞt ¼ð™, [tuÚtt t¤u, 1 ƒe.fu. Ã÷uË, rŒÕne-66.

Es™uhetk ¼ý‚t fu «ðuþ ÷u™th 25 SC/ST ™u rn™u Y. 750 yt…u Au.

(16) ONGC ‚u÷¼ð™, ŒnuhtŒq™ : yuÂLsr™Þ®h„™t ƒeò ð»totk fu MBA fu MSC (rsyturVrÍõË fu rsytu÷tuS)™t

«Út ð»to™t SC/ST yuðt 50 rðãtÚteoytu™u rn™u Y. 600 Úte 1,000 ËwÄe™e rþ»Þð]Â¥t ¤þu.

Ëk…qýo ƒtÞtuzuxt ‚Útt sYhe „wý…ºtftu ËtÚtu™e yhS 28 Vuƒúwythe …nu÷t …ntuuk[tzðe.

(17) EÂLzÞ™ EÂLMxxâqx ytìV ËtÞLË, ƒUø÷tuh : ËkMÚtt îtht 12 rð¿tt™™t ©uc rðãtÚteoytu™u suytu ƒe.yuËËe. fhe

ËkþtuÄ™ fhðt rð[thu Au ‚u™u ŒŒ fhu Au.

rþûtý™tk q¤ fzðtk ntuÞ Au …ý ‚u™wk V¤ Äwh ntuÞ Au.

112

(18) ht»xÙeÞ ËkMf]‚ ËkMÚtt™, 56,57 EÂLMxxâqþ™÷ yurhÞt, s™f…whe, LÞq rŒÕne-58 : ftì÷ustk suytu ËkMf]‚/…t÷e

¼t»tt ËtÚtu yÇÞtË fhðt EåA‚t ntuÞ ‚uytu™u ztìõxhux ËwÄe™e rþ»Þð]Â¥t y…tÞ Au. yuB…÷tuÞuLx LÞqÍtk ònuht‚

ytðu yhS fhðe.

(19) ËuLxÙ÷ EÂLMxxâqx ytìV EÂLzÞ™ ÷ìtøðus, t™Ë „k„tuºte, iËqh-570 006 : ¼th‚eÞ ¼t»tt™t ËkþtuÄ™ yÚtuo

suytu yt„¤ Ä…ðt EåA‚t ntuÞ ‚uðt …e.S. rðãtÚteoytuyu Ëk…qýo ƒtÞtuzuxt ËtÚtu ËtŒt ft„¤tk sq™-sw÷tEtk

yhS fhðe. «r‚tË Y. 600 yt…ðttk ytðu Au.

(20) Äe EÂLMxxâqx ytuV ìÚtuìrxf÷ ËtÞLË (IMSc.) CIT fìB…Ë, ‚tht÷e, [uÒtE yÚtðt Ähu‚t rhË[o EÂLMxxâqx

ytìV ìÚtuìrxõË yuLz ìÚtuìrxõË rVrÍõË (MRI), 10 fM‚whƒt „tkÄe t„o, yÕntƒtŒ : „rý‚, ¼tir‚f fu

fBÃÞqxh™t rðþu»t yÇÞtË txu WuŒðthtuyu Y. 5 ™e rxrfx [tUxtzu÷ 25x11 Ëue. fŒ™wk fðh tuf÷e W…h™t

ftuE …ý Ëh™tuÚte rzËuBƒhtk «ðuþ…ºt u¤ððwk. yt txu™e «ðuþ…heûtt Vuƒúwythetk yŒtðtŒtk ÷uðtÞ Au.

(21) Ëu¢uxhe, yuhtu™tìrxõË rhË[o yìLz zuð÷…uLx ƒtuzo, sq™-332, ƒe-®ð„, Ëu™t ¼ð™, LÞq rŒÕne-11. yuhtu™tìrxõË,

Es™uhetk IIT fu …kòƒtk yÇÞtË fh™th™u ËntÞ yt…ðttk ytðu Au.

(22) h‚ðeh txu : yt txu rsÕ÷t h‚„‚ yrÄfthe thV‚u r™Þtf ©e, Þwðf Ëuðt y™u ËtkMf]r‚f «ð]r¥k rð¼t„,

ç÷tuf-11,ºteòu t¤, ztp.Sðhts nu‚t ¼ð™ W…h yur«÷™t yk‚ …nu÷tt tuf÷ðwk.

(23) „wsht‚ ƒnth yÇÞtË txu : „wsht‚™t hnuðtËe ‚Útt „wsht‚tk ™ ntuÞ ‚uðt Es™uh rz„úe (txu 7) fu rzÃ÷tut

(txu 2) ftuMko txu Mftì÷hrþ… Y…u „wsht‚ Ëhfth yt…u Au. yt txu ËÃxuBƒh tËtk xufTr™f÷ rþûtý r™Þtf,„wsht‚

htsÞ, ç÷tìf-2, ƒeò t¤u, „tkÄe™„h …ºtÔÞðnth fhðtu.

(24) ËtsfÕÞtý ¾t‚t ‚hVÚte yMðåA ÔÞðËtÞ txu : [tzw t ftððt fu tÚtu u÷wk W…tz™tht™t t ƒt¤ftu™u,ytŒþo

þt¤ttk ¼ý‚t Ätu.1 Úte 10 txu rþ»Þð]Â¥t y…tÞ Au. ðthËt„‚ he‚u yMðåA ÔÞðËtÞtk htuftÞu÷t ntuÞ ‚uðt

ËVtE ftŒth™tt ƒt¤ftu™u …ý yt rþ»Þð]Â¥t ¤u Au. yuf ½h™tt ƒu ƒt¤ftu™u yt…e þftÞ ‚uðe yt rþ»Þð]Â¥t txu

rsÕ÷t …k[tÞ‚ nM‚f™t ËtsfÕÞtý yrÄfthe („tzt txu)fu þnuhe rðM‚th txu rsÕ÷t …At‚ ð„o fÕÞtý

yrÄfthe™tu sw÷tEtk Ëk…fo fhðtu.

(25) fåA rsÕ÷t™t ð‚™e txu : ytE.xe.ytE. Es™uhe, f]r»t suðt yÇÞtË fh‚t ntuÞ ‚uýu òLÞwythetk rþûtýtrÄfthe,

¼qs™e f[uheÚte ‚Útt urzf÷, VtoËe, ytÞwðuorŒf þt¤ttk ¼ý‚t ntuÞ ‚uýu rËrð÷ Ëso™, rËrð÷ ntìÂM…x÷,

¼qsÚte «ðuþ…ºt k„tðe ¼he Œuðwk.

(26) nwËu™e Þtðh uturhÞ÷ xÙMx Mftì÷hrþ… : Wå[ yÇÞtË fu …hŒuþtk ¼ýðt sðt txu sq™t ¾k¼t‚™t ð‚™eytu™tt

Ëk‚t™tu™u ð»tuo Y. 8000/- yt…ðttk ytðu Au. yt txu xufTr™f÷ rþûtý r™Þtf, „tkÄe™„h™u ÷¾ðwk.

(27) ‚usMðe rðãtÚteo Vu÷tuþe… : ðtŠ»tf Y. 18,000 ™e ytðfÞtoŒt Ähtð™th rðãtÚteoytu™u Ätu. 10 tk 70 xft fu

‚uÚte ðÄw „wý nþu ‚tu 1000 WuŒðthtu (200-ST, SC, 150-SEBC, 600-OPEN)™u „wýð¥tt™t Ätuhýu

yt…ðttk ytðþu. yt txu „wsht‚ tæÞrf rþûtý ƒtuzo, …heûtt rð¼t„, htXt ntuÕ÷tu, þªŒu ftu÷tu™e, ðztuŒht,

þt¤t thV‚u «ðuþ…ºt k„tðe ¼he Œuðwk.

(28) Ëts fÕÞtý ¾t‚wk : «tÚtrfÚte ftì÷us ËwÄe™t yÇÞtË¢tu ¼ý‚t SC/ST/SEBC rðãtÚteoytu™u rþ»Þð]Â¥t y…tÞ

Au. ‚u txu rsÕ÷t ËtsfÕÞtý f[uhe ¾t‚uÚte ftÞoðtne fhðe.

(29) tS Ëir™f fÕÞtý f[uhe : ÷t÷ ƒk„÷t, ò™„h …hÚte tS Ëir™ftu™tt ƒt¤ftu™u ftuE …ý yÇÞtË txu

ytìfxtuƒh tËtk yhS…ºt u¤ððtÚte rþ»Þð]Â¥t ¤þu.

(30) ytrŒòr‚ rðftË : Ätu.10 fu Ätu.12tk Œhuf «ðtntkÚte ðÄw „wý u¤ð™th …ife Ätu.10tk …tk[ ‚Útt Ätu.12tk

ºtý rðãtÚteoytu™u «tuuuíËtnf R™t yt…ðttk ytðu Au. yt txu y™w.s™òr‚™t ‚usMðe rðãtÚteoytuyu ƒtuzo™e

…heûtt™t …rhýt™e ™f÷ ‚Útt òr‚™tu Œt¾÷tu tuf÷e ™e[u™t Ëh™tu yhS fhðe. …tÞ÷tux™e xÙu®™„ txu [th

÷t¾ Yr…Þt™e ÷tu™ 4 xft™t Œhu ¤u Au. r™Þtf, ytrŒòr‚ rðftË, ç÷tìf ™k. 4, ºtesu t¤u, ztì. Sðhts nu‚t

¼ð™, „tkÄe™„h-382010.

(31) Ëts fÕÞtý ¾t‚w, „tkÄe™„h : y™wËqr[‚ òr‚™t Þwðt™tu fu su CA ‚Útt ICWA ™t ftuËo fhu Au, ‚uytu™u trËf

ŒŒ ¤u Au.

¿kkLkLkk rð»kÞkt fËkrÃk yÕÃkMktíkku»ke Lk Úkðwt.

113

(32) Ëts Ëwhûtt ¾t‚wk, „tkÄe™„h : Ätu. 1 Úte 9 ™tt y…k„-ƒnuht-qk„t, ykÄ, y…k„ fu kŒƒwÂØ™tt ƒt¤ftu™u r™Þ

wsƒ rþ»Þð]Â¥t ¤u Au. yhS ytì„Mx™t «Út yXðtrzÞt ËwÄetk fhðe.

(33) zu.ztÞhuõxh, Mxe÷ ytìÚtturhxe ytìV EÂLzÞt, ¾u÷ rð¼t„, rnt[÷ ntWË, ™ðt t¤u, fM‚whƒt t„o, rŒÕne-

1 : ht»xÙeÞ fûttyu h‚„‚tk ͤf™th™u Wå[ rþûtý txu ËntÞ ¤u Au.

