Pronari dhe prona, Transferimi, Huapërdorja, Dhurimet dhe Tatimet për to

Law. Tax. Transparency

Pronari dhe prona, Transferimi, Huapërdorja, Dhurimet dhe Tatimet për to 1

Pronari dhe prona, Transferimi,

Huapërdorja, Dhurimet

dhe Tatimet për to

ALTax Center

Dokumente fiskale,

Nr. 2016/05/04

www.al-tax.org

[email protected]

Date 21.05.2016

Tirana, Albania

ALTAX

STUDIME FISKALE SHQIPTARE



ALTAX

STUDIME FISKALE SHQIPTARE

Pronari dhe prona, Transferimi, Huapërdorja,

Dhurimet dhe Tatimet për to

...disa raste nga jeta e përditshme e transaksioneve që lidhen me transferimin e

ponës, dhurimin e pronës dhe parasë, dhënien me huapërdorje dhe me qera dhe

një trajtim tatimor të tyre...

Qendra ALTax është një nismë studiuesish shqiptarë me synimin e një qasje të re në

gjuhën shqipe në ndihmë të politikës fiskale dhe ekonomike evropiane. Qëllimi kryesor

është që të promovojë edukimin me tatimet, të ndihmojë tatimpaguesit dhe palët e

interesuara (studentët, ekspertët në terren, nëpunësit civilë) nëpërmjet ekspertizës të

jenë të informuar mbi ambjentin fiskal dhe klimën ekonomike.

Nga ana tjetër bashkëpunimi me akademikë dhe ekspertë fiskale ndihmon për të

zgjeruar dhe për të krijuar një audiencë të plotë në ndihmë të rritjes së kapaciteteve

fiskale në Shqipëri dhe Kosovë.

NE JU NDIHMOJMË TË PAGUANI TAKSAT. NE JU NDIHMOJMË TË MOS PAGUANI

BAKSHISH PËR TAKSAT!

www.al-tax.org

[email protected]

Maj 2016

Tiranë, Shqipëri

http://www.al-tax.org/

mailto:[email protected]



© ALTAX

Dokumente fiskale Maj 2016

Përgatitja dhe shpërndarja

Qendra ALTax



PËRSHKRIM

QENDRA ALTAX prezanton një përmbledhje që përshkruan disa raste nga jeta e

përditshme e transaksioneve që lidhen me transferimin e ponës, dhurimin e pronës dhe

parasë, dhënien me huapërdorje dhe me qera dhe një trajtim tatimor të tyre bazuar te

ligji i tatimit mbi të ardhurat dhe Kodi Civil .

Qëllimi i prezantimit të këtij vlerësimi është tërheqja e vëmendjes së politikës dhe

studiuesve, medias fiskale, politikes fiskale dhe administrimit, si dhe kritikëve që mund

të rezervojnë komente për vlerësimin apo kanë pyetje në lidhje me llogaritjet dhe faktet

e prezantuara në dokument.

Të dhënat e përdorura për llogaritjet janë marrë nga burime brenda dhe jashtë

Shqipërisë, dhe u përdorën si referencë kryesore për prezantimin.

Fjalë kyç: pronësia, tatime, dhurimi, huapërdorja, transferimi pronësisë, pronari

Ky dokument është përgatitur nga ekspertët e nismës ALTAX, në serinë e përmbledhjeve tematike, me synimin që të kthehet në një burim diskutimi për gjithë të interesuarit, ose për ta përdorur në funksion të diskutimeve dhe analizave të politikave fiskale.

Autorësia është e ©ALTAX. Cilido që do të përdorë të dhëna apo pjesë nga ky botim, është i detyruar të shënojë autorësinë si referencë në publikimet që do të përdorë. Dokumenti gjendet te faqja në internet www.al-tax.org Nëse keni kërkesa apo pyetje dërgojini te [email protected]





PËRMBAJTJA

I Shkëmbimi i truallit me sipërfaqe ndërtimi Faqe 4

1.1. Trajtimi fiskal Faqe 4

II Tatimi mbi kalimin e së drejtës së pronësisë mbi pasuritë e

paluajtshme Faqe 8

2.1. Vlera e pasurisë Faqe 8

2.2. Mënyra e llogaritjes Faqe 9

2.3. Sqarimi për tatimin e kalimit të pronësisë Faqe 10

III Huapërdorja, qeraja dhe tatimi për to Faqe 11

3.1. Koncepti Faqe 11

3.2. Kontratat me shperblim dhe kontratat pa shperblim Faqe 11

3.3. Trajtimi sipas kontratës Faqe 12

3.4. Trajtimi sipas ligjit të tatimit mbi të ardhurat Faqe 12

3.5. Trajtimi sipas ligjit të taksave vendore Faqe 13

3.6. Rasti kur administratori/ortaku i biznesit jep me huapërdorje sendin në

pronësi të tij Faqe 13

IV Të ardhurat individuale, Dhurimet dhe Tatimi për dhurimet Faqe 15

4.1. Të ardhurat individuale Faqe 15

4.2. Të ardhurat individuale të tatueshme Faqe 15

4.3. Tatimi në burim Faqe 16

4.4. Të ardhurat individuale të përjashtuara nga tatimi Faqe 17

4.5. Të ardhurat individuale pas tatimit Faqe 18

4.6. Dhurimet. Kontratat e dhurimit dhe trajtimi tatimor Faqe 19

4.7. Dhurimet dhe trajtimit nga ligji shqiptar i tatimit mbi të ardhurat Faqe 20

4.8. A munden dhurimet të përjashtohen nga detyrimi për t’u tatuar? Faqe 21

4.9. Përvoja botërore për trajtimin tatimor të dhurimit Faqe 22

SHTOJCA Faqe 25



I. Shkëmbimi i truallit me sipërfaqe ndërtimi

Truall në pronësi të individëve, brenda unazës së Tiranës, zona 2/4 e ndarjes

përsa i përket përcaktimit të çmimeve referuese të shitjes së sipërfaqeve të

ndërtimit.

