ผลการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน เพื่อพัฒนาทักษะด้านการเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์

รายงานการวิจัยในชั้นเรียน

เรื่อง ผลการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน เพื่อพัฒนาทักษะด้านการเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5

โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา

ผู้วิจัย นายณัฐพล บัวอุไร ต าแหน่งครู คศ.1

โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 4

รายงานการวิจัยในชั้นเรียน

เรื่อง ผลการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน เพื่อพัฒนาทักษะด้านการเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5

โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา

ผู้วิจัย นายณัฐพล บัวอุไร ต าแหน่งครู คศ.1

โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี ส านักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 4

(1)

สารบญั

หน้า บทที่ 1 บทน า 1 ความส าคัญของปัญหา 1 วัตถุประสงค์ของการวิจัย 2 ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ 2 ขอบเขตของการวิจัย 2 นิยามศัพท ์ 4 บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง 6 1. ความหมายของโครงงาน (Project) 6

2. ความหมายของโครงงานคอมพิวเตอร์ (Computer Project) 6 3. ความหมายของการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน 6 4. ปรัชญาการศึกษาของการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน 6 5. บุคคลที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการจัดท าโครงงาน 7 6. ประเภทของโครงงานคอมพิวเตอร ์ 8 7. รายละเอียดของโครงงานแต่ละประเภท 8 8. ประเภทโครงงานแบ่งตามระดับการให้ค าปรึกษาของครู 12 9. ขั้นตอนการท าโครงงาน 14 10. การประเมินผลโครงงาน 17 11. ตัวอย่างเครื่องมือที่ใช้ในการประเมิน 18 12. แนวทางการประเมินผล 19 13. วิธีการประเมินผล 20 14. ลักษณะของแฟ้มผลงานดีเด่นส าหรับโครงงาน 21 15. ประโยชน์ของโครงงาน 21

(2)

สารบญั (ต่อ)

หน้า

16. ตัวอย่างเค้าโครงของโครงงาน 21 17. ตัวอย่างโครงงาน 22 18 กรอบแนวคิดการวิจัย 24

บทที่ 3 วิธีการวิจัย 25

การก าหนดประชากร และกลุ่มตัวอย่าง 25 เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย 26

การด าเนินการทดลองและเกบ็รวบรวมข้อมูล 29 การจัดกระท าและวิเคราะห์ข้อมูล 30 บทที่ 4 ผลการวิจัยและข้อวิจารณ์ 31 ผลการวิจัย 31 บทที่ 5 สรุปผลการวิจัยและข้อเสนอแนะ 37 สรุปผลการวิจยั 37 ข้อเสนอแนะ 38 เอกสารและสิ่งอ้างอิง 39 ภาคผนวก 40 ภาคผนวก ก ตัวอย่างผลงานนักเรียน 41 ภาคผนวก ข โครงสร้างการสอน 53

ภาคผนวก ค หน่วยการเรียนรู ้ 56

ประวัติการศึกษาและการท างาน

บทที่ 1

บทน า

ความส าคัญของปัญหา

มาตรา 22 และ 23 ตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542 ได้ก าหนดแนวทางการจัดการศึกษาที่ให้ความส าคัญแก่ผู้ เรียน การจัดการศึกษาต้องค านึงถึงคุณภาพทั้งด้านความรู้ กระบวนการเรียนรู้ และการเชื่อมโยงความรู้ที่ผู้เรียนสามารถน าไปประยุกต์ใช้ในชีวิตจริงได้ และเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้พัฒนาทักษะการคิดการปฏิบัติจริงเพื่อส่งเสริมและพัฒนาการคิดเป็น ท าเป็น และแก้ปัญหาได้อย่างฉลาดและพอเพียง ตามความสนใจ ความถนัด และความสามารถของผู้เรียน

การสอนแบบโครงงานเป็นการจัดการเรียนการสอนแบบหนึ่งที่สอดคล้องกับแนวทางการจัด

การศึกษาตามมาตรา 22 และ มาตรา 23 และใช้พัฒนาวิธีการเรียนรู้ทางปัญญา (Intellectual strat-egy) เพื่อเอื้อหนนุผู้เรียนให้เข้าถึงตัวความรู้ (Body of Knowledge) และความช านาญทางด้านทักษะในสิ่งที่เรียน (Body of Process) เพราะเป็นการสอนที่มุ่งให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ด้วยตนเอง สามารถคิดวิเคราะห์อย่างมีเหตุผล มีกระบวนการท างานและท างานร่วมกับผู้อื่นได้โดยมีครูเป็นที่ปรึกษาให้ค าแนะน า และกระตุ้นให้ผู้เรียนได้เรียนรู้เต็มศักยภาพ

ทั้งนี้โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา ได้ส่งเสริมให้ครูได้จัดการเรียนการสอน

แบบโครงงานเพื่อส่งเสริมให้นักเรียนเกิดทักษะกระบวนการในการปฏิบัติ และทักษะทางการคิดในด้านต่างๆ เพื่อพัฒนาและเตรียมความพร้อมของผู้เรียนในการเข้าสู่ประชาคมอาเซียนและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนในระดับชาติให้สูงขึ้น ประกอบกับรายวิชาที่ผู้วิจัยจัดการเรียนการสอนคือวิชาการเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ ซึ่งเป็นวิชาพื้นฐานส าคัญที่จะช่วยส่งเสริมกระบวนการคิด ทั้งการคิดอย่างเป็นระบบ การคิดแก้ปัญหา การคิดวิเคราะห์ การคิดสังเคราะห์ และการคิดสร้างสรรค์ เป็นต้น อีกทั้งยังเป็นวิชาพื้นฐานที่นักเรียนจะสามารถน าไปใช้ในการศึกษาต่อในอนาคต ซึ่งเป็นสาชาวิชาที่เป็นที่ต้องการของตลาดในปัจจุบัน

ด้วยเหตุที่ได้กล่าวมาข้างต้น ผู้วิจัยจึงมีแนวคิดที่จะศึกษาผลการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงานเพื่อพัฒนาทักษะด้านการเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา ซึ่งหากการวิจัยส าเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดีแล้ว ผู้วิจัยจะสามารถ

2

สรุปได้ว่าการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน ในรายวิชาการเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์นี้ จะเป็นการจัดการเรียนการสอนอีกวิธีหนึ่งที่จะช่วยพัฒนาทักษะกระบวนการ และทักษะการคิดของนักเรียน อีกทั้งยังเป็นการส่งเสริมนักเรียนให้สามารถพัฒนาโปรแกรมคอมพิวเตอร์ และมีความรู้พื้นฐานด้านการเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ รวมทั้งทักษะพื้นฐานด้านคอมพิวเตอร์ เพื่อน าไปใช้ในการศึกษาต่อและประกอบอาชีพในอนาคต

วัตถุประสงค์ของการวิจัย 1. เพื่อศึกษาผลการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน รายวิชาการเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ ระดับช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา 2. เพื่อศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนต่อการเรียนโดยใช้กระบวนการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน

ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ

ได้ข้อมูลเพื่อใช้เป็นแนวทางในการจัดการเรียนการสอนที่เหมาะสมกับการเรียน วิชา การเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ และเป็นแนวทางในการพัฒนาผู้เรียนให้เป็นผู้ที่สามารถพัฒนาโปรแกรมคอมพิวเตอร์อย่างง่ายได้ด้วยตนเอง

ขอบเขตของการวิจัย

1. ตัวแปรที่ใช้ในการวิจัยนี้ ประกอบด้วย 1.1 ตัวจดักระท า คือ วิธีสอนแบบโครงงาน

1.2 ตัวแปรตาม มี 2 ตัวแปร คือ 1.2.1 ผลการประเมินโครงงานคอมพิวเตอร ์ 1.2.2 ความพึงพอใจของนักเรียนต่อการเรียนด้วยวิธีสอนแบบโครงงาน

3

2. ประชากรในการวิจัยนี้เป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2555 จ านวน 6 ห้องเรียน ซึ่งเป็นนักเรียนที่เรียนในแผนการเรียนวิทยาศาสตร์ – คณิตศาสตร์ จ านวน 3 ห้องเรียน แผนการเรียนคณิตศาสตร์ – ภาษาอังกฤษ จ านวน 1 ห้องเรียน และแผนการเรียนภาษาอังกฤษ – ภาษาจีน จ านวน 2 ห้องเรียน รวมนักเรียนทั้งสิ้น 258 คน

3. เนื้อหาวิชาที่น ามาใช้ในการวิจัยนี้ เป็นวิชาการเขียนโปรแกรมขั้นสูง ระดับชั้น

มัธยมศึกษาปีที่ 5 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน 2551 และหลักสูตรสถานศึกษา โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลย ี

4. การจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ผู้วิจัยได้ประยุกต์แนวคิดในการใช้กิจกรรมของ

นักการศึกษาหลายท่านแล้วสรุปเป็นรูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนของผู้วิจัยเอง ซึ่งมีขั้นตอนดังนี ้

4.1 การน าเข้าสู่การเรียนรู้ ครูเตรียมความพร้อมให้กับนักเรียน โดยให้โอกาสนักเรียน

สร้างจุดมุ่งหมายและแรงจูงใจในการเรียนรู้ในเนื้อหาที่ก าหนด เช่น การเล่นเกม การตอบค าถาม และดูวีดีทัศน์ที่มีความเกี่ยวข้องกับเนื้อหาและองค์ความรู้ที่ต้องการให้เกิดกับผู้เรียน เป็นต้น

4.2 ทบทวนความรู้เดิม ครูตรวจสอบพื้นฐานความรู้เดิมในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับเนื้อหาที่

จะเรียน เพื่อให้ทราบว่านักเรียนมีพื้นฐานในเนื้อหาสาระที่จะเรียนอย่างไร โดยให้นักเรียนอธิบายหรือเขียนเป็นแผนภาพ แล้วน าความรู้เดิมมาเชื่อมต่อกับความรู้ใหม่ เป็นการท าความเข้ าใจเพื่อให้นักเรียนปรับแนวคิดปัจจุบัน ในหัวข้อของเนื้อหาสาระการเรียนให้ชัดเจน ซึ่งสามารถท าได้โดยให้มีกิจกรรมที่หลากหลาย เช่น การอภิปรายกลุ่มย่อย การเขียนรายงาน การเขียนผังความคิด เป็นต้น

4.3 กระบวนการเรียนรู้ เป็นขั้นจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน ซึ่งมีขั้นตอนดังนี ้