(34) Ër[ð©e, ÷r÷‚f÷t yftŒe, ç÷tìf ™k. 11, „útWLz V÷tuh, ztp. Sðhts nu‚t ¼ð™, „tkÄe™„h-382 010.

(f) f÷tfthtu™u ðiÞÂõ‚f fu Ëtqrnf f÷t «Œþo™ Þtusðt RåA‚t ntuÞ ‚u™u htßÞtk f÷t «Œþo™ txu Y. 2000

y™u htßÞ ƒnth «Œþo™ Þtusðt txu Y. 4000 ™e ™týtkfeÞ ËntÞ yt…ðttk ytðu Au.

(¾) ÷r÷‚ f÷t rð»tÞf yux÷u fu r[ºtf÷t, rþÕ…f÷t, ÔÞðntrhf f÷t, „útrVf f÷t fu Aƒef÷t™u ÷„‚tk …wM‚f

«ftþ™ fhðt txu ¾hu¾h ¾[o™t 50 xft (ðÄwtk ðÄw Y. 20,000) ËwÄe™e ™týtfeÞ ËntÞ yt…ðt™e

Þtus™t Au.

(„) ÷r÷‚ f÷t™t ûtuºttk rz„úe yÚtðt rzÃ÷tut u¤ÔÞt ƒtŒ òu ftuE f÷tfth ½r™c ‚t÷e ÷uðt RåA‚t ntuÞ

‚uðt f÷tfth™u trËf Y. 300 y™u „wÁ™u trËf Y. 100™e rþ»Þð]Â¥t yt…ðttk ytðu Au. yhS…ºtf

r™Þtu ð„uhu u¤ððt yur«÷ tËtk 11x25 t…™wk Y. 5 ™wk fðh rxrfx ÷„tðe …tu‚t™wk Ëh™twk ÷¾e ËtÚtu

tuf÷ðwk.

s™h÷ :

(1) V‚÷t÷ ELzMxÙeÍ, Mftì÷hrþ… Mfe, HRD rð¼t„, V‚÷t÷ ËuLxh, 8 tu t¤, ™het™ …tuELx, wkƒE-21.

yt ELzMxÙe îtht 10 (xuõËxtE÷/furf÷/rfur™f÷/E÷urõxÙf÷/E÷uõxÙtur™õË/õBÃÞqxh/«tuzõþ™/ELMxwuLxuþ™)

rþ»Þð]Â¥t ðtr»tof Yt. 10,000 ¤u Au. WuŒðthu Ätu. 12 rð¿tt™tk 70 xft W…h „wý u¤ðe htßÞ™e tLÞ

ftu÷ustk «ðuþ ÷uðtu sYhe Au. «ðuþ…ºt txu Ätu. 12™wk „wý…ºtf tuf÷e ytì„Mx tËtk yhS fhðe.

(2) NTPC 19, rþðtS™„h, þkfh™„h Mfðuh, ™t„…wh-440010. rzÃ÷tut E÷urõxÙõ÷/E÷uõxÙtur™õË IC rfur™f÷

fu rËrð÷™wk «Út ð»to …tË fh™th™u yt rþ»Þð]Â¥t ¤u Au. Ëk…qýo rð„‚ Œþtoðe™u ytì„Mx™t yk‚ …nu÷tt yhS

fhðe.

(3) htuïh rƒh÷t Mthf ftuuþ, ƒtìBƒu ntìÂM…x÷, wkƒE-20. ‚ƒeƒe ûtuºtu y™wM™t‚f rþûtý txu ŒŒ u¤ððt 30

yur«÷ …nu÷tt Yt. 5 ™e rxrfxðt¤wk Mð-Ëh™ttðt¤wk fðh tuf÷e «ðuþ…ºt u¤ðe ÷uðwk.

Wå[ rþûtý rðŒuþ txu :

(1) yuhftux wŒT÷eyux VtWLzuþ™, fu™®Ëøx™, 857, …q™t÷e ntE htuz, [uÒttE-10.

tË ftuBÞwr™fuþ™, ELVuoþ™ xuf, MBA, ƒurÍf urzf÷, Sð rð¿tt™ fu yLÞ xufT™tì÷tuS™t y™wM™t‚f ztìõxhux

ftuËo txu «Út ð„o™t Es™uhtu, ztìfxhtu, ™Ëo ð„uhu™u Œuþ/…hŒuþtk ¼ýðt txu ÔÞtswõ‚ ÷tu™ ¤þu. Y. 5 ™e

rxrfxðt¤wk Mð-Ëh™ttðt¤wk fðh tuf÷e «ðuþ…ºt u¤ðe ÷uðwk, su ¼he™u 31 sw÷tE …nu÷tt …h‚ fhðwk.

(4) rƒúrxþ ÷tEƒúuhe, ÷tì „tzo™, yŒtðtŒ. • rƒúrxþ þu𙪄 rþ»Þð]Â¥t - ftÞŒt ‚Útt …ºtfthíð™t ûtuºtu 5-7

ð»toÚte ft fh‚tk ntuÞ ‚uytu txu Au. • ytxToMk rð»tÞðt¤t txu Ìtw™ htExTË Mftì÷hrþ… ¤e þfu Au. yur«÷-

utk Ëk…fo fhðtu.

(5) theðt÷t xÙMx, fi™qh ntWË, …tk[u t¤u, 281/87, ™hËe™t MxÙex, wkƒE-9. 50 nòh Yr…Þt ËwÄe rðŒuþ

¼ýðt sðt ÷tu™ ¤u Au.

(6) ytE.xe.Ëe. yußÞw. xÙMx ftì…tuohux …Âç÷f rh÷uþ™ rð¼t„, ITC, ÷e. 37, [tihk„e, f÷fíkk-71. yurhft fu

rƒúx™tk MBA, …Þtoðhý suðt Wå[ rþûtý txu yuf ÷t¾ Yr…Þt ËwÄe™e ŒŒ y…tÞ Au. sq™ 30 ËwÄetk

«ðuþ…ºt ¼hðwk.

(7) E÷uõË VtWLzuþ™, …tu.ƒtu. 2108, rŒÕne-7. Þwhtu…, yurhft fu rƒúx™tk M™t‚f …Ae yt„¤ ¼ýðt ™ƒ¤t

‚usMðeytu txu rþ»Þð]Â¥t ¤u Au. 19-30 ð»to™t WuŒðthtuyu 10 x 23 Ëu.e. fŒ™wk Y. 6 ™e rxrfxðt¤wk fðh

u-sq™tk tuf÷ðwk. ðuƒËtEx : www.inlaksfoundation.org.

(8) rþûtt rð¼t„, t™ð ËkMkkÄ™ rðftË kºtt÷Þ (ftì™ðuÕÚt Mftì÷hrþ…), fso™ htuz, ƒuhMf, fM‚whƒt „tkÄe t„o,

rŒÕne-11)

rƒúx™tk rð¿tt™, xufT™tì÷tuS f]r»t fu urzf÷ ûtuºtu sðt y…tÞ Au.

su çkeòLku òýu íku rþrûkík Au su ÃkkuíkkLku yku¤¾u Au íku çkwrØkLk Au.

114

(9) ©e h‚™ xtxt xÙMx, C/o. ì™usuLx ËuLxh Vtìh Ìtw™ ðuÕÞq, IIM, f÷f¥tt-27.

MBA™wk rðŒuþ ¼ýðt rþ»Þð]Â¥t ¤u Au.

(10) USEFI (Þw.yuË. yußÞwfuþ™÷ VtWLzuþ™ E™ EÂLzÞt)

Œh ðhËu y÷„ rð»tÞtu txu rþ»Þð]Â¥t ƒnth …tzu Au. WSEFI, 12, Haily Road, New Delhi - 110 001.

(11) hntuzTË Mftì÷h ztì. ]Œw÷t þtMºte uturhÞ÷ xÙMx, 141, ft¤eŒtË ËtÞ™ (…Âù), wkƒE-22

15 t[o …nu÷tt 25 Y. ™tu .ytu. M.D. / M.S. …Ae™t Wå[ yÇÞtË fhðt ‚ƒeƒe ûtuºt™e rþ»Þð]Â¥t u¤ððe.

(12) hntuzTË Mftì÷hrþ…, ËuLxh MxeVLË ftì÷us, rŒÕne-7

Þwr™. ytìV ytìõËVzotk rð¿tt™, ftÞŒtu, ytxoTË fu ‚ƒeƒetk Wå[ rþûtý ÷uðt sðt RåA™thu Y. 5 ™e rxrfxðt¤wk

10 x 23 Ëu.e. fŒ™wk Mð-Ëh™ttðt¤wk fðh ËÃxuBƒhtk tuf÷e «ðuþ…ºt u¤ðe ÷uðwk.

(13) ytu.Ëu¢uxhe, ©e ƒ]nŒ ¼th‚eÞ Ëts, yu™. fu. nu‚t, ELxh™ìþ™÷ ntWË, 178, ƒufƒu heõ÷uuþ™, wkƒE-20.

rðŒuþtk rð¿tt™ xuf™tu÷tuS fu ‚ƒeƒe suðt Wå[ rþûtý ÷uðt s™thtytu™u yuË. fu. …txe÷ ÷tu™ ¤u Au. ‚u txu

15 t[o …nu÷t Y. 5 ™e rxrfxðt¤wk Mð-Ëh™ttðt¤wk fðh, 25 x 18 Ëu.e. fŒ™wk fðh ‚Útt yhS tuf÷e

«ðuþ…ºt u¤ðe ÷uðwk su ¼he™u 17 yur«÷ …nu÷tt …h‚ fhðwk.

(14) furBçkús ËtuËtÞxe ƒtìBƒu Mftì÷hrþ… Vkz, xÙMxe©e, 91, ÷uLz tfo, Œntýwfh t„o, wkƒE-26.

suytuyu furBçkústk «ðuþ ÷eÄtu ntuÞ ‚u™e Ëtrƒ‚e ËtÚtu Y. 1 ÷t¾™e rþ»Þð]Â¥t u¤ððt tk„‚t („wsht‚ / ntht»xÙ

fu „tuðt™t WuŒðthtuyu, ytìõxtuƒhtk furBƒústk ¼ýðt s‚tk …nu÷tt Ëk…qýo rð„‚ ËtÚtu yhS fhðe.

(15) rnLŒw-rnxt[e Mftì÷hrþ…, rnLŒw Œir™f, tWLx htuz, [uL™tE-2.

ò…t™tk Es™uhe xuf™tu÷tuS ûtuºtu ¼ýðt sðt RåA™th txu 3 ƒuXftu Au. «ðuþ…ºt u¤ððt Y. 5 tuf÷e [uL™tE

fu wkƒE (fM‚whe rƒ®Õz„, sþuŒS ‚t‚t htuz, wkƒE-20) Úte yhS…ºt u¤ðe 30 ™ðuBƒh …nu÷t yhS fhðe.