Sipërfaqja në pronësi të individëve do të jepet në këmbim të përfitimit të

sipërfaqeve të ndërtimit mbi truallin e tyre.

Ndërtimi do të kryhet nga sipërmarrje private ndërtimi.

Marëdhëniet ndërmjet palëve do të rregullohen me kontratë, ku do të

përcaktohen edhe pjesët takuese të pronarëve të truallit.

Kërkesa për trajtimin fiskal

Detyrimet tatimore minimale, që duhet të paguajë individi/ët në rolin e pronarit

të truallit

1.1. Trajtimi fiskal

Në periudhën fillestare të marrëveshjes midis palëve deri në momentin e

marrjes në zotërim të sipërfaqeve të ndërtimit, këshillohet të ndiqen hapat e

mëposhtëm:

1. Në momentin e nënshkrimit të kontratës duhet të kërkohet nga shoqëria

sipërmarrëse e ndërtimit që të vendosë në lejen e ndërtimit edhe emrin e

pronarit të truallit. Me këtë rast synohet të shmanget pagesa e taksës së

kalimit të pronësisë në të ardhmen, kur të merret në dorëzim të

sipërfaqeve të ndërtimit në këmbim të truallit.

2. Për ta realizuar shmangien e pagesës së tatimeve sugjerohet forma e

bashkëpunimit në një “ortakëri”, si bashkim personash, fizikë me

juridikë, për të kryer një veprimtari të përkohshme, të përbashkët me



qëllim fitimi. Kjo formë organizimi nuk krijohet si person juridik më vete

në format e parashikuara nga ligji ”Për tregtarët dhe shoqëritë tregtare”.

3. Deklarimi dhe Pagesa e TVSH-së së ndërtimit, si dhe të tatimit mbi fitimin

e tatimeve të tjera, të cilat i përkasin aktivitetit të ndërtimit do të bëhen

nga shoqëria ndërtimore. Të gjitha tatimet e paguara do të bëhen zbritje

nga llogaria e shoqërisë ndërtimore. Konkluzion i i bashkëpunimit do të

jetë fitimi në përqindje i sipërfaqes (ose lekë), që i takon secilës palë në

ortakëri, në varësi të kontributit (në natyrë ose në lekë).

4. Në këtë rrugë të zgjedhur, secili individ do të duhet të bëjë regjistrimin në

QKB (ish - QKR). Regjistrimi në praktikën e përditshme bëhet në formën

juridike të personit fizik. Trajtimi tatimor në rastin e këtij regjistrimi bëhet

duke u bazuar në një plan biznesi, i cili duhet të jetë deri në nivelin e 5-8

milionë lekëve qarkullim në vit.

5. Me regjistrimin në QKB, do të fillojë edhe deklarimi online i TVSH me 0

lekë transaksione/muaj. Për xhiron vjetore nën 5 milionë lekë tatimi është

0 lekë, ndërsa për xhiron nga 5-8 milionë lekë tatimi i thjeshtuar mbi

fitimin është sa 5% e fitimit. Ky tatim paguhet në formë këstesh për cdo

tre muaj. Shuma maksimale e tatimit nuk kalon 1000 Euro në vit.

6. Taksat lokale për këtë kategori biznesi nuk kalojnë shumën 1200 Euro në

vit. Gjithsesi, taksat lokale ndryshojnë sipas bashkisë ku aplikohet.

Në momentin e marrjes në zotërim të sipërfaqeve të ndërtimit, këshillohet të

ndiqen hapat e mëtejshëm:

7. Në momentin e marrjes së sipërfaqes së ndërtimit, nga secila palë do të

merren në zotërim sipërfaqet që kanë përfituar nga ortakëria duke bërë

regjistrimin në ZRPP në emër të licensës individuale.

8. Pas zotërimit të sipërfaqes nga ana e individëve, do të bëhet mbyllja e

kësaj ortakërie me një marrëveshje midis palëve.



9. Pas këtij veprimi, secila palë vazhdon aktivitetin e vet pa patur pasoja nga

tjetra.

10.Pronësia e sipërfaqeve do të jetë në pronësi të secilës licensë të

individëve.

11.Pronësia e sipërfaqeve është e lidhur me individin, pa qenë të detyruar të

paguajnë taksën e kalimit të pronësisë, deri në një moment tjetër që

mund të vendosin të mbyllin licensën dhe të kalojnë pronësinë në emër të

tyre individual.

12.Në një moment të ardhëm, kur tatimi për këtë kategori do të jetë më i

ulët mund të shqyrtojnë mundësinë e kalimit të pronës në emër tjetër.

Rastet e trajtimit në funksion të pronarit për këmbimin e truallit me sipërfaqe

ndërtimi nuk synojnë të jenë shteruese dhe të kufizohen me trajtimin fiskal dhe

ligjor, që sqarohet në rastin e prezantuar.

Detaje dhe trajtime fiskale pregatiten nga studio fiskale dhe legale që japin

shërbimin e specializuar dhe referencat e plota ligjore.