ขั้นตอนที่ 1 การคิดและเลือกหัวข้อเรื่องการตั้งชื่อโครงงาน ขั้นตอนที่ 2 การออกแบบการท าโครงงาน การวางแผนรูปแบบโครงงานที่ท าประกอบด้วยหัวข้อต่อไปน้ี 1. การต้ังช่ือโครงงาน 2. การเขียนความเป็นมาของโครงงาน 3. การเขียนวัตถุประสงค์ของโครงงาน

4

4. การเขียนแผนผังความคิดของโครงงานแบบWeb 5. การเขียนแผนผังโครงงานแบบตาราง 6. การเขียนขั้นตอนการด าเนินการ 7. การเขียนผลการศึกษา 8. การเขียนประโยชน์ที่ได้รับ 9. วิธีการน าเสนอผลการศึกษา 10. การเขียนแหล่งอ้างอิง 11. การเขียนความรู้สึกที่มีตอ่การท าโครงงานช้ินนี้ ขั้นตอนที่ 3 การลงมือท าโครงงาน ลงมือปฏิบัติงานตามที่วางแผนไว้ในขั้นตอนที่ 2 ขั้นตอนที่ 4 การเขียนรายงานโครงงาน เขียนรายงานโครงงานจากข้อมูลที่ไปศึกษาค้นคว้ามาตรวจสอบกับสมมตุิฐานลงในแบบบันทึก ขั้นตอนที่ 5 การน าเสนอผลงาน เขียนบรรยายวิธีการน าเสนอผลงาน ขั้นตอนที่ 6 การวัดผลประเมินผล เขียนความรู้สึกทีม่ีต่อการท าโครงงานแลกเปลี่ยนตรวจสอบกับเพ่ือนผู้ปกครอง ครู

5. ระยะเวลาที่ใช้ในการวิจัย ผู้วิจัยด าเนินการทดลองในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2554 โดยผู้วิจัยท าการสอนด้วยตนเอง และประเมินผลงานหรือโครงงานนักเรียนตามแบบประเมินที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น และสอบถามความพึงพอใจโดยใช้แบบสอบถามความพึงพอใจที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น

นิยามศัพท ์

การเรียนการสอนแบบโครงงาน หมายถึง การจัดการเรียนการสอนตามกระบวนการสอบ

แบบโครงงาน ได้แก ่ ขั้นตอนที่ 1 การคิดและเลือกหัวข้อเรื่องการตั้งชื่อโครงงาน

ขั้นตอนที่ 2 การออกแบบการท าโครงงาน การวางแผนรูปแบบโครงงานที่ท าประกอบด้วยหัวข้อต่อไปน้ี 1. การต้ังช่ือโครงงาน 2. การเขียนความเป็นมาของโครงงาน 3. การเขียนวัตถุประสงค์ของโครงงาน 4. การเขียนแผนผังความคิดของโครงงานแบบ Web 5. การเขียนแผนผังโครงงานแบบตาราง 6. การเขียนขั้นตอนการด าเนินการ

5

7. การเขียนผลการศึกษา 8. การเขียนประโยชน์ที่ได้รับ 9. วิธีการน าเสนอผลการศึกษา 10. การเขียนแหล่งอ้างอิง 11. การเขียนความรู้สึกที่มีตอ่การท าโครงงานช้ินนี้ ขั้นตอนที่ 3 การลงมือท าโครงงาน ลงมือปฏิบัติงานตามที่วางแผนไว้ในขั้นตอนที่ 2 ขั้นตอนที่ 4 การเขียนรายงานโครงงาน เขียนรายงานโครงงานจากข้อมูลที่ไปศึกษาค้นคว้ามาตรวจสอบกบัสมมุติฐานลงในแบบบันทึก ขั้นตอนที่ 5 การน าเสนอผลงาน เขียนบรรยายวิธีการน าเสนอผลงาน ขั้นตอนที่ 6 การวัดผลประเมินผล เขียนความรู้สึกทีม่ีต่อการท าโครงงานแลกเปลี่ยนตรวจสอบกับเพ่ือนผู้ปกครอง ครู ความพึงพอใจของนักเรียนต่อการเรียนโดยการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน หมายถึง ความรู้สึกหรือความคิดของนักเรียนหลังจากที่ครูใช้กระบวนการสอนแบบโครงงาน โดยพิจารณาจากระดับความคิดเห็นของนักเรียนที่ตอบลงในแบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงานที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น

บทที่ 2

เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ในการวิจัยเพื่อศึกษาผลการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน รายวิชาคอมพิวเตอร์

ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา ผู้วิจัยได้ศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ดังนี ้ 1. ความหมายของโครงงาน (Project) โครงงาน คือ งานที่มอบหมายให้นักเรียนหรือกลุ่มนักเรียนท าตามรายวิชาต่างๆ ในหลักสูตร มีลักษณะงานเหมือนที่เกิดขึ้นในชีวิตจริง และเปิดโอกาสให้นักเรียนได้ศึกษาค้นคว้า และลงมือปฏิบัติด้วยตนเอง ภายใต้การดูแลและให้ค าปรึกษาของครู ตั้งแต่การคิดสร้างโครงงาน การวางแผนการด าเนินการ การออกแบบลงมือปฏิบัติรวมทั้งร่วมก าหนดแนวทางในการวัดผลและประเมิน 2. ความหมายของโครงงานคอมพิวเตอร์ (Computer Project) โครงงานวิทยาศาสตร์ คือ กระบวนการศึกษาค้นคว้าตามความถนัด ความสนใจ ความสามารถของผู้เรียนเองภายใต้กระบวนการต่างๆ โดยน าคอมพิวเตอร์เข้าไปประยุกต์หรือช่วยในการท างาน เพื่อให้ได้มาซึ่งค าตอบหรือผลงานที่มีความสมบูรณ์ในตัวเอง โดยนักเรียนเป็นผู้วางแผนการศึกษาค้นคว้าด าเนินการด้วยตนเอง เพื่อให้เกิดการเรียนรู้มีเจตคติที่ดีต่อกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ครูเป็นเพียงผู้ให้ค าปรึกษาเท่าน้ัน 3. ความหมายของการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน การจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน คือ การจัดการสอนที่จัดประสบการณ์ในการปฏิบัติงานให้แก่ผู้เรียนเหมือนกับการท างานในชีวิตจริงอย่างมีระบบ เพื่อเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้มีประสบการณ์ตรง ได้เรียนรู้วิธีการแก้ปัญหา วิธีการทางวิทยาศาสตร์ ได้ท าการทดลอง ได้พิสูจน์สิ่งต่างๆ ด้วยตนเอง รู้จักการวางแผนการท างาน ฝึกการเป็นผู้น า ผู้ตาม ตลอดจนได้พัฒนากระบวนการคิดโดยเฉพาะการคิดขั้นสูง (Higher Order Thinking) และการประเมินตนเอง 4. ปรัชญาการศึกษาของการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน การจัดการเรียนการสอนแบบโครงงานได้อาศัยพ้ืนฐานแนวคิดที่ว่ามนุษย์จะสร้างความรู้ใหม่ขึ้นจากการกระท าและการมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น การสอนในลักษณะดังกล่าวยังตั้งอยู่บนข้อสนับสนุน

7

ที่ว่าความรู้ใหม่ได้มาจากสิ่งที่สัมพันธ์กับความรู้ที่มีมาก่อน การสร้างความคิดริเริ่มใหม่และประสบการณ์เดิมที่ไม่เป็นทางการและยังสอดคล้องกับแนวคิดที่ว่าการเรียนรู้แบบโครงงานจะมีพลังมากยิ่งขึ้นถ้าได้รับการส่งเสริมจากสมาชิกในกลุ่มมากกว่าให้นักเรียนคนใดคนหนึ่งคิดคนเดียว การเรียนรู้แบบโครงงานถูกสร้างขึ้นจากความต้องการของผู้เรียนที่ต้องการขยายแหล่งเรียนรู้ของตนให้กว้างขวางขึ้น จากข้อมูลที่มีอยู่ในต าราเล่มหนึ่งไปสู่การเรียนรู้ที่เชื่อมโยงสัมพันธ์กันกว้างขวางยิ่งขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากอินเตอร์เน็ต ซึ่งการเรียนรู้ในลักษณะดังกล่าวจะช่วยส่งเสริมการท างานร่วมกัน และน าความรู้ที่แต่ละคนมีอยู่มารวมกัน แนวคิดดังกล่าว พอสรุปได้ดังนี ้

1. เพื่อให้ผู้เรียนได้สร้างองค์ความรู้ด้วยตนเอง 2. เพื่อให้ผู้เรียนได้พัฒนาศักยภาพด้านการคิดสร้างสรรค์ การคิดแก้ปัญหา และ การคิดขั้นสูง 3. เพื่อให้ผู้เรียนได้มีโอกาสเรียนและท างานร่วมกัน ได้ฝึกภาวะผู้น าและผู้ตาม 4. เพื่อจดัประสบการณ์ตรงให้ผู้เรียนได้น าไปใช้ในการด ารงชีวิต 5. บุคคลที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการจัดท าโครงงาน

บทบาทของผู้ที่เกี่ยวข้องกับโครงงาน 5.1 อาจารย์ผู้สอนวิชาโครงงาน

(1) ให้ค าปรึกษา แนะน า กระตุ้นให้ผู้เรียนคิดหัวข้อโครงงานและวิธีการเขียนโครงงาน

(2) จัดงบประมาณ อุปกรณ์สนับสนุนแต่ละโครงงาน (3) ติดตามความก้าวหน้าในการปฏิบัติงานของผู้เรียนแต่ละสัปดาห์ (4) เป็นกรรมการตรวจสอบโครงงาน (5) รวบรวมผลการประเมินเพ่ือตัดสินความส าเร็จในวิชาโครงงานของนักเรียน (6) ประชาสัมพันธ์หรือจัดนิทรรศการเผยแพร่ผลงานโครงงานไปสู่สาธารณชน และ

สถานประกอบการ 5.2 อาจารย์ที่ปรึกษาโครงงาน

(1) ให้ความรู้ด้านทฤษฎี หลักการ กระบวนการ วิธีการคิด และยุทธศาสตร ์การคิด

(2) ให้ค าแนะน า ชีแ้นะแหล่งข้อมูล แหล่งความรู้ และวิธีการด าเนินงานที่ถูกต้อง (3) ให้ความรู้ ทักษะ และเทคนิคในการท าโครงงาน (4) เป็นที่ปรึกษาโครงงาน (5) เป็นกรรมการสอนโครงงานทั้งหมด ทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ

8

(6) ประสานงานกับอาจารย์ผู้สอนและผู้ที่เกี่ยวข้อง (7) ติดตามผลและประเมินผลวิชาโครงงาน

6. ประเภทของโครงงานคอมพิวเตอร์

ประเภทของโครงงาน แบ่งตามลักษณะของกิจกรรมได้ 4 ประเภท คือ 1. โครงงานพัฒนาสื่อเพื่อการศึกษา 2. โครงงานประเภทการประยุกต์ใช้งาน 3. โครงงานพัฒนาเกม 4. โครงงานพัฒนาเครื่องมือ 5. โครงงานประเภทการทดลองทฤษฎ ี

7. รายละเอียดของโครงงานแต่ละประเภท

7.1 โครงงานพัฒนาสื่อเพื่อการศึกษา ลักษณะเด่นของโครงงานประเภทนี้ คือ เป็นโครงงานที่ใช้คอมพิวเตอร์ในการผลิตสื่อเพื่อการศึกษา โดยการสร้างโปรแกรมบทเรียนหรือหน่วยการเรียน ซึ่งอาจจะต้องมีภาคแบบฝึกหัด บททบทวน และค าถามค าตอบไว้พร้อม ผู้เรียนสามารถเรียนแบบรายบุคคลหรือรายกลุ่มการสอน โดยใช้คอมพิวเตอร์ช่วยสอนนี้ ถือว่าคอมพิวเตอร์เป็นอุปกรณ์การสอน ซึ่งอาจเป็นการพัฒนาบทเรียนแบบออนไลน์ ให้ผู้เรียนเข้ามาศึกษาด้วยตนเองก็ได้ โครงงาน ประเภทนี้สามารถพัฒนาขึ้นเพื่อใช้ประกอบการสอนในวิชาต่างๆ โดยผู้เรียนอาจคัดเลือกเนื้อหาที่เข้าใจยาก มาเป็นหัวข้อในการพัฒนาสื่อเพื่อการศึกษา ตัวอย่างโครงงาน เช่น การเคลื่อนที่แบบโปรเจ็กไตล์ ระบบสุริยจักรวาล ตัวแปรต่างๆ ที่มีผลต่อการช ากิ่งกุหลาบ หลักภาษาไทย และสถานที่ส าคัญของประเทศไทย เป็นต้น

ภาพที่ 1 ตัวอย่างโครงงานพัฒนาสื่อเพื่อการศึกษา

9

โครงงานประเภทการประยุกต์ใช้งาน โครงงานประยุกต์ใช้งานเป็นโครงงานที่ใช้คอมพิวเตอร์ ในการ สร้างผลงานเพื่อประยุกต์ใช้งานจริงในชีวิตประจ าวัน อาทิเช่น ซอฟต์แวร์ส าหรับการออกแบบและตกแต่งภายในอาคาร ซอฟต์แวร์ส าหรับการผสมสี และซอฟต์แวร์ส าหรับการระบุคนร้าย เป็นต้น โครงงานประเภทนี้จะมีการประดิษฐ์ฮาร์ดแวร์ ซอฟต์แวร์ หรืออุปกรณ์ใช้สอยต่างๆ ซึ่งอาจเป็นการคิดสร้างสิ่งของขึ้นใหม่ หรือปรับปรุงเปลี่ยนแปลงของเดิมที่มีอยู่แล้วให้มีประสิทธิภาพสูงขึ้น โครงงานลักษณะนี้จะต้องศึกษาและวิเคราะห์ความต้องการของผู้ใช้ก่อน แล้วน าข้อมูลที่ได้มาใช้ในการออกแบบ และพัฒนาสิ่งของนั้นๆ ต่อจากนั้นต้องมีการทดสอบการท างานหรือทดสอบคุณภาพของสิ่งประดิษฐ์แล้วปรับ ปรุงแก้ไขให้มีความสมบูรณ์ โครงงานประเภทนี้ผู้เรียนต้องใช้ความรู้เกี่ยวกับเครื่องคอมพิวเตอร์ ภาษาโปรแกรม และเครื่องมือต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง

ภาพที่ 2 ตัวอย่างโครงงานประเภทการประยุกต์ใช้งาน

7.3 โครงงานพัฒนาเกม โครงงานประเภทนี้เป็นโครงงานพัฒนาซอฟต์แวร์เกมเพื่อความรู้หรือเพื่อความ

เพลิดเพลิน เกมที่พัฒนาควรจะเป็นเกมที่ไม่รุนแรง เน้นการใช้สมองเพื่อฝึกคิดอย่างมีหลักการ โครงงานประเภทนี้จะมีการออกแบบลักษณะและกฎเกณฑ์การเล่น เพื่อให้น่าสนใจแก่ผู้เล่น พร้อมทั้งให้ความรู้สอดแทรกไปด้วย ผู้พัฒนาควรจะได้ท าการส ารวจและรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับเกมต่างๆ ที่มีอยู่ทั่วไป และน ามาปรับปรุงหรือพัฒนาขึ้นใหม่ เพื่อให้เป็นเกมที่แปลกใหม่ และน่าสนใจแก่ผู้เล่นกลุ่มต่างๆ

10

ภาพที่ 3 ตัวอย่างโครงงานพัฒนาเกม

7.4 โครงงานพัฒนาเครื่องมือ โครงงานประเภทนี้เป็นโครงงานเพื่อพัฒนาเครื่องมือช่วย สร้างงานประยุกต์ต่างๆ

โดยส่วนใหญ่จะอยู่ในรูปซอฟต์แวร์ เช่น ซอฟต์แวร์วาดรูป ซอฟต์แวร์พิมพ์งาน และซอฟต์แวร์ช่วยการมองวัตถุในมุมต่างๆ เป็นต้น ส าหรับซอฟต์แวร์เพื่อการพิมพ์งานนั้นสร้างขึ้นเป็นโปรแกรมประมวลค า ซึ่งจะเป็นเครื่องมือให้เราใช้ในการพิมพ์งานต่างๆบนเครื่องคอมพิวเตอร์ ส่วนซอฟต์แวร์การวาดรูป พัฒนาขึ้นเพื่ออ านวยความสะดวกให้การวาดรูปบนเครื่องคอมพิวเตอร์ให้เป็นไปได้ โดยง่าย ส าหรับซอฟต์แวร์ช่วยการมองวัตถุในมุมต่างๆ ใช้ส าหรับช่วยการออกแบบสิ่งของ อาทิเช่น ผู้ใช้วาดแจกันด้านหน้า และต้องการจะดูว่าด้านบนและด้านข้างเป็นอย่างไร ก็ให้ซอฟต์แวร์ค านวณค่าและภาพที่ควรจะเป็นมาให้ เพื่อพิจารณาและแก้ไขภาพแจกันที่ออกแบบไว้ได้อย่างสะดวก

ภาพที่ 4 ตัวอย่างโครงงานพัฒนาเครื่องมือ

11

7.5 โครงงานประเภทการทดลองทฤษฎี โครงงานประเภทนี้เป็นโครงงานที่ใช้คอมพิวเตอรช์่วยในการ จ าลองการทดลองของสาขา

ต่างๆ ซึ่งเป็นงานที่ไม่สามารถทดลองด้วยสถานการณ์จริงได้ เช่น การจุดระเบิด เป็นต้น และเป็นโครงงานที่ผู้ท าต้องศึกษารวบรวมความรู้ หลักการ ข้อเท็จจริง และแนวคิดต่างๆ อย่างลึกซึ้งในเรื่องที่ต้องการศึกษาแล้วเสนอเป็นแนวคิด แบบจ าลอง หลักการ ซึ่งอาจอยู่ในรูปของสูตร สมการ หรือค าอธิบาย พร้อมทั้งการจ าลองทฤษฏีด้วยคอมพิวเตอร์ให้ออกมาเป็นภาพ ภาพที่ได้ก็จะเปลี่ยนไปตามสูตรหรือสมการนั้น ซึ่งจะท าให้ผู้เรียนมีความเข้าใจได้ดียิ่งขึ้น การท าโครงงานประเภทนี้มีจุดส าคัญอยู่ที่ผู้ท าต้องมีความรู้ในเรื่องนั้นๆ เป็นอย่างดี ตัวอย่างโครงงานจ าลองทฤษฎี เช่น การทดลองเรื่องการไหลของของเหลว การทดลองเรื่องพฤติกรรมของปลาปิรันย่า และการทดลองเรื่องการมองเห็นวัตถุแบบสามมิติ เป็นต้น

ภาพที่ 5 ตัวอย่างโครงงานประเภทการทดลองทฤษฎี

ครุศาสตร์วชิาการ คร้ังที ่ 1 หน้า 34

12

8. ประเภทโครงงานแบ่งตามระดับการให้ค าปรึกษาของครูหรือระดับความคิดเห็นของนักเรียนได้ 3 ประเภท คือ

8.1 โครงงานประเภท Guided project ครูก าหนดปัญหาให้

ครูออกแบบการรวบรวมข้อมูล ก าหนดวิธีท ากิจกรรม นักเรียนปฏิบัติกิจกรรม ตามวิธีที่ก าหนด ทักษะการสังเกต ทักษะการวัด ทักษะการบันทึกผล ทักษะการตี ความหมายข้อมูล

ทักษะการสรุปผล

ภาพที่ 6 โครงงานประเภท Guided project

13

8.2 โครงงานประเภท Less – guided project

ครูและนักเรียนร่วมกันระบุปัญหา ครแูละนักเรียนร่วมกันออกแบบ การรวบรวมข้อมูลเพ่ือหาค าตอบ นักเรียนใช้เคร่ืองมือใน การเก็บรวบรวมข้อมูล ทักษะการสังเกต ทักษะการวัด ทักษะการบันทึกผล ทักษะการตี ความหมายข้อมูล ทักษะการสรุปผล

ภาพที่ 7 โครงงานประเภท Less – guided project

14

8.3 โครงงานประเภท Unguided project นักเรียนระบุปัญหาตามความสนใจ นักเรียนออกแบบการรวบรวม ข้อมูลเพื่อหาค าตอบด้วยตนเอง นักเรียนใช้เคร่ืองมือใน การเก็บรวบรวมข้อมูล ทักษะการสังเกต ทักษะการวัด ทักษะการบันทึกผล ทักษะการตี ความหมายข้อมูล ทักษะการสรุปผล

ภาพที่ 8 โครงงานประเภท Unguided project

9. ขั้นตอนการท าโครงงาน การท าโครงงานเป็นกิจกรรมที่ต่อเนื่องและมีการด าเนินงานหลายขั้นตอน ตั้งแต่เริ่มต้นจนถึงขั้นสุดท้าย อาจสรุปล าดับได้ดังนี ้ 9.1 การคิดและเลือกหัวเรื่อง 9.2 การวางแผน 9.3 การด าเนินงาน 9.4 การเขียนรายงาน

