159
คู่มือการจัดกิจกรรมการพัฒนาวินัยนักเรียนด้านความรับผิดชอบต่อตนเอง ของนักเรียนโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการดอนคลัง สารนิพนธ์ ของ โกศล แย้มกาญจนวัฒน์ เสนอต่อบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ เพื่อเป็นส่วนหนึ่งของการศึกษา ตามหลักสูตรปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา พฤษภาคม 2552

ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

คมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเอง ของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง

สารนพนธ ของ

โกศล แยมกาญจนวฒน

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

พฤษภาคม 2552

Page 2: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

คมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเอง ของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง

สารนพนธ ของ

โกศล แยมกาญจนวฒน

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

พฤษภาคม 2552 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

Page 3: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

คมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเอง ของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง

บทคดยอ ของ

โกศล แยมกาญจนวฒน

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

พฤษภาคม 2552

Page 4: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

โกศล แยมกาญจนวฒน. (2552). คมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผด ชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง . สารนพนธ กศ.ม. (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทร วโรฒ. อาจารยทปรกษาสารนพนธ: ผชวยศาสตราจารย ดร. พวงรตน เกษรแพทย. การศกษาครงนมวตถประสงค เพอจดท า และประเมนคมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยน เตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง ส าหรบครทรบผดชอบในการจดการสอนกจกรรมพฒนาผเรยน ใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมฝกใหนกเรยนเกด การพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเอง การจดคมอไดด าเนนการ 3 ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 ศกษาแนวทางการ จดท าคมอ และหลกการเขยนคมอ ขนตอนท 2 วางแผนในการด าเนนการจด ท าและเขยนโครงรางคมอ ขนตอนท 3 ด าเนนการจดท าและพฒนาคมอ โดยน าโครงรางคมอไปใหผเชยวชาญ 5 คน พจารณา แลวน ามาแกไขปรบปรง และด าเนนการจดท าคมอฉบบสมบรณ ขนตอนท 4 ตรวจสอบความเปนไปไดของคมอวามความเหมาะสมในการน าไปใชเพยงใด โดยน าคมอฉบบสมบรณไปใหผเชยวชาญ 15 คน ประกอบดวย ผบรหารสถานศกษา 5 คน นกวชาการ 5 คน และครผปฏบตการสอน 5 คน ประเมนความเปนไปไดในการน าไปปฏบต

ผลการศกษา ไดคมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยน เตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง ประกอบดวยค าชแจงในการใชคมอ สาระนารส าหรบครผจดกจกรรม รปแบบของการจดกจกรรม พฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเอง 3 ดาน ไดแก ดานการงานทไดรบมอบหมายดานในการกระท าของตนเอง และ ดานการตรงตอเวลา ส าหรบนกเรยนชวงชนท 3 โครงสรางของกจกรรมประกอบดวยสาระส าคญ จดประสงค ระยะเวลา วธการด าเนนการ สออปกรณ การประเมนผล และขอเสนอแนะ จากสรปผลก ารตรวจสอบความเปนไปไดของคมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง ผเชยวชาญมความเหนวาคมอสามารถน าไปปฏบตไดในระดบเหนดวยอยางยง /สามารถน าไปปฏบตไดมากทสด ( X = 47.40 , S.D. = 3.33 )

Page 5: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

A MANUAL FOR THE MANAGEMENT OF STUDENT DISCIPLINE DEVELOPMENT ACTIVITIES IN SELF RESPONSIBILITY

TRIAMUDOMSUKSAPATTANAKARNDONKLUNG SCHOOL

AN ABSTRACT BY

KOSON YAMTGANJANAWAT

Presented in partial fulfillment of the requirements for the Master of Education degree in Educational Administration

at Srinakharinwirot University May 2009

Page 6: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

Koson Yamtganjanawat. (2009). A Manual for the Management of Student Discipline Development Activities in Self Responsibility Triamudomsuksapattanakarndonklung School. Master’s Project, M. Ed. (Educational Administration). Bangkok: Graduate School, Srinakharinwirot University. Project Advisor: Asst. Prof. Dr.Puongrat Kesonpat.

The objective of this study was to make a manual for the management of student discipline development activities in self responsibility for Triamudomsuksa Pattanakarn Donklung school teachers who were responsible in student activity management to use as guidelines for the management of student discipline development activities in self responsibility. Three stages were implemented in making the manual. Stage1: Studying guidelines on making manual and manual writing principle. Stage 2: Planning on manual writing implementation. A draft of the manual outline was presented to 5 experts to consider and make suggestions for improvement. Then the manual was written and completed. Stage 3: Examining if the manual was appropriate to use. The manual was presented to 15 experts, consisted of 5 school administrators, 5 academicians, and 5 teachers, to evaluate in terms of probable in practice. The results of the study were as follow. The manual for the management of student discipline development activities in self responsibility for Triamudomsuksa Pattanakarn Donklung School consists of the following components: manual instructions; essential substances for teachers responsible for the management of the student activity; plan form of the management of student discipline development activities, for the 3rd grade level students, in 3 aspects of self responsibility, i.e. assigned tasks, self deeds, and punctuality. The structure of the activities consist of essential substances, objectives, teaching periods, teaching methods, equipment and media, evaluation, and suggestions. The results of the experts’ evaluation of the manual for the management of student discipline development activities in self responsibility for Triamudomsuksa Pattanakarn Donklung school revealed that the manual was probable in practice at the high level ( X = 47.40 , S.D. = 3.33 )

Page 7: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

อาจารยทปรกษาสารนพนธ ประธานคณะกรรมการบรหารหลกสตร และคณะกรรมการสอบไดพจารณาสารนพนธเรอง คมอการจดกจกรรมพฒนาวนยนกเรยน ดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยน โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง ของ โกศล แยมกาญจนวฒน ฉบบนแลว เหนสมควรรบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชา การบรหารการศกษา ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒได อาจารยทปรกษาสารนพนธ .............................................................................. (ผชวยศาสตราจารย ดร.พวงรตน เกษรแพทย) ประธานคณะกรรมการบรหารหลกสตร .............................................................................. (รองศาสตราจารย ดร.ทศนา แสวงศกด) คณะกรรมการสอบ .............................................................................. ประธาน (ผชวยศาสตราจารย ดร.วระ สภากจ)

.............................................................................. กรรมการสอบสารนพนธ (ผชวยศาสตราจารย ดร.พวงรตน เกษรแพทย)

.............................................................................. กรรมการสอบสารนพนธ (ผชวยศาสตราจารย ดร.อรวรรณ ตณฑเจรญรตน)

อนมตใหรบสารนพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ .............................................................................. คณบดคณะศกษาศาสตร (รองศาสตราจารย ดร.องอาจ นยพฒน) วนท เดอน พฤษภาคม พ.ศ.2552

Page 8: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

ประกาศคณปการ

สารนพนธส าเรจไดดวยดเพราะผศกษาไดรบความกรณาจาก ผชวยศาสตราจารย ดร.พวงรตน เกษ รแพทย อาจารยทปรกษาสารนพนธ ททานไดเสยสละเวลาอนมคาเพอใหค าปรกษาแนะน าในการจดท าสารนพนธนทกขนต อน ตลอดจนแกไขของบพรองตางๆ ดวยความเมตตาอยางสงและทานเปนแบบฉบบของของครททมเทใหกบศษยอยางไมเหนดเหนอย จงขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ ทน ขอกราบขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย ดร .วระ สภากจ ผชวยศาสตราจารย ดร.อรวรรณ ตณฑเจรญรตน คณะกรรมการสอบสารนพนธ ทไดใหความอนเคราะหแนะน าขอคดเหนเพมเตมเพอปรบปรงแกไขในขนตอนสดทาย จนท าใหสารนพนธฉบบนส าเรจ ลลวง

ขอกราบของพระคณ ผชวยศาสตราจารย ดร.ทศนา แสวงศกด อาจารย ดร .ราชนย บญธมา คณะกรรมการพจารณาโครงการสารนพนธ ทไดใหค าแนะน าแนะแนวทางในการจดท าสารนพนธฉบบนใหมความสมบรณยงขน ขอขอบคณผอ านวยการประจบ โพธปาน ผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษาราชบร เขต 2 ผอ านวยการสงด เกตรตน ผอ านวยการโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลงและคณะผเชยวชาญพจารณาโครงรางคมอ คณะผเชยวชาญตรวจสอบความเปนไปไดขอ งการน าคมอไปใชทไดเสนอแนะ และพจารณาตรวจสอบ เพอใหคมอมประสทธภาพ ขอขอบคณสมาชกทกคนในครอบครว และเพอน ๆ ทเปนก าลงใจทดเยยมตลอดระยะเวลาทศกษา และจดท าสารนพนธฉบบน คณคาและประโยชนของสารน พนธฉบบน ขอนอมระลกถงพระคณของบดา มารดาและบรพาจารยทกทาน ทมพระคณ และไดประสทธประสาทวชาความร และอบรมสงสอนผศกษา โกศล แยมกาญจนวฒน

Page 9: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

สารบญ

บทท หนา 1 บทน า………………………………………………………………………………… 1 ภมหลง............................................................................................. ............. 1 วตถประสงคของคมอ..................................................................................... 3 ขอบเขตในการจดท าคมอ............................................................................... 3 ความส าคญของคมอ...................................................................................... 4 นยามศพทเฉพาะของคมอ.............................................................................. 4 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ…………………………………………………. 6 บรบทโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร...............................................................................................

7

การพฒนาวนยของนกเรยน............................................................................ 10 กจกรรมการพฒนานกเรยน............................................................................ 25 ความรบผดชอบตอตนเอง............................................................................... 28 กลยทธในการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยน .... 34 คมอ………………………………………………………………………………… 36 งานวจยทเกยวของ………………………………………………………………… 41 3 ขนตอนและวธการจดท าคมอ……………………………………………………. 45 ขนตอนท 1 ศกษาแนวทางในการจดท าคมอ……………………………………. 45 ขนตอนท 2 วางแผนในการด าเนนการจดท าคมอ............................................ 45 ขนตอนท 3 ด าเนนการจดท าคมอและพฒนาคมอ............................................ 47 ขนตอนท 4 ตรวจสอบความเปนไปไดของคมอ…………………………………. 47 4 คมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเอง ของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง………………….

53

ปก................................................................................................................. 54 ค าน า………………………………………………………………………………. 55 สารบญ……………………………………………………………………………. 56 ค าชแจงในการใชคมอ…………………………………………………………….. 57

Page 10: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 4 (ตอ) ประโยชนของคมอ………………………………………………………………… 58 สาระนารส าหรบครผจดกจกรรม…………………………………………………. 59 กจกรรมการพฒนาความรบผดชอบดานการงานทไดรบมอบหมาย……………. 62 กจกรรมการพฒนาความรบผดชอบในการกระท าของตนเอง…………………... 79 กจกรรมการพฒนาความรบผดชอบดานการตรงตอเวลา………………………. 105 หนงสออางอง……………………………………………………………………... 127 5 บทสรป………………………………………………………………………………. 128 บรรณานกรม……………………………………………………………………………… 130 ภาคผนวก…………................................................................................................... 136 ภาคผนวก ก………………………………………………………………………….. 137 ภาคผนวก ข…………………………………………………………………………. 139 ภาคผนวก ค…………………………………………………………………………. 142 ภาคผนวก ง………………………………………………………………………….. 146 ประวตยอผท าสารนพนธ………………………………………………………………… 148

Page 11: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

บญชตาราง

ตาราง หนา 1 สรปผลการประเมนความคดเหนจากผเชยวชาญเกยวกบคมอการจดกจกรรมการ พฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยม อดมศกษาพฒนาการดอนคลง...........................................................................

50 2 แบบประเมนความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดกจกรรมการพฒนาวนย นกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษา พฒนาการดอนคลง..........................................................................................

52 3 แบบบนทกความดของนกเรยนรายบคคล.......................................................... 87 4 แบบประเมนพฤตกรรมนกเรยนดานความซอสตย ................................................ 88 5 แบบบนทกการเขารวมกจกรรมหนาเสาธง ............................................................ 114 6 แบบบนทกการเขารวมกจกรรมวนส าคญ.............................................. ................ 115 7 แบบบนทกการเขาเรยนในรายวชา....................................................................... 116 8 แบบสรปผลการเขารวมกจกรรมแตละกจกรรรมในรอบเดอน ................................. 117 9 แบบสรปผลการเขารวมกจกรรมตาง ๆ ของนกเรยนตามทโรงเรยนก าหนดโดยคด เปนคารอยละ...................................................................................................

118

10 ผลการประเมนคณภาพของคมอตามระดบความคดเหนของผบรหารสถานศกษา นกวชาการ ครผปฏบตการสอนเกยวกบการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยน ดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ดอนคลง..........................................................................................................

147

Page 12: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

บทท 1 บทน า

ภมหลง การศกษาเปนปจจยทส าคญในการสรางสรรคความเจรญกาวหนาและแกปญหาตางๆในสงคม เนองจากการศกษาเปนกระบวนการทชว ยใหคนมการพฒนาตนเองตลอดชวต การศกษาจงเปนการเตรยมคน เพอการพฒนาศกยภาพขดความสามารถพรอมทจะด ารงชว ตและประกอบอาชพอยางมความสข สามารถปรบตนเอง เขากบการเปลยนแปลงทเกดขน และสามารถน าความร ประสบการณรวมสรางสรรคสงคมไทยใหกาวหนาสยคใหมอยางมนคง ฉะนนการจดการศกษาจะตองมการปรบและเปลยนแปลงใหทนตอความกาวหนาของสงคม เศรษฐกจ เทคโ นโลย ทเปลยนแปลงอยางรวดเรว ซงแตเดมทเคยเปนสงคมทความเปนอยอยางเรยบงาย ปจจบนกลายเปนสงคมทยงยากซบซอนในการด าเนนชวต (กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. 2542 ก : 1) ดงนนพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทเพมเตม (ฉบบท) พ.ศ. 2545 มาตรา 6 จงก าหนด ความมงหมายและหลกการในการจดการศกษา ตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษย ทสมบรณทงรางกายและจตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด าเนนชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข และม าตรา 24 (4) กลาววา “ การจดการเรยนสอนโดยผสมผสานสาระความรดานตาง ๆ อยางไดสดสวนสมดลกนรวมทงปลกฝงคณธรรม คานยมทดงามและคณลกษณะอนพงประสงคไวในทกวชา จดการเรยนการสอนในกระบวนการเรยนรตองมงปลกฝงจตส านกทถกตอง เกยวกบก ารเมองการปกครองอนมพระมหากษตรยเปนประมข รจกสทธ หนาท เสรภาพ เคารพกฎหมาย มความรความภมใจในความเปนไทย รกษาผลประโยชนสวนรวมของประเทศชาต ” (พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542: 8 – 9 ) ในสภาวะปจจบน ปจจยแวดลอมของนกเรยน มผลตอการด าเนนชวตของนกเรยนเปนอยางมาก โดยเฉพาะนกเรยนทก าลงศกษาในระดบมธยมศกษา พบวา นกเรยนสวนใหญมปญหาดานระเบยบวนยตอตนเองและตอสงคม ซงเปนสาเหตส าคญทน าไปสความผดพลาดรายแรง สงผลตอวถชวตในอนาคต ซงสถานศกษากมส วนท าใหนกเรยนขาดระเบยบวนย ทงเนองจากการจดการเรยนการสอนในปจจบนมงเนนการใหความรทางดา นวชาการซงสอดคลองกบ อรค ฟรอบน (1988) ทกลาวาในเวลาทเรามงสอนแตวชาความร เรากลบสญเสยการสอนอกอยางหนงซงเปนสงส าคญทสด ตอการพ ฒนาการของมนษย นนกคอการสอนใหมวนยในตนเอง มความมงมน อดทน และไวตอการรบรความตองการของผอน ซงการสอนเชนนเพยงมผใหญทมวฒภาวะ และมความรก ความเมตตา คอยอยใกลชดเดกเทานนกท าไดแลว

Page 13: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

2

ดงนนส านกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน ซงมหนาทในการจดการศกษา ขนพนฐานใหแกเยาวชนของชาตใหไดรบการศกษาอยางทวถง โดยเฉพาะอยางยง เปนผรบผดชอบในการจดการศกษาใหกบนกเรยนทมอายเฉลยประมาณ 12 – 18 ป ซงถอวาเปนชวงอายของเดกวยรน ทก าลงเกดการเปลยนแปลงทงดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคมและสตปญญาจากวยเดกเขาสวยผใหญจ าเปนอยางยงทจะตองไดรบการดแลเอาใจใสในการศกษาตอในระดบสง (รสรน ปตนนท. 2535: 1) จงใหความส าคญกบการจดการศกษา และใหความส าคญกบการพฒนาวนยนกเรยน โดยเฉพาะอยางยงดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยน ดงนนจงเปนภาระงานทส าคญของสถานศกษา ทตองจดกจกรรมเพอด าเนนการพฒนาผเรยนใหมวนย โดยเฉพาะอยางยงดานความรบผดชอบดวยกจกรรมตาง ๆ ทเกยวของกบนกเรยน และเปนกจกรรมทนอกเหนอจากการเรยนการสอนในหองเรยน ซงจะสงผลใหนกเรยนมความเจรญงอกงามในดานสตปญญา อารมณ สงคม รางกายและจตใจ เพอพฒนานกเรยนใหเปนบคคลทมความรความสามารถ มความประพฤตทดงาม มระเบยบวนย มความคดไตรตรอง มความคดรเรมสรางสร รค แสวงหาความรอยเสมอรจกน าความรไปประยกตใชใหเกดประโยชนตอไป (นงเยาว กลยาลกษณ.2541: 11) โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ส านกงานเขตพนทการศกษาร าชบร เขต 2 ไดจดการสอนในระดบชนมธยมศกษาปท 1 ถงชนมธยมศกษาปท 6 จากการส ารวจสภาพปจจบนและปญหาในการจดกจกรรมการเรยนการสอน และการสงเกตพฤตกรรมนกเรยน (แผนกลยทธโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง . 2550: 5) พบวา นกเรยนสวนหนงม ปญหาดานความมวนยในตนเอง โดยเฉพาะอยางยงดานการท างานทไดรบมอบหมาย ซงนกเรยนมกจะละเลยการปฏบตหนาท โดยเฉพาะการบานทครประจ าชน หรอครประจ ารายวชามอบหมายให ดานความรบผดชอบตอการกระท าของตนเอง ซงนกเรยนมกจะท าตามใจชอบ และเลยนแบบการก ระท าตางๆ ตามสอหรอเกมทรนแรง โดยไมค านงถงความเสยหายทจะเกดขนภายหลงจากการกระท าของตนเอง ไมรจกยอมรบผด และไมยอมขอโทษผอน และดานความรบผดชอบตอการตรงตอเวลา ซงนกเรยนมกจะมาเรยนสายและกลบบานไมตรงตอเวลา เปนประจ า ท าใหนกเรยน ละ เลยการแสวงหาความรเพมเตมดวยตนเอง ท าใหขาดโอกาสทดในการพฒนาศกยภาพของตนเอง สงเหลานสะทอนใหเหนวาปญหาทก าลงเกดข นกบนกเรยน เปนเสมอนภยเงยบ โดยเกดจากการทนกเรยนวนยดานความรบผดชอบตอตนเองนนเอง

นอกจากนผลการประเมนคณภาพของ สถานศกษารอบแรก เมอวนท 22 -24 ธนวาคม 2546 ยงสอดคลอง ยงมความสอดคลองกบการส ารวจสภาพปจจบนและปญหาในการจดกจกรรมการเรยนการสอน และการสงเกตพฤตกรรมนกเรยน ของโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลงดงกลาวขางตน ซงสรปผลประเมนมาตร ฐานดานผ เรยนในมาตรฐานท 1 พบวา ผเรยนมคณธรรม จรยธรรมและคานยมอนพงประสงค ในสวนของในจดทควรพฒนาและใหขอเสนอแนะไวดงน (ผลการประเมนคณภาพของสถานศกษา . 2546: 7) จดทควรพฒนาคอ ผเรยนยงขาดวนย

Page 14: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

3

ความรบผดชอบ ในการท างานของโรงเรยนและงาน การเรยน ทงนเพราะสถานศกษายงไมไดปลกฝงอยางจรงจง บางสวนขาดวนยในขณะเดนเปลยนหองเรยน คณะกรรมการประเมนคณภาพของสถานศกษา ยงไดใหขอเสนอแนะไววา สถานศกษาควรจดการเรยนการสอนหรอจดกจกรรมพฒนาผเรยนใหมวนยความรบผดชอบ โดยใหนกเรยนชวยท าความสะอาดบรเวณโรงเรยนตามทไดแบงเขตพนทไว ใหมการเตรยมวสดอปกรณใหพรอมและรบผดชอบการท างานและการบานใหเสรจ เดนเปลยนหองเรยนอยางเปนระบบ โดยใชวธการทสอดคลองกบหลกการและจตวทยา การพฒนาทางดานจตพสย กลาวคอ ใหผ เรยนไดวเคราะหผลด ผลเสยของการกระท าใหเกดความตระหนกถงคณคา ความส าคญของการปฏบต ใหผเรยนมสวนรวมในการก าหนด ขอตกลงหรอแนวทางการปฏบต จดผเรยนเปนกลมยอย ดแลก ากบกนเอง เสรมแรงทางบวก เชน มการประกวดร ะหวางกลม มการยกยองชมเชย เพอใหเกดแรงจงใจในการปฏบต

ความส าคญของปญหาด งกลาว ผศกษาจงมความสนใจ จดท าคมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมพฒน าการดอนคลง ทงนเพอให บคลาคร ผเกยวของ และผทสนใจโดยทวไป ไดน ากจกรรมค มอ ดงกลาวไปพฒนาและเสรมสรางวนยใหแกนกเรยน เพอใหนกเรยนมความรบผดชอบตอตนเอง ซงเปนรากฐานส าคญในการพฒนาคณลกษณะอนพงประสงคอนจะน ามาซงการเปนมนษยทสมบรณและประสบความส าเรจในการด าเนนชวตในอนาคตตอไป วตถประสงค 1. เพอจดท าคมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง ดานความรบผดชอบดานการงานทไดรบมอบหมาย ดานความรบผดชอบในการกระท าของตนเอง และดานการตรงตอเวลา 2. เพอประเมนคมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง ขอบเขตในการจดท าคมอ การจดท าคมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง ชวงชนท 3 ดานความรบผดชอบดานการงานทไดรบมอบหมาย ดานคว ามรบผดชอบในการกระท าของตนเอง และดานการตรงตอเวลา ใชกระบวนการฝกฝน แนะน านกเรยนเปนรายกลม เพอใหนกเรยนยอมรบผลการกระท าของตนเองทงทเปนผลด และผลเสย โดยยดแนวทฤษฎทส าคญ 2 ทฤษฎ คอ ทฤษฎของ เมาเรอร (Mowrer) ซงวาดวยการก าเนนของการควบคมตนเองหรอความมวนยในตนเอง และทฤษฎของ เพค และ ฮาวกเฮอรส (Peck and Havighurst) ซงวาดวยพฒนาการของแรงจงใจทางจรยธรรม หรอความม วนยในตนเอง

Page 15: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

4

โดยยดการควบคมของอโกและ ซปเปอรอโก เปนหลก ซง โครงสรางของกจกรรม ประกอบดวย วตถประสงค แนวความคด สอทใชอปกรณ ขนตอนกจกรรม การประเมนผลและขอเสนอแนะ

ความส าคญของการจดท าคมอ การจดท าคมอการจดกจกรรมการพฒนาว นยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยน โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง ชวงชนท 3 ครงน เปนประโยชนตอโรงเรยนทจะไดมคมอในการจดกจกรรมเพอแกปญหาในดานวนยของนกเรยน ในสวนของผบรหารกจะไดน าคมอไปจดการศกษาใหกบ นกเรยนก าหนดใหเปนกจกรรมสวนหนงในการจดกจกรรมเพอพฒนานกเรยน และบคลากรครจะไดน าไปใชในการจดกจกรรมเพอพฒนาวนยดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยน เพอใหนกเรยนมความรบผ ดชอบดานการงานทไดรบมอบหมาย มความรบผดชอบในการกระท าของตนเองและตรงตอเวลา นยามศพทเฉพาะ นยามศพทเฉพาะในการจดท าคมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนชวงชนท 3 โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง มดงน 1. คมอ หมายถง เอกสารทใหความรเกยวกบการ จดกจกรรมพฒนาวนยนกเรยนโดยมงหวงใหผอานหรอผใชเขาใจ และสามารถด าเนนการในเรองนนดวยตนเองไดอยางถกตองโดยมองคประกอบไดแก ค าชแจงในการใชคมอ สาระนารส าหรบครผจดกจกรรมและแบบประเมนผล

2. กจกรรมการพฒนาวนยนกเรยน หมายถง กระบวนการฝกฝน แนะน านกเรยนเปนรายกลม ใหการเรยนรจากตนเองของนกเรยนบนพนฐานของการเรยนรแบบมสวนรวมของนกเรยน โดยมครเปนผจดกระบวนการสรางความรดวยการน าเขาสกจกรรม ขนด าเนนกจกรรมและขนสรปการจดกจกรรม เพอใหนกเรยนเกดการรบร ฐานะและบทบาทของคนทเปนสวนหนงของสงคม จะตองด ารงตนใหอยในฐานะทชวยเหลอตวเองได รจกวาอะไรผด อะไรถก ใน ดานความรบผดชอบตอตนเอง

3. ดานความรบผดชอบตอตนเอง หมายถง กจกรรมการพฒนานกเรยนดวยกระบวนการฝกฝน แนะน านกเรยนเปนรายกล ม เพอใหนกเรยนยอมรบผลการกระท าของตนเองทงทเปนผลด และผลเสย บคคลทมความรบผดชอบในตนเองยอมจะไตรตรองดใหรอบคอบกอนวา สงทตนท าลงไปนนจะมผลดผลเสยหรอไม และจะเลอกปฏบตแตส งทจะกอใหเกดผลดเทานน ใน 3 ดานไดแก ดานความรบผ ดชอบดานการงานทไดรบมอบหมาย ดานความรบผดชอบในการกระท าของตนเอง และดานการตรงตอเวลา

3.1 ดานความรบผด ชอบดานการงานทไดรบมอบหมาย หมายถง กจกรรมการพฒนา ฝกฝนใหนกเรยนสามารถท างานทไดรบมอบหมายจากคร หรอ ผอน ใหส าเรจตามเง อนไขขอตกลง ความรบผดชอบเปนการปฏบตงานตามหนาททไดรบมอบหมาย มความเปนผน า

Page 16: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

5

(Leader role) ท าหนาทแนะน า สงการ สรางเสรมแรงจงใจ และสรางเงอนไขตางๆ ทจะท าใหทกคนตงใจท างานใหบรรลผลส าเรจไดตามตองการ มความอดทนยอมรบสภาพความล าบาก ท าการงานทกอยางโดยไมยอทอ สามารถฝกใหจตใจเกดการอดกลนได รวมกบผอนปฏบตหนาท ใหความรวมมอ และเปนน าหนงใจเดยวกน ชวยกนดแล ลงมอท า มสวนรวมรบผดชอบ ท าใหการปฏบตหนาทหรอการงานทไดรบมอบหมายส าเรจโดยพรอมเพรยงกน และถอ ประโยชนรวมกนเปนทตง

3.2 ดานความรบผดชอบในการกระท าของตนเอง หมายถงการจดกจกรรมพฒนานกเรยนโดยการ ฝกฝนใหนกเรยนสามารถรจกใชเหตผลในการตดสนใจ มความคดไตรตรอง รอบคอบกอนลงมอกระท าการใดๆ มความเชอมนในตนเอง กลาแสดงออก เปนผน า และผตามทด มความตงใจจรง โดยมงใหนกเรยนเปนคนด มคณธรรมอยในสงคมไดอยางมความสข มความซอสตย มความซอตรงไมกลบกลอก ไมหลอกลวง ไมปลนปลอน มความจรงใจ ไมคดโกงทงตอหนาและลบหลงผอน มวนย ควบคมการกระท าของตนเองใหอยในกร อบกฎเกณฑ ระเบยบอนดงามของสงคม มความอดทน และมความรบผดชอบ

3.3 ดานการตรงตอเวลา หมายถง การจดกจกรรมการพฒนาความรบผดชอบโดยการฝกฝนใหนกเรยนเปนผปฏบตตนทตรงตอเวลา รกษาเวลาทนดหมาย ในการปฏบตกจกรรมตางๆ ทใหไวกบผอนและตนเอง ปฏบตตนท าใหเกดประสทธผลของการปฏบตงาน มคณธรรมดานการตรงตอเวลาเขารวมกจกรรมทโรงเรยนก าหนดตามขอตกลงทก าหนดไว ทกกจกรรม เชนการเขาแถวเคารพธงชาต เขาหองเรยนทนเวลา รวมท ากจกรรมวนส าคญตาง ๆ ทโรงเรยนจดขน 4. คร หมายถง บคลากรวชาชพ ซงท าหนาทหลกทางดานการเรยนการสอน และการสงเสรมทางดานการเรยนรของนกเรยนดวยวธการตาง ๆ ในโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง 5. นกเรยน หมายถง นกเรยนชวงชนท 3 ของโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง 6. โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง หมายถง สถานศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ตงอยท ต าบลดอนคลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร

Page 17: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาครงน ผศกษาไดส ารวจ สมภาษณ และคนควาเอกสารทเกยวกบการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ดอนคลง น าเสนอในสาระตอไปน 1. บรบทโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง 1.1 ประวตโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง 1.2 ขอมลเกยวกบสถานศกษา 1.3 ขอมลทเกยวของกบบรหารสถานศกษา 1.4 ขอมลทเกยวของกบวนยนกเรยน 2. การพฒนาวนยของนกเรยน 2.1 ความหมายและประเภทของวนยในตนเอง 2.2 ความส าคญและความจ าเปนในการพฒนาความมระเบยบวนย 2.3 ประเภทของความมระเบยบวนย 2.4 แนวทางการสรางวนยและการสรางวนยในโรงเรยน 2.5 หลกการวางระเบยบและวธแกไขวนยนกเรยน 2.6 การพฒนาศกยภาพดานความมวนย ความรบผดชอบของนกเรยน 2.7 ทฤษฎเกยวกบการเกดวนยในตนเอง 3. กจกรรมการพฒนานกเรยน 3.1. ความส าคญของการจดกจกรรมการพฒนานกเรยน 3.2. ความหมายของการจดกจกรรมการพฒนานกเรยน 3.3. เปาหมายของการจดกจกรรมการพฒนานกเรยน 3.4. หลกการจดของการจดกจกรรมการพฒนานกเรยน 3.5. แนวการจดกจกรรมการพฒนานกเรยน 4. ความรบผดชอบตอตนเอง 4.1 ความหมายและความส าคญของความรบผดชอบตอตนเอง 4.2 ประเภทของความรบผดชอบตอตนเอง 4.3 องคประกอบของความรบผดชอบตอตนเอง 4.4 การพฒนาและปลกฝงความรบผดชอบตอตนเอง 4.5 เทคนคการฝกความรบผดชอบตอตนเอง 4.6 การประเมนความรบผดชอบตอตนเอง 5. กลยทธในการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยน

Page 18: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

7

6. คมอ 6.1. ความหมายของคมอ 6.2. ประเภทของคมอ 6.3. องคประกอบของคมอ 6.4. ลกษณะของคมอทด 6.5. แนวทางการจดท าคมอ 6.6. เอกสารเกยวกบการจดท าคมอ

7. งานวจยทเกยวของ 7.1 งานวจยในประเทศ 1. บรบทโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง 1.1 ประวตโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลงเดมชอโรงเรยนดอนคลงวทยาตงอยเลขท ท 188 หม2 ต. ดอนคลง อ. ด าเนนสะดวก จ.ราชบร สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ จดตงขนและเปดท าการสอนเมอวนท 22 พฤษภาคม 2521 โดยพระอธการสมวงษ ปญญตตกลโล เจาอาวาสวดดอนคลง ก านน แพทยประจ าต าบลคณะกรรมการต าบลและผบรหารโรงเรยนชมชนวดดอนคลงมตรภาพท 178 เปนกลมบคคลทส าคญในการจดหาทดนในการสรางอาคารเรยนชวคราว และประสานงานกบกระทรวงศกษาธการและนายอ าเภอด าเนนสะดวกแตงตงบคคลเปนคณะกรรมการจดหาทนซอทดน ปจจบนมเนอทประมาณ 28 ไร 3 งาน 35 ตารางวา เปดท าการสอนในระดบมธยมศกษาตอนตนและมธยมศกษาตอนปลาย ตอมาในป พ.ศ. 2546 ดร.วระศกด ปบว ประธานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานไดท าเรองขอสมครเขาเปนเครอขายของโรงเรยนตรยมอดมศกษาพฒนาการ และไดรบคดเลอกเขาเปนโรงเรยนเครอขาย ล าดบท 8 ตามประกาศของกระทรวงศกษาธการ เมอวนท 19 กนยายน 2546 จงเปลยนชอเปนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง โดยมนายเกยรตศกด คฤหบด ด ารงต าแหนงเปนผอ านวยการโรงเรยน 1.2 ขอมลเกยวกบสถานศกษา ชอ สถานศกษา โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง เลขท 188 หม 2 ต าบล ดอนคลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร รหสไปรษณย 70130 โทรศพท 032-361528 โทรสาร 032 - 361528 สงกด ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เขตพนทการศกษา ราชบร เขต 2 เปดสอนตงแตระดบ ชนมธยมศกษาปท 1 ถงระดบ ชนมธยมศกษาปท 6 เขตพนทบรการการศกษา ต าบลดอนคลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร ชอ-สกลผบรหาร นายเกยรตศกด คฤหบด

Page 19: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

8

พนทปจจบน 28 ไร 3 งาน 35 ตารางวา ตราประจ าโรงเรยน พระเกยว อกษรยอโรงเรยน ต.อ.พ.ด. ปรชญาโรงเรยน ความเปนเลศทางวชาการและคณธรรม สประจ าโรงเรยน ชมพ - น าเงน ดอกไมประจ าโรงเรยน ชมพพนธทพย เพลงประจ าโรงเรยน มารชเตรยมอดมศกษาพฒนาการ พระพทธรปประจ าสถานศกษา พระพทธลลานคราภาประทาน 1.3 ขอมลเกยวกบการบรหารสถานศกษา

โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง มวสยทศน พนธกจและเปาประสงคของ โรงเรยนดงน

วสยทศนของโรงเรยน คอ “ มงพฒนาและสงเสรมใหผเรยนมความรตามศกยภาพเพอใชในการศกษาตอในระดบทสงมทกษะพนฐานวชาชพและมคณธรรม รกความเปนไทย สามารถอยรวมกนอยางมความสข ” พนธกจ

1. จดการเรยนการสอนใหนกเรยนมความรความสามารถตามศกยภาพของผเรยน โดยเนนนกเรยนเปนส าคญ

2. จดการเรยนการสอนพนฐานวชาชพ 3. จดการเรยนการสอนทเนนคณธรรม 4. สงเสรมอนรกษวฒนธรรมไทยและภมปญญาทองถน 5. จดกจกรรมเพอสงเสรมการอยรวมกนในสงคม 6. จดการศกษาทมคณภาพระดบสากลบนพนฐานของความเปนไทย

เปาประสงค 1. นกเรยนมความรความสามารถในการเรยนตอในระดบทสง 2. นกเรยนด ารงชวตในสงคมไดอยางมความสข 3. นกเรยนตระหนกในคณคาของความเปนไทย 4. นกเรยนมทกษะพนฐานวชาชพ สามารถน าไปใชในชวตประจ าวนได 5. นกเรยนสามารถแสวงหาความรไดดวยตนเอง เปนการเรยนรตลอดชวต

จากการประเมนคณภาพภายนอกจาก สมศ. รอบแรก เมอวนท 22-24 ธนวาคม พ.ศ.2546 ผลการประเมนคณภาพภายนอกของสถานศกษา มการประเมน 3 ดาน คอ ดานผเรยน ดานคร และดานผบรหาร ซงสรปผลการประเมน มาตรฐานท 1 ผเรยนมคณธรรม จรยธรรมและ

Page 20: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

9

คานยมทพงประสงค ภายใตการประเมนมาตรฐานจาก สมศ. ไดใหค าแนะน าในจดทควรพฒนาและใหขอเสนอแนะไวดงน จดทควรพฒนา ผเรยนยงขาดวนย ความรบผดชอบ ในการ ท างานของโรงเรยนและงานการเรยน ทงนเพราะสถานศกษายงไมไดปลกฝงอยางจรงจง บางสวนขาดวนยในขณะเดนเ ปลยนหองเรยน การประเมนภายนอกของ สมศ. ดงกลาว โรงเรยนจงไดมการการวางแผนในกระบวนการในการบรหารงานใหส าเรจลลวงตามวตถประสงคและนโยบายทก าหนดไว โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง จงไดจดท าแผนพฒนาคณภาพการศกษา ของโรงเรยนขนจากสภาพปจจบน ตามแผนพฒนาคณภาพการศกษา ทางโรงเรยนไดพฒนาใหเปนไปตามเปาหมาย พนธกจ และวสยทศนของโรงเรยน โดยแบงหนาท ความรบผดชอบใหกบบคคลทกคนในโรงเรยนไดปฏบตหนาทตามความสามารถ ความถนดและความสมครใจ โดยไดด าเนนงานตามแผนบรหารงานโรงเรยน ซงแบงออกเปน 4 งาน ไดแก งานวชาการ งานบคลากร งานงบประมาณ และงานบรหารทวไป นอกจากนยงมการสงเสรมกจกรรมพฒนาวนยนกเรยน ดานความรบผดชอบตอตนเอง โดยการจดกจกรรมในลกษณะการแทรกในกลมสาระการเรยนทง 8 กลมสาระ และมกจกรรมเพมเตม ไดแก กจกรรมลกเสอ - เนตรนาร กจกรรมแนะแนว อยางไรกตามพบวา ในบางกลมสาระการเรยนรมการแทรกกจกรรมดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนนอยมาก สวนใหญครจะใชการบงคบ และลงโทษนกเรยนเพอใหนกเรยนไดปฏบตตาม (โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง . 2550: 6) ดงนนจงมการจดกจกรรมพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนเพอเสรมสราง สงเสรม กระตน สนบสนน ใหนกเรยนมวนยดานความรบผดชอบตอตนเอง และตอสงคม สวนรวม อยางตอเนองและมากขน เขมขนขนตามล าดบ ไดแก การจดกจกรรมเขาคายพทธบตร เพอฝกการปฏบตตนตามแนวทางหลกธรรมแหงพระพทธศาสนาและจารตประเพณอนดงามของไทย โดยเฉพาะคณธรรมตามมาตรฐานท 1 ทง 4 ดาน คอ วนย ความซอสตย ความเมตตากรณาเออเฟอเผอแผ และการประหยด การจดกจกรรมแบงเขตรบผดชอบท าค วามสะอาดเพอฝกนกเรยนใหรจกท างานดวยตนเอง ตลอดจนรบผดชอบทตนไดรบมอบหมาย การอบรมนกเรยนหนาเสาธง การอบรมคณธรรมจรยธรรมและสวดมนตในวน ศกร เพอพฒนาผเรยนใหมการพฒนาความมวนยมากยงขน การอบรมโฮมรมเพอใหครไดสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนแตละคนภายในชนเรยน วามพฤตกรรมอยางไร ในตอนเชาหลกจากกจกรรมหนาเสาธง กอนเขาหองเรยน จากกลยทธในการพฒนาวนยดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลงดงกลาว ผทมสวนรบผดชอบในการพฒนากคอคณะครทกคนท ตองรวมกนจดกจกรรมเพอเปนการแกปญหาการมวนยในตนเองของนกเรยนในทก ๆ ดานและใหเนนกจกรรมดานความรบผ ดชอบดานการงานทไดรบมอบหมาย กจกรรมดานความรบผดชอบในดานการกระท าของตนเองและกจกรรมดานความรบผดชอบในดานการตรงตอเวลา

Page 21: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

10

1.4 ขอมลทเกยวของกบวนยนกเรยน โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลงไดรบการประเมนคณภาพภายนอกจาก สมศ. รอบแรก เมอวนท 22-24 ธนวาคม พ .ศ.2546 ผลการประเมนคณภาพภายนอกของสถานศกษา มาตรฐานท 1 ผเรยนมคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค ภายใตการประเมนมาตรฐานจาก สมศ. ไดใหค าแนะน าในจดทควรพฒนาและใหขอเสนอแนะไวดงน จดทควรพฒนา ผเรยนยงขาดวนย ความรบผดชอบ ในการท างานของโรงเรยนและงานการเรยน ทงนเพราะสถานศกษายงไมไดปลกฝงอยางจรงจง บางสวนขาดวนยในขณะเดนเปลยนหองเรยน ขอเสนอแนะ สถานศกษาควรจดการเรยนการสอนหรอจดกจกรรมพฒนาผเรยนใหมวนยความ รบผดชอบ ใหชวยท าความสะอาดบรเวณโรงเรยนตามทไดแบงเขตพนทไว ใหมการเตรยมวสดอปกรณใหพรอมและรบผดชอบการท างานและการบานใหเสรจ เดนเปลยนห องเรยนอยางเปนระบบ โดยใชวธการทสอดคลองกบหลกการและจตวทยา การพฒนาทางดานจตพสย กลาวคอ ใหผเรยนไดวเคราะหผลด ผลเสยของการกระท าใหเกดความตระหนกถงคณคา ความส าคญของการปฏบต ใหผเรยนมสวนรวมในการก าหนด ขอตกลงหรอแนวทางการปฏบต จดผเรยนเปนกลมยอย ดแลก ากบกนเอง เสรมแรงทางบวก เชน มการประกวดระหวางกลม มการยกยองชมเชย เพอใหเกดแรงจงใจในการปฏบต 2. การพฒนาวนยของนกเรยน 2.1 ความหมายและประเภทของวนยในตนเอง มนกวชาการและนกการศกษา ไดใหความหมายของวนย ไวดงน วชร ธวธรรม (2525) ไดใหความหมายของวนย (Discipline) วา วนยในภาษาองกฤษมรากศพทเดมมาจากภาษาลาตน แปลวา การท าตามค าสงของผน า สวนในภาษาไทย ค าวา “วนย” มรากศพทมาจากภาษาสนสกฤต ซงมความหมายวา “การฝกห ดหรอการฝกฝน ” การสอนวนยนกเรยนในระยะสน ๆคอการท าใหเดกเปนศษยทยอมรบ ถอปฏบตตามค าสงสอนโดยการใชค าฝกฝนจนเปนนสยและในระยะยาว คอการหาวธใหเดกเรยนรกระบวนการคดดวยเหตและผล วชร ทรพยม (2530: 25) กลาววา วนย หมายถง ส งทควบคมใหคนมระเบยบ พรอมเพรยง เพอจะไดมความสข และท าใหการงานบรรลผลส าเรจดวยด ธรวฒ ประทมนพรตน (2536: 27) กลาววา วนย หมายถง กฎเกณฑ ระเบยบ หรอมาตรฐานทงภายในและภายนอกทก าหนดขนใหนกเรยนปฏบตตาม คอ เชอฟงครอาจ ารย ไมกลาฝาฝนเพราะกลวการลงโทษ ทงนเพอใหเกดความสงบเรยบรอยขนในสงคมโรงเรยน วนย พฒนรฐ และคณะ (ม.ป.ป.: 9 ) ไดใหความหมาย ความมระเบยบวนย หมายถง การประพฤตตามกฎ ขอบงคบและกตกา ตางๆ ทสงคมก าหนดขน เพอใหเปนแนวทางในการ

Page 22: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

11

ปฏบตและใช ควบคมความประพฤตของคนในสงคม เชน กฎหมาย ค าสง ค าประกาศ ระเบยบโรงเรยน เปนตน พระธรรมปฏก (2539: 2-9) ไดใหความหมายของค าวาวนยไววา “วนย” เปนค าศพททมความส าคญในพระพทธศาสนา มกใชควบคกบค าวา “ธรรม” ดงทเรยกวา “ธรรมวนย ” กฎของธรรมชาต เรยกวา “ธรรม” กฎของมนษยเรยกวา “วนย” วนยในความหมายกวาง คอ ระบบ ระเบยบทงหมดของชวตและสงคมมนษย จะตงอยไดดเปนผลส าเรจได ตองมองวนยโยงลงไปถงธรรม หรอโยงวนยกบธรรมเขาดวยกนใหไดเปนเบองตน บญธรรม พนทรพย (2539 : 78) ไดใหความหมายของค าวา วนย หมายถง การปฏบตตามกฎระเบยบทควบคมคนในสงคม กฎระเบยบนนมทงกฎระเบยบทางโลก เชน กฎหมาย กฎขอบงคบของโรงเรยน กฎระเบยบของชมชน ทง กฎระเบยบทางธรรมหรอทางศาสนา เชน ศล 5, ศล 10, ศลส าหรบพระภกษ 227 ขอ ฉนทนา ภาคบงกช และคณะ (2539 : 70) ไดใหความหมายของค าวาวนย ดงตอไปน 1. การมวนย โดยมองเชงพฤตกรรมการกระท า การมวนย หมายถง การทบคคล ปฏบตตนใหเปนไปตาม กฎระเบยบ ขอบงคบ แบบแผน ขอตกลงทสงคมก าหนดใหบ คคลประพฤตปฏบตตาม เพอใหบคคลอยรวมกนในสงคมไดอยางมความสข 2. การมวนย โดยมองเชงความรสกนกคด จตใจ การมวนย หมายถง ความรสกนกคด ความส านก และจตวญญาณทมอยภายในตวบคคลเปนเครองก ากบใหบคคลประพฤตปฏบตตามวนย 3. การมวนย โดยมองเชงจตใจ และพฤตกรรม การมวนย หมายถง คณลกษณะโดยรวมของบคคลทแสดงออกดวยใจหรอความรสก ความคด การตดสนใจและเลอกกระท าตามวนยทเปนไปในทางสรางสรรคดวยความสมครใจ เพอแกปญหาของสวนตน และสวนรวมอนจะเปนประโยชนตอการอยรวมกนในสงคม 4. การมวนย โดยมองเชงสมพนธกบจรยธรรม การมวนย หมายถง จรยธรรมทก ากบความประพฤตทสงคมยอมรบการพฒนาการเสรมสรางวนยนกเรยน นบวาเปนสงจ าเปน เพราะวนยเปนสงสมพนธกบชวตความเปนอยทางสงคม ในการปกครองระบอบประชาธปไตย โรงเรยนในฐานะทเปนบานหลงทสองตองแนะน าแนวทาง ใหนกเรยนสามารถประพฤตตนใหเปนผมระเบยบวนย โดยเฉพาะอยางยงการมวนยในตนเอง ซงถอวาเปนสงทส าคญสงสดส าหรบมนษย เพราะถาตวเราเองมวนยแลววนยดานอนๆ กจะตามมา กรมวชาการ (2542: 21) ใหความหมายของวนยไววา หมายถง ระเบยบ กฎเกณฑ ขอตกลงทก าหนดขน เพอใชเปนแนวทางในการใหบคคลประพฤตปฏบตในการด ารงชวตรวมกน เพอใหอยอยางราบรน มความสขความส าเรจ โดยอาศยการฝกใหรจกปฏบตตน รจกควบคมตนเอง ด ารง ประเสรฐกล (2542 : 215) กลาววา วนย หมายถง การรจกปกครองตนเอง ปฏบตตามระเบยบขอบงคบตางๆ กอใหเกดความสงบเรยบรอยและท าใหเกดความสงบสข ส าหรบตนเองและสมาชกในสถาบน

Page 23: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

12

แมกกนสน และคนอน ๆ (นวรตน วงศโสภา .2544 : 12 อางองมาจาก Megginson and Others. 1993 : 468 – 470 ) อธบายความหมายของ “Discipline” มาจากค าวา “Disciple” ซงแปลวา “Follower” สาวกหรอผปฏบตตาม “วนย” จะมความหมาย 3 ลกษณะ ดงน 1. ลกษณะทเปน “การควบคมตนเอง ” (Self - Control) วนยในแงน มงทการพฒนาตนเองเพอปรบตวใหสอดคลอง กบความจ าเปน ความตองการ เรยกวา “วนยในตนเอง ” (Self – Discipline) 2. ลกษณะทเปน “เงอนไขทท าใหมพฤตกรรมอนเปนระเบยบ ” (Conition for Orderly Behavior) การมอง Discipline ในแงนจะมงไปทการควบคมคนในองคการใหมความเปนระเบยบ ในพฤตกรรมโดยใชวธการสรางเงอนไขชกน าตางๆ เชน การสรางขวญและความสามคค เปนตน 3. ลกษณะทเปน “กระบวนการทางนตกรรม ” (Judicial due Process)เปนการมองวนย ในแงทมกา รออกกฎหรอระเบยบก าหนดอนพงปฏบต และหามมใหปฏบต มการก าหนดโทษ ของการฝาฝน และการก าหนดตางๆเพอการลงโทษผกระท าผด ประหยด ยางกลาง (2546 : 12 - 13) ไดกลาวสรปวา ระเบยบวนย คอ ระเบยบแบบแผน ขอบงคบ ค าสง กฎหมาย กฎ กตกา ทวางไว เปนหลกใหประพฤตปฏบตหรอความสามารถในการบงคบตนเอง ใหอยในกฎระเบยบเปนการฝกฝนจตใจ กรยา ทาทาง เจตคต สญชาตญาณ เพอสงเสรมบคลกภาพและลกษณะนสยทด อนกอใหเกดความสงบสขในชวตของตนเองและความเรยบรอยของสงคม ระเบ ยบวนย มความห มายเดยวกน ระเบยบวนยของโรงเรยน หมายถง ระเบยบวนยทครและนกเรยนรวมกนก าหนดขน เพอเปนแนวทางในการปฏบตตามหรองดเวน ถอเปนมาตรฐานภายนอก ถาเปนมาตรฐานภายในจะเนนค าวา วนย และเรยกวาวนยในตนเอง จากความหมายของวนยทกลาวมาขางตน สรปไดวา วนย หมายถง การปฏบตเพอบงคบตนเองใหปฏบตตาม รจกความรบผดชอบ ปฏบตตามหนาทตนรบผดชอบ

2.2 ความส าคญและความจ าเปนในการพฒนาความมระเบยบวนย มนกวชาการและนกการศกษาหลายทาน ไดใหความส าคญและความจ าเปนในการ

พฒนา ความมวนย ดงตอไปน พระธรรมปฏก (2539: 17) ไดกลาวถงความส าคญของวนย วาอยทการฝกคนใหมศล นนมความส าคญมาก เมอคนตงอยในวนยอยางทเรยกกนวาเปนคนมวนยแลว พระพทธเจาตรสวาเปนองคประกอบส าคญอยางหนงในสงทเรยกวา แสงเงนแสงทองของชวตทดงาม นวลศร เปาโรหตย (2539: 16-20) กลาวถงความส าคญของการสรางวนยใหแกเดก เพราะการมความสมพนธกบคนอน การรจกกฎระเบยบของสงคม ความรบผดชอบตอตนเองและผอน รวมทงการบงคบใจตนเอง เปนตน สงเหลานรวมเรยกวา “กระบวนการทางสงคม ” นอกจากนก

Page 24: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

13

ยงมสงทสงคมยดถอเปนแนวปฏบตตามความคาดหมายตางๆ ทสงคมมตอบคคล ศลธรรมและขนบธรรมเนยม ประเพณ สงเหลานลวนเปนสงทตองปลกฝงใหเกดกบตวเดกทงสน นดดา หงษววฒน (2541:1) กลาวถงความส าคญของกา รสรางวนย ไววา “วนยสรางความรบผดชอบ วนยสรางระเบยบแบบแผน วนยสรางคนใหเปนคนด วนยสรางคนใหเปนคนเกง ” คนทมวนยเทานนจงจะเปนผมความรบผดชอบ คนทมความรบผดชอบเทานนจงจะเปนผกลาเผชญกบอปสรรคปญหาประดาม และใชสตไตร ตรองแกปญหา เพอใหบรรลความรบผดชอบ และผแกปญหาบอยๆเทานน จงจะน ามาซงความเฉลยวฉลาด ปราณ วธรวานชย (2542: 145) กลาววาการมวนยเปนมงคลกบชวต ผมวนยดยอมเกดสรมงคลเปนประโยชน ดงตอไปน 1) สามารถด าเนนชวตไปสความเจรญกาวหนาทงทางโลกและทางธรรม 2) สงคมอยรวมกนดวยความสขความเจรญอยางอารยประเทศทงหลาย 3) กอใหเกดสามคคในหมคณะ ทงนเพราะปฏบตตามวนยอยางเดยวกน สชา จนทรเอม (กรมวชาการ . 2542: 23; อางองมาจาก ส ชา จนทรเอม . 2531: 49) ไดกลาวถงหลกส าคญในการสรางวนย ม 4 ประการ คอ 1. เดกจะตองเรยนรถงการเปลยนแปลงพฤตกรรมทไมพงปรารถนา เปนพฤตกรรมทด เปนทปรารถนาของสงคม 2. เดกจะตองประพฤตตนในสงทดและขจดพฤตกรรมทไมพงปรารถนา 3. เดกจะตองกระท าความด จนกระทงเกดเปนนสย โดยไมตองมใครคอยแนะน า 4. ใหเดกพอใจทจะปฏบตในสงทดทควร และหลกเลยงในการปฏบตตนในสงไมด ไมควร พระสมชาย ฐานวฑโฒ (2543:71) หนงสอมงคลชวตฉบบ “ทางกาวหนา” ในมงคล ชวต 38 “มวนย” จดเปนมงคลชวตท 9 กลาววา “ดาบคมทไรฝก ลกระเบดทไมมสลกนรภย ยอมเกดโทษแกเจาของไดงายฉนใด ความรความสามารถ ถาไมมวนยก ากบแลวกจะมโทษแกผเปนเจาของไดฉนนน ” ชางดาบท าฝกดาบไวกนอนตราย ชางท าร ะเบดกท าสลกนรภยไวเชนกน ” ดงนนเมอพระสมมาสมพทธเจาทรงสอนศาสนกชน ใหเปนคนฉลาดร ฉลาดท าแลว จงทรงส าทบดวยวาตองมวนย ” การอยรวมกนเปนหมเหลา ถาขาดระเบยบวนย ตางคนตางท าตามอ าเภอใจ ความขดแยงและทะเราะกนกจะเกดขน ยงมากคนกยงมากเรอง ไมมความสงบสข การงานทท ากจะเสยผลประโยชน วนยจงเปนสงทใชควบคม ใหคนเราใชความรความสามารถไปในทางทถกทควร คอท าใหเปนคน”ฉลาดใช” นนเอง ทศนา แขมมณ (นวรตน วงศโสภา .2544: 13, อางองจาก ทศนา แขมมณ . 2541) กลาววา หากประเทศชาตตองการทจะแกปญหาวกฤตทางคณธรรม จรยธรรม และคานยมของสงคมอยางจรงจง จ าเปนอยางยงททกฝายทงบคลากรทรบผดชอบ ในระบบโรงเรยนและนอกระบบโรงเรยน จะตองหนมารวมมอกน เพอน าวธการตางๆ มาด าเนนการอยางจรงจงและตอเนอง ปญหาของการแกไขปญหาทางคณธรรม จรยธรรมและคานยม ไมไดอยทการขาดวธการทจะสงสอน

Page 25: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

14

อบรม หรอพฒนา สาเหตคงมหลายประการ เชน การขาดความตระหนกในความส าคญของปญหา การขาดความรความเขาใจทแทจรงขาดเวลา ขาดการสนบสนนจากผทเกยวของ ขาดขว ญก าลงใจในการด าเนนงาน การมภาระเกนก า ลง และสงทขาดมากทสด คอ ขาดการรวมมอกนน าวธการตางๆไปปฏบตอยางจรงจง และตอเนองจนกระทงบรรลเปาหมาย ณรงค สายพมทอง (2546: 19) ไดสรปถงความส าคญในการสรางวนยวา การสรางวนยในหองเรยนชวยสง เสรมและปลกฝง ใหเดกเปนผมความรบผดชอบสง สามารถควบคมตนเองไดมความสามารถในการท างานเปนกลม มความจ าเปนและตความหมายของกฎเกณฑตางๆ เพอน ามาประพฤตปฏบตได และสามารถอภปรายแสดงความคดเหนรวมกบผอน ซงเปนบคลกภาพทสงคมประชาธปไตยตองการ ประหยด ยางกลาง (2546: 15) สรปวา ระเบยบวนยมความส าคญตอความเปนระ เบยบเรยบรอยของสงคมมนษย จงจ าเปนทจะตองมการรกษาระเบยบวนย ทงนเพอการ เปนสมาชกทดของครอบครว ความเปนสมาชกทดในโรงเรยนและสถานศกษาและความจ าเปนของการเปน สมาชกทดของสงคม การควบคมตนเองได ความ มระเบยบวนย มวนยในตนเอง การชวยเหลอผอน เสยสละ มงมนพฒนา คอลกษณะพนฐานทจ าเปนตอการอยรวมกนในสงคม สรปความส าคญและความจ าเป นในการพฒนาความมระเบยบวนย คอ วนยในตนเองจะชวยสงเสรม ใหเดกเปนผทมความรบผดชอบสง สามารถควบคมตนเองไดดวยสถต เขาใจในกฎเกณฑระเบยบในสงคมและอยรวมกนไดในวถทางแหงตน

2.3. ประเภทของความมระเบยบวนย

การด าเนนการสงเสรมวนย การแบงประเภทของวนย นกการศกษาและนกจตวทยา ไดแบงประเภทวนยโดยยดตามวตถประสงค และแนวทางปฏบตไวหลายประการดงน ฉนทนา ภาคบงกช (2539 :9) กลาวถงคณลกษณะของความมวนย จ าแนกได 2 ประเภท ไดแก 1. วนยภายนอก ผทมวนยภายนอกจะมการแสดงออกซงมองจากภายนอกวาเปนการกระท าทบงเกดผลดตอตนเอง สวนรวม และสงคม เชน มความเปนระเบยบเรยบรอย เชอฟง และปฏบตตามกฎ ระเบยบ ค าสงหรอขอตกลง พฤตกรรมทปรากฏเปนผลจากการอบรมสงสอน บงคบหรอเสรมแรง แตผทมวนยภายนอกยงตองไดรบการดแลควบคมอยเสมอ มฉะนนอาจไมปฏบตตามวนยทก าหนดได 2. วนยในตนเอง ผทมวนยในตนเองจะมการแสดงออกคลายกบผทมวนยภายนอก แตไมตองถกควบคมจากภายนอก เพราะไดรบการแนะน าหรออบรมสงสอนประกอบดวยเหตผลอยางด และมบรรยากาศของความรกความหวงด ยอมสามารถควบคมตนเองไดทงใ นดานอารมณและพฤตกรรมของตน เพอใหพฤตกรรมเปนไปตามทมงหวงและไมขดตอระเบยบกฎเกณฑทสงคมวางไว

Page 26: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

15

ปราณ วธรวานชย (2542:145) ไดแบงประเภทของวนย ตามหลกของพระพทธศาสนา ออกเปน 2 อยาง คอ 1. อาคารยวนย คอ วนยของผครองเรอนไดแก เบญจศล กศลกรรมบถ 10 หรออโบถศล เปนตน 2. อนาคารยวนย คอ วนยของบรรพชต ไดแกภกษ มศล 227 ขอ ก ากบไวเปนปฏโมกสงวรศล มอนทรยสงวรศล อาชวปารสทธศล และปจจยสนนสสตศล สวนสามเณร มศล 10 ขอ เปนตน พนส หนนาคนทร (นวรตน วงศโสภา . 2544 :12; อางองจาก พนส หนนาคนทร . 2524 :249) ไดแบงประเภทของวนยทใชกนอยในโรงเรยนไวดงน คอ 1. วนยเฉยบขาดแบบทหาร (Absolute Authority) วนยแบบนใชความกลวของเดกเปนเครองมอ เพรา ะถอวาเดกยงเลกอย ยงไมมความคด ไมรจกผดชอบชวด เดกจะตองปฏบตใหเปนไปตามค าสงและระเบยบทครในโรงเรยนวางไว ใครละเมดจะไดรบโทษ ซงผดหลกการประชาธปไตย วนยทดนาจะเปนวนยทเกดจากความรจกผดชอบชวดในสวนตวของนกเรยนเอง 2. วนยแบบด าเนนงานใหสอดคลองกบความสนใจของนกเรยน วนยแบบนถอวาเมอนกเรยนไดกระท าสงทตวเองใสใจแลว ปญหาเรองวนยจะไมเกดขน เชน นกเรยนชอบวาดรปในเวลาเรยน ครจดชวโมงวาดเขยนให เดกจะเกดการเลกวาดรปในชวโมงทเรยนวชาอนๆ 3.วนยทเกดขนจากการรจกความรบผดชอบและเกดจากเกยรตของตนเองในการสรางใหนกเรยนรกเกยรตของตนเองนน ครจะตองยอมรบนบถอในเกยรตของนกเรยนเสยกอน นกเรยนไดรจกการอบรมใหรจกการเปนผน า ผตาม รจกความคดรเรม รจกการใหความรวมมอ สงเหลานเปนคณธรรมทโรงเรยนควรปลกฝงใหมในตวนกเรยนทงสน สมเจตน อภมณฑรกษา (กลชา ศรเฉลมพงศ . 2544: 16, อางองจากสมเจตน อภมณฑรกษา. 2520) กลาวถงประเภทของวนยอยางสอดคลองกน โดยแบงเปน 2 ประเภท คอ 1. วนยสวนรวม หรอวนยส าหรบหมคณะ (External Authority Discipline) หมายถง วนยทออกจากอ านาจภายนอก หรอวนยภายนอก ผทมวนยภายนอกจะมการแสดงออก ซงมองจากภายนอกวาเปนการกระท าทบงเกดผลดตอตนเอง สวนรวม และสงคม เชน มความ เปนระเบยบเรยบรอย เชอฟงและปฏบตตามกฎ ระเบยบ ค าสงหรอขอตกลง พฤตกรรมทปรากฏเปนผลจากการอบรมสงสอน บงคบหรอเสรมแรงแตผทมวนยภายนอกยงตองไดรบการควบคมดแลอยเสมอ มฉะนนอาจไมปฏบตตามวนยทก าหนดได วนยสวนรวมนจะตองเปนกฎ เกณฑเปนแนวทางกลางๆ ใหทกคนสามารถปฏบตตามได 2. วนยในตนเอง (Self Discipline) หมายถง กระบวนการ หรอวธการทปฏบตเพอบงคบตนเองใหปฏบตตามถานกเรยนมวนยในตนเองแลวกจะลดปญหาในการปกครองนกเรยนไดอยางมากโรงเรยนไมจ าเปนจะตองออกขอบงคบระเบยบใหมากมาย การควบคมและการปกครองกสะดวกสบาย เพราะตนเองจะตองรจกควบคมพฤตกรรมของตนเองใหบรรลจดหมายปลายทางไดอยางสขสบาย รจกความรบผดชอบ ปฏบตตามหนาทตนรบผดชอบ

Page 27: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

16

ประหยด ยางกลาง (2546: 17) สรปการแบงประเภทของวนย ไดตา มลกษณะและแหลงทมา ไดแก วนยตามโครงการสรางเสรมวนยทวประเทศ แบงเปน 2 ประเภท คอ วนยในตนเอง และวนยสงแวดลอม วนยทพบในโรงเรยนม 3 ประเภท คอ วนยแบบเฉยบขาด วนยแบบด าเนนงานใหสอดคลองกบความสนใจของนกเรยน วนยทเกดจากความรบผดชอ บและเกยรตของตนเอง วนยจากแหลงทมาม 3 ประเภท คอวนยทโรงเรยนก าหนดขน วนยทโรงเรยนและนกเรยนก าหนดรวมกนและวนยทนกเรยนประพฤตปฏบต สวนประกอบของระเบยบวนยทวไป ม 2 ประเภท คอระเบยบวนยในตนเองและระเบยบวนยทางสงคม รจร ภสาระ และคณะ (ไพบลย ขาขนมะล. 2548: 28 ; อางองจาก รจร ภสาระ และ คณะ. ม.ป.ป.: 17) ไดแบงระเบยบวนยออกเปน 3 ประเภทซงแตละประเภทตางกมแนวทางปฏบตแตกตางกนออกไป ดงน 1. ระเบยบวนยสวนตว หมาย ถง กฎเกณฑ แนวทางปฏบต หรอคตประจ าใจ ซงแตละคนจะแตกตางกนออกไป ไดแก เพศ วย ฐานะทางสงคม ระดบการศกษา หนาทการงานหรอคานยม เชน การตรงตอเวลา ไมประพฤตผดศล เปนตน 2. ระเบยบวนยในหนาท หมายถง กฎเกณฑหรอแนวปฏบตทเกยวของกบหนาทการง าน เชน วนยของครอบครวททกคน ในบานตองปฏบตในฐานะบดา มารดา ลกหลาน หรอผอาศย วนยของโรงเรยนเกยวกบเรองตางๆ เชน การแตงกาย การท าความเคารพ เปนตน 3. ระเบยบวนยทางสงคม ไดแก แนวปฏบตอนดททกคนในสงคมยดถอปฏบตเหมอนกน กมลกษณะเหมอนกบวนยสวนตว และวนยในหนาท แตวนยทาง สงคมมความหมายทกวางกวา ทงวนยทงสองเกยวของกบกลมเลกกวาวนยทางสงคม ตวอยางของ วนยทางสงคม เชน มารยาท กฎหมาย จารตประเพร หลกปฏบตทางศาสนา เปนตน จาก ทกลาวมาขางตนสามารถสรปประเภทของวนยโดยสรปไดเปนการยดตามวตถประสงค และแนวทางปฏบตไวหลายประการ โดยมวนย ภายนอก หมายถง การแสดงแสดงออกเปนการมองจากภายนอกวามการกระท าด ทงตอตนเองและสวนรวม และการมวนยภายใน หมายถง ความสามารถในควบคมตนเองไ ดทงในดานอารมณและพฤตกรรมของตน เพอใหพฤตกรรมเปนไปตามทมงหวงและไมขดตอระเบยบกฎเกณฑทสงคมวางไวนนเอง 2.4 แนวทางการสรางวนยและการสรางวนยในโรงเรยน มวชาการและนกการศกษา ไดใหแนวทางการสรางวนย และการสรางวนยในโรงเรยนไวดงน วนดา เสวดรณทร (ไพบลย ขาขนมะล 2537: 72-73)ไดแนวคดและแนวทางในการ สรางวนยใหแกนกเรยนไวดงน

Page 28: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

17

1. ผใหญสามารถสรางวนยใหกบเดกได คอ การท าตวอยางทดใหแกตวเดก ประพฤตปฏบตตน คอยชแนะ ตกเตอน ร วมทงใหเหตผลขอด ขอเสย ของการประพฤตปฏบตในเรองตางๆได 2. ชนเรยนกบการสรางวนย ซงในการจดกจกรรมตางๆ ในชนเรยนครตองควบคมจรงกบระเบยบขอบงคบ ถาท าผดกลงโทษและอยางตอเนอง 3. กจกรรมโฮมรม กจกรรมสรางวนย ในโรงเรยนประถมศกษา ครประจ าชน มความใกลชดมากจงเหมาะทจะชวยปลกฝงและสรางนสยใหกบเดกในหลายโอกาสทเอออ านวยให โดยเฉพาะตอนเชาหลงการเคารพธงชาต ซงโรงเรยนสวนมากมการจดกจกรรมโฮมรม ซงเปนกจกรรมทชวยใหนกเรยนไดมโอกาสเพมพนความร ประสบการณ การปรบตว ตลอดจนการฝกทกษะตางๆ ทจ าเปนตอการด ารงชวต และกจกรรมตางๆ ควรวางโครงการอยางมจดประสงคและปฏบตทชดเจน รวมทงมการประเมนผล ฉนทนา ภาคบงกชและคณะ (2539) ไดเสนอแนะแนวทางการสรางเสรมวนย ดงน 1. ควรเรมตนสงเสรมวนยจากเรองทงายในชวตประจ าวน เชน การรกษาความสะอาดใหคนเคยกบการท าตามระเบยบงายๆ เชน การเคารพสทธกอนหลงจนเกดเปนนสยไมตองจงใจหรอตงใจ ฝกความรบผดชอบตอสงคม เชนไมสรางมลภาวะ โดยใหเหตผลแนวคดเพอใหเดกเขาใจ รบผดชอบเพอความสขของตนเองและสงคมเมอวนยภายนอกเกดเปนความเคยชนแลว จะฝกจตใจใหมคณธรรม มความยบยงชงใจ มหรโอตตปปะ เปนก าลงใจใหท าในสงทเหมาะทควร 2. ควรลดการชแนะ บงคบ สงสอนและอบรมลง เพราะวนยทเกดจากการควบคมบงคบจากภายนอก มกไมถาวร ควรใชหลกจตวทยาแบบมนษยนยมในการชวยใหเดกรจกคด และตดสนใจดวยตนเองสรางขอตกลงดวยตนเอง และปฏบตตามระเบยบขอตกลงดวยความเตมใจ ซงเปนวนยในตนเอง 3. ควรรณรงคใหมการสงเสรมวนย โดยใชสอตางๆผานสอมวลชน 4. ท าตนเองใหมวนย ท าครอบครวใหมวนย ท าใหหนวยงานทรบผดชอบมวนย ท าใหเพอนและผใกลชดมวนย แสดงความคดเหนเกยวกบคณคาของวนย และประพฤตปฏบตอยางม

5. วนยรวมมอกบองคกรและสถาบนตางๆ ทสรางเสรมวนย 6. การก าหนดวนยควรปรบใหทนสมย สอดคลองกบสภาพแวดลอม และเปนธรรม ควรฝกการท ากจกรรมกลม ส านกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต (2540 :21) ใหแนวคดในการสรางวนย ไว 5 ประการ คอ 1. การท าใหเกดพฤตกรรมเคยชน โดยใหบคคลรเพ มและปฏบตพฤตกรรมทด เพอเปนพนฐานและปฏบตตอเนองจนเกดเปนพฤตกรรมเคยชนทด 2. การใชวฒนธรรมในสงคม เปนแนวปฏบตผสมผสานกบหลกการ ท าใหเปนพฤตกรรมทเคยชน เชน การท าความเคารพดวยการไหว เมอพบผใหญ เปนสงทเขาท าไดงาย แต

Page 29: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

18

การเขาแถวไมใชวฒนธรรมไทย เดกไมไดเหนแบบอยางทดอยเสมอ ดงเชน การไหวของไทย ดงนน การไหวจงงายตอการปฏบตมากกวาการเขาแถว 3. การใชองครวม เปนความสมพนธระหวางจตใจ พฤตกรรมและสตปญญา ซงเปนหลกการทางการศกษา และหลกการพฒ นาจรยธรรม คอ มความเขาใจในความส าคญของสงทจะกระท า มความพอใจ และยอมรบในสงทจะกระท า ยอมท าไปสความพรอมในการกระท า 4. การใชแรงหนนสภาพจต เปนการตงความมงมนหรออดมการณและพยายามปฏบตตามเปาหมายทอาจมงมนไวซงอาจท าใหเกด การเปรยบเทยบแมความภาคภมใจในผลการปฏบตหากใชมากเกนไป จะกลายเปนดถกดหมนผอน อนเกดจากการเปรยบเทยบและพงพาก าลงใจจากภายนอก 5. การใชกฎเกณฑบงคบ เปนวธหนงทท าใหส าเรจ ไดชวระยะหนง เมอไมมผใดควบคม วนยกจะหายไป จงเปนวธทไมถกตอง

นวลศร เปาโรหต (2540: 30-34) การสรางวนยใหเดกยอมรบวนย หรอกฎ ทกกฎ ตองมลกษณะ 3 ประการดงน 1. กฎตองสมเหตผล หมายความวา สงทอยากใหเดกท านน ควรเปนสงทด เปนไปได และเปนเรองทเดกท าไดในระดบอายของเขา 2. กฎตองถกตองชดเจน ไมคลมเครอ คอตองแนใจวากฎทตงไวในเดกทกเรองเปนสงทชดเจน อยาใหมขอสงสย 3. กฎตองบงคบได คอตองมการก าหนดโทษ ถาท าผดกตองลงโทษอยางจรงจง ท าอยางตอเนองและสม าเสมอ กองวจยทางการศกษา (2542: 99-106) ไดเสนอรปแบบการพฒนาศกยภาพดานความมวนยในตนเองของนกเรยนไวดงน รปแบบการพฒนาศกยภาพดานความรบผดชอบและมวนยในตนเองของนกเรยน ม 7 ขนตอน แตละขนตอนมแนวทางด าเนนการดงน 1. ก าหนดนโยบายของโรงเรยน ผบรหารตองก าหนดใหการพฒนาศกยภาพดานความรบผดชอบและมวนยในตนเองของนกเรยน เปนนโยบายของโรงเรยนอยางชดเจน เปนลายลกษณอกษร โดยผบรหารโรงเรยนประชมชแจงรายละเอยดใหคร – อาจารยทกคนในโรงเรยนทราบและเขาใจถงนโยบาย วตถประ สงค ความส าคญและประโยชนของการพฒนาความรบผดชอบและมวนยในตนเองของนกเรยนและก าหนดใหเปนนโยบายทคร – อาจารย นกเรยนทกคนในโรงเรยนตองปฏบตรวมกน 2. แตงตงคณะกรรมการตามทโรงเรยนไดตระหนกเหนความส าคญและประโยชนของความรบชอบและความรบผ ดชอบและความมวนยในตนเองของนกเรยน โดยก าหนดเปนนโยบายของโรงเรยนอยางชดเจนนน จ าเปนตองมคณะกรรมการรบผดชอบในการด าเนนการ โดยใหมการแตงตงเปนลายลกษณอกษร คณะกรรมการผรบผดชอบในการด าเนนการ โดยมแนวทางในการสรรหาแตงตงหลายแนวทาง ทงนขนอ ยกบสภาพความพรอม ขอจ ากดบคลากรสภาพแวดลอมและ

Page 30: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

19

งบประมาณแตละโรงเรยนดงนน คณะกรรมการผรบผดชอบในการด าเนนการของแตละโรงเรยนไมจ าเปนตองเหมอนกน 3. ก าหนดกจกรรมในการพฒนาศกยภาพดานความรบผดชอบและวนยในตนเองของนกเรยน โรงเรยนตองด าเนนกา รอยางเปนระบบตอเนองและทวถง นกเรยนทกคน ซงก าหนดกจกรรมในการพฒนา สามารถก าหนดไดหลายแนวทาง 4. ด าเนนการตามกจกรรมทก าหนด ผบรหารโรงเรยนและคณะกรรมการ ด าเนนการจดประชมครทกคนในโรงเรยนชแจงรายละเอยดของกจกรรมในการพฒนาศกยภาพของนกเร ยนดานความรบผดชอบและมวนยของนกเรยนและเพอใหการก าเนนการตามกจกรรมบรรลตามวตถประสงค การพจารณามอบหมายใหครอาจารยรบผดชอบการด าเนนงานของแตละกจกรรมใหสอดคลองกบบทบาทหนาทและความรบผดชอบ 5. นเทศ ตดตาม ประเมนผลระหวางการด าเนนการ กา รด าเนนการพฒนาศกยภาพดานความรบผดชอบและมวนยในตนเองในระหวางทครอาจารย 6. ประเมนและสรปผลการด าเนนงาน หลงจากด าเนนการพฒนาศกยภาพดานความรบผดชอบและมวนยในตนเองของนกเรยนเสรจสนแลว ของนกเรยนเสรจสนแลว ใหมการประเมนผลการด าเนนงานและพฒนาศกยภาพดานความรบผดชอบ และมวนยในตนเองของนกเรยน โดยประเมนและสรปผลของแตละกจกรรม ทไดด าเนนการและภาพรวมของการพฒนา ในขนตอนนนควรมเครองมอในการประเมนผล เชน แบบทดสอบ แบบสอบถามและแบบสงเกต และควรสรปผลการด าเนนงานใหชดเจน มข นตอนอยางเปนระบบ หลงจากประเมนผลแลวหากพบวาการด าเนนงานบรรลวตถประสงค ใหด าเนนการตามขนตอนท 7 ถาไมบรรลตามวตถประสงคควรมการปรบปรงแกไขแลวด าเนนการตามในแผนภมท 1 ใหม 7.ด าเนนการตามกจกรรมทก าหนดอยางตอเนอง จนเปนงานประจ าทต องปฏบต โดยมการเปลยนแปลงกจกรรมไดตามความเหมาะสม ลดดาวลย เกษมเนตร และคณะ (กลชา ศรเฉลมพงศ . 2544 : 24 , อางองจาก ลดดาวลย เกษมเนตรและคณะ. 2539) ไดเสนอแนะแนวทางการปฏบตของครในการสงเสรมใหนกเรยนเกดวนย ดงน 1) ความแนนอนสม าเสมอ ครควรมตารางสอนและตารางกจกรรมเสรมหลกสตรในแตละภาคเรยนทชดเจนแนนอน นกเรยนจะรสกสบายใจ ถาเขารก าหนดการทแนนอนของตนเองลวงหนา การตงกฎเกณฑและระเบยบปฏบต ตองค านงวามความส าคญ และนกเรยนสามารถทจะน าตามได นกเรย นตองการรอยางชดเจนวาครและ โรงเรยนตองการอะไรจากตน ทงนเพอนกเรยนจะสามารถตดสนใจไดแนนอน หากมการเปลยนแปลงครตองอธบายเหตผลวาเปนเพราะเหตใด 2) ชมเชยใหก าลงใจ นกเรยนตองการความสนใจและการยอมรบทสม าเสมอจากคร ครจงควรบอกใหนกเรยนรถงความตองการอยางชดเจน และชมเชยเมอนกเรยนแสดงพฤตกรรมทด

Page 31: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

20

3) ท าเปนตวอยาง นกเรยนจะเลยนแบบสงตางๆ รอบตว ดงนนครจงควรท าเปนตวอยางทดใหนกเรยนเหน เพอใหเดกมพฤตกรรมทครคาดหวง 4) ใชเหตผลทถกตองตามสถานการณ นกเรยนแตละคนมความแตกตางกนและมพฒนาการทางรางกายและอารมณแตกตางกน ขนอยกบเวลาและสถานการณ กอนทจะใชวนยกบนกเรยน ครตองพจารณาวานกเรยนก าลงเหนอย ปวย หว ก าลงไมสบายใจหรอไม ครตองพยายามเขาใจ และใหโอกาสนกเรยนปรบตว ใหเขากบสถานการณ อยางถกตองตามกาลเทศะ 5) การลงโทษ อาจท าได หากครพดชแจงหรอกระท าโดยวธตางๆ แลว แตกไมสามารถเปลยนแปลงแกไขพฤตกรรมทไมพงปรารถนาของนกเรยนได อาจจ าเปนตองมการลงโทษ แตไมควรรนแรงเกนเหต เชน ครอ าจแสดงการไมยอมรบในสงทนกเรยนกระท า หรอแสดงพฤตกรรมทไมถกตอง การงดปฏบตบางอยางหรอบางประการการจ ากดบรเวณหรอการไมมปฏสมพนธดวยในชวงเวลาทเหมาะสม 2.5. หลกการวางระเบยบและวธแกไขวนยนกเรยน ธรวฒ ประทมนพรตน (ม.ป.ป.: 27-28) ไดกลาวถงหลกการก าหนดวนยนกเรยน วาโรงเรยนสามารถก าหนดวนยเองได และควรก าหนดใหอยภายใตหลกการดงตอไปน คอ 1. หลกเสรมสรางพฒนาบคลกภาพ ไมควรสรางหรอวางระเบยบวนยในสถานการณของ “การหาม ” ควรมการวางระเบยบวนยในลกษ ณะของการ “แนะ” เปนถอยค าทางบวกมากกวาทางลบ ขอความทางบวกเปนการชแนะเพอการพฒนาบคลกภาพมากกวาเพยงเพอหยดพฤตกรรมเบยงเบน 2. หลกกฎหมาย ระเบยบวนยทก าหนดขนนนจะตองเปนไปตามกฎหมายของบานเมอง ไมขดกนในสถานศกษานน เปนการเรยนร ของสงคม สถานศกษาเปนตวแทนของสงคมในการเตรยมพรอมบคคลเพอการเขาสสงคม หากระเบยบวนยทขดกฎหมายบานเมองยอมเปนการฝกคนใหขดกบกฎหมายบานเมอง 3. หลกปฏบตจรง โดยระเบยบวนยทก าหนดขน จะตองปฏบตได หรอบงคบใชได มฉะนนระเบยบวนยทก าหนดขนจะไมมความหมาย 4. หลกการเขารวม เปนการเปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมในการออกหรอวางระเบยบวนยดวยเพราะจะชวยใหนกเรยนมความเตมใจทจะปฏบตตามการเขารวมของนกเรยนจะมากนอยขนอยกบวฒภาวะของนกเรยน 5. หลกการปองกน การปองกนการประพฤตผดระเบยบวนยดกวาการแกไขปญหาความประพฤตทเกดขนแลว 6. หลกการลงโทษ ระเบยบวนยทศกดสทธตองมบทลงโทษ ซงจะชวยหยดหรอปองกนการประพฤตผดไวในโอกาสตอๆไป

Page 32: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

21

7. หลกประโยชน การวางระเบยบจะตองค านงถงประโยชนของนกเรยนสวนใหญมงประโยชนใหนกเรยนแตละคนไดเปนบคคลทมคณภาพเปนประโยชนตอสงคมสวนรวม 8. หลกพฒนาการของเดก การวางระเบยบวนยนนจะตองเหมาะสมกบพฒนาการของเดกแตละวย ระดบปฐมวย กอนประถมศกษา ประถมศ กษา ระเบยบวนยจะตองงายและเปนรปธรรมในระดบทสงขนจะสามารถมระเบยบวนยทยากและเปนนามธรรม 9. หลกเรยบงาย หลกการนเปนการใชภาษาในระเบยบวนย ควรเปนภาษาทเขาใจงาย ตองการชแจงรายละเอยดเพมเตมนอย มฉะนนอาจกอใหเกดปญหา ในการใชและการตความ 10. หลกการเปนปจจบน วนยทดจะตองเหมาะสมกบสภาพสงคมทเปลยนแปลงไป สถานศกษาจะตองมการทบทวนปรบเปลยนระเบยบวนยใหเปนปจจบนเสมอ ธงชย ชอผกา (ประหยด กลางกลาง . 2546: 23 ; อางองจาก ธงชย ชอผกา . 2537: 274 ) กลาวถงหลกการการสรางวนยนกเรยน ดงน 1. ควรยดจดประสงคและเปาหมายทางการศกษาเปนหลก โดยมจดมงหมายในการ เสรมสรางนกเรยนใหเปนผมความประพฤตมวนยในตนเอง สามารถปกครองตนเองได ยนอยบนหลกแหงความถกตองชอบธรรม 2. มความเหมาะสมและสามารถปฏบตได ควรก าหนดขนตามวถทางแหงประชาธปไตย โดยครและนกเรยนสามารถปรบเปลยน ยดห ยนไดตามสถานการณ กาลเวลา แตตองมหลกแหงความเสมอภาคของบคคล เคารพสทธของผอน การปรบปรงแกไขนกเรยนทมปญหาทางวนย ในปจจบนวธการปรบปรงแกไขนกเรยนทมปญหาทางวนย ม 2 วธ คอ 1. วธการทไมใชการลงโทษ วธการนใชความรในการปรบปรงแกไขพฤตกรรมทเรมดวยการวเคราะหถงสาเหตของพฤตกรรมทมปญหา แบงได 2 กลม คอ 1.1 วธการทกอใหเกดความเปลยนแปลงในตวเดกเอง 1) การชกจงและแนะแนว 2) การใหค าปรกษา 3) การสอนซอมเสรม 1.2 วธการปรบปรงสงแวดลอม 1) วธการเปลยนแปลงสงแวดลอมในโรงเรยน 2) การจดโปรแกรมการท างานควบคกบการเรยน 3) การเลอกชนหรอโรงเรยนทเหมาะสมให 4) การจดโปรแกรมการเรยนดวยตนเอง 5) การเปลยนแปลงสงแวดลอมทางบานและชมชน 2. วธการลงโทษ เปนวธทไดผลในระดบหนง หากรจกใชวธการลงโทษทถกตอง คอสามารถหยดพฤตกรรมเบยงเบนไดอยางนอ ยระยะหนงและเปนการแสดงใหเหนวา กฎระเบยบท

Page 33: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

22

วางไวนนมความศกดสทธและมความจ าเปน การปลอยใหมการฝาฝนโดยไมมการลงโทษ จะท าใหนกเรยนเขาใจวาสงทประพฤตอยนนเปนความถกตอง ในการลงโทษนน ผลงโทษจะตองรหลกการในการลงโทษ เพอทจะไมใ หมผลกระทบเกดขนตอไป การลงโทษมหลกเกณฑทผลงโทษควรถอปฏบตใหถกหลกการ เพราะเปนผลทกระทบตอความมวนยและความรบผดชอบของบคคลทถกลงโทษ หลกเกณฑในการลงโทษ มดงน 3. ยดหลกความชดเจนและมเหตผล คอความผดทางวนยของนกเรยนมความชด เจนมหลกฐาน พยานแนนหนา ขณะเดยวกนความผดนนจะสงผลเสยหายตอสวนรวมทอธบายไดชดเจน 4. ใชหลกเมตตาธรรม ผลงโทษตองอยในภาวะทแสดงออกซงความเมตตา ในการลงโทษปราศจาความโหดเหยม รวมทงมความเปนธรรม ไมเลอกทรกมกทชง 5. ค านงถงหลกความรวมมอ ประนประนอม การลงโทษเปนมาตรการทางลบ จงไมควรเปนเรองดวนทจะกระท าไดงายๆ หากมความขดแยงตองพยายามประนประนอม 2.6. การพฒนาศกยภาพดานความมวนย ความรบผดชอบของนกเรยน ใจจรง บญเรองรอด (ม.ป.ป. : 120) ไดกลาวถงกระบวนการควบคมระเบยบวนย วาตอง ด าเนนการตามหลก 4 ขนตอน คอ

1. การวางระเบยบวนย ไดแก การท าก าหนดกฎเกณฑเกยวกบระเบยบวนย เพอใชเปน เกณฑของพฤตกรรมนกเรยน ถอเปนภารกจทตองท าเปนล าดบแรก หาไมแลวจะไมมหลกยดในการพจารณาพฤตกรรมนกเรยน

2. การตดตามประเมนผล ไดแกกระบวนการเกบรวบรวมขอมลเกยวกบพฤตกรรมของ เดกในภาวะโอกาสตางๆ ตามความเปนจรง เพอน าพฤตกรรมนนมาพจารณาตดสนใจตอไป 3. การเปรยบเทยบ ไดแกกระบวนการทน าพฤตกรรมจรงมาเปรยบเทยบกบเกณฑหรอระเบยบวนยทว างไว เพอดภาวะเบยงเบนหรอความผดปกต เพอเปนขอมลในการตดสนใจด าเนนการอยางใดอยางหนงตอไป

4. การปรบปรงแกไข ไดแก การด าเนนการแกไขและพฒนาสภาพความผดปกตและ พฒนาใหเดกมบคลกภาพทถกตองตอไป พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต) (2539 : 18 - 28) ไดกลาวถงวธการเสรมสรางวนย ใหเจรญงอกงาม ดงตอไปน 1. สรางวนยดวยการท าใหเปนพฤตกรรมเคยชนเราควรใหพฤตกรรมทดและกนพฤตกรรมทไมดไมใหเกดขน เอาพฤตกรรมดมาเปนพนฐาน และฝกใหใหจนกลายเปนความเคยชน เปนวธการเบองตนในการสรางวนย โดยท าใหเกดพฤตกรรมเคยชนทด 2. ใชวนยทลงตวแ ลวคอวฒนธรรมมาชวย เชน พอแมพาเดกไปในสถานททตองใหบรการแกคนจ านวนมาก พอแมไปเขาแถวรอคว เดกกไปเขาแถวรอควดวย พอเจอครงแรกแก

Page 34: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

23

กเขาแถวรอคว ตอไปครงท 2 เดกกเขาแถวรอคว ตอไปครงท 3 เดกกเขาแถวรอคว จากนนเดกกเขาแถวรอควเอง โดยไมตองตงใจฝก ไมตองไปสอนใหปากเปยกปากแฉะ 3. สรางวนยใหไดผลดวยระบบสมพนธขององครวม คอเปนระบบองครวมทองครมจะตองประสานกน หมายความวาในการฝกฝนพฒนามนษย หรอการศกษานจะตองใหองคประกอบ 3 สวน คอดานพฤตกรรม ดานจตใจ และดานปญญา ประสานไปดวยกน ท าใหเกดองครวมทสมบรณ 4. สรางวนยโดยใชปจจยอนชวยเสรม วนยจะท าใหเกดความสข และประพฤตปฏบตดวยความพอใจ ศรทธา และความรก จงเปนปจจยส าคญ เปนตนแบบทดของพฤตกรรม (ศล) มความรก ท าใหเกดความอบอน มความเปนกนเอง พรอมทงศรทธาและความสข (จตใจ) กลยาณมตร รเหตรผล สามารถบอกไดวาท าอยางนนแลวมผลอยางไร ท าใหเดกเขาใจเหตผลและเหนคณคาในสงทท า (ปญญา) 5. สรางวนยดวยแรงหนนของสภาพจตใจ คอการตงเปนอดมคตในจตใจ ท าใหใจมความฝกใฝมงมนอยางแรง วธนทางธรรมไมสนบสนน ถาจะใชตองระวง 6. สรางวนยโดยใชกฎเกณฑบงคบ คอการสรางวนยโดยใชกฎหมาย หรอกฎเกณฑบงคบควบคม โดยมการลงโทษ ว ธนสรางวนยไดแตเปนวธทไมดและไมถกตอง ไมเขากบหลกการของธรรม

2.7. ทฤษฎทเกยวกบการเกดวนยในตนเอง ความมวนยในตนเองเปนคณสมบตส าคญทบคคลควรจะม เพราะผทมวนยในตนเองจะ

มคณธรรม ประพฤตตนอยางมเหตผล ไมกอความวนวาย แกสงคม การศกษาทฤษฎทวาดวยการเกดวนยจงเปนสงส าคญทจะใหทราบวาวนยในตนเองมทมาอยางไรเพอทจะไดปลกฝงและพฒนาใหเกดขนในตวบคคลได (ไพบลย ขาขนมะล. 2548: 17) ดงน

ดวงเดอน พนธมนาวน. (กรมวชาการ.2542 : 29 – 32 ; อางองจาก ดวงเดอน พนธม นาวน. 2527) ไดอธบายถงทฤษฎการเกดวนยในตนเอง โดยยดแนวทฤษฎทส าคญ 2 ทฤษฎ คอ ทฤษฎของ เมาเรอร (Mowrer) ซงวาดวยการก าเนนของการควบคมตนเองหรอความมวนยในตนเอง และทฤษฎของ เพค และ ฮาวกเฮอรส (Peck and Havighurst) ซงวาดวยพฒนาการของแรงจงใจทางจรยธรรม หรอความมวนยในตนเอง โดยยดการควบคมของอโกและซปเปอรอโก เปนหลก ซงมหลกการส าคญดงตอไปน

ทฤษฎการเกดวนยในตนเองของทฤษฎของเมาเรอร (Mowrer) การเกดวนยในตนเองของบคคลนน นกจตวทยาทงหลายเชอวาจะตองมพนฐานมา

ตงแตระยะแรกจนกระทงเตบโตขนมา สงส าคญ คอ ความสมพนธระหวางทารกกบบดามารดา หรอผเลยงดอนจะเปนทางน าไปสความสามารถในการใหรางวลตนเอง หรอความสามารถควบคมตนเองเมอโตขนซง Mowrer ไดอธบายวา ทารก หรอเดกจะตองเรยนรจากผทเลยงดตนเองมา โดย

Page 35: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

24

การเรยนรนจะเกดในสภาพอนเหมาะสมเทานน การเรยนรของเดกทารกหรอเดก จะเกดขนหลายระดบและมขนตอนดงตอไปน 1. บคคลทส าคญตอการเรยนรของทารกหรอเดก คอ บดามารดา หรอผเลยงด การททารกไดรบการบ าบดความตองการกจะรสกสบายใจ และมความสข และจะตดอยในส านกของทารกไปจนเตบโตขน 2. ความรกและความผกพนของเดกน าไปสการปฏบตตามค าอบรมสงสอน หรอการเลยนแบบผทตนรกและพอใจ กลาวคอ จากความรกและความพอใจของเดกทมตอบดา มารดา ห รอผเลยงด จงท าใหบดามารดา หรอผเลยงดมการอบรมสงสอนเดก หรอมการกระท าหรอพดจาอยางไร เดกจะเกดการท าตามหรอเลยนแบบค าพด ซงการเลยนแบบผเลยงดตนของเดกจะท าทงทางทดและไมดเทากน ตราบเทาทลกษณะนนเปนลกษณะของผทตนรกและพอ ใจ ดงนน จากทฤษฎ ของ Mowrer การเกดวนยในตนเองจนเปนผทบรรลวฒภาวะทางจตนน จะตองเรมตนจากการเลยงดในวยทารกอยางมความสข ความอบอนและผานการอบรมสงสอน หรอเลยนแบบทดงามจากผเลยงดตนเอง ดงนนจากทฤษฎของเมาเรอร การเกดวน ยในตนเองจนเปนผทบรรลวฒภาวะทางจตนน จะตองเรมตนจากการเลยงดในวยทารกอยางมความสข ความอบอนและผานการอบรม สงสอน หรอการเลยนแบบทดงามจากผทเลยงดตนเอง จงจะพฒนามาเปนลกษณะทเดนชดในจตส านกของบคคลนนและกลายเปนพฤตกรรมทถกตองมเหตผลของบคคลนน ทฤษฎแรงจงใจทางจรยธรรมหรอความมวนยในตนเองของ เพก และฮาวกเฮอรส (Peck and Havighurst) เชอวา การควบคมของอโก (Ego Control) และการควบคมของ ซปเปอรอโก (Super Ego Control) รวมกนชวยใหเกดความตองการแสดงพฤตกรร มเพอผอนไดอยางสมเหตสมผล พลงควบคมของอโกและซปเปอรอโก ของแตละบคคลไมเทากนเนองจากไดรบความรจากจรยศกษาทท าใหบคคลรผลการกระท าของตนไมเทากน ซงสงผลไปสความมวนยในตนเอง จากทกลาวมาสามารถสรปวา การวางรากฐานการมวนยใน ตนเองตองเรมทวยเดก การอบรมเลยงดมผลตอ การมวนยในตนเองของเดก นอกจากนแลว การจดกจกรรมในโรงเรยน การสอนของครกมสวนสงเสรมใหนกเรยนมวนย เชนกน สวนการจดวาใครมวฒภาวะจตใจมากนอยเพยงใด อาจเรมไดในวยรนตอนปลาย หรอวยผใหญตอ นตน แตกไมไดหมายความวา บคคลจะมความดมากกวาเมอตอนวยเดกเสมอไป

Page 36: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

25

3. กจกรรมการพฒนานกเรยน 3.1. ความส าคญของการจดกจกรรมการพฒนานกเรยน มนกวชาการ หลายทานไดอธบายความส าคญของการจดกจกรรมการพฒนานกเรยน ไวดงนเอกสารประกอบหลกส ตรการศกษาขนพนฐาน (2544: 1-13) ไดอธบายการจดกจกรรมพฒนานกเรยน ไวดงน นกวชาการของการศกษาขนพนฐาน (2544: 1-13) ไดอธบายการจดกจกรรมพฒนานกเรยนในเอกสารประกอบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน ดงน จากพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ .ศ.2542 ก าหนดแนวการจดการศกษา โดยยดหลกวาผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนมความส าคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาต และเตมตามศกยภาพ โดยจดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยน ค านงถงความแตกตางระหวางบคคล ฝกทกษะกระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกตความรมาใชในการปองกน แกปญหาและเรยนรจากประสบการณจรง กอปรกบมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวของสงคมและเทคโนโลย กอใหเกดทงผลดและผลเสยตอการด าเนนชวตในปจจบนของบคคล ท าใหเกดความยงยากซบซอนมากยงขน จ าเปนตองปรบเปลยนวถการด าเนนชวตใหสามารถด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมคณคา มศกดศร และมความสข หลกสตรการศกษาขนพนฐาน ก าหนดใหมสาระการเรยนร 8 กลม และกจกรรมพฒนา ผเรยน ซงกจกรรมพฒนาผเรยนเปนกจกรรมทจดใหผเรยนไดพฒนาความสามารถของตนเองตามศกยภาพ มงเนนเพมเตมจากกจกรรมทไดจดใหเรยนรตามกลมสาระการเรยนรทง 8 กลม การเขา รวมและปฏบตกจกรรมทเหมาะสมรวมกบผ อนอยางมความสขกบกจกรรมทเลอกดวยตนเองตามความถนด และความสนใจอยางแทจรง การพฒนาทส าคญ ไดแก การพฒนาองครวมของความเปนมนษยใหครบทกดาน ทงรางกาย สตปญญา อารมณ และสงคม โดยอาจจดเปนแนวทางหนงทจะสนองนโยบายในการสรางเยาวชนของชาตใหเป นผมศลธรรม จรยธรรม มระเบยบวนย และมคณภาพเพอพฒนาองครวมของความเปนมนษยทสมบรณ ปลกฝงและสรางจตส านกของการท าประโยชนเพอสงคม ซงสถานศกษาจะตองด าเนนการอยางมเปาหมาย มรปแบบและวธการทเหมาะสมกจกรรมพฒนาผเรยนแบงเปน 2 ลกษณะ คอ กจกรรมแนะแนว เปนกจกรรมทสงเสรมและพฒนาความสามารถของผเรยนใหเหมาะ สมตามความแตกตางระหวางบคคล สามารถคนพบและพฒนาศกยภาพของตน เสรมสรางทกษะชวต วฒภาวะทางอารมณ การเรยนรในเชงพหปญญา และการสรางสมพนธภาพทด ซงผสอนทกคนตองท าหนาทแนะแนวใหค าปรกษาดานชวต การศกษาตอและการพฒนาตนเองสโลกอาชพและการม งานท า กจกรรมนกเรยน เปนกจกรรมทเกดจากความสมครใจของผเรยนมงพฒนาคณลกษณะทพงประสงคเพมเตมจากกจกรรมในกลมสาระ เปนกจกรรมทผเรยนชวยกนคด ชวยกนท า ชวยกน แกปญหา สงเสรมศกยภาพของผเรยนอยางเตมท รวมถงกจกรรมทมงปลกฝงความมระเบยบวนย รบผดชอบ รสทธและหนาทของตนเองใน

Page 37: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

26

การอยรวมกนตามระบอบประชาธปไตยทมพระมหากษตรยทรงเปนประมข แบง ตามความแตกตางระหวางกจกรรมไดเปน 2 ลกษณะ

กจกรรมพฒนาความถนด ความสนใจ ตามความตองการของผเรยน เปนกจกรรม ทมงเนนการเตมเตมความร ความช านาญและประสบการณของผเรยนใหกวางขวางยงขน เพอการคนพบความถนดความสนใจของตนเอง และพฒนาตนเองใหเตมศกยภาพ ตลอดจนการพฒนาทกษะของสงคม และปลกฝงจตส านกของการท าประโยชนเพอสงคม

กจกรรมลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด และผบ าเพญประโยชน เปนกจกรรมทมง ปลกฝง ระเบยบวนย กฎเกณฑ เพอการอยรวมกนในสภาพชวตตาง ๆ น าไปสพนฐานการท าประโยชนใหแกสงคม และวถชวตในระบอบป ระชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ซงกระบวนการจดใหเปนไปตามขอก าหนดของคณะกรรมการลกเสอแหงชาต ยวกาชาด สมาคม ผบ าเพญประโยชนและกรมรกษาดนแดน ทงน ในทางปฏบตสถานศกษาจดกจกรรมในลกษณะของการบรณาการองคความรตาง ๆ ทเกอกลสงเสรมการเรยนรตามกลมสาระการเรยนรใหมความกวางขวางลกซงยงขน อกทงให ผเรยนไดคนพบและใชศกยภาพทมในตนอยางเตมท เลอกตดสนใจ ไดอยางมเหตผลเหมาะสมกบ ตนเอง สามารถวางแผนชวตและอาชพไดอยางมคณภาพ เนนการ เสรมส รางทกษะชวต วฒภาวะทางอารมณ ศลธรรม และจรยธรรม รจกสรางสมพนธภาพทดเพอปรบตวเขากบบคคลและสถานการณตาง ๆ ไดอยางดและมความสข เชน กจกรรมการสรางเสรมความรสกรกและเหนคณคาในตนเอง กจกรรมพฒนาวฒภาวะทางอารมณ ศลธรรม และจรยธรรม ก จกรรมพฒนาทกษะชวต กจกรรมสรางเสรมประสทธภาพการเรยน เปนตน กจกรรมเหลานสามารถหลอมเขาไปในการจด กจกรรมลกเสอเนตรนาร ยวกาชาด ผบ าเพญประโยชนในลกษณะของการเขาคายตาง ๆ หรออาจแยกจดเปนกจกรรมเฉพาะทางได เชน จดกจกรรมลกเสอ เนต รนาร ยวกาชาด ผบ าเพญประโยชน โดยมงเปนการฝกระเบยบวนย การอยรวมกนอยางมความสข กจกรรมชมรมวชาการ มงเนน ประสบการณความช านาญเฉพาะเรองทถนดและสนใจจากการเรยนรกลมสาระตาง ๆ ชมนมตาง ๆ เพอการรวมกบคดคนกจกรรมทสรางสรรคกอใหเกดความสนก ความสข และพฒนาทกษะทางสงคม ทงนแมจะแยกจดกจกรรมเฉพาะทางกสามารถบรณาการกจกรรมแนะแนวเขาไวดวย เพอใหคนพบศกยภาพของตนเองดวย 3.2. ความหมายของการจดกจกรรมการพฒนานกเรยน กจกรรมพฒนานกเรยน เปนกจกรรมทจดอยางเป นกระบวนการดวยรปแบบ วธการท หลากหลาย ในการพฒนาผเรยนทงดานรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ และสงคม มงเสรมเจตคต คณคาชวต ปลกฝงคณธรรมและคานยมทพงประสงค สงเสรมใหผเรยนรจกและเขาใจตนเอง สรางจตส านกในธรรมชาต และสงแวดลอม ปรบตวและปฏบตตนใหเปนประโยชนตอสงคม ประเทศชาต และด ารงชวตไดอยางมความสข

Page 38: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

27

3.3. เปาหมายของการจดกจกรรมการพฒนานกเรยน การจดกจกรรมพฒนานกเรยนมงพฒนาใหบคคลรจกแ ละเหนคณคาในตนเองและผอน มวฒภาวะทางอารมณ มกระบวนการคด มทกษะในการด าเนนช วตอยางเหมาะสม และมความสข มจตส านกในการรบผดชอบตอตนเอง ครอบครว สงคม และประเทศชาต โดยก าหนดเปาหมายในการจดกจกรรมพฒนาผเรยนดงน 3.3.1. ผเรยนไดรบประสบการณทหลากหลาย เกดความร ความช านาญ ทงวชาการและ วชาชพอยางกวางขวางมากยงขน 3.3.2. ผเรยนคนพบความสนใจ ความถนด และพฒนาความสามารถพเศษเฉพาะตว มองเหนชองทางในการสรางงาน อาชพในอนาคตไดเหมาะสมกบตนเอง 3.3.3. ผเรยนเหนคณคาขององคความรตาง ๆ สามารถน าความรและประสบการณไปใชในการพฒนาตนเอง และประกอบสมมาชพ 3.3.4. ผเรยนพฒนาบคลกภาพ เจตคต คานยมในการด าเนนช วต และเสรมสรางศลธรรมจรยธรรม 3.3.5. ผเรยนมจตส านกและท าประโยชนเพอสงคมและประเทศชาต

3.4. หลกการจดของการจดกจกรรมการพฒนานกเรยน กจกรรมพฒนาผเรยนมหลกการจดดงน

3.4.1. มการก าหนดวตถประสงคและแนวปฏบตทชดเจนเปนรปธรรม 3.4.2. จดใหเหมาะสมกบวย วฒภาวะ ความสนใจ ความถนด และความสามารถของ

ผเรยนบรณาการวชาการกบชวตจรง ใหผเรยนไดตระหนกถงความส าคญของการเรยนรตลอดชวต ใชกระบวนการกลมในการจดประสบการณการเรยนร ฝกใหคดวเคราะห สรางสรรค จนตนาการ ทเปนประโยชนและสมพนธกบชวตในแตละชวงวยอยางตอเนอง จ านวนสมาชกมความเหมาะสมกบลกษณะของกจกรรม มการก าหนดเวลาในการจดกจกรรมใหเหมาะสม สอดคลองกบวส ยทศนและ เปาหมายของสถานศกษาผเรยนเปนผด าเนนการ มครเปนทปรกษาถอเปนหนาทและงานประจ าโดยค านงถงความปลอดภย ยดหลกการมสวนรวม โดยเปดโอกาสใหคร พอแม ผปกครอง ชมชน องคกร ทงภาครฐ และเอกชน มสวนรวมในการจดกจกรรม มการประเมนผ ลการปฏบตกจกรรม โดยวธการทหลากหลายและสอดคลองกบกจกรรมอยางเปนระบบและตอเนอง โดยใหถอวาเปนเกณฑประเมนผลการผานชวงชนเรยน

Page 39: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

28

3.5. แนวการจดกจกรรมการพฒนานกเรยน สถานศกษาตองจดใหผเรยนทกคนเขารวมกจกรรม โดยค านงถงแนวการจดดงตอไปน 3.5.1. การจดกจกรรมตาง ๆ เพอเกอกลสงเสรมการเรยนรตามกลมสาระการเรยนร เชน การบรณการโครงการ องคความรจากกลมสาระการเรยนร เปนตน 3.5.2. จดกจกรรมตามความสนใจ ความถนดตามธรรมชาต และความสามารถ ความตองการ ของผเรยนและชมชน เชน ชมรมทางวชาการตาง ๆ เปนตน 3.5.3. จดกจกรรมเพอปลกฝงและสรางจตส านกในการท าประโยชนตอสงคม เชน กจกรรม ลกเสอ เนตรนาร เปนตน 3.5.4. จดกจกรรมประเภทบรการดานตาง ๆ ฝกการท างานทเปนประโยชนตอตนเองและสวนรวม 4. ความรบผดชอบตอตนเอง

4.1 ความหมายและความส าคญของความรบผดชอบตอตนเอง มผใหความหมายของความรบผดชอบไวหลายความคดเหนตางๆ กนดงตอไปน

ประทป กระจายพนธ (2538:23) กลาวสรปวา ความรบผดชอบหมายถง การทบคคลม ความร ความเขาใจ สนใจและตงใจปฏบตหนาทดวยความเพยรพยายาม เพอใหเกดผลส าเรจตามจดประสงค และยอมรบในผลทเกดขนแมวาจะเปนผลทางบวกหรอลบ โดยแสดงออกในรปของการปฏบตงานดวยความเตมใจ มความซอสตย และมความตรงตอเวลา อกทงพยายามปรบปรงการปฏบตหนาทใหดยงขน สพตรา สภาพ (ม.ป.ป.: 9) ไดใหความหมายของ ค าวามความรบผดชอบ คอ รจก หนาท ตน ตองกระท าตองปฏบต ไมนกถงแ ตสทธ เพยงอยางเดยว เชน เปนนกเรยนมสทธทจะมาเรยนหนงสอในโรงเรยน ความรบผดชอบของการเปนนกเรย น คอ ตองมาเรยนใหสม าเสมอ ไมหนเรยน ความรบผดชอบจงเปน การกระท า ทพงกระท าหรอควรกระท าตามสถานภาพ (ต าแหนง) ของบคคล เชน มสถานภาพเปนต ารวจ ความรบผดชอบ คอ อยเวรยามตามหนาท จบผราย เปนคร ความรบผดชอบ คอ การสอนนกเรยนใหมความรและดแลนกเรยนใหดทสด เปนตน จากทกลาวมาสามารถสรปไดวา ความรบผดชอบ หมายถง การทบคคลรบร เขาใจ สนใจและตงใจปฏบตหนาท มความเพยรพยายาม และเอาใจใส เพอใหเกดผลส าเรจตามวตถประสงค มความละเอยดรอบคอบ และยอมรบผลทเกดขนไมวาจะเปนดานทางบวกหรอทางลบ แลพยายามปรบปรงการปฏบตหนาททไดรบใหดยงขน นอกจากนยงมนกศกษาและนกวชาการหลายทานไดใหความหมายของ ความส าคญในความรบผดชอบ ไวดงน

Page 40: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

29

นคม ชนะไพทรย (ประทป กระจายพนธ. 2538: 24; อางองจากนคม ชนะไพทรย. 2535) กลาววา ความรบผดชอบเปนลกษณะของความเปนพลเมองอยางหนง นอกจากความมวนยทางสงคม ความเออเฟอและความเกรงใจ เนองจากความรบผดชอบนนเปนลกษณะนสยและทศนคตของบคคล ซงเปนเครองมอผลกดนใหบคคลปฏบตตามกฎระ เบยบ เคารพสทธผอน ท าตามหนาทของตนเองและมความซอสตยสจรต การเปนคนทมความรบผดชอบน เปนคณลกษณะทจะชวยใหการอยรวมกนในสงคมเปนไปดวยความราบรน สงบสข นอกจากนความรบผดชอบยงเปนคณธรรมทส าคญในการพฒนาประเทศอกดวย และถาบคคลในสงคมมความรบผดชอบ จะสงผลคอ 1. คนทมความรบผดชอบยอมท างานทกอยางส าเรจตามเปาหมายทนเวลา 2. คนทมความรบผดชอบ ยอมเปนทถบถอ ไดรบการยกยองสรรเสรญและเปนคณประโยชนตอตนเองและสงคม 3. ความรบผดชอบเปนสงทเกอหนนใหบคคลปฏบตงานใหสอดคลองกบ กฎ จรยธรรมและหลกเกณฑของสงคม โดยไมตองมการบงคบจากผอน 4. ท าใหเกดความกาวหนา สงบสขเรยบรอยในสงคม 5. ไมเปนตนเหตแหงความเสอมและความเสยหายของสวนรวม วารณ บงคลน (2541: 26-27)ไดกลาวสรปถงความส าคญของความรบผดชอบไววา เปนลกษณะหนงทมความส าคญและมความจ าเปนทจะตองรบปลกฝงใหเกดขนกบคนไทยทกคน โดยเฉพาะเยาวชนของชาต ซงจะเปนก าลงส าคญในการพฒนาประเทศ เพราะคนทมความรบผดชอบยอมจะเอาใจใสตอหนาทการ งาน และพยายามปรบปรงงานทงของตนเองและของสวนรวมใหดขนอยเสมอ อนจะเกดผลดตอประเทศทงโดยตรงและโดยออม จตรา วสวานช และคณะ (ม.ป.ป.: 178) กลาวถงความส าคญของความรบผดชอบวา ความรบผดชอบนนเปนคณลกษณะทควรปลกฝงใหเกดแกบคคล เพราะการมค วามรบผดชอบของบคคลจะมผลท าใหเขารบผดชอบตอการงาน ตอการเรยน ตอตนเอง และตอสงคมดวย ซงผลการวจยกไดยนยนแลววาคนทมความรบผดชอบสงนนมกเปนคนทมความเชอม นในตนเอง มความซอสตย มผลสมฤทธในการเรยนสง มลกษณะเปนผน าแบบประชาธ ปไตยและมความประพฤตด ฯลฯ 4.2 ประเภทของความรบผดชอบตอตนเอง จตรา วสวานช และคณะ (ม.ป.ป. : 189 - 199) ไดสรปแบงความรบผดชอบออกเปน 2 แบบ ดงน 1. ความรบผดชอบตอตนเอง มความส าคญมาก กอนทเดกจะเรยนรวาเขาควร มความรบผดชอบตอครอบครว ตอสงคมหรอตอประเทศชาตอยางไรเดกควรไดเรยนรทจะมความรบผดชอบตอตนเองเสยกอน เนองจากการมความรบผดชอบตอตนเองนนเปนคณลกษณะทถามอย

Page 41: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

30

ในตวของเดกคนใดกยอมมผลดสงไปถงคณลกษณะอนๆ เชน การมความเชอมนใน ตนเอง การมความสามารถมนการเรยน เปนตน พฤตกรรมการมความรบผดชอบตอตนเองของเดก จดเปนคณลกษณะอนพงประสงคและอาจจดพฤตกรรมการรบผดชอบตอตนเองของเดกเปนพวกๆ ได 2 พวก คอ 1) พฤตกรรมทแสดงใหเหนวาเดกมความรบผดชอบตอกจวตรประจ าวน 2) พฤตกรรมทแสดงใหเหนวาเดกมความรบผดชอบตอหนาทหรองานทไดรบมอบหมายและตอค าสญญาทตนใหไวกบผอน 2. ความรบผดชอบตอสงคม เพราะสงคมเปนสถาบนทรวบเอาสมาชกทงทเปนเดกและเปนผใหญเขาไวดวยกน ถาสมาชกในสงคมขาดความ รบผดชอบตอกนและตอกฎหมายหรอระเบยบทสงคมตงขนแลว กฎหรอระเบยบนนกไมสามารถคงอยได ความแตกกระจายหรอการสลายตวของสงคมกจะเกดขน สงคมเรมแรกทเดกควรจะตองเขามามสวนรบผดชอบกคอ ครอบครว และโรงเรยน บญธรรม พนทรพย (2539: 74 - 76) ไดแบงความรบผดชอบเปน 2 ประเภท ดงตอไปน 1. ความรบผดชอบตอตนเอง ไดแก 1) ความรบผดชอบทางกาย เราตองดแลรกษาสขภาพรางกายของเราใหมสขภาพพลานามยทสมบรณ เพราะหากรางกายของเราสมบรณแขงแรงเรายอมกระท าสงตางๆ ไดอยางมประสทธภาพ 2) ความรบผดชอบทางจตใจ เราจะตองดแลสขภาพทางใจของตนดวย การฝกอบรมจตใจของตนใหมคณธรรม รจกแบงแยกความดความชว การปลอยใหจตใจของตนหมกมนอยแตความคดทผด คดแตจะท ารายและเอาเปรยบคนอนยอมเปนการขาดความรบผดชอบตอตนเอง 2. ความรบผดชอบตอสงคม ไดแก 1) ความรบผดชอบตอครอบครว และบคคลทอยใกลชด คอการปฏบตหนาท ของความเปน พอ แม ลก เพอน ผรวมงาน ดวยความรบผดชอบ เชนการไมชกชวนเพอรวมงานกระท าผดตอหนาท การสรางความไววางใ จใหกบคนทอยรอบๆตวเรา การใหความรกและดแลเอใจใสคนทเรารจก 2) ความรบผดชอบตอชมชน เชนการชวยเหลอคนในชมชนของตนเมอเขาไดรบความเดอดรอน สนบสนนและใหความรวมมอในก ารพฒนาชมชนของตนทงแรงกาย สตปญญาและทรพยสน ทพงจะพอใหได การคดวาธระไมใช เปนความคดของคนทไมมความรบผดชอบตอชมชนของตนเอง 3) ความรบผดชอบตอประเทศหรอสงคมของมนษยทงหมด เพราะการกระท าของเรายอมมผลกระทบตอประเทศและสงคมทง หมดไมมากกนอย เชนการทงขยะ ดงนน เมอท าอะไรกตาม เราควรนกถงผลกระทบทมตอสงคมทงในปจจบนและอนาคต มใชคดแตจะไดรบประโยชนจากสงคมแลวสงคมจะเปนอยางไร ไมสนใจ หรอมวแตโทษสงคมวาท าใหคนเดอดรอน

Page 42: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

31

กรมวชาการ (2542 : 8 – 9) กลาวถง การแบงความรบผดชอบตามคมอการปลกฝงและสรางเสรมคานยมพนฐาน ไดแบงความรบผดชอบ ออกเปน 4 ดาน คอ 1. ความรบผดชอบในการศกษาเลาเรยน หมายถง การทนกเรยนศกษาเลาเรยนจนประสบความส าเรจตามทมงหมายดวย ความขยนหมนเพยร อดทน เขาหองเรยนและสงงานทไดรบมอบหมายตรงตามเวลา เมอมปญหาหร อไมเขาใจบทเรยนกพยายามศกษาคนควาซกถามอาจารยใหเขาใจ เมอท าแบบฝกหดผดกยอมรบวาท าผด แลวพยายามแกไขปรบปรงใหถกตองดวยตนเอง 2. ความรบผดชอบตอสถานศกษา หมายถง การทนกเรยนมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ของสถานศกษา รกษาผลประโยชน เกยรตยศ ชอเสยงของสถานศกษา ชวยกนรกษาความสะอาดของสถานศกษา ไมขดเขยนโตะเรยน ผนงหองเรยน หองน า หองสวม แตงเครองแบบนกเรยนเรยบรอย ไมทะเลาะววาทกบโรงเรยนอน คอยตกเตอนเพอนทหลงผดอนจะท าใหโรงเรยนเสยชอ เมอโรงเร ยนตองการความรวมมอหรอชวยเหลอกเตมใจใหความรวมมออยางเตมท เขารวมกจกรรมตางๆ ของโรงเรยนตามความสนใจและความสามารถของตน เพอสรางชอเสยงใหแกโรงเรยน 3. ความรบผดชอบตอครอบครว หมายถง การทนกเรยนมความตงใจชวยเหลองานตางๆ ภายในบาน เพอแบงเบาภาระซงกนและกนตามความสามารถของตนและรจกแสดงความคดเหน ปฏบตตนเพอความสขและชอเสยงของครอบครว 4. ความรบผดชอบตอสงคม หมายถง การทนกเรยนมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ของชมชนและสงคม บ าเพญประโยชนและสรางสรรค ความเจรญใหชมชน อยางเตมความสามารถ ชวยสอดสองพฤตกรรมของบคคลทเปนภยตอสงคม ใหความรความสนกสนาน เพลดเพลนแกประชาชนตามความสามารถของตน ชวยคดและแกปญหาตางๆ ของสงคม เชน ความสกปรก การจราจร เสยภาษ รกษาของสาธารณะ ฯลฯ วฒนา สงหสมฤทธ (กรมวชาการ.2542: 13; อางองจาก วฒนา สงหสมฤทธ.2527) แบงความรบผดชอบ เปน 4 ประเภท คอ 1. ความรบผดชอบตอหนาทการงาน หมายถง การปฏบตหนาทการงานของตนดวยความเอาใจใส ขยนหมนเพยร อดทนตอสอปสรรค ไมยอทอ ม ความละเอยดรอบคอบและปองกนความบกพรองเสอมเสยในวงงานทตนรบผดชอบ 2. ความรบผดชอบตอตนเอง หมายถง การรกษาปองกนตนเองใหปลอดภยจากอนตราย โรคภยไขเจ บ รกษารางกายใหแขงแรง บงคบควบคมจตใจไมใหตกเปนทาสของกเลส ประพฤตตนอยในศลธรรมละเวนความชว รจกประมาณการใชจายตามสมควรแกฐานะ หมนศกษาเลาเรยนจนประสบความส าเรจ 3. ความรบผดชอบตอสวนรวม หมายถง การปฏบตกจกรรมของหมคณะ ครอบครว โรงเรยนและชมชนอยางเตมก าลงความสามารถ รวมมอแกปญหาตางๆ ทเกดขน

Page 43: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

32

ประพฤ ตและปฏบตตนตามกฎหมาย งดเวนการกระท าการอนเปนผลเสยหายแกสวนรวม ดแลทรพยสมบตสาธารณะและสรางสรรคความเจรญกาวหนาแกสวนรวม 4. ความรบผดชอบในการกระท าของตน หมายถง การยอมรบการกระท าของตนทงทเปนผลดและผลเสย ไมปดความรบผ ดชอบในหนาทของตนใหแกผอน พรอมทงปรบปรงแกไข เพอใหไดผลดยงขน ไตรตรองใหรอบคอบวาสงทตนท าลงไปนนจะเกดผลเสยขนหรอไม ปฏบตแตสงทท าใหเกดผลด 4.3 องคประกอบของความรบผดชอบตอตนเอง

องคประกอบ หรอลกษณะทเปนตวก าหนดความรบผดชอบ มนกวจยทางการศกษาและ จตวทยาไดท าการศกษาวจยทเกยวของอยหลายดาน เพชรนทร ปฐมวนชกะ (ไพฑรย ขาขนมะล.2548:58- 59 ; อางองจาก เพชรนทร ปฐมวนชกะ . 2535: 17-20) ไดรวบรวมและสรปออกมาได 4 ลกษณะดวยกน คอ 1. วธกา รจดการศกษาอบรมทมอทธพลอยางมากตอการแสดงพฤตกรรมความรบผดชอบ ซงลกษณะการจดการศกษาอบรมทมผลตอความรบผดชอบ ไดแก การใหความเอาใจใส เลยงดแบบประชาธปไตย การอบรมใหมวนยโดยการใชเหตผล การจดการเรยนการสอน โดยใชกระบวนการกลมสมพนธ ตรงกนขามกบการฝกอบรมดวยการใหรางวลและใชอ านาจมากเกนไป จะสงผลใหความรสกรบผดชอบของเดกต า 2. ผลทไดจากการศกษา เปนอกลกษณะหนง ขององคประกอบทมอทธพลตอ ความรบผดชอบของนกเรยน ลกษณะดงกลา วประกอบดวยลกษณะนสยการเรยน การไ ดรบทนการศกษา เจตคตตอสถานศกษา เจตคตตออาชพ และความมน าใจของคร 3. ลกษณะทางสงคม เศรษฐกจ ซงประกอบดวย เพศ อาย สภาพทางเศรษฐกจของครอบครว สมรรถภาพในการปฏบตหนาท การงาน 4. ลกษณะทางสงคม จตวทยา เปนองคประกอบทส าค ญมาก ลกษณะตางๆทเกยวของ ทางดานน คอ ล าด บการเกด ความเชอมนในตนเอง ความมระเบยบวนย ความซอสตย การปรบตว ความคดรเรมสรางสรรค ความวตกกงวล เปนตน สรปวา องคประกอบส าคญของความรบผดชอบ มองคประกอบดานการจดการศกษาอบรม ผลทไดจากการศกษาอบรม ลกษณะทางสงคม สภาพเศรษฐกจของครอบครว ลกษณะทางสงคม จตวทยา สงเหลานจะมผลตอพฤตกรรมดานความรบผดชอบของนกเรยน ราชบณฑตยสถาน (2544: 693) ไดใหความหมายของความรบผดชอบวา หมายถง การยอมรบตามผลทด หรอไมดในกจการทไดกระท าไป ประหยด ยางกลาง (2546 : 20) กลาวสรปความรบผดชอบวา หมายถง การเอาใจใสและปฏบตงานทตนเองไดรบมอบหมายรวมทงงานในหนาทของตนเองใหส าเรจเรยบรอยทนตามเวลาทก าหนดเอาไวอยางดทสด ดวยความขยนและความเพยรพยาย าม เพอใหงานนส าเรจตามจดมงหมาย เมอผลงานปรากฏออกมากสามารถยอมรบผลงานนนดวยความสบายใจและเตมใจ ไม

Page 44: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

33

วางานนนจะดหรอไมกตาม รวมทงมความพรอมทจะปรบปรงแกไขขอบกพรองทเกดขนดวย ประกอบดวยพฤตกรรมยอยทพงประสงค คอการดแลรกษาความสะอ าดของรางกายและเครองแตงกายของตน การดแลรกษาเครองใชสวนตว เครองเขยนแบบเรยนตางๆ ก ารท าและสงการบานตามทครสง การชวยดแลรกษาความสะอาดของหองเรยนและบรเวณโรงเรยนทไดรบมอบหมาย การไมขาดโรงเรยนโดยไมมกจธระจ าเปน การรบผดชอบตอหนาททไดรบมอบหมายเปนพเศษ 4.4 การพฒนาและปลกฝงความรบผดชอบตอตนเอง จากการพจารณาสภาพโดยทวไปในสงคมปจจบนแลว เหนวาสงคมไทยยงขาดความรบผดชอบอยมาก จ าเปนตองพฒนาความรบผดชอบใหเกดขนกบคนไทยทกคน โดยเฉพาะเยาวชนทก าลงเตบโตขนเปนก าลงส าคญในการชวยพฒนาประเทศ ความรบผดชอบเปนคณลกษณะอนพงประสงคของสงคม แตความรบผดชอบมไดมมาแตก าเนด หากแตสามารถฝกอบรมแล ะปลกฝงใหกบคนไทยในสงคมได ไดมนกวชาการและนกการศกษาหลายทานไดก าหนดรปแบบการพฒนาความรบผดชอบไวดงน อรทย โสภา (กรมวชาการ .2542:16;อางองจาก อรทย โสภา . 2533: 43) ไดกลาวไวถงขนตอนการฝกความรบผดชอบใหแกเดก พอสรปไดดงน 1. เรมใหเดกท างานงายๆ เหมาะสมกบวยและความรบผดชอบของแตละบคคล 2. เมอมอบหมายงานใหท า ควรใหเดกท าไดอยางเตมท เพอจะไดมประสบการณดวยตนเองและท าใหเกดความเชอมนในตนเองยงขน 3. ใหรจกขอบเขตหนาทการงานของตน ไมปดความรบผดชอบใหผอน 4. ท างานใหเสรจ ไมละทงงานทท าไว 5. หากเดกท าอะไรผดพลาด ควรใหความชวยเหลอแนะน า 4.5 เทคนคการฝกความรบผดชอบตอตนเอง วภาภรณ เรอนทพย (ประทป กระจายพนธ .2538: 29 ; อางองจาก วภาภรณ เรอนทพย.2530) ไดเสนอเทคนคในการฝกความรบผดชอบไวดงน 1. ผใหญควรท าอะไรใหเดกเหนวามความส าคญตอตวเดกเอง เพอใหเกดความสนใจขนกอน แลวเดกจะปฏบตตาม 2. พยายามพดใหนอย โดยใหเดกเปนตวของตวเองตดสนใจดวยตนเองและมความนบถอในตวเอง 3. ควรยกยองชมเชย เมอเดกกระท าด หรอเหมาะสม 4. ควรควบคมความประพฤตของเดก โดยการใชเหตผลและหลก เลยงการใชอารมณ เอเดกกระท าไมถกหรอเหมาะสม

Page 45: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

34

4.6 การประเมนความรบผดชอบตอตนเอง ผกา สตยธรรม (ไพบลย ขาขนมะล.2548: 66 ; อางองจาก ผกา สตยธรรม.2528: 41) แบงการประเมนความรบผดชอบ ออกเปน 2 ภาค คอ 1. ภาคปฏบต ซงได แก การสงเกตพฤตกรรม การสมภาษณ การถามจากผทเกยวของจะไดขอมลทตรงจดมากขน แตจะตองใชเวลาเปนการบนทกพฤตกรรมการแสดงออก เพอตดตามผลแกไขพฤตกรรมนน 2. ภาคทฤษฎ เปนการประเมนผลดวยขอทดสอบหรอแบบสอบถาม ตามระดบคะแนนมากนอย ซงอาจมระดบตงแต ดมาก ด คอนขางด พอใช ตองแกไขและตองปรบปรงใหมทงหมด 5. กลยทธในการพฒนาวนยนกเรยน ดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยน โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง ไดก าหนดกลยทธในการพฒนาวนยดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยน ดงตอไปน 1. กลยทธการจดการอบรมเชงปฏบตการ มดงตอไปน ขนตอนท 1 บรรยายใหความร เพอปพนฐานความร และวธการตาง ๆ ใหมความรความเขาใจทตรงกนไมเกนรอยละ 20 ของเวลาการประชมทงหมด ขนตอนท 2 แบงกลมยอยมอบหมายงานใหท า ขนตอนท 3 ทกกลมลงมอปฏบตงาน ขนตอนท 4 รายงานผลการปฏบตงานในทประชม ขนตอนท 5 ถาเอกสารใหรวบรวมพมพเปนเลม ถาเปนวตถสงของหรอเคร องมออาจเกบไวในทศนยฝกอบรม หรอมอบใหผเขารบการอบรมน าไปใชในหนวยงานของตน 2. กลยทธในรปของการจดกจกรรมในลกษณะโครงการ

เพอเสรมสราง สงเสรม กระตน สนบสนน ใหนกเรยนมวนยดานความรบผดชอบ ตอตนเอง และตอสงคม สวนรวม อยางตอเนองและมากขน เขมขนขนตามล าดบ ดงตอไปน 2.1 กจกรรมเขาคายพทธบตร เปนกจกรรมทโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง รวมกบคณะพระวทยากรจดกจกรรมอบรมนกเรยนกลมเปาหมายทจะพฒนา จ านวน 150 คน โดยเขาคาย ณ วดพระศรอารย เปนเวลา 3 วน 2 คน ฝกการปฏบตตนตามแนวทางหลกธรรมแหงพระพทธศาสนาและจารตประเพณอนดงามของไทย โดยเฉพาะคณธรรมตามมาตรฐานท 1 ทง 4 ดาน คอ วนย ความซอสตย ความเมตตากรณาเออเฟอเผอแผ และการประหยด 2.2 กจกรรมแบงเขตรบผดชอบท าความสะอาด โรงเรยนไดตงวตถประสงคของการดแลรกษาความสะอาดบรเวณอาคารสถานทและแหลงบรการตางๆ ของโรงเรยนไวดงน เพอใหนกเรยนรจกใชและดแลรกษาความสะอาดบรเวณโรงเรยน อาคารสถานทแหลงบรการตางๆ ได

Page 46: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

35

เพอฝกนกเรยนใ หรจกท างานดวยตนเอง ตลอดจนรบผดชอบทตนไดรบมอบหมาย ส าหรบวธด าเนนการจะตองปฏบตตามขนตอนดงตอไปน 1 จดตงคณะกรรมการนกเรยนรวมรบผดชอบ 2 จดตงคณะกรรมการดแลรกษาความสะอาดอาคารสถานท 3 โรงเรยนจดหาเครองมอ เครองใช การท าความสะอาดสวนรวมให 4 การปฏบตงานประจ าวนของนกเรยน 5 การประเมนผล โดยการสงเกตการปฏบตงานของคณะกรรมการนกเรยน สงเกตกระบวนการในการท างานของนกเรยนทไดรบมอบหมายและตรวจสอบรายงานผลการตรวจของคณะกรรมการนกเรยนทกวน การท าความสะอาดอาคารสถานท เปนกจกรรมทโรงเรยนมอบหมายใหนกเรยนมสวนรวมในการปฏบตงาน มงเนนคณสมบตทตองการ คอความรบผดชอบ นสยรกความสะอาด ความมงมนในการท างานและมวนยในตนเอง ผปกครองนกเรยน มารวมประชมเพอชแจง ท าความเขาใจ และปรกษาหารอก น เพอใหคณะครและผปกครองนกเรยนแลกเปลยนความคดเหนเกยวกบตวนกเรยนรวมกน เพอจะไดจดกจกรรมการเรยนการสอนใหสอดคลองกบตวนกเรยนเอง 3. การอบรมนกเรยน 3.1 การอบรมหนาเสาธง โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง ไดแตงตงคณะคร อบรมคณธรรมจรยธรรม วนยดานความรบผดชอบของนกเรยนหลกจากท ากจกรรมหนาเสาธงในเวลา 08.10 น 3.2 การอบรมคณธรรม จรยธรรมและสวดมนตในวนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง ไดจดกจกรรมอบรมคณธรรม จรยธรรมและสวดมนตขนในวนศกรทกสปดาห โดยมการมอบหมายใหมคณะครใหการอบรมนกเรยนเกยวกบเรองวนย ดานตางๆ เนนทดานความรบผดชอบ เพอพฒนาผเรยนใหมการพฒนาความมวนยมากยงขน 3.3 การอบรมโฮมรมโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง ไดจดกจกรรมโฮมรมขนเพอใหครและนกเรยนประจ าชนไดมโอกาสพดคยปญหาทพบเหนในแตละวน เพอใหครไดสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนแตละคนภายในชนเรยน วามพฤตกรรมอยางไร ในตอนเชาหลกจากกจกรรมหนาเสาธง กอนเขาหองเรยน จากกลยทธในการพฒนาวนยดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรง เรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลงดงกลาว ผทมสวนรบผดชอบในการพฒนากคอคณะครทกคนทตองรวมกนจดกจกรรมเพอเปนการแกปญหาการมวนยในตนเองของนกเรยนในทก ๆ ดานและใหเนนกจกรรมดานความรบผด ชอบดานการงานทไดรบมอบหมาย กจกรรมดานความรบผ ดชอบในดานการกระท าของตนเอง และกจกรรมดานความรบผดชอบในดานการตรงตอเวลา

Page 47: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

36

6. คมอ 6.1 ความหมายของคมอ นกวชาการไดอธบายเกยวกบความหมายของคมอไวดงน

ปรชา ชางขวญยน ; และคนอนๆ (2539: 127) ไดอธบายความหมายของคมอ วาเปนหนงสอทใชควรควบคไปกบการกระท าสงใดสงหนงทใหแนวทางปฏบตกบผสามารถประท าสงนนใหบรรลตามเปาหมายในท านองเดยวกน

อนชต เชงจ าเนยร (2545: 22) ไดอธบายเกยวกบความหมายของคมอวาเปนหนงสอทเขยนขนเพอเปนแนวทางใหผใชคมอไดศกษาท าความเขาใจ และงายตอการปฏบตตามไดในการท ากจกรรมอยางใดอยางหนงใหมมาตรฐานใกลเคยงกนมากทสด และท าใหนกเรยนนกศกษา มความรความสามารถและทกษะทใกลเคยงกนซงมความหมายคลายกบแนวคดของ ชอรส

ชอรส (Shores. 1960: 50) ซงไดใหความ หมายของ คมอวา คมอเปนเครองมอทครกบนกเรยนใชสอความหมายกนและกน เปนแหลงรวบรวมเนอหา กจกรรมและวสดประกอบการสอนทเกยวของ จากแนวคดเกยวกบความหมายของคมอ ซงนกวชาการไดอธบายมาแลวพอสมควรพอสรปไดวา คมอเปนเอกสารทให ความรเกยวกบการท าสงใดสงหนงแกผใชโดยมงหวงใหผอานหรอผใชเขาใจและสามารถเนนการในเรองนนดวยตนเองอยางถกตอง

6.2 ประเภทของคมอ ในการจดท าคมอไดมนกวชาการหลายทานไดใหความหมายประเภทของคมอดงน

ปรชา ชางขวญยน ; และคนอนๆ (2539: 127-132) อธบายเกยวกบประเภทของคมอทวๆไป วามคมอ 3 ประเภทใหญๆ ไดแก

1. คมอคร (Teacher’s manual handbook) เปนหนงสอทใหแนวทาง และใหค าแนะน าแกครเกยวกบสาระ วธการ กจกรรม สอ วสด อปกรณและแหลงขอมลอางองตางๆ ปกตมกใชควบคกบต าราเรยนหรอหนงสอเรยน

2. คมอผเรยน (Student’s manual or Workbook) คอหนงสอทผเรยนใชควบคไปกบต าราทเรยนปกตจะประกอบดวยสาระ ค าสง แบบฝกหด ปญหาหรอค าถาม ทวางส าหรบเขยน ค าตอบและการทดสอบ ปจจบนคมอผเรยนไมเพยงแตจดท าขนเพอใชควบคกบหนงสอต าราเทานน แตอาจจะใชเปนคมอส าหรบการศกษาควบคไปกบสออนๆทท าหนาแทนคร เชนบทเรยนทางไกล บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เปนตน

3. คมอทวไป เปนหนงสอทใหขอความรเกยวกบการท าสงใดสงหนงแกผอาน โดยมงหวงใหผอานหรอผใชเขาใจสามารถด าเนนการในเรองนนๆดวยตนเองไดอยางถกตอง

Page 48: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

37

อ านวย เถาตระกล (2541: 8 -10) ไดอธบายเกยวกบประเภทของคมอวาคมอม 3 ประเภท ไดแก ประเภททหนง คมอหลกสตร เปนเอ กสารทมสารละเอยดและขอเสนอแนะแกผใชหลกสตรใหสามารถเขาใจแนวทางการใชและขอพงปฏบต ซงจะชวยใหการน าหลกสตรไปใชตามเจตนารมณนนๆ ประเภททสองคอคมอการฝกงานเปนเอกสารทเสนอแนวทางปฏบตการฝกงานของผเรยนทงในสถานศกษาหรอสถานประกอบการ รวมทงใหผทมสวนรวมเกยวของกบการฝกงานไดมแนวทางในการปฏบต ใหเปนไปในทศทางเดยวกน ประเภททสามคอ คมอนกเรยนเปนเอกสารแนะน าการปฏบตตนของนกเรยนทอยในสถานศกษาแหงนน โดยเสนอแนะเกยวกบขอมลของสถานศกษา อาคารทตง กฎระเบ ยบ วธปฏบตสทธประโยชนสงทเปนบรการ และเครองอ านวยความสะดวกตางๆทนกเรยนจะไดรบ

จากแนวคดของนกวชาการเกยวกบประเภทของคมอดงกลาวนน สามารถสรปไดวาคมอแบงเปน 3 ประเภทไดแก 1. คมอเกยวกบการสอน เปนคมอในการจดก จกรรมการเรยนการสอนตามกลมตางๆ ทเสนอแนะแนวทางหรอเทคนค วธการสอน การใชสอ หรอนวตกรรมทสมพนธกน เชน คมอรายวชา คมอจดกจกรรมพฒนาผเรยน คมอการจดกจกรรมสงเสรมนสยรกการอานและการเรยนร 2. คมอการปฏบตกจกรรม เ ปนเอกสารทเสนอแนวทางการปฏบตการฝกงานของผเรยนทงสถานศกษา หรอสถานประกอยการรวมทงใหผทมสวนรวมเกยวของกบการฝกงานไดมแนวทางในการปฏบตใหเปนไปในทศทางเดยวกนเปนคมอทเกยวของกบการปฏบตกจกรรมใดกจกรรมหนงใหบรรลวตถประสงคตามทก าหนดไวเชน คมอการประกอบเครองคอมพวเตอรระดบชน ปวส. 3. คมอทวไป เปนหนงสอทใหขอความรเกยวกบการท าสงใดสงหนงแกผอานโดยมงหวงใหผอานหรอผใชเขาใจสามารถด าเนนการในเรองนน ๆ ดวยตนเองไดอยางถกตอ ง เชน คมอประกอบอาหาร 6.3 องคประกอบของคมอ ในการจดท าคมอนนมสวนประกอบทส าคญ ๆ ทสามารถน าไปใชปฏบตงานได ซงมนกวชาการหลายทานไดอธบายเกยวกบองคประกอบของคมอไวดงน ปรชา ชางขวญยน ; และคนอน ๆ (2539: 154 – 156) ไดอธบายเกยวกบองคประกอบการจดท าคมอวาตองประกอบดวย ค าชแจงการใชคมอ เนอหาสาระการเตรยมการสอน กระบวนการวธการและกจกรรม การเขยนคมอต องค านงถงความตองการของผใช การคาดคะเนลวงหนาวาผใชมกจะประสบปญหาเกยวกบเรองอะไร แลวจ ดท าขอมลทจะชวยเสรมความร อนท าใหผใชสามารถแกปญหาไดค าแนะน าเกยวกบการปองกน และแกปญหาโดยปกตผเขยนคมอควรเปนผมประสบการณในเรองทเขยนมากพอสมควร ซงจะชวยใหรวาการด าเนนการในเรองนน ๆ มกจะมปญหาอะไรเกดขนบาง และจด ออนมอะไรบาง ผเขยนคมอสามารถใหค าแนะน าเกยวกบการปองกนวธแกปญหาทจะเกดขนกบผอานหรอผใชคมอได คมอทดควรใหแหลงขอมลและแหลง

Page 49: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

38

อางองซงเปนประโยชนตอผอานหรอผใชในการศกษาคนควาตอไป สอดคลองกบแนวคดของ เอกวฒ ไกรมาก

เอกวฒ ไกรมาก (2541: 54) อธบายเกยวกบองคประกอบของคมอวาจะประกอบดวยค า ชแจงการใชคมอ เนอหาทจะสอน การเตรยมการสอน กระบวนการ วธการ และกจกรรมการเรยนการสอน การวดผลประเมนผล ความรเสรมปญญา ค าแนะน าเกยวกบการปองกนและแกปญหา แหลงขอมลและแหลงอางอง

ดกลาส (Douglass. 1965: 162) อธบายวาคมอควรประกอบดวย เนอหาสาระและวสด อปกรณการเรยนการสอน การเรยงล าดบความส าคญของเนอหา การเสนอเนอหาและวสดอปกรณทสอดคลองกบรายวชา การน าหลกการและขอเทจจรงของเ นอหาวชาไปใชและการแนะน าแหลงความรอน ๆ แนวคดดงกลาวขางตน ผศกษาคดวา องคประกอบของคมอทดนนตองเปนประโยชนตอผน าไปใชงายตอการท าความเขาใจ โดยประกอบไปดวย ค าชแจงในการใชคมอ เนอหาเหมาะสมกบวยของนกเรยน และครอบคลมท กดาน วธน าไปใช และการแนะน าแหลงความรอางองตาง ๆตลอดจนการเสนอสออปกรณทสอดคลองกบเนอหาหรอกจกรรม 6.4 ลกษณะของคมอทด คมอทดควรเปนคมอทผใชน าไปใชแลวสามารถปฏบตตามไดถกตองและเปนไปตามจดประสงคทตองการ นกวชาการไดอธบายเกยวกบลกษณะทดของคมอไวดงน ปรชา ชางขวญยน : และคนอน ๆ (2539: 159- 160) ไดอธบายเกยวกบลกษณะของคมอวาตองมความชดเจนและใหรายละเอยดครอบคลม เพอใหผอานเขาใจถกตอง การเขยน คมอ ตองครอบคลมประเด นตาง ๆ เชน ควรระบใหชดเจนวาคมอนนเปนคมอส าหรบใครและใครเปนผใช ก าหนดวตถประสงคใหชดเจนวาตองการใหผใชไดอะไรบาง คมอนชวยผใชไดอยางไร ไดประโยชนอะไรบาง ควรมสวนทใหหลกการหรอความรทจ าเปนแกผใชเพอใหการใช คมอเกดประสทธภาพสงสด ควรมสวนทใหค าแนะน าแกผใชเกยวกบการเตรยมตว การเตรยมวสดอปกรณ มสวนทใหค าแนะน าเกยวกบขนตอนกระบวนการในการท าสงใดสงหนง มค าถามหรอกจกรรมใหผใชเครองมอท าเพอตรวจสอบความเขาใจในการอานหรอปฏบตต ามขนตอนทเสนอแนะ และเวนทวางส าหรบผใชคมอในการเขยนค าตอบรวมถงค าถามหรอแนวในการตอบ ใชเทคนคตาง ๆ ในการชวยใหผใชเครองมอไดโดยสะดวก เชน การจดท ารปเลม ขนาดการเลอกตวอกษร การใชค า การใชภาพ การเนนขอความบางตอนและการใชแหลงอา งองทเปนประโยชน ซงอาจเปนบรรณานกรม รายชอชมรมรายชอสอ รายชอสถาบนและรายชอบคคล ในท านองเดยวกน เอกวฒ ไกรมาก (2541 : 57) ไดอธบายเกยวกบลกษณะทดของคมอวา สามารถเขาใจลกษณะเนอหาขอบขายหรอสงทจะสอนไดอยางกระจางชด มองเหนโครงรางของการสอนทงหมด ชวยใหสามารถด าเนนตามแนวทางและขนตอนตาง ๆ ได

Page 50: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

39

บญเกอ ควรหาเวช (2531:77) ไดอธบายเกยวกบคมอทดวาจะตองค านงถงสงตอไปนคอ ใชภาษาชดเจนเขาใจงาย ใครครวญถงปญหาและสถานการณอยางทะลปรโปรงเพอ ใหผใชคมอใชไดเปนอยางด ควรออกแบบคมอใหสวยงามนาหยบอาน มรปภาพ หรอการตนประกอบเพอใหนาสนใจ หากเปนเลมควรท าปกใหสวยงามและทนทานตอการใช เขยนหนาปกใหเดนชด

ครบน จงวฒเวศย; และมาเรยม นลพนธ (2542: 17-18) ทไดอธบายกบลกษณะคมอท ดกวาแบงเปน 3 ดานไดแก ดานแรกคอ ดานเนอหา รายละเอยดในคมอควรตรงกบเนอหาทศกษาและไมยากเกนไปจนท าใหไมมผสนใจหยบอาน การน าเสนอเนอหาควรใหเหมาะสมกบพนความรของผทจะศกษา ขอมลทมอยในคมอนน อา นสามารถประยกตใชไดเนอหาทเหมาะสมทจะน าไปใชอางอง ควรมกรณตวอยางประกอบในบางเรองเพอท าความเขาใจงาย และควรมการปรบปรงใหทนสมยเสมอ ดานทสองคอ รปแบบตวอกษรทใชควรมขนาดตวโตและรปแบบทชดเจนอานงายเหมาะสมกบผใช ควรมรปภาพป ระกอบลกษณะการจดรปเลมท าใหนาสนใจ ใชภาษาใหเขาใจงายเหมาะสมกบผใช ระบบการน าเสนอควรเปนจากงายไปหายากเปนเรองๆใหชดเจน ดานทสาม คอ ดานการน าไปใช ควรระบขนตอนวธการใชใหชดเจน มแผนภม มตารางมตวอยางประกอบใหสามารถน าไปปฏบตได มขอมลสามารถใชเพอการประสานงานตางๆไดสะดวกบอกสทธประโยชนและขอควรปฏบตใหเขาใจงาย จากแนวคดและผลการวจยเกยวกบลกษณะทดของคมอ ซงนกวชาการไดอธบายมาแลว ผศกษาคดวา ลกษณะทดของคมอ จะตองมการเรยงล าดบขนตอนการใช ใหชดเจนและงายตอการกระท าความเขาใจ เมออานตองสามารถน าไปปฏบตไดถกตองสบสน ตองเนนแนวปฏบตทส าคญ ควรแสดงแผนภาพ แผนภม แผนผง เพอชวยใหปฏบตตามขนตอนตางๆไดงายและรปแบบของคมอควรจะมรแบบทนาสนใจ สวยงามนาอาน และทนทานตอการใชงาน 6.5 แนวทางการจดท าคมอ เพอให การจดการท าคมอมความถกตอง ชดเจนและสามารถน าไปปฏบตได ผศกษาไดศกษาการจดท าคมอจากหนวยงานองคกรการและบคคล ดงน

ปรชา ชางขวญยน : และคนอน ๆ (2539: 132-134) ไดกลาว การเขยนคมอนน จะตองเปนแนวปฏบตเปนส าคญ สวนวธการจดกจกรรมนนจะตองเขยนใหละเอยดทสามารถปฏบตตามขนตอนได และควรแสดงแผนภาพ แผนภม แผนผง เพอชวยใหครปฏบตตามขนตอนตางๆไดงาย การเขยนคมอ ผอานไดรบความรทางภาษาเขยนแตไมมโอกาสซกถาม ผเขยนในประเดนทสงสยได คมอจงตองมความชดเจน และมรายละเอยดครอบคลมประเดนทนาสงสยไวทงหมดเพอทผอานจะไดเกดความเขาใจอยางชดเจน การเขยนคมอครอบคลมประเดนดงน

1. ควรระบใหชดเจนวา คมอนนเปนคมอส าหรบใคร ใครเปนผใช 2. ก าหนดวตถประสงคใหชดเจน ตองการใหผใชไดอะไรบาง 3. คมอควรมสวยจะชวยผใชไดอยางไร มประโยชนอะไรบาง

Page 51: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

40

4. ควรมสวนทใหหลกการหรอความรทจ าเปนแกผใชในการใชเครองมอ เพอใหการใชคมอมประสทธภาพสงสด

5. มสวนทแนะน าใหผใชเกยวกบการเตรยมตว เตรยมวสด อปกรณ และสงทจ าเปน ตามคมอแนะน า

6. ควรมสวนใหค าแนะน าผใชเกยวกบชนตอนหรทอกระบวนการในการท าสงใดสงหนง 7. เนอหาสาระควรมความถกตอง สามารถชวยใหผใชคมอท าสงนนไดส าเรจ ไดแก 7.1 มขอมลรายละเอยดทเพยงพอจะชวยใหผสามารถในการท าสงนนไดส าเรจ 7.2 ตองเรยงล าดบขนตอนอยางเหมาะสมจงจะชวยใหผใชท าสงนนไดอยางถกตองและ

รวดเรว ประหยด 7.3 สามารถใชภาษาสอใหผใชเขาใจตรงกบผเขยน ไมคลมเครอหรอท าใหเ กดการ

เขาใจผด ใชภาษาทเขาใจงาย หากสงใดยงยากซบซอนควรใชเทคนคอนๆ เชน ภาพ ตารางการยกตวอยาง การใชสจ าแนก เปนตน

7.4 ควรแนะน าเคลดลบ หรอเทคนควธตางๆ ทจะชวยใหผใชกระท าสงนนๆไดซงขอมลนจะมาจากประสบการณของผเขยน

7.5 ควรมค าถามหรอกจกรรมใหผใชคมอท า เพอตรวจสอบความเขาใจจากการ อาน หรอปฏบตตามขนตอนทเสนอแนะ

8. ควรใชเทคนคตางๆในการชวยใหผใชคมอไดสะดวก เชน การจดรปเลม ขนาดการเลอกตวอกษร ขนาดตวอกษร การใชตวด า การใชส การ ใชภาพ การใชการตกรอบเนนขอความบางตอนเปนตน

9. ควรใชแหลงอาสงองทเปนประโยชนตอ ผอน ซงอาจเปนบรรณานกรม รายชอ ชมรม รายชอสอ รายชอสถาบน รายชอบคคลส าคญเปนตน

6.6 เอกสารเกยวกบการจดท าคมอ เพอใหการจดท าคมอมความถกตอง จดเจน จงไดศกษาการจดท าคมอจากหนวยงานองค

และบคคลดงน กลมนเทศตดตามและประเมนผลการจกการศกษา ส านกเขตพนทการศกษาราชบรเขต

2(2548 : 1-79) ไดจดท าคมอการจดกจกรรมการสงเสรมนสยรกการอานและการเรยนร โดยมวตถประสงคส าหรบโรงเรยนไ ดน าไปใชเปนแนวทางการจดกจกรรมสงเสรมรกการอาน และการเรยนรเพอพฒนาคณภาพการเรยนรของนกเรยน โดยแบงเนอหาออกเปน 5 บทคอ บทท 1 ความส าคญของการอาน บทท2 กลาวถงแนวคดในการสรางนสยรกการอานและการเรยนร บทท3 เปนแนวด าเนนกจกรรมสงเสรมนสยรกการอานและการเรยนรในโรงเรยน บทท 4 กลาวถงกจกรรมสงเสรมนสยรกการอานและการเรยนร บทท 5 เปนกจกรรมสงเสรมนสยรกการอานและการเรยนร ซงประกอบดวย 17 กจกรรม

Page 52: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

41

อรวไล สวางค า (2548 : 1-180 ) คมอการปฏบตงานดารบร การแนะแนวระดบประถมศกษาส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน จงหวดปทมธาน จดประสงคเพอเปนประโยชนตอครทหนาทแนะแนว ท าใหมความรความเขาใจ วธการปฏบตงานการจดบรการแนะแนวไดชกเจนสามารถจดบรการแนะแนวอยางมประสทธภาพ บทท 1 บทน าประกอบด วยภมหลง วตถประสงคเขตเนอหา ความส าคญการจดท าคมอ นยามศพท บทท 2 กลาวถงแนวคด และทฤษฎทเกยวของ ประกอ บดวย โรงเรยนระดบประถมศกษา ส านกงานคณะกรรมการศกษาเอกชนการแนะแนวในโรงเรยน การจดบรการแนะแนว บทท 3 กลาวถงขนตอนและวธก ารจดท าคมอ บทท 4 เปนคมอการปฏบตงานการบรการแนะแนวในระดบประถมศกษา ประกอบดวยค าชแจงการใชคมอ การจดบรการแนะแนวระดบประถมศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน

วสวรรณ พลเสน (2547: 1-218) ไดจดท าคมอการจดกจกรรมนกเรยนกลมเสยงใน กลาวถงขนตอนและวธรการจดท าคมอ บทท 4 เปนคมอการทอลวดลายผาตนจกไทยยวน จงหวดราชบร ประกอบดวยค าชแจงการใชคมอ เนอหาประกอบดวย การทอลวดลายผาตนจกไทยยวน จงหวดราชบร ไดแก ลกษณะของลาวลายหลกและลวดลายประกอบ การใชสลวดลายหลกแ ละลาดลายประกอบ วธถอดแบบผาตนจกไทยยวน วธการจกของไทยยวน

จากแนวคดซงนกวชาการไดอธบายมาแลวขางตน จะเหนวาการจดท าคมอนนตองมแนวทางทแนนอนเปนแนวปฏบต ทส าคญ มความชดเจนในเนอหา มความถกตองเทยงตรง กจกรรมนนตองมความละเอยด สามารถปฏบตตามขนตอนตางๆไดงาย ความครอบคลม และสามารถน าไปใชในการศกษาการขอมลหรอปฏบตกจกรรมทตองการศกษาไดเปนอยางด 7. งานวจยทเกยวของ

งานวจยในประเทศ เพชร ยอดบญนอก (2547: บทคดยอ) ไดศกษาการสรางเสรมพฤตกรรมการมวนยของนกเรยน โรงเรยนบานวงมวง อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา โดยเนนการมวนย 4 ดาน ไดแก ดานการเขาแถว ความสะอาด กรยามารยาท และการแตงกายโดยด าเนนการศกษาคนควาโดยใชรปแบบการวจยเชงปฏบตการ (Action Research) ผลการศกษามดงน คอ นกเรยน โรงเรยนบานวงมวง อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา ทกคนสามารถปฏบตตนเปนผมวนย จ านง เตาชยภม (2547: บทคดยอ) ไดศกษาการพฒนาการด าเนนงานสรางเสรมความมวนยของนกเรยน โรงเรยนบานหนองฉม อ าเภอเมองชยภม จงหวดชยภม โดยมงพฒนาว นยนกเรยน จ านวน 3 ดาน คอ ดานความรบผดชอบ ดานความประพฤตและดานการแตงกาย โดยใชหลกการวจยเชงปฏบตการ (Action Research) ผลการศกษาคนควาในครงนชใชเหนวา การทจะพฒนาวนยนกเรยนใหไดผลอยางจรงจงนน โรงเรยนจะตองเหนความส าคญ มแ นวนโยบายทชดเจน บคลากรจะตองมความตระหนกในปญหา ท าตนใหเปนแบบอยางจดกจกรรมสงเสรมการพฒนาวนย

Page 53: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

42

นกเรยนและกระตนใหนกเรยนไดปฏบตกจกรรมตามทก าหนดใหเกดความเคยชนจนกลายเปนวนยในตนเอง พงษศกด เชอศร (2547: บทคดยอ) ไดศกษา การพฒนาการด าเนนงานดานเสรมสรางวนยนกเรยนโรงเรยนทามะไฟหวาน อ าเภอแกงครอ จงหวดชยภม ไดศกษาคนควาความมวนย 3 ดาน คอ การตรงตอเวลา การแตงกาย และการรกษาความสะอาด โดยใชวธการวจยเชงปฏบตการ ผลการศกษาคนควา ปรากฏดงน ดานการตรงตอเว ลา นกเรยนกลมเปาหมายมการพฒนาวนยดานการตรงตอเวลาดขนไดอยางนาพอใจ ดานการแตงกายพบวานกเรยนมพฤตกรรมการแตงกายผดระเบยบทกรายการลดลงอยางชดเจน และดานการรกษาความสะอาดหองเรยน พบวานกเรยนมการพฒนาวนยดานการรกษาความสะอาด ดขนอยางมประสทธภาพ

เทยง แหวนวงษ (2546: บทคดยอ) ไดศกษา การพฒนากจกรรมเสรมสรางวนยใน ตนเองของนกเรยน โรงเรยนบานปลาดก อ าเภอเมอง จงหวดอบลราชธาน เพอแกไขปญหาของนกเรยน 3 ดาน คอ การรกษาความสะอาดการแตงกาย การควบคมตนเอง ความรบผดชอบต อหนาท โดยใชกจกรรม 5 กจกรรม คอ 1. กจกรรมตาวเศษ 2. กจกรรมการรณรงคตอตานยาเสพตด 3. ทศนศกษาทเรอนจ า 4. กจกรรมเยาวชนไทยใสใจธรรมะ 5. กจกรรมการเรยนรคคณธรรม ผลการด าเนนงานท าใหนกเรยนกลมเปาหมาย มความเขาใจและใหความส าค ญตอการด าเนนงานในแตละกจรรมอยางตอเนอง มพฒนาการตามวยและระดบ นยนา วงศโสภา (2546:บทคดยอ ) ไดศกษา การด าเนนงานเพอเสรมสรางคณธรรม จรยธรรมของนกเรยน โรงเรยนสนตธรรมวทยา อ าเภอเมอง จงหวดยโสธร โดยใชกจกรรมพฒนา 2 กจกรรม คอ 1. จดอบรมพฒนาบคลากรเพอสรางความรความเขาใจในเรองหลกการวจยปฏบตการ แนวทางการจดการศกษาแบบบาไฮ และการพฒนาหลกสตร /แผนการเรยนและการจดประสบการณและเครองมอในการศกษารวบรวมขอมล 2. ประชมปฏบตการเพอท าเครองมอ ไดแก แผนการเรยนรและกจกรรมเสรมประสบการณและเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล ผลของการศกษาท าใหครมความร ความเขาใจ แนวทางการศกษาแบบบาไฮและรปแบบการวจย ครมความพรอมทจะสรางวนยแกนกเรยน มการประสานงานกนเปนระบบ มการแลกเปลยนขอมล / ประสบการณ ไดกลยทธทเหมาะสมกบการพฒนางานและการแกไขปญหา นกเรยนมความร ความเขาใจ มคณธรรม เกดวนยดานการ รกษาความสะอาดและความรบผดชอบ นกเรยนมนสยรกความสะอาด และเปนคนทมความรบผดชอบ ประกาศ สวรรณหาญ (2546: บทคดยอ) ไดศกษา การพฒนาการด าเนนงานกจการนกเรยน ดานสงเสรมความมวนยนกเรยน โรงเรยนบานทงแต อ าเภอเมอง จงหวดยโสธร โดยใชกจกรรมในการพฒนา ดงน 1. การประชมวเคราะหปญหา โดยใชวธการประชมเชงปฏบตการ 2. การทศนศกษาดงาน 3. จดกจกรรมพฒนาเสรมสรางวนย

Page 54: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

43

ผลของกา รพฒนานกเรยนมความตรงตอเวลา รอยละ 88 ท าความสะอาดบรเวณทรบผดชอบ และรางกายดขน แตงกายสะอาด เปนระเบยบวนย รอยละ 90 เขาแถวตอนเชา กลางวน เลกเรยน ในเกณฑด นกเรยนแสดงความเคารพคร และผปกครองดขน นกเรยนปฏบตตามระเบยบวนย ขอบงคบของโรงเรยนในระดบนาพอใจ ชศกด นนทะ (2542: บทคดยอ) ไดใหขอเสนอแนะเกยวกบการเสรมสรางวนยนกเรยน ไวดงน 1. ผบรหารควรมขอมลเกยวกบการสงเสรมวนยนกเรยน เพอทจะไดน ามาพฒนางานดานนอยางมประสทธภาพ 2. ผบรหาร คร อาจารย ควรเอาใจใสและตดตามผลการด าเนนงานอยางตอเนอง 3. ควรจดใหมการประกอบกจกรรมดานการสงเสรมวนย ทงในระดบโรงเรยน อ าเภอ จงหวด 4. ควรจดอบรม ประชมสมมนา เกยวกบการเสรมสรางวนยนกเรยน 5. ผทเกยวของทกระดบควรดแลเอาใจใสในดานนอยางจรงจงและตอเนอง เพราะ การเสรมสรางวนยใหกบนกเรยน เปนพนฐานของการด าเนนชวตของคนในสงคม สจตรา จมสมา (2546: บทคดยอ) ไดศกษาการพฒนาการด าเนนงานกจกรรมนกเรยนดานการสงเสรมวนยและควา มรบผดชอบของนกเรยนในโรงเรยนบานสะเอานอย อ าเภอไพรบง จงหวดศรษะเกษ เพอด าเนนการจดกจกรรมดานการสงเสรมวนยและความรบผดชอบ ใหกบนกเรยนอยางมคณภาพเปนระบบและตอเนอง และการพฒนาคณภาพของนกเรยนดานความมวนยและดานความรบผดชอบ ใหไดผลตามมาตรฐานทโรงเรยนก าหนดของชนประถมศกษาปท 1 - 6 กจกรรมทใชในการด าเนนการพฒนา คอ กจกรรมการสอนขาวและเหตการณ กจกรรมสวดมนตไหวพระ อบรมจรยธรรมส าหรบนกเรยนกอนเลกเรยน กจกรรมประชาธปไตย กจกรรมอาหารกลางวน กจกรรมสอดแทรกคณธรร มจรยธรรมในการจดกจกรรมการเรยนการสอนและชดกจกรรมธนาคารความด ผลการศกษาคนควา ปรากฏ ดงน 1. นกเรยนชนประถมศกษาปท 1 – 6 ปฏบตกจกรรมพฒนา โดยรวมอยในระดบ ดงน นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 มพฒนาการสงสด ชนประถมศกษาปท 1 พฒนากา รต าสดและนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 มผลตางของ การเปลยนแปลงพฒนาการสง ชนประถมศกษาปท 3 มผลตางการพฒนาต าสด เปรยบเทยบพฤตกรรมนกเรยนสปดาหท1 กบสปดาหท 4 ประเมน 5 ตวบงช สปดาหท 1 ตวชวดดานความเคารพระเบยบโรงเรยนและเคารพสทธผอนมคาสงสด ดานประหยดอดออมมคาต าสด สปดาหท 4 ตวชวดดานการเคารพกฎระเบยบของโรงเรยนและดานเคารพสทธผอนมคาสงสด ดานประหยดอดออมมคาต าสด ผลโดยรวมอยในเกณฑด แสดงวาการพฒนาความมวนยและความรบผดชอบของนกเรยน มการพฒนาการดขน 2. ผลการศกษาการด าเนนกจกรรมพฒนางานกจกรรมนกเรยน ดานการเสรมสรางวนยและความรบผดชอบ ทกกจกรรมทจด สภาพการปฏบตกจกรรมของครหลงวงจรท 1 เกณฑอยในระดบพอใช คอมการจดกจกรรมไมตอเนอง ขาดเอกสาร และแนวทางปฏบตทสงเสรมอยางตอเนอง ผปกครองทเปนผประเมนมความรเพมขน สวนผปกครองหลงการพฒนาวงจรท 1 เกณฑอยในระดบปรบปรง หลงการพฒนาวงจรท 2 ปรากฏวาสภาพการด าเนนงานของผปกครองเกณฑอยในระดบ มความร ความเขาใจ เอาใจใส แนะน าตกเตอนและปฏบตตนเปนแบบอยางทด

Page 55: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

44

ประทป กระจายพนธ (2538: บทคดยอ ) ไดศกษาผลของการใชตวแบบบคคลจรงและบทบาทสมมต เพอพฒนาความรบผดชอบของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ในโรงเรยนวจตราพทยา อ าเภอวารนช าราบ จงหวดอบลราชธาน ผลการวจยปรากฏวา นกเรยนทไดรบการทดลองโดยกลมทใชการเลนบทบาทสมมต กลมทใชตวแบบบคคลจรงและกลมควบคม มความรบผดชอบแตกตางกนอยางมนยส าคญทระดบ .05 และกลมทดลองทใชตวแบบบคคลจรงกบกลมควบคมมความรบผดชอบแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และกล มทดลองทใชการเลนบทบาทสมมตกบกลมทดลองทใชตวบคคลจรงมความรบผดชอบไมแตตางกนอยางมนยส าคญทางสถต ไพบลย ขาขนมะล (2548: บทคดยอ) ไดศกษา การพฒนาการด าเนนงานเสรมสรางวนยดานความรบผดชอบของนกเรยน โรงเรยนหนองตอวทยา อ าเภ อจตรพกตรพมาน จงหวด รอยเอด โดยใชกลยทธในการพฒนาไดแก 1. การประชมเชงปฏบตการ 2. การจดกจกรรมในลกษณะของโครงการ 3. การนเทศ 4. การคณะกรรมการเครอขายผปกครอง วเคราะหขอมลโดยใชเทคนคการตรวจสอบขอมลแบบสามเสา ปรากฏผลการศกษาคนควา ด งน 1. สภาพกอนการพฒนาพบวา นกเรยนมปญหาการไมรจกรกษาสขภาพอนามยของตนเอง ไมตงใจใฝหาความร ประพฤตตนไมเหมาะสม ปรบตวเขากบคนอนไมไดดนก ไมประหยด ท างานทไดรบมอบหมายไมส าเรจ ไมตรงตอเวลา ควบคมตนเองไมได พงตนเองไมได ไ มรบผดชอบในหนาทพลเมองทด ไมรบผดชอบตอครอบครว บดามารดา ไมรบผดชอบตอโรงเรยน คร – อาจารย ไมรบผดชอบตอเพอน 2. ผลจากการพฒนาวงรอบท 1 พบวานกเรยนมการพฒนาและมการเปลยนแปลงพฤตกรรมไปในทศทางทพงประสงคตามเปาหมายเปนทนาพอใจ 8 รายการ สวนทเหลอ 5 รายการ ยงตองพฒนาตอไป คอดานความตงใจเรยน หมนใฝหาความร ดานความประหยด ดานการพงตนเอง ดานความรบผดชอบตอหนาทพลเมองดและดานการรจกปรบตวเขากบผอน 3. ผลการพฒนาวง รอบท 2 พบวานกเรยนมการพฒนาพฤตกร รมไปตามเปาหมายไดในระดบทนาพอใจครบทง 13 รายการ สรปการศกษาคนควา ครสามารถจดกจกรรมการเรยนการสอนบรรลวตถประสงคทกรายวชา เพราะนกเรยนมคณลกษณะของบคคลทมความรบผดชอบตอตนเองและตอสงคมสวนรวม บรรยากาศภายในโรงเรยนมความสะอาดเรยบรอย ป ญหาตางๆทเคยพบไดรบการแกไข งายและสะดวกตอการดแล

Page 56: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

บทท 3 ขนตอนและวธการจดท าคมอ

คมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง มวธการสราง และตรวจสอบความเปนไปไดดงน

1. ศกษาแนวทางในการจดท าคมอ 2. วางแผนในการด าเนนการจดท าคมอ 3. ด าเนนการจดท าคมอและพฒนาคมอ 4. ตรวจสอบความเปนไปไดของคมอ 5. คมอ

ขนตอนในการจดท าคมอ ขนตอนท 1 ศกษาแนวทางในการจดท าคมอ 1.1 ศกษาจดประสงคของการจดท าคมอใหสอดคลองกบจดหมายของหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2544 1.2 ศกษาหลกการเขยนค มอจากหนงสอ เอกสารงานวจย และเอกสารทางวชาการหลายฉบบเพอใหการเขยนคมอเปนไปไดอยางมประสทธภาพ 1.3 ศกษาการจดท าคมอ จากหนวยงาน องคการ และบคคล เพอใหการจดท าคมอมความชดเจนถกตองเหมาะสม

ขนตอนท 2 วางแผนในการด าเนนการจดท าคมอ 2.1 เขยนโครงรางคมอดวยสวนประกอบตางๆ ดงน 2.1.1 ปก 2.1.2 ค าน า 2.1.3 สารบญ 2.1.4 ค าชแจงในการใชคมอ 1. ค าแนะน าในการใชคมอ 2. วตถประสงค 3. ประโยชนของคมอ 2.1.5 สาระนารส าหรบครผจดกจกรรม 1. แนวการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยน 2. ขอควรปฏบตระหวางการจดกจกรรมของคร

Page 57: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

46

3. ขอควรปฏบตระหวางการรวมกจกรรมของนกเรยน 4. การบนทกพฒนาการของผเรยน 5. พนฐานแนวคดเรองความรบผดชอบตอตนเอง ทง 3 ดาน ไดแก

5.1 ดานการงานทไดรบมอบหมาย 5.2 ดานในการกระท าของตนเอง 5.3 ดานการตรงตอเวลา

6. การประเมนผล 2.1.6 การจดกจกรรมพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเอง ชวงชนท 3

1. กจกรรมการพฒนาความรบผดชอบดานการงานทไดรบมอบหมาย

2. กจกรรมการพฒนาความรบผดชอบในการกระท าของตนเอง 3. กจกรรมการพฒนาความรบผดชอบดานการตรงตอเวลา

2.2 เสนอรายชอผเชยวชาญเพอพจารณาโครงรางคมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบต อตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตร ยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง จ านวน 5 คน

2.2.1 นายประจบ โพธปาน ผอ านวยการส านกงานเขตพนท การศกษาราชบร เขต 2

จงหวดราชบร 2.2.2 นายสงด เกตรตน ผอ านวยการโรงเรยนเตรยม อดมศกษาพฒนาการดอนคลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร

2.2.3 ผชวยศาสตราจารย ดร. วระ สภากจ อาจารยประจ าภาควชาบรหาร การศกษา มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ กรงเทพมหานคร

2.2.4 อาจารย ดร. ราชนย บญธมา ผอ านวยการส านกทดสอบทาง การศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ กรงเทพมหานคร

2.2.5 นางมณรตน โชตวฑฒากร ศกษานเทศก 7 เขตพนท การศกษาราชบรเขต 2 จงหวดราชบร

Page 58: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

47

ขนตอนท 3 ด าเนนการจดท าคมอและพฒนาคมอ

3.1 จดท าโครงรางคมอ การจดกจกรรมพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเอง เปน 3 ดาน คอ

1. ดานการงานทไดรบมอบหมาย 1.1. กจกรรมรวมรบผดชอบ

1.2. กจกรรมโรงเรยนสวยดวยมอเรา 1.3. กจกรรมผปกธงชย 1.4. กจกรรมพลงความอดทน 2. ดานความรบผดชอบในการกระท าของตนเอง

2.1. กจกรรมตนเปนทพงแหงตน 2.2. กจกรรมธนาคารความด 2.3. กจกรรมจะแนวแนแกไข 2.4. กจกรรมเสยชพอยาเสยสตย 2.5. กจกรรมผชนะตนเอง 2.6. กจกรรมวนยใชวาไมส าคญ 3. ดานการตรงตอเวลา

3.1. กจกรรมเวลามคณคา 3.2. กจกรรมตรงเวลาพาเทยว

3.2 น าโครงรางคมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง จากขอ 3.1 ไปใหผเชยวชาญพจารณาโครงรางคมอ จ านวน 5 คน รายชอผ เชยวชาญพจารณาโครงรางคมอ อยในภาคผนวก ก. 3.3 น าโครงรางคมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเ ตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง มาแกไขปรบปรงตามความคดเหนของผเชยวชาญขอ 3.2 3.4 ด าเนนการจดท าคมอฉบบสมบรณโดยไดรบความเหนชอบจากอาจารยทปรกษาสารนพนธ ขนตอนท 4 ตรวจสอบความเปนไปไดของคมอ 4.1 ตรวจสอบความเปนไปไดของคมอ การตรวจสอบความเปนไปไดของคมอของผเชยวชาญเปนการตรวจสอบวาคมอทไดจดท าขนมค วามเหนดวยในการน าไปใชเพยงใด ผศกษาจงไดน าคมอฉบบสมบรณไปให

Page 59: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

48

ผเชยวชาญต รวจสอบความเปนไปได โดย ตรวจสอบจากผเชยวชาญ 15 คน เพอขอความคดเหน และความสามารถในการน าคมอไปใชปฏบต

ทงนผศกษาไดเสนอรายชอผเชยวชาญเพอตรวจสอบความเปนไปไดของคมอโดยไดขอหนงสอราชการจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรว โรฒ เรยนเชญผเชยวชาญ จ านวน 15 คน ประกอบดวย ผบรหารสถานศกษาจ านวน 5 คน นกวชาการจ านวน 5 คน ครผปฏบตการสอนจ านวน 5 คน พจารณาตรวจสอบความเปนไปไดของคมอดงตอไปน

ผบรหารสถานศกษา

1. นายสงด เกตรตน ผอ านวยการโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ดอนคลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร

2. นายประทพย คนทด ผอ านวยการโรงเรยนโพหก “วงศสมบรณราษฎร อปถมภ”อ าเภอบางแพ จงหวดราชบร 3. นายจ ารส มากแกว ผอ านวยการโรงเรยนสายธรรมจนทร อ าเภอด าเนน

สะดวก จงหวดราชบร 4. นายสถาพร อภวงโสกล ผอ านวยการโรงเรยนประสาทรฐประชากจ

อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร 5. นายบญเลศ วงศยะรา ผอ านวยการโรงเรยนเนกขมวทยา

อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร

นกวชาการ 1. นางมณรตน โชตวฑฒากร ศกษานเทศก 7 เขตพนทการศกษาราชบร เขต 2 จงหวดราชบร 2. นายผอง เกอเมง หวหนางานกจการนกเรยนโรงเรยนสายธรรมจนทร อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร

3. นางยพารตน แสงศรสทธสารหวหนางานกจการนกเรยนโรงเรยนโพหก “วงศฃ สมบรณราษฎรอปถมภ” อ าเภอบางแพ

จงหวดราชบร 4. นางอารย บญจนทร หวหนางานกจการนกเรยนโรงเรยนเตรยม อดมศกษาพฒนาการดอนคลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร 5. นายจรพงษ ขนตยาภรณ หวหนางานกจการนกเรยนโรงเรยนเนกขมวทยา อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร

Page 60: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

49

ครผปฏบตการสอน 1. นายอดร จนทรมล ครผปฏบตงานโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ดอนคลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร 2. นางสาวสภา เทยงนอย ครผปฏบตงานโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ดอนคลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร 3. นางสาวนตยา แสงอากาศ ครผปฏบตงานโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ดอนคลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร 4. นางศราวด เอยมข า ครผปฏบตงานโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ดอนคลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร 5. นางพชรา แยมกาญจนวฒน ครผปฏบตงานโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ดอนคลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร 4.2 การตรวจสอบความเปนไปไดของคมอ เกณฑการตรวจสอบความเปนไปไดของคมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง ท าการตรวจสอบโดยใชแบบสอบถามความคดเหนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) จ านวน 10 ขอ ม 5 ระดบ คอ เหนดวยอยางยง /สามารถน าไปปฏบตไดมากทสด เห นดวย /สามารถน าไปปฏบตไดมาก ไมแนใจ/สามารถน าไปปฏบตไดปานกลาง ไมเหนดวย /สามารถน าไปปฏบตไดนอย และไมเหนดวย/น าไปปฏบตไดนอยทสด ใหคะแนนตามล าดบความส าคญตามเกณฑ ดงน เหนดวยอยางยง/สามารถน าไปปฏบตไดมากทสด เทากบ 5 คะแนน เหนดวย/สามารถน าไปปฏบตไดมาก เทากบ 4 คะแนน ไมแนใจ/สามารถน าไปปฏบตไดปานกลาง เทากบ 3 คะแนน ไมเหนดวย/สามารถน าไปปฏบตไดนอย เทากบ 2 คะแนน ไมเหนดวย/น าไปปฏบตไดนอยทสด เทากบ 1 คะแนน 4.3 สรปความคดเหนจากผเชยวชาญ น าขอมลจากการตรวจสอบความเปนไปไดของคมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตร ยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง ท าการสรปวเคราะหโดยใชคาเฉลย ( X ) แบงเปน 5 ระดบดงน

Page 61: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

50

คาเฉลย 4.50-5.00 แปลความหมายวา สามารถน าไปปฏบตไดมากทสด คาเฉลย 3.50-4.49 แปลความหมายวา สามารถน าไปปฏบตไดมาก คาเฉลย 2.50-3.49 แปลความหมายวา สามารถน าไปปฏบตไดปานกลาง คาเฉลย 1.50-2.49 แปลความหมายวา สามารถน าไปปฏบตไดนอย คาเฉลย 1.00-1.49 แปลความหมายวา น าไปปฏบตไดนอยทสด

4.4 ผลการตรวจสอบความเปนไปไดของการน าคมอไปใช จากการตรวจสอบความเปนไปไดของการน าคมอไปใชจากผเชยวชาญ 15 คน

น ามาสรปเปนผลการประเมน ดงตารางท 1 ตาราง 1 สรปผลการประเมนความคดเหนจากผเชยวชาญเกยวกบคมอการจดกจกรรม การพฒนา วนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยม อดมศกษาพฒนาการดอนคลง

ขอท รายการความคดเหนตอคณภาพของคมอ

ระดบความคดเหน

X S.D. แปลผล 1 สาระนารส าหรบครผจดกจกรรมเขาใจงาย 4.73 0.46 เหนดวยอยางยง/สามารถ

น าไป น าไปปฏบตไดจรง ปฏบตไดมากทสด 2 เนอหาสาระมความเหมาะสม ชดเจน 4.73 0.46 เหนดวยอยางยง/สามารถ

น าไป เขาใจงาย ปฏบตไดมากทสด 3 รปแบบของคมอมความเหมาะสม 4.67 0.49 เหนดวยอยางยง/สามารถน าไป ปฏบตไดมากทสด 4 รายละเอยดทก าหนดในคมอ 4.73 0.46 เหนดวยอยางยง/สามารถน าไปมความเปนไปไดในการปฏบต ปฏบตไดมากทสด 5 คมอมความสอดคลองและความเปนไปได 4.80 0.41 เหนดวยอยางยง/สามารถน าไปตามวตถประสงคของแตละกจกรรม ปฏบตไดมากทสด 6 การจดล าดบหรอขนตอนของกระบวนการ 4.73 0.46 เหนดวยอยางยง/สามารถน าไปจดกจกรรมมความเปนไปได ปฏบตไดมากทสด 7 กจกรรมการพฒนาความรบผดชอบดานการ 4.80 0.41 เหนดวยอยางยง/สามารถน าไปงานทไดรบมอบหมายมความเปนไปได ปฏบตไดมากทสด

Page 62: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

51

ตาราง 1 (ตอ)

ขอท รายการความคดเหนตอคณภาพของคมอ

ระดบความคดเหน

X S.D. แปลผล 8 กจกรรมการพฒนาความรบผดชอบในการ 4.73 0.46 เหนดวยอยางยง/สามารถน าไปกระท าของตนเองมความเปนไปได ปฏบตไดมากทสด 9 กจกรรมการพฒนาความรบผดชอบดานการ 4.67 0.49 เหนดวยอยางยง/สามารถน าไปตรงตอเวลามความเปนไปได ปฏบตไดมากทสด 10 แบบประเมนความคดเหนของนกเรยนทมตอ 4.80 0.41 เหนดวยอยางยง/สามารถน าไปการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดาน ปฏบตไดมากทสด ความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยน โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง สามารถน าไปใชได รวม 47.40 3.33 เหนดวยอยางยง/สามารถ น าไปปฏบตไดมากทสด

จากตาราง 1 แสดงวาการตรวจสอบความเปนไปไดของคมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง มระดบความคดเหนเปนไปไดของคมอ โดยภาพรวมอยใน ระดบเหนดวยอยางยง และสามารถน าไปปฏบตไดมาก มคาเฉลยเทากบ 47.40 และ เมอพจารณาเปนรายขอพบวาผเชยวชาญ มความคดเหนตอความเปนไปไดในระดบเหนดวยอยางยงและส ามารถน าไปปฏบตไดมากทสด ทงนผเชยวชาญไดใหขอเสนอแนะทเปนประโยชน ในการพฒนาคมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลงใหม ความสมบรณมากยงขน ไดแก วธการด าเนนกจกรรม ควรใหความส าคญกบ กระบวนการเนนผเรยนเปนส าคญ รปแบบของกจกรรมควรเรยง ล าดบหวขอความส าคญกอนหลง และควรมรายละเอยดของสอเปนตน

Page 63: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

52

ตาราง 2 แบบประเมนความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยน ดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง

****************************************************************************** ชอ-นามสกล.....................................................ชน............................ เลขท......................... ค าชแจง ใหนกเรยนท าเครองหมาย / ลงในชองวางทางขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยนมากทสด โดยพจารณาแตละขอดงน ระดบมาก หมายถง นกเรยนเหนดวยในระดบมาก ระดบปานกลาง หมายถง นกเรยนเหนดวยในระดบปานกลาง ระดบนอย หมายถง นกเรยนเหนดวยในระดบนอย

ขอท ขอความ ระดบความคดเหน

มาก ปานกลาง

นอย

1 หลงท ากจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเอง นกเรยนมความรความเขาใจในเรองการมวนยเพมขน

2 เนอหาในกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเอง สอดคลองกบการด าเนนชวตของนกเรยนในปจจบน

3 กจกรรมทใชในการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนมความนาสนใจ และมความหลากหลาย

4 กจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนเปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมในการแสดงความคดเหน

5 เวลาทใชในการจดกจกรรมมความเหมาะสม

6 นกเรยนสามารถน าความรทไดรบจากกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองไปใชประโยชนในชวตประจ าวนได

7 สอ อปกรณประกอบการจดกจกรรมมความเหมาะสม สอดคลองกบกจกรรม

Page 64: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

บทท 4 คมอการจดกจกรรมพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเอง

ของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง อดมการณสาคญของการจดศกษาค อ การจดใหมการศกษาตลอดชวต และการสรางสงคมไทยใหเปนสงคมแหงการเรยนร ทงนการ ศกษาทส รางเสรมคณภาพชวต และสงคม บรณาการอยางสมดลระหวางปญญาธรรม คณธรรมและวฒนธรรม เปนการศกษาตลอดชวตเพอใหคนไทยโดยมงสรางพนฐานทดในวยเดก ปลกฝงความเปนสมาชกทดของสงคม สามารถพงตนเอง และพงกนเองได (มาตรฐานการศกษาของแหง ชาต. 2547: 1) ซงสอดคลองกบพระราชดารสของสมเดจพระเทพรตนราชสดาสยามบรมราชกมาร (2533: 16) ทตรสวาการศกษาเปนปจจยหลกในการสรางและพฒนาความร ความคด ตลอดจนความประพฤต และคณงามความดของบคคล ใหบคคลสามารดารงตนอยในสงคมโลกอยางมนคง แ ละมความสงบสขรมเยน ทงนพระองคทรงเนนความสาคญของการศกษาตองสงใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาต และเตมศกยภาพ ทงนเนอหาสาระ และกจกรรมควรสอดคลองกบความสนใจ ความถนดของผเรยนโดยคานงถงความแตกตางระหวางบคคล ฝกทกษะกระบวนการคด การจ ดการเผชญสถานการณและการแกปญหา ซงครมบทบาทอยางมากในการจดกจกรรม เพอพฒนาใหผเรยนเกดทกษะทางดานวชาการ และการดาเนนชวต ซงเปนไปตามเจตนารมณของหล กสตรการศกษาขนพนฐาน พ .ศ. 2544 ทกาหนดใหมกจกรรมพฒนาผเรยนเปนสวนหนงของโคร งหลกสตร และเพอใหครททาหนาทปฏบตการสอนมความเขาใจในเนอหา ขนตอนการดาเนนการสอนอยางชดเจน ศกษาการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยน เพอเปนแนวทางใหครผปฏบตการสอนนาไปสอนใหนกเรยนเกดวน ยดานความรบผดชอบตอตนเอง เขาใจตนเองเขาใจผอนและ มสมพนธภาพอนดกบผอนตลอดจนสามารถทางานรวมกบผอนได และอยรวมกนในสงคมอยางมความสข

Page 65: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

54

คมอ การจดกจกรรมพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของ

นกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง

ของ

นายโกศล แยมกาญจนวฒน

Page 66: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

55

ค าน า ปจจบนค วามเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตร และเทคโนโลยไดเขามามบทบาทในการเปลยนแปลงการดาเนนวถชวตของบคล ซงส งผลกระทบตอสภาพรางกายและจตใจ ทาใหบคคลตองพยายามปรบ ตวเพ อจะไดดาเนนชวตอยางราบรน และสามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข นกเรยนในระดบชวงชนท 3 ซงเปนวยทเปลยนแปลงไปจากวยเดกทงทางดานรางกายและสงคม มความสบสนตนเอง เพราะเปนวยทกาวเขาสวยรนตอนตน ซงมสภาวะท กอใหเกดความเครยดทางอารมณ และอาจเปนสาเหตผลกดนใหแสดงพฤตกรรมไมพงประสงค อนนาไปสปญหาดานพฤตกรรม เชน การตดสารเสพตด การทะเลาะววาท เปนตน ทาใหเปนอสรรคตอการพฒนาสงคม และประเทศชาตเปนอยางยง หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2544 กาหนดใหจดการศกษาเพอพฒนาคนใหมความสมด ลโดยยดหลกผเรยนสาคญทสด ทกคนมความสามารถเรยนร และพฒนาเองได สงเสรมให นกเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาต และเตมศกยภาพ ใหความสาคญตอความรเกยวกบตนเอง และความสมพนธของตนเองกบสงคม ตลอดจนความร และการดาเนนชวตอยางมความสข โดยใหสถานศกษาจดกระบวนการเรยนทมงเนนการฝกทกษะกระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกตความรมาใชปองกน และแกไขปญหา ผศกษาเหนวาการจดการเรยนการสอน เพอพฒนาคนใหสมบรณจะ ตองรวมไปถงการพฒนาวนยนกเรยนดานความ รบผดชอบตอตนเองของนกเรยน จงไดจดทาคมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยน ขนในระดบชวงชนท 3 เพอใหครโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลงไดมคว ามความร ความ เขาใจ และสามารถใชเปนแนวทางในการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยน และหวงเปนอยางยงวา คมอนจะเปนประโยชนสาหรบครในการพฒนานกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลงใหม วนยดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนและสามาร ถอยรวมกบผอนในสงคมอยางมความสข

โกศล แยมกาญจนวฒน พฤษภาคม 2552

Page 67: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

56

สารบญ

หนา คาชแจงการใชคมอ.............................................................................................................. ......57 วตถประสงค............................................................................................................................. .57 ประโยชนของคมอ..................................................................................................................... 58 สาระนารสาหรบครผจดกจกรรม ...................................................................................................... .........59

กจกรรมการพฒนาความรบผดชอบดานการงานทไดรบมอบหมาย ชวงชนท 3 กจกรรมรวมรบผดชอบ.............................................................................................................. 65 กจกรรมโรงเรยนสวยดวยมอเรา................................................................................................. 68 กจกรรมผปกธงชย..................................................................................................................... 71 กจกรรมพลงความอดทน............................................................................................................ 76 กจกรรมการพฒนาความรบผดชอบในการกระท าของตนเอง ชวงชนท 3 กจกรรมตนเปนทพงแหงตน................................................................. ......................................82 กจกรรมธนาคารความด............................................................................................................. 85 กจกรรมจะแนวแนแกไข............................................................... ..............................................89 กจกรรมเสยชพอยาเสยสตย....................................................................................................... 90 กจกรรมผชนะตนเอง........................................................ .........................................................94 กจกรรมวนยใชวาไมสาคญ......................................................................................................101 กจกรรมการพฒนาความรบผดชอบดานการตรงตอเวลา ชวงชนท 3 กจกรรมเวลามคณคา...................................................................................... .........................108 กจกรรมตรงเวลาพาเทยว...................................................................................................... ...111

Page 68: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

57

ค าชแจงในการใชคมอ ค าแนะน าการใชคมอ เพอใหคมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง มประสทธภาพผมหนาทเกยวของกบการจดกจกรรมการเรยนการสอนของโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง จงควรปฏบตดงน

1. ศกษาทาความเขาใจข นตอนในการทากจกรรมอยางละเอยด โดยครสามารถดดแปลง

ขนตอนกจกรรมใหเหมาะสมกบระยะเวลาทกาหนดในการจดกจกรรมทงนใหคานงถงวตถประสงค

ของแตละแผนกจกรรมเปนสาคญ

2. แผนการจดกจกรรมทกาหนดไวเปนเพยงกรอบกจกรรมเบองตน ครควรพจารณากจกรรม

ใหเหมาะสมกบวย และศกยภาพของนกเรยน

3. ครสามารถดดแปลงเนอหา และวธการจดกจกรรมใหเหมาะสมกบสงแวดลอมทนกเรยน

คนเคย สามารถประยกตใชสออปกรณอยางอนทหางาย ควรคานงถ งสาระสาคญและวตถประสงค

ของแตละแผนกจกรรม

4. สออปกรณในคมอ เปนเพยงตวอยางเพอประกอบการเขาใจและชดเจนในกจกรรม

สาหรบการนาไปใชจรงนนในบางกจกรรมครผสอนตองหาอปกรณสอ ทเหมาะสมเพมเตม

5. กจกรรมมความยดหยนในการจดลาดบ ครสามารถนากจกรรมใดในดานใดมาจดกอนหลง

อยางไรกได แตควรจดกจกรรมทกดาน

6. ควรประเมนผลความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดกจกรรม หลงจากการจดกจกรรมใน

แตละดานเสรจสนเพอทราบผลสาเรจของการจดกจกรรมแตละดาน และจะไดนามาพฒนาในการจด

กจกรรมในครงตอไป

วตถประสงค คมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง มวตถประสงคเพอใหครเหนเปนแนวทางในการนาไปจดกจกรรมพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรย มอดมศกษาพฒนาการดอนคลง เพอใหนกเรยนมวนยดานความรบผดชอบตอตนเอง และอยในสงคมไดอยางมความสข

Page 69: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

58

ประโยชนของคมอ ในการจดทาคมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองขอนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง มประโยชนดงน

1. ประโยชนตอครในการจดกจกรรมพฒนาผเรยนตามหลกสตรการศกษาขนพนฐานพ .ศ.

ของโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง

2. เปนแนวทางในการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเอง

ของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง

ดงนนคมอนจะเปนประโยชนตอครในการนาไปเปนแนวทางในการพฒนานกเรยนไดเรยนร

ดานความรบผดชอบตอตนเอง และนกเรยนมคว ามรบผดชอบตอตนเองสงในทกดาน สามารถอย

รวมสงคมกบผอนไดอยางมความสข

Page 70: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

59

สาระนารส าหรบครผจดกจกรรม

1. แนวทางการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของ

นกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง

จากการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนควร

จะเรมจากการรจากตนเอง และตามดวยทกษะอนๆ วธ การจดกจกรรมควรตงอยบนพนฐานของ

การเรยนรแบบมสวนรวมมากกวา การบรรยาย นกเรยนจะตองเปนผสรางความรดวยตนเอง

กระบวนการสรางความรดวยตนเอง จะตองอาศยประสบการณเดมของผเรยน เชอมโยงไปสการ

เรยนรใหมๆ การมปฏสมพนธระหวางนกเรย นดวยกนและระหวางนกเรยนกบครผดาเนนกจกรรม

ทาใหเกดการขยายตวของความร ประสบการณททกคนมอยออกไปอยางกวางขวาง โดยอาศยการ

แสดงออกภายนอกไดแก การพดการเขยนเปน เครองมอแลกเปลยนวเคราะหและสงเคราะห

ความรและประสบการณ

นอกจากน การจดกจกรรมจะเนนนกเรยนเปนศนยกลางใหนาศกยภาพทมอยในตวเองมา

ใชใหมากทสดดวยการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนใหนกเรยนทก

คนเพอใหรจก เขาใจและใชศกยภาพของตนกจกรรมจะเปดโอกาสใหนกเรยนไดดงประสบการณ

ของตนมาแ ลกเปลยนเรยนรซงกนและกน ทางานรวมกนแสดงความคดเหนรวมกน ใหสารวจ

ทางเลอกปฏบตอยางเสร พจารณาผลจากทางเลอก ตดสนใจเลอกโดยเสร มความสข ความ

ภาคภมใจในสงทตนไดเลอก เตมใจยดมนในสงเลอกอยางเปดเผย ปฏบตตามสงทเลอกโดยแส ดง

พฤตกรรมหรอการกระทาตามสงทเลอก

2. ขอปฏบตระหวางการจดกจกรรมของคร

1. เปดโอกาสใหผเรยนแสดงความคดเหนกอนแลวจงแสดงความคดเหนตาม หรอแสดง

ความคดเหนในกรณทไมเหนดวย พรอมเหตผลประกอบ

2. ไมดวนตดสนคาตอบหรอ เจตคตของผเรยนวาถกหรอผด แตจะพยายามใหผเรยน

แสดงความคดเหนดวยเหตผลของเขา

3. ใชอารมณขนหรอแสดงทาทดวยการยมแยม แจมใสเปนมตรทงคาพด นาเสยงและ

ทาทาง

4. สงเกต และบนทกการสงเกตเกยวกบพฤตกรรมของผเรยนในกล ม ขณะทจด

กจกรรมทง พฤตกรรมทแสดงออก และความรสก

Page 71: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

60

5. ฟงและสะทอนความรสก และเรองราวของคาตอบของผเรยนแตละคน

6. ใชคาพดกระตนใหผเรยนไดคด เพอแกปญหาและหาคาตอบดวยตนเองอยางม

เหตผล และประเมนความรสกดวย

7. กลาวแสดงความรสกชนชมพรอมทงเหตผล เมอผเรยนกระทาพฤตกรรมทพง

ประสงคหรอตอบคาถามไดถกตอง

8. เปดโอกาสใหผเรยนไดทางานกลมรวมกน เนนบรรยากาศทเปนประชาธปไตย

และใหแสดงความคดเหนดวยการใชเหตผล

9. สะทอนคานยมของผเรยนจากคาตอบทเปนเหตผลของผเรยน

10. ถาผเรยนคนหาคาตอบไมไดหรอแกปญหาบางอยางไมได ครอาจยกตวอยาง

คาตอบของตนนาทางได

11. เตรยมอปกรณ ศกษาเนอหา วธการดาเนนกจกรรมทกครงกอนจดกจกรรม

12. ใหนกเรยนทกคนไดทราบขอควรปฏบตในการรวมกจกรรม

3. ขอควรปฏบตระหวางการรวมกจกรรมของนกเรยน

1. นกเรยนทกคนควรมสวนรวมในการแสดงความคดเหน

2. นกเรยนพดไดครงละ 1 คน

3. ขณะทเพอนแสดงความคดเหน ถาผเรยนจะแสดงความคดเหนในทางตรงกนขาม

ตองใหเพอนแสดงความคดเหนเสรจเสยกอน

4. นกเรยนไมใชคาพดดถกซงกนและกน รจกแสดงความชนชมซงกนและกน

5. นกเรยนไมใชคาพดดถกตนเอง และรจกแสดงความรสกชนชมตนเอง

6. นกเรยนไมพดสอดแทรกขดจงหวะ ขณะทเพอนพด หรอแสดงความคดเหนยงไม

เสรจ

7. นกเรยนไมวพากษวจารณคาตอบของเพอนในเชงลบ

8. นกเรยนไดแสดงออกดวยความจรงใจ

4. การบนทกการเรยนรของนกเรยน

ในการจดกจกรรมสาหรบนกเรยน ครควรใหนกเรยนจดทา “แบบบนทกพฒนาการของ

นกเรยน” ทงนเพอชวยใหนกเรยนรจกและเขาใจตนเองมากยงขน ทงจะชวยใหคร ผปกครอง และ

ผทเกยวของมขอมลเกยวกบนกเรยนดานความค ด ความรสก เจตคต ความถนด ความสนใจ

Page 72: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

61

ความสามารถ ลกษณะเดนและอน ๆ ซงจะเปนประโยชนในการใหคาปรกษาชวยเหลอและพฒนา

นกเรยน แบบบนทกพฒนาการของผเรยนนไดรวบรวมมาจาก “ใบงาน” ของแตละกจกรรมและม

สวนสรปในภาพรวมของนกเรยน ซงครเปนผ วเคราะหลงความคดเหน รวมทงตดตามผล โดยคร

อาจทาการสมภาษณนกเรยน ครผสอน เพอน ผปกครองหรอสงเกตนกเรยนในสถานการณตาง ๆ

เพอใหความชวยเหลอและพฒนาการนกเรยนอยางตอเนอง แลวสรปจดเดนหรอศกยภาพดาน

ตาง ๆ ของนกเรยน ซงชวยใหนกเรยนเกดการพฒนาอยางตอเนอง

5. พนฐานแนวคดดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนทง 3 ดาน

1. ความรบผดชอบดานการงานทไดรบมอบหมา ย เปนการฝกฝนใหนกเรยนสามารถทางานทไดรบมอบหมายจากคร หรอ ผอน ใหสาเรจตามเงอนไขขอตกลง

2. ความรบผดชอบในดานการกระทาของตนเอง เปนการฝกฝนใหนกเรยนสามารถรจกใชเหตผลในการตดสนใจ มความคดไตรตรอง รอบคอบกอนลงมอกระทาการใดๆ 3. ความรบผดชอบดานการตรงตอเวลา เปนการฝกฝนใหนกเรยนเปนผปฏบตตนทตรงตอเวลามาโรงเรยนกอนเวลา 07.30 น. และกลบบานเวลา 16.00 น. ในวนทเปดทาการเรยน ไมหนเรยน รกษาเวลาทนดหมาย เขารวมกจกรรมทโรงเรยนกาหนดตามขอตกลงทกาหนดไว 6. การประเมนผล

ครผจดกจกรรมควรมการประเมนผลการจด กจกรรมตามจดประสงคของกจกรรม ซงคร

สามารถประเมน ผลไดจากการส งเกต การตอบคาถาม การแสดงออกทงทางการกระทา คาพด

สหนา ทาทางนาเสยง อารมณและความรสก

Page 73: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

62

กจกรรมการพฒนาความรบผดชอบ ดานการงานทไดรบมอบหมาย

ชวงชนท 3

กจกรรม รวมรบผดชอบ กจกรรม โรงเรยนสวยดวยมอเรา กจกรรม ผปกธงชย กจกรรม พลงความอดทน

Page 74: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

63

ทฤษฎและหลกการในการพฒนาความรบผดชอบดานการงานทไดรบมอบหมาย ทฤษฎทใชในการพฒนา

กจกรรมการพฒนาความรบผดชอบดานการงานทไดรบมอบหมาย เปนกจกรรมทฝกฝน ใหนกเรยนสามารถทางานทไดรบมอบหมายจากคร หรอ ผอน ใหสาเรจตามเงอนไขขอตกลง มความรบผดชอบ มความอดทนและมความเปนผนา การเกดวนยในตนเองของบคคลนน นกจตวทยาทงหลายเชอวาจะตองมพนฐานมาตงแตระยะแรกจนกระทงเตบโตขนมา สงสาคญ คอ ความสมพนธระหวางทารกกบบดามารดา หรอผเลยงดอนจะเปนทางนาไปสความสามารถในการใหรางวลตนเอง หรอความสามารถควบคมตนเองเมอโตขน ดวงเดอน พนธมนาวน . (กรมวชาการ .2542 : 29 – 32 ; อางองจาก ดวงเดอน พนธมนาวน. 2527) ไดอธบายถงทฤษฎกา รเกดวนยในตนเอง โดยยดแนวทฤษฎทสาคญ 2 ทฤษฎ คอ ทฤษฎของ เมาเรอร (Mowrer) ซงวาดวยการกาเนนของการควบคมตนเองหรอความมวนยในตนเอง และทฤษฎของ เพค และ ฮาวกเฮอรส (Peck and Havighurst) ซงวาดวยพฒนาการของแรงจงใจทางจรยธรรม หรอความมวนยในตนเอง โดยยดการควบคมของอโกและซปเปอรอโก เปนหลก ซงมหลกการสาคญดงตอไปน

ทฤษฎการเกดวนยในตนเองของทฤษฎของเมาเรอร (Mowrer) การเกดวนยในตนเองของบคคลนน นกจตวทยาทงหลายเชอวาจะตองมพนฐานมาตงแต

ระยะแรกจนกระทงเตบโตข นมา สงสาคญ คอ ความสมพนธระหวางทารกกบบดามารดา หรอผเลยงดอนจะเปนทางนาไปสความสามารถในการใหรางวลตนเอง หรอความสามารถควบคมตนเองเมอโตขนซง Mowrer ไดอธบายวา ทารก หรอเดกจะตองเรยนรจากผทเลยงดตนเองมา โดยการเรยนรนจะเกดในสภาพอนเหมาะสมเทานน การเรยนรของเดกทารกหรอเดก จะเกดขนหลายระดบและมขนตอนดงตอไปน 1. บคคลทสาคญตอการเรยนรของทารกหรอเดก คอ บดามารดา หรอผเลยงด การททารกไดรบการบาบดความตองการกจะรสกสบายใจ และมความสข และจะตดอยในสานกของทารกไปจนเตบโตขน 2. ความรกและความผกพนของเดกนาไปสการปฏบตตามคาอบรมสงสอน หรอการเลยนแบบผทตนรกและพอใจ กลาวคอ จากความรกและความพอใจของเดกทมตอบดา มารดา หรอผเลยงด จงทาใหบดามารดา หรอผเลยงดมการอบ รมสงสอนเดก หรอมการกระทาหรอพดจาอยางไร เดกจะเกดการทาตามหรอเลยนแบบคาพด ซงการเลยนแบบผเลยงดตนของเดกจะทาทงทางทดและไมดเทากน ตราบเทาทลกษณะนนเปนลกษณะของผทตนรกและพอใจ ดงนนจากทฤษฎของเมาเรอร การเกดวนยในตนเองจ นเปนผทบรรลวฒภาวะทางจตนน จะตองเรมตนจากการเ ลยงดในวยทารกอยางมความสข ความอบอนและผานการอบรม สงสอน หรอการเลยนแบบทดงามจากผทเลยงดตนเอง จงจะพฒนามาเปนลกษณะทเดนชดในจตสานกของบคคลนนและกลายเปนพฤตกรรมทถกตองมเหตผลของบคคลนน

Page 75: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

64

จากทกลาวมาสามารถสรปวา การวางรากฐานการมวนยในตนเองตองเรมทวยเดก การอบรมเลยงดมผลตอ การมวนยในตนเองของเดก นอกจากนแลว การจดกจกรรมในโรงเรยน การสอนของครกมสวนสงเสรมใหนกเรยนมวนย เชนกน สวนการจดวาใคร มวฒภาวะจตใจมากนอยเพยงใด อาจเรมไดในวยรนตอนปลาย หรอวยผใหญตอนตน แตกไมไดหมายความวา บคคลจะมความดมากกวาเมอตอนวยเดกเสมอไป หลกการทใชในการพฒนา หลกการทใชในการพฒนากจกรรมดานความรบผดชอบดานการงานทไดรบมอบหมายโดยใชแนวคดในการสรางวนยจากสานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต (2540: 21) คอ 1. การทาใหเกดพฤตกรรมเคยชน โดยใหบคคลรเพมและปฏบตพฤตกรรมทด เพอเปนพนฐานและปฏบตตอเนองจนเกดเปนพฤตกรรมเคยชนทด 2. การใชองครวม เปน ความสมพนธระหวางจตใจ พฤตกรรมและสตปญญา ซงเปนหลกการทางการศกษา และหลกการพฒนาจรยธรรม คอ มความเขาใจในความสาคญของสงทจะกระทา มความพอใจ และยอมรบในสงทจะกระทา ยอมทาไปสความพรอมในการกระทา 3. การใชแรงหนนสภาพจต เปนการตง ความมงมนหรออดมการณและพยายามปฏบตตามเปาหมายทอาจมงมนไวซงอาจทาใหเกดการเปรยบเทยบแมความภาคภมใจในผลการปฏบตหากใชมากเกนไป จะกลายเปนดถกดหมนผอน อนเกดจากการเปรยบเทยบและพงพากาลงใจจากภายนอก

Page 76: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

65

กจกรรม รวมรบผดชอบ

1. ชอกจกรรม รวมรบผดชอบ 2. วตถประสงค เพอสงเสรมคณธรรมดานความรบผดชอบใหแกนกเรยน 3. แนวความคด ความรบผดชอบเปนการปฏบตงานตามหนาททไดรบมอบหมาย หรอการรวมกบผอนปฏบตหนาท การใหความรวมมอ และเปนนาหนงใจเดยวกน ทาใหการปฏบตหนาทหรอการงานทไดรบมอบหมายสาเรจโดยพรอมเพรยงกน และถอประโยชนรวมกนเปนทตง 4. สอทใช 4.1 ภาพประกอบ จานวน 3 ภาพ 4.2 กระดาษเปลา สาหรบแจกใหกลมๆ ละ 2 แผน 5. ขนตอนกจกรรม 5.1 ขนนา นาเขาสกจกรรมโดยใชหลกการเขารวม เปนการเปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมในการออกหรอวางระเบยบวนยดวยเพราะจะชวยใหนกเรยนมความเตมใจทจะปฏบตตามการเขารวมของนกเรยนจะมากนอยขนอยกบวฒภาวะของนกเรยน ตามลาดบดงนคอ 1. สนทนากบนกเรยนเกยวกบปญหาของการปฏบตงานในชวตประจาวนวามปญหาอะไรบาง 2. สรปปญหาทพบวามอะไรบาง 3. รวมกนรองเพลงเกยวกบความรบผดชอบ 1 เพลง 5.2 ขนกจกรรม 1. แบงกลมโดยใหนกเรยนจบฉลากส กลมละ 3-5 คน 2. ใหนกเรยนชวยกนคดวา “อะไรคอผลดทเกดจากการมความรบผดชอบ” และ “อะไรคอผลเสยทเกดจากการขาดความรบผดชอบ” 3. ตวแทนแตละกลมออกมานาเสนอผลการอภปราย 4. รวมกนวาดภาพการมความรบผดชอบ และการขาดความรบผดชอบ ประกอบผลการอภปรายของนกเรยน 5.3 ขนสรป 1. ใหนกเรยนชวยกนสรป การคาดคะเนผลทอาจเกดจากการมความรบผดชอบ และการขาดความรบผดชอบ 2. นกเรยนรวมกนทาสมดเลมเลก โดยการวาดภาพประกอบการมความรบผดชอบ และการขาดความรบผดชอบ

Page 77: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

66

6. ประเมนผล 6.1 การสงเกต 1. การปฏบตกจกรรมกลม 2. การอภปราย

Page 78: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

67

ใบกจกรรม เรอง รวมรบผดชอบ

1. ใหนกเรยนชวยกนคดวา “อะไรคอ ผลด ทเกดจากการมความรบผดชอบ” ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. ใหนกเรยนชวยกนคดวา “อะไรคอ ผลเสย ทเกดจากการขาดความรบผดชอบ” ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Page 79: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

68

กจกรรม โรงเรยนสวยดวยมอเรา

1. ชอกจกรรม โรงเรยนสวยดวยมอเรา 2. วตถประสงค เพอสงเสรมใหนกเรยนเปนผมความรบผดชอบในการงานทไดรบมอบหมายและเกดความภาคภมใจในผลการปฏบตงานของตนเองและสามารถนาไปเปนแบบอยางใชในชวตประจาวน 3. แนวความคด สภาพแวดลอมทอยรอบตวเรามทงสงทสาเรจสมบรณสวยงานนาชนชมและสภาพทรกทบ เกะกะ สกปรก ไมสวยงาม ไมถกใจ จะใหใครผใดผหนงเปนผรบผดชอบคงตองใชเวลานาน ดงนนเราทกคนตองชวยกนดแล ลงมอทา มสวนรวมรบผดชอบ ทกสงทกอยางกจะสาเรจสมบรณสวยงามตามความตองการ 4. สอทใช

4.1 เพลง“โรงเรยนของเรานาอย” 4.2 รปภาพสถานททมความรมรนสวยงาม

5. ขนตอนกจกรรม 5.1 ขนนา

นาเขาสกจกรรมโดยใชหลกการเขารวม เปนการเปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมในการออกหรอวางระเบยบวนยดวยเพราะจะชวยใหนกเรยนมความเตมใจทจะปฏบตตามการเขารวมของนกเรยนจะมากนอยขนอยกบวฒภาวะของนกเรยน ตามลาดบดงนคอ

1. รองเพลง “โรงเรยนของเรานาอย” 2. สนทนาเนอหาในเพลง

5.2 ขนกจกรรม 1. นารปภาพสถานททมความรมรนสวยงามมาใหนกเรยนไดด 2. ใหนกเรยนรวมกนอภปรายจากรปภาพ 3. สนทนากบนกเรยนเกยวกบ รปภาพทนกเรยนไดเหน 4. นารปภาพสภาพอาคารเรยนและสถานทโดยทวไปของโรงเรยนมาใหนกเรยนด

เพอพจารณา 5. นกเรยนรวมกนอภปรายถงสงทควรพฒนาในโรงเรยนจากรปภาพทไดเหนและ

จดบนทกจดทตองพฒนาไว 6. นกเรยนประชมแบงกลมรวมรบผดชอบตามจดตาง ๆ ทตองพฒนา และตง

คณะกรรมการตรวจสอบการปฏบตงานของแตละกลม 7. นกเรยนรวมกนกาหนดขอตกลงในการพฒนาโรงเรยนพรอมทงทาแบบบนทก

การปฏบตงานของกลม

Page 80: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

69

5.3 ขนสรป 1. ครและนกเรยนรวมกนสรปกจกรรมการพฒนาโรงเรยน

6. ประเมนผล 1. การปฏบตกจกรรมกลม 2. การอภปราย

Page 81: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

70

ใบกจกรรม โรงเรยนสวยดวยมอเรา

1. ใหนกเรยนชวยกนคดวา “สภาพอาคาร สถานท ของโรงเรยนจดใดไมมความเหมาะสม” ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. ใหนกเรยนชวยกนคดวา “สงใดทนกเรยนตองการพฒนาใหโรงเรยนมความรมรนสวยงาม ” ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Page 82: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

71

กจกรรม ผปกธงชย

1. ชอกจกรรม ผปกธงชย 2. วตถประสงค เพอสงเสรมความเปนผนาใหแกนกเรยน 3. แนวความคด ความเปนผนา (Leader role) เปนหนาททบคคลจะตองทาหนาทแนะนา สงการ สรางเสรมแรงจงใจ และสรางเงอนไขตางๆ ทจะทาใหทกคนตงใจทางานใหบรรลผลสาเรจไดตามตองการ 4. สอทใช 4.1 กระดาษเปลา 4.2 เกมลมเพลมพด 4.3 เพลง ผนา 4.4 เครองหมายสาหรบการธดงคศกษา 5. ขนตอนกจกรรม 5.1 ขนนา นาเขาสกจกรรมโดยใชหลกประโยชน โดยจะตองคานงถงประโยชนของนกเรยนสวนใหญมงประโยชนใหนกเรยนแตละคนไดเปนบคคลทมคณภาพเปนประโยชนตอสงคมสวนรวม ตามลาดบดงนคอ 1. นกเรยนรวมรองเพลง ผนา 2. สนทนากบนกเรยนเกยวกบเนอเพลง 3. สนทนากบนกเรยนวา นกเรยนมหลกเกณฑอยางไรในการเลอกหวหนาหอง 4. นกเรยนรวมกนอภปรายความคดเหนเรองการเปนผนา 5.2 ขนกจกรรม 1. แบงกลมโดยใหนกเรยนเลนเกม ลมเพลมพด กลมละ 3-5 คน 2. ใหนกเรยนชวยกนคดวา “อะไรคอผลดทเกดจากความเปนผนา” และ “อะไรคอผลเสยทเกดจากการไมมความเปนผนา” 3. ใหนกเรยนรวมกนกาหนดขอตกลงในการปฏบตกจกรรมธดงคศกษา โดยใหนกเรยนออกหาเครองหมายตางๆ ทครทาซอนไว (เหมอนการแขงขนแรลล หาเครองหมาย) 4. กลมใดหาเครองหมายไดครบ และทาตามขอตกลงทไดกาหนดไวรวมกนไดกอน เปนผชนะ 5. นกเรยนสงตวแทนออกมาอภปรายวธการธดงคศกษา วธการหาเครองหมายตางๆ ทครซอนไว

Page 83: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

72

6. นกเรยนเปรยบเทยบและอภปรายการปฏบตงานโดยการมผนาและการขาดผนา 5.3 ขนสรป 1. ใหนกเรยนชวยกนสรป การคาดคะเนผลทอาจเกดจากการเปนผนา 2. นกเรยนกาหนดขอตกลงเบองตนในการสงเสรมความเปนผนา 6. ประเมนผล 6.1 การสงเกต 1. การปฏบตกจกรรมกลม 2. การอภปราย 6.2 การทาแบบทดสอบท 1

Page 84: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

73

แบบทดสอบระหวางการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง

(ฉบบท 1) คาชแจง 1. แบบวดฉบบนมทงหมด 10 ขอ ใชเวลาทา 15 นาท 2. แบบวดฉบบนเปนสถานการณเรองราวทวๆ ไป ใหนกเรยนอานแลวพจารณาวาถานกเรยนเปนบคคลในสถานการณนน นกเรยนจะทาอยางไรโดยเลอกจากคาตอบทกาหนดให ซงคาตอบแตละขอไมมขอถก-ขอผด นกเรยนเลอกไดอยางสบายใจ เพราะไมมผลใดๆ ตอการเรยนของนกเรยน โดยใหนกเรยนเลอกตามความรสกของตนเองและตอบดวยความจรงมากทสด 3. ในแตละขอม 3 ตวเลอก ใหนกเรยนเลอกเพยงคาตอบเดยว จากตวเลอก ก, ข หรอ ค แลวทาเครองหมาย ใหตรงกบตวเลอกทนกเรยนเลอกตอบในกระดาษคาตอบ 4. หามขดเขยนขอความใดๆ ลงในแบบวดฉบบน ตวอยาง (0). เวลาทนกเรยนออกไปพดหนาชน นกเรยนมความรสกอยางไร ? ก. ตนเตน ขาสน ข. มความมนใจวาพดได ค. พดไดแตไมคอยกลามากนก กระดาษคาตอบ

ขอ ตวเลอก ก ข ค

1 2

Page 85: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

74

1. ถานกเรยนทะเลาะกนกบเพอรวมหองอยางรนแรง นกเรยนจะทาอยางไร ก. ตอบโตเมอเพอนแสดงอารมณใสเรา ข. นาเรองบอกผปกครองใหชวยไกลเกลย ค. พดกบเพอนดวยเหตผลแหงความขดแยง 2. ถานกเรยนเปนตวเกงของโรงเรยนในการเปนนกเรยนดเดนประจาป แตผลการคดเลอกปรากฏวาเพอนของนกเรยนไดรบเลอกแทน นกเรยนจะทาอยางไร ก. ปรบปรงตนเองใหดขน ข. รสกอยากไดรบคดเลอกเหมอนเพอน ค. ดในกบเพอและตนเองตองพยายามมากขน 3. ถานกเรยนไมเปนทยอมรบของเพอนในกลมทางาน ทาใหนกเรยนรสกหงดหงด นกเรยนจะทาอยางไร ก. พยายามหาสาเหตแลวปรบปรงตนเอง ข. ถามคนอนถงสาเหตทเพอไมยอมรบ ค. ปลอยใหเวลาผานไปเพอนคงพดกบเราเอง 4. ถานกเรยนถกเพอเยาะเยย เพราะวงเขาเสนชยเปนคนสดทายในกฬาสของโรงเรยนนกเรยนจะรสกอยางไร ก. หงดหงดเพอทไมมนาใจเปนนกกฬา ข. ผดหวงทวงเขาเสนชยเปนคนสดทาย ค. พอใจในการวงเพราะไดพยายามวงเตมทแลว 5. สชาดาไดรบเลอกใหเปนผถอปายโรงเรยนในงานกฬาโรงเรยน ขณะทเดนเธอไดยนเพอพดวา “ไมสวยเลย มาถอปายไดอยางไร” สชาดารสกโกรธและไมอยากจะถอปาย ถานกเรยนเปนสชาดาจะทาอยางไร ก. ถอปายตอไป เพราะเกรงจะอายเพอน ข. ถอปายตอไป เพราะไดรบมอบหมาย ค. ถอปายตอไป เพราะมคนรอบขางกาลงด

Page 86: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

75

6. ถานกเรยนถกเพอเยาะเยยวาเกรดในเทอมนคงจะสเขาไมได ทาใหรสกเจบใจ นกเรยนจะทาอยางไร ก. เถยงกบเพอนวาทาไมจะสไมได ข. รอดทาทตอไปวาจะพดอะไรอก ค. เกบเอาคาพดของเพอมาเปนพลงในการเตรยมสอบ 7. ถานกเรยนเปนคนผวคลาถกเพอลอวา “ตวดาเปนตอตะโก” ทาใหรสกอบอาย นกเรยนจะทาอยางไร ก. ไมเขากลมกบเพอนทลอ ข. ตอวาเพอทนทวาไมมมารยาท ค. ขมใจตนเองและคยกบเพอตามปกตเพราะเปนความจรง 8. ถานกเรยนถกเพอนตลกวอลเลยบอลถกหนา และเพอนไมยอมขอโทษทาใหรสกโกรธ นกเรยนจะทาอยางไร ก. คดวาเพอนคงไมตงใจ ข. เขาไปตอวาเพอนทไมยอมขอโทษ ค. ถามโอกาสจะแกลงตลกวอลเลยบอลโดนเพอนบาง 9. ขณะมนสซออาหารมเพอนเดนมาชน ทาใหอาหารหกใสเสอจนมนสไมพอใจ นกเรยนชอบการโตตอบของมนสในขอใด ก. ตอวาเพอนทเดนไมระวง ข. บอกใหเพอเอาเสอไปทาความสะอาด ค. บอกเพอนวาไมเปนไรคดวาเพอคงไมตงใจ 10. ถานกเรยนไมสามารถยงลกจดโทษของกฬาบาสเกตบอลเขาหวงประต ในระหวางการซอมกอนการแขงขนทาใหรสกหงดหงด นกเรยนจะทาอยางไร ก. หยดชวคราว ข. ซอมโดยขาดความมนใจ ค. ทาสมาธแลวกลบไปซอมใหม

Page 87: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

76

กจกรรม พลงความอดทน

1. ชอกจกรรม พลงความอดทน 2. วตถประสงค เพอสงเสรมความอดทนใหแกนกเรยน 3. แนวความคด ความอดทนเปนลกษณะการยอมรบสภาพความลาบาก ซงมาจากคา วา ขนต คนทมความอดทนจะสามารถทาการงานทกอยางโดยไมยอทอ เมอคนเราม ความอดทนแลว ตอไปกสามารถฝกใหจตใจเกดการอดกลนได 4. สอทใช 4.1 เกมชกคะเยอ 4.2 รปภาพ 4.3 ฉลากสตาง ๆ 5. ขนตอนกจกรรม

5.1 ขนนา นาเขาสกจกรรมโดยใชเหตผลทถกตองตามสถานการณ นกเรยนแตละคนมความแตกตาง

กนและมพฒนาการทางรางกายและอารมณแตกตางกน ขนอยกบเวลาและสถานการณ กอนทจะใชวนยกบนกเรยน ครตองพจารณาวานกเรยนกาลงเหนอย ปวย หว กาลงไมสบายใจหรอไม ครตองพยายามเขาใจ และใหโอกาสนกเรยนปรบตว ใหเขากบสถานการณ อยางถกตองตามกาลเทศะ ครนาเขาสกจกรรมโดย

1. แบงนกเรยนออกเปน 2 กลมเทา ๆ กน 2. ใหนกเรยนเลนเกมชกคะเยอ

5.2 ขนกจกรรม 1. นารปนกกฬายกนาหนกมาใหนกเรยนด (หรอนกกฬาอน ๆ ตามความ

เหมาะสม) 2. แบงนกเรยนออกเปนกลม ๆ ละเทา ๆ กน โดยแบงตามใชฉลากส 3. สนทนากบนกเรยนถงความสามารถของนกกฬาวาตองปฏบตตนอยางไรถงได

ชยชนะ 4. ใหนกเรยนรวมกนอภปรายเรองการปฏบตใหมความอดทน 5. ตวแทนนกเรยนแตละกลมนาเสนอผลอภปราย