II. Tatimi mbi kalimin e së drejtës së pronësisë

mbi pasuritë e paluajtshme

Përkufizime

Kalim i së drejtës së pronësisë së paluajtshme, sipas nenit 11 të ligjit "Për

tatimin mbi të ardhurat" konsiderohet akti i shitjes/transaksioni apo akti i

dhurimit të pasurisë së paluajtshme/transaksion.

Tatimi për aktin e shitjes apo dhurimit të pasurisë së paluajtshme zbatohet mbi

fitimin kapital te realizuar. Ky term, kuptohet si diferenca ndërmjet vlerës në

shitje dhe vlerës në blerje të pasurisë ndërtesë apo tokë.

2.1. Vlera e pasurisë

Vlera në shitje e pasurisë së paluajtshme, përcaktohet në kontratën e noterizuar

të shitjes.

- Në rast se kontrata paraardhëse e blerjes është kryer në monedhë të huaj

(si euro, dollarë etj.) kryhet konvertimi në lek me kursin e këmbimit të

ditës në të cilën është kryer blerja.

- Në rast se pasuria është blerë me kredi në monedhë të huaj, në momentin

e shitjes do të bëhet konvertimi në lek të çmimit të blerjes si mesatare e

ponderuar e pagesave të kësteve të kredive me kursin e këmbimit të ditës

në të cilën është paguar kësti i kredive.

- Për ndërtesat e ndërtuara dhe të regjistruara deri në datën 31 dhjetor

1995, të cilat nuk kanë vlerë në blerje, ose vlera e blerjes është e

shprehur në monedha të tilla, si franga ari, apo napoleona floriri si dhe

ndërtesat e privatizuara me ligjin nr.7652, datë 23.12.1992 "Për

privatizimin e banesave shtetërore", i ndryshuar, si vlerë minimale në



blerje do të merret kosto mesatare për m² e sipërfaqes së

shfrytëzueshme, e përcaktuar nga Enti Kombëtar i Banesave, në vendimin

e Këshillit të Ministrave nr. 815, datë 09.12.1996.

- Në rastet e kalimit të së drejtës së pronësisë, për herë të dytë e në

vazhdim, për efekt të llogaritjes së fitimit kapital të realizuar do të merret

diferenca midis vlerës së shitjes dhe vlerës së blerjes e përcaktuar në

kontratën paraardhëse.

2.2. Mënyra e llogaritjes

Përcaktimi i vlerës në shitje bazohet në kontratën e shitjes së pasurisë.

Në rastet kur çmimi i shitjes për m² i përcaktuar në kontratë është më i ulët se

çmimet e tregut të lirë të përcaktuara në udhëzimin e Kryeministrit Nr. 4, datë

30.9.20151, zbatohen këto të fundit për efekt të llogaritjes së tatimit

Përcaktimi i vlerës në blerje, për ndërtesat e ndërtuara dhe të regjistruara deri

në datën 31 dhjetor 1995, të cilat nuk kanë vlerë në blerje, si dhe ndërtesat e

privatizuara me ligjin nr.7652, datë 23.12.1992 "Për privatizimin e banesave

shtetërore", i ndryshuar, për efekt të përcaktimit të tatimit për kalimin e së

drejtës së pronësisë, si vlerë minimale në blerje do të merret kosto mesatare për

m² e sipërfaqes së shfrytëzueshme, e përcaktuar nga Enti Kombëtar i Banesave,

në vendimin e Këshillit të Ministrave nr.815, datë 9.12.19962.

Rasti

Shitje e një ambjenti banimi për zonën 9/2 në qytetin e Tiranës. Kjo zonë merret

thjesht për të trajtuar temën. Gjithë zonat e tjera të Tiranës dhe Shqipërisë

ndjekin të njëjtën logjikë për llogaritjen e tatimit që u përket.

Banesa i përket kategorisë së ndërtesave te privatizuara me ligjin nr. 7652, datë

23.12.1992 "Për privatizimin e banesave shtetërore" i ndryshuar.

Sa është tatimi mbi te ardhurat për këtë rast shitje?

1 Shih tabelen te Shtojca 2 Shih tabelen te Shtojca



2.3. Sqarimi për tatimin e kalimit të pronësisë

Për ndërtesat e privatizuara me ligjin nr. 7652, datë 23.12.1992 "Për

privatizimin e banesave shtetërore" i ndryshuar, çmimi për m2 është 70 për qind

e çmimit 100.000 lekë që i përket vlerës mesatare të shitjes/m² për zonën 9/2

në Tiranë2, vetëm në rastin e shitjes së parë.

Nisur nga koeficienti sa 70% e vlerës si më lart për zonën 9/2 në Tiranë, atëherë çmimi

për efekt llogaritje tatimi për këtë zonë do të jetë 70.000 lekë/ m².

Në referencë të Vendimit të Këshillit të Ministrave Nr.815, datë 09.12.1996 për efekt të

përcaktimit të vlerës minimale të blerje do të merret kosto mesatare për m2 e sipërfaqes

së shfrytëzueshme që është përcaktuar në vlerën 16.664 lekë/ m²

Tatimi për m² për banesa të privatizuara përpara 1993 është 8.000 lekë/ m² (70.000

lekë – 16.664 lekë) x 15%.

Për rastet e kalimit të së drejtës së pronësisë nëpërmjet dhurimit, dhe heqjes

dorë nga e drejta e pronësisë në dobi të një të treti apo të bashkëpronarëve të

tjerë transaksioni konsiderohet i tatueshëm dhe për efekt të llogaritjes së

detyrimit tatimor do të veprohet si në rastin e kalimit të së drejtës së pronësisë,

tokë dhe ndërtesë, nëpërmjet aktit të shitjes.

Kush e kryen pagesën e tatimit?