(16) fuÃx™ hts nuLÿ, Þw™tExuz ðÕzo fkìt„úuË, EÂLzÞ™ ™ìþ™÷ frrx, rnLÿ xtðËo, htuz ™k. 13, ðh÷e, wkƒE-18

fu™uzt, Ext÷e, ntP„ftP„, ™tuðuo, ®Ë„t…wh, ÂMðxTÍ÷uoLz, rƒúx™ ‚Útt yurhft™e ftì÷uòutk ¼ýðt sðt txu rþ»Þð]Â¥t

¤u Au. 16 Úte 18 ð»to™t Ätu. 10 ™e …heûtt yt…™tht rðãtÚteoytuyu Ëk…qýo trn‚e ËtÚtu™e yhS ‚Útt 24 x

11 Ëu.e. fŒ™wk Y. 8 ™e rxrfxðt¤wk fðh ‚Útt Yt. 100 ™tu zÙtVTx The Mahindra United World Colleges

of India, Mumbai Vuƒúwythetk tuf÷ðtu.

(17) furBçkús ™nuhw Mftì÷hrþ… : Ph.D. ™t yÇÞtË txu furBçkús Þwr™ðŠËxetk yÇÞtË fhðt RåA‚t 26 ð»toÚte ™t™t

rðãtÚteoytuyu ytì„Mx tËtk yhStk Ëk…qýo trn‚e tuf÷e yhS…ºtf k„tððwk. Œh ð»tuo 10 WuŒðthtu™u ¼tzwk

‚Útt Ve ‚Útt ‚t ¾[o yt…ðttk ytðu Au. òuELx Ëu¢uxhe, ™nuhw xÙMx Vtìh furBçkús Þwr™ðŠËxe, ‚e™qŠ‚ ntWË,

LÞq rŒÕne-11.

(18) ELztu ËturðÞu‚ VtWLzuþ™ : 12, ¼th‚e ytrxoMx ftu÷tu™e («r‚rðnth), LÞq rŒÕne-92 ‚hVÚte Œh ð»tuo 250

rðãtÚteoytu™u hrþÞttk ftuE …ý «fth™t yÇÞtË txu …ËkŒ fhðttk ytðu Au. yt txu Ëk…qýo trn‚e ËtÚtu sq™

tËtk yhS fhðe.

xÙMx îtht ¤‚e ËntÞ

(1) Ëh ËÞtShtð ztÞkz ßÞwƒe÷e xÙMx fwth Atºtt÷Þ, „w.Þw. nuÕÚt ËuLxh …tËu, ™ðhk„…wht, yŒtðtŒ-9, sq™t

ðztuŒht htßÞ™t „heƒ ‚Útt ‚usMðe rðãtÚteoytu su yŒtðtŒtk Wå[ yÇÞtË fhðt s‚t ntuÞ ‚u™e txu V‚

hnuðt-sðt™e (fwth / fLÞt) ÔÞðMÚtt Au. Ätu. 12™wk …rhýt ytðu …Ae 10 rŒðËtk 60 xft tfoTË W…h™t

rðãtÚteoyu 5 Y. ™tu .ytu. fhðtu.

(2) Ëh ËÞtShtð nehf ntuíËð y™u Mthfr™rÄ, V‚un„ks …tuMx ytìrVË™e ƒtswtk, r™Ít…wht sðt™t hM‚u,

ðztuŒht-390 002 tk …ý W…h wsƒ™e ÔÞðMÚtt Au.

(3) yth. yu[. …txwf yußÞwfuþ™ xÙMx, su. su. Ëfo÷ rƒ®Õz„, ºtesu t¤u, 209, ze.yu™. htuz, Vtuxo, wkƒE-1. Œuþtk

Es™uhe þt¾tt yÇÞtË fh‚t rðãtÚteoytuyu 30 sq™ …nu÷tk Y. 5 ™e rxrfx tuf÷e yhS…ºtf k„tððwk.

(4) su. yu. xtxt yuLztWuLx Vtìh yußÞwfuþ™, 24, ntue tuŒe MxÙex, ƒtìBƒu ntWË, wkƒE-1, 31 òLÞw. ËwÄetk

10 ™tu .ytu. (…hŒuþ™e ÷tu™ ‚Útt Wå[ yÇÞtË txu) fhðtu.

rþûtý yux÷u Sð™™e …rhÂMÚtr‚ytu™tu wftƒ÷tu fhðt™e þÂõ‚.

115

(5) ©e ƒ]nŒ ¼th‚eÞ Ëts, ELxh™ìþ™÷ ntWË, 178, ƒufƒu huõ÷uuþ™, wkƒE-1. yt Ëts îtht Ëhfthe

rþ»Þð]Â¥t ™ ÷u‚t ntuÞ ‚uðt 2500 Úte ytuAe ytðfðt¤t™u Wå[ yÇÞtË txu MknkÞ y…tþu. 31 ytì„Mx …nu÷tt

5 Y. ™e rxrfxðt¤wk ÷tkƒt w fðh tuf÷e «ðuþ…ºt k„tðe ÷uðwk.

(6) …At‚, ƒûte…k[ ‚Útt ytŠÚtf …At‚ rðãtÚteoytu™u rð™t qÕÞu hnuðt™e ½ýt rsÕ÷ttk Ëhfthe Atºtt÷Þtk ÔÞðMÚtt

Au. ‚u txu su ‚u rsÕ÷t …At‚ ð„o fÕÞtý yrÄfthe™e f[uhetk Vtìo ¼hðwk.

(7) òu»te Ëtkf¤uïh ytþtht xÙMx, 2812, …e…hze …tu¤, htÞ…wh, yŒtðtŒ-1, Wå[ yÇÞtË txu yŒtðtŒtk

s ¼ý‚t ƒútñý-rðãtÚteoytu™u ËntÞ fhu Au.

(8) yth. ze. þuX™t Mftì÷hrþ… Vkz, yuMÃ÷tELzu ntWË, 29, ðtuÞ ƒtÞ htuz, VtuËo, wkƒE-1 W…h 5 Y. ™tu .ytu.

fhðtÚte rð¿tt™ rð»tÞ™t Wå[ yÇÞtË txu ÷tu™ Vtìo u-sq™tk ¤þu.

(9) òu»te xÙtðu÷ ËŠðË, 3-yuV, rðsÞ [uBƒËo, rºt¼tuð™ htuz, wkƒE-4 (ƒhztE ƒútñý txu).

(10) tU½eƒtE rý¼tE xÙMx, ÷tuntýt Wãtu„ þt¤t, yh ¼wð™, ¼tð™„h (÷tuntýt txu).

(11) „wsht‚ ¾r™s rðftË r™„ r÷., Wãtu„ ¼ð™, Ër[ðt÷Þ Ëtu, „tkÄe™„h. (Œuþ™e ftuE …ý tE®Lkøk ftì÷ustk

yÇÞtË fhðt s‚t rðãtÚteo™u ™tufhe™e ¾tíkheËtÚtu rþ»Þð]Â¥t yt…u Au.)

(12) ™thtÞý rðï™tÚt tkzr÷f xÙMx, ™het™ Ëk‚tuf, wÕ÷t yìLz Ëtur÷rËxËo, sntk„eh ðtrzÞt rƒ®Õz„, yu. S.

htuz, wkƒE.

(13) rðuLË „úìßÞwyux Þwr™Þ™, C/o. ©e‚e ztu÷eƒu™ Ëtýe, 146, ÂõðLË htuz, wkƒE-20 (Võ‚ ƒnu™tu txu).

(14) ©e nthtò V‚un®Ënhtð [urhxeÍ, ELŒwr‚ …ì÷uË, htsnu÷ htuz, ðztuŒht. (Võ‚ ðztuŒht™t hneþtu txu).

(15) ©e rðê÷ŒtË „tu…t¤S ‚Útt Xtfhþe [urhxuƒ÷ xÙMx, ©e rðê÷ŒtË [uBƒËo, 16, yu…tu÷tu MxÙex, wkƒE-1.

(16) nt÷ûe xuB…÷ xÙMx, nt÷ûe krŒh, ƒtƒw÷™tÚt htuz, wkƒE-7.

(17) ðË™S „k„tÄh [urhxuƒ÷ xÙMx, „tuf¤ŒtË ŒuðS™e ðtze, fu™uzt rƒús, LÞq rƒ®Õzøk, wkƒE-7.

(18) „k„tÄh ðús¼q»týŒtË xÙMx, „k„tðtze, ƒtƒw÷™tÚt htuz, krŒh …tËu, wkƒE-7.

(19) þuX V‚÷t÷ [urhxe xÙMx, ©e Þtu„uLÿ yu™. V‚÷t÷ ntWË, [[o„ux, huõ÷uuþ™, wkƒE-20.

(20) ©e ðÕ÷¼ŒtË fu. Mthf r™rÄ, fåA fuþð, yuË. ðe. htuz, ytu…uht ntWË, wkƒE-4.

(21) s÷tht ƒt…t MxÙex, ðeh…wh-360 380.

(22) IPCL ðztuŒht îtht Es™uhe fu ‚ƒeƒetk ¼ý‚t y™u 50% W…h tfoTË u¤ð™th …At‚ ð„o™t rðãtÚteoytu™u Œh

rn™u Y. 600 ¤þu. yt txu 31e u …nu÷t t Ëk…qýo trn‚e ËtÚtu ftì÷us™t ðzt™e Ëne ËtÚtu yhS fhðe.

(23) ‚t‚t yuLztuðuLx Vtìh yußÞwfuþ™, 24, ƒúwËe htuz, wkƒE-1.

(24) su. yu™. xtxt Mftu÷hrþ…, wkƒE ntWË, 24, ntue tuŒe MxÙex, wkƒE-1. ËttLÞ rð¿tt™ ‚Útt xufT™tì÷tuS rþûtý

txu rzËuBƒh-òLÞwythetk yhS fhðe.

(25) Ä fu™uht çkìtf rËÕðh ßÞwrƒ÷e yußÞwfuþ™ Vkz, 112, sit, htsuLÿ htuz, ƒUø÷tuh.

(26) ŒttuŒh fÕÞtýS uturhÞ÷ xÙMx, 14, ™u‚tS Ëw¼t»t htuz, f÷f¥tt-1.

(27) Ä ÷tuxË xÙMx, Ä [uhu™, r÷ƒxeo [urhxuƒ÷ xÙMx, su. …e. ÷tntuh [t÷, ztÞkz rƒ®Õz„, wkƒE-2.

(28) ÷t÷¼tE Œ÷…‚¼tE [urhxe xÙMx, …t™ftuh ™tft, yŒtðtŒ.

(29) ©e htsftux ÷tuntýt ƒtu‹z„ ntWË, hs…q‚…ht, þuhe ™k. 8, htsftux-1.