15

9.5 การน าเสนอผลงาน

9.1 การคิดและเลือกหัวเรื่อง ผู้เรียนจะต้องคิดและเลือกหัวเรื่องของโครงงานด้วยตนเองว่าอยากจะศึกษาอะไร ท าไมจึงอยากศึกษา หัวเรือ่งของโครงงานมักจะได้มาจากปัญหา ค าถาม หรือความอยากรู้อยากเห็นเกี่ยวกับเรื่องต่างๆ ของผู้เรียนเอง หัวเรื่องของโครงงานควรเฉพาะเจาะจงและชัดเจน เมื่อใครได้อ่านชื่อเรื่องแล้ว ควรเข้าใจและรู้เรื่องว่า โครงงานนี้ท าอะไร การก าหนดหัวเรื่องของโครงงานนั้น มีแหล่งที่จะช่วยกระตุ้นให้เกิดความคิดและสนใจ จากหลายแหล่งด้วยกัน เช่น จากการอ่านหนังสือ เอกสาร บทความ การไปเยี่ยมชมสถานที่ต่างๆ การฟังบรรยายทางวิชาการ การเข้าชมนิทรรศการ หรืองานประกวดโครงงานทางวิทยาศาสตร์ การสนทนากับบุคลต่างๆ หรือจากการสังเกตปรากฏการณ์ต่างๆ รอบตัว เป็นต้น นอกจากนี้ควรค านึงถึงในเรื่องต่อไปน้ี

ความเหมาะสมของระดับความรู้ ความสามารถของผู้เรียน

วัสดุ อุปกรณ์ ที่ใช้

งบประมาณ

ระยะเวลา

ความปลอดภัย

แหล่งความรู ้

9.2 การวางแผน การวางแผนการท าโครงงาน จะรวมถึงการเขียนเค้าโครงของโครงงาน ซึ่งต้องมีการวางแผนไว้ล่วงหน้า เพื่อให้การด าเนินการเป็นไปอย่างรัดกุมและรอบคอบ ไม่สับสน แล้วน าเสนอต่อผู้สอน หรือครูที่ปรึกษา เพื่อขอความเห็นชอบก่อนด าเนินการขั้นต่อไป การเขียนเค้าโครงของโครงงาน โดยทั่วไปเขียนเพื่อแสดงแนวคิด แผนงานและขั้นตอนการท าโครงงาน ซึ่งประกอบด้วยรายละเอียด ดังนี ้

(1) ชื่อโครงงาน ควรเป็นข้อความที่กะทัดรัด ชัดเจน สื่อความหมายได้ตรง

(2) ชื่อผู้ท าโครงงาน/ช้ัน/ปีการศึกษา (3) ชื่อที่ปรึกษาโครงงาน (4) หลักการและเหตุผลของโครงงาน เป็นการอธิบายว่าเหตใุดจึงเลือกท า

โครงงานเรื่องนี้ มีความส าคัญอย่างไร มีหลักการหรือทฤษฎีอะไรที่เกี่ยวข้อง เรื่องที่ท าเป็นเรื่องใหม่หรือมีผู้อื่นได้ศึกษา ค้นคว้าเรื่องนี้ไว้


16

บ้างแล้ว ถ้ามีได้ผลเป็นอย่างไร เรื่องที่ท าได้ขยายเพิ่มเติมปรับปรุงจากเรื่องที่ผู้อื่นท าไว้อย่างไร หรือเป็นการท าซ้ าเพ่ือตรวจสอบผล

(5) จุดมุ่งหมาย/วัตถุประสงค์ ควรมีความเฉพาะเจาะจงและสามารถวัดได้ เป็นการบอกขอบเขตของงานที่จะท าได้ชัดเจนขึน้ (6) สมมติฐานของการศึกษาค้นคว้า (ถ้ามี) สมมติฐานเป็นค าตอบ หรือค าอธิบายที่คาดไว้ล่วงหน้า ซึ่งอาจจะถูกหรือไม่ก็ได้ การเขียนสมมติฐานควรมีเหตุมีผลมีทฤษฎี หรือหลักการรองรับ และที่ส าคัญคือเป็นข้อความที่มองเห็นแนวทางในการด าเนินการทดสอบได้ นอกจากนี้ควรมีความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรอิสระและตัวแปรตามด้วย (7) วิธีด าเนินงาน/ขั้นตอนการด าเนินงาน จะต้องอธิบายว่าจะออกแบบการทดลองอะไร อย่างไร จะเก็บข้อมูลอะไรบ้าง รวมทั้งระบุวัสดุอุปกรณ์ที่จ าเป็นต้องใช้มีอะไรบ้าง (8) แผนปฏิบัติงาน อธิบายเกี่ยวกับก าหนดเวลาตั้งแต่เริ่มต้นจนเสร็จสิ้นการด าเนินงานในแต่ละขั้นตอน (9) ผลที่คาดว่าจะได้รับ (10) เอกสารอ้างอิง

9.3 การด าเนินงาน เมื่อที่ปรึกษาโครงงานให้ความเห็นชอบเค้าโครงของโครงงานแล้ว ต่อไปก็เป็นขั้นลงมือปฏิบัติงานตามขั้นตอนที่ได้ระบุไว้ ผู้เรียนต้องพยายามท าตามแผนงานที่วางไว้ เตรียมวัสดุอุปกรณ์และสถานที่ให้พร้อม ปฏิบัติงานด้วยความละเอียดรอบคอบ ค านึงถึงความประหยัดและปลอดภัยในการท างาน ตลอดจนการบันทึกข้อมูลต่างๆ ว่าได้ท าอะไรไปบ้าง ได้ผลอย่างไร มีปัญหาและข้อคิดเห็นอย่างไร พยายามบันทึกให้เป็นระเบียบและครบถ้วน 9.4 การเขียนรายงาน การเขียนรายงานเกี่ยวกับโครงงาน เป็นวิธีสื่อความหมายวิธีหนึ่งที่จะให้ผู้อื่นได้เข้าใจถึงแนวคิด วิธีการด าเนินงาน ผลที่ได้ ตลอดจนข้อสรุปและข้อเสนอแนะต่างๆ เกี่ยวกับโครงงานนั้น การเขียนโครงงานควรใช้ภาษาที่อ่านแล้วเข้าใจง่าย ชัดเจนและครอบคลุมประเด็นส าคัญๆ ทั้งหมดของโครงงาน


17

9.5 การน าเสนอผลงาน การน าเสนอผลงานเป็นขั้นตอนสุดท้ายของการท าโครงงาน เป็นวิธีการที่จะท าให้ผู้อื่นได้รับรู้และเข้าใจถึงผลงานนั้น การน าเสนอผลงานอาจท าได้หลายรูปแบบขึ้นอยู่กับความเหมาะสมกับประเภทของโครงงาน เนื้อหา เวลา ระดับของผู้เรียน เช่น การแสดงบทบาทสมมติ การเล่าเรื่อง การเขียนรายงาน สถานการณ์จ าลอง การสาธิต การจัดนิทรรศการ ซึ่งอาจจะมีทั้งการจัดแสดงและการอธิบายด้วยค าพูด หรือการรายงานปากเปล่า การบรรยาย การใช้ CAI (Computer Assisted Instruction) การใช้ Multimedia Computer/ Homepage แต่สิ่งที่ส าคัญคือ ผลงานที่จัดแสดงต้องดึงดูดความสนใจของผู้ชม มีความชัดเจน เข้าใจง่าย และมีความถูกต้องของเนื้อหา 10. การประเมินผลโครงงาน การประเมินผลเป็นหัวใจของการเรียนการสอน ที่สะท้อนสภาพความส าเร็จของการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ผู้สอนและผู้เรียนร่วมกันประเมินผลว่ากิจกรรมที่ท าไปนั้นบรรลุตามจุดประสงค์ที่ก าหนดไว้หรือไม่ อย่างไร ปัญหาและอุปสรรคที่พบคืออะไรบ้าง ได้ใช้วิธีการแก้ไขอย่างไร ผู้เรียนได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการท าโครงงานนี ้ 10.1 ผู้ประเมินโครงงาน อาจด าเนินการด้วยบุคคล ต่อไปนี้ (1) ผู้เรียนประเมินตนเอง (2) เพื่อนช่วยประเมิน (3) ผู้สอนหรือครูที่ปรึกษาประเมิน (4) ผู้ปกครองประเมิน (5) บุคคลอื่น ๆ ที่สนใจและมีส่วนเกี่ยวข้อง (1) ผู้เรียนประเมินตนเอง จะแสดงออกให้เห็นว่า ผู้เรียนเจ้าของโครงงาน ซึ่งอาจเป็นรายบุคคล หรือกลุ่มท างาน มีความพึงพอใจต่อขั้นตอนของกิจกรรมแต่ละขั้นตอนที่ได้ก าหนด หรือร่วมกันก าหนดขึ้นเองเพียงใด มีหัวข้อกิจกรรมใดที่ยังขาดตกบกพร่อง จะต้องเพิ่มเติมในส่วนใดบ้าง ความละเอียด รัดกุม ในแต่ละขั้นเป็นอย่างไร (2) ผู้ประเมินซึ่งเป็นเพื่อนร่วมชั้น อาจให้ข้อคิดเห็นสะท้อนภาพเพิ่มเติม เช่น ในระดับชั้นประถมศึกษา เพื่อนอาจให้ความเห็นไปในเรื่องของการเรียน การใช้ตัวสะกด การันต์ วรรคตอน ซึ่งเน้นไปในด้านภาษา ระดับชั้นมัธยมศึกษา การประเมินโครงงาน อาจเริ่มขยายขอบเขตจากด้านการใช้ภาษา ออกไปถึงการแสดงความสัมพันธ์ระหว่างการต้ังช่ือโครงงานกับ