Tatimi mbi të ardhurat nga kalimi i së drejtës së pronësisë paguhet nga individi

që kalon të drejtën e pronësisë mbi pasurinë e paluajtshme.

Si kryhet pagesa e tatimit?

Pagesa bëhet para kryerjes së regjistrimit të pasurisë së paluajtshme.



III. Huapërdorja, qeraja dhe tatimi për to

3.1. Koncepti

Me huapërdorje, sipas nenit 901, të Kodit Civil3 kuptohet marëdhënia mes dy

palëve (biznes me biznes, biznes me individ dhe individ me biznes), ku njëra

palë (huadhënësi) i jep palës tjetër (huamarrësit), pa kundërshpërblim, një send

të caktuar që ta përdorë përkohësisht dhe kjo palë detyrohet ta kthejë atë send

në afatin e caktuar në kontratë. Kur nuk është caktuar afat, me kërkesën e Palës

që ka dhënë sendin.

Me qera, sipas nenit 801 të Kodit Civil kuptohet kuptohet marëdhënia mes dy

palëve (biznes me biznes, biznes me individ dhe individ me biznes), ku qiraja

është kontrata me të cilën njëra palë (qiradhënësi) detyrohet t’i japë palës tjetër

(qiramarrësit) një send të caktuar, në gëzim të përkohshëm kundrejt një

shpërblimi të caktuar.

3.2. Kontratat me shperblim dhe kontratat pa shperblim

Kjo ndarje ne kontrata me shperblim (oneroze) dhe kontrata pa shperblim

zakonisht bazohet ne faktin se pala kontraktuese, qe ka ndonje dobi nga

kontrata, i jep pales ndonje kompesim, vlere te caktuar apo jo. E para quhet

kontrate me kundervlere, kurse e dyta pa kurrfare kundevlere.

Kontrata me shpërblim apo kompesim të kundërvlerës jane ato kontrata ku

njera pale fiton ndonje dobi, por si ekuivalence te saj duhet t`i ktheje pales

tjeter kompesimin e caktuar, cka do te thote se ketu deri diku duhet te ekzistoje

nje barazpeshe ne mes te paleve kontraktuese ne aspektin e perfitimit nga kjo

kontrate.

3 Miratuar me ligjin nr.7850, datë 29.7.1994; ndryshuar me ligjet nr.8536, datë 18.10.1999; nr.8781, datë 3.5.2001 dhe nr.17/2012, datë 16.2.2012



Kurse kontratat pa shperblim sic quhen edhe lukrative jane ato kontrata te cilat

nuk e detyrojne palen e cila ka perfituar (ka pasur dobi) qe te ktheje

kundervleften. Këto kontrata në praktike janë më të rralla ne krahasim me

kontratat me shpërblim. Si kontratë pa shpërblim është kontrata e dhurimit.

Në analizimin mes dy marëdhënieve që ndërtojnë palët mes njëra-tjetrës, në të

dy rastet mënyra e dhënies së një sendi është e njëjtë nga njëra palë për ta

përdorur pala tjetër. Dallimi mes dy mënyrave të ndërtimit të marëdhënies së

palëve kundrejt sendit është vetëm forma e shpërblimit.

Në rastin e huapërdorjes pala që e merr në përdorim të përkohshëm sendin

(huamarrësi) nuk ka detyrim kundërshpërblimi të asnjë forme për palën tjetër

që posedon sendin (huadhënësin).

Në rastin e qeramarrjes pala që e merr në përdorim të përkohshëm sendin

(qeramarrësi) ka detyrim kundërshpërblimi për palën tjetër që posedon sendin

(qeradhënësin).

3.3. Trajtimi sipas kontratës

Sipas kushteve të kontratës së huapërdorjes, në këtë rast kemi një transaksion

që nuk ka vlerë, mbi të cilin të mund te referohesh për qëllime të bazës së

llogaritjes.

Sipas kushteve të kontratës së qerasë, në këtë rast kemi një transaksion që ka

vlerë, mbi të cilin të mund te referohesh për qëllime të bazës së llogaritjes.

3.4. Trajtimi sipas ligjit të tatimit mbi të ardhurat

Sipas nenit 9 të Ligjit Nr.8438, datë 28.12.1998 “Për tatimin mbi të ardhurat”, si

dhe pikës 2.5.2. të udhëzimit nr.5, datë 30.01.2006 të ardhurat nga kontrata e

tjera të ngjashme (huapërdorja, enfiteoza), tatohen 15 për qind.



Po kështu qeradhënia e një sendi është e tatueshme me 15 % të vlerës bruto të

kontratës.

3.5. Trajtimi sipas ligjit të taksave vendore

Sipas nenit 20 të Ligjit Nr. 9632, datë 30.10.2006, i ndryshuar, taksës mbi

pasurinë e paluajtshme i nënshtrohen të gjithë personat fizikë ose juridikë,

vendas ose të huaj, pronarë apo përdorues të pasurive të mësipërme, në

territorin e Republikës së Shqipërisë, pavarësisht nga niveli i shfrytëzimit të

këtyre pasurive.

Në rastin kur kemi të bëjmë me zbatimin e dy ligjeve të ndryshme, për të

njëjtën pronë kemi të bëjmë edhe me dy tatime të ndryshme.

Njeri nga tatimet është për transaksionin e huapërdorjes apo qeradhënies së një

sendi përkohësisht.

Tatimi tjetër është i lidhur me posedimin apo të drejtën e përdorimit të një

sendi, ku detyrimin për taksën e ka sipas rastit ose pronari ose përdoruesi. Niveli

i taksës është 400 lekë për m².

