Upload
eypoland
View
3.428
Download
3
Embed Size (px)
Citation preview
STRONA 1
http://www.ey.com/pl/electronic-payments
Raport główny 7 aneksów technicznych 8 raportów krajowych
„Ograniczanie szarej strefy poprzez płatności elektroniczne”
STRONA 2
Dekompozycja luki podatkowej
Luka podatkowaN
iezare
jestr
ow
an
e
tran
sakcje
(szara
/czarn
astr
efa
)
Wy
łudzen
ia
podatk
ow
e
(prz
estę
pstw
a)
Uchy
lan
ie s
ię o
d p
odatk
ów
(n
adu
życia
w s
tosow
an
iu
cen
tra
nsfe
row
ych)
Inn
e (
spory
, ban
kru
ctw
a
firm
, błę
dy
rozliczeń
)
STRONA 3
Szara strefa a luka podatkowa
Zarejestrowane podmioty
Produkt lub usługa dopuszczalne prawem
na rynku
Nielegalny produkt lub usługa
Niezarejestrowane transakcje
Pozostała zarejestrowana
działalność
Nierejestrowane zatrudnienie
Nielegalna forma
sprzedaży
Pozostała nierejestrowana
sprzedaż (działalność nieformalna)
Działalność gospodarcza
Niezarejestrowane podmioty
Wyłudzenia VAT (np. znikające
podmioty)
Inne mechanizmy wyłudzeń
podatkowych
Wyłudzenia podatkowe
Nielegalne pochodzenie
Spory interpretacyjne, bankructwa firm, błędy rozliczeń
Pozostałe transakcje
Zaniżanie dochodów (ceny
transferowe)
Przestępstwa (najczęściej w zorganizowanych grupach)
Szara strefa
Luka podatkowa
STRONA 4
► „Pasywna szara strefa (ang. passive shadow economy)” – gdzie gotówka jest przyczyną
► „Aktywna szara strefa (ang. committed shadow economy)” – gdzie gotówka jest konsekwencją
Podział szarej strefy w zależności od roli płatności gotówkowych
Obie strony transakcji
(sprzedawca i kupujący)
Przykład:Usługa budowlana dostarczona po obniżonej cenie, ale bez wystawienia faktury
Beneficjenci
Jedna strona transakcji
(sprzedawca)
Przykład:Konsument płaci za usługę (np. w restauracji) regularną cenę, ale paragon nie jest wystawiony
Beneficjent
Kontrole
i egzekwowanie
przepisów
(np. inspekcje pracy)
Możliwe środki zapobiegawcze
Promowanie płatności
elektronicznych
Aktywnaszara strefa
Pasywnaszara strefa
Gotówka
Szara strefa
Źródło: Opracowanie EY Polska
STRONA 5
Szara strefa a luka podatkowa
Zarejestrowane podmioty
Produkt lub usługa dopuszczalne prawem
na rynku
Nielegalny produkt lub usługa
Niezarejestrowane transakcje
Z korzyścią dla obu stron
transakcji
Z korzyścią dla jednej strony
transakcji
Pozostała zarejestrowana
działalność
Nierejestrowane zatrudnienie
Nielegalna forma
sprzedaży
Pozostała nierejestrowana
sprzedaż (działalność nieformalna)
Działalność gospodarcza
Niezarejestrowane podmioty
Wyłudzenia VAT (np. znikające
podmioty)
Inne mechanizmy wyłudzeń
podatkowych
Wyłudzenia podatkowe
Nielegalne pochodzenie
Spory interpretacyjne, bankructwa firm, błędy rozliczeń
Pozostałe transakcje
Zaniżanie dochodów (ceny
transferowe)
Przestępstwa (najczęściej w zorganizowanych grupach)
Szara strefa
Luka podatkowa
Oszacowane niezarejestrowane
transakcje gotówkowe (szara strefa)
Pasywna szara strefa – to tylko
część luki podatkowej
STRONA 6
Źródło: Obliczenia EY Polska
Ewolucja szarej strefy w Polsce (% PKB)
% P
KB
► Od 2005 r. miał miejsce systematyczny spadek szarej strefy w Polsce, jednak tendencja ta dobiegła końca w okresie globalnego kryzysu finansowego
► Od 2008 r. szara strefa pozostaje na poziomie ok. 13% PKB (12,4% PKB w 2014 r. – ok. 214 mld zł)
18,7 18,9 19,0 18,517,1
15,113,2 12,9 13,3 13,0 13,2 13,0 12,4
