Embed Size (px)
Citation preview
1
بر آن دکتر حسینی یر تیوریثو تا آموزش زبان روند تکاملی
سید محمد حسن حسینیدکتر
معلم مدرسه رافتی قاسم آباد!؟
سیاسی( و روش تدریسم از زوایای -که در اکثر آنها به معرفی تیوری )آموزشیکتاب دیگرم را 7مقاله و 40 ،عالوه بر این مقاله: یاد آوری
هم به مجالت ایرانی از جمله مجله "رشد آموزش زبان" ارایه داده ام که متاسفانه ایشان هیچ کدام از آنها را چاپ و معرفی متفاوت پرداخته ام
چاپ و معرفی شدند....و ... ترکیه و هندوستان ،اسکاتلند ،نآلما ،کانادا ،انگلستان، آمریکادر که البته بعدا !؟نکردند
این مقاله در سایت فرهنگیان نیوز هم چاپ شد:
25602.html-http://www.farhangiannews.ir/view
مقدمه
این هاي مختلف بوده است. ي در دورهیهاخوش تغییرات و دگرگوني در آموزش زبان همواره دست ی تدریسهاتاریخ رویكردها و روش
ها در اهداف آنها همچنین منعكس كننده دگرگوني آموزان در نظر گرفت.ن پاسخي راهبردي به نیازهاي زبان توان به عنواتغییرات را مي
و پذیري اثباتي بر پویایي پذیري و انعطاف این سطح از انطباق .دنباشمينیز آموزي ماهیت زبان و زبان ها دربارهظریهآموزش زبان و ن
.می باشد آموزش زبانخالقیت و تعهد متخصصان
ها كه یك رویه برجسته در آموزش ارند كه گسترش رویكردها و روشگذنیز براین مطلب صحه مي (1986) ریچاردز و راجرز
البته .می باشدو مفیدتر براي تدریس زبان هاي موثرتر انعكاسي از سعي و تالش براي پیدا كردن راه می باشدزبان دوم و یا زبان خارجی
هاي زبان شناسي،گیري زبان ارتباطي آشكار یا پنهان با سنتهاي اساسي زبان و یاده بر نظریهرویكردها عالوو ها بسیاري از این روش
است كه اهداف آموزشي با جاي دادن موضوعاتي مطلب گر این یادگیري زبان بیان ر تاریخ آموزش وروانشناسي و آموزشي دارند. مروري ب
در آغاز قرن همزمان است. تر پیدا كرده اي گستردهو تعامالت جهاني و یادگیري همیشگي درخود، عرصه همچون فراگیري دانش فراشناختي
حركتي تصاعدي را از رفتارگرایي به سمت ساختارگرایي تجربه كرده است. همانطور كه در (ELT)لیسي آموزش زبان انگبیست و یکم
از تبادل و جابجایي دانش به سوي تاكید بر تولید دانش، از توجه به محصول در حیطه آموزش زبان نشان داده شده است نقطه تمركز 1-1جدول
هاي متن بنیان به پرسش فعاالنه در هاي منفعالنه در یادگیرياف و از دریافتدانش به اولویت دادن به روند یادگیري و رسیدن به اهد
هاي به مولفه ELTامروزه د تغییر یافته است.نباشان مسئول یادگیري خودشان ميزبان آموزهاي یادگیري مسئله محور جایي كه خود موقعیت
هایي با سمت روشهایي با حاكمیت معلم به ان در دگرگوني این حرفه از روشتوكند و تاثیر موج گونه آن را مياحساسي یادگیري نیز توجه مي
توان به عنوان مي ،اندهاي بسیار اتفاق افتادهها كه البته همواره همراه با بحثبه این تغییر جهت .مشاهده كرد مركزیت زبان آموز و یادگیري
ه كرد.نگا هانهاي زمها براساس رویکردبه دغدغه هاي معاصرپاسخ
ساختار گراها غیر ساختار گراها
هاي فراشناختيمهارت هاي بقامهارت
پرسش فعاالنه دریافت منفعالنه
تولید دانش جابجایي دانش
یادگیري مسئله بنیان یادگیري متن بنیان
مركزیت زبان آموز و راهبرد متقابل معلم اکمیتمركزیت و ح
روند تدریس محصول تدریس
ساختار گرایانهار گرایانه و ساختغیر تفاوت بین رویكردهاي 1-1جدول
رویكرد ،(methodology) ط از جمله روش شناسيهاي واژگان مرتبكاربردي به تعریفاما هتوجهي كوتاقبل از ادامه بحث
(approach)، روشmethod) ) و تكنیك(technique) گوناگون و بطور ها به اشكالهاست كه این واژتواند مفید باشد. البته الزم به ذكر مي
ی را بر كالس هايها و فعالیتتمرین روش شناسي بکار می رود تا( 2001راجرز ) اند. براساس نظریهمفصل در جاهاي دیگر تعریف شده
چنین ها براي ایجادسري تالش نتایج یكتوان به عنوان . رویكردهاي متفاوت را ميارایه دهدآموزش )زبان( زمینه هاي موجود درهنظریمبنای
هایي كه با ماهیت ا باورو ی اي از فرضیاتاند یك رویكرد مجموعهنیز گفتهو راجرز زریچارد ور كهط ارتباطي در نظر گرفت. بنابراین همان
, CLT , CBI , WL , MIنمونه به طورون بكار گرفته شود. گوناگتواند در موارد كه مي می باشد كار دارندو زبان، آموزش و یادگیري سر
NP , TBLT , CL یك از سوي دیگر روش به یك راه بكارگیري خاص فرضیات و باورهاي موجود در .شوندبه عنوان رویكرد شناخته مي
هاي مختلف ظهور وشآنها ر اي هستند كه بر مبنایهاي بالقوهزمینه رویكردها شود. به بیان دیگررویكرد در محیط واقعي كالس اتالق مي
2
باشد كه بر یك رویكرد خاص شده مي طراحیمنظم از پیش ارایه درس سبک هایبر دارنده یك دسته اصول و مفهوم روش در پس .كنندمي
هاي فعالیتانواع ،زبان آموزنقش معلم و ، دگیري زبانروند یا ریف خاصي برايااي تعردا ها به این دلیل كهاستوار هستند. بنابراین روش
به عنوان روش یاد SLT, CC, CLL, SW, SO, TPRاز د.نباشیادگیري و مفاد تدریس و ترتیب ارائه انها دارند انعطاف ناپذیر مي
تكنیك ( 1963به گفته آنتونی ) .باشدميها برای روش يهاي از پیش تعیین شده براي استفاده در كالس خصوصیت دیگرتجویز تكنیك. شودمي
توان به ميشود. براي مثال وزشي فوري بكار گرفته شود كه در مسیر تدریس براي رسیدن به یك هدف آمخاص مي مربوط به یك راهبرد
.اشاره كردبه عنوان تکنیک ALMدر استفاده از دریل ها
عصر روش
غرب از اهمیت زیادي دنیاي درعنوان زبانهاي خارجه ه التین و یوناني بزبان هاي هفدهم و هجدهم و اوائل قرن نوزدهم یادگیري در قرن
یزي بود كه در آن چ نآكیفیت مطالعات ادبي و ترجمه بود و این باني متمركز بود و دلیل آن نیزز ارساخت آموزش زبان بر .برخوردار بود
مریكا به نام روش آدر كه GTMبود. GTMهاي زبان شیوه غالب ارائه در كالس . در این دورهزمان مورد تاكید آموزش عمومي بود
Prussian ان و حفظ فهرست كلمات و قوانین دستوري و زبان آموزبه زبان مادري آن هم استقرایيرارائه دستور زبان به شكل شد بشناخته مي
ان بر زبان آموزبا هدف توانا نمودن ساختارهای به کار گرفته شده بر درستي این روش تدریس تمركز تاکید داشت.ترجمه متون باستاني
.د. در این روش پافشاري بر خواندن و نوشتن است تا اینكه بر گوش كردن و صحبت كردنكیفیت درترجمه می باش دستیابي به سطوح باالي
راي تدریس زبانهاي جدید شده بود این روش كالسیك به تدریج بنذكر GTMهرچند ابتدا پایه تئوریك یا فلسفه یادگیري خاصي براي بكارگیري
زیرا كه این رایج شده تواند مربوط به دستور زبان تجویزي باشد مي GTMدر سراسر جهان بكار گرفته شد. اخیرا این باور كه تئوري زبان در
ي این روش باستاني به نگرد. همچنین تئوري یادگیردستور به زبان به دید یك دسته قوانین گرامري و كلمات كه در اصل در متن جاي دارند مي
هاي ذهني )مثال به خاطرسپاري، استدالل، تجزیه كه در این نوع روانشناسي پرورش هوشمندي و توانایياست روانشناسي ذهني نسبت داده شده
ومترادفات و كلمات معني آنهاو هاي طوالني كلمات دستور زبان و به خاطر سپردن فهرستو تحلیل تجزیه در نتیجه را ...( و و تفكر نقادانه
آن توجه در به کارگیری اده از قدرت خالقانه بجاي اینكه به هدف زبان و استفاین است كه GTMاشكال اصلي به هر حال دانند. متضاد آنها مي
اینكه به آن زبان تارانند بان بگذزخود ان كالس را به بحث درباره ان زمزبان آموزو این باعث شد كه برخود زبان تاكید بیش از حد دارد كند
هایي از جهان بخصوص در صحبت كنند. با این وجود همانند خیلي از روشهاي سنتي دیگر این روش نیز به اشكال تغییر داده شده در قسمت
ALMوش و روش البته در موسسات آموزش زبان غالبا از ترکیبی از این رشود. حتي امروز استفاده مي -در مدارس و دانشگاه ها -ایران
که بعدا توضیح داده خواهد شد استفاده می شود.
هاي برقراري ارتباط كه تازه میان اروپاییان شروع به رشد كرده بود افرادي كه در زمینه آموزشدر اواسط قرن نوزدهم فرصت
ثرتر و بهتر كنند.را مو و آن تحول بخشندكه آموزش زبان خارجي را كردند را بر آن داشت فعالیت مي L2/FL)) زبان خارجی و یا زبان دوم
بررسي كنند كه آموختند زبان مادریشان را مي هاهایي را كه بچه كنجكاوي برخي از كارشناسان بخصوص در اروپا آنان را برآن داشت كه راه
شد. این تحول و حركت مهم در زبان معنا در یادگیري زبان به سمت اهمیت دادن به متخصصان آموزش خود این موضوع سبب چرخش تمركز
تمرین ،كردوي اهمیت گفتار ميربر ركز شدنتمتشویق به م را تدریس به نام جنبش اصالح شناخته شد. از آنجا كه این جنبش معلمان زبان
هارت شفاهي در اولویت قرار گرفت. پیشرفت جنبش موزش استقرایي دستور زبان، مطالعه زبان گفتار و توجه به مآفنوتیك، استفاده از مكالمه،
هاي بعضي اصالح شهاي خارجي و كالسیك را به دنبال آورد. در آخرین دهه قرن نوزدهم تالاصالح با خود تغییر در روشهاي تدریس زبان
براساس تجربه شفاهي كمك كرد. براي مثال گوین هایجریان اصالحات به ظهور تعدادي روش یدر ابتدا (1899)هنری سوییت ها مانند طلب
بان در واقع تبدیل روش حفظ كردن تعداد محدودي قوانین دستور زبان و كلمات ادعا كرد كه یادگیري زبا یري زبان آلمانيگیادخود در مورد
را ایجاد كرد. در این Seriesي بود كه او روش براي ارائه این مفاهیم است. در این چنین شرایطم و سپس استفاده از زبان اهیبه مف هادریافت
رغم این موضوع گسترش تقاضا براي ی. علبودكه سطح بندي شده بودند ینومت از طریق ارائه یك سري جمالت در روش تاكید بر آموزش زبان
فراگیري زبان هاي طبیعيراه تردقیقان توجه متخصصان زبان را به مطالعه زبان آموزتر در جهت ارتقا مهارت شفاهي روش واقع گرایانه
میلیان از طرف برلیتز مکزی DM وش بستر را براي ظهور روشبود كه این ر NM روش . نتیجه نهایي این مطالعاتلب كردها جتوسط بچه
فراهم كرد.
د:توصیف می کن این چنینرا NM (1985هیلفرتیس )
صحبت مهارت ند یادگیرينگیرند كه چطور صحبت كیاد مي کردن به خواندنها به طور طبیعي قبل از شروع از آنجایي كه بچه
)نوشتن هاي تولیدي ید قبل از مهارتبا)شنیدن و خواندن( هاي دریافتي مهارت و اتفاق بیفتد ل از یادگیري سواد خواندنباید قب کردن
نیز زبان آموز ،كردند. مثل یك بچه داخل منزلميطرفداران این روش از استفاده كتاب در كالس اجتناب د.نباشو صحبت کردن(
دهد. این روش شامل یك ارایهزبان ها و ایده های خود را با استفاده از باید در زبان غرق شود و به او اجازه داده شود كه تصمیم
به زبان هدف شود كه این همهميو بدل هایي بین معلم و شاگرد ردها و جوابباشد كه در حین آن سوالگویي توسط معلم ميسري تك
د كه شروع به باز تولید عبارات رسمياي در نهایت به نقطه فراگیرد. دار پانتومیم نقش باالیيصحبت نوع در این گیرد.صورت مي
21صفحه باشد.ي ممنوع ميه طور جدباستفاده از زبان مادري در این روش كند. و كلمات زبان خارجي مي
3
به واقع تصمیمي بود بردر روش خود كه در یادگیرفته شود، د زبان اوله هر زبان هدفي باید درست هماننبراساس این فرض ك برلیتز
ق نمود. او اعتقاد به استفاده وسیع از زبان هدف در كالسمعلمان را به ایجاد یك فضاي یادگیري طبیعي در كالس تشوی NM کار گیری
در این نمود.نهي مي L2س موزان و ترجمه كردن در حین تدریداشت و معلمان را به شدت از استفاده از زبان مادري زبان آ L2یادگیری
اشمیت و طور كه شود. در این روش همانها فراگرفته ميو سواالت و جواب كم كم طي مكالمات و گفتگوها L2ه این بود كر روش باور ب
بوسیله مربوط ساختن -آید كه از اسم این روش بر مي گونه همان –د توصیه به تبادل معني به صورت مستقیم اننیز گفته (2007ریچارد )
قوانین و تحلیلتجزیه و صریح دستور زبان، همچنین اساسا با تدریس برلیتزشود. ها ميیتعاشیا، پانتومیم و موقو هاي كالمي و اعمال فرم
تالشي بود براي رفع نواقص مخالف بود. بنابراین روش او از این لحاظ در واقع م زبان دومنحوي در تعلیستوري و ساختارهاي ژگان داو
GTM از روش .DM جاي استفاده از زبان مادریشان براي فكر ه كمك كند كه هنگام برقراري ارتباط ب انزبان آموزرفت كه به انتظار مي
به كامل بودن دانش زبان این روش تدریس كند توجهي است كه متمایز مي NMرا از ه آنك DMیك خصوصیت كردن به زبان هدف فكر كنند.
.كنداین روش تاكید زیادي بر تلفظ صحیح بیش از ارائه دادن شكل نوشتاري مي بعالوه .كندشناسي مي
انزحمت زیادي را بردوش معلمهاي علمي كالس درس كه این روش با نادیده گرفتن واقعیتبر این باور بودند DMروش منتقدان
كه بزرگساالن چرا كاري غیر واقع گرایانه استان در حین تدریس زبان آموزآنها اعتقاد داشتند كه مثال حذف كامل زبان مادري .گزاردمي
.(1993دابرولسکی و آرونوف )گردی و دارند L2هاي آموزند و نیاز به تدریس صریح دستور زبان و دیگر جنبهدقیقا مانند كودكان زبان نمي
این کهاین روش بر روان صحبت كردن داشت مسئله سرگردان كننده مهم دیگر كه درباره این روش وجود داشت تاكید بیش از حدي بود كه
گذاشت.روي صحیح صحبت كردن مي منفیتاثیر خود
هاي دوران جنگروش
تاکید بر تر و عمل گرایانه بود. هاي تدریس زبان واقع گرایانهزیادي براي معرفي روشجهاني اول شاهد تقاضاهاي بسیار دوران پس از جنگ
درباره نقش من لوکو خواندن براي اهداف دانشگاهي و علمي نیز در این دوره آشكار شد. در این بین گزارش اهمیت مهارت درك مطلب
به باال برد و نهایتا منجرخواندن و درك مطلب مفید و كارا را برای ارتقا مهارت وري خواندن و درك مطلب در دانشگاه نیاز به یك راهبرد حم
یك تغییر جهت 1940نگذشته بود كه ورود آمریكا به جنگ جهاني دوم در RMشد. زمان زیادي از ظهور RM روش تدریس بوجود آمدن
ختلف هاي مزبان قابل اجتناب براي صحبت كردن روان جنگ نیاز غیر شرایط خاصخاطر ه را موجب شد. بدر عرصه آموزش زبان دیگر
بلومفیلد از طرف محققاني همچون RM از انتقادات شدیدخود را بر اهمیت ارتباط شفاهي متمركز كنند. که تمرکزكارشناسان را بر آن داشت
كند توجه متخصصان آموزش ( بیان مي1991) استرن طوري كه همان بدتر كرد. شرایط ویژه جنگ RMنظرمنفي متخصصان را نسبت به
ابان هدف و قدرت برقراري ارتباط بني فراگیران به زآیادگیري و تسلط فوري و هبزبان را نه تنها به اهمیت برقراري ارتباط بلكه همچنین
)روش Army Method یوش ارتشنام رسمي ر كه بعدها Aural Oral Approachهاي جدید مانند زبان جلب كرد. و بنابراین برخي روش
mim-memكه همچنین به نام روش Andiolingualند. روش دن کركرد و رشدشدن پدیدار شروع به ALMو بعد از آن را گرفت مخبر(
.اشتد كردن آموزان از طریق تقلید، حفظ كردن و تكرار مداوم تولید خود به خودي جمالت توسط زبان شود سعي بر دروني كردنشناخته مي
باید به عنوان یك روند مكانیزه و L2براین عقیده استوار است كه یادگیري نیز بیان نموده (2002تیرماالی ) طور كه اساس این روش همان
این باشد كه به هاي الگویي ميحاوي عمل حفظ كردن و تمرین Andiolingual از طریق روش عادت تلقي گردد. یادگیريشبه ماشیني تشكیل
كه توضیح داده ها قرار نیست ها یا ساختارهیچ یك از تمریندر این روش نماید. را امري ضروري مي هاي داده شدهترتیب كنترل كامل بر پاسخ
ضمنا ها است. ي عادتكند ایجاد مانع در راه شكل گیري خود به خوددانستن قوانین گرامري تنها كاري كه مي بر آن است کهعقیده شوند چون
شد. نیز مجاز شمرده نمي ه زبان اول و یا مادریترجمه یا رجوع بر این روش د
استخراج DMكه این روش بسیاري از اصول خود را از زیرا بود DMهمان شكل گسترش یافته و پاالیش شده ALM عدرواق
(2001ریچاردز و راجرز ) با این هدف كه توانایي صحبت كردن در حد زبان اول را در زبان آموزان ایجاد كند. همانطور كه - كرده بود
هایي كه تاكید بر تداعي معاني، تقلید و تقویت كردن سازمان یافته و سطح بندي شده از طریق فعالیت هايتدارك و پیش بیني داده اندگفته
بودند، بود. همچنین هاكه خود پیروان مكتب رفتارگرا ALMطرفداران ترین دغدغه ن جنبه اولیه فراگیري زبان داشتند مهمها به عنواموختهآ
با همه اینها نقص عمده این دانست. RMمهارت گفتگو در روش ربه نبود هیچ گونه تاكید ب عنوان واكنشيه را تاحدودي ب ALMتوان مي
ان آن زبان آموزراهبرد تدریس مبتني بر دستور زبان كه بطور گسترده در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفت این بود كه در این روش
ان زبان آموزبراي روش این عالوه بر اینآموختند. ابتكار الزم براي استفاده خالقانه از زبان را كه در شرایط واقعي نیاز به آن است نمي
مریكا براي آدر ALMدر همان دوران كه الزم به یاد آوری است که شدند خسته كننده و نا امید كننده بود. هایي كه به این روش اداره ميكالس
اي متن و موقعیت هاهمیت در باره حال مطالعه دربی و پالمر وست و هورن دلیسي ماننكرد بعضي پژوهشگران انگخود محبوبیت كسب مي
وجود دارد ALMزباني یعني باوري كه در ساختارهاینها مدعي بودند كه صرف آ .گیرد بودندنها زبان مورد استفاده قرار ميآمتفاوت كه در
ا به فهرست ر نآو تغییر داده شده بود را معرفي كردند DMكه تاحدودي و به نوعي SLTبراي دسترسي به معنا كافي نیست بنابراین ایشان
هاي دیگر ن را از روشآیك خصوصیت این روش كه ریچاردز و راجرز . براساس گفته در انگلستان افزودند ELTدریس در حرفه تهاي روش
. ) دهدنها را ارائه ميآدار انتخاب مفاد دستور زباني و كلمات سطح بندي روش اصول قاعده بود که این كرد اینمجزا مي DMمانند
ibid.38)
4
هاي نوآورانهروش
هاي شناختي طلوع نظریه هاي سنتي درباره ماهیت زبان و یادگیري زبان فاصله قابل توجهي گرفت.حرفه آموزش زبان از دیدگاه 1950در دهه
به ظهور به دنبال آورد و منجر نددانستهاي خارجي ميهایي شرطي شده به محركرا كه یادگیري را نتیجه پاسخ هاتنزل رفتارگرایادگیري زبان
اند كه:به آن اشاره نموده، طرفداران نظریه پردازان شناختي بر این عقیده لزی در (2008ارسالن ) كه راهبرد قانون شناختي گردید. همانطور
كند كه براساس آموزان را تشویق مي ناین روند زبا .ي و روان شناسي منحصر بفرد استزبان شناس پروسهیك زبان یك یادگیري
سیستم زبان بسازند. دراین یك مدل ذهني از -و نه بر مبنای عادت –قابل درك و در برخورد با زبان معنادار دانش شناخت ذاتي و
خالقانه شناخته روند یادگیري در نتیجه فرعي وانبلكه به عن كنیمكه ما باید از آنها اجتناب عنوان عادات بده روش اشتباهات نه ب
(p. l2) شودهاي ذهني ميدیگر استرتژي جابجایي و، عمومیت دادن ،شوند كه شامل ساده سازي قوانینمي
زبان فعال كردند كه مستلزم نقش پروسه ذهني پیچیده نگاه ميهاي شناختي به زبان آموزي به عنوان یك طرفدارن سرسخت نظریه
آنها هاي مجزا كننده زبان آموزي هستند.معنا و الگوي دانش فرد خصوصیتدر پروسه یادگیري و استفاده از زبان بود. از دیدگاه آنها آموز
كردند كه یادگیري از طریق بكارگیري فنون شناختي دانست ادعاكه یادگیري را حل مسئله مي (1932برتلت ) براساس تئوري الگوي دانش فرد
وطرفدارانش به نوام چامسکی بر پایه یك چنین اساسي بود كه . افتدكردن دانش پیشین با اطالعات دریافتي جدید است كه اتفاق ميبراي یكي
را ارائه و قاعده" ساخت دستور"و "زبان آموزي معنادار"ایده "سازي عادت"و "وار طوطيتقلید "جاي ه . آنها بحمله بردند ALM های پایه
بار دیگر دراین دوره مورد تاكید قرار گرفت. در چامسکیاستفاده خالقانه از زبان در راهبرد دادند. آموزش صریح دستور زبان به عنوان پایه
تند و بنابراین در نظر گرفدر امر یادگیری ، روانشناسان حسي عاطفي همه جوانب یك شخص را یات شناختيموازات رشد و توسعه نظر
فقط یك زبان آموزطور كامل و از همه جهات مورد توجه قرار دهد شدند. به باور آنها یك ه را ب آموززبان ها و رویكردهایي كه واستار روشخ
اطالعات را پردازش كند. تالقي این دو مكتب فكري )طرفداران كه بتواند بدون تاثیر گرفتن از عوامل احساسي یستمغز بزرگ )جعبه سیاه( ن
باز كرد. TPR, CLL, SW, SO, Super Learningاز قبیل 1965سال مدرني عاطفي( راه را براي روشهاي دیدگاه شناختي و دیدگاه حس
و متعاقبا كند هدنیاي واقعي برآوردهاي در موقعیت هاي به اصطالح نوآورانه نتوانست انتظارات رااین است كه نتایج علمي این روش اما حقیقت
ه محبوبیت به همان گذرگاه افول افتادند.بعد از یك مدت كوتا خود یشینیانهمانند پ
Communicative Competence ی )معاشرتی( و آموزش زبانطمفهوم مهارت ارتباو یا
مواجه شد. واقعیت كشورهاي نوظهور و مستقل اروپایي باعث و بنیادین هم با یك تغییر كلي ن بازابموزش زآحرفه 1980و 1960دو دهه بین
امي آن بودند توجه خود را بر حهمراهانش و چامسکی ي توجه محض به تسلط برساختار و مهارت زباني یعني آنچهجاه شد متخصصان زبان ب
که بر مبنای هاي پیشین روش هاي جایگزینبراي روش را به نوبه خود تقاضاجنبه كاربردي و معاشرتي زبان متمركز كنند. كه این مطلب
از طرف دیگر تغییرات باال برد. هاي علم اروپا را برطرف سازندنیاز واقعیت ندنتوانسته بود ي و روش مبني بر موقعیت كهساختار گرامر
را ها آن روبرو بودند تقاضا با -معه شناسي زبان یا نظریات شناختي ازجمله نظریات جا -اي یادگیري و آموزش زبان كه نظریات پایهاساسي
هاي وري زبان با جنبهصن مرتبط ساختن خصوصیات آكه در اجتماعي متندیدگاه نظري جدید به .دتر افزایش دادهاي مفیبراي نوآوري
(1992هایمز ) اي مانندبود كه افراد حرفه ای یك چنین زمینه .دادمي ویژه ایان و معنا ممكن بود، اهمیت ن و همچنین رابطه بین زبآكاركردي
را در زبان در واقع هایمز نظریه مهارت معاشرتي د.نموزي زبان و تدریس زبان را باز تعریف كنآن داشت كه مفاهیم سنتي زبان، زبان آرا بر
كار افرادي كه بررسي . این نظریهكردبرحسب موقعیت كمك ميمه درسي داد و به رشد برناقرار مي ی که در آن استفاده می شودمتن اجتماع
کندلین و ویدوسون نتیجه كار بعضي دانشمندان ازقبیل فینوچیارو و برومفیت و ،یلکینزكردند از قبیل وبرحسب مفهوم كار ميرا برنامه درسي
گردید. معرفی شده است تاكنون برای آموزش زبان که شده ترین راهبرد ارائهیعني محبوب CLTد و نهایتا منجربه پدید آمدن را گسترش دا
.نباید نادیده گرفته شود كاربردي به تكامل این راهبرداز زبان دی هالی کمک برداشتالبته
براین باورند كه: CLTطرفداران
از لحاظ دستوري درست كافي نیست. شخصي از لحاظ معاشرتي داراي مهارت و كفایت است كه تن روش تولید یك جملهنسصرف دا
هي پسر "ي قابل قبول و طبیعي باشد. جمله سخني بیان داشت كه از لحاظ اجتماع یهاي معاشرتتوان در انواع موقعیتطور ميه بداند چ
"ز تعمیر كنیدماشین منو امرو کنید خواهم ایا میشه لطفعذر مي"جمله از لحاظ ساختاري درست است اما به اندازه "ماشینمو روبرا كن
دانش فرهنگي اجتماعي و و مهمتر از آن زبان بردارنده دانش دستوري ( مفید و تاثیر گذار نیست. مهارت معاشرتي در)مهارت معاشرتي
باشد. رابطه ميع نظر گرفتن نو در هاي خاص و باموقعیت دربكارگیري زبان نوعه حساسیت نسبت ب
همه جوانب تدریس مهارت و كفایت معاشرت باشد. یعني كالسهاي زبان بر در كالسهاي زبان تاكید باید CLTگاه طرفداران به بیان دیگر از دید
مهارت اجتماعي فرهنگي و ،مهارت اجتماعي زباني ،مهارت تدبیر زباني ،باید طوري باشند كه رشد دهنده مهارت زباني و دستور زباني
نیز در دنیاي واقعي CLTحتي نتایج كالسهاي به هر حال واقعیت این است کهد. نان باشزبان آموزمهارت استفاده از كالم به طور همزمان در
ال از دست در دنیا دارد این رویكرد در ح CLTم موقعیت كنوني كه رغیني رضایت بخش نیست. درنتیجه علبخصوص در شرایط جهان كنو
باشد.ميدر غالب نقاط دنیا ي زبان و کالس ها هادادن محبوبیت خود در دوره
5
آموزش زبان انگلیسیبر هاتاثیر ساختارگرا
شروع هزاره سوم با یك تغییر بزرگ در را ELTدر زمینه آموزش نظریات مربوط به كالم اخیرا حوزه مطرحمیان تعداد زیاد نظریات از
.اندي زبان پیدا كردهها راهشان را به درون كالس ویگاتسکی و برونر، دیویی ،پیاژه نظرات ساختار گرایان همچون اند.ساختهدیگر مواجه
احساسي و طبیعت بین انها همچنین وجه .ندکن جنبه انساني یادگیري توجه ميبه این است که آنها گرایان ساختارنکته حایز اهمیت در دیدگاه
اند كه باید بر به این نتیجه رسیده ساختار گراهاگیرند. ميدرنظر -هاي شناختيبعالوه جنبه -را در متن فرهنگي اجتماعي آن نفردي فراگیرا
تر و پر ي خود را پرنگان براي یادگیرزبان آموزتاكید كنند و مسئولیت پذیري مادام العمریها و دانش براي یادگیري رتیادگیري فرامها
خاطر این ه باید بافتد طي كه زبان در آن اتفاق ميگویند كه عوامل فرهنگي اجتماعي محیها ميآنند. مسئله اصلي این است كه نمایتر اهمیت
یادگیري خوب طراحي شده براي كالسهاي و محیط متناهمیت یك از دید گاه آنها ست مسلم فرض شوند. تصور كه زبان یك پدیده اجتماعي ا
می کمک و فرهنگي زباني شناسيخصوص مهارتهاي جامعه ه اي مهارت معاشرتي فرد به به پیشرفت همه جنبه متنه این در این است ك زبان
ثر در جامعه در حال جهاني شدن كنوني ابل موعچنین مهارتهایي كه براي ت طور كه اشاره شد اعتقاد براین است كه دستیابي به این . همانکند
. در باشدمیسر نمي CLTوحتي TLM, MI, WLL, CBI, CLLAباشد از طریق روشهاي سنتي و قرار دادي قبلي از قبیل ضروري مي
,Experiential Learning, Problem Based Learning, Collaborative Learningاست كه روشهایي جدید مانند چنین شرایطی
Interactive Learning, وCL اعتقاد عمده .كنندراهكارهایشان را براي كالس زبان ارئه ميکه تماما بر کار گروهی تمرکز دارند
اساسي اصلداشتن تعامل یك دومزبان زبان خارجی یا كه براي فراگیري این است (2003له الیس )ران این روشهاي نوآورانه از جمطرفدا
باشد. مي
و نقایص ها نیز مشكالت این نوآوري به باور اینجانبواقعیت این است که علیرغم فواید این روش های نو آورانهدر هر صورت
از نقش و اهمیت موضوع "رقابت" در یادگیری و موفقیت و پیشرفت در كه آنها این است آنها یكي از مشكالت اساسي .خودشان را دارندخاص
برای ایجاد حس مسولیت پذیری در تک و کارا رثمو یغفلت کرده اند. همین طور این روش ها مکانیزم هایبه شدت عی زندگی و در دنیای واق
آن در هاي جهان و اصول حاكم برقادر به منعكس كردن یك تصویر كلي از واقعیتتک فراگیران ندارند. مهمتر این که این روش های تدریس
ن نیز همانند پیشینیا بنابراین این روشها .و این پتانسیل را ندارند که نسل فردا را برای زندگی موفق در دنیای فردا آماده کنند كالس نیستند سطح
محكوم به شكست هستند.خود
زبان انگلیسیبر آموزش "اینجانب" تاثیر نگرش آموزشی سیاسي
مان وجه تمایز انسان از حیوان شان در واقع هآینده كردن و ساختن جهاني آباد و مترقی برای توانایي انسانها براي برنامه ریزي
}و به آزادی شان راهي متصور شوند و بدین طریق رشد یابندشود كه براي ساختن اینده ا دهمردم اموزش دا اید بهب .می باشد
پایلو فره . برسند{
که بر مبنای نظریات Collaborative Learningمانند هگرا ها و رویكردهاي نواورانه و تعاملروشنتایج عملي گفته شد طور كه همان
و نسل فردا را کرده كلیت دنیاي واقعي را منعكس می باشد طور كه مورد انتظار آن دننمی تواندر دنیاي واقعي دساختارگراها ارایه شده ان
در واقعاین امر هم این است که تا به حال برداشت درستی از آموزش و تدریس نشده است. اصلی دلیل ند. نكبرای زندگی در چنین دنیایی آماده
اینجانب بر این باور هستم که مدارس و دانشگاه ها باید به نسل فردا و .می باشدسیاسي اجتماعی ه پیچیده پروستدریس یك -از نظر اینجانب -
که متوجه این واقعیت "هم" شوند که آنان هم در دنیایی که زندگی می کنند سهم و حقوقی دارند و بنابراین آینده سازان این مرز و بوم کمک کنند
ید باید عالوه بر کسب مهارت های علمی، متفکر، خالق، منتقد و آگاه به مسایل اجتماعی و به ویژه مسایل سیاسی بار آیند. آنان همین طور با
به همان اندازه نشان دهنده اعتبار آحاد جامعه است که مدارج علمی، موقعیت های -یی و خودکامگی و نه خود را -بیاموزند که تواضع
، مسئولیت پذیر و و در عین حال اهل رقابت اجتماعی و مسیولیت های شغلی آن ها. مهمتر این که آنان باید بیاموزند که ضمن مشارکت جو
بنابراین عالوه بر استبداد به پا خیزند. ریا و هر گونه ظلم و ستم و فساد و تبعیض و غارت و منصف بودن با هر وسیله ای به مبارزه با منابع
یا می کنند و ان در آن زندگيزبان آموزكه جامعه ایموجود در خصوص عوامل سیاسيه عوامل اجتماعي فرهنگي عوامل اقتصادي و ب
یاد نه تنها برایان زبان آموزتاثیر مستقیم بر رغبت و انگیزه این عوامل چرا کهنظر گرفته شوند پروسه آموزش در بینند باید در آموزش مي
.دارندکردن زندگی بلکه برایگرفتن
سیاسی خودم اول بار این -در تیوری آموزشیاینجانب همان طور که در کتابم آورده ام و در مصاحبه ام با بی بی سی عنوان کردم
یک اسلحه برای رها سازی مظلومان و ستمدیدگان. این امر میسر است چرا که زبان –ایده را مطرح کرده ام که "زبان یک اسلحه است".
شکل می دهد. را آنهاتدریج نگرش به آنهاما تاثیر می گذارد. و افکار مخاطبان بر افکار ما )کلمات / ضرب المثل ها / جمالت راه بردی و ...(
د. و نکته این جاست که باورهای را تحت تاثیر خود قرار می ده آنهاکه به طرز قابل توجهی باورهای قدرت وجود دارد چرا آنهادر نگرش و
د. بنا براین می توان از زبان به عنوان سرنوشت ما را رقم می زنن آنهامی دهند. و اعمال و واکنش های جهت آنهابه اعمال و واکنش های آنها
مدد جست.... مستضعفین و اغفال و غارت شدگاناسلحه ای موثر برای براندازی حکومت های تمامیت خواه و خودکامه جهت رها سازی
كمك بسیاري كرده است. اینجانبیادگیري زبان سیاسي -اجتماعي –شناختي كنم به ارائه تئوري ميو کار هاي محیطي كه در آن زندگي واقعیت
(مراجعه کنیدهفتمین کتاب اینجانب 13جهت اطالع بیشتر به فصل )
6
اینجانب که در عمل به نوعی یک کاتالیزور است فرد منحصر بهآموزشی سیاسی وش تدریسبه ارائه ر بود كه منجر و این نظریه
روش تدریسم بر این باور هستم که معلمان و اساتید در عصر و شرایط حاضر باید از حالت بی رخوتی و پسیو بودن فعلی در اینجانب درشد.
آمده و نقش ایجنت های هوشمند را برای بیدار سازی، تغییر در نگاه و نگرش و باورها و رفتارها و حتی ایجاد بی نظمی اجتماعی بر عهده
شی برای براندازی سر چشمه های تبعیض )آپارتاید(، بی عدالتی، ظلم، ستم، فساد، و غارت و ریا و استبداد در جوامع بگیرند. ایفای چنین نق
اینجانب بر این باور هستم که استعمار شده جهت ارتقا منزلت و کرامت و معیشت و آزادی مردمان الزم و ضروری می باشد. بنابراین
ز تعریف شود: "آموزش و تدریس" چیزی بیشتر از "علم" می باشد. "آموزش" در شرایط کنونی یک "هنر" "آموزش" در برهه کنونی باید با
است که شامل یک پروسه پیچیده تعلیمی، تربیتی و اجتماعی سیاسی می باشد که می تواند به عنوان "قلب دموکراسی و تمدن" در نظر گرفته
س، عالوه بر مهارت های علمی شهروندان، باید مهارت های اجتماعی و به ویژه آگاهی های شود. این بدان معنا است که در طول پروسه تدری
که می تواند از سیاسی آنان را نیز ارتقا دهیم. و این نوع آموزش "تفکر آزادانه" در سطح بین المللی و عملکرد دیپلماتیک در سطح کالس را
می طلبد. ود طریق روش تدریس اینجانب به صورت دموکراتیک اداره ش
كه به ظاهر CLTاز جمله امروزی روشها و رویكردهاي به اصطالح مدرن خالف بر طور كه در ادامه روشن خواهد شد همان
د نیست. این مطلب افراو تعامل گفتمانافزایش توانایي فقط (CTBL)روش تدریس اینجانب هدف اصليرا دارند هابا رفتارگرا تادعاي مخالف
كافي است براي ارائه استدالل عكس این قضیه انزبان آموزهاي معاشرتي و تعاملي توانایي ارتقایروشها و رویكردها هدف نهایي كه در این
انسانیت است به وشها در واقع نگاه تحقیر كنندهاند. هدف این رحیوان در نظر گرفته شدههمانند ان زبان آموزكه در این روشها در واقع است
مراتب سودمندتر براي كند بهدنبال مي CTBLهدفي كه .هستندموترتر مل و برقراري ارتباط قادر به تعااگر آموزش ببینند زیرا حیوانات نیز
كند يهاي آنها را دنبال متوانمند كردن ذهنهدف CTBL ،فراگیرانو تعاملي در هاي معاشرتي عالوه بر رشد دادن توانایي .است بشریت
هاي فكري شبیه و متفاوت( تا اینكه انها را به نیروهاي اگاه و تغییر دهنده ارائه دادن رویكردهاي انتقادي براي مهارتتمرکز بر )براي مثال با
زندگی هم خودشان را بلكه شرایط زندگینند نه تنها شرایط بر جهان را دارند تبدیل كند. تا بدین طریق بتواگذاری یا عواملي كه قدرت تاثیر
هم آموزش به طور عام - آموزش را اصالح خواهد كردمقوله گستره CTBLم كه هست اینجانب بر این باورنیز دگرگون سازند. را نوعان خود
.به طور خاصو هم آموزش زبان
عصر فناوري اطالعات و آموزش زبان انگلیسی
در را ها و توانمندسازي هات به عنوان محور اتصال نواوريهاي متصل به اینترنام اهمیت فناوريكرده( سعي Hosseini, 2007) اینجانب
دهد جهت بهبود دادن یادگیري ه بیشتر نشان دهم. منابع قوي و قابل توجهي كه این پدیده به ما ارائه ميهرچبهبود بخشیدن به كیفیت آموزش
را اینجانب می باشد جهت براندازی حکومتهای تمامیت خواه که مهمترین هدفش آگاه سازی و توانمند کردن نسل فردا CTBL از طریقزبان
اف پذیر و انعط ابي جذهای ها با خود محیطن فناوريایعالوه بر این .مخود به خدمت بگیراي زبان كالسهدر ها را آن داشت كه این نوآوري بر
كنند ودر زبان آموزي را هدفمند و لذت بخش مي آنها همین طور به همراه می آورند.بسیار مناسب هستند نا همگون مختلط و كه براي كالسهاي
زبان های كالس ات راه بردیتاثیر ارتقایبه نهایت در و تبدیل می شوند تدریس یا یادگیري در طول پروسه نتیجه به یك تجربه رضایت بخش
(مراجعه کنیدکتاب اینجانب 6 جهت اطالع بیشتر به فصل) شوند.منجر مياداره می شوند که از طریق روش تدریس اینجانب
نتیجه
ارتقای مهارتهای و یا حتیبرای بهبود مهارت خواندن و یا نوشتن صرفا های گرامریساختار اصل و بنیان خود را بر روش آموزش زبان نباید
عالوه براین در عصر پساروش یعني زبان باشد.و نیز اجتماعی سیاسی دي و متني محیطي بركاربرپا سازد بلكه تاكید باید برجنبه محاوره ای
د روش ندانصاحبان نظریه و آزمایش كننده و ارزیاب نظریات خود ميرا و آنها دهندعصري كه به دانش و خالقیت معلم ارزش زیادي مي
اط دنیا هاي حل مسائل براي ارئه به انواع موقعیت ها در همه نقسخت یا بستهشناسي آموزش زبان نباید به عنوان یك سري اصول و روشهاي
صوص در به خ ربردي بودن مسائل اهمیت ویژه می دهد وخالق و كاشفانه كه به كاو ن به عنوان یك روند پویا شناخته شود. بلكه باید به آ
نگریست. می باشد امروزي كشورها در دنیاي پیچیده و پویاي داخلي و به ویژه سیاسیتاریخي و اقتصادي و فرهنگي های ارتباط با واقعیت
د زیرا این راهبردها هستند كه به طور واقعي ن باید اهمیت بیشتري داده شوآموزش و تدوین زباسیاسی راهبردهاي انساني به عالوه بر این
باشد. نكته بسیار مهمي كه وجود ميامروز متمدن در دنیای زآمی كنند و این تنها شرط براي پیشرفت موفقیترا منعكس ميامروز كلیت جهان
که در واقع معماران بنیانهای تمدنی هستند که مسیوالن -و مستضعف و محروم نگاه داشتن معلمان جاي به حاشیه كشاندنه دارد این است كه ب
اجتماعی آموزشی ي جدید هاهمزمان با ظهور ایدئولوژيد تا نشته باشداقابل قبولی را ازادي عملرفاه و باید آنان -در توهم بر پایی آن هستند
ند.بهره ببرجهت توانمند ساختن آینده سازان این مرز و بوم انها یاه از فایدهسیاسی
سیستم امروزه روشي كه شود داده مي - مه اارائه كرد روشي كه اینجانب مانند -با وجود اهمیتي كه به روشهاي نوآورانه متاسفانه
باشدبانكي مي یا همان روش TLM . این روش گیردمورد استفاده قرار مي به ویژه در کشورهای جهان سوم پسندندهاي دیكتاتوري آن را مي
مشخص معرفی و دنبال ه ب مقاله بعدی اینجانب که در منابع آمده است .نداردو به خدمت در آوردن آنها که هدفی جز گوسفند ساختن از نسل فردا
در خاتمه باید یاد آوری شود روش تجدید نظركنند.به کار گیری این م گیران درق تصمیسیابدین شاید باشد تا بانكي مي هاي روشكردن نقص
7
شیوه که تمام کسانی که در اصول و اسلوب حکومت داری تفکر و تامل کرده اند متقاعد شده اند که سرنوشت حاکمان در رابطه مستقیم با نوع
تیوری آموزش سیاسی م به این نتیجه قطعی رسیده ام که به کار گیری روش تدریس اینجانب که بر پایه . و اینجانبآموزش جوانان است. ....
به دنبال خواهد داشت. امروز و مترقی در دنیای متمدن را استبدادی عصر حجری ارتجاعی و می باشد انحطاط باقی مانده حکومتهای
:سال ورژن انگلیسی این مقاله که یک بخش از آخرین کتاب اینجانب که توسط انتشارات جنگل تهران چاپ شد می باشد درتوجه
نیز چاپ شد. تخصصیشد و بعدا در یک مجله پذیرفته و ارایهدر هندوستان یک کنفرانس بین المللی در 2006
“Paradigm Shifts of Language Teaching Methodology: From Text-Based towards Context-Focused Approaches”, Presented at the U.S. sponsored International Symposium on ‘Towards Improvements in English Language and Literature Teaching: Communicating Across the Curriculum’ held at Chandigarh, India on September 22–24, 2006.
“Paradigm Shifts of Language Teaching Methodology: From Text-Based towards Context-Focused Approaches”, Published at
DIVINER: A Research Journal of Humanities and Social Science, 3 (2006): 128–134.
بیشتر برای آشنایی با محتوای کتاب اینجانب منابع
http://beyondelt.blogfa.com: وبالگ شخصی نویسنده )دکتر حسینی(
1. Hosseini, S. M. H. (2014). "Dissecting the Iranian Education System and the Beyond"
/ و ورای آن کالبد شکافی سیستم آموزشی ایران
Published at پایگاه خبری تحلیلی فرهنگیان ایران Available at http://www.farhangiannews.ir/view-21971.html
2. Hosseini, S. M. H. (2014). “Where is the Iranian Education System Taking Us?!” / “ !سیستم آموزشی ما به کجا می رود؟"
Published at Nasle Sookhte Analytical News Agency. / پایگاه خبری تحلیلی نسل سوخته
Available at http://www.naslsokhteh.ir/?p=4176#comment-188
Published at Iranian Teachers' Organization. / پایگاه خبری تحلیلی سازمان معلمان ایران
Available at http://smi-edu.com/index.php
Published at Iranian Educators’ Analytical News Agency. / پایگاه خبری تحلیلی فرهنگیان ایران
Available at http://www.farhangiannews.ir/view-18564.html
3. Hosseini, S. M. H. (2014). “Today World Teachers’ Responsibilities” / "وظایف معلمان و اساتید در عصر و شرایط حاضر"
Published at Iranian Educators’ Analytical News Agency. / پایگاه خبری تحلیلی فرهنگیان ایران
Available at http://www.farhangiannews.ir/view-20441.html
4. Hosseini, S. M. H. (2014). “An Effective Approach to Teaching” / "یادگیری تیمی رقابتی"
Published at Iranian Educators’ Analytical News Agency. / پایگاه خبری تحلیلی فرهنگیان ایران
Available at http://www.farhangiannews.ir/view-20788.html
Published at Iranian Teachers' Organization. / ن معلمان ایرانپایگاه خبری تحلیلی سازما
Available at http://smi-edu.com/index.php/%D8%AE%D8%A8%D8%B1/1247-
%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%AA%DB%8C%D9%85%DB%8C-
%D8%B1%D9%82%D8%A7%D8%A8%D8%AA%DB%8C
5. Hosseini, S.M.H. (2012). Beyond the present methods and approaches to ELT/Education: The crucial need for a radical reform. Tehran:
Jungle Publications.
http://smi-edu.com/index.php/%D8%AE%D8%A8%D8%B1/1195-beyond-the-present-methods-and-approaches-to-elt-
education-the-cruc
6. Hosseini, S.M.H. (2013). Teach language: a practical crash course, Germany: Scholars’ Press.
1. Hosseini, S.M.H. (2014). Cooperative learning methods + 1: research and innovation, Germany: Lambert Academic.
8. Hosseini, S.M.H. (2015). Penetrating into PhD and the beyond via letter writing, Germany: Scholars' Press.
========================