3.6. Rasti kur administratori/ortaku i biznesit jep me huapërdorje

sendin në pronësi të tij

Në rastin kur një shoqëri që është objekt i tatimit mbi fitimin, sipas nenit 22 të

ligjit të tatimit mbi të ardhurat, si dhe pikës 3.7.1. të udhëzimit Nr.5, datë

30.01.2006 ka të drejtën vetëm të llogaritjes së amortizimit në rolin e personit

që mbart rriskun për aktivet e marrjes së aktiveve në huapërdorje.

Ndërkohë, sendi i marrë në huapërdorim që të konsiderohet si një pronë duhet

të plotësojë sipas Standardit Kombëtar të Kontabilitetit Nr.5, kriteret e

njëkohshme të:

- Posedimit të aktivit (sendit),



- mundësisë për gjenerim të fitimit nëpërmjet përdorimit të aktivit (sendit)

dhe

- matjes së kostos së aktivit (sendit).

Në rastin e huapërdorjes mungon kushti i parë, që lidhet me të drejtën e

posedimit të sendit. Kështu, në këtë marrëdhënie nuk kemi të drejtën që

nëpërmjet kontratës së huapërdorjes të konsiderojmë një aktiv (send), si pronë

e biznesit.

Nisur nga ky moment i marëdhënies, përveç të drejtës për njohjen e vlerës së

amortizimit (në rolin e personit që mbart rriskun) personi që mbart rriskun

(biznesi) nuk ka asnjë përgjegjësi për pagimin e tatimit mbi pronën, pasi në këtë

rast është direkt pronari i sendit (aktivit), ai që paguan këtë detyrim.

Ndërkohë, përsa i përket trajtimit të tatimit për huamarrjen e sendit (aktivit)

prej një biznesi nga individi sipas referencës se legjislacionit tatimor4, kjo

maredhenie është njehsuar me transaksionin e qeradhënies, duke shkelur

përcaktimet që jep Kodi Civil.

Përfundimisht,

Rasti i tatimit të transaksionit për huapërdorimin e një sendi është një rast, i cili

mund të zgjidhet vetëm nëpërmjet procesit gjyqësor.

4 pika 2.5.2. e udhëzimit nr.5, datë 30.01.2006



IV. Të ardhurat individuale, Dhurimet dhe Tatimi

për dhurimet

4.1. Të ardhurat individuale

Shumica e individëve e sigurojnë të ardhurën nëpërmjet pagës nga puna, nga

shërbime që kryen dhe nga përfitimet prej investimeve në aktivet financiare dhe

fizike, të tilla si: bono thesari, aksione në bursat financiare, pasuri e

patundshme.

4.2. Të ardhurat individuale të tatueshme

Kush konsiderohen si të ardhura të tatueshme në legjislacionin shqiptar?

Sipas përcaktimit të udhëzimit Nr.5, datë 30.01.2006 “Për tatimin mbi të

ardhurat” (në vijim Udhëzimi) të ardhura të tatueshme në burim për një individ

konsiderohet çdo e ardhur me burim në Republikën e Shqipërisë e realizuar nga

individë rezidentë ose jo rezidentë. Në gjithë përcaktimin e të ardhurës së

tatueshme kuptimi kryesor lidhet me të ardhurën e realizuar. Pra, përgjigja se

kush tatohet për të ardhurat e tij është e lidhur ngushtësisht dhe korrektësisht

me realiziminn e saj nëpërmjet veprimtarisë individuale.

Si realizohen të ardhurat?

Të ardhurat mund të realizohen nga tre burime: puna, shërbimet dhe pronësia.

Te të ardhurat që realizohen nga puna përfshihen zakonisht paga, si dhe

përfitime financiare dhe matëriale të lidhura me pagën. Te ky grup përfshihen

edhe përfitimet për punonjësit e larguar nga puna për të cilët Gjykata ka



vendosur kthimin në vendet e punës dhe përfitimin e pagës deri në momentin e

kthimit në punë.

Te të ardhurat e realizuara nga shërbimet përfshihen shitja e punës intelektuale,

shërbimet që kryhen nëpërmjet faqeve të internetit, shërbime individuale të

kryera dhe që shiten nga aftësi inidividuale teknike e profesionale, drejtuese,

artistike, sportive, kulturore, historike, oratorike, kujdestarie, dhe raste të tjera

të ardhurash që shkëmbehen nga individi për shërbime që vetëm ai mundet ti

japë për një tjetër individ të interesuar, apo për një biznes.

Te të ardhurat e realizuara nga pronësia dhe kapitalet përfshihen interesat e

depozitimeve të kursimeve bankare, dividentët nga pjesëmarrjet në shoqëritë që

shpërndajnë fitimin vjetor, të ardhurat nga qeradhënia e pasurisë së

paluajtshme dhe të luajtshme, të ardhura nga shfrytëzimi dhe dhënia në

përdorim nga të tretë të të drejtave artistike dhe kulturore, dhe të ardhura që

përfitohen nëpërmjet përfitimit të një të pagese nga një e drejtë apo pronësi.

Të gjitha këto kategori të ardhurash, por pa u kufizuar vetëm në përshkrimet e

rasteve që përmenden konsiderohen si të ardhura të tatueshme për individin

rezident shqiptar, por edhe për individin jorezident për njërën nga këto burime

të ardhurash të krijuara brenda territorit të republikës së Shqipërisë.

4.3. Tatimi në burim

Në shumicën e vendeve, ashtu si edhe në Shqipëri të ardhurat individuale të

përfituara tatohen nga qeveria përpara se ato të arrijnë te individi.

