1

Προτάσεις για Δράσεις

2

Τι μπορεί να κάνει ο καθένας μας;

Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να γίνουν:

α) σε επίπεδο κυβέρνησης

β) σε προσωπικό επίπεδο.

Στα επόμενα 26 slides τα μελετάμε ανά κατηγορία.

3

1. Eνέργεια

2. Μεταφορές

3. Κτίρια

4. Φαγητό / Κατανάλωση

5. Απορρίμματα

6. Ανακύκλωση

4

1. Ενέργεια

Η αντικατάσταση της συμβατικής ενέργειας (αυτής που παράγεται από ορυκτά καύσιμα δηλαδή) με άλλες, βιώσιμες μορφές, είναι το βασικότερο βήμα για ένα καλύτερο πλανήτη.

5

• Ηλιακή: Στην Ελλάδα ο ήλιος είναι άφθονος, ο ηλιακός θερμοσίφωνας και τα φωτοβολταικά συστήματα εξοικονομούν χρήμα και ενέργεια. Δυστυχώς, σήμερα η ηλιακή ενέργεια δίνει μόνο το 0,04% της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται παγκοσμίως.

• Αιολική: Τα αιολικά πάρκα είναι σύμβολα της ‘πράσινης ενέργειας’ και πολλές χώρες τα χρησιμοποιούν. Η Δανία παράγει το 20% του ηλεκτρισμού της από αυτά, ενώ η γειτονική Ισπανία και Πορτογαλία το 10%. Η Ελλάδα των αέρηδων τι περιμένει;

• Γεωθερμική: Πολλές χώρες (Ισλανδία, Γαλλία, Ρωσία, ΗΠΑ, κ.α.) εκμεταλλεύονται την θερμότητα του υπεδάφους - καυτός ατμός, νερό - για να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια ή να θερμάνουν κτίρια).

* Εναλλακτικές μορφές ενέργειας που εκμεταλλεύονται την παλίρροια ή τα κύματα της θάλασσας έχουν αρχίσει και αναπτύσσονται σε χώρες της βόρειας Ευρώπης.

6

2α. Μεταφορές - επίπεδο κυβέρνησης

Περιβαλλοντική εκπαίδευση στα σχολεία

Αποθάρρυνση της χρήσης αυτοκινήτου στο κέντρο της πόλης: • Διόδια και αυξημένο κόστος παρκινγκ (όπως σε Λονδίνο, Στοκχόλμη,

Σιγκαπούρη, κ.α.) • Μείωση των θέσεων παρκινγκ και των καινούριων δρόμων • Αναβάθμιση –προμοτάρισμα των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς

Μείωση της ενέργειας, του πετρελαίου και του CO2 : • Χορήγηση κινήτρων για αγορά υβριδικών αυτοκινήτων*• Μεγαλύτερη φορολόγηση των συμβατικών αυτοκινήτων • Προτεραιότητα στο ποδήλατο και τους πεζούς • Βελτίωση της ποιότητας των καυσίμων (π.χ. φυσικό αέριο αντί

πετρελαίου)

* Σε πολλές Ευρωπαϊκές πόλεις τα αυτοκίνητα αυτά εξαιρούνται από διόδια και φόρους, ενώ δικαιούνται ελεύθερη στάθμευση στο κέντρο της πόλης.

7

«Μπορούμε να έχουμε μια πόλη που είναι φιλική προς τα αυτοκίνητα ή μια πόλη που είναι φιλική προς τους ανθρώπους. Δεν γίνεται να έχουμε και τα δύο μαζί».

«Μαθηματικά, είναι αδύνατο να λυθεί το κυκλοφοριακό πρόβλημα μια πόλης χτίζοντας δρόμους και χρησιμοποιώντας αυτοκίνητα».

– Enrique Penalosa (πρώην δήμαρχος της Μπογκοτά, Κολομβία)

8

Χάρτης ποδηλατοδρόμων της Κοπεγχάγης

Το 36% των μετακινήσεων στην πόλη γίνεται με ποδήλατο.

