View
986
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Jon Vogelzang van De Nederlandsche Bank voor Zanders seminar pensioenfondsen gehouden op 7 februari 2013
Citation preview
Risicomanagement vanuit het perspectief van de toezichthouder
Jon Vogelzang DNB
7 februari, Zanders Amsterdam
2 DNB
Agenda
1. Wettelijk kader
2. Governance / risicomanagement inrichting
3. Risicomanagement beleggingen
3 DNB
1. Wettelijk kader beleggingsbeleid
Nakomen verplichtingen
Prudent
person regel
(Art. 135 PW)
Regels voor
uitbesteding
(Art. 34 PW)
Beheerste en
integere
bedrijfsvoering
(Art. 143 PW)
4 DNB
Wat zegt de prudent person regel?
Beleggen in het belang van aanspraak- en pensioengerechtigden
Veiligheid, kwaliteit, liquiditeit en rendement van de portefeuille als geheel
zijn gewaarborgd.
Beleggen in lijn met aard en duur toekomstige uitkeringen.
Derivaten toegestaan voor doeltreffend portefeuillebeheer of verminderen
risicoprofiel.
Spreiding van beleggingen.
Beperkt beleggen in bijdragende onderneming.
Hoofdzakelijk beleggen op gereglementeerde markten.
Overige beleggingen beperken tot een prudent niveau.
Waardering op marktwaarde. Prudent
person regel
5 DNB
Beheerste en integere bedrijfsvoering (Art. 143)
Beheerste bedrijfsvoering wil zeggen dat er een balans is tussen de
mate van complexiteit van de beleggingen en de robuustheid van de
risicobeheersing.
De organisatiestructuur dient een beheerste en integere
bedrijfsvoering te waarborgen.
6 DNB
Wat is een beheerste en integere bedrijfsvoering?
Beheersen bedrijfsprocessen en bedrijfsrisico’s:
− Administratieve en boekhoudkundige procedures;
− Adequate controlemechanismen;
− Beleid voor de beheersing van risico’s.
Waarborgen integriteit:
− Systematische analyse integriteitrisico’s;
− Beleid voor beheersing van deze risico’s;
− Uitvoering van dat beleid.
Procedures en maatregelen belangenverstrengeling
(en gedragscode).
Beleid voor het beheersen (financiële) risico’s die
de soliditeit van een pensioenfonds kunnen aantasten.
Beheerste en
integere
bedrijfsvoering
7 DNB
Welke regels gelden voor de uitbesteding van werkzaamheden?
Beheersing van de risico’s o.m. door:
− Systematische analyse en rapportage van de risico’s m.b.t. de uitbesteding;
− Toereikende procedures, maatregelen, deskundigheid en informatie bij
pensioenfonds voor beoordeling van de uitbestede werkzaamheden.
NB: Eindverantwoordelijkheid kan niet worden uitbesteed,
alleen uitvoerende taken
Regels voor
uitbesteding
8 DNB
Wanneer is het bestuur “in control”?
Het bestuur heeft het beleid, procedures en processen afgestemd op
de complexiteit van de portefeuille:
- Mandaten van het bestuur, de beleggingsadviescommissie en
beleggingscommissie zijn helder en eenduidig.
- “Countervailing power” is ingeregeld.
Het bestuur begrijpt de risico’s van de beleggingen op hoofdlijnen:
- Rapportages aan het bestuur geven inzicht in performance en materiële risico’s.
- Het bestuur heeft inzage in de impact van stress scenario’s op de beleggingen.
Het bestuur heeft ex-ante objectieve evaluatiecriteria geformuleerd
met betrekking tot haar beleggingen.
9 DNB
2. Governance
Het beleid dient vertaald te worden in organisatorische en
administratieve procedures en maatregelen.
De governance van een pensioenfonds is onderverdeeld in:
− (opzet, bestaan en werking van de) organisatiestructuur en
− deskundigheid.
10 DNB
Bestuur
Beleggingscommissie
Beleggingsadviescommissie
Bestuursbureau
Uitvoeringsorganisatie
Fiduciaire manager
Vermogensbeheerders
Custodian
Organisatie beleggingen
11 DNB
Bestuurlijke cyclus – beleggingsproces
Bestuur in
control
Beleid
Uitvoeren
Rapporteren
Verantwoorden
12 DNB
Wie doet wat?