Tatimi që mbahet nga dhënësi i parasë në këmbim të punës, shërbimit, dhënies

në përdorim apo shitje të pronës dhe fitimeve nga kapitali quhet tatim në

burimin e të ardhurës. Norma standarte e tatimit në burim në vitin 2016 është

15% e të ardhurës bruto.

Këtyre të ardhurave u mbahet kjo përqindje tatimi, i cili paguhet si tatim në

emër të individit nga ai që e jep të ardhurën. Kështu, institucioni shtetëror mban



tatim për të ardhurat për pagat e punonjësve të tij, por edhe për të ardhura që

lidhen me marëdhëniet e punës. Ndërkohë, institucionet mbajnë tatim mbi të

ardhurën individuale edhe për gjithë rastet kur ka një transaksion financiar që

kryhet nëpërmjet zyrave të tyre, të tilla si: tatimi që mbahet për të ardhurën që

përfitohet nga kalimi i pronësisë nga një individ te tjetri.

4.4. Të ardhurat individuale të përjashtuara nga tatimi

Tipet e të ardhurave që përjashtohen nga tatimi në burim në Republikën e

Shqipërisë kategorizohen në ato të ardhura që në shumicën vijnë nga përfitime

individuale të kryera nga qeveria, për raste të tilla si:

- të ardhurat në formë monetare apo në natyrë, për pronarët si shpërblim

për shpronësimet që i bëhen nga shteti për interesa publike;

- të ardhurat e dhëna, për ish-pronarët dhe ish-të dënuarit politikë, si

kompensim financiar;

- të ardhurat e përfituara nga individët për arritjet në shkencë, sport,

kulturë, të dhëna nga institucionet buxhetore;

- të ardhurat e përfituara nga kalimi i së drejtës së pronësisë mbi tokën

bujqësore nga një fermer i regjistruar te një fermer apo person fizik a

juridik që kryen aktivitet bujqësor.

- të ardhurat që përjashtohen në bazë të marrëveshjeve ndërkombëtare të

ratifikuara nga Kuvendi i Shqipërisë

- të ardhurat e përfituara, përfshirë të ardhurat në formë monetare apo në

natyrë, nga pronarët si shpërblim për shpronësimet që i bëhen nga shteti

për interesa publike

Një kategori tjetër të ardhurash që përjashtohen nga tatimi në burim në

Republikën e Shqipërisë përfshijnë ato të ardhura që burimin e kanë nga

përfitimet në investimet në fondet e kontributeve shoqërore dhe shëndetësore,

të tilla si:

- pagesat e punëdhënësit për punëmarrësin për kontribute për sigurimin e

jetës dhe të shëndetit;



- pagesat e kontributeve, nga çdo anëtar i një fondi të pensionit vullnetar

deri në masën e përcaktuar në ligjin për fondet e pensionit vullnetar;

- pagesat e kontributeve, nga punëdhënësi ose çdo kontribues tjetër, në

emër dhe për llogari të anëtarit të fondit të pensionit vullnetar;

- të ardhurat e përfituara si rezultat i sigurimit në skemën e detyrueshme të

sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore;

- të ardhurat nga kthimi i investimit, (përfshirë fitimet nga kapitali prej

investimeve) të kryera me asetet e fondit të pensioneve, gjatë

administrimit nga shoqëria administruese;

Raste të tjera të përfitimit të të ardhurave nga individi, që nuk paguajnë tatim

në burim në Shqipëri përfshijnë:

- pagesat nga institucioni publik për ndihmat ekonomike për familjet dhe

individët pa të ardhura apo me të ardhura të ulëta

- përfitimet për dëmshpërblime, sipas vendimeve të formës së prerë të

gjykatave, si dhe kompensimet e caktuara për kostot gjyqësore;

- shpërblimet (pagesat) e marra për rastet e sëmundjeve apo fatkeqësive.

Këtu përfshihen shpërblimet e dhëna nga punëdhënësi të punësuarve për

raste sëmundjesh apo fatkeqësish, por masa e shpërblimit që

përjashtohet nga tatimi nuk duhet të kalojë 20% të të ardhurave vjetore

nga punësimi të punonjësit përfitues të shpërblimit;

- pagesat për bursat e nxënësve dhe studentëve, pavarësisht nga burimi i

financimit;

4.5. Të ardhurat individuale pas tatimit

Paratë që një individ i mbeten pasi ka paguar tatimin në burim, i cili zbritet nga

të ardhurat e përfituara nga puna, shërbimet apo kapitali quhen të ardhura të

disponueshme.

Këto para shpenzohen nga individët për nevojat e tyre bazike si: strehim,

ushqim, higjenë dhe transport, por edhe në artikuj dhe shërbime të jetës së

përditshme, si: argëtim, pushime dhe hobi personalë.



Pjesë të parasë që mbeten në dispozicion të individit për ti shpenzuar sipas

vendimarrjes së tij janë edhe shumat për dhurime, si për organizata dhe evente,

po ashtu edhe për familjarë dhe individë që kanë krijuar një lidhje rastësore apo

interesash mes tyre.

4.6. Dhurimet. Kontratat e dhurimit dhe trajtimi tatimor

Por, çfarë konsiderohet dhurim parash sipas një përcaktimi më të orientuar drejt

sqarimit të këtij raporti midis dy apo më shumë palëve.

Në përgjithësimin e shumë përcaktimeve rreth këtij termi, dhurim konsiderohet

çdo transferim paraje apo prone drejt një individi/organizate, në mënyrë direkte

apo indirekte ku në këmbim të dhurimit nuk merret asnjë përfitim, i asnjë lloji

nga dhënësi i shumës.