(30) ™t™S¼tE ft÷eŒtË nu‚t ËntÞf xÙMx, nthtýt rÕË r÷., …tuhƒkŒh.

(31) si™ rðãtu¥tusf Vkz, 22, yu…tu÷tu MxÙex, wkƒE-1.

(32) ©e Ít÷tðtze MÚtt™fðtËe si™ ˼t, 47, ztì. yu™. ðe. ðu÷fh xÙMx, «Út t¤u, ftu÷t¼ÿ ÷u™, ft÷ƒtŒuðe htuz,

wkƒE-2.

ðrýf Ëts txu :

(33) ðirïf kuZ VuzhuþLk, ‘‘©Øk’’ Ë¥kkºkuÞ trËh ÃkkMku, ðe.çke. þuX hkuz, òLkøkh-361008 îkhk yußÞwfuþLk ÷kuLk

¿kkríkLkk rðãkÚkeoykuLku ykÃkðkkt ykðu Au.

(34) tuZ ðrýf rðãtÚteo¼ð™, 5, hts…q‚…ht, htsftux ¾t‚u tuZðrýf rðãtÚteoytu™u hnuðt-sðt™e ÔÞðMÚtt ËtÚtu

urhx ytÄthu Mftì÷hrþ…/Ve tVe Þtus™t Au.

MkkiÚke rðþu»k Éý ykÃkýu kÚku ËuþLkwt Au, ËuþLke Mkuðk fheLku yu Éý ðk¤ðwt.

116

(35) tuZ ðrýf fLÞt Atºtt÷Þ, ftuxu[t Mfq÷™e ƒtswtk, ft÷tðtz htuz, htsftux ¾t‚u tuZðrýf rðãtrÚto™eytu™u hnuðt-

sðt™e ÔÞðMÚtt ËtÚtu urhx ytÄthu Mftì÷hrþ…/Ve tVe Þtus™t Au.

(36) ©e ½tu½the rðËt ytuþðt¤ þw¼uåAf kz¤, 70, Ëw‚th [t÷, wkƒE-2.

(37) ©e Ä™S ŒuðS fåAe ðeËt ytuþðt¤ fu¤ðýe Vkz, 831, õ÷tEð htuz, ŒtýtƒkŒh, wkƒE-9.

(38) ©e fåAe rðËt ytuþðt¤ si™ yußÞwfuþ™ ËtuËtÞxe, Ëe™tÚt MxÙex, wkƒE-9.

(39) ©e rðþt©et¤e ðrýf rðãtu¥tusf ËkMÚtt, „úuE™ tfuox, ò™„h.

(40) ©e wÂõ‚Ät si™ rðãt…eX, Út÷‚us [th hM‚t, „tkÄe™„h ntE-ðu, yŒtðtŒ ‚hVÚte r™ðtËe «tÚtrf þt¤ttk

rð™t qÕÞu «ðuþ y…tÞ Au.

(41) ©e MÚttr™f si™ rðãtÚteo ËntÞf Vkz, r¢»™t fwks, ¾tuò¾t™tðt¤e þuhe, htsftux.

(42) ©e rðË™„h ðrýf ¿ttr‚ WL™r‚ kz¤, [urhxuƒ÷ xÙMx, 1, he™ MxÙex, Ätuƒe ‚¤tð, wkƒE.

(43) ©e Ëtiht»xÙ Œþt ©et¤e Ëuðt Ëk½, hýðeh rƒ®Õz„, ºteòu t¤, r«LËuË MxÙex, wkƒE-4.

(44) ©e [qzt MÚtt™fðtËe si™ rºt kz¤, ‚tht[kŒ ðtuht, tuzLko xâqƒ yìLz Mxuþ™he txo, 58, ™t„Œuðe MxÙex, wkƒE-3.

(45) ËhMð‚e yußÞwfuþ™ ËtuËtÞxe, þuX „tu®ðŒŒtË ¼ð™, BÞw. tfuox Ëtu, ™ðhk„…wht, yŒtðtŒ. ©e Œþt ©et¤e

42 ¿ttr‚™t rðãtÚteoytuyu ËÃxuBƒh™t yk‚ ËwÄetk rþ»Þð]Â¥t txu s «ðuþ…ºttu ¼he Œuðt.

(46) ÞþturðsÞS si™ „whwfw¤, „whwfw¤ [uBƒËo, 187/189, wBƒtŒuðe htuz, wkƒE. ËkMÚtt îtht 5 Úte 12 Ätuhý™t

rðãtÚteo™u ðtŠ»tf Y. 300 ™e ËntÞ ¤u Au.

(47) þuX „tuhÄ™ŒtË hýAtuzŒtË ¼„‚ yußÞw. xÙMx Vkz, 127, ¼„‚ rƒ®Õz„, þu¾ uý MxÙex, wkƒE-2. Œþt

uðtzt ðrýf ¿ttr‚™t ftì÷ustk ¼ý‚t rðãtÚteoytuyu 15 Vuƒúwythe …nu÷tt «ðuþ…ºt u¤ðe ÷uðwk.

Võ‚ ƒútñý ¿ttr‚™t rðãtÚteoytu txu :

(48) ©e ðz™„h ™t„h Vkz, yu/58, …L™t÷t÷ [urhxeÍ, „útLx htuz, wkƒE-7.

(49) ƒúñ˼t, 190, htò httun™htÞ htuz, wkƒE-4.

(50) ©et¤e ƒútñý ËðtuoŒÞ Ëts, 29, „w÷ðtze, wkƒE-4.

(51) ©e fuð÷ht tðS Œðu, ©e‚e sÞ÷ûe sÞþkfh …tXf Mthf ƒútñý ƒtu‹z„, 6, hts…q‚…ht, htsftux.

(52) ©e yu. yu[. òu»te rðãtÚteo ¼ð™, 6, rºt¼wð™ htuz, wkƒE-4.

Võ‚ ÷tuntýt rðãtÚteoytu txu :

(53) ©e Œuð[kŒ «t„S, 106, ¼kzthe MxÙex, wkƒE-3.

(54) ©e fåAe ÷tuntýt nts™, 33, nheÞtMÚtt™, ðz„tŒe, wkƒE-3.

(55) þuX yth.Ëe.Ëe. ÷tuntýt ƒt÷t©, 63, …xu÷ htuz, [ª[…tuf÷e, wkƒE-3.

(56) ©e htsftux ÷tuntýt Ëuðt xÙMx ƒt÷t©, 63, ƒË Mxuþ™ …tA¤, htsftux.

(57) ½tu½the ÷tuntýt nts™, 4, ™u÷„÷e rðê÷ðtze, wkƒE-4.

(58) ©e rnhðt ÷tuntýt ƒturzO„ ntWË, trýfhtð htuz, htð…wht, ƒhtuzt.

Võ‚ …txeŒth …xu÷ rðãtÚteo txu s :

(59) ©e fzðt …txeŒth fu¤ðýe ËkMÚtt, «w¾÷t÷ uLþ™, fzðt …tu¤, yŒtðtŒ.

(60) ©e fzðt …txeŒth fu¤ðýe kz¤, C/o. ©e ftr¤ŒtË ÷Õ÷w¼tE …xu÷, swzt¾ze, rnÄh…wht, Ëwh‚.

(61) fzðt …txeŒth fw¤Œuðe, ©e WrÞt t‚tS …rhðth, ŸÍt-384170. Wå[ rþûtý txu u tËtk «ðuþ…ºt ¼hðwk.

Võ‚ …k[t÷ rðãtÚteo txu s :

(62) ©e …k[t÷ Þwðf kz¤, ½e ftkxt htuz, yŒtðtŒ.

(63) [htu‚h ™w …k[t÷ fu¤ðýe xÙMx, C/o. rËB…÷uût yuÂLs. ðfoTË, „tu¤ ÷ezt ƒË MxìLz …tËu, ytMxturzÞt, yŒtðtŒ-1.

Võ‚ ƒúñûtrºtÞ rðãtÚteo txu s :

(64) ƒúñûtrºtÞ xÙMx Vkz, 32, «e‚™„h, yur÷Ërƒús, yŒtðtŒ-6.

(65) þuX tu™tS ƒtuÄt¼tE ƒúñûtrºtÞ rðãtu¥tusf Vkz, r„hÄh÷t÷S tuhthS rƒ®Õz„, ƒeòu t¤, ¼q÷uïh, wkƒE-1.

(66) Ä Ëu¢uxhe, rðãtu¥tusf kz¤, Ëw¾Œðt¤t rƒ®Õz„, ntuo÷e htuz, ftuxo, wkƒE (¼trxÞt ¿ttr‚™t rðãtÚteo txu).

rþûký yux÷u SðLkLke ÃkrhÂMÚkríkykuLkku wfkçk÷ku fhðkLke þÂõík.

117

yLÞ ¿ttr‚ :

(67) xÙtLËðt÷ ftu¤e rn‚ðÄof kz¤, xÙtLËðt÷ ¼ð™, „ýŒuðe htuz, ÷wLËefwE, ™ðËthe, ð÷Ëtz, ™ðËthe, ¼Y[ ‚Útt

Ëwh‚ (Œ.„wsht‚)™t ftu¤e rðãtÚteoytu™u Ätu. 10 …Ae Wå[ rþûtý txu ÷tu™ / rþ»Þð]Â¥t ¤þu. ƒk™u «ðuþ…ºttu

y÷„ ¼hðt txu Œhuf™u Y. 6 ™e rxrfx 15 ËÃxuBƒh …nu÷tt tuf÷ðe.

(68) tu[e ¿ttr‚ [urhxuƒ÷ xÙMx, yu.S. htuz, Þwr™Þ™ çkìtf Ëtu, …tuhƒkŒh.

• ftuþeoÞ÷ …tÞ÷tux ‚t÷e ÷tu™ :

fr~™h, ytrŒòr‚ rðftË™e f[uhe, ç÷tìf ™k. 4, «Út t¤u, ztì. Sðhts nu‚t ¼ð™, „tkÄe™„h îtht yuË.xe.

fìxu„he™t Þwðt™ ¼tE-ƒnu™tu™u fturþoÞ÷ …tÞ÷tux™e ‚t÷e txu 4 xft™t Œhu Y. 4,00,000 ([th ÷t¾)

ËwÄe™e ÷tu™ yt…ðttk ytðu Au. yt txu Äkuhý 12 rð¿tt™«ðtn ËtÚtu …tË ÚtÞu÷ 18 ð»to™e (…qht ÚtÞu÷) ôh™t

WuŒðthtu yhS…tºt Au. su™u VT÷t#„ õ÷ƒ yÚtðt yurðÞuþ™ xÙu®™„ Mfq÷tk «ðuþ ¤u÷ Au yÚtðt «ðuþ y…tþu

‚uðe ƒtknuÄhe ¤u ‚tu s yt ÷tu™ ¤ðt…tºt Au. „wsht‚tk VT÷t#„ õ÷ƒ rËrð÷ yuhtuzÙt, nhýe yuh…tìxo,

ðztuŒht ‚Útt þtneƒt„, yŒtðtŒ ¾t‚u Au. yhS sw÷tE-ytì„Mxtk ËtŒt ft„¤ …h fhðe.

