Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΩΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΤΙΚΟΣ

ΦΟΡΕΑΣ

Εργασία στην Κ.Π.Α. Γ’ Γυμνασίου

Θέμα: «Η οικογένεια ως κοινωνικοποιητικός παράγοντας»

Διδάσκουσα καθηγήτρια: Μαγαλιού Λαμπρινή

Γυμνάσιο ΚολινδρούΤμήμα Γ2

Σχολικό έτος:2015-2016

Εργάστηκαν οι μαθήτριες:• Ελένη Πλιάμη• Έφη Χρυσάφη • Κατερίνα Χιούσα

Ως γνωστό, η οικογένεια είναι ο κύριος κοινωνικοποιητικός φορέας του παιδιού κατά τη νηπιακή, παιδική και εφηβική ηλικία. Καθώς μεγαλώνει, ο κοινωνικοποιητικός ρόλος των γονιών αλλάζει και οι όροι συμμετοχής τους διαφοροποιούνται.

Κατά την εφηβική ηλικία όπου η κοινωνικοποιητική δύναμη των συνομηλίκων κλιμακώνεται, οι γονείς εξακολουθούν να παίζουν κοινωνικοποιητικό ρόλο, ο οποίος ωστόσο δεν συμπεριλαμβάνει όλες τις πτυχές της ζωής του παιδιού όπως στα πρώτα παιδικά χρόνια.

Στους τομείς των αξιών, της πολιτικής σκέψης, της ηθικής ανάπτυξης και της επαγγελματικής επιλογής, οι έρευνες δείχνουν ότι οι μαθητές του γυμνασίου τείνουν να επηρεάζονται περισσότερο από τους γονείς τους. Ενώ σχετικά με θέματα εξωτερικής εμφάνισης, ενδιαφερόντων και κοινωνικών σχέσεων, η επιρροή των συνομηλίκων είναι ισχυρότερη

Η οικογένεια λειτουργεί και ως πολιτιστικό και ως ψυχολογικό πρότυπο (μοντέλο) για το παιδί, με στόχο να του «περάσει» τα δικά της πρότυπα-αξίες, καθώς αυτό αναπτύσσεται. Πάνω σ’ αυτό το σημείο η οικογένεια έχει δεχθεί πολλές «αμφισβητήσεις» και «πυρά».

H οικογένεια κοινωνικό κύτταρο και βασικός κοινωνικός θεσμός

Το ότι παραμένει σεβαστή και αναντικατάστατη σήμερα η οικογένεια, παρά τις επιθέσεις εναντίον της, οφείλεται σε δύο ρόλους που παίζει, ως κοινωνικό κύτταρο και ως βασικός κοινωνικός θεσμός :

α) το ρόλο της προστασίας, μέσα σ’ έναν κόσμο όπου το άτομο αποξενώνεται και απομονώνεται και

β) το ρόλο της αγωγής που προσφέρει. Ιδιαίτερα όταν αυτή η αγωγή (ένταξη ομαλή)

της κοινότητας, της ομάδας, τείνει να εκλείψει (ή ταξικοποιείται) και όταν το σχολείο στην καλύτερη περίπτωση δίνει «κάποιες γνώσεις» όχι όμως αγωγή

Η κοινωνικοποίηση ξεκινά μετά τη γέννηση του ανθρώπου, καθώς το παιδί έχει αισθήσεις και αντιδράσεις και ανταποκρίνεται στην ανθρώπινη επαφή. Προχωρά γρήγορα με ποικίλους τρόπους, το δε κοινωνικό κεφάλαιο του οικογενειακού περιβάλλοντος του παιδιού είναι ζωτικής σημασίας για τον προσανατολισμό και τη διαμόρφωση των χαρακτηριστικών του

Μέσω της διαδικασίας της κοινωνικοποίησης οι άνθρωποι μαθαίνουν να συμπεριφέρονται με τον τρόπο που ταιριάζει στην οικογένεια που ανήκουν και έτσι τοποθετούνται στο οικογενειακό σύστημα και μετέπειτα στο ευρύτερο κοινωνικό σύστημα.