Në bazë të nenit 761 të Kodit Civil, dhurimi është një kontratë me anë të së cilës

njëra palë i kalon në pronësi pa shpërblim palës tjetër një send të caktuar ose

një të drejtë reale të cilat ajo i pranon.

Dhurimi është një kontratë pa përfitime korresponduese, një kontratë bamirësie,

ku dhuruesi ka vetëm detyrime, ndërsa përfituesi vetëm të drejta. Dy elementët

që kërkohen për ekzistencën e dhurimit janë: elementi subjektiv (vullneti për të

pasuruar përfituesin apo shpirti i bujarisë, i njohur si animus donandi) dhe

elementi objektiv (varfërimi i dhuruesit që i korrespondon njëkohësisht pasurimi

i përfituesit).

Dhurimi dhe testamenti mund të kuptohen në pamje të parë si të njëjta, por në

fakt ato ndryshojnë me njëra tjetrën. Dhurimi është kontratë e njëanshme, pasi

ai është veprim juridik inter vivos. Dhurimi mund të bëhet vetëm me vullnetin e

dhuruesit.

Testamenti është veprim juridik i njëanshëm, pasi ai është veprim juridik mortis

causa. Në kontratën e dhurimit mund t’i lihet pasuria kujtdo pa asnjë kufizim



ligjor, ndërsa me testament mund t’i lihet pasuria një personi vetëm pasi të jenë

zbatuar disa kushte ligjore. Personi që përfiton me testament përgjigjet edhe për

detyrimet e trashëgimlënësit.

Kalimi i pasurisë te trashëgimia mund të bëhet jo vetëm me vullnetin e shprehur

të trashëgimlënësit (me testament), por mund të kalojë edhe me anë të ligjit.

Ndërsa, personi që përfiton me dhurim nuk përgjigjet për detyrimet e dhuruesit.

Pranimi ose mospranimi nga ana e trashëgimtarit nuk cenon vlefshmërinë ligjore

të testamentit, ndërkohë që te dhurimi pëlqimi i përfituesit të dhurimit është

thelbësor për lidhjen e kontratës.

Kontrata e dhurimit ngjason më shumë me sponsorizimin, sepse të dyja

kontratat janë të njëanshme, pa kundërshpërblim dhe me qëllim humanitar. Por,

ato dallojnë nga njëra - tjetra për sa ju përket subjekteve, nga qëllimi për të

cilin kryhen dhe nga lehtësirat tatimore që gëzon sponsorizuesi në lidhje me

dhuruesin.

4.7. Dhurimet dhe trajtimit nga ligji shqiptar i tatimit mbi të ardhurat

Në objektin e ligjit për tatimin mbi të ardhurat, në nenin 4 të ligjit Nr.8438, datë

28.12.1998 “Për tatimin mbi të ardhurat” (në vijim Ligji) përcaktohet kategoria e

të ardhurave individuale të tatueshme në burim për përfitime me burim

punësimin, shërbimet dhe pronësia dhe kapitalet.

Ndërkohë, dhënia e parave nga një person te tjetri në legjislacionin shqiptar

tatimor nuk gjen asnjë përcaktim si realizim të ardhurash të tatueshme nga

individi nga burimet që krijohen të ardhurat.

Në këtë rast edhe pse identifikimi i të ardhurës së dhuruar është i deklaruar, në

rastin kur është tatuar një herë më përpara dhe tashmë është një para në duart

e përdoruesit për ta përdorur sipas nevojave dhe dëshirave të tij, atëherë kjo e



ardhur e tatuar më parë nuk mund të tatohet dy herë edhe pse ndryshon

pronësi.

Objekti i tatimit mbi këto të ardhura kufizohet në rastin e dhurimit pa kërkesë

kompensimi me shërbime, punë apo pronësi. Argumenti për krijimin e të

ardhurës së tatueshme, sipas nenit 4 të Ligjit, edhe pse kemi kryerjen e një

transferimi monetar (me leke në dorë ose jo) nga persona rezidentë apo jo

rezidentë nuk konsiderohet si të realizuara nga një aktivitet i kryer, por nga një

vullnet i dhuruesit për një individ.

4.8. A munden dhurimet të përjashtohen nga detyrimi për t’u tatuar?

Në rastin e dhurimit të parasë nuk kemi të bëjmë me krijimin e një të ardhure,

por me dhurimin pa kushte të shumës, duke bërë dallim edhe nga rasti i

huazimit të parasë5 midis individëve.

Në rastin e huasë, paratë e përfituara nga individi nuk kategorizohen si të

ardhura të tatueshme, edhe pse kemi rastin e kryerjes së një transferte, me

nënshkrim të kontratës, dhe plotësim të kushteve për përmbushje të kthimit të

parasë huadhënësit.

Në rastin e dhurimit të parasë nga një individ apo organizatë në emër të një

individi tjetër, nevojitet të sqarohet përcaktimi i dhurimit të parasë nëse

përmbush kriteret e pikës 2.3.9 të Udhëzimit.

Sipas kësaj pike, në të ardhurat e tatueshme përfshihen edhe të ardhura të tjera

që nuk paraqiten me emërtim rasti në udhëzim, ku edhe dhurimi i parasë nuk

është përshkruar si rast i të ardhurës së tatueshme.

Në Ligj, por edhe në Udhëzim nuk përshkruhet në asnjë vend tatimi mbi

dhurimet (gift tax).