Wå[ rþûtý rðŒuþ txu :

• ®Ë„t…wh yuh÷tELË : ®Ë„t…wh™e ftì÷ustk ƒu ð»to™tu «e-Þwr™. yÇÞtË¢ (Ätu.12 suðtu) fhðt txu ®Ë„t…wh

yuh÷tELË îtht rþ»Þð]Â¥t yt…ðttk ytðu Au. sutk rðt™e ¼tzw, ƒtu‹z„ ¾[o, ÷tursk„ ¾[o, Mfq÷ …heûtt Ve ‚Útt

yLÞ yu÷tWLË™tu Ëtðuþ ÚttÞ Au. ELxhÔÞq Œuþ¼htk ÷uðtÞ Au. 85% ËtÚtu Ätu. 10 …tË ÚtÞu÷ WuŒðth yhS

fhe þfu Au. yk„úuS™wk tir¾f ‚Útt ÷¾ðt™wk ¿tt™ sYhe Au. yhS…ºt 21 sw÷tE ËwÄetk ®Ë„t…wh …ntU[tzðt™wk

ntuÞ Au.

• y÷-ye™ ÷tufrn‚ [urhxuƒ÷ xÙMx : Ätu. 12 rð¿tt™«ðtn …Ae™t urzf÷, yuÂLsr™Þ®h„, zuLx÷, VtoËe,

nturÞtu…uÚte, fBÃÞqxh ËtÞLË, ðuxh™he, zuhe, ytÞwðuorŒf rz„úe ftuËo™t yÇÞtË¢tu txu ytŠÚtf ËntÞ y…tÞ Au.

«ðuþ éÞt …Ae ‚u™t …whtðt ËtÚtu …ºtÚte Ëk…fo fhðtu. yLÞ yÇÞtË txu …ý ËntÞ ¤u Au. y÷-ye™ ÷tufrn‚

[urhxuƒ÷ xÙMx, „wsht‚ xwzu fB…tWLz, 33-yu, þtn yt÷, yŒtðtŒ-380 028.

• rðftË ð‚wo¤ xÙMx : „wsht‚tk Wå[ rþûtý yux÷u fu Es™uhe, urzf÷, VtoËe, rVrÍÞtìÚtuht…e, fBÃÞqxh suðt

yÇÞtË¢tk Ätu. 12 …Ae «ðuþ u¤ðe ¼ýðt RåA‚t rðãtÚteoytu™u rþ»Þð]Â¥t yt…ðttk ytðu Au. su rðãtÚteoytu™u

Ätu. 12 rð¿tt™tk 80 xft W…h „wý ntuÞ y™u ytŠÚtf ÂMÚtr‚ ™ƒ¤e ntuÞ ‚uðt rðãtÚteoytuyu ytðf™wk «tý…ºt,

Yt. 5 ™e rxrfx ËtÚtu rðftË ð‚wo¤ xÙMx, …tu.ƒtu.1, ¼tð™„h W…h sq™™t yk‚ ËwÄetk …ºt ÷¾ðtu suÚte rþ»Þð]Â¥t

txu™wk yhS…ºt tuf÷tþu. yt rþ»Þð]Â¥t yurhft™e BREAD ËkMÚtt™t ËnÞtu„Úte y…tþu.

• rðf÷tk„ rþ»Þð]Â¥t - ËtÄ™ ËntÞ : Ëts Ëwhûtt ¾t‚wt, „tkÄe™„h îtht ykÄ, ƒnuhtqk„t ‚Útt kŒƒwÂØ™t rðãtÚteoytu™u

rþ»Þð]Â¥t «r‚ð»to y…tÞ Au. ™tufhe ™ fh‚t ntuÞ ‚uðt WuŒðthtuyu þt¾t / ËkMÚtt / ftì÷ustk yÇÞtË fh‚t ntuÞ

‚u ÷ur¾‚ ytÄth Vtìo u¤ððt txu ËtÚtu ht¾ðtu. sutk rðãtÚteo fÞt Ätuhýtk yÇÞtË fhu Au ‚Útt fÞt «fth™e

rðf÷tk„‚t Ähtðu Au ‚u™tu M…ü WÕ÷u¾ fhðtu. yhS…ºt sq™tk W…h wsƒ yhS fhðtÚte rð™t qÕÞu rsÕ÷t

Ëts Ëwhûtt yrÄfthe™e f[uhetkÚte ¤e þfþu. yhS þt¤t-ËkMÚtt thV‚ …h‚ fhðt™e ntuÞ Au. yt txu AuÕ÷e

…heûtt 40% fu íkuÚte ðÄw „wýÚte …tË fhe ntuðe sYhe Au. rðf÷tk„‚t™wk «tý 25% ntuðwk òuEyu.

• tæÞrf rþ»Þð]Â¥t …heûtt : htßÞ …heûtt ƒtuzo, „wsht‚ htßÞ, yŒtðtŒ îtht ÷uðt‚e «tÚtrf ‚Útt tæÞrf

rþ»Þð]Â¥t …heûtt ËÃxuBƒh tËtk ÷uðtÞ Au. „wsht‚™t ‚t ‚t÷wft Útfu yt …heûtt ÷uðtÞ Au. Ätu. 5 ‚Útt Ätu.

8 tk yÇÞtË fh‚t rðãtÚteo yhS…tºt Au. yhS…ºt «tÚtrf txu rsÕ÷t «tÚtrf rþûtýtrÄfthe™e ‚Útt

tæÞrf txu rsÕ÷t rþûtýtrÄfthe f[uhe …hÚte sw÷tE tË™e þYyt‚tk ¤þu. yt rþ»Þð]Â¥ttk ftuE …ý

ò‚™e ytðf™u æÞt™tk ÷eÄt rËðtÞ urhx™t Ätuhýu y…tÞ Au.

• PPL xÙu®™„ rþ»Þð]Â¥t : rËrð÷ yurðyuþ™ rz…txouLx, ™ðe rŒÕne îtht PPL («tÞðux …tÞ÷tux ÷tÞËLË)tk

yuzrþ™ u¤ðu÷ ntuÞ ‚uðt 40 SC/ST WuŒðthtu™u rþ»Þð]Â¥t yt…ðttk ytðu Au. ôh 17 Úte 20 ð»to™e ntuÞ

‚Útt Ätu. 12 rð¿tt™ …tË ntuÞ ‚uðt SC/ST fìxu„he™t WuŒðthtu u tËtk ònuht‚ ytðu ‚u «týu yhS fhe

þfu Au. ònuht‚ yk„úuS yuBÃ÷tuÞuLx LÞqÍtk òuðt ¤u Au. yt rþ»Þð]Â¥t yk‚„o‚ PPL txu™tu …qhtu ¾[o Ëhfth

¼tu„ðu Au. «ðuþ…heûtt yŒtðtŒ ¾t‚u ÞtuòÞ Au. Director General of Civil Aviation (Training Section),

Technical Centre, Opposite Sardarjang, Airport, New Delhi - 110 003.

kýMkLku Mkk[k MðYÃkkt yku¤¾ðku nkuÞ íkku íkuLku Mk¥kk MÚkkLku çkuMkkzku.

118

• ftŒthtu™tt Ëk‚t™tu txu : ytìrVË ytìV ðu÷Vuh yìLz © fr~™h, © kºtt÷Þ, rºt÷tuf ¼ð™, „tkÄe™„h,

¼e÷ðtzt-311 001 (htsMÚtt™) ‚hVÚte ¾tý, ƒeze, ztu÷tEx ‚us [÷r[ºt Wãtu„™t ftŒthtu™tt ƒt¤ftu

txu rþ»Þð]Â¥t; …wM‚ftu, ™tux ‚Útt xÙuz txu ËnkÞ y…tÞ Au. su txu sw÷tEÚte ytìõxtuƒh ðå[u yhS fhðe. ðu÷Vuh

yuzrr™MxÙuxh, ƒr¤Þtftft htuz, fÕÞtýƒt„, ftkfrhÞt, yŒtðtŒ ¾t‚uÚte yhS…ºt ¤þu yÚtðt ËthËt,

…txý, ƒtuhËŒ, ðz™„h, hýðtð, zwk„h…wh, õðthe, AtuxtWŒu…wh, „zw ¾t‚u™t Œðt¾t™t™t r[rfíËf™tu Ëk…fo

fhðtu.

• EÂLzÞ™ ytuE÷ Mftì÷hþe… : EÂLzÞ™ ytuE÷ ftì…tuohuþ™ r÷. îtht Ätu. 10 …Ae ITI ‚Útt Ätu. 12 …Ae yuÂLs.

/ MBBS yÇÞtË txu fw÷ 350 Mftì÷hrþ… yt…ðttk ytðu Au. su txu Ätu. 10 fu Ätu. 12 tk 65 xft (SC/ST

60% ‚Útt PC/PH 50%) sYhe Au. fwxwkƒ™e ðtŠ»tf ytðf Y. 1 ÷t¾Úte ðÄw ™ ntuðe òuEyu. urhx™t Ätuhýu

Mftì÷hrþ… yt…ðttk ytðu Au. ôh 15 Úte 30 ð»to ðå[u sYhe Au. yhS…ºt www.iocl.com …hÚte u¤ððwk.

ònuht‚ ËÃxuBƒh ytË…tË òuðt ¤u Au. ABC Assessment Services Private Ctd., Post Box No. 007,

Srinivaspuri Post Office, New Delhi-110065.

¼khíkLkwt ¼rð»Þ MkksLkk «íÞuf ðøkoLkku Mktíkwr÷ík rðfkMk.