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014e
STRONA 7
11,6 12,1 13,2
14,916,7 17,3
8,1
10,2
14.015,616,0
23,624,4
15,5
29,0
31,9
0
5
10
15
20
25
30
35
Czechy Słowenia Polska Słowacja Chorwacja Bułgaria
EY Urzędy statystyczne Schneider (2013)
Wyniki EY są zbliżone do szacunków centralnych urzędów statystycznych i znacząco niższe niż wyniki F. Schneidera
Źródło: Obliczenia EY Polska, OECD (2014), GUS, Schneider (2013)
% PKB Oszacowania szarej strefy w 2012 r.*
*Oszacowania dla 2012 roku - ostatniego, dla którego szacunki szarej strefy z innych źródeł (w tym szacunki urzędów statystycznych) były dostępne dlawiększości analizowanych krajów, co umożliwiło ich porównanie z oszacowaniami EY
► EY rozwiązał liczne problemy metodyczne, w tym arbitralność decyzji niektórych badaczy, które w wielu przypadkach doprowadziły do znaczącego przeszacowania szarej strefy (prezentowane przez tych autorów wyniki są często niespójne wewnętrznie)
STRONA 8
Oszacowany przez EY poziom szarej strefy jest spójny z szacunkami luki VAT w Polsce► Zakładając, że w Polsce udział wyłudzeń VAT w całkowitej luce VAT był taki sam jak przeciętnie w UE*, to związany
z nimi ubytek dochodów w 2013 r. można szacować na 15,3 mld zł (wg KE**, cała luka VAT w Polsce wyniosła 42,5 mld zł)
► Wówczas pozostałym kategoriom, takim jak: spory interpretacyjne, bankructwa czy błędy rozliczeń płatnika, można przypisać (maksymalnie) 3,2 mld PLN ubytku dochodów z VAT
► Gdyby wielkość szarej strefy miała być znacząco wyższa niż szacunki EY, co sugerują niektóre opracowania, oznaczałoby to, że albo wielkość wyłudzeń VAT w Polsce jest znacząco niższa niż ww. 15,3 mld zł albo cała luka VAT w Polsce jest istotnie większa niż wskazywałyby na to dostępne w literaturze opracowania, w tym szacunki KE
Źródło: *European Commission (2015), Implementing the ‘destination principle’ to intra-EU B2B supplies of goods – zgodnie z tym badaniem, wyłudzenia odpowiadają średnio za 36% luki VAT w UE; **European Commission (2015), Study to quantify and analyse the VAT Gap in the EU Member States; ***przy założeniu, że w Polsce udział wyłudzeń w całkowitej luce VAT był taki sam jak przeciętnie w UE
24 mldPLN
24 mldPLN
15,3 mldPLN
15,3 mldPLN
3,2 mld PLN 3,2 mld PLN
42,5 mldPLN
Utracone wpływyz VAT z powodu szarej
strefy w 2013 r.(szacunki EY)
Wyłudzeniapodatku VAT***
Pozostałe przyczyny lukiVAT (spory
interpretacyjne,bankructwa płatnika,
błędy rozliczeńpłatnika)***
Razem Utracone wpływyz VAT w 2013 r.(szacunki KE**)
Dekompozycja luki VAT w Polsce
STRONA 9
15,5 15,3 15,0 14,5 14,1 13,4 12,711,6 11,8 11,5 11,3 11,1 10,6
3,2 3,6 4,04,0
3,0
1,7
0,51,3 1,5 1,5 1,9 1,9
1,8
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014e
Pasywna szara strefa Aktywna szara strefaŹródło: Obliczenia EY Polska
Ewolucja szarej strefy w Polsce (% PKB)
% P
KB
► Pasywna szara strefa odpowiada za zdecydowaną większość nierejestrowanych konsumenckich transakcji
gotówkowych
STRONA 10
Pasywna vs. aktywna szara strefa
► Pasywna szara strefa stanowi zdecydowaną większość (od 60,8% do 90,6%) szarej strefy we wszystkich 8 analizowanych krajach Europy Środkowej i Południowej
► Wskazuje to na znaczny potencjał ograniczenia szarej strefy poprzez promowanie płatności elektronicznych w transakcjach konsumenckich
Poziom (% PKB) i struktura szarej strefy w 2014 r.