9

2β. Μεταφορές - προσωπικό επίπεδο

Ποδήλατο, περπάτημα Κατοικήστε όσο γίνεται πιο κοντά στην δουλειά σας.

Χρησιμοποιήστε τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (λεωφορεία, τραίνα) Ένα λεωφορείο μπορεί να ‘κουβαλήσει’ 40 αυτοκίνητα.

Αυτοκίνητα:• Μικρότερα ή υβριδικά αυτοκίνητα καταναλώνουν λιγότερη βενζίνη,

εκπέμπουν λιγότερο CO2 και έχουν μικρότερο οικολογικό αποτύπωμα.

• Αποφεύγετε να ταξιδεύετε μόνοι σας.• Ανανεώνετε την κάρτα καυσαερίων σας.

Μειώστε τα αεροπορικά ταξίδια Μπορείτε να πληρώσετε για μια αεροπορική ‘πράσινη θέση’ που

αντισταθμίζει τις εκπομπές του CO2 της πτήσης σας στο www.greenseat.com και www.easyjet.com ή να ταξιδέψετε χωρίς αεροπλάνο στο www.seat61.com

10

Όταν παραπονιέστε ή διαμαρτύρεστε για τους πολέμους για το πετρέλαιο (Ιράκ, Μέση Ανατολή, κλπ) σκεφτείτε και την καθημερινή σας κατανάλωση σε πετρέλαιο, όπως επίσης και την κυβέρνησή σας φυσικά.

11

3α. Κτίρια - επίπεδο κυβέρνησης

Πράσινες πόλεις του κόσμου: - Gitsing, Αυστρία: τα τελευταία 17 χρόνια η πόλη χρησιμοποιεί μόνο

ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και είναι 100% ενεργειακά αυτόνομη - Freiburg-im-Breisgau, Γερμανία: 50% της ενέργειας της πόλης

προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές - Dong Tan, Κίνα: η πρώτη πόλη που χτίζεται από την αρχή με

πράσινες προδιαγραφές

Πράσινα Κτίρια: Πράσινη νομοθεσία και χρηματοδότηση πράσινων κατασκευών Μείωση της φορολογίας στα νοικοκυριά που αγοράζουν οικολογικούς

καυστήρες (όπως γίνεται στην Σουηδία).

12

BedZed – Μια πράσινη γειτονιά στο Λονδίνο

13

14

3β. Κτίρια - προσωπικό επίπεδο

Εξοικονομήστε νερό:• Οι βρύσες spray (όπως οι ντουζιέρες) μπορούν να

εξοικονομήσουν μέχρι και 80% της ενέργειας και νερού • Χρησιμοποιείστε το νερό της βροχής για πότισμα,

πλύσιμο αυτοκινήτου• Χρησιμοποιήστε συσκευές εξοικονόμησης νερού μέσα

στο καζανάκι (ένα απλό μπουκαλάκι γεμάτο νερό αρκεί)

15

Εξοικονομήστε ενέργεια:• Εγκαταστήστε ηλιακούς θερμοσίφωνες, χρησιμοποιείστε φυσικό αέριο,

συντηρείτε τακτικά τον καυστήρα • Μονώστε το σπίτι (το μεγαλύτερο μέρος της οικιακής ενέργειας

ξοδεύεται για την θέρμανση του χώρου και του νερού). Διπλά τζάμια είναι μία λύση.