økwshkíkLke rðrðÄ ÞwrLkðŠMkxeyku

1. økwshkík ÞwrLkðŠMkxe, LkðhtøkÃkwhk, yËkðkË 079-26301341 - www.gujaratuniversity.edu

2. yu.yuMk. ÞwrLkðŠMkxe, Víkuøkts, ðzkuËhk 0265-2795600 - www. msub.edu

3. MkhËkh Ãkxu÷ ÞwrLkðŠMkxe, ðÕÕk¼rðãkLkøkh, 02692-231122 - www.spvuvv.edu

4. LkoË Ërûký økwshkík ÞwrLkðŠMkxe, Mkwhík 0261-23227141 - www.soughtgujaratuni.edu

5. Mkkihk»xÙ ÞwrLkðŠMkxe, fk÷kðz hkuz, hksfkux 0281-2578501 - www. saurashtra.uni.edu

6. ¼kðLkøkh ÞwrLkðŠMkxe, ¼kðLkøkh 0278-2430006 - www.bhavuni.edu

7. nu[tÿk[kÞo W¥kh økwshkík ÞwrLkðŠMkxe, Ãkkxý 02766-220932 - www.ngu.ac.in

8. rf»ýk ðko fåA ÞwrLkðŠMkxe, ¼qs 02832-235001 - www.kskvku.digitaluniversity.ac.in

9. økwshkík rðãkÃkeX, yk© hkuz, yËkðkË 079-27540746 - www.gujrat vidyapith.org

10. rLkhk ÞwrLkðŠMkxe, yuMk.S. nkEðu, yËkðkË 02717 -241911 - www.nirmauni.ac.in

11. ÄeÁ¼kE ytçkkýe ÞwrLkðŠMkxe, #ÿkuzk Mkfo÷, økktÄeLkøkh, 079-23052000 - www.da.ict.org

12. MkuÃx ÞwrLkðŠMkxe, LkðhtøkÃkwhk, yËkðkË, 079-26302470 - www.cept.in

13. økwshkík LkuþLk÷ ÷kì ÞwrLkðŠMkxe, Mkufxh 25, økktÄeLkøkh 079-23243308 - www.gnlu.ac.in

14. økwshkík ykÞwðuorËf ÞwrLkðŠMkxe, òLkøkh 0288-2677324 - www.ayurvedauniversity.org

15. økwshkík xufTLkku÷kuS ÞwrLkðŠMkxe, yu÷.ze.yuÂLs. fkì÷us fuBÃkMk yËkðkË - www.gtu.ac.in

16. Äo®Mkn ËuMkkE ÞwrLkðŠMkxe, LkrzÞkË, ¾uzk 0268-260502 - www.ddit.ernet.in

17. EÂLËhkøkktÄe LkuþLk÷ ykuÃkLk ÞwrLkðŠMkxe, yËkðkË - www.ignoi.ac.in

18. zkì. çkkçkkMkknuçk yktçkuzfh ykuÃkLk ÞwrLkðŠMkxe, yËkðkË - www.baou.org

19. MkuLxÙ÷ ÞwrLkðŠMkxe ykuV økwshkík, økktÄeLkøkh - www.cug.ac.in

20. yËkðkË ÞwrLkðŠMkxe, yËkðkË - www.ahduni.edu.in

21. [hkuíkh ÞwrLkðŠMkxe, [ktøkk - www.charusat.ac.in

22. fze Mkðo rðï rðãk÷Þ, økktÄeLkøkh - www.ksvuniversity.org.in

23. hûkkþÂõík ÞwrLkðŠMkxe, yËkðkË - www.rakshashaktiuniversity.edu.in

24. r[ÕzÙLk ÞwrLkðŠMkxe, økktÄeLkøkh - www.university4children.com

25. fkÄuLkw ÞwrLkðŠMkxe, swLkkøkZ - www.jau.in

26. MkkuLkkÚk MktMf]ík ÞwrLkðŠMkxe, MkkuLkkÚk - www.shreesomnathsanskrituniversity.org

119

15. rðŒuþtk Wå[ yÇÞtË¢tk «ðuþ

¼th‚tkÚte ½ýt rðãtÚteoytu W…h™t Œuþtutk Wå[ yÇÞtËyÚtuo òÞ Au. íÞtk sðt txu ykzh „úìßÞwyux SAT(Mftu÷uÂMxf yuÂÃxxâqz xuMx), TOEFL ð„uhu ‚Útt …tuMx „úìßÞwyux txu GRE („úìßÞwyux huftuzo yuõÍtr™uþ™), GMAT(„úìßÞwyux ì™usuLx yuÂÃxxâqz xuMx) ð„uhu IELTS (RLxh™uþ™÷ $Âø÷þ ÷uøðuÍ xuMx) yuõÍt …tË fhðe sYhe Au.

…tË…tuxo ntuðtu sYhe Au.

15.1 rðÍt txu fÞt ŒM‚tðustu òuRyu ?

• yuf fh‚t t ðÄthu ð»to txu yrÄf]‚ ntuÞ ‚uðtu …tË…tuxo • y™fÂLzþ™Õz ÷uxh ytìV yuzrþ™ yÚtðt R-20• yË÷ yuußÞwfuþ™÷ ËŠxrVfuxTË, tfo þexTË, xÙtrLM¢Ãx ð„uhu • IELTS yÚtðt ‚tuuu TOFEL Mftuh • GMAT yÚtðt

‚tu GRE Mftuh yÚtðt ‚tu ƒeò yur÷rsrçkr÷xe ËŠxrVfux • yÇÞtË¢™t fw÷ ¾[o fh‚tt ðÄthu ™týtfeÞ ÔÞðMÚtt

ntuðt™t …whtðt.

15.2 rðŒuþ yÇÞtË txu™e «tÚtrf ÷tÞft‚

1. International English Language Testing System - IELTS - www.ielts.org2. Scholastic Aptitude Test (SAT) - www.collegeborad.com (for undergraduate in US)3. Graduate Management Admission Test (GMAT) - www.mba.com (for MBA abroad)

4. Graduate Record Examination (GRE) (for Master programme abroad)

5. TOFEL - Testing of English as foreign language6. Test De Evolution of French (TEF) - www.fiaf.org

15.3 rðŒuþ yÇÞtË yÚtuo y„íÞ™t Ëh™tt y™u ðuƒËtRxtu

• yurhft txu : • rƒúrxþ txu :

www.unitedstates visas.gov On education in the U.K.

www.lisembassy.state.gov/mumbai http://www.educationuk.org

78, Bhulabhai Desai Road, information about

Lincoln House, Mumbai-400 026. India. British Education online.

admit@bridgeport.edu • U.K. Universities, Colleges

• fu™uzt txu : http:/www.sici.w/u.ac.uk/ukinfo/

cic.g.ca (canada immigration) www.cic.gc.ca uk.map.html

Canada High Commission, Immigration British High Commission,

Section, Chanakyapuri, P.O.Box Churchgate, Mumbai India

No. 5209, New Delhi-110021 For Scholarship : www.dada.de

• so™e txu : • ytìMxÙur÷Þt txu :

www.hrk.de • www.germany campus.de www.immi.gov.au

• IELTS : IELTS (International English Language Testing System)™ku W…Þku„ Þwfu™e Þwr™ðr‚oxeyku …úðuþ

u¤ððk EåAŒk rðãkÚkeoyku™k yt„úuS ¼k»kk W…h™k …ú¼wíð™u [fk‚e Œu™e …úðuþ ÞkuøÞŒk ™¬e fhðk kxu ÚkkÞ Au. yk

xuMx îkhk rðãkÚkeo Þwfukt hnuðk y™u ¼Ûkðk kxu yt„úuSkt y‚hfkhf heŒu fkuBÞwr™fuþ™ fhe þfu Au fu ™nª Œu [fk‚ðkkt

ykðu Au. xuMx yufuzuef y™u s™h÷ xÙur™t„ kuzâw÷ yu ƒu ¼k„kt rð¼krsŒ nkuÞ Au. Ëhuf kuzâw÷kt [kh rð¼k„ nkuÞ

Au : ÷e‚™ª„, hezª„, hkExª„ y™u M…efª„.

IELTS …heûkk™wt Vkuo ¼hðk ŒÚkk xuMx™k rËð‚u …k‚…kuxo™ku “I-Card” Œhefu W…Þku„ ÚkŒku nkuÞ Au. Œu™k r‚ðkÞ

…úðuþ ¤þu ™nª. The British Council, IDP Education Australia y™u University of Cambridge Examination

SðLkkt yux÷e çkÄe ¼q÷ku Lkk fhðe fu ÃkuÂLMk÷ Ãknu÷k hçkh ½MkkE òÞ.

120

îkhk ¼u„k ¤e™u ðirïf MŒhu yk …heûkk fLzfx fhðkkt ykðu Au. ƒÄk s xuMx University of Cambridge ESOL(English for Speakers of Other Languages) îkhk rðf‚kððkkt ykÔÞk Au.

www.britishcouncil.org.in/ielts www.learnenglish.org.ukwww.ielts.org www.ieltsindia.com

• „úußÞwyux hufkuzo yufÍke™uþ™ (GRE) :„úußÞwyux hufkuzo yufÍke™uþ™ (GRE) xuMx, yurhfkkt „úußÞwyux ÷uð÷u u™usuLx r‚ðkÞ™k ûkuºkkukt …úðuþ kxu

yk…ðe ykð~Þf Au. yk xuMxkt Œkhe þiûkrÛkf fkhrfËeokt Œu ðƒo÷, fðkuLxexuxeð y™u yu™k÷exef÷ hkExª„ ûkuºkkukt

fuðe MfeÕ‚ zuð÷… fhe Au Œu [fk‚ðkkt ykðu Au. yk xuMxkt Œu u¤ðu÷ku ‚khku Mfkuh ‚khe „úußÞwyux Mfw÷kt …úðuþ fkÞo™u

yk‚k™ ƒ™kðe þfu Au. yíÞkhu yk xuMx fkuBÃÞwxh W…h ÷uðkÞ Au y™u ‘fkuBÃÞwxh ƒuÍz GRE’ Œhefu yku¤¾kÞ Au. yk xuMx

s™h÷ y™u ‚çsufx yu ƒu y÷„ heŒu ÷uðkkt ykðu Au. fux÷ef „úußÞwyux Mfw÷ku GRE ‚çsufx™ku Mfkuh kt„Œe nkuÞ Au.

GRE ‚çsufx 14 rð»kÞkukt yk xuMx ÷uðkkt ykðu Au : (1) ƒkÞkufuuMxÙe, (2) ƒkÞku÷kuS, (3) fuuMxÙe, (4) fkuBÃÞwxh

‚kÞL‚, (5) Efku™kurf‚, (6) yuÂLsr™Þhª„, (7) Syku÷kuS, (8) neMxÙe, (9) ÷exhu[h E™ #Âø÷þ, (10) uÚkuuxef‚,

(11) BÞwÍef, (12) rVÍef‚, (13) ‚kEfku÷kuS, (14) ‚kuþeÞku÷kuS.

fkuBÃÞwxh ƒuEÍz GRE : s™h÷ xuMxkt ºkÛk yÚkðk [kh ‚ufþ™ nkuÞ Au.

ðƒo÷ yuƒe÷exe : yk ‚ufþ™kt ykðŒk 30 …ú§ku ™e[u™k [kh rð¼k„kukt rð¼kSŒ nkuÞ Au :

(1) yuLxku™e : þç˼tzku¤ (ðkufuçÞw÷he) ‚kÚku ‚eÄe heŒu ‚tf¤kÞu÷k yk …ú§kukt su-Œu þçË™e ‚ku …kt[ þçËku

yk…u÷ nþu, ŒuktÚke ©u»X rðhkuÄe þçË Œkhu …‚tË fhðk™ku nkuÞ Au. ykktÚke ÎkÛkk ƒÄk þçËkuÚke Œu rƒ÷fw÷ y…rhr[Œ

nþku. ŒkÁt rðþk¤ ðkt[™ y™u rðþk¤ þç˼tzku¤ Œ™u ËËY… ÚkE þfu Au.