Źródło: Obliczenia EY Polska
10,3 10,6 9,211,5 11,5 10,4
15,621,01,1 1,8 3,3
3,3 5,4 6,7
5,2
4,5
11,3 12,4 12,514,8
17,0 17,1
20,7
25,5
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Czechy Polska Słowenia Słowacja Chorwacja Bułgaria Serbia Bośniai Hercegowina
Pasywna szara strefa Aktywna szara strefa
90,6%
9,4%
85,8%
14,2%
73,9%
26,1%
77,7%
22,3%67,9%
32,1%60,8%
39,2%75,2%
24,8%82,4%
17,6%
STRONA 11
0
0,5
1
1,5
2
2,5
Polska
Utracone wpływy z CIT (% PKB)
Utracone wpływy z VAT (% PKB)
Utracone wpływy podatkowe (VAT i CIT) z powodu pasywnej szarej strefy, 2014
Struktura sektorowa pasywnej szarej strefy(klasyfikacja własna EY Polska)
Pasywna szara strefa w Polsce – utracone dochody sektora finansów publicznych i struktura sektorowa
Źródło: Obliczenia EY Polska
A B
% PKB
44,4%
9,4%
6,1%
6,1%
5,9%
5,7%
4,0%
3,9%
3,3%2,8%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Polska
Zabawki, hobby, sport
Naprawa sprzętu
Ogród i kwiaty
Zakwaterowanie
Zwierzęta i usługi weterynaryjne
Transport (prywatny i publiczny)
Edukacja
Meble i wyposażenie oraz usługi powiązane i naprawy
Gazety, książki i przybory piśmiennicze
Restauracje, bary i kawiarnie
Opieka zdrowotna
Pielęgnacja ciała (fryzjerstwo, zdrowie i uroda, spa, etc.)
Paliwa do pojazdów
Wypoczynek i kultura
Odzież i obuwie
Samochody i motocykle oraz usługi powiązane i naprawy
Jedzenie, napoje i wyroby tytoniowe (sklepy spożywcze, markety, itp)
Zwierzęta domowe i usługi weterynaryjne
Meble i wyposażenie mieszkania oraz usługi powiązane i naprawy
Czasopisma, gazety, książki oraz artykuły piśmienne, kreślarskie, malarskie
Usługi pielęgnacyjne (fryzjerstwo, zdrowie i uroda, spa, itd.)
Samochody, pojazdy motorowe jednośladowe, usługi powiązane i naprawy
Żywność, napoje, wyroby tytoniowe
Rekreacja i kultura
Paliwa płynne
Zdrowie
34 mld PLN
STRONA 12
Jak ograniczyć pasywną szarą strefę?