18

จุดประสงค์ของโครงงาน และตามความเข้าใจของผู้ประเมนิ เสนอแนะวิธีการศึกษาของผู้ประเมินเพื่อการพิจารณาการจัดรูปเล่มเพื่อการน าเสนอโครงงาน ฯลฯ (3) ผู้ประเมินซึ่งเป็นผู้สอน หรือครูที่ปรึกษา อาจให้ค าแนะน าเพิ่มเติมได้ในเรื่องวิธีการอื่นที่ใช้ในการศึกษาหาค าตอบ ความสัมพันธ์ของวิชาตามหัวเรื่องที่ศึกษากับวิชาอื่น ข้อค้นพบที่ผู้เรียนได้จากโครงงาน การน าค าตอบของการศึกษาที่ได้ไปใช้ประโยชน์ การน าข้อค้นพบที่ต่างไปจากเป้าหมายของการศึกษาไปใช้ประโยชน์หรอืขยายผลการศึกษาเป็นโครงงานใหม่ ฯลฯ (4) ผู้ประเมินที่เป็นพ่อ แม่ ผู้ปกครอง จะได้รับทราบถึงความสามารถ ความถนัดทางการเรียนของลูกหรือเด็กในความปกครอง ความรู้สึก ความต้องการของเด็กผู้ท าโครงงาน ท าให้สามารถปรับตัวปรับใจเพื่อการสนับสนุนทั้งด้านการเงิน ก าลังใจ ให้โอกาส ให้เวลาร่วมกิจกรรมตามความสนใจของเด็ก ชี้แนะอุปสรรค ปัญหาเบื้องต้นที่อาจเกิดขึ้นระหว่างการปฏิบัติกิจกรรมขั้นต่างๆ ของโครงงาน ข้อเสนอแนะส าหรับการท าโครงงานครั้งต่อไป 11. ตัวอย่างเครื่องมือที่ใช้ในการประเมิน เพื่อความสะดวก ผู้ประเมินอาจจะสร้างแบบประเมินเป็น 2 ตอน ดังนี้ ตอนที่ 1 ความส าคัญของการจัดท าโครงงานเป็นแบบตรวจค าตอบ (Check – list) ตอนที่ 2 เนื้อหาของโครงงานและการน าเสนอโครงงาน เป็นแบบมาตราส่วนประเมินค่า (Rating scale)

แบบประเมินโครงงาน ตอนที่ 1 ความส าคัญของการจัดท าโครงงาน จงท าเครื่องหมาย ลงใน ตามความคิดเห็นของท่าน 1. โครงงานทีจ่ัดท าเป็น งานเดี่ยว งานกลุ่ม 2. การริเริม่โครงงาน ผู้เรียนริเริ่มเอง ผู้สอนช่วยแนะแนวทาง 3. การพัฒนาตนเอง ม ี ไมม่ ี4. การพัฒนางาน ม ี ไมม่ ี5. ความเกี่ยวพันกับเนื้อหา ในบทเรียน สอดคล้อง ไมส่อดคล้อง 6. ประโยชน์ในชีวิตจริง ม ี ไมม่ ี


19

ตอนที่ 2 เนื้อหาของโครงงาน และการน าเสนอโครงงาน จงท าเครื่องหมาย ลงในช่องตรงข้อความที่ท่านเห็นด้วยที่สุด

ข้อความ ระดับความคิดเห็น

มากที่สุด

มาก ปานกลาง

น้อย น้อยที่สุด

เนื้อหาของโครงงาน 1. ความถูกต้อง 2. ความเหมาะสมในการใช้แนวคิด 3. เลือกใช้ข้อมูลข่าวสารเหมาะสม ตรงประเด็น

4. มีการสรุปที่ชัดเจน 5. มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค ์ กระบวนการท างาน 6. มีการวางแผนอย่างเป็นระบบ 7. มีการด าเนินงานตามแผน 8. มีการประเมินและปรับปรุงการ ด าเนินงาน

การน าเสนอโครงงาน 9. การรายงานสามารถสื่อความหมาย ได้ชัดเจน

10. ความสมบูรณ์ของข้อมูล 11. ความเหมาะสมของรูปแบบ 12. ข้อสรุปของโครงงานบรรล ุ จุดประสงค์ที่ตั้งไว ้

12. แนวทางการประเมินผล การประเมินผลโครงงานควรใช้ การประเมินผลตามสภาพที่แท้จริ ง (Authentic Assessment) ซึ่งมีลักษณะดังน้ี

(1) ท าไปพร้อมๆ กับการเรียนรู้ของผู้เรียน

20

(2) ยึดพฤติกรรมของผู้เรียนที่แสดงออกเป็นส าคัญ (3) เน้นการพัฒนาตนและการประเมินตนเอง (4) ให้ความส าคัญในการพัฒนาจุดเด่นของผู้เรียน (5) มีการเก็บข้อมูลระหว่างปฏิบัติได้ทุกบริบท (Context) ทั้งที่บ้าน โรงเรียนและชุมชน (6) อยู่บนพื้นฐานของเหตุการณ์ในชีวิตจริง เอื้อต่อการเชื่อมโยงการเรียนรู้สู่ชีวิตจริง

(7) เน้นคุณภาพของผลงาน ซึ่งเป็นผลจากการบูรณาการความรู้สู่ความสามารถของผู้เรียน (8) เน้นการวัดความสามารถในการคิดระดับสูง เช่น ใช้ข้อมูลในการสังเคราะห์ อธิบาย สรุปเป็นกฎทั่วไป ตั้งสมมติฐาน สรุปและแปลผล เป็นต้น (9) วัดปฏิสัมพันธ์เชิงบวก มีการชื่นชม ส่งเสริมให้ผู้เรียนมีความสุข สนุกสนาน ไม่เครียด (10) สนับสนุนการมีสว่นร่วม และรับผิดชอบร่วมกัน 13. วิธีการประเมินผล 1. การสังเกต เป็นวิธีประเมินพฤติกรรมที่สามารถท าได้ทุกเวลาและสถานการณ์ ทั้งแบบมีและไม่มีเครื่องมือในการสังเกต 2. การสัมภาษณ์ การสอบถาม อาจมีลักษณะเป็นทางการ หรือสัมภาษณ์ สอบถาม ขณะปฏิบัติโครงงานก็ได ้ 3. วัดความรู้ ความสามารถ (Authentic Test) ควรเป็นแบบสอบถามแบบปลายเปิดเพื่อดูความเชื่อมโยงระหว่างความรู้ความเข้าใจเดิมกับสิ่งที่ได้เพิ่มเติมจากประสบการณ์ในการปฏิบัติโครงงาน ลักษณะส าคัญของแบบทดสอบ

(1) ครอบคลุมสิ่งที่ต้องการวัด (2) เป็นค าถามที่เกี่ยวข้องกับการท าโครงงาน (3) เชื่อมโยง บูรณาการความรู้ ความสามารถ ได้หลายด้าน และใช้ความคิดที่ลึกซึ้งขึ้นตาม

วัย (4) มีเกณฑ์การให้คะแนนตามความสมบูรณ์ของพฤติกรรม (5) เปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้คิดและเขียนค าตอบเอง 4. การรายงาน เป็นการเขียนรายงาน หรือบอกขั้น หรือประสบการณ์ในการท าโครงงาน

เพื่อให้ผู้เรียนได้ประเมินตนเองจากการที่ได้พูด หรือเขียนบรรยายสะท้อนความรู้ ความเข้าใจ ความรู้สึกนึกคิดตามแนวทางการเรียนรู้ที่ผ่านประสบการณ์ขณะปฏิบัติกิจกรรมตามโครงงาน

5. แฟ้มผลงาน (Portfolio) เป็นการเก็บรวบรวมผลงานที่มีความโดดเด่น ในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง ที่เลือกรวบรวมไว้อย่างเป็นระบบ เพื่อแสดงถึงความรู้ ความเข้าใจ ความสนใจ


21

ความถนัด ทักษะ ความสามารถ อันแสดงออกถึงพัฒนาการความก้าวหน้า ความส าเร็จในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง หรือในหลายๆ เรื่อง หรือจะเป็นการเก็บผลการประเมินการปฏิบัติโครงงานในวิธีที่ 1 – 4 ด้วยก็ได้ ทั้งนี้เพื่อเป็นการติดตามพัฒนาการเรียนรู้ของผู้เรียนได้อย่างต่อเนื่อง

14. ลักษณะของแฟ้มผลงานดีเด่นส าหรับโครงงาน แฟ้มโครงงานควรมีลักษณะเป็นบทความที่แสดงออกถึงการมีขั้นตอนในการท างานโครงงาน ความพยายามในการแก้ปัญหา หรือการศึกษาส่วนบุคคล ภายในแฟ้มโครงงานอาจประกอบด้วย เป้าหมาย วัตถุประสงค์ ยุทธวิธีในการปฏิบัติโครงงาน ภาพถ่ายของกระบวนการท างานขั้นตอนต่างๆ การแก้ปัญหาในการด าเนินงาน การผลิตตามโครงงาน บันทึกผลการท างาน บันทึกความคิดเห็น ความรู้สึกส่วนตัวหรือของกลุ่ม ต่อโครงงานและบันทึกผลการประเมินผลโครงงาน

15. ประโยชน์ของโครงงาน 1. กิจกรรมโครงงานเหมาะกับการศึกษาในยุคข้อมูลข่าวสาร 2. เป็นกิจกรรมที่ตอบสนองความต้องการของผู้เรียนได้เต็มที่ 3. เกิดความรู้จริง ซึ่งได้จากการเรียนรู้ด้วยตนเองโดยการทดลอง ปฏิบัติค้นคว้า 4. สามารถใช้ความรู้ได้หลายด้าน (หลายมิติ) 5. เกิดปัญญาเช่ือมโยงความรู้ต่างๆ เข้าด้วยกัน 6. ฝึกให้ผู้เรียนเป็นคนคิดเป็น ท าเป็น แก้ปัญหาเป็น 7. ผู้เรียนได้พัฒนาความคิดสร้างสรรค์ และเกิดความภูมิใจที่ท างานส าเร็จ 8. ผู้เรียนเกิดความสนุกสนานจากการเรียนรู้ 9. ช่วยสนบัสนุนให้ผู้เรียนเป็นนักค้นคว้า 16. ตัวอย่างเค้าโครงของโครงงาน - ชื่อโครงงาน................................................................................. - ชื่อผู้จัดท าโครงงาน/คณะท างาน................................................. - ระดับการศึกษา.............................ชั้น......................................... - อาจารย์ที่ปรึกษา......................................................................... - ปีการศึกษา..................................................................................

1) แนวคิด ที่มา และความส าคัญที่ต้องการศึกษา .................................................................................................... 2) หลักการ ทฤษฎี หรือเนื้อหาที่เกี่ยวข้อง (ว่ามีใครท าอะไรไว้บ้าง)

22

................................................................................................... 3) จุดมุ่งหมายของการทดลอง .................................................................................................. 4) สมมติฐานที่ก าหนด ................................................................................................... 5) วิธีด าเนินการทดลอง ................................................................................................... 6) งบประมาณที่ใช้ในการทดลอง (ถ้ามี) ................................................................................................... 7) ประโยชน์ที่จะได้รับ ................................................................................................... 8) ชื่อเอกสารอ้างอิง ...................................................................................................