(2) yu™÷kuS : yuLxku™e™e su yu™÷kuS ‚kÚku ‚tf¤kÞu÷k …ú§ku …Ûk þç˼tzku¤ ‚kÚku ‚tf¤kÞu÷k nkuÞ Au. ynª

þçË y™u rð[kh ðå[u™ku ‚tƒtÄ Œkhu ‚sðk™ku nkuÞ Au. Œ™u þçËku™e yuf òuze yk…u÷e nþu. Œkhu ƒeò yuðk s

‚tƒtÄðk¤e òuze þkuÄðk™e nþu. ynª ÎkÛke ƒÄe y÷„-y÷„ …úfkh™e he÷uþ™þe… nkuÞ Au. kuxu¼k„u ‚k™kÚkeo y™u fkhÛk

ŒÚkk y‚h ‚kÚku ‚tf¤kÞu÷ òuzeyku ðÄkhu yk…ðkkt ykðu Au.

(3) ‚uLxuL‚ fÂBÃ÷þ™ : ynª Œkhe ‘hezª„ fkuÂB…únuLþ™’ y™u ‘ðkufuçÞw÷he’ ƒt™u ÂMfÕ‚™e ¼u„e [fk‚Ûke fhðkkt

ykðu Au. yk…u÷ ðkfÞ™wt ÷kuSf, MxkE÷ yÚkðk xku™ ‚sðku ¾qƒ sYhe Au. rðfÕ…kuktÚke ðkfÞ™u …qÛko fhŒku ©u»X rðfÕ…

þkuÄðk™ku nkuÞ Au.

(4) hezª„ fkuÂB…únuLþ™ : ynª Œkhe …ØrŒ‚h ðkt[™™e, ‚sðk™e y™u yÚkoÎkx™ fhðk™e ûkŒk™e [fk‚Ûke

fhðkkt ykðu Au. Œkhk yÇÞk‚kt y™u …Ae ÔÞðnkrhf Sð™kt …Ûk yk ykðzŒ ¾qƒ s W…Þku„e Au. swËkt swËkt ûkuºkku™wt

ðkt[™ Œ™u ËËY… ÚkE þfu Au.

• yuf ™ðwt ykfkþ : yurhfkkt yÇÞk‚ :

yurhfkkt ™ hnuŒk nkuÞ, íÞkt™k ™k„rhf ™ nkuÞ AŒkt yurhfkkt Wå[ yÇÞk‚ fhðk EåAŒk rðãkÚkeoyku F-1(™ku™-Er„úLx) MxwzLx rð‚k u¤ðe™u yurhfk™e Þwr™ðr‚oxekt …úðuþ u¤ðe þfu Au. F-1 r‚ðkÞ …Ûk yLÞ fux÷kf

…úfkh™k rð‚k u¤ðe™u Wå[ yÇÞk‚ yÚkuo rðãkÚkeoyku yurhfk sE þfu Au.

yÇÞk‚ kxu y…kŒk rðrðÄ …úfkh™k rð‚k fÞk fÞk Au ?

F-1 yÚkðk Œku MxwzLx rð‚k : Þw.yu‚.™k yÇÞk‚¢kt òuzkðk kt„Œk ƒnkh™k Ëuþ™k rðãkÚkeoyku kxu yk ‚kiÚke

‚kkLÞ rð‚k Au. yurhfk™e yrÄf]Œ Þwr™ðr‚oxe y™u fku÷uskt yÇÞk‚ fhðk kt„Œk rðãkÚkeoykuyu yk rð‚k u¤ððk

sYhe Au.

J-1 yÚkðk Œku yuf‚[uLs rðÍexh rð‚k : Þw.yu‚.kt [k÷Œk yuf‚[uLs rðÍexh …úku„úkkt ‚ku÷ Úkðk kt„Œk

rðãkÚkeoyku kxu J-1 rð‚k Au. þiûkrÛkf y™u ‚ktMf]rŒf yuf‚[uLs …úku„úk kxu ‘J-1’ rð‚k yk…ðkkt ykðu Au.

M-1 yÚkðk MxwzLx rð‚k : yk rð‚k Þw.yu‚.™e ‚tMÚkkykukt rƒ™þiûkrÛkf yÚkðk ÔÞð‚krÞf yÇÞk‚ fu Œk÷e

…úkÃŒ fhðk kt„Œk nkuÞ Œuðk ÷kufku kxu Au.

æÞk™kt hk¾ðk suðe ƒkƒŒ : òu Œkhu Þw.yu‚.™k hksËqŒkðk‚™k rð‚k kxu™e yhS fhðe nkuÞ Œku ‚ki…úÚk

SEVIS (MxwzLx yuLz yuf‚[uLs rðÍexh ELVuoþ™ r‚Mx) ytŒ„oŒ sYhe yuðk ËMŒkðus suðk fu I-20 yÚkðk Œku DS-2019 nkuðk òuEyu. yk ËMŒkðus yurhfk™e Þwr™ðr‚oxe fu fku÷us fu …Ae su ¾kŒkkt Œu sðk kt„Œk nku Œu™ku yrÄf]Œ

rð¿tt™ rð™t™tu Äo ÷q÷tu Au y™u Äo rð™t™wk rð¿tt™ ykÄ Au.

121

…ºk Œkhe …k‚u nkuðku sYhe Au. rðãkÚkeoykuyu rð‚k™e yhS fhŒe ð¾Œu ‚kÚku yk M…kuL‚ …ºk ƒezðku sYhe Au. fkuE…Ûk

yuf‚[uLs …úku„úk yÚkðk ‚tMÚkk fu fku÷uskt þiûkrÛkf …úðuþ u¤ðe ÷eÄk …Ae s rðãkÚkeoyku™u SEVIS nuX¤ …ºk ¤e þfu

Au. yux÷k kxu rð‚k™e yhS fhŒkt …nu÷kt ‚tMÚkk fu yÇÞk‚¢kt òuzkðk kxu™e sYh …úðuþ fkÞoðkne …qhe fhðe òuEyu.

òu Œu yuf‚[uLs …úku„úk nuX¤ ¼k„ ÷uðk kt„Œk nku Œku ‚tMÚkk fu fku÷us ŒhVÚke ‚trŒ…ºk u¤ððku sYhe Au. Œ™u

M…kuL‚h fh™khe ‚tMÚkk fu fku÷us …Ûk Œ™u rð‚k u¤ððk kxu™e ÞkuøÞ krnŒe …qhe …kzu Au. yk W…hktŒ yurhfkkt

yÇÞk‚ rðþu™wt sYhe k„oËþo™ …Ûk …qhwt …kzu Au. rð‚k u¤ððk kxu™e yhS fhŒe ð¾Œu sYhe ËMŒkðus™e ‚kÚkku‚kÚk

SEVIS Ve y™u rð‚k …úku‚u‚ª„ Ve [qfððe sYhe Au.

Þw.yu‚. yuBƒu‚e, fkuLMÞw÷ux™e ynª sÛkkðu÷e …úr¢Þk swËe …Ûk …ze þfu Au kxu Þw.yu‚. yuBƒu‚e™e ‚¥kkðkh

ðuƒ‚kEx™e w÷kfkŒ ÷uðe. suÚke fhe™u Œu ðuƒ‚kEx …hÚke rð‚k kxu™k ELxhÔÞw™ku [ku¬‚ ‚Þ y™u Œkhe¾ u¤ðe

þfku. Vhe yufðkh yk …úr¢Þk …Ûk y÷„ nkuE þfu Au kxu Þw.yu‚. yuBƒu‚e™e ðuƒ‚kEx …h Âf÷f fhku.

rðãkÚkeoyku ßÞkhu rð‚k™k ELxhÔÞw kxu òÞ íÞkhu sYhe ËMŒkðuòu suðk fu rð‚k fðku÷eVk#„ ËMŒkðus (I-20/DS-2019), þiûkrÛkf …úkÛk…ºkku, ™kÛkktfeÞ ‚…kuxo kxu™k ËMŒkðus, rð‚k …úku‚u‚ª„ Ve y™u SEVIS Ve™e h‚eË y™u ‚t…qÛko

rð„Œku ¼hu÷wt rð‚k yhS Vkuo ‚kÚku nkuðwt yr™ðkÞo Au. rðãkÚkeoykuyu ¾kŒhe…qðof [fk‚e ÷uðwt òuEyu fu ŒuÛku su rð„Œku

rð‚k yhS…ºkfkt ¼he Au Œu ‚t…qÛko…Ûku ‚k[e Au.

• rðËuþkt rþûkÛk™e …nu÷e f‚kuxe : TOEFL :Ëuþ™e Þwr™ðr‚oxekt ¾k‚ fhe™u yurhfkkt yÇÞk‚ fhðk kt„Œk rðãkÚkeoykuyu xuMx ykuV #Âø÷þ yuÍ yu Vkuhu™

÷utøðus (TOEFL) …heûkk yk…ðe …zu Au. TOEFL su rðãkÚkeo™e …úÚk ¼k»kk yt„úuS ™Úke ŒuÛku yk …heûkk yk…ðe …zu

Au. îkhk yu òÛke þfkÞ Au fu rðãkÚkeo yurhf™ Wå[khÛkkuðk¤wt yt„úuS ƒhkƒh ‚kt¼¤Œk, ðkt[Œk, ÷¾Œkt y™u ƒku÷Œkt

fux÷wt ykðzu Au ? TOEFLkt u¤ðu÷k „wÛk rðï™k 110 Ëuþ™e 6,000 fhŒkt ðÄw fku÷us kLÞŒk …úkó þiûkrÛkf ‚tMÚkkkt

Mðef]Œ Au.

‚ÃxuBƒh 2006Úke TOEFL yufÍk ELxh™ux ƒuÍz xuMx (iBT) ƒ™e Au. ßÞkt ELxh™ux ‚wrðÄk W…÷çÄ ™Úke íÞkt

iBT W…hktŒ …u…h ƒuÍz xuMx îkhk …Ûk TOEFL yk…e þfkÞ Au.

ELxh™ux ƒuÍz xuMx :

TOEFL ELxh™ux ƒuÍz xuMx yt„úuS ¼k»kk™e …fz™u [fk‚u Au. ¼k»kk™k …ú¼wíðkt ÷¾ðwt, ðkt[ðwt, ƒku÷ðwt y™u

‚kt¼¤ðwt yu [khuÞ ƒkƒŒku™ku ‚kðuþ ÚkkÞ Au.