Źródło: Opracowanie EY Polska
Zmniejszenie poziomu pasywnej
szarej strefy
Wzrost wpływówz CIT i VAT
Zwiększenie udziału zarejestrowanych
płatności gotówkowych w transakcjach konsumenckich
Wypieranie płatności gotówkowych poprzez promowanie płatności
elektronicznych
Wprowadzenie danej regulacji
Koszty regulacji poniesione przez sektor
finansów publicznych
Zmiana wyniku sektora finansów
publicznych
STRONA 13
Szeroki zakres potencjalnych działań, które mogłyby przyczynić się do zmniejszenia pasywnej szarej strefy
► Obowiązek wypłaty wynagrodzeń / transferów rządowych drogą elektroniczną (wynagrodzenia: Chorwacja, Słowenia; transfery: Dania, Szwecja, Urugwaj)
► Ustalenie progów dla maksymalnych konsumenckich płatności gotówkowych (Bułgaria, Słowacja, Czechy – choć obecnie progi na wysokim poziomie*)
► Obowiązek posiadania i korzystania z kas fiskalnych (Polska), w tym coraz częstsze połączenie kas online z serwerami organów podatkowych (m. in. Chorwacja, Serbia, Słowacja, Węgry)
► Obowiązek posiadania i korzystania z terminali płatniczych POS (Korea Południowa)
► Loterie paragonowe (Polska, Słowacja, Chorwacja, Bułgaria, Tajwan, Brazylia)
► Zachęty podatkowe dla konsumentów (Korea Południowa, Brazylia – Sao Paulo, Kolumbia)
► Zachęty podatkowe dla sprzedawców (Korea Południowa, Urugwaj)
► Podatek od wypłat z bankomatów (Irlandia)
► …
* W niektórych z tych krajów przyjęcie płatności konsumenckich powyżej określonego progu jest dopuszczalne, ale generuje wiele obowiązków administracyjnych dla sprzedawcy
STRONA 14
Obowiązek wypłaty wynagrodzeń / transferów drogą elektroniczną
A Zmiana pasywnej szarej strefy (% PKB) B Zmiana dochodów sektora finansów publicznych (mln PLN)
► Obowiązek wypłaty wynagrodzeń/ emerytur za pośrednictwem przelewów bankowych (lub kart prepaid) prowadzi do zmniejszenia wolumenu płatności gotówkowych dokonywanych przez konsumentów, co powoduje kurczenie się pasywnej szarej strefy oraz wzrost dochodów sektora finansów publicznych
Źródło: Obliczenia EY Polska
-0,28
-0,59
-0,70
-0,60
-0,50
-0,40
-0,30
-0,20
-0,10
0,00
Obowiązek elektronicznejwypłaty pensji i wynagrodzeń
Obowiązek elektronicznejwypłaty emerytur
886
1 884
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
2000
Obowiązek elektronicznejwypłaty pensji i wynagrodzeń
Obowiązek elektronicznejwypłaty emerytur
STRONA 15
Obowiązek posiadania i korzystania z terminali płatniczych POS
► Upowszechnienie infrastruktury płatniczej i sieci akceptacji kart płatniczych prowadzi do zwiększenia popularności płatności elektronicznych i ograniczenia płatności gotówkowych, co z kolei przyczynia się do obniżenia pasywnej szarej strefy
► Rozwiązanie może być wprowadzane na poziomie określonej grupy przedsiębiorstw/sektorów
B Zmiana wyniku netto* sektora finansów publicznych (mln PLN)
Źródło: Obliczenia EY Polska*Zakładamy, że zakup terminali POS (100 EUR za terminal) jest finansowany przez sektor finansów publicznych
-0,79
-0,44
-0,11
-0,07
-0,04
-0,03
-0,02
-0,9 -0,8 -0,7 -0,6 -0,5 -0,4 -0,3 -0,2 -0,1 0
Wszystkie sektory z szarą strefą typu passive
Żywność, napoje, wyroby tytoniowe
Paliwa płynne
Restauracje, bary i kawiarnie
Zakwaterowanie
Rekreacja i kultura
Transport (prywatny i publiczny)A Zmiana pasywnej szarej strefy (% PKB)
Wszystkie sektory w pasywnej szarej strefie
2 259
1 166
454
163
84
61
43
2 603
1 356503
195
100
73
51
0 500 1000 1500 2000 2500 3000
Wszystkie sektory z szarą strefą typu passive