H οικογένεια τροφοδοτεί με κοινωνικές θέσεις τα άτομα-μέλη της κοινωνίας

Επίσης, η οικογένεια τροφοδοτεί με κοινωνικές θέσεις τα άτομα-μέλη της κοινωνίας. Η κοινωνική θέση της οικογένειας θα επηρεάσει την εκπαιδευτική εξέλιξη των παιδιών, το αν δηλαδή σπουδάσουν στο πανεπιστήμιο, το αν θα ασκήσουν χειρωνακτικό ή μη επάγγελμα, το αν θα κινηθούν ανοδικά στο κοινωνικό σύστημα

 Οι πρακτικές ανατροφής ποικίλλουν ανάλογα με την κοινωνική τάξη της οικογένειας.

Για παράδειγμα, οι οικογένειες μεσαίας τάξης χρησιμοποιούν μεθόδους αγωγής που προσανατολίζονται στην πειθαρχία και στηρίζονται σε μεθόδους βασισμένες στην αγάπη και τις παραχωρήσεις, ενώ οι οικογένειες που προέρχονται από κατώτερες τάξεις προσπαθούν να διαμορφώσουν την πειθαρχία και αντίστοιχα τη συμπεριφορά του παιδιού τους με μεθόδους φυσικής τιμωρίας και με αυστηρότητα ως συνέπεια της συμπεριφοράς του παιδιού

 Αξιοσημείωτο είναι ότι ο γονιός καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας της κοινωνικοποίησης προβάλλεται ως ένα αυθεντικό πρότυπο στα μάτια του παιδιού του.

Αργότερα το πρότυπο αντικαθίσταται από άλλα εξω-οικογενειακά πρότυπα.

Σε πρώτο όμως στάδιο ο γονιός αποτελεί για το παιδί του αποκλειστικό πρότυπο και η συμπεριφορά του παιδιού καθορίζεται ως ένα βαθμό από τη συμπεριφορά και την προσωπικότητα των γονέων. 

Βέβαια και η συμπεριφορά των γονέων έχει αντίστοιχα επηρεαστεί από τις εμπειρίες των δικών τους γονέων και από τις εμπειρίες τους εκτός οικογενειακού περιβάλλοντος. Επιπρόσθετα, η αλληλεπίδραση γονέα και παιδιού επηρεάζεται από τη φύση της συζυγικής αλληλεπίδρασης

 Η οικογένεια αποτελεί το πρωτογενές κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο το παιδί κοινωνικοποιείται, μαθαίνει πρότυπα, συμπεριφορές, διαμορφώνει κατ’ αρχήν την προσωπικότητά του, τον χαρακτήρα του και τον ψυχισμό του.

Υπ’ αυτήν την έννοια, η οικογένεια κατέχει μία κεντρική θέση στα πλαίσια της κοινωνικής δομής, δηλαδή αποτελεί τον πυρήνα, επάνω στον οποίο ολόκληρη η κοινωνική δομή δομείται

Η οικογένεια είναι το αρχικό κύτταρο της κοινωνικοποίησης του ατόμου. Οι γονείς οφείλουν να διδάξουν στα παιδιά πώς να γίνουν καλοί και χρήσιμοι στην κοινωνία άνθρωποι.

Η πρώτη επαφή του παιδιού με τον κόσμο είναι η μητέρα του και η οικογένειά του. Μέσα από αυτή έρχεται σε επαφή και αρχίζει να αναγνωρίζει το περιβάλλον. Το πρώτο στάδιο κοινωνικοποίησής του γίνεται στην οικογένεια.

  Η οικογενειακή κοινωνικοποίηση είναι μια λειτουργία που συνεχίζεται σε όλη τη ζωή του ατόμου, κάθε φορά με διαφορετικό τρόπο.