ELxh™ux ƒuÍz xuMx yrÄf]Œ „ÛkkÞ Au y™u yÇÞk‚ ËhBÞk™ fku÷us fu ‚tMÚkkkt ƒku÷kŒe, ÷¾kŒe, ðt[kŒe y™u

‚t¼¤kŒe ¼k»kk …h ¼kh qfðkkt ykðu Au. ELxh™ux ƒuÍz xuMx (iBT)™k fw÷ [kh rð¼k„ Au :

1. ðkt[™ ûkŒk [fk‚ðe : rðãkÚkeo rþûkÛk ‚k„úe ƒhkƒh ðkt[e þfu yu ûkŒk [fk‚ðk kxu™ku yk rð¼k„ Au.

2. ©ðÛk ûkŒk [fk‚ðe : fku÷us fu ‚tMÚkkkt yt„úuSkt y…kŒk …úkuVu‚h™k ÷uf[h rðãkÚkeo ƒhkƒh ‚S þfu Au

fu fu ? yu [fk‚ðk kxu™ku yk rð¼k„ Au.

3. ƒku÷ðk™e ûkŒk [fk‚ðe : rðãkÚkeo™e yt„úuSkt ƒku÷ðk™e ûkŒk yk rð¼k„ îkhk [fk‚ðkkt ykðu Au.

4. ÷u¾™ ûkŒk [fk‚ðe : fku÷us, Þwr™ðr‚oxekt ¼ÛkkðkŒk yÇÞk‚¢ ËhBÞk™ rðãkÚkeo yt„úuSkt fux÷wt y™u fuðe

heŒu ÷¾e þfu Au Œu yk rð¼k„ ðzu [fk‚ðkkt ykðu Au.

TOEFL™k fuLÿku : ELxh™ux ƒuÍz : yËkðkË, ðzkuËhk, ‚whŒ, wtƒE …u…h ƒuÍz : ƒutø÷kuh, niÿkƒkË, rºkðuLÿ

TOEFL kxu™e ÞkuøÞŒk : fkuE…Ûk ÔÞÂfŒ TOEFL yk…e þfu Au. Œukt fkuE ôh™ku ƒkÄ ™zŒku ™Úke fu [ku¬‚

rz„úe™e ykð~ÞfŒk ™Úke. TOEFLkt u¤ðu÷k „wÛk ƒu ð»ko ‚wÄe kLÞ „ÛkkÞ Au.

fuðe heŒu yuÃ÷kÞ fhe þfkÞ ? ELxh™ux ƒuÍz xuMxª„ (iBT) : Œkhk þnuhkt fu yk‚…k‚™k rðMŒkhkt …‚tË fhu÷k

yrÄf]Œ yußÞwfuþ™ xuMxª„ ‚rðo‚ (ETS) fuLÿku TOEFL iBT yk…e þfkÞ Au. iBT™e xuMx Ve 150 yurhf™ zku÷h Au.

…u…h ƒuÍz (PBT)™e Ve 140 yurhf™ zku÷h Au. xuMx™k r™ÄkoheŒ rËð‚u ŒkÁt ÞkuøÞ yku¤¾…ºk (ID) ‚kÚku ÷E sðwt

yr™ðkÞo Au. iBT kxu Œu yku™÷kE™ ™kutÄÛke fhkðe þfku Aku. yk W…hktŒ Vku™ îkhk …Ûk ™kutÄÛke fhkðe þfkÞ Au, yÚkðk

Œku E-uE÷ îkhk …Ûk ™kutÄkðe þfkÞ Au.

• ™uþ™÷ uhex Mfku÷hþe… :

™uþ™÷ uhex Mfku÷hþe… fku…kuohuþ™ (NMSC) ŒusMðe rðãkÚkeoyku™u uhex™k ykÄkhu Wå[ yÇÞk‚ kxu Mfku÷hþe…

…qhe …kzu Au. yk …úrŒÂ»XŒ ‚tMÚkk ¾qƒ sq™e Au. 1964Úke Ëh ð»kuo nòhku rðãkÚkeoyku™u Mfku÷hþe… yk…u Au. ™uþ™÷ uhex

rðÎLkku ðå[u ðtr[ík «ò MkwÄe Ãknkut[ðkLkku yuf ÔÞðnkÁ køko- rþûký.

122

…úku„úk ytŒ„oŒ …‚tË„e …ku÷k nkEMfq÷ ÷uð÷™k 55,000 rðãkÚkeoyku™u ŒÚkk ™uþ™÷ yu[eðuLx …úku„úk nuX¤ fku÷s™k

ytzh „úußÞwyuxT‚ 10,500 fhŒkt ðÄw rðãkÚkeoyku™u Mfku÷hþe… yk…u Au. fku÷us™k yÇÞk‚ …kA¤ Ëh ð»kuo fw÷ 50

rr÷Þ™ zku÷h (5 fhkuz Yr…Þk)™e Mfku÷hþe… ònuh fhu Au. NMSC™e yk Mfku÷hþe… u¤ððk kxu yurhfk™k ™k„rhf

ƒ™ðwt sYhe Au. su rðãkÚkeoyu fkÞe ÄkuhÛku r™ðk‚e ƒ™ðk kxu yhS fhe nkuÞ Œu …Ûk yk Mfku÷hþe… u¤ððk kxu™e

…heûkk yk…ðk™u …kºk ƒ™e þfu Au. Mfku÷hþe… u¤ððk kxu™k fðku÷eVk#„ xuMxkt Ëh ð»kuo ytËksu 1,30,000 rðãkÚkeoyku

¼k„ ÷u Au. ŒuktÚke VfŒ 4,600 rðãkÚkeoyku Mfku÷hþe… u¤ðu Au. ™uþ™÷ uhex Mfku÷hþe… fku…kuohuþ™, 1560, þuh™

yuðLÞw, MÞwx 200, EðuLMx™, E÷e™kuE‚ 60201-4897 www.nationalmerit.org

™u Ëtk¼¤ðt txu s Ëqhs Q„u Au yu t™™tht fqfzt suðt fux÷tf ÷tuftu ntuÞ Au.

y„íÞ™e ðuƒËtRxtu

(1) urzf÷ fkWÂLMk÷ ytìV EÂLzÞk - LÞw rŒÕne M.C.I. www.mciindia.org

(2) zuLx÷ fkWÂLMk÷ ytìV EÂLzÞk - LÞw rŒÕne D.C.I. www.dciindia.org

(3) VtoËe fkWÂLMk÷ ytìV EÂLzÞk - LÞw rŒÕne P.C.I. www.pci.nic.in

(4) ytì÷ RÂLzÞt fkWÂLMk÷ ytìV xufr™. yußÞw. - LÞq rŒÕne AICTE www.aicte.ernet.in

(5) rr™MxÙe ytìV nuÕÚt yìLz Vìrr÷ ðuÕVuh - LÞq rŒÕne M.H.&W. www.mhfw.nic.in

(6) Þwr™ðŠËxe „útLxË frþ™ - LÞq rŒÕne UGC www.ugc.ac.in

(7) LkìþLk÷ fkWÂLMk÷ Vkìh rx[Mko yußÞwfuþLk NCTE www.ncte.org

(8) rzMxLMk yußÞwfuþLk fkWÂLMk÷ - LÞw rËÕne DEC www.ignou.ac.in/dec

(9) MkuLxÙ÷ fkWÂLMk÷ Vkìh EÂLzÞLk urzMkeLk - LÞq rËÕne CCI www.ccindia.org

(10) EÂLzÞLk fkWÂLMk÷ Vkuh yìrøkúfÕ[h÷ rhMk[o - LÞq rËÕne ICAR www.icar.org.in

(11) „wsht‚ fuLÿeÞ «ðuþ Ërr‚ (xufrLkf÷) - yŒtðtŒ JACPC www.jacpcldce.ac.in

(12) „wsht‚ fuLÿeÞ «ðuþ Ërr‚ (urzf÷) - yŒtðtŒ BJMC www.medadmbjmc.in

(13) „wsht‚ tæÞrf rþûtý ƒtuzo - „tkÄe™„h GSEB www.gseb.org

økwshkíkkt 2008-09 Úke økwshkík xufTLkkì÷kuS ÞwrLkðŠMkxe yÂMíkíðkt ykðe Au. hkßÞkt y÷øk y÷øk

ÞwrLkðŠMkxe MkkÚku Mktf¤kÞu÷e EsLkuhe, VkoMke, Ãkkur÷xufrLkfLke MkkÚkkuMkkÚk yu.çke.yu. íkÚkk yu.Mke.yu.

yÇÞkMk¢kuLke fkì÷uòuLkku yk ÞwrLkðŠMkxekt Mkkðuþ fhðkkt ykÔÞku Au. hkßÞkt MðrLk¼oh MktMÚkkykukt VeLkkt

Äkuhýku Lk¬e fhðk kxu Mkwr« fkuxoLkk ykËuþ çkkË hkßÞ Mkhfkhu rðÄkLkMk¼k îkhk «ðuþ yLku Ve rLkÞLk kxu

fkÞËku ½zeLku rLkð]¥k LÞkÞkÄeþ ©e yûkÞ yu[. nuíkk MkknuçkLkk ðzÃký nuX¤ MkrríkLke h[Lkk fhe Au. yk

Mkrrík VeLkkt Äkuhýku MkkÚku «ðuþLkk rLkÞku Lk¬e fhðkLkwt fkÞoûkuºk Ähkðu Au. rðãkÚkeo íkÚkk ðk÷eyku Ÿ[e Ve,

ðÄkhkLke Ve, zkuLkuþLk, «ðuþkt økuhherík íkÚkk yÃkqhíke MkwrðÄk kxu Ãkwhkðk MkkÚku Lke[uLkk MkhLkku VrhÞkË fhe

þfu Au. ykþk hk¾ðkkt ykðu Au fu LkkËkh©eLkk ðzÃký nuX¤Lke Mkrrík økwshkíkLkk rðãkÚkeoykuLke ÔÞksçke

VrhÞkËku ytøku ÃkkhËþof heíku MkÞMkh LÞkÞ ykÃkþu.

©e yûkÞ yu[. nuíkk Mkknuçk (rLkð]¥k LÞkÞkÄeþ),

5kt[ çktøk÷k, Ãkkur÷xufrLkf ÃkkA¤, økw÷çkkE xufhk, yËkðkË-380 015.

www.frctech.ac.in (xufrLkf÷ rþûký kxu)

www.gujacpc.nic.in (Help Line No. 079-26855444)www.jacpcldce.ac.in

Ë„ú t„oŒþo™ …wÂM‚fttk ftuE …ý ºtwrx ntuÞ yÚtðt …qhf trn‚e-rðM‚]‚ trn‚e txu yt… Ëk…fo

fhe þftuu Atu :

www.gujaratcongress.org