Żywność, napoje, wyroby tytoniowe
Paliwa płynne
Restauracje, bary i kawiarnie
Zakwaterowanie
Rekreacja i kultura
Transport (prywatny i publiczny) Zmiana dochodów sektorach finansówpublicznych (m PLN)
Zmiana wyniku netto sektora finansówpublicznych (m PLN)
Wszystkie sektory w pasywnej szarej strefie
STRONA 16
Zachęty podatkowe dla konsumentów
► Konsumenci są wynagradzani za płatności kartą w formie cash-back, co prowadzi do wypierania płatności gotówkowych i do spadku pasywnej szarej strefy. Tutaj zakładamy, że koszty regulacji są ponoszone przez rząd, jednak w praktyce możliwe są różne warianty tego rozwiązania
► Możliwe są rozwiązania pozwalające lepiej kontrolować koszty regulacji (np. w Korei Południowej ulga z maksymalnym limitem w ramach rocznego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych). Z czasem możliwość zmiany parametrów, a nawet wycofanie ulgi (redukcja/eliminacja kosztów) przy utrwaleniu korzyści z tytułu zmiany nawyków płatniczych konsumentów
Źródło: Obliczenia EY Polska
10 905,9
-6 736,5
4 169,4
-8000
-4000
0
4000
8000
12000
Dodatkowe dochody dla sektorafinansów publicznych
Dodatkowe koszty dla sektora finansówpublicznych
Dodatkowe dochody netto dla sektorafinansów publicznych
Zmniejszenie szarej strefy typu passive
o 3,4% PKB
mlnPLN
Wyniki optymalnej polityki dla Polski (optymalna ulga podatkowa: 1,7% wartości transakcji)B
STRONA 17
Zmiana pasywnej szarej strefy (% PKB) - podsumowanie
Źródło: Obliczenia EY Polska *Wariant konserwatywny
-2,6
-1,4
-0,9
-3,4
-0,8
-0,8
-0,6
-0,3
-4,0 -3,5 -3,0 -2,5 -2,0 -1,5 -1,0 -0,5 0,0
Próg dla płatności konsumenckich - 100 PLN*
Próg dla płatności konsumenckich - 150 PLN*
Próg dla płatności konsumenckich - 200 PLN*
Ulga dla konsumentów - optymalna wysokość ulgi: 1,7% wartościtransakcji kartowych
Obowiązek posiadania terminalu POS: wszystkie sektory z szarą strefątypu passive
Ulga dla sprzedawców - optymalna wysokość ulgi: 0,9% wartościtransakcji kartowych
Obowiązek elektronicznej wypłaty emerytur
Obowiązek elektronicznej wypłaty pensji i wynagrodzeń
Próg dla maksymalnych gotówkowych płatności konsumenckich
– 100 PLN*
Próg dla maksymalnych gotówkowych płatności konsumenckich
– 150 PLN*
Próg dla maksymalnych gotówkowych płatności konsumenckich
– 200 PLN*
Ulga dla konsumentów – optymalna wysokość ulgi: 1,7% wartości
transakcji bezgotówkowych
Ulga dla sprzedawców – optymalna wysokość ulgi: 0,9% wartości
transakcji bezgotówkowych
Obowiązek posiadania terminalu POS: wszystkie sektory w
pasywnej szarej strefie
Obowiązek elektronicznej wypłaty emerytur
Obowiązek elektronicznej wypłaty pensji i wynagrodzeń
STRONA 18
Zmiana dochodów (netto) sektora finansów publicznych -podsumowanie
Źródło: Obliczenia EY Polska * Wariant konserwatywny
8,4
4,4
2,9
10,8
2,6
2,4
1,9
0,9
4,2
2,2
0,5
0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0
Próg dla płatności konsumenckich - 100 PLN*
Próg dla płatności konsumenckich - 150 PLN*
Próg dla płatności konsumenckich - 200 PLN*
Ulga dla konsumentów - optymalna wysokość ulgi: 1,7% wartościtransakcji kartowych
Obowiązek posiadania terminalu POS: wszystkie sektory z szarą strefątypu passive
Ulga dla sprzedawców - optymalna wysokość ulgi: 0,9% wartościtransakcji kartowych
Obowiązek elektronicznej wypłaty emerytur
Obowiązek elektronicznej wypłaty pensji i wynagrodzeń
Thousands
Zmiana dochodów sektora finansówpublicznych (mld PLN)
