1. Balanced Scorecard BSC

Balanced Scorecard :BSC หมายถง เครองมอทท าหนาทเปลยนพนธกจ (Mission) และ กลยทธ(Strategy) เปนชดของการวดผลการปฏบตงานทมสวนชวยก าหนดกรอบของระบบการวดและการบรหารกลยทธทครอบคลมประเดนครบถวน ตวเลขทไดจากการวดจะท าหนาทวดผลการปฏบตงานขององคการทครอบคลมดานตางๆ ทเกยวของไวครบถวน เชน ดานการเงน ดานลกคา ดานกจการภายใน และดานการเรยนรแลการเตบโตขององคการ (Kaplan and Norton,1996)

BSC ประกอบไปดวย มมมอง 4 ดานของการวด คอ ดานการเงน (Financial Perspective) ดานลกคา ( Customer Perspective) ดานกระบวนการ ( Internal-Business – Process Perspective) และดานการเรยนรและการเตบโต ( Learning and Growth Perspective)โดยจะอธบายในแตละมมมองดงน

- มมมองทางดานการเงน เปนจดรวมของการวดในมมมองอนๆ ใน BSC ตวชวดทนยมใช มกจะเปนเรองเกยวกบ การเพมรายได การลดตนทน การเพมผลผลต การใชประโยชนทรพยสน การลดความเสยง ตวอยางตวชวดมมมองทางดานการเงน ไดแก มลคาทรพยสนรวม (บาท) มลคาทรพยสนรวม / จ านวนพนกงาน (บาท) รายรบ / มลคาทรพยสนรวม (%) รายรบ / จ านวนพนกงาน (บาท) ก าไร / มลคาทรพยสนรวม (บาท) ก าไร / จ านวนพนกงาน (บาท) มลคาตลาด (บาท) ผลตอบแทนจากทรพยสน (%) ผลตอบแทนจากการลงทน (%) ผลตอบแทนจากการลงทนบคลากร (%)

- มมมองทางดานลกคา การแขงขนในปจจบน หวใจอยทความเขาใจความตองการของลกคาเปนวธการคดทเปลยน ความสนใจจากภายในจากทเนนผลผลตและการพฒนาเทคโนโลยมาสภายนอกในการใหความสนใจตอลกคา สงทตองใหความส าคญคอ ความสามารถในการดงดดลกคาใหมใหเขามาใชสนคาบรการ ความสามารถในการรกษาความสมพนธกบลกคาทมอยใหยนยาว ความสามารถในการสรางความพงพอใจใหแกลกคา ผลก าไรสทธทไดจากลกคา เมอหกรายจายตนทนในการบรการลกคาแลว ตวอยางตวชวดมมมองทางดานลกคา ไดแก จ านวนลกคา (คน) สวนแบงตลาด (%) ยอดขายทงป / จ านวนลกคา (บาท) การสญเสยลกคา (คน หรอ %) เวลาเฉลยทใชในดานความสมพนธกบลกคา (นาท) รายจายทางการตลาด(บาท) ดชนวดความพงพอใจลกคา ดชนวดความจงรกภกดของลกคา จ านวนเรองรองเรยน (เรอง) เปนตน

- มมมองทางดานกระบวนการ เปนการวดทดถงความสมบรณของกระบวนการท างานภายในองคการ เปนการพฒนาปรบปรงกระบวนการท างานเพอสรางคณคาใหแกลกคาขององคการ แตกตางจากการวดประเมนผลแบบเดมทมงเนนประโยชนเพอการควบคม ตวอยางตวชวดมมมองทางดานกระบวนการ ไดแก คาใชจายในการบรหาร / รายรบ (บาท) เวลาทใชในการผลต (นาท) การสงสนคาตรงเวลา (%) เวลาเฉลยในการตดสนใจ (นาท) เวลาทใชในการพฒนาผลตภณฑ (วน) เวลาทนบแตมการสงสนคาจนถงการสงสนคา (นาท/ชวโมง/วน) เวลาทใชในการสงของจาก Supplier การปรบปรงการผลต(%) คาใชจายดาน IT / คาใชจายในการบรหาร

- มมมองทางดานการเรยนรและการเตบโต เปนการวดองคประกอบพนฐานทส าคญของ 3 มมมองแรก เปนการลงทนเพออนาคต และเปนประโยชนในระยะยาวแกองคการมากกวาเนนผลเฉพาะหนา มองคประกอบยอยทใชในการวด 3 ดาน คอ ความสามารถของพนกงาน ความสามารถของระบบขอมลขาวสาร บรรยากาศทเอออ านวยตอการท างาน ตวอยางตวชวดมมมองทางดานลกคา ไดแก คาใชจายใน R&D / รายจายทงหมด (บาท) คาใชจายดานพฒนา IT / รายจายทงหมด (บาท) การลงทนดานฝกอบรม / ลกคา (บาท) การลงทนในดานงานวจย (บาท) ขอเสนอแนะในการปรบปรงงาน / จ านวนพนกงาน คาใชจายในการพฒนาสมรรถนะ / จ านวนพนกงาน ดชนวดความพงพอใจของพนกงาน ดชนวดภาวะผน า ดชนวดแรงจงใจ สดสวนลกจางทออกจากงาน (%) เปนตน

กระบวนการในการสราง BSC 1. การวเคราะหจดแขง จดออน โอกาสและอปสรรค (SWOT Analysis) ขององคการ เพอใหทราบถงสถานะ

พนฐานขององคการ 2. ก าหนดวสยทศน (Vision) และกลยทธขององคการ 3. การก าหนดมมมอง (Perspective) ดานตาง ๆ ทจะเปนตวชวดความส าเรจในการด าเนนกจการมมมอง

ของแตละกจการ จะแตกตางกนทงนขนอยกบพนฐานของการด าเนนกจการ 4. การจดท าแผนททางกลยทธ(Strategy Map)ระดบองคการโดยก าหนดวตถประสงคในแตละมมมอง 5. ผบรหารระดบสงตองประชมรวมกนเพอยนยนและเหนชอบในแผนททางกลยทธทจดขน 6. การก าหนดตวชวด (Key Performance Indicators : KPIs) และเปาหมาย (Target) ส าหรบแตละ

มมมองพรอมทงเรยงล าดบความส าคญ 7. การจดท าแผนปฏบตการ (Action Plan)

เหตผลท BSC เปนเครองมอทองคการตางๆ ลวนใหความส าคญ 1. ไมละเลยวธการวดผลแบบดงเดม(Financial Perspective) 2. ใหความส าคญแกลกคา (Customer Orientation) 3. มงการรอปรบระบบการท างานใหมประสทธภาพ (Reengineering) 4. ใชเทคโนโลยสมยใหม (Technology) 5. บนพนฐานแนวความคดองคการแหงการเรยนร ( Learning Organization)

ประโยชนทองคกรจะไดรบจากการใช Balanced Scorecard 1. ชวยใหมองเหนวสยทศนขององคการไดชดเจน 2. ชวยใหผลการด าเนนงานขององคการดขน 3. ไดรบการความเหนชอบและยอมรบจากผบรหารทกระดบ ท าใหทกหนวยงานปฏบตงานไดสอดคลองกนตาม

แผน 4. ใชเปนกรอบในการก าหนดแนวทางการท างานทวทงองคกร 5. ชวยใหมการจดแบงงบประมาณและทรพยากรตาง ๆ ส าหรบแตละกจกรรมไดอยางเหมาะสม 6. เปนการรวมแผนกลยทธของทกหนวยงานเขามาไวดวยกน ดวยแผนธรกจขององคการ ท าใหแผนกลยทธ

ทงหมดมความสอดคลองกน 7. สามารถวดผลไดทงลกษณะเปนทมและตวบคคล 8. ท าใหทงองคการมงเนน และ ใหความส าคญตอกลยทธขององคการ โดยตองใหเจาหนาททวทงองคการให

ความส าคญกบกลยทธขององคการมากขน และเปนเครองมอหนงทชวยในการน ากลยทธไปสการปฏบต 9. ชวยในการปรบเปลยนพฤตกรรม และ วฒนธรรมขององคการโดยอาศยการก าหนดตวชวดและเปาหมายเปน

เครองมอในการปรบเปลยนพฤตกรรมของเจาหนาท 10. ท าใหพนกงานเกดการรบรและเขาใจวางานแตละอยางมทมาทไปอกทงผลของงานตนเองจะสงผลตอผลการ

ด าเนนงานของผอนและขององคการอยางไร อปสรรคส าคญทท าให กลยทธ ไมสามารถน าไปส การปฏบต

1. วสยทศน และกลยทธทก าหนด ขนขาดการสอสารและการ ถ ายทอดไปยงผ บรหารระดบตาง ๆ และพนกงาน 2. การทผ บรหารระดบต าง ๆ และพนกงานยงขาดแรงจงใจทจะปฏบตตามกลยทธ 3. ผ บรหารระดบสงขององค การมกไม คอยให ความสนใจและให ความส าคญกบกลยทธมากนก

ขอควรระวงและขอคดในการจดท า Balanced Scorecard 1. ผบรหารระดบสงตองใหการสนบสนนอยางเตมท

2. ทกคนภายในองคการตองมสวนรบรและใหการสนบสนนในการน าระบบการประเมนไปใช เนองจากการน า Balanced Scorecard ไปใชตองเกยวของกบทกคนในองคการ

3. การเรมน าระบบ Balanced Scorecard มาใชภายในองคการตองระวงวาเมอท าแลวควรจะรบท าใหเหนผลในระดบหนงโดยเรว เพราะจะสงผลตอขวญและก าลงใจของพนกงาน

4. ตองระวงอยางใหระบบ Balanced Scorecard กลายเปนเครองมอในการจบผดเจาหนาท จะเปนการใช

Balanced Scorecard อยางผดวตถประสงค 5. ตองระวงไมใหการจดท าระบบ Balanced Scorecard เปนเพยงแคโครงการทมก าหนดระยะเวลา ทงน

เพราะ Balanced Scorecard เปนสงทตองท าอยางตอเนองตลอดเวลาไมมการสนสด ตองมการปรบเปลยนตลอดเวลาเพอใหมความเหมาะสมตอสถานการณทเปลยนไป

6. ตองระวงไมใหการจดท าตวชวดและเปาหมายมความงายหรอยากเกนไป 7. ในการน าเครองมอหรอสงใหม ๆ มาใชภายในองคการ อาจจะตองพบการตอตานจากผบรหารหรอ

เจาหนาทบางกลม 8. การน าระบบ Balanced Scorecard ไปผกกบระบบการจายคาตอบแทนขององคกร ไมควรจะเรงรบท า

ตงแตการเพงพฒนา Balanced Scorecard ไดใหม ๆ ควรตองรอใหระบบทงหมดนงกอน 9. บางครงผบรหารชอบทจะก าหนดคาน าหนกความส าคญในการก าหนดวตถประสงคหรอตวชวด เพอเปน

การจดล าดบความส าคญของปจจยแตละตว แตตองระลกไวเสมอวาคาน าหนกความส าคญนเปนเพยงแคเครองมอทชวยในการสอสารใหทกคนเหนความส าคญของปจจยแตละตวเทานน

10. ผบรหารและผทเกยวของในการท า Balanced Scorecard ทกคนตองระลกวาสงทก าลงท าเปนเพยงสมมตฐาน เทานน ทกสงสามารถเปลยนแปลงและแกไขไดตลอดเวลา

เอกสารอางอง

ผส เดชะรนทร 2546. Balanced Scorecard รลกในการปฏบต. กรงเทพฯ : โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. วระเดชเชอนาม. 2547. เขยา BALANCED SCORECARD.กรงเทพฯ : เฟองฟา พรนตงจ ากด. วฒนาพฒนพงศ. 2546. BSC และ KPI เพอการเตบโตขององคการอยางยงยน . พมพครงท 2. กรงเทพฯ : ส านกพมพแปซฟค.

2. ความหมายและความส าคญ QCC Quality Control Cycle หมายถง การควบคมคณภาพดวยกจกรรมกลมการควบคมคณภาพ คอ การบรหารงานดานวตถดบ ขบวนการผลตและผลผลต ใหไดคณภาพตามความตองการของลกคา ผเกยวของหรอขอก าหนดตามมาตรฐานทตงไว โดยมเปาหมายปองกนและลดปญหาการสญเสยทงวตถดบ ตนทนการผลต เวลาการท างาน และผลผลตกจกรรมกลม คอ ความรวมมอรวมใจในการท างาน หรอสรางผลงานตามเปาหมายซงประกอบดวยผบรหาร พนกงาน วธการท างาน เครองจกร เครองใช ระเบยบกฏเกณฑ และอนๆกจกรรม QCC คอ กจกรรมทสรางความรวมมอรวมใจในการสรางผลงานใหไดคณภาพตามเปาหมาย โดยการคนหาจดออน และหาสาเหตแหงปญหา แลวระดมปญญาแกไขปรบปรงและวางแผนคณภาพอยางเปนระบบ

แนวคดพนฐาน QCC

แนวความคดพนฐานของ Q.C.C. ในการน ากจกรรมของ Q.C.C. มาใชในวงการธรกจในสมยปจจบนเนองจากมวตถประสงคเปนพนฐานดงน ( ลลา สนานเคราะห 2530 : 40 ) 1. เพอประโยชนในการปรบปรงและการพฒนารฐวสาหกจ 2. เพอสรางสถานทท างานใหนาอย สรางบรรยากาศในองคการใหแจมใส 3. เพอดงความสามารถทงหมดทมอยในบคคล ออกมาใชใหไดประโยชนเตมท จนถงขดสงสดหงความสามารถทเขามอยหลกการส าคญของ Q.C.C.หลกกานทส าคญในการน ากจกรรมกลมควบคณภาพมาพฒนา ในดานการบรหารงานธรกจปจจบนน กเนอง จากแนวความคดในการบรหารสมยใหม ตองการใหพนกงานในระดบหวหนาและพนกงานทวไปมความส านก 4 ประการ คอ 1. การมสวนรวมในการบรหารงาน ( Participated by Every - one ) 2. การท างานรวมกนเปนทมอยางมระบบ ( Teamwork Consciousness ) 3. การรจกแกปญหาเฉพาะหนาดวยตนเอง ( Problem Consciousness 4. การรจกปรบปรงดวยตนเอง ( Improvement Consciousnessฉะนน การบรหารงานโดยระบบควบคมคณภาพหรอกลมคณภาพ นอกจากใหสมาชกทรวมกลมไดมจต ส านกใน 4 ประการ ขางตนแลว ยงตองอาศยหลกการของวฏจกรเคมง ( Deming Cycle )ในการด าเนนงาน ซง

ประกอบดวย 4 ขนตอนดวยกน คอ 1. การวางแผน ( Plan : P ) 2. การปฏบต ( Do : D )) 3. การตรวจสอบ ( Check : C ) 4. การแกไขปรบปรง (Action : A )

นยามของQCC

นยามQC Circle หรอ QCC หรอ กลม QC คออะไร? (Fundamentals of QC Circle แกไขป 1995) 1. กลมเลกๆ ประกอบดวยพนกงานทอยหนางาน 2. รวมกนปรบปรงคณภาพงาน สนคาและบรการอยางตอเนอง 3. ด าเนนการไดดวยตนเองตามสถานการณไดอยางเหมาะสม (Autonomous) 4. ใช QC Concept และ เทคนค ในการแกไขปญหา 5. ดงความคดสรางสรรคของพนกงานออกมาใช และสงเสรมการพฒนาตนเอง เพอยกระดบความสามารถและพฒนาซงกนและกน เพอใหมมมมองทกวาง

3. Total Quality Management TQM

TQM เปนรปแบบการบรหาร (Management Model) รปแบบหนงในหลายๆรปแบบ โดยมปรชญาวา“หากองคการสามารถผลตสนคาหรอบรการ ใหลกคาทพงพอใจไดแลว ลกคากจะกลบมาซอสนคาหรอบรการ ” แตแนวคดนจะเปนจรงได ตองอาศยความรวมมอของพนกงานทกระดบในการปรบเปลยนพฤตกรรมการท างาน ดร.โนรอาก คาโน ไดสรางโมเดลจ าจองการบรหารออกมาเปนรปบาน เพอสรปแนวคดการบรหาร โดยอาศยชองทางการบรหารนโยบายผานผบรหารระดบสง ชองทางการบรหารงานประจ าวนผานผบรหารระดบกลาง/ตน ชองทางการบรหารงานขามสายงานผานผบรหารระดบกลาง/ตนและซปเปอรไวซเซอร ชองทางการแกไขปญหาผานผบรหารระดบตน/ซปเปอรไวเซอร/หวหนางาน และชองทางกจกรรมลางสบนผานพนกงานหนางาน ทงนพนกงานทกระดบตองมแนวคดตางๆเชน การยดความตองการของลกคาเปนสงส าคญ การยดวากระบวนการถดไปเปนลกคาของเรา การใชวงจรการบรหาร P-D-C-Aคณภาพสรางไดทกระบวนการ การใชขอมลขอเทจจรง การจดล าดบความส าคญ การบรหารกระบวนการ การก าหนดมาตรฐาน และการปองกนปญหาเกดซ า อกทงใชเครองมอชวยตางๆเชน QC 7 Tools , New QC 7 Tools, วธทางสถต ตลอดจนเครองมอตางทจะหยบมาใชเมอมความจ าเปนและเหมาะสม

TQM (Total Quality Management)คออะไร TQM (Total Quality Management)เปนระบบบรหารคณภาพทมงเนนการใหความส าคญสงสดตอลกคาภายใตความรวมมอของพนกงานทวทงองคกรทจะปรบปรงงานอยางตอเนอง เพอใหสามารถตอบสนองตอความตองการได TQMจงเปนแนวทางทหลายองคกรน ามาใชปรบปรงงาน ระบบ TQM เปนระบบทมองภาพรวมทงองคกร ระบบนลกคาจะเปนผก าหนดมาตรฐานหรอความตองการ เปนระบบทปรบปรงการวางแผน การจดองคกร และการท าความเขาใจในกจกรรมทเกยวของกบแตละบคคลในแตละระดบเพอ

ปรบปรงประสทธภาพ ใหมความยดหยนเพอทจะสามารถแขงขนได TQMเปนระบบทสามารถน าไปใชไดกบทกองคกร ประสทธภาพของการจดองคกรในระบบนขนอยกบการปฏบตตามบทบาทหนาทของทกคนในการน าองคกรไปสเปาหมาย โดยท Total Quality Management • Totalทกคนในองคกรมสวนรวมในการบรหาร ระบบคณภาพ • Qualityการสรางความพงพอใจของลกคา โดยใชแนวความคดเชงระบบของการจดการ • Managementระบบการบรหารจดการคณภาพ

วตถประสงคทวไปของ TQM (Total Quality Management) •เพอสรางความพงพอใจใหกบลกคา •เพอพฒนาและปรบปรงคณภาพอยางตอเนองในกจกรรมทกดานและชวยลดตนทน •เพอสรางความพงพอใจและยกระดบคณภาพชวตของพนกงานทกคน •เพอความอยรอดขององคกรและการเจรญเตบโต •เพอรกษาผลประโยชนของผถอหน •เพอแสดงความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอม

วตถประสงคทส าคญทสดของ TQM (Total Quality Management) 1.เพอการพฒนาบคลากรในองคกรใหสามารถใชศกยภาพของตนเองอยางเตมท ดวยการมสวนรวมในการปรบปรงงาน / คณภาพของสนคาหรอบรการ อนจะท าใหคณภาพชวต (Quality of Life)ของพนกงานทกคนดขนเรอยๆอยางตอเนอง 2.เพอการปรบปรงคณภาพของสนคาหรอบรการใหดขนอยางตอเนอง อนจะท าใหลกคาเกดความพอใจ ( Customer Satisfaction)

สวนประกอบของ TQM (Total Quality Management) 1.การใหความส าคญกบลกคา (Customer Oriented) 2.การพฒนา/ปรบปรงอยางตอเนอง (Continuous Improvement) 3.สมาชกทกคนมสวนรวม (Employees Involvement) การจดการคณภาพโดยรวมแนวคดพนฐานของ TQM 1.การมขอผกพนรวมกน และการสนบสนนของฝายบรหาร 2.การปรบผลกระทบกบลกคา 3.ประสทธภาพและการใชงาน 4.การปรบปรงอยางตอเนอง 5.การใหความส าคญแกผขาย 6.การก าหนดสมรรถนะในการท างานและกระบวนการ

4. องคกรแหงการเรยนร ” ( Learning Organization : LO)

“องคกรแหงการเรยนร” เปนองคกรทมการสรางชองทางใหเกดการถายทอดความรซงกนและกนภายในระหวางบคลากร ควบคไปกบการรบความรจากภายนอก เปาประสงคส าคญ คอ เออใหเกดโอกาสในการหาแนวปฏบตทดทสด (Best Practices) เพอน าไปสการพฒนาและสรางเปนฐานความรทเขมแขง(Core competence) ขององคกร เพอใหทนตอการเปลยนแปลงของสงคมโลกทเกดขนอยตลอดเวลา แนวทางในการสรางองคกรแหงการเรยนร

1. บคคลรอบร ( Personal Mastery) หมายถง การเรยนรของบคลากรจะเปนจดเรมตน คนในองคกรจะตองใหความส าคญกบการเรยนร ฝกฝน ปฏบต และเรยนรอยางตอเนองไปตลอดชวต (Lifelong Learning) เพอเพมศกยภาพของตนเองอยเสมอ

2. แบบแผนทางความคด (Mental Model) หมายถง แบบแผนทางความคด ความเชอ ทศนคต แสดงถงวฒภาวะ(Emotional Quotient, EQ) ทไดจากการสงสมประสบการณกลายเปนกรอบความคดทท าใหบคคลนนๆ มความสามารถในการท าความเขาใจ วนจฉย ตดสนใจในเรองตางๆ ไดอยางเหมาะสม

3. การมวสยทศนรวม ( Shared Vision) หมายถง การสรางทศนคตรวมของคนในองคกร ใหสามารถมองเหนภาพและมความตองการทจะมงไปในทศทางเดยวกน

4. การเรยนรรวมกนเปนทม (Team Learning) หมายถง การเรยนรรวมกนของสมาชกในลกษณะกลมหรอทมงานเปนเปาหมายส าคญทจะตองท าใหเกดขนเพอใหมการถายทอดความรและประสบการณกนอยางสม าเสมอ

5. การคดอยางเปนระบบ (System Thinking) หมายถง การทคนในองคกรมความสามารถทจะเชอมโยงสงตางๆ โดยมองเหนภาพความสมพนธกนเปนระบบโดยรวม(Total System) ไดอยางเขาใจ แลวสามารถมองเหนระบบยอย(Subsystem) ทจะน าไปวางแผนและด าเนนการท าสวนยอยๆ นนใหเสรจทละสวน ลกษณะส าคญ 5 ประการขององคการแหงการเรยนร องคการทเปนองคการแหงการเรยนร จะมลกษณะส าคญ 5 ประการ ดงนคอ

1. มการแกปญหาอยางเปนระบบ (Systematic problem Solving) โดยอาศยหลกทางวทยาศาสตร เชน การใชวงจรของ Demming ( PDCA : Plan, Do, Check, Action)

2. มการทดลองปฏบต (Experimental) ในสงใหม ๆ ทมประโยชนตอองคการเสมอ โดยอาจจะเปน Demonstration Project หรอเปน Ongoing program

3. มการเรยนรจากบทเรยนในอดต (Learning from their own experience) มการบนทกขอมลเปน case study เพอใหสมาชกในองคการไดศกษาถงความส าเรจและความผดพลาดทเกดขน เพอน ามาประยกตใชในอนาคต มการแลกเปลยนความรและ ประสบการณของสมาชก

4. มการเรยนรจากผอน (Learning from the Others) โดยการใชการสมภาษณ (Interview), การสงเกต (Observation) ฯลฯ

มการถายทอดความรโดยการท า Report, Demonstration, Training & Education, Job Rotation ฯลฯ

แนวคดและทฤษฎเกยวกบปจจยดานองคการแหงการเรยนร

Peter Senge อาจารยอาวโสและผอ านวยการศนยกลางองคการแหงการเรยนร แหงสถาบน MIT : Massachusetts Institute of Technology โดยผลงานของหนงสอทเขาเขยนในป ค.ศ. 1990 คอ The Fifth Discipline : The Art and Practice of Learning Organizationไดรบการยอมรบอยางกวางขวางและเปนทรจกไปทวโลก (Cunningham and Cordeiro, 2003 : 160) Peter Senge เหนวาองคการแหงการเรยนรจ าเปนตองมการพฒนาอยางตอเนองในการสรางขดความสามารถขององคการส าหรบอนาคต บคลากรทกระดบสามารถเรยนรและพฒนาตนเอง และมสวนเสรมสรางประสทธภาพขององคการโดยสวนรวม และนบตงแตป 1990 เปนตนมา องคการแหงการเรยนร ไดถกน ามาใชในทกแขนงทงภาครฐและเอกชน ทฤษฎนไดววฒนาการจนกลายเปนการปฏวตทางการบรหาร (สมพงษ สวรรณจตกล, 2547 ; ณฏฐพนธ เขจรนนทน , 2551 : 278)

แนวทางทจะพฒนาโรงเรยนใหเปนองคการแหงการเรยนร

ในการพฒนาโรงเรยนไปสการเปนองคการแหงการเรยนรใหประสบความส าเรจนน ไดมการเสนอแนะแนวทางด าเนนการ ดงน

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ( 2547 : 101) ไดระบวาการพฒนาองคการไปสการเปนองคการแหงการเรยนร จ าเปนตองผสานแนวคดทงหมดไวดวยกน สามารถแบงเปนขนตอนตางๆ ประกอบดวย

1. การสรางบรรยากาศแบบเปดใหสมาชกในองคการไดมโอกาสทราบถงความจ าเปนและประโยชนของการเปลยนแปลง เพอมงไปสการเปนองคการแหงการเรยนร

2. ท าการพฒนาวนยทง 5 ประการ แกสมาชกทกคนในองคการ เพอเปนการปรบพนฐานวธการคดและวธการปฏบตตอตนเองและตอองคการ

3. ท าการพฒนาองคการเรยนรในระดบองคการ คอ การสรางระบบโครงสรางพนฐานและระบบงานตางๆใหพรอมตอการเรยนร

4. ท าการพฒนาตวผน าใหเกดทกษะตางๆตอการเปนผน าทมความเปนเลศ

5. ก าหนดรปแบบของการพฒนาองคการแหงการเรยนร ทงในระดบปจเจกบคคลและสวนรวม ในสวนทเกยวกบหนาทและความรบผดชอบ

6. ก าหนดมาตรการในการถายทอดองคความรและทกษะ เขาสการปฏบตงานตามหนาททรบผดชอบ โดยเปนลกษณะของงานททาทายและการสนบสนน

7. พฒนาและสงเสรมระบบการท างานเปนทม โดยด าเนนการอยางเปนระบบ

ธระ รญเจรญ (2548 : 158) ไดเสนอแนวทางในการด าเนนการใหองคการไปสการเปนองคการแหงการเรยนร ดงตอไปน

1. บคลากรมอสระทจะพดคยในสงทคดทไดเรยนร

2. มการเรยนรขอผดพลาดและน ามาพจารณาแกไขเพอแสวงหาแนวทางทดกวา

3. สงเสรมความแตกตางทางความคด

4. กลาเสยงหารปแบบใหมๆในการท างาน เปนการสงเสรมการท างานอยางสรางสรรค

5. มการเรยนร แลกเปลยนความเหนกนในทกระดบและอยางตอเนอง

6. มการพฒนาตนเองอยางตอเนองและสรางทมงานพฒนาองคการใหเจรญกาวหนา

7. ใหรางวลกบทมทสรางผลงานใหม

ลกษณะทบงบอกวาการเปนโรงเรยนแหงการเรยนร มลกษณะทส าคญ 9 ประการ ดงน (สมพงษ สงหะพล, 2552 : 99)

1. มการลงทนเพออนาคตโดยการใหการศกษา และฝกอบรมครทกคนในโรงเรยน

2. สรางสรรคบรรยากาศ จดโอกาส กระตนใหครไดปฏบตหนาทโดยเตมความสามารถ เพอจกไดกระท าตนเปน 1) ตวแทน (ทต) ของโรงเรยน 2) บคลากรทมคณคาของโรงเรยน 3) คนทมองเหนคณคาในตนเอง

3. มการประสานวสยทศนกบความมงมนของครเขาดวยกน และมเปาหมายททาทายการท างานของครรวมกน

4. เนนการเปลยนแปลงไปสสงทดกวา และทมเทใหกบสงทตองการเปลยนแปลงนน

5. มการบรณาการการท างานกบการเรยนรเขาดวยกน และจดประกายการท างานของครใหมงมนไปสความเปนเลศ

6. มการระดมศกยภาพความเปนเลศของครทกคน เพอน ามาใชในการเรยนรทางวชาชพและการท างาน

7. สรางพลง/ เอออ านาจใหครมอสระในการคดและลงมอท าทสอดคลองกบสไตลการเรยนรของตน

8. น าเทคโนโลยททนสมยและกาวหนามาเปรเครองมอใหครใชประโยชนในการเรยนรและการท างานไดอยางเตมท

9. ตอบสนองอยางฉบไวและเชงรกตอการเปลยนแปลงของชมชนและสงคม และสงเสรมใหครกระท าเชนนนดวย

4. การจดการความร หรอเคเอม ( KM = Knowledge Management) คอ การรวบรวมองคความรทมอยในองคกร ซงกระจดกระจายอยในตวบคคลหรอเอกสาร มาพฒนาใหเปนระบบ เพอใหทกคนในองคกรสามารถเขาถงความร และพฒนาตนเองใหเปนผร รวมทงปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ อนจะสงผลใหองคกรมความสามารถในเชงแขงขนสงสด โดยทความรม 2 ประเภท คอ 1) ความรทฝงอยในคน (Tacit Knowledge) เปนความรทไดจากประสบการณ พรสวรรคหรอสญชาตญาณของแตละบคคลในการท าความเขาใจในสงตาง ๆ เปนความรทไมสามารถถายทอดออกมาเปนค าพดหรอลายลกษณอกษรไดโดยงาย เชน ทกษะในการท างาน งานฝมอ หรอการคดเชงวเคราะห บางครง จงเรยกวาเปนความรแบบนามธรรม 2) ความรทชดแจง (Explicit Knowledge) เปนความรทสามารถรวบรวม ถายทอดได โดยผานวธตาง ๆ เชน การบนทกเปนลายลกษณอกษร ทฤษฎ คมอตาง ๆ และบางครงเรยกวาเปนความรแบบรปธรรม ศ.นพ.วจารณ พานช ไดระบวาการจดการความรสามารถใชเปนเครองมอเพอการบรรลเปาหมายอยางนอย 4 ประการ ไดแก 1) บรรลเปาหมายของงาน 2) บรรลเปาหมายการพฒนาคน 3) บรรลเปาหมายการพฒนาองคกรไปเปนองคกรเรยนร 4) บรรลความเปนชมชน เปนหมคณะ ความเอออาทรระหวางกนในทท างาน

การจดการความรเปนการด าเนนการอยางนอย 6 ประการตอความร ไดแก 1) การก าหนดความรหลกทจ าเปนหรอส าคญตองานหรอกจกรรมของกลมหรอองคกร 2) การเสาะหาความรทตองการ 3) การปรบปรง ดดแปลง หรอสรางความรบางสวน ใหเหมาะตอการใชงานของตน 4) การประยกตใชความรในกจการงานของตน 5) การน าประสบการณจากการท างาน และการประยกตใชความรมาแลกเปลยนเรยนร และสกด “ขมความร” ออกมาบนทกไว 6) การจดบนทก “ขมความร” และ “แกนความร” ส าหรบไวใชงาน และปรบปรงเปนชดความรทครบถวน ลมลกและเชอมโยงมากขน เหมาะตอการใชงานมากยงขน โดยทการด าเนนการ 6 ประการนบรณาการเปนเนอเดยวกน ความรทเกยวของเปนทงความรทชดแจง อยในรปของตวหนงสอหรอรหสอยางอนทเขาใจไดทวไป (Explicit Knowledge) และความรฝงลกอยในสมอง (Tacit Knowledge) ทอยในคน ทงทอยในใจ (ความเชอ คานยม) อยในสมอง (เหตผล) และอยในมอ และสวนอนๆ ของรางกาย (ทกษะในการปฏบต) การจดการความรเปนกจกรรมทคนจ านวนหนงท ารวมกนไมใชกจกรรมทท าโดยคนคนเดยว เนองจากเชอวา “จดการความร” จงมคนเขาใจผด เรมด าเนนการโดยรเขาไปทความร คอ เรมทความร นคอความผดพลาดทพบบอยมาก การจดการความรทถกตองจะตองเรมทงานหรอเปาหมายของงาน เปาหมายของงานทส าคญ คอ การบรรลผลสมฤทธในการด าเนนการตามทก าหนดไว ทเรยกวา Operation Effectiveness และนยามผลสมฤทธ ออกเปน 4 สวน คอ 1) การสนองตอบ (Responsiveness) ซงรวมทงการสนองตอบความตองการของลกคา สนองตอบความตองการของเจาของกจการหรอผถอหน สนองตอบความตองการของพนกงาน และสนองตอบความตองการของสงคมสวนรวม 2) การมนวตกรรม (Innovation) ทงทเปนนวตกรรมในการท างาน และนวตกรรมดานผลตภณฑหรอบรการ 3) ขดความสามารถ (Competency) ขององคกร และของบคลากรทพฒนาขน ซงสะทอนสภาพการเรยนรขององคกร และ 4) ประสทธภาพ (Efficiency) ซงหมายถงสดสวนระหวางผลลพธ กบตนทนทลงไป การท างานทประสทธภาพสง หมายถง การท างานทลงทนลงแรงนอย แตไดผลมากหรอคณภาพสง เปาหมายสดทายของการจดการความร คอ การทกลมคนทด าเนนการจดการความรรวมกน มชดความรของตนเอง ทรวมกนสรางเอง ส าหรบใชงานของตน คนเหลานจะสรางความรขนใชเองอยตลอดเวลา โดยทการสรางนนเปนการสรางเพยงบางสวน เปนการสรางผานการทดลองเอาความรจากภายนอกมาปรบปรงใหเหมาะตอสภาพของตน และทดลองใชงาน จดการความรไมใชกจกรรมทด าเนนการเฉพาะหรอเกยวกบเรองความร แตเปนกจกรรมทแทรก/แฝง

หรอในภาษาวชาการเรยกวา บรณาการอยกบทกกจกรรมของการท างาน และทส าคญตวการจดการความรเองกตองการการจดการดวย ตงเปาหมายการจดการความรเพอพฒนา 3 ประเดน - งาน พฒนางาน - คน พฒนาคน - องคกร เปนองคกรการเรยนร ความเปนชมชนในทท างาน การจดการความรจงไมใชเปาหมายในตวของมนเอง นคอ หลมพรางขอท 1 ของการจดการความร เมอไรกตามทมการเขาใจผด เอาการจดการความรเปนเปาหมาย ความผดพลาดกเรมเดนเขามา อนตรายทจะเกดตามมาคอ การจดการความรเทยม หรอ ปลอม เปนการด าเนนการเพยงเพอใหไดชอวามการจดการความร การรเรมด าเนนการจดการความร แรงจงใจ การรเรมด าเนนการจดการความรเปนกาวแรก ถากาวถกทศทาง ถกวธ กมโอกาสส าเรจสง แตถากาวผด กจะเดนไปสความลมเหลว ตวก าหนดทส าคญคอแรงจงใจในการรเรมด าเนนการจดการความร การจดการความรทดเรมดวย สมมาทฐ : ใชการจดการความรเปนเครองมอเพอบรรลความส าเรจและความมนคงในระยะยาว การจดทมรเรมด าเนนการ การฝกอบรมโดยการปฏบตจรง และด าเนนการตอเนอง การจดการระบบการจดการความร แรงจงใจในการรเรมด าเนนการจดการความร แรงจงใจแทตอการด าเนนการจดการความร คอ เปาหมายทงาน คน องคกร และความเปนชมชนในทท างานดงกลาวแลว เปนเงอนไขส าคญ ในระดบทเปนหวใจสความส าเรจในการจดการความร แรงจงใจเทยมจะน าไปสการด าเนนการจดการความรแบบเทยม และไปสความลมเหลวของการจดการความรในทสด แรงจงใจเทยมตอการด าเนนการจดการความรในสงคมไทย มมากมายหลายแบบ ทพบบอยทสด คอ ท าเพยงเพอใหไดชอวาท า ท าเพราะถกบงคบตามขอก าหนด ท าตามแฟชนแตไมเขาใจความหมาย และวธการด าเนนการ จดการความรอยางแทจรง องคประกอบส าคญของการจดการความร ( Knowledge Process) 1.“คน” เปนองคประกอบทส าคญทสดเพราะเปนแหลงความร และเปนผน าความรไปใชใหเกดประโยชน 2.“เทคโนโลย” เปนเครองมอเพอใหคนสามารถคนหา จดเกบ แลกเปลยน รวมทงน าความรไปใชอยางงาย และรวดเรวขน 3.“กระบวนการความร” เปนการบรหารจดการ เพอน าความรจากแหลงความรไปใหผใช เพอท าใหเกดการปรบปรง และนวตกรรม องคประกอบทง 3 สวนน จะตองเชอมโยงและบรณาการอยางสมดล การจดการความรของกรมการปกครอง จากพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.2546 ก าหนดใหสวนราชการมหนาทพฒนาความรในสวนราชการ เพอใหมลกษณะเปนองคกรแหงการเรยนรอยางสม าเสมอ โดยตองรบรขอมลขาวสารและสามารถประมวลผลความรในดานตาง ๆ เพอน ามาประยกตใชในการปฏบตราขการไดอยางถกตอง รวดเรวและเหมะสมตอสถานการณ รวมทงตองสงเสรมและพฒนาความร ความสามารถ สรางวสยทศน และปรบเปลยนทศนคตของขาราชการในสงกดใหเปนบคลากรทมประสทธภาพและมการเรยนรรวมกน ขอบเขต KM ทไดมการพจารณาแลวเหนวามความส าคญเรงดวนในขณะน คอ การจดการองคความรเพอแกไขปญหาความยากจนเชงบรณาการ และไดก าหนดเปาหมาย (Desired State) ของ KM ทจะด าเนนการในป 2549 คอ มงเนนใหอ าเภอ/กงอ าเภอ เปน

ศนยกลางองคความร เพอแกไขปญหาความยากจนเชงบรณาการในพนททเปนประโยชนแกทกฝายทเกยวของ โดยมหนวยทวดผลไดเปนรปธรรม คอ อ าเภอ/กงอ าเภอ มขอมลผลส าเรจ การแกไขปญหาความยากจนเชงบรณาการในศนยปฏบตการฯ ไมนอยกวาศนยละ 1 เรอง และเพอใหเปาหมายบรรลผล ไดจดใหมกจกรรมกระบวนการจดการความร (KM Process) และกจกรรมกระบวนการเปลยนแปลง (Change Management Process) ควบคกนไป โดยมความคาดหวงวาแผนการจดการความรนจะเปนจดเรมตนส าคญสการปฏบตราชการในขอบเขต KM และเปาหมาย KM ในเรองอน ๆ และน าไปสความเปนองคกรแหงการเรยนรทยงยนตอไป

5. การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School - Based Management : SBM) การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School - Based Management : SBM) เปนแนวคดใน การบรหารโรงเรยนทรเรมในประเทศสหรฐอเมรกา ซงไดรบอทธพลจากกระแสการบรหารแนวใหมในทางธรกจทเนนความพงพอใจของผรบบรการ และผลกดนใหมการกระจายอ านาจไปสหนวยปฏบตใหมากทสด ในทางการศกษาไดมกระแสการปฏรปการศกษา โดยเนนการกระจายอ านาจการบรหารและการจดการศกษาไปยงสถานศกษา และใหผมวนเกยวของไดมสวนรวมในการจดการศกษา เมอประเทศไทยมนโยบายปฏรปการศกษา โดยไดก าหนดสาระเกยวกบการศกษาในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 การด าเนนการใหเกดผลตามเปาหมายการปฏรปการศกษาเรมเปนรปธรรมมากขน เมอมการประกาศใชพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ .ศ.2542 โดยยดหลกการกระจายอ านาจ และการใชประชาชนและสงคมมสวนรวมในการจดการศกษา เพอมงใหการจดการศกษามคณภาพ สนองตอบตอความตองการของผเรยน ผปกครอง และชมชนมากทสด แนวทางดงกลาวเปน หลกการส าคญของการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (SBM) หลกการส าคญของการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (SBM) ไดแก หลกการกระจายอ านาจไปยงสถานศกษา หลกการมสวนรวม หลกการคนอ านาจการจดการศกษาใหประชาชน หลกการบรหาร ตนเองและหลกการตรวจสอบและถวงดล หลกการกระจายอ านาจการบรหารและการจดการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต มาตรา 39 ก าหนดใหกระทรวงกระจายอ านาจไปยงสถานศกษาโดยตรง 4 ดาน ไดแก ดานวชาการ งบประมาณ การบรหารงานบคคลและการบรหารทวไป หลกการมสวนรวมไดก าหนดใหการบรหารสถานศกษายดหลกการใหสงคมและชมชนมสวนรวมในการจดการศกษา โดยบรหารในรปคณะบคคล เรยกวาคณะกรรมการสถานศกษา ตามมาตรา 40 มตวแทน 6 กลม ไดแก ผแทน ผปกครอง ผแทนคร ผแทน องคกรชมชน ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน ผแทนศษยเกาของสถานศกษาและผทรงคณวฒ โดยม ผบรหารสถานศกษาเปนกรรมการและเลขานการ มบทบาทหนาทก าหนดนโยบายและจดท าแผนพฒนาคณภาพสถานศกษา ใหค าปรกษา แนะน า และสนบสนนการด าเนนงานของสถานศกษา ประสานความรวมมอกบหนวยงานอน รายงานผลการจดการศกษาตามระบบการประกนคณภาพการศกษา และมอ านาจหนาทอน ทไดรบการกระจายอ านาจจากสวนกลางใน 4 ดาน คนดานวชาการ ดานงบประมาณ ดาน การบรหารงานบคคล และดานการบรหารงานทวไป ความส าเรจของการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (SBM) นอกจากจะยดหลกการของ SBM และแนวทางตาม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาตแลว เงอนไขความส าเรจทส าคญประการหนง คอ กฎ ระเบยบทจะน าสการปฏบต จะตองมความชดเจนน าไปปฏบตไดและจะตองสรางความเขาใจใหกบผทมสวน เกยวของ โดยเฉพาะคณะกรรมการบรหารการศกษาตองเขาใจบทบาทหนาทและความรบผดชอบของตนเอง เพอใหการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานมประสทธภาพสงสด น าไปสการพฒนาคณภาพของผเรยนทเปนเปาหมายส าคญของการปฏรปการศกษา

แนวคดและหลกการ SBM 1. สาระส าคญของการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (SBM) จากการวจยเรอง การศกษาแนวทางการบรหารและการจดการศกษาของสถานศกษาในรปแบบการบรการโดยใชโรงเรยนเปนฐานของรองศาสตรตราจารย ดร .อทย บญประเสรฐ (2542) ไดสรปสาระส าคญ ดงน

1.1 ความเปนมา การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานเปนแนวคดในการบรหารโรงเรยนทรเรมในประเทศสหรฐ

อเมรกาในชวงทศวรรษท 1980 แลวแพรหลายไปยงประเทศอน แนวความคดนมความเชอมโยงกบการปฏรปการศกษาและการกระจายอ านาจทางการศกษา ซงเกดจากความไมพอใจของผเกยวของกบระบบการบรหารจดการศกษาของรฐ มการศกษาและผลกดนใหเกดนโยบายทชดเจนและตอเนอง ปจจบนมการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานครอบคลมทวประเทศสหรฐอเมรกา แพรหลายไปยงประเทศอน ๆ รวมทงก าลงจะถกน ามาใชในประเทศไทยตามสาระบญญตของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ .ศ.2542 มาตรา 40 ตงแตเดอนสงหาคม พ .ศ.2545 เปนตนไป 1.2 แนวความคดพนฐาน

แนวคดเรองการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานนนไดรบอทธพลมาจากกระแสการเปลยนแปลงของโลกธรกจอตสาหกรรมทประสบความส าเรจจาก หลกการ วธการ และกลยทธในการท าใหองคการมประสทธภาพและมประสทธผล ผลการปฏบตงานมคณภาพ สรางก าไรและสรางความพงพอใจแกลกคาและผเกยวของยงขน ความส าเรจดงกลาวนท าใหประชาชนและผเกยวของเหนวา การพฒนาคณภาพการศกษาใหดขนนน ตองปรบกระบวนการและวธการทเคยเนนแตเรองการเรยนการสอน ปรบไปสการบรหารโดยการกระจายอ านาจไปยงโรงเรยนทเปนหนวยปฏบตและใหมสวนเกยวของไดมสวนรวมในการบรหารและจดการศกษาอยางแทจรง

1.3 ความหมาย จากการประมวลแนวความคดของนกวชาการและองคการตาง ๆ จ านวนมาก อาจสรปไดวา การบรหาร

โดยใชโรงเรยนเปนฐานเปนกลยทธในการปรบปรงการศกษา โดยเปลยนอ านาจหนาทในการตดสนใจจากสวนกลางไปยงแตละโรงเรยน โดยใหคณะกรรมการโรงเรยน (School Council หรอ School Board) ซงประกอบดวย ผปกครอง คร สมาชกในชมชน ผทรงคณวฒ ศษยเกา และผบรหารโรงเรยน (บางโรงเรยนมตวแทนนกเรยนเปนกรรมการดวย) ไดมอ านาจในการบรหารจดการศกษาในโรงเรยน มหนาทและความรบผดชอบในการตดสนใจทเกยวของกบงบประมาณ บคลากร และวชาการ โดยใหเปนไปตามความตองการของนกเรยน ผปกครอง และชมชน

1.4 หลกการ หลกการส าคญในการบรหารแบบ (School-Based Management โดยทวไป ไดแก 1) หลกการกระจายอ านาจ (Decentralization) ซงเปนการกระจายอ านาจการจดการศกษาจาก

กระทรวงและสวนกลางไปยงสถานศกษาใหมากทสด โดยมความเชอวาโรงเรยนเปนหนวยส าคญในการเปลยนแปลงและพฒนาการศกษาเดก 2) หลกการมสวนรวม (Participation or Collaboration or Involvement) เปดโอกาสใหผเกยวของและผมสวนไดสวนเสยไดมสวนรวมในการบรหาร ตดสนใจ และรวมจดการศกษา ทงคร ผปกครองตวแทนศษยเกา และตวแทนนกเรยน การทบคคลมสวนรวมในการจดการศกษา จะเกดความรสกเปนเจาของและจะรบผดชอบในการจดการศกษามากขน 3) หลกการคนอ านาจจดการศกษาใหประชาชน (Return Power to People) ในอดตการจดการศกษาจะท าหลากหลายทงวดและองคกรในทองถนเปนผด าเนนการ ตอมามการรวมการจดการศกษาไปใหกระทรวงศกษาธการ เพอใหเกดเอกภาพและมาตรฐานทางการศกษา แตเมอประชากรเพมขน ความเจรญตาง ๆ กาวไปอยางรวดเรว การจดการศกษาโดยสวนกลางเรมมขอจ ากด เกดความลาชาและไมสนองความตองการของ

ผเรยนและชมชนอยางแทจรง จงตองมการคนอ านาจใหทองถนและประชาชนไดจดการศกษาเองอกครง 4) หลกการบรหารตนเอง (Self-managing) ในระบบการศกษาทวไป มกจะก าหนดใหโรงเรยนเปนหนวยปฏบตตามนโยบายของสวนกลาง โรงเรยนไมมอ านาจอยางแทจรง ส าหรบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานนน ไมไดปฏเสธเรองการท างานใหบรรลเปาหมาย และนโยบายของสวนรวม แตมความเชอวาวธการท างานใหบรรลเปาหมายนนท าไดหลายวธ การทสวนกลางท าหนาทเพยงก าหนดนโยบายและเปาหมายแลวปลอยใหโรงเรยนมระบบการบรหารดวยตนเอง โดยใหโรงเรยนมอ านาจหนาทและความรบผดชอบในการด าเนนงาน ซงอาจด าเนนการไดหลากหลายดวยวธการทแตกตางกน แลวแตความพรอมและสถานการณของโรงเรยน ผลทไดนาจะมประสทธภาพสงกวาเดม ททกอยางก าหนดมาจากสวนกลาง ไมวาจะโดยทางตรงหรอทางออม 5) หลกการตรวจสอบและถวงดล (Check and Balance) สวนกลางมหนาทก าหนดนโยบายและควบคมมาตราฐาน มองคกรอสระท าหนาทตรวจสอบคณภาพการบรหารและการจดการศกษาเพอใหมคณภาพและมาตรฐานเปนไปตามก าหนดและมาตรฐานเปนไปตามก าหนด และเปนไปตามนโยบายของชาต จากหลกการดงกลาวท าใหเกดความเชอมนวาการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน จะเปนการบรหารงานทท าใหเกดประสทธภาพและประสทธผลมากกวารปแบบการจดการศกษาทผานมา

1.5 รปแบบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน จาการศกษาพบวา มรปแบบทส าคญอยางนอย 4 รปแบบ ไดแก

1) รปแบบทมผบรหารโรงเรยนเปนหลก (Administration Control SBM) ผบรหารเปนประธานคณะกรรมการ สวนกรรมการอน ๆ ไดจากการเลอกตงหรอคดเลอกจากกลมผปกครอง คร และชมชน คณะกรรมการมบทบาทใหค าปรกษา แตอ านาจการตดสนใจยงคงอยทผบรหารโรงเรยน 2) รปแบบทมครเปนหลก (Professional Control SBM) เกดจากแนวคดทวา ครเปนผใกลชดนกเรยนมากทสด ยอมรปญหาไดดกวาและสามารถแกปญหาไดตรงจด ตวแทนคณะครจะมสดสวนมาก ทสดในคณะกรรมการโรงเรยน ผบรหารยงเปนประธานคณะกรรมการโรงเรยน บทบาทของคณะกรรมการโรงเรยนเปนคณะกรรมการบรหาร 3) รปแบบทชมชนมบทบาทหลก (Community Control SBM) แนวคดส าคญ คอ การจดการศกษาควรตอบสนองความตองการและคานยมของผปกครองและชมชนมากทสด ตวแทนของผปกครอง และชมชนจงมสดสวนในคณะกรรมการโรงเรยนมากทสด ตวแทนผปกครองและชมชนเปนประธานคณะกรรมการ โดยมผบรหารโรงเรยนเปนกรรมการและเลขานการ บทบาท หนาทของคณะกรรมการ โรงเรยนเปนคณะกรรมการบรหาร

4) รปแบบทครและชมชนมบทบาทหลก (Professional Community Control SBM) แนวคดเรองนเชอวา ทงครและผปกครองตางมความส าคญในการจดการศกษาใหแกเดก เนองจากทง 2 กลมตางอยใกลชดนกเรยนมากทสด รบรปญหาและความตองการไดดทสด สดสวนของครและผปกครอง (ชมชน) ในคณะกรรมการโรงเรยนจะมเทา ๆ กนแตมากกวาตวแทนกลมอน ๆ ผบรหารโรงเรยนเปนประธาน บทบาทหนาทของคณะกรรมการโรงเรยนเปนคณะกรรมการบรหาร

1.6 ปจจยทเออและปจจยทเปนอปสรรคตอการด าเนนการน ารปแบบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานไปใช

1) กระจายอ านาจหนาทการบรหารจากหนวยงานบรหารสวนกลางไปยงคณะกรรมการโรงเรยนอยางแทจรง 2) ไดรบการยอมรบจากผเกยวของทกฝาย ทงหนวยงานสวนกลาง บคลากรในโรงเรยน ผปกครองและชมชน 3) มการประชาสมพนธทด มระบบการสอสารทมประสทธภาพเพอใหทกฝายไดรบรขอมล สารสนเทศตรงกน 4) บคลากรในส านกงานเขตการศกษาและในโรงเรยนจะตองไดรบการอบรม หรอใหความรเกยวกบการ

บรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน 5) ท าการฝกอบรมคณะกรรมการโรงเรยน เกยวกบการบรหารและการจดการศกษา เชน การท างานเปนทม การประชม การตดสนใจสงการ นโยบาย การวางแผนปฏบต การบรหารการเงน การบรหารบคคล การบรหารงานวทยาการ หลกสตรการเรยนการสอน การประเมนผล เปนตน 6) ไดผบรหารโรงเรยนทมความร ความสามารถ มภาวะผน าทเหมาะสม พฒนาความร ทกษะ และภาวะผน าใหผบรหารเพอเปนผน าการเปลยนแปลง (Change Agent) ทด

7) ผบรหารคณะกรรมการโรงเรยน บคลากรในโรงเรยนรบทบาทหนาทของตนเอง และของผทเกยวของอยางชดเจน

8) มการใหรางวลส าหรบโรงเรยนทประสบความส าเรจในดานการบรหาร และจดการศกษา โดยใชโรงเรยนเปนฐาน

ปจจยทเปนทเปนอปสรรค ไดแก การเปลยนรปแบบแตไมเปลยนวธการบรหารงานและการท างาน อ านาจการตดสนใจผกขาดอยในคณะกรรม

การโรงเรยน ไมกระจายไปทวโรงเรยน ผบรหารยงใชความคดเหนสวนตวในการตดสนใจ การขดแยงระหวางผบรหารคร และคณะกรรมการโรงเรยน

1.7 ประสบการณการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานในตางประเทศผวจยไดศกษาเอกสารทกลาวถงประสบการณการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ในประเทศ ตาง ๆ ไดแก สหรฐอเมรกา นวซแลนด ออสเตรเลย สาธารณรฐเกาหล สงคโปร อสรเอล และสหราชอาณาจกร พบวา

1) ในประเทศเหลานนตางประสบปญหาความไมพงพอใจในคณภาพการศกษา จงไดหาทางปรบปรงและพฒนาและตางใชวธการ ปฏรปการศกษาโดยการกระจายอ านาจการศกษาไปยงหนวยปฏบตทใกลชดผเรยนมากทสด ไดแก โรงเรยน คร ผปกครอง และชมชน

2) ในการด าเนนกระจายอ านาจการศกษาไดลดบทบาทในสวนกลาง คอ รฐบาลกลางกระทรวงศกษาธการ หรอมลรฐ ใหท าหนาทเ กยวกบนโยบายการสนบสนนทรพยากร ก าหนดมาตรฐานและตรวจสอบคณภาพการศกษา โดยมอบอ านาจเกอบทงหมดไปให โรงเรยนด าเนนการบรหารและจดการศกษา โดยในบางประเทศมเขตการศกษาเปนหนวยงานเชอมโยงระหวางสวนกลางกบสถานศกษา

3) ผปกครอง ชมชน มความพงพอใจในการศกษามากขนเนองจากไดมสวนรวมในการจดการศกษา คร อาจารย และบคลากรทางการศกษามขวญและก าลงใจดขน มความรสกเปนเจาของและรบผดชอบตองานมากขน

4) ยงไมไดมการศกษาอยางจรงจงวาการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานท าใหผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนดขนมากนอยเพยงไร แตกพบวา การบรหารรปแบบนไมมผลทางการเรยนลดลงสงทเหนไดชดกคอ อตราการออกกลางคนของนกเรยนลดลง อตราการเรยนตอสงขน 5) ความส าเรจของการกระจายอ านาจการศกษา อยทรฐบาลใหความส าคญและด าเนนการอยางจรงจง บางประเทศ เชนออสเตรเลย นายกรฐมนตรไดด ารงต าแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาดวยและทกประเทศลวนแตใชการศกษาเปนเครองมอในการพฒนาประเทศทงสน

1.8 ปญหาและขอเสนอแนะทไดจากประสบการณการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานในตางประเทศปญหาทส าคญ คอ 1) ใชเวลาในการท างานเพมขนในแตละวนและสวนใหญตองใชเวลา 5 ปขนไป กวาจะเหนผล 2) ความคาดหวงของโรงเรยนจะมมากใน 2 ปแรก เมอมอปสรรคและใชเวลามากจะขาดความกระตอรอรน 3) คณะกรรมการโรงเรยนบางแหงยงขาดคณสมบตทเหมาะสม บางชมชนหาคนมาเปนกรรมการไดยาก 4) ความขดแยงระหวางโรงเรยน คร และชมชน ขอเสนอแนะทส าคญ คอ 1) รฐตองมความจรงใจในการกระจายอ านาจ 2) เขตพนทการศกษาตองท าหนาทประสานงาน เชอมโยง อ านวยความสะดวก สนบสนนและประชาสมพนธใหโรงเรยนมความเขมแขง และสามารถบรหารจดการดวยตนเองได 3) โรงเรยนตองปรบแนวทางการท างานใหม จากการคอยรบนโยบายและ

ค าสงมาเปนการบรหารจดการดวยตนเอง โดยความรวมมอกบครผปกครองและชมชน ตองพฒนาคณะกรรมการโรงเรยนใหมความร ความสามารถในการบรหารโรงเรยนได

1.9 การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานในประเทศไทย จากการศกษาเอกสารและสมภาษณผเกยวของ เกยวกบประสบการณการบรหารในประเทศไทยทมแนวคด

เชนเดยวกบการบรหาร โดยใชโรงเรยนเปนฐาน พบวา

1) ปญหาส าคญของการบรหารการศกษาในภาพรวมของกระทรวงศกษาธการ ไดแก 1) มการรวมอ านาจไวทสวนกลาง 2) ขาดเอกภาพในการบรหาร 3) ขาดประสทธภาพในระบบประกนคณภาพและมาตรฐานการศกษา 4) ขาดการมสวนรวมของประชาชน 5) ขาดการพฒนานโยบายอยางเปนระบบและตอเนอง 6) ขาดความเชอมโยงกบองคการปกครองสวนทองถนและหนวยงานอน จากปญหาดงกลาวน ามาซงความคดในการปฏรปการศกษา โดยมงเนนการกระจายอ านาจการศกษาและการมสวนรวมของผเกยวของเปนหลก

2) ไดมความพยายามด าเนนการปฏรปการศกษาตงแตป พ.ศ.2517 และในระยะตอมาอกหลายครง แตไมประสบความส าเรจ

เนองจากการมสวนเปลยนแปลงทางการเมองจนในทสด ไดมรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ .ศ. 2540 ซงบรรจสาระส าคญในมาตรา 81 ใหมการออกกฎหมายทางการศกษา จงเปนความพยายามของกระทรวงศกษาธการ ทบวงมหาวทยาลย ส านกงานคณะกรรมการการศกษา แหงชาต และหนวยงานทเกยวของไดรวมด าเนนการจนมการตราพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 ขน โดยมหลกการส าคญในการลดบทบาทและอ านาจของกระทรวงการศกษา ศาสนา และ วฒนธรรม ใหท าหนาทก าหนดนโยบาย แผนและมาตรฐานการศกษา สนบสนนทรพยากร การตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลการจดการศกษา (มาตรา 31) โดยมงกระจายอ านาจการบรหารวชาการ งบประมาณ บคลากร และบรหารทวไป ไปยงเขตพนทการศกษาและสถานศกษาใหมากทสด (มาตรา 39) โดยใหสถานศกษาขนพนฐานและสถานศกษาระดบอดมศกษาต ากวาปรญญา บรหารงานโดยคณะกรรมการสถานศกษา (มาตรา 40)

3) จากอดตทผานมาพบวา ผปกครองและประชาชนมสวนรวมในการจดการศกษานอยมาก สวนใหญมสวนรวมในการเปนคณะกรรมการโรงเรยน ซงเปนเพยงคณะกรรมการทปรกษา มสวนรวมในการบรจาคและหาทรพยากรสนบสนนโรงเรยน ท าการประชาสมพนธ และรวมกจกรรมทโรงเรยนจดขน

4) คณะกรรมการศกษา หรอคณะกรรมการสถานศกษา มมาตงแตเรมประกาศใชพระราชบญญตประถมศกษา พ.ศ.2464 และในการปรบปรงแกไขกฎหมายในระยะตอมากไดก าหนดใหมคณะกรรมการสถานศกษาดวย แตบทบาทหนาทของคณะกรรมการดงกลาวไมปรากฏผลในทางปฏบตมากนก เนองจากเปนเพยงคณะกรรมการทปรกษา สวนอ านาจการตดสนใจยงอยทผบรหารสถานศกษา

5) ผลกระทบทอาจเกดขนจากการปรบโครงสรางการกระจายอ านาจการบรหาร และการจดการศกษาจากสวนกลางไปยงสถานศกษาในการด าเนนการกระจายอ านาจสสถานศกษา อาจท าใหเกดผลกระทบทางดานการเมอง การปกครอง

6. RBM (Result Based Management) กบการพฒนาองคกร

รปแบบ เทคนควธการในการบรหารจดการในปจจบนมอยางหลากหลายรปแบบและวธการ ซงเปนเครองมอส าคญในการบรหารองคกรเพอกาวสความเปนเลศ การเรยนรและปรบประยกตใชรปแบบตลอดจนเทคนคการบรหารตางๆ นนจงเปนความจ าเปนทผบรหารจะตองใหความส าคญและถายทอดสบคลากรในองคกรเพอการรวมมออยางสรางสรรคตอไป การบรหารแบบมงผลสมฤทธหรอ RBM กเปนอกรปแบบหนงของนวตกรรมทางการบรหารทนาสนใจและเหมาะทจะประยกตใชในสถานการณของโลกปจจบน

การบรหารแบบมงผลสมฤทธ คอ วธการบรหารทมงเนนผลสมฤทธหรอผลการปฏบตงานเปนหลก โดยมการวดผลการปฏบตงานดวยตวชวดอยางเปนรปธรรมเพอใหบรรล วตถประสงคทตงไว ท าใหผบรหารทราบผลความกาวหนาของการด าเนนงานเปนระยะ ๆ และสามารถแกไขปญหาไดทนทวงทเปนการควบคมทศทาง การด าเนนงานใหมงสวสยทศนฯ ของหนวยงาน

ผลผลต (Outputs) หมายถง งาน บรการ หรอกจกรรมทเจาหนาทท าเสรจสมบรณพรอมสงมอบใหประชาชนผรบบรการ ผลผลตเปนผลงานทเกดจากการด าเนนกจกรรมโดยตรง

ผลลพธ (Outcomes) หมายถง ผลทเกดขนตามมา ผลกระทบ หรอเงอนไขทเกดจากผลผลต ผลลพธมความสมพนธโดยตรงกบประชาชนผรบบรการ และสาธารณชน

หลกการบรหารงานมงผลสมฤทธ ม 6 ประการ ดงน

1. หลกนตธรรม (Rule of Law) หมายถง ความถกตองเปนธรรม และการปฏบตตามกฎ กตกาท ตกลงกนไวอยางเครงครดโดยค านงสทธ เสรภาพ ความยตธรรมของสมาชก

2. หลกคณธรรม (Ethics) หมายถง การยดมนในความถกตองดงาม การสงเสรมสนบสนนใหพฒนาตนเองไปพรอม ๆกน เพอใหมความซอสตย จรงใจ ขยน อดทน มระเบยบวนย

3. หลกความโปรงใส (Transparency) หมายถง การสรางความไววางใจซงกนและกนของโดยปรบปรงกลไกการท างานขององคกรใหมความโปรงใส

4. หลกการมสวนรวม (Participation) หมายถงการเปดโอกาสใหมสวนรวมรบรและเสนอความเหนในการตดสนใจปญหาตางๆ การแสดงความคดเหนอน ๆ

5. หลกความรบผดชอบ (Accountability) หมายถง การตระหนกในสทธหนาทความส านกในหนาทรบผดชอบ ตลอดจนการเคารพในความคดเหนทแตกตาง และความกลาทจะยอมรบผลดและผลเสยจากการกระท าของตน

6. หลกความคมคา (Utility) หมายถงการบรหารจดการและใชทรพยากรทมจ ากดเพอใหเกดประโยชนสงสดแกสวนรวม

ลกษณะของการบรหารมงผลสมฤทธ

- เกยวของกบทกกระบวนการของการบรหาร (PDCA) ไดแก Plan มวตถประสงค หรอ เปาหมายทชดเจน (ตองการทราบวาผลสมฤทธคออะไร), Do มการปฏบตงานทมงใหเกดผลสมฤทธตามแผนทวางไวหรอไม , Check มการตรวจสอบวาปฏบตไดผลสมฤทธตามทวางแผนไวหรอไม และ Act ปรบปรงแกไขใหไดผลสมฤทธตามแผนทวางไว

- เปนสวนหนงของการบรหารเชงกลยทธ มความเชอมโยงโดยตรงกบการบรหารงานเชงกลยทธ องคกรใชวสยทศน พนธกจ วตถประสงค และกลยทธซงอยในแผนกลยทธขององคกรเปนกรอบในการก าหนดปจจยหลกแหงความส าเรจ (CSF) และตวชวดผลการด าเนนงานหลก (KPI) ของการบรหารมงผลสมฤทธ เปนเครองมอชวยประเมนความส าเรจของการด าเนนการตามกลยทธ

การประยกตใชรปแบบการบรหารแบบมงผลสมฤทธคงจะสงผลใหองคกรกาวสความเปนเลศได หากแมนไดรบความรวมมอและการปรบใชอยางจรงจง

7. Benchmarking เปนกระบวนการปรบปรง เปลยนแปลงขององคกร แมวาจะมการบอกทมาทไปของค าๆ นจากหลายทมา บางกวา "มาจากทมนกส ารวจพนททตองท ารอยต าหน หรอ ตอกหมดรงวดทดนบนกอนหน ตนไม ก าแพง หรอเสา เพอบอกระดบความสงต าของภมประเทศ (รอยต าหนเหลานเรยกวา Benchmark)" หรอบางกวา "มาจากทนงบนมานงยาวของนกตกปลา(Bench) ครงเมอตกปลาได ตางกจะน าปลาของตนมาวางเทยบขนาดและท าเครองหมาย (Marking) บนมานง (Bench) เพอ วดวาปลาของคนไหนตวใหญ-ยาวทสด" แตไมวาจะมทมาอยางไร ค าวา Benchmark กลวนแลวแตสะทอนใหเหนถงการเปรยบเทยบระหวางกน เพอใหเหนจดแตกตาง หรอ ชองวาง (Gap) ระหวางสภาพ/ ความสามารถของตนเอง กบผทเหนอกวา หรอเกงกวานนเองอยางไรกตาม ความส าคญของ BENCHMARKING นนไมไดหยดอยทการรบรวาตนเองออนดอย หรอหางชนกวาผทเกงทสด (The Best) มากนอยแคไหนเทานน หากแตยงรวมไปถงวา The Best เหลานนท าอยางไร (How) จงเกงกาจเชนนนได การเรยนรและพฒนาจากผทเกงกวาเชนน จะท าใหตนเองมเปาหมายททาทายและเปนไปได (เพราะผทเกงทสดเคยท าไดมากอน) ยอมท าใหเกดการพฒนาอยางกาวกระโดด จงพอสรปไดวา BENCHMARKING เปนเครองมอ/ กลไกในการพฒนา และน าไปสการจดการบรหารองคกร หรอ หนวยงานหรอกระบวนงาน เพอวด-เปรยบเทยบสมรรถนะของตนกบผเกงกวาหรอเกงทสด และเรยนรวธการเพอกาวสความเปนทสด หรอเหนอกวาในดานนนๆ ความหมายของ Benchmarking การท า Benchmarking เรมเกดทประเทศสหรฐอเมรกา ตงแตป 2523 โดยเปนกระบวนการบรหารธรกจ ทมกลยทธเฉพาะตว Benchmarking เปนกระบวนการทไดจากการเรยนรจากผอน โดยการเปรยบเทยบกบหนวยงานอนๆ ในสวนตางๆ ได โดยเปนกระบวนการตอเนอง ทใชระยะเวลาด าเนนการระยะยาว อยางมระเบยบแบบแผน โดยมตววดความกาวหนา ในแตละระยะเวลาได Benchmarking process เปนกลวธทเปนประโยชน ในการปรบปรงองคกรทกประเภท ทงในภาครฐ และภาคเอกชน Benchmarking เปนกระบวนการปรบปรง เปลยนแปลงขององคกร ในอนทจะพจารณาวา มสภาพใดบางทจะสามารถปรบปรงใหดขนกวาเดม และท าการวเคราะหเปรยบเทยบกบองคกรอน แลวน าความรทไดมาจดการวางแผนการปรบปรงองคกรของเรา ใหมประสทธภาพ และประสทธผลดขน หรออาจมองวา เปนกระบวนการ

เปรยบเทยบองคกรกบหนวยงานอน ในดานตางๆ โดยมจดมงหมายทจะปรบปรงใหใกลเคยง เพอเปนผน าทคนอนจะตองใชเราเปน Benchmark ตอไป การท า Benchmarking อาจเรมตงแตการตงเปาประสงคภายใน และหาวธการปรบปรงกระบวนการ ใหดขน โดยเทยบกบภายในองคกรของตนเอง แตการกระท าดงกลาว ไมอาจใหไดผลดนก ถาไมมการเปรยบเทยบกบหนวยงานอน ทมการพฒนาใกลเคยงกน ทงนเพอเปนการผลกดนตนเอง ใหทดเทยมกบคนอน หรอเทากบวา เราไดเรยนรการท างานจากคนอน ท าไมตอง BENCHMARKING - เพราะหลกการของ BENCHMARKING สนบสนนการไมยดตดกบความส าเรจในอดต: คอ "ไมมเหตผลใดทจะเชอวา สงทเราท านนดทสด" - เพราะหลกการของ BENCHMARKING ลดความหยงผยอง ใหถอมตว: โดยยอมรบวา "เรามบางดานออนดอยกวาผอน" คอ รจดยน จดเดนและจดดอยของตน - เพราะวธการของ BENCHMARKING ผลกดนใหเกดความใสใจตอโลกภายนอก: เปดหเปดตาผบรหารใหตดตาม ตรวจสอบ เฝาด การเปลยนแปลงของภาวะแวดลอมทงในเชงทเปนโอกาสและภาวะคกคาม รวมไปถงการเปลยนแปลงและพฒนาการของคแขง - เพราะวธการของ BENCHMARKING สรางวฒนธรรมในการยอมรบและเรยนรสงใหมๆ อยเสมอ: การเรยนรและการพฒนามใชเทศกาล แตเปนงานประจ าทตองท าอยเสมอ ซงการแลกเปลยนความรระหวางกน การฝกอบรม การคนควา การรบค าแนะน าจากผเชยวชาญลวนเปนการเรยนรทงสน - เพราะกระบวนการ BENCHMARKING ตองวดและเปรยบเทยบ: การวดยอมตองมความชดเจน วาจะวดอะไร การเปรยบเทยบยอมตองประเมนได นนยอมหมายถง การตองอาศยขอเทจจรงและขอมล (Face & Data) โดยเฉพาะอยางยงขอมลเชงปรมาณในการท างาน มใชประสบการณหรอความรสก - เพราะ BENCHMARKING ท าใหเกดการพฒนาอยางกาวกระโดด: เพราะเปาหมาย (Target) การพฒนามความชดเจนและทาทาย (ผทเกงกวา หรอ เกงทสด) วธการเดนทาง (Mean) สเปาหมายเปนไปได (มผเคยทดลองและเคยไดผลมาแลว) หรอการเรยนรจากผอน และการเดนตามเฉพาะทางทควรเดน ไมตองเสยเวลากบความผดพลาด หรอหลงทาง เชนนไหนเลยจะไมกาวกระโดด ขนตอนในการจดท า Benchmark 1. การก าหนดหวขอทจะท า Benchmark (Determine What to Benchmark) การวางแผน และพจารณาก าหนดหวขอทจะท า Benchmark โดยเปรยบเทยบกระบวนการ ในองคกรภายใน กบ Benchmark ทตองการเปรยบเทยบ เชน ผลตภณฑ การบรการ การด าเนนงาน การสนบสนนการด าเนนการ และกลวธ เปนตน 2. การสรางทมงาน (Benchmarking Team) การจดทมงานนน ควรจะตองเลอกมาจากหลายๆ สวนในองคกร โดยมความเกยวของตอเนองกน ทจะเสรมใหขอมล และสามารถแลกเปลยนขอมลกนได โดยมาจากหลายองคความร รวมเขาเปนทมเดยวกน มการฝกอบรม และวางแผนการท า Benchmark รวมกน 3. ระบผรวมท า Benchmark (Identify Benchmarking Partners) โดยเรมจากคนหาหนวยงาน นอกองคการทสามารถเปนตวอยางทด หรอประสบผลส าเรจในดานทจะท า Benchmark ดวย (Competitive Benchmarker) และพยายามหาเครอขาย กบหนวยงานอนๆ ทมแรงจงใจเดยวกน หรอกบองคกรทมประสบการณ ในการจดท า Benchmark (Functional Benchmarker) หรอแมแตการจ าท า Benchmark ในหนวยงานเดยวกนเอง (Internal Benchmarker) โดยเปรยบเทยบกระบวนการ ในองคของเรา กบ Benchmark อนนน 4. การเกบรวบรวม และวเคราะหขอมล (Collecting and Analysing Benchmarking Information) ท าการเกบขอมล และท าการวจย มความจ าเปนทตองท า กคอ จะตองวเคราะหและจดบนทกกระบวนการภายในของเราเอง ทเราจะเลอกท า Benchmark กบผอน ซงอาจใชขอมลจากเอกสารรายงาน Internet วารสารงานวจย การ

ออกภาคสนาม การปรกษาหารอ หรออนๆ เพอท าการเปรยบเทยบ การเกบขอมลขององคกรตางๆ อาจไมอยในรปเดยวกน ไมสามารถน ามาใชไดทนท อาจตองปรบใหมฐานอยางเดยวกนกอน จงเปรยบเทยบภาพไดถกตอง แลวจงวเคราะหหาวธการใหม ทจะท าใหกระบวนการใหมของเรา ดกวา Benchmark ทตงไว 5. การปฏบตการ (Taking Action) ท าการลงมอปรบปรงเปลยนแปลงตามแผนใหมทวางไว โดยท าการน าเสนอขอมลทคนพบ และหาแนวทางด าเนนการ เพอปรบปรงกลวธด าเนนการ เพอบรรลเปาหมายทวางไว และอาจตองมการปรบปรงเปลยนแปลงแผน ใหเขากบสถานการณ และใหเดนทางเขาหา Benchmark ใหม ทเราก าหนดไว การตดตามประเมนผล อาจตองใชตววดทงทางตรง และทางออม มองคความรในวธการด าเนนการ เขาสการเปลยนแปลงใหม การท า Benchmark น เปนการปรบปรงเปลยนแปลงกระบวนการ อยางตอเนอง เพอคงอยในระดบทก าหนดไว กลวธหลกในการท า Benchmark 1. ตองชแนะใหผบรหารระดบสงรบทราบ และใหการสนบสนนโครงการเสยกอนใหชดเจน 2. สามารถทราบผลทจะเกดขนอยางชดเจน 3. สามารถหาวธการท างานตางๆ ใหดขน 4. สรางทมงาน ทท าใหความรสกเปนเจาของโครงการ และกระบวนการทจะพฒนาใหได 5. พยายามหาขอมล เพอน ามาวเคราะหท า Benchmark จากแหลงตางๆ เทาทจะหาได 6. วางเปาประสงคใหชดเจน และสามารถล าดบความส าคญของโครงงานได ขอควรระวงในการใช BENCHMARKING 1. อยาเนน BENCHMARKING เพยงแคการวดเปรยบเทยบ : ตองเนนผลจากการวดเพอเรยนรและถายทอดความร เพอพฒนากระบวนงาน หนวยงาน/ องคกร 2. อยาลมทจะเตรยมความพรอมดานขอมล : เนองจากการจะบรรลการท า BENCHMARKING ในขนแรกได ตองรวาจะวดสงไหน ดงนน หากขาดขอมลเหลานนไป กเปนอนจบตงแตเรม จงควรพจารณา ความเปนไปไดของการไดมา และความคมคาของขอมลดวย 3. อยาลอกเลยนแบบการ BENCHMARKING ของคนอน : เพราะกระบวนงาน/ หนวยงาน/องคกรทแตกตางกน มจดมงหมาย/ พนธกจ/ วสยทศน/ กลยทธทตางกน ยอมมการวดเปรยบเทยบตางกนดวย ดงนน หากประสงคจะท า BENCHMARKING ตนเองพงจะตองพฒนาดวยตนเอง เพอใหเหมาะกบตน 4. อยาท า BENCHMARKING โดยไมชดเจนวาท าเพออะไร : มฉะนน การท า BENCHMARKING กจะสญเปลา กลายเปนอปสรรค ภาระงานทเพม ทรพยากรสญเสยโดยไมจ าเปน 5. อยาหวงวา BENCHMARKING จะเสรจไดรวดเรว : เพราะ BENCHMARKING เปนงานทตองท าอยางตอเนองใชวาจะมวนเสรจสน และไมตองท าอก ในขณะเดยวกน แมจะท าอยางตอเนอง กใชวา BENCHMARKING จะบรรลผลในระยะเวลาอนสน 6. อยาละเลยการเตรยมความพรอมขององคกร องคกรเองกตองมการปรบตวรบการท าBENCHMARKING อยไมนอย ไมวาจะเปนการปรบวฒนธรรมองคกรสองคกรแหงการเรยนร , การปรบลกษณะการบรหารแบบสงการควบคมสการท างานรวมกน-สนบสนน-ใหค าแนะน า (มากกวาสงใหท า) การสรางเครอขาย-การแชรขอมลระหวางพนธมตร BENCHMARKING ขององคกร บทสรป จากทกลาวมาขางตนนน จะเหนไดวา Benchmarking เปนกระบวนการทเอาลกษณะ ทมอยเดมเชอมตอกน ใหมกระบวนการปรบปรงเปลยนแปลง เพอใหเกดความกาวหนาอยางเปนระบบ โดยมวตถประสงค เพอใหเกดการพฒนาใหทดเทยม กบองคกร หรอประเทศทอยในแนวหนาของเวทโลกได และรกษาใหทดเทยมไดอยางยงยน แนวทางบางอยาง เราไดเปน Benchmark ใหอยในแนวหนาแลว ในประเทศทางทวปเอเชยบางประเทศ ถงเวลาแลวหรอยงท องคกรของเรา ควรมแผนพฒนาศกยภาพระยะยาว โดยอาศยการวางกรอบของ Benchmark ดงทหลายประเทศเคยท า ประสบความส าเรจมาแลว

8. Best Practices คออะไร?

American Productivity and Quality Center ใหนยาม Best Practice ไววา คอการปฏบตทงหลายทสามารถกอใหเกดผลทเปนเลศ หรอวธปฏบตทท าใหองคกรประสบความส าเรจ หรอสความเปนเลศ Best Practices ของสถานศกษา จงเปนวธการท างานใหมทสถานศกษาเรยนรจากการปฏบตจรงในการพฒนาคณภาพสถานศกษา ซงน าไปสการบรรลผลลพธทตอบสนองความคาดหวงของชมชน ผปกครอง และเปาหมายของสถานศกษาอยางมประสทธภาพ ท าใหสถานศกษาประสบความส าเรจ กาวสความเปนเลศ วธปฏบตในการพฒนาคณภาพสถานศกษาทจะเรยกไดวาเปน Best Practices นน มแนวทางการพจารณา 6 ขอ ดงน 1.วธปฏบตนน ด าเนนการบรรลผลไดสอดคลองกบความคาดหวงของชมชนหรอผปกครองทมตอสถานศกษา หรอเปนวธปฏบตทสรางความพงพอใจใหกบทกคนในสถานศกษาได 2.วธปฏบตนน ผานกระบวนการน าไปใชอยางเปนวงจร จนเหนผลอยางชดเจนวา ท าใหเกดคณภาพสงขนอยางตอเนอง หรอกลาวอกอยางหนงคอ วธปฏบตนนมกระบวนการ PDCA จนเหนแนวโนมของตวชวดความส าเรจทดขน 3.สถานศกษาสามารถบอกเลาถงวธปฏบตนนไดวา “ท าอะไร” (what) “ท าอยางไร” (how) และ “ท าไมจงท า หรอ ท าไมจงไมท า” (why) 4.ผลลพธจากวธปฏบตนน เปนไปตามองคประกอบ ขอก าหนดของการพฒนาคณภาพเชงระบบ 5.วธปฏบตนน สามารถระบไดวา เกดจากปจจยส าคญทชดเจน และปจจยนนกอใหเกดการปฏบตทตอเนองและยงยน 6.วธปฏบตนนใชกระบวนการจดการความร (KM) เชนการเลาเรอง (Storytelling) ในการถอดบทเรยนจากการด าเนนการ

สรป ไดวา วธปฏบตทเปนเลศ ( Best Practice ) หมายถง วธปฏบตในกระบวนการใดกระบวนการหนงทท าใหสถานศกษาประสบความส าเรจ ภายใตเงอนไขหรอสภาพแวดลอมทสถานศกษาเผชญอย

9. PMQA คออะไร

การพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (Public Sector Management Quality Award : PMQA) เปนกรอบการบรหารจดการองคการ ทส านกงาน ก.พ.ร. ไดสงเสรมและสนบสนนใหสวนราชการน าไปใชในการประเมนองคการดวยตนเองทครอบคลมภาพรวมในทกมต เพอยกระดบคณภาพการบรหารจดการใหเทยบเทามาตรฐานสากล โดยมงเนนใหหนวยงานราชการปรบปรงองคการอยางรอบดานและอยางตอเนองครอบคลมทง 7 ดาน(หมวด )คอ

(1) การน าองคการ

เปนการประเมนการด าเนนการของผบรหารในเรองวสยทศน เปาประสงค คานยม ความคาดหวงในผลการด าเนนการ การใหความส าคญกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย การกระจายอ านาจการตดสนใจ การสรางนวตกรรมและการเรยนรในสวนราชการ การก ากบดแลตนเองทด และด าเนนการเกยวกบความรบผดชอบตอสงคมและชมชน

(2)การวางแผนเชงยทธศาสตร

เปนการประเมนวธการก าหนดและถายทอดประเดนยทธศาสตร เปาประสงคเชงยทธศาสตร กลยทธหลก และแผนปฏบตราชการ เพอน าไปปฏบตและวดผลความกาวหนาของการด าเนนการ

(3) การใหความส าคญกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย

เปนการประเมนการก าหนดความตองการ ความคาดหวง และความนยมชมชอบ การสรางความสมพนธ และการก าหนดปจจยส าคญทท าใหผรบบรการและ ผมสวนไดสวนเสยมความพงพอใจ

(4)การวด การวเคราะห และการจดการความร

เปนการประเมนการเลอก รวบรวม วเคราะห จดการ และปรบปรงขอมลและสารสนเทศ และการจดการความร เพอใหเกดประโยชนในการปรบปรงผลการด าเนนการขององคการ

(5) การมงเนนทรพยากรบคคล

เปนการประเมนระบบงาน ระบบการเรยนร การสรางความผาสกและแรงจงใจของบคลากร เพอใหบคลากรพฒนาตนเองและใชศกยภาพอยางเตมทตามทศทางองคการ

(6)การจดการกระบวนการ

เปนการประเมนการจดการกระบวนการ การใหบรการ และกระบวนการอนทชวยสรางคณคาแกผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย และกระบวนการสนบสนน เพอใหบรรลพนธกจขององคการ

(7) ผลลพธการด าเนนการ

เปนการประเมนผลการด าเนนการและแนวโนมของสวนราชการในมตดานประสทธผล มตดานคณภาพการใหบรการ มตดานประสทธภาพ และมตดานการพฒนาองคการ