Τα άτομα δεν επηρεάζονται μόνο στη γέννησή τους από το οικογενειακό περιβάλλον, αλλά και σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Μεγαλώνουν και δημιουργούν τη δική τους οικογένεια, εξελίσσονται, γίνονται γονείς, γνωρίζουν άλλες μητέρες και πατεράδες, μαθαίνουν αρκετά από την ανατροφή των παιδιών και τα παιδιά τους από αυτούς.

  Η οικογένεια είναι μια δυναμική ομάδα, που βρίσκεται από τη μία σε αλληλεξάρτηση με τις κοινωνικές αλλαγές και εξελίξεις και από την άλλη επιδρά στην ψυχοδυναμική διάσταση των μελών της και ιδιαίτερα των παιδιών. Μέσα στην οικογένεια διαμορφώνεται κυρίως η προσωπικότητα του παιδιού και συντελείται το μεγαλύτερο μέρος της ψυχοσυναισθηματικής και κοινωνικής του ανάπτυξης. Ο ρόλος των γονέων για την νοητική, ψυχοσυναισθηματική και κοινωνική εξέλιξη των παιδιών είναι πολύ σημαντικός.

Το σχολείο είναι μετά την οικογένεια ο αμέσως επόμενος σε σπουδαιότητα κοινωνικός θεσμός κοινωνικοποίησης και ανάπτυξης της προσωπικότητας των παιδιών που ανεξάρτητα από φύλο και καταγωγή  έχουν τη δυνατότητα να εξελιχθούν σε ολοκληρωμένες προσωπικότητες και να ζήσουν αρμονικά.

  Οι ρόλοι οικογένειας και σχολείου, σχετικά με την γνωστική, ψυχοσυναισθηματική και κοινωνική εξέλιξη του παιδιού, στοχεύουν στην κάλυψη των βασικών αναγκών και ιδιαίτερα όσον αφορά τη ψυχοσυναισθηματική και κοινωνική του κάλυψη. Η ανάγκη για αγάπη, αίσθηση ασφάλειας, αναγνώρισης και παραδοχής του παιδιού, που είναι απαραίτητες για την ομαλή ψυχοσυναισθηματική του εξέλιξη, καλύπτονται μέσα στην οικογένεια και το σχολείο.

 Επίσης, στην οικογένεια και το σχολείο το παιδί αποκτά νέες εμπειρίες και γνώσεις, αναλαμβάνει ευθύνες, μαθαίνει τα όρια της ανθρώπινης συμπεριφοράς ελέγχοντας τις ενστικτώδεις ενορμήσεις του, γνωρίζει τον εαυτό του, ανεξαρτητοποιείται σιγά-σιγά κάνοντας πράγματα μόνο του και κοινωνικοποιείται με την ένταξή του στην ομάδα των συνομηλίκων του

 Η οικογένεια και το σχολείο είναι οι δύο σημαντικότεροι παράγοντες αγωγής, που ενεργούν όχι μόνο ανεξάρτητα αλλά και σε στενή αλληλεξάρτηση μεταξύ τους, δημιουργώντας σχέσεις μη γραμμικές, ποικιλόμορφες, πολύπλοκες και κατά περίπτωση άνισες, ως προς το βαθμό επίδρασης που ασκούν στο παιδί-μαθητή.

Βέβαια, η επίδραση της οικογένειας είναι ευρύτερη, μεγαλύτερη και διαρκέστερη στην ψυχοκοινωνική διαμόρφωση του παιδιού.

Σε αυτήν την ψυχοκοινωνική διαμόρφωση των παιδιών, σημαντική επίδραση ασκούν οι γονείς με την προσωπικότητα που διαθέτουν, τις συμπεριφορές που εκδηλώνουν, τις αξίες και τις πεποιθήσεις τους, τις μεταξύ τους σχέσεις και γενικά με τα συναισθηματικά πρότυπα που δημιουργούν για τα παιδιά τους

Οικογένεια – Σχολείο

ΤΕΛΟΣ

•Ελένη Πλιάμη•Έφη Χρυσάφη •Κατερίνα Χιούσα