17. ตัวอย่างโครงงาน ชื่อโครงงาน : การแก้ปัญหามลภาวะทางอากาศด้วยมือเรา ชื่อผู้ท าโครงงาน :

ด.ช.ภูสิทธิ์ ใจด ีด.ญ.พิมพ์ชนก มาลารตัน ์ด.ญ.มาศินี ด้วงขจาย

ระดับชั้น : มัธยมศึกษาตอนต้น ชื่อครูที่ปรึกษา :

ดร.จิต นวนแก้ว อาจารย์นิตยา ทวีกิจการ อาจารย์ณรัตน์ อรชร

โรงเรียนกัลยาณี ศรีธรรมราช อ าเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช ปี พ.ศ.2551 ที่มาของโครงงาน

ไขมันอุดตันตามท่อระบายน้ า ก็มีส่วนก่อให้เกิดภาวะโลกร้อน เราจึงน าการ เรียนรู้ที่ได้มาแก้ปัญหาต่าง ๆ เกี่ยวกับไขมันตามท่อระบายน้ า


23

จุดมุ่งหมาย เพื่อแก้ปัญหาภาวะโลกร้อน สมมติฐาน การแก้ปัญหาไขมันตามท่อระบายน้ า จะมีผลดีที่สุดส าหรับภาวะโลกร้อน วิธีด าเนินงาน

- ปรึกษาวางแผนการแก้ปัญหาไขมันตามท่อ - เริ่มการรณรงค์กับบุคลในสังคม - จัดหาอุปกรณ์ต่าง ๆ - ลงมือร่วมกันขัดถูท่อระบายน้ าในครัวเรือนและที่ชุมชน - ท าแบบนี้ทุกอาทิตย ์- สังเกตผลโครงงาน - รายงาน - สรุป

ประโยชน์โครงงาน - ลดภาวะโลกร้อนได ้- สร้างความมีระเบียบในครัวเรือน - เพิ่มความสามัคคี

เอกสารอ้างอิง www.ipst.ac.th


24

กรอบแนวคิดในการวิจัย

การจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน รายวิชาคอมพิวเตอร ์

ขั้นตอนที ่1 การคิดและเลือกหัวข้อเรื่องการตั้งชื่อโครงงาน

ขั้นตอนที ่2 การออกแบบการท าโครงงาน

ขั้นตอนที ่3 การลงมือท าโครงงาน ขั้นตอนที ่4 การเขียนรายงานโครงงาน ขั้นตอนที ่5 การน าเสนอผลงาน

ขั้นตอนที ่6 การวัดผลประเมินผล

คุณภาพของโครงงานคอมพิวเตอร์

ความพึงพอใจของนักเรียนต่อการเรียนการสอนแบบโครงงาน

บทที่ 3

วิธีการวิจัย

ในการวิจัยครั้งนี้ ผู้วิจัยได้ศึกษาผลการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน วิชาการเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา โดยมีรายละเอียดเกี่ยวกับการด าเนินการวิจัยซึ่งแสดงไว้ในหัวข้อต่อไปนี ้

1. การก าหนดประชากร และกลุ่มตัวอย่าง 2. เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย 3. การด าเนินการทดลองและเก็บรวบรวมข้อมูล 4. การจัดกระท าและวิเคราะห์ข้อมูล

การก าหนดประชากร และกลุ่มตัวอย่าง

ประชากร ประชากรเป็นนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา อ าเภอล าลูกกา จังหวัดปทุมธานี ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2555 จ านวน 6 ห้องเรียน ได้แก่นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5/1, 5/2, 5/3, 5/4, 5/5 และ 5/6 รวมนักเรียนทั้งหมด 258 คน โดยทั้ง 6 ห้องเรียนมีลักษณะหรือระดับของความรู้ความสามารถในรายวิชาคอมพิวเตอร์ใกล้เคียงกัน กลุ่มตัวอย่าง กลุ่มตัวอย่างเป็นนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา อ าเภอล าลูกกา จังหวัดปทุมธานี ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2555 จ านวน 1 ห้องเรียน ซึ่งประชากรทั้ง 6 ห้องเรียนที่ก าหนดไว้มีลักษณะหรือระดับของความรู้ความสามารถในรายวิชา

26

คอมพิวเตอร์ใกล้เคียงกัน ผู้วิจัยจึงใช้วิธีการสุ่มแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling) ได้นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5/2 จ านวน 43 คน

เครื่องมือทีใ่ช้ในการวิจัย เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาวิจัยครั้งนี้ มีดังน้ี 1. แผนการจัดการเรียนรู้วิชาการเขียนโปรแกรมขั้นสูง จ านวน 40 ชั่วโมง 2. แบบประเมินโครงงานคอมพิวเตอร ์ 3. แบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน การสร้างเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย

1. การสร้างแผนการจัดการเรียนรู้วิชาการเขียนโปรแกรมขั้นสูง จ านวน 40 ชั่วโมง การสร้างแผนการจัดการเรียนรู้วิชาการสร้างงานสื่อผสม เรื่องคอมพิวเตอร์และอินเทอร์เน็ต จ านวน 8 ชั่วโมง ในการก าหนดวัตถุประสงค์การเรียนการสอนแต่ละชั่วโมง เป็นไปตามตัวชี้วัดของหลักสูตรสถานศึกษาโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา และสอดคล้องกับหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551 โดยใช้กิจกรรมการเรียนการสอนแบบโครงงาน ซึ่งมีขั้นตอนการสร้างดังนี ้ 1. ศึกษาหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551 และหลักสูตรสถานศึกษา 2. ศึกษาแนวคิดและกระบวนการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน ตามขั้นตอนดังนี ้ 2.1 การคิดและเลือกหัวเรื่อง 2.2 การวางแผน 2.3 การด าเนินงาน 2.4 การเขียนรายงาน 2.5 การน าเสนอผลงาน

27

3. ก าหนดเนื้อหา ศึกษาหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานปี พ.ศ. 2551 หลักสูตรสถานศึกษา ตัวชี้วัด แบบเรียน คู่มือครู และอุปกรณ์ประกอบการเรียนการสอนวิชาการเขียนโปรแกรมขั้นสูง ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ดังนี ้ หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 การใช้งานโปรแกรม Microsoft Visual Studio เบื้องต้น หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 การพัฒนาโปรแกรมโดยใช้ฟังก์ชันพ้ืนฐาน หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 การพัฒนาโปรแกรมที่มีการค านวณทางคณิตศาสตร ์ หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 เทคนิคและฟังก์ชันเพิ่มเติมในการพัฒนาโปรแกรม หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 โครงงานคอมพิวเตอร ์ 4. สร้างแผนการจัดการเรียนรู้ที่มีความสอดคล้องกับแนวทางของการเรียนรู้ แบบโครงงาน เหมาะกับลักษณะและสภาพของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โดยมีโครงสร้างของแผนการจัดการเรียนรู้ดังนี ้

5. น าแผนการจัดการเรียนรู้เสนอต่อหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียน รองผู้อ านวยการกลุ่มบริหารวิชาการ และผู้อ านวยการ ในการตรวจสอบความเหมาะสมของแผนการจัดการเรียน และขออนุมัติการใช้แผนการจัดการเรียนรู ้ 2. การสร้างแบบประเมินโครงงานคอมพิวเตอร์ มีขั้นตอนในการสร้าง ดังต่อไปนี ้ 1. ศึกษาเอกสารที่ เกี่ยวข้องกับทฤษฎีการประเมิน และการประเมินโครงงานคอมพิวเตอร ์การสร้างแบบประเมินแบบมาตราส่วนประมาณค่า (Rating Scales) และเกณฑ์การให้คะแนนแบบรูบริค 2. ก าหนดค าชี้แจง จุดประสงค์ และก าหนดประเด็นในการประเมินให้สอดคล้องกับจุดประสงค์ และทักษะ ความสามารถในการพัฒนาโครงงานคอมพิวเตอร์

28

3. สร้างแบบประเมินโครงงานคอมพิวเตอร์ โดยเป็นเกณฑ์ที่มี 5 ระดับ ดังนี ้ ระดับ 1 หมายถึง ต้องปรับปรุง ระดับ 2 หมายถึง พอใช ้ ระดับ 3 หมายถึง ปานกลาง ระดับ 4 หมายถึง ด ี ระดับ 5 หมายถึง ดีมาก 4. น าแบบประเมินไปจัดพิมพ์ และน าไปใช้ในการประเมินโครงงานคอมพิวเตอร์

3. การสร้างแบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ที่มีต่อการ

จัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน มีขั้นตอนในการสร้างและพัฒนา ดังต่อไปนี ้

1. ศึกษาเอกสารที่เกี่ยวกับการสร้างแบบสอบถามในด้านทฤษฎีและวิธีการสร้าง 2. ก าหนดค าชี้แจง จุดประสงค์ และก าหนดหัวข้อที่จะถามให้สอดคล้องกับจุดประสงค ์ 3. สร้างแบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ที่มีต่อการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน เป็นแบบมาตราส่วนประมาณค่า (Rating Scales) 5 ระดับ โดยก าหนดระดับความพึงพอใจ ดังนี ้ ระดับ 5 หมายถึง มีความพึงพอใจมากที่สุด ระดับ 4 หมายถึง มีความพึงพอใจมาก

29

ระดับ 3 หมายถึง มีความพึงพอใจปานกลาง ระดับ 2 หมายถึง มีความพึงพอใจน้อย ระดับ 1 หมายถึง มีความพึงพอใจน้อยที่สุด 4. น าแบบสอบถามมาจัดพิมพ์และน ามาใช้ในการสอบถามความพึงพอใจ

การด าเนินการทดลองและเก็บรวบรวมขอ้มูล การศึกษาค้นคว้าครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทดลอง ซึ่งด าเนินการทดลองตามแบบการทดลองPosttest – Only - Design ซึ่งมีรูปแบบการวิจัยดังนี้

แบบแผนการวิจัย

ก่อนเรียน ทดลอง หลังเรียน O X1 T1

สัญลักษณ์ที่ใช้ในการทดลอง T1 แทน การประเมินหลังการทดลอง X1 แทน การสอนแบบโครงงาน ผู้วิจัยได้เก็บรวบรวมข้อมูลตามล าดับขั้นตอนดังนี ้

1. ชี้แจงให้นักเรียนทราบถึงรายละเอียด ขั้นตอน พร้อมทั้งข้อตกลงในการด าเนินการทดลองในครั้งนี ้

2. ด าเนินการทดลองโดยผู้วิจัยเป็นผู้สอนด้วยตนเอง โดยท าการสอนตามกระบวนการสอนแบบโครงงาน วิชาการเขียนโปรแกรมขั้นสูง ตามแผนการจัดการเรียนรู้ที่สร้างขึ้น

30

3. ระหว่างด าเนินการทดลอง ผู้วิจัยท าการแนะน าการจัดท าโครงการ การให้นักเรียนศึกษาความสนใจของตนเองในการพัฒนาโปรแกรม และเรียนรู้วิธีการพัฒนาโปรแกรมจากง่ายไประดับยาก

4. หลังจากเสร็จสิ้นการเรียนการสอน ได้มอบหมายให้นักเรียนแบ่งกลุ่มและจัดท าโครงงาน

คอมพิวเตอร์ ตามกรอบที่ผู้วิจัยเป็นผู้ก าหนด 5. ให้นักเรียนท าแบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการเรียนการสอนแบบ

โครงงาน 6. น าข้อมูลที่ได้ไปท าการวิเคราะห์ สรุป

การจัดกระท าและวิเคราะหข์้อมูล

ผู้วิจัยวิเคราะห์ข้อมูลที่ได้จากการด าเนินการทดลองดังนี ้ 1. ข้อมูลที่ได้จากการประเมินโครงงาน น ามาหาค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และท าไป

เทียบกับเกณฑ์ที่ก าหนด เพื่อหาคุณภาพของโครงงานคอมพิวเตอร ์

2. ข้อมูลที่ได้จากการสอบถามความพึงพอใจ ผู้วิจัยท าการตรวจสอบข้อมูล ในด้านความสมบูรณ์ ความเป็นไปได้ของข้อมูล จากนั้นน ามาหาค่าความถี่ ร้อยละและแปลความหมาย

บทที่ 4

ผลการวิจัยและข้อวิจารณ ์

ผลการวิจัย

งานวิจัยนี้มุ่งศึกษาผลการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน วิชาการเขียนโปรแกรมขั้นสูง ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา โดยมีวัตถุประสงค์ของการวิจัย คือ

1. เพื่อศึกษาผลการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน รายวิชาการเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ ระดับช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา 2. เพื่อศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนต่อการเรียนโดยใช้กระบวนการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน

ผู้วิจัยขอน าเสนอผลการวิจัยตามล าดับ ดังนี ้ ตอนที่ 1 ผลการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน รายวิชาการเขียนโปรแกรม

คอมพิวเตอร์ ระดับช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา ตอนที่ 2 ความพึงพอใจของนักเรียนต่อการเรียนโดยใช้กระบวนการจัดการเรียนการสอน

แบบโครงงาน

ตอนที่ 1 ผลการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน รายวิชาการเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา การด าเนินการวิจัยเพื่อศึกษาผลการประเมินโครงงานคอมพิวเตอร์ของนักเรียนที่เรียนโดยใช้วิธีสอนแบบโครงงาน ผู้วิจัยได้ท าการประเมินโครงงานของนักเรียนในรายวิชาการเขียนโปรแกรมขั้นสูง ระดับมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา จ านวน 43 คน โดยมีผลการประเมินดังนี ้

32

ตารางที่ 1 ผลการประเมินโครงงานคอมพิวเตอร ์

เลขที ่ คะแนนประเมนิ แปลความหมาย 1 20 ดีมาก 2 15 ดี 3 17 ดี 4 15 ดี 5 17 ดี 6 18 ดีมาก 7 17 ดี 8 18 ดีมาก 9 16 ดี 10 20 ดีมาก 11 20 ดีมาก 12 19 ดีมาก 13 20 ดีมาก 14 17 ดี 15 16 ดี 16 16 ดี 17 20 ดีมาก 18 20 ดีมาก 19 20 ดีมาก 20 18 ดีมาก 21 20 ดีมาก 22 18 ดีมาก 23 17 ดี 24 16 ดี 25 15 ดี 26 16 ดี 27 19 ดีมาก 28 16 ดี

33

เลขที ่ คะแนนประเมนิ แปลความหมาย 29 20 ดีมาก 30 18 ดีมาก 31 16 ดี 32 16 ดี 33 15 ดี 34 16 ดี 35 17 ดี 36 18 ดีมาก 37 15 ดี 38 18 ดีมาก 39 17 ดี 40 16 ดี 41 16 ดี 42 19 ดีมาก 43 17 ดี

ค่าเฉลี่ย 17.44 ดี

จากตารางที่ 1 ผลการประเมินโครงงานคอมพิวเตอร์ พบว่า นักเรียนมีคะแนนประเมินต่ าสุดเท่ากับ 15 คะแนน และคะแนนประเมินสูงสุดคือ 20 คะแนน มีคะแนนเฉลี่ยเท่ากับ 17.44 สรุปผลการประเมินโดยภาพรวมปรากฏว่านักเรียนส่วนใหญ่สามารถพัฒนาและสร้างโครงงานคอมพิวเตอร์ได้ในระดับด ี ตอนที่ 2 ความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน

หลังจากที่ผู้วิจัยได้จัดการเรียนการสอนวิชาการเขียนโปรแกรมขั้นสูงเสร็จสิ้นแล้ว ในชั่วโมง

สุดท้ายของการจัดการเรียนการสอน ผู้วิจัยได้ให้ผู้เรียนท าแบบสอบถามความพึงพอใจที่มีต่อการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน โดยมีผลการวิเคราะห์แบบสอบถามความพึงพอใจ ดังนี ้

34

ตารางที่ 2 ความถี่และร้อยละของความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน

ประเดน็ ระดับความพึงพอใจ

มากที่สุด มาก ปานกลาง น้อย น้อยที่สุด 1. การสอนด้วยวิธีนี้ท าให้นักเรียนได้รับความรู้เพิ่มมากขึ้น

6 (13.95)

33 (76.74)

3 (6.98)

1 (2.33)

-

2. การสอนด้วยวิธีนี้ท าให้นักเรียนมีความสุขกับการเรียน

12 (27.91)

20 (46.51)

11 (25.58)

- -

3. การสอนด้วยวิธีนี้ท าให้นักเรียนสามารถใช้เครื่องมือหรือโปรแกรมค อ ม พิ ว เ ต อ ร์ พั ฒ น า โ ค ร ง ง า นคอมพิวเตอร์ได ้

9 (20.93)

15 (34.88)

15 (34.88)

4 (9.30)

-

4. การสอนด้วยวิธีนี้ท าให้นักเรียนก้าวทันกับเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงไปได้มากขึ้น

20 (46.51)

13 (30.23)

10 (23.26)

- -

5. การสอนด้วยวิธีนี้ท าให้นักเรียนรู้จักเทคโนโลยีใหม่ๆ มากขึ้น

19 (44.19)

17 (39.53)

7 (16.28)

- -

6. การสอนด้วยวิธีนี้ท าให้นักเรียนมีความสามารถในการรวบรวมข้อมูลมากขึ้น

4 (9.30)

20 (46.51)

13 (30.23)

6 (13.95)

-

7. การสอนด้วยวิธีนี้ท าให้นักเรียนมีความสามารถในการวิเคราะห์ข้อมูลมากขึ้น

2 (4.65)

29 (67.44)

9 (20.93)

3 (6.98)

-

8. การสอนด้วยวิธีนี้ท าให้นักเรียนมีความสามารถในการสังเคราะห์ข้อมูลมากขึ้น

5 (11.63)

18 (41.86)

16 (37.21)

3 (6.98)

1 (2.33)

35

ตารางที่ 2 (ต่อ)

ประเด็น ระดับความพึงพอใจ มากที่สุด มาก ปานกลาง น้อย น้อยที่สุด

9. การสอนด้วยวิธีนี้ท าให้นักเรียนมีความคิดสร้างสรรค์มากขึ้น

19 (44.19)

15 (34.88)

9 (20.93)

- -

10. การสอนด้วยวิธีนี้ท าให้นักเรียนสามารถค้นคว้าหาข้อมูลจากแหล่งเรียนรู้บนอินเทอร์เน็ตได้ดีย่ิงขึ้น

22 (51.16)

13 (30.23)

8 (18.60)

- -

11. การสอนด้วยวิธีนี้ท าให้นักเรียนสามารถหาค าตอบในประเด็นที่ต้องการได้

5 (11.63)

24 (55.81)

13 (30.23)

1 (2.33)

-

12. นักเรียนต้องการให้มีการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงานอีก

11 (25.58)

21 (48.84)

11 (25.58)

- -

13. นักเรียนมีความพึงพอใจโดยรวมต่อการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงานเพียงใด

20 (46.51)

23 (53.49)

- - -

จากตารางที่ 2 แสดงผลการวิเคราะห์ความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน พบว่านักเรียนส่วนใหญ่ มีความพึงพอใจต่อการจัดการเรียนการสอนด้วยวิธีนี้ในระดับมากจ านวน 9 ประเด็น รองลงมาคือระดับมากที่สุดจ านวน 4 ประเด็น

ประเด็นการประเมินความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการจัดการเรียนการสอนแบบ

โครงงาน ที่นักเรียนส่วนใหญ่มีความพึงพอใจในระดับมาก สรุปได้ดังนี้ นักเรียนเห็นว่าการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงานท าให้นักเรียนได้รับความรู้เพิ่มมากขึ้น

นักเรียนมีความสุขกับการเรียน สามารถใช้เครื่องมือหรือโปรแกรมคอมพิวเตอร์พัฒนาโครงงานคอมพิวเตอร์ได้ ท าให้นักเรียนมีความสามารถในการรวบรวมข้อมูลมากขึ้น สามารถวิเคราะห์และสังเคราะห์ข้อมูลได้ สามารถหาค าตอบในประเด็นที่ต้องการ และนักเรียนมีความพึงพอใจโดยรวมต่อการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงานในระดับมาก

36

ส าหรับประเด็นที่นักเรียนส่วนใหญ่มีความพึงพอใจในระดับมากที่สุด สรุปได้ดังนี้ นักเรียนเห็นว่าการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงานท าให้นักเรียนก้าวทันกับเทคโนโลยีที่

เปลี่ยนแปลงไปได้มากขึ้น ท าให้นักเรียนรู้จักเทคโนโลยีใหม่ๆ มากขึ้น ท าให้นักเรียนมีความคิดสร้างสรรค์มากขึ้น และสามารถค้นคว้าหาข้อมูลจากแหล่งเรียนรู้บนอินเทอร์เน็ตได้ดียิ่งขึ้น

บทที ่5

สรุปผลการวิจัยและข้อเสนอแนะ

สรุปผลการวิจยั งานวิจัยเรื่องผลการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน วิชาการเขียนโปรแกรมขั้นสูง ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา มีวัตถุประสงค์คือ 1) เพื่อศึกษาผลการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน รายวิชาการเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา 2) เพื่อศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนต่อการเรียนโดยใช้กระบวนการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน โดยเครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลมี 3 เครื่องมือ ได้แก่ 1) แผนการจัดการเรียนรู้วิชาการเขียนโปรแกรมขั้นสูง จ านวน 40 ชั่วโมง ซึ่งผ่านการอนุมัติให้ใช้ในการจัดการเรียนการสอนจากท่านผู้อ านวยการโรงเรียน 2) แบบประเมินโครงงานคอมพิวเตอร์ 3) แบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน ในการด าเนินการทดลอง ผู้วิจัยชี้แจงให้นักเรียนทราบถึงรายละเอียด ขั้นตอน พร้อมทั้งข้อตกลงในการด าเนินการทดลองในครั้งนี้ ด าเนินการทดลองโดยผู้วิจัยเป็นผู้สอนด้วยตนเอง โดยท าการสอนด้วยวิธีสอนแบบโครงงาน วิชาการเขียนโปรแกรมขั้นสูง ตามแผนการจัดการเรียนรู้ที่สร้างขึ้น เมื่อสิ้นสุดการทดลอง ผู้วิจัยได้ก าหนดให้นักเรียนแบ่งกลุ่มและจัดท าโครงงานคอมพิวเตอร์ตามกรอบที่ก าหนด และประเมินการท าโครงงานและโครงงานคอมพิวเตอร์ของนักเรียนด้วยแบบประเมินที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น และสุดท้ายจึงให้นักเรียนท าแบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน เมื่อท าการทดลองเสร็จเรียบร้อยแล้ว ผู้วิจัยจึงท าการวิเคราะห์ข้อมูล โดยข้อมูลที่ได้จากการประเมินโครงงาน ผู้วิจัยหาค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และน าค่าเฉลี่ยของคะแนนที่ได้ไปเทียบกับเกณฑ์การประเมินที่ก าหนดไว้ และส าหรับข้อมูลที่ได้จากการสอบถามความพึงพอใจ ผู้วิจัยน ามาหาค่าความถี่ ร้อยละและแปลความหมาย

ผลการวิจัย 1. นักเรียนได้รับการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน โดยผลการประเมินโครงงานคอมพิวเตอร์ พบว่า นักเรียนมีคะแนนประเมินต่ าสุดเท่ากับ 15 คะแนน และคะแนนประเมินสู งสุด

38

คือ 20 คะแนน มีคะแนนเฉลี่ยเท่ากับ 17.44 สรุปผลการประเมินโดยภาพรวมปรากฏว่านักเรียนส่วนใหญ่สามารถพัฒนาและสร้างโครงงานคอมพิวเตอร์ได้ในระดับดี 2. นักเรียนได้รับการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน วิชาการเขียนโปรแกรมขั้นสูง มีความพึงพอใจต่อการจัดการเรียนการสอนด้วยวิธีนี้ในระดับมาก (9 ประเด็น) รองลงมาคือระดับมากที่สุด (4 ประเด็น) โดยนักเรียนส่วนใหญ่เห็นว่าการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงานท าให้นักเรียนได้รับความรู้เพิ่มมากขึ้น นักเรียนมีความสุขกับการเรียน สามารถใช้เครื่องมือหรือโปรแกรมคอมพิวเตอร์พัฒนาโครงงานคอมพิวเตอร์ได้ ท าให้นักเรียนมีความสามารถในการรวบรวมข้อมูลมากขึ้น สามารถวิเคราะห์และสังเคราะห์ข้อมูลได้ สามารถหาค าตอบในประเด็นที่ต้องการ และนักเรียนมีความพึงพอใจโดยรวมต่อการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงานในระดับมาก

ข้อเสนอแนะ ข้อเสนอแนะส าหรับการน าวิธีการจัดการเรียนรูแ้บบโครงงาน ไปใช้ 1. ผู้สอนควรจัดการเรียนการสอนโดยสอดแทรกกระบวนการวิจัยในทุกครั้งที่สอน เพื่อให้นักเรียนเกิดความเข้าใจเก่ียวกับการจัดท าโครงงานคอมพิวเตอร์อย่างแทจ้ริง ข้อเสนอแนะส าหรับการท าวิจัยครั้งต่อไป 1. ผู้วิจัยควรท าการประเมินผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียนด้วย เพื่อสามารถเปรียบเทียบพัฒนาการของนักเรียนได้ 2. หากมีเวลาเพียงพอในการวิจัย ผู้วิจัยควรออกแบบเครื่องมือและให้ผู้เชี่ยวชาญตรวจสอบเครื่องมือตามกระบวนการวิจัย

เอกสารและสิ่งอ้างอิง กระทรวงศึกษาธิการ. 2545. พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 แก้ไขเพิ่มเติม

(ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545. กรงุเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภา. ______. 2551. หลักสูตรแกนกลางการศกึษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: โรง

พิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย. จิต นานแก้ว. 2550. การสอนแบบโครงงาน (Online).

school.obec.go.th/watsingschool/other/project53/project3.doc, 7 เมษายน 2556.

ชนารัตน์ ค าอ่อน. 2554. โครงงานคอมพิวเตอร์ (Online).

http://www.rayongwit.ac.th/chanarat/unit1, 7 เมษายน 2556. เตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา. 2553. หลักสูตรสถานศึกษา โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา

พัฒนาการ ล าลูกกา. ปทมุธาน:ี โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา

ศรายุช เชาว์ชาญ. 2550. การสอนแบบโครงงาน (Online). 210.246.188.54/.../2010-06-

25_093825_การสอนแบบโครงงาน.doc, 7 เมษายน 2556.

http://www.rayongwit.ac.th/chanarat/unit1

ภาคผนวก

41

ภาคผนวก ก ตวัอยา่งผลงานนกัเรียน

42

โปรแกรมตารางธาตุ

43

44

45

โปรแกรมอาเซียน

46

47

48

โปรแกรมค านวณทางคณิตศาสตร-์วิทยาศาสตร ์

49

50

51

โปรแกรมสอนภาษาจีน

52

53

ภาคผนวก ข โครงสร้างการสอน

54

โครงสร้างรายวิชา การเขียนโปรแกรมขัน้สูง

รหัสวิชา ง32212 ชั้นมัธยมศกึษาปีที่ 5 (ภาคเรียนที่ 1) เวลา 40 ชั่วโมง คะแนนเต็ม 100 คะแนน อตัราส่วนคะแนนระหว่างภาคเรียนกับปลายภาค 80 : 20

ล าดับที ่

ชื่อหน่วยการเรียนรู ้ ผลการเรียนรู ้ สาระส าคัญ เวลา

(ชั่วโมง)

น้ าหนักคะแนน (100

คะแนน) 1 การใช้งานโปรแกรม

Microsoft Visual Studio เบื้องต้น

ข้อที่ 1 ข้อที่ 2

- แนะน าโปรแกรม - การสร้างโปรเจ็ค - องค์ประกอบของโปรแกรม - เครื่องมือและการปรับแต่ง - การเริ่มต้นเขยีนโปรแกรม - ฟังก์ชันพ้ืนฐานในการพัฒนาโปรแกรม - หลักการออกแบบหน้าต่างผู้ใช้งาน

6 10

2 การพัฒนาโปรแกรมโดยใช้ฟังก์ชันพื้นฐาน

ข้อที่ 3 ข้อที่ 4 ข้อที่ 5

- การใช้งาน MessageBox - ฟังก์ชันเปิด-ปิดหน้าต่าง - การสร้างเมนบูาร์และสเตตัสบาร์ - โปรแกรมอาเซียน - โปรแกรมตารางธาตุ

10 30

3 การพัฒนาโปรแกรมที่มีการค านวณทางคณิตศาสตร ์

ข้อที่ 3 ข้อที่ 4 ข้อที่ 5

- โปรแกรมค านวณเลข - โปรแกรมตัดเกรด - โปรแกรมสูตรคูณ

8 15

55

ล าดับที ่

ชื่อหน่วยการเรียนรู ้ ผลการเรียนรู ้ สาระส าคัญ เวลา

(ชั่วโมง)

น้ าหนักคะแนน (100

คะแนน) 4 เทคนิคและฟังก์ชัน

เพิ่มเติมในการพัฒนาโปรแกรม

ข้อที่ 5 - โปรแกรมเปิดรูปภาพ - การสร้าง MDI Form - การสร้างฟอร์ม Log-In

8 15

5 โครงงานคอมพิวเตอร์ ข้อที่ 6 - จัดท าโครงงานคอมพิวเตอร์ - การจัดท ารูปเล่มรายงาน - การน าเสนอและจัดส่งโครงการ

8 30

รวม 40 100

56

ภาคผนวก ค หน่วยการเรียนรู ้

ประวตัิผู้วิจัย

ประวตัิการศึกษา และการท างาน ชื่อ–นามสกลุ นายณัฐพล บัวอุไร วัน เดือน ปี ทีเ่กิด วันที่ 8 เดือนมกราคม พุทธศกัราช 2529 สถานทีเ่กิด จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ประวัติการรับราชการ บรรจุเข้ารับราชการครู ต าแหน่งครูผู้ช่วย เมื่อวันที่

18 พ.ค. 2552 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ ล าลูกกา

ประวัติการศึกษา 2551 ส าเร็จการศึกษาปริญญาตรีวิทยาศาสตรบัณฑิต (สาขาวิทยาการคอมพิวเตอร์) คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร 2555 ส าเร็จการศึกษาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต (สาขาวิชาการวิจัยและประเมินทางการศึกษา) คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ผลงานดีเด่นและ/ หรือรางวัลทางวิชาการ

2552 ผ่านการคัดเลือกเป็นครู Master Teacher วิชา คอมพิวเตอร์ ของส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน 2554 ได้รับรางวัลหนึ่งแสนครูดีของส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน 2554 ได้รับรางวัลพัฒนาเว็บไซต์สื่ออิเล็กทรอนิกส์ออนไลน์ของส านักงานคณะกรรมการการศกึษาขั้นพื้นฐาน

ทุนการศึกษาที่ได้รับ ทุนส่งเสริมการผลิตครูที่มีความสามารถพิเศษทางวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์ (สควค.) ของสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลย ี(สสวท.)

Education

ผลการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน เพื่อพัฒนาทักษะด้านการเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์