• Μικρότερα διαμερίσματα εξοικονομούν ενέργεια • Κλείστε τα φώτα και τον ηλεκτρικό εξοπλισμό που δεν χρησιμοποιείτε • Εξαερώστε συχνά τα σώματα των καλοριφέρ και μην τα μπλοκάρετε

με έπιπλα • Περιορίστε το air-condition και χρησιμοποιείστε ανεμιστήρες• Αντικαταστήστε τις κλασσικές λάμπες πυρακτώσεως με λάμπες

οικονομίας (οι οποίες έχουν ζωή 10 φορές περισσότερο)• Βάλτε πλυντήριο στους 30 ή 15 βαθμούς• Αγοράστε ‘πράσινες’ ηλεκτρικές συσκευές • Θερμάνετε μόνο τα δωμάτια που χρησιμοποιείτε • Σχεδιάστε το σπίτι ώστε να εκμεταλλεύεται την θέση του ήλιου

(βιοκλιματικό σπίτι)

16

4. Φαγητό

Επιλογές φαγητού:• Περιορίστε την κατανάλωση κρέατος (ειδικά μοσχάρι και αρνί) • Αποφύγετε φαγητά με πολύ συσκευασία • Προτιμήστε ντόπια φαγητά (φρούτα ή λαχανικά εισαγόμενα με

αεροπλάνο εκπέμπουν 50 φορές περισσότερο CO2 σε σύγκριση με τα ντόπια).

• Προτιμήστε οργανικά προϊόντα ή βιολογικής καλλιέργειας • Προτιμήστε εποχιακές τροφές

Πεταμένο φαγητό: Μην αγοράζετε κάτι που δεν θα φάτε (στην Αγγλία το 1/3 του

φαγητού που αγοράζεται καταλήγει πεταμένο στα σκουπίδια). Αυτό σημαίνει σπατάλη χρήματος, ενέργειας και αύξηση μόλυνσης

17

Κατανάλωση • Ξανασκεφτείτε το πριν αγοράστε οτιδήποτε – ξεκαθαρίστε μέσα σας

τι είναι απαραίτητο και τι όχι. • Προτιμήστε φιλανθρωπικά μαγαζιά για αγορές, και φίλους για να

δώσετε ότι δεν χρειάζεστε • Αποφύγετε προϊόντα με πολύ συσκευασία, προτιμήστε οικογενειακές

συσκευασίες (π.χ. μεγάλα μπουκάλια νερό, χυμούς) • Μπορούμε να επιλέξουμε τοπικά προϊόντα για να μειώσουμε την

απόσταση ταξιδιού του μέχρι να φτάσουν στον καταναλωτή. • Προϊόντα Fair Trade (δίκαιου εμπορίου) εγγυώνται καλύτερες,

δικαιότερες και πιο ‘πράσινες’ συνθήκες παραγωγής, σεβασμό στα εργατικά δικαιώματα, διαφάνεια και μεγαλύτερα ποσοστά στους παραγωγούς αντί των μεσαζόντων.

• Προτιμήστε ηλεκτρικές συσκευές εξοικονόμησης ενέργειας • Εφόσον μπορείτε, αποφύγετε τα πολύ φθηνά προϊόντα. Συνήθως

είναι φτιαγμένα από κάποιο ανήλικο Ασιατόπουλο κάτω από τραγικές συνθήκες

18

Μπορούμε να αλλάξουμε πράγματα μέσω των καταναλωτικών μας επιλογών

Ιστορικά, το μποϋκοτάζ, από αυτό που οργάνωσε ο Γκάντι ενάντια στα αγγλικά προϊόντα το 1920, ή το 1955 στα λεωφορεία που εφάρμοζαν φυλετικές διακρίσεις στις ΗΠΑ, ή η εκστρατεία της Greenpeace το 1995 ενάντια στην εταιρία Shell, έχει αποδειχθεί αποτελεσματική μέθοδος πίεσης.

Πόσες φορές έχουμε φορέσει τα καινούρια μας παπούτσια/ρούχα;

Πόσα κινητά τηλέφωνα αγοράσαμε τα τελευταία χρόνια; Πόσα χρειαζόμαστε;

19

5α. Απορρίμματα - επίπεδο κυβέρνησης

• Δημιουργία πράσινων επαγγελμάτων (οι εργάτες της χωματερής μπορούν να γίνουν εργάτες σε κέντρο ανακύκλωσης)

• Φορολόγηση των Δήμων ανάλογα με την παραγωγή σκουπιδιών τους (όπως γίνεται στην Αγγλία)

• Κλείσιμο των χωματερών

• Αποτελεσματική ανακύκλωση και κομποστοποίηση

*Στην Ελλάδα, τα κονδύλια που δόθηκαν για την καθαριότητα (4,3εκ.€ το 2007 και 7,5 το 2008) αντιστοιχούν στο 1/3 εκείνων που δίνονται στις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές πόλεις με τον ανάλογο πληθυσμό.