Bestuur
Beleggingscommissie Bestuursbureau
Extern*
* Extern wil zeggen de uitvoeringsorganisatie, fiduciaire manager, externe adviseur en/of externe vermogensbeheerder.
Beleidsbepalend!
13 DNB
Besluitvorming
Evalueer in hoeverre er sprake is van een objectieve, transparante en
evenwichtige besluitvorming binnen het bestuur.
− Objectieve besluitvorming wil zeggen dat er op systematische wijze een
analyse is gemaakt van de alternatieven.
− Evenwichtige besluitvorming wil zeggen dat alle relevante belangen
onderkent zijn en zichtbaar zijn meegewogen en dat de besluiten in lijn zijn
met het beleid.
− Transparante besluitvorming wil zeggen dat het bestuur op een
toegankelijke wijze communiceert naar alle stakeholders en het consistent
handelen zichtbaar maakt.
14 DNB
Bestuur / Bestuursbureau
De taken van het bestuur ten aanzien van de beleggingen in het
algemeen zijn onder te verdelen in:
− Beleidsbepalende,
− Besluitvormende en
− Evaluerende taken.
Een bestuur kan er voor kiezen een deel van haar taken te delegeren
aan de bijvoorbeeld de beleggingsadviescommissie, of zelfs
uitbesteden bijvoorbeeld aan een fiduciaire manager.
Echter niet alle taken zijn te delegeren/uit te besteden en het bestuur
blijft altijd eindverantwoordelijk.
15 DNB
Beleidsregel geschiktheid 2012
Geschiktheid bestaat uit:
− Kennis,
− Vaardigheden, en
− Professioneel gedrag.
De deskundigheid van een
beleidsbepaler blijkt in ieder geval uit:
− De opleiding,
− Werkervaring en
− Competenties van de beleidsbepaler en
− De doorlopende toepassing hiervan.
16 DNB
Geschiktheid
Wat maakt iemand een goede bestuurder op het gebied van
beleggingen?
Wat moet een bestuurder weten van beleggingen? Tot welk
detailniveau moet u zich ermee bezig houden?
In hoeverre mag je leunen op externen?
Welke belangentegenstellingen spelen er mogelijk bij inschakeling van
derden?
Hoe herken je complexiteit in de beleggingsportefeuille?
Hoe blijf je als bestuur in control?
17 DNB
Beleggingsadviescommissie
De beleggingscommissie is een comité van het bestuur en heeft de
taak het bestuur gevraagd en ongevraagd te adviseren over de
uitvoering van het strategische beleggingsbeleid.
− In een beleggingscommissie zitten alleen bestuursleden.
− Hebben ook externe adviseurs zitting in de commissie of bestaat deze
uitsluitend uit externe adviseurs dan heet de commissie meestal
beleggingsadviescommissie.
− Sommige pensioenfondsen hebben zowel een beleggingscommissie als
een beleggingsadviescommissie.
De beleggingsadviescommissie dient alleen een adviserende taak te
hebben.
− Het is daarbij van belang vast te stellen ten aanzien van welke onderwerpen
de beleggingsadviescommissie adviesbevoegdheid heeft.
18 DNB
Risicomanagement
Het risicomanagement bij een pensioenfonds dient aan twee
voorwaarden te voldoen:
− Onafhankelijkheid: het risicomanagement is niet afhankelijk van de sponsor,
fiduciair manager en de externe vermogensbeheerders (onafhankelijk);
− Adequaatheid: het niveau van het risicomanagement is afgestemd op de
complexiteit van de beleggingsportefeuille.…
19 DNB
Inbedding risicomanagement (1/3)
Bestuur
Vermogensbeheer Administratie
Geen complexiteit
20 DNB
Inbedding risicomanagement (2/3)
Bestuur
Vermogensbeheer
Portefeuille management
Risicomanagement
Administratie
Beperkte mate van complexiteit
21 DNB
Inbedding risicomanagement (3/3)
Hoge mate van complexiteit
Bestuur
Vermogensbeheer
Portefeuille management
Risicomanagement
Administratie
Bestuursbureau RM adviseur
22 DNB
Uitvoeringsorganisatie / fiduciaire manager
Die vormen van uitbesteding die de verantwoordelijkheid van het
pensioenfonds voor de organisatie en beheersing van
bedrijfsprocessen en het toezicht daarop kunnen ondermijnen, zijn niet
toegestaan.