5 Sipas Nenit 1050 të Kodit Civil, me kontratën e huasë njëra palë (huadhënësi) i jep në pronësi palës tjetër

(huamarrësit) një shumë të hollash ose sende që përcaktohen në numër, me peshë ose me masë dhe huamarrësi detyrohet t’i kthejë huadhënësit aq të holla, ose aq sende të atij lloji dhe të asaj cilësie, brenda afatit të caktuar në kontratë ose, kur nuk është caktuar afat, me kërkesën e huadhënësit



Edhe pse në kuptimin e ligjit, konsiderohet se çdo e ardhur me burim në

Republikën e Shqipërisë e realizuar nga individët rezidentë ose jo është objekt

tatimi (përveç të ardhurave që ligji i përjashton specifikisht) në rastin e dhurimit

të parasë kemi vetëm një vullnet për transferim fondesh, por që nuk përkon me

përcaktimin ligjor për realizim të ardhurash individuale.

4.9. Përvoja botërore për trajtimin tatimor të dhurimit

Një logjikë të tillë e përforcon më tej nëse analizojmë mënyrën e trajtimit

tatimor për dhurimet në legjislacionet e disa vendeve fqinjë me Shqipërinë, apo

dhe në botë.

Sipas legjislacionit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës (SHBA) dhurimet

në para lejohen të mos tatohen deri në nivele të caktuara shumash monetare

prej 14 mijë dollarë në vit. Në legjislacionin tatimor përfshihen kategoritë që

përjashtohen nga koncepti i dhurimit për qëllime taksimi duke mos përfshirë

dhurimet e parave midis burrit dhe gruas në një familje, dhurimet ndaj partive

politike etj.

Shembull

Babi dhe nëna i japin djalit të tyre një çek, i cili është në shumën 28.000 dollarë. Nisur

nga përcaktimet në legjislacionin tatimor të SHBA, prindërit mund të dhurojnë për vitin

2016 secili nga 14.000 dollarë nga paratë që ata disponojnë pasi janë tatuar. Kjo shumë

parash nuk është objekt tatimi mbi individin, pasi njihet si shumë kufi e cila lejohet të

dhurohet pa u tatuar më tej.

Një rast tjetër, lidhet me faktin se nëse një familjar kërkon të bëjë një dhuratë në

formën e pronës ndaj një familjari tjetër atëherë, ai mundet që të bëjë një shitje nën

vlerën reale të pronës, ku pjesa tjetër si diferencë midis vlerës reale tregtare të pronës

dhe vlerës së shitur të familjari konsiderohet si dhurim. Natyrisht, që vlera e dhurimit

nuk duhet të jetë më e lartë se pragu i lejuar që nuk është objekt tatimi.



Në Francë, një dhuratë është quajtur një dhurim dhe në gjuhën franceze, tatimi

për dhurimin prononcohet si droits de donation.

Nga koncepti i dhurimit përjashtohen nga tatimi ato dhurime që bëhen zakonisht

përgjatë rutinës së jetës së përditshme, si p.sh. dhuratat për martesë apo

ditëlindje, vlera e të cilave është e justifikuar me standartet e jetesës së

dhuruesit.

Dhurimet mund të jenë në formë monetare apo si pronë dhe që prej vitit 2012

mund të aplikohen cdo 15 vite.

Dhurimet që lejohen të mos jenë objekt tatimi, kanë një vlerë të caktuar

përjashtimi ku dhurimet midis burrit dhe gruas lejohet deri në vlerën 80.724

Euro, ndërsa për fëmijët deri në vlerën 100.000 Euro e kështu me radhë per

gjithë kategoritë e lidhjeve familjare.

Në Britaninë e Madhe mundësia e dhurimit është e përjashtuar nga tatimi për

shuma më të vogla se 50.000 Paundë dhe jo më shumë se 3.000 paundë në vit.

Por, për arsye të klasifikimit të të ardhurës, që të mos përfshihet si trashëgimni,

atëherë kjo e drejtë përjashtimi të dhurimit mundet të përfitohet nëse dhuruesi

shkruan një letër ku përfshihet shuma dhe data e dhurimit. Nëse personi që bën

dhurimin vdes brenda 7 vitesh nga data e dhurimit, atëherëshuma e dhuruar

nuk konsiderohet si dhurim, por si trashëgimni.

Në Itali tatimi mbi dhurimin varet nga niveli i lidhjes familjare dhe vlera e

dhurimit. Për dhurimet midis burrit dhe gruas, midis prindit dhe fëmijës dhe

lidhjeve të gjakut deri në nivelin e katërt nuk ka tatim për dhurimet nëse vlera e

dhuruar nuk kalon mbi 180.760 Euro.

Nëse shikojmë zbatimin e tatimit për dhurimin në Serbi, egziston tatim

proporcional ( i sheshtë) prej 2.5%. Dhurimet midis prindit dhe fëmijës, midis

burrit dhe gruas janë të përjashtuara nga tatimi.



Në Kroaci një individ, i cili përfiton një pronë apo një dhurim në para me vlerë

më pak se 6.670 Euro është i përjashtuar nga tatimi.

Në Maqedoni, paguhet tatim për dhurimet në para, prona të luajtshme nëse

vlera e dhurimit kalon mbi pagën mesatare vjetore, sipas publikimeve të Zyrës

së Statistikave Shtetërore.

Në Malin e Zi, nuk paguhet tatim për dhurimet që bëhen nga një person që

përfiton një shumë brenda rrethit familjar



SHTOJCA





ALTAX Studime Fiskale



www.al-tax.org

[email protected]

Maj 2016

Tirane, Albania



Economy & Finance

Pronari dhe prona, Transferimi, Huapërdorja, Dhurimet dhe Tatimet për to