Zmiana wyniku netto sektora finansówpublicznych (mld PLN)
Próg dla maksymalnych gotówkowych płatności konsumenckich
– 100 PLN*
Próg dla maksymalnych gotówkowych płatności konsumenckich
– 150 PLN*
Próg dla maksymalnych gotówkowych płatności konsumenckich
– 200 PLN*
Ulga dla konsumentów – optymalna wysokość ulgi: 1,7% wartości
transakcji bezgotówkowych
Ulga dla sprzedawców – optymalna wysokość ulgi: 0,9% wartości
transakcji bezgotówkowych
Obowiązek posiadania terminalu POS: wszystkie sektory w
pasywnej szarej strefie
Obowiązek elektronicznej wypłaty emerytur
Obowiązek elektronicznej wypłaty pensji i wynagrodzeń
STRONA 19
Podsumowanie
► Według szacunków EY, poziom szarej strefy w Polsce (wartość niezarejestrowanych transakcji gotówkowych) wyniósł w 2014 r. 12,4% PKB
► W Polsce pasywna szara strefa wynosi 10,6% PKB – ta część szarej strefy może zostać ograniczona poprzez:
► Środki kontrolne, zwiększające udział zarejestrowanych płatności gotówkowych
► Promowanie płatności elektronicznych w celu wypierania płatności gotówkowych w transakcjach konsumenckich. Wg szacunków EY, wzrost transakcji kartowych w Polsce o 100% doprowadziłby do spadku pasywnej szarej strefy o 2,3% PKB i do wzrostu dochodów SFP o 0,4% PKB
► Istnieje wiele rozwiązań, które mogłyby być rozważone w celu ograniczenia pasywnej szarej strefy w Polsce (która jednak odpowiada tylko za część luki podatkowej) – wiele tego typu działań zostało już wprowadzonych w innych krajach
► Rozwiązania omówione w niniejszym materiale stanowią wyłącznie przykłady możliwych do wprowadzenia regulacji. W rzeczywistości, możliwe są różne warianty tych rozwiązań, w tym pozwalające ograniczyć potencjalne koszty regulacji oraz uwzględniające uwarunkowania społeczne w danym kraju
STRONA 20
EY | Assurance | Tax | Transactions | Advisory
O firmie EY
EY jest światowym liderem rynku usług profesjonalnych obejmujących usługi
audytorskie, doradztwo podatkowe, doradztwo biznesowe i doradztwo
transakcyjne. Nasza wiedza oraz świadczone przez nas najwyższej jakości
usługi przyczyniają się do budowy zaufania na rynkach kapitałowych
i w gospodarkach całego świata. W szeregach EY rozwijają się utalentowani
liderzy zarządzający zgranymi zespołami, których celem jest spełnianie
obietnic składanych przez markę EY. W ten sposób przyczyniamy się do
budowy sprawniej funkcjonującego świata. Robimy to dla naszych klientów,
społeczności, w których żyjemy i dla nas samych.
Nazwa EY odnosi się do firm członkowskich Ernst & Young Global Limited,
z których każda stanowi osobny podmiot prawny. Ernst & Young Global
Limited, brytyjska spółka z odpowiedzialnością ograniczoną do wysokości
gwarancji (company limited by guarantee) nie świadczy usług na rzecz
klientów.
Aby uzyskać więcej informacji, wejdź na www.ey.com/pl
EY, Rondo ONZ 1, 00-124 Warszawa
© 2016 EYGM Limited.
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Niniejsza publikacja została sporządzona z należytą starannością, jednak z konieczności pewne informacje zostały
podane w skróconej formie. W związku z tym publikacja ma charakter wyłącznie orientacyjny, a zawarte w niej dane
nie powinny zastąpić szczegółowej analizy problemu lub profesjonalnego osądu. EY nie ponosi odpowiedzialności za
jakiekolwiek straty powstałe w wyniku czynności podjętych lub zaniechanych na podstawie niniejszej publikacji.
Zalecamy, by wszelkie przedmiotowe kwestie były konsultowane z właściwym doradcą.