Het is van belang dat de verantwoordelijkheden en taken van de
uitvoeringsorganisatie en/of de fiduciaire manager binnen het
beleggingsproces duidelijk zijn vastgelegd middels een
uitbestedingsovereenkomst en een bijbehorende service level
agreement.
− een service level agreement bevat normaliter alle afspraken tussen partijen
in een waardeketen omtrent afgesproken service levels, waaronder
ondermeer de definitie van de service, de vergoedingsregelingen,
prestatieafspraken (doorlooptijdgaranties, volumeafspraken),
verantwoordelijkheden (verdeling van risico's, escalatie, etc) en overige
verplichtingen.
23 DNB
3. Risicomanagement beleggingen
Takenpakket
1. Raamwerk (risicohouding, te onderscheiden
risico’s, te hanteren instrumenten, stelsel van
benchmarks en vrijheidsgraden en limietenstelsel)
2. Parameterisering (mandatering, individuele
limieten, specifieke vrijheidsgraden)
3. Monitoring en controle (risicometing,
performancemeting, overschrijdingen)
1 en 2 altijd door het fonds
3 uitbesteed??
I. Beleid
maken
II. Beleid
uitvoeren
III. Beleid
evalueren
24 DNB
Monitoring
Voor alle beleggingen geldt dat een noodzakelijke voorwaarde voor
risicobeheersing is dat het bestuur en de beleggingscommissie over
juiste, volledige en tijdige informatie over de posities, performance en
risico’s beschikken.
Met adequaat inzicht wordt bedoeld dat de rapportages het mogelijk
maken om een beoordeling van de performance uit te voeren en
inzicht te krijgen in de actuele risk drivers van de portefeuille.
Ook de compliance met de beleggingsrichtlijnen en de juistheid,
volledigheid, audibility en tijdigheid van waarderingen dient inzichtelijk
gemaakt te worden.
Zonder een adequate rapportage wordt de evaluatie van de
vermogensbeheerder bemoeilijkt.
25 DNB
Posities
Om de performance en risico’s te kunnen doorgronden dient het
pensioenfonds een adequaat inzicht te hebben in de onderliggende
posities van haar beleggingsportefeuilles. Echter, een pensioenfonds
zal vaak niet rechtstreeks beleggen maar via externe
vermogensbeheerders. Indien dit laatste niet via managed
accounts/segregated accounts gaat, maar via beleggingsfondsen dan
is het vaak lastiger voor het pensioenfonds om een volledige doorkijk
te krijgen. Het ligt aan de aard van de belegging of die een show
stopper is of niet.
Eist DNB altijd een 100% volledige look-through? Een 100% volledige
look-through biedt het fonds de mogelijkheid om goed inzicht te krijgen
in de belangrijkste risk drivers voor performance en risico. Het is
echter niet altijd nodig om op instrument niveau een volledig overzicht
te krijgen om een goed inzicht in de risk drivers te verkrijgen. Er zijn
meerdere manieren om dit inzicht te verkrijgen.
26 DNB
Risico’s
Is de instelling in staat om een onafhankelijke analyse van de risico´s
van de beleggingen uit te voeren?
Is de frequentie waarmee de risico´s van de beleggingen worden
geïdentificeerd en de diepgang in overeenstemming met de
materialiteit van de risico´s, m.a.w. is het risicobeheer in lijn met het
risicoprofiel?
27 DNB
Waar kijkt DNB dan bijvoorbeeld naar…
Beoordeelt het fonds bij het bepalen van de beleggingsstrategie in hoeverre het fonds risico’s wil en kan lopen?
Is de risicobeheerfunctie in staat om de risico’s van alle beleggingen op adequate wijze te kwantificeren?
Speelt het risicobeheer binnen het fonds een proactieve rol bij het kritisch beoordelen van (actieve) risicoposities?
Wordt er voldoende gekeken naar staartrisico’s? Worden stressscenario’s effectief en voldoende ingezet?
Is het bestuur bij uitbesteding in staat om voldoende initiërend op te treden en tegenwicht te bieden aan uitvoerders/ adviseurs?
27
28 DNB
Vragen?