20

5β. Απορρίμματα - προσωπικό επίπεδο

• Μειώστε την χρήση πλαστικών σακουλών όταν ψωνίζετε • Αγοράστε προϊόντα με λιγότερη συσκευασία • Χρησιμοποιείστε κάδους κομποστοποίησης για τα

οργανικά απορρίμματά σας • Μειώστε την κατανάλωση

21

6. Ανακύκλωση

• Οι Δήμοι είναι υπεύθυνοι για την ανακύκλωση στην περιοχή σας.

• Σε πολλούς Δήμους εφαρμόζεται πρόγραμμα ανακύκλωσης στην πηγή με ραντεβού (για κάθε πολυκατοικία ξεχωριστά). Ρωτήστε στον Δήμο όπου ανήκετε .

• Είστε και εσείς υπεύθυνοι για την σωστή διεξαγωγή της ανακύκλωσης. Στους αντίστοιχους κάδους πετάμε μόνο ανακυκλώσιμα υλικά.

• Ανακύκλωση ηλεκτρικών συσκευών - www.electracycle.gr και www.foinikas.com/ και σε μεγάλα καταστήματα ηλεκτρικών ειδών

Ένα πολύ ενδιαφέρον site ανακύκλωσης: http://ecorec.gr/index.php?option=com_content&task=category&sectionid=4&id=15&Itemid=28

22

Περιβάλλον και πολιτική

Η κύρια αιτία της περιβαλλοντικής καταστροφής είναι η αγορά μας, η οποία βασίζεται αποκλειστικά στο κέρδος και την εξουσία. Η ‘ανάπτυξή’ μας βασίζεται στην οικονομική μεγέθυνση αντί να βασίζεται στην βιωσιμότητα.

Οι περισσότερες επιχειρήσεις είναι διατεθειμένες να κάνουν οτιδήποτε με σκοπό να μειώσουν το κόστος παραγωγής τους, αδιαφορώντας για τις όποιες περιβαλλοντικές συνέπειες.

Εμείς στηρίζουμε αυτό το φαινόμενο με την καθημερινή πολιτική, καταναλωτική και κοινωνική συμπεριφορά μας.

Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν θα σώσουν απαραίτητα τα δισεκατομμύρια των υποσιτισμένων του πλανήτη εάν δεν αλλάξουμε ριζικά το σύστημα της αγοράς, της κοινωνίας και της οικονομίας μας.

Για αρχή, μπορούμε να σταματήσουμε να τους βομβαρδίζουμε για να τους πάρουμε το πετρέλαιο, ή να τους στέλνουμε τα απόβλητά μας.

Χρειάζεται άμεση και γενναία φορολόγηση του πετρελαίου και των εταιριών και προϊόντων που μολύνουν.

23

Δράσεις

• Γράψτε μια επιστολή σε μια εφημερίδα, περιοδικό ή

στον δήμαρχό σας• Επικοινωνήστε με ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς

σταθμούς για να προωθήσετε τις ιδέες σας για το περιβάλλον

• Καλέστε τους γείτονες και τους φίλους για να σας βοηθήσουν να πραγματοποιήσετε τις ιδέες σας

• Σκεφτείτε το περιβάλλον και τους υπαίτιους της καταστροφής του προτού ψηφίσετε!!!

24

‘Ηθικές’ Τράπεζες

Οι ‘ηθικές’ τράπεζες, δυστυχώς ακόμη μόνο στο εξωτερικό*, δεν επενδύουν σε όπλα, πετρέλαιο κ.τ.λ. ενώ στηρίζουν πράσινες επενδύσεις, προϊόντα και εταιρίες ηθικές και φιλικές προς το περιβάλλον. Έτσι τα χρήματά σας δεν καταστρέφουν το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον του πλανήτη.

*Λίστα ‘ηθικών τραπεζών’

http://en.wikipedia.org/wiki/Ethical_banking#List_of_ethical_banks

25

Μερικές τελικές σκόρπιες σκέψεις…

‘Αναπαράγουμε ένα σύστημα όπου η παραγωγή και η κατανάλωση έχουν γίνει οι απόλυτοί μας στόχοι’.

Ο τρόπος ζωής μας έχει ταυτιστεί με το αυτοκίνητο, το έτοιμο φαγητό και την συνεχή παραγωγή σκουπιδιών.

‘Η καλύτερη ενέργεια δεν είναι η ανανεώσιμη, αλλά αυτή που

δεν παράγεται’. Δεν θα υπάρξει μείωση των εκπομπών χωρίς μείωση της

κατανάλωσης.

Το 1/5 των κατοίκων της γης ζουν εις βάρος των υπολοίπων 4/5. Εισάγουμε τα προϊόντα τους και τους εξάγουμε τα απορρίμματά μας. Τους επηρεάζουμε.

Πόσο νοιαζόμαστε για αυτά τα 4/5; Καλώς ή κακώς εμείς είμαστε οι προνομιούχοι, που έχουμε χρόνο

και χρήμα για να αλλάξουμε το μέλλον όλων.

26

…Τελειώνοντας

«Όλοι θέλουν να αλλάξει ο κόσμος, αλλά κανείς δεν θέλει να αλλάξει τον κόσμο»

- Κ. Καστοριάδης

Σκεφτείτε τι πραγματικά ΚΑΝΕΙ ο καθένας μας (και όχι τι ΔΕΝ κάνει) για να αλλάξει ο κόσμος.

Ας αρχίσουμε όλοι επαναπροσδιορίζοντας τις έννοιες ‘χρειάζομαι’ και ‘θέλω’ - ‘ανάγκη’ και ‘επιθυμία’.

Όσο πιο πολύ αργούμε, τόσο ακριβότερα θα το πληρώσουμε στο μέλλον.

27

«Σήμερα, εν όψει της παγκόσμιας οικολογικής κρίσης, ο κόσμος έχει ανάγκη από θάρρος. Θάρρος να σκεφτεί διαφορετικά, θάρρος να απορρίψει κάποια οφέλη για να κερδίσει άλλα, θάρρος να πλησιάσει τον διπλανό του, θάρρος να αναγνωρίσει πότε έχει άδικο, θάρρος να πολεμήσει την αδικία στον κόσμο, θάρρος να σταθεί εμπόδιο στην λογική που μας οδηγεί στην άβυσσο…

Στη μάχη αυτή, την οποία θα πρέπει να κερδίσουμε χωρίς μίσος και χωρίς κακία, υπάρχει θέση για τον καθένα».

- ‘Home’

28

• Η παρουσίαση αυτή ετοιμάστηκε από μια ομάδα φοιτητών χωρίς περιβαλλοντικές σπουδές, αλλά με περιβαλλοντικές ευαισθησίες, χρησιμοποιώντας πηγές από το ίντερνετ, βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες.

• Οι αριθμοί που αναφέρονται στα στατιστικά στοιχεία ενδέχεται να αποκλίνουν ανάλογα με την πηγή και σαφώς μπορεί να επηρεαστούν από πρόσφατες πολιτικές αποφάσεις και πρόσφατες επιστημονικές ανακαλύψεις. Παρόλα αυτά οι αποκλίσεις αυτές είναι συνήθως απειροελάχιστες.

• Η παρουσίαση σαφώς μπορεί να δεχτεί βελτιώσεις. Μπορείτε να τροποποιήσετε/βελτιώσετε τα σημεία που εσείς νομίζετε.

• Προωθήστε την, συζητήστε, δραστηριοποιηθείτε!

Ευχαριστούμε!