Қазақ халқының ұлттық киімі

Сабақтың тақырыбы:

Балуан Шолақ атындағы мектеп - лицейі

Сыныбы: 4 “Б”Пәні: Бейнелеу өнері Пән мұғалім: Сағидолда Бахытгул

Сабақтың мақсаты:

• Білімділік: Оқушыларға қазақ халқының ұлттық киімдерінің ерекшеліктері, түрлері, пайдалану және тұтыну ерекшеліктері туралы түсінік беру.

• Дамытушылық: Оқушылардың эстетикалық талғамын арттырып, ұлттық киім тарихын зерттеуге қызығушылығын арттыру, ойын, қиялын, тілін дамыту.

• Тәрбиелік: Өз халқынның салт – дәстүрін сыйлауға, құрметтеуге, мақтан етуге, өркендетуге тәрбиелеу.

Қауіпсіздік ережесі

Қайшы, ине, үтікпен жұмыс істеу кезінде:Қайшыны біреуге бергенде сап жағын қаратып беру керек.Инені арнайы жастықшаларға немесе қорапшада сақтау керек.Инені ауызға салмау керек.Үтікпен жұмыс істегенде оның білік бауының қызған табанға тимеуін қадағалау керек.Ыстық үтікті саусақпен тексеруге болмайды.

“Алтын киімді адам”Есік қорғанынан

табылған.

Ежелгі сақтардың киімдері.

Археологиялық материалдар негізінде

қалпына келтірген суретші: М.В.Баст

Ежелгі ғұндардың киімдері. Археологиялық материалдар негізінде қалпына келтірілген

суретші:М.В.Баст

Киімнің негізгі түрлері

Бас киім Сырт киім

Шалбар Аяқ киім

Ерлерге арналған тақиялардың кестелісі де,кестесізі де болады.

Ер кісілердің тақиялары.

Қалпақ ақ киізден немесе қалың

матадан тігілген ерлер бас киімі.

Мұрақ - лауазымды адамдар сән-салтанатқа киетін қалпақ

Тымақ

Жалбағай

Қыздардың тақиялары

Бөрік

Келіншек кимешегі

Жас әйел кимешегі

Той думанға киетін кимешек

Егде әйелдің кимешегі

Сәукеле

Сәукеле әшекейлері

Жаңа түскен келіннің той

киімі

Әйел етігінің үлгісі

Ою салынған

мәсі

Жазғы аяқ киімдер үлгісі

Өкшелі аяқкиім

Ерлердің аяқкиім үлгілері

Аяқкиім туралы шағын түсінік.аяқкиімдер өкшелі, өкшесіз

болып бөлінеді. Өкшесіз аяқкиімдерге: мәсі, пима, жас сәбиге арналған өкшесі жоқ

тері етік бөйтік жатады.

Аяқкиімге байланысты ырымдар мен тыйымдар.Аяқкиімді төңкеріп қоюға болмайды. Себебі адамның жолы болмайды, жаманшылыққа ұшырайды. Қазақ аяқкиімінің табанына қарамайды. Аяқтың баспайтын жері жоқ, аяқкиім таза да емес. Егер табанына көзі түсетін болса үш мәрте түкіреді. Онысы, көзім ұшынбасын дегені. Ұлтарақты етікке салмай тұрып, ұлтарақтың алдыңғы жағы, яғни жол бағытына қараған басын бойлата тіледі. Мұны ұлтарақтың иесінің “жолын ашу” дейді. Жолы ашылған ұлтарақты етікке салып киеді, ол аяқты сыз –суық өтпеуден, аяқты терлетуден сақтайды. Тіл сұқ тиген баланы ұлтарақпен үш мәрте ұрса, ұшығы шығып, айығып кетеді деп есептейді қазақтар.

Қос мүйіз

Ұлттық киімдерге салынатын өрнек

түрі

Сегіз жапырақ

Бас киімге салынатын өрнек

түрі

Түйе табан

Бас киімге салынатын өрнек

түрі

Орындалатын тапсырмалар:долбар сурет салу оны әшекейлеу.

Ерлер аяқ киімі

Әйелдер бас киімі

Үйге тапсырма

Қалаған бас киімнің суретін салып, түйе табан, қос

мүйіз өрнектерімен әшекейлеу.

Біз кешегі бабаларымызбен ғана емес, бүгінгі бағамызбен, ертеңгі

шамамызбен де мақтана алатын ұлт болуды ойлауымыз керек

Н.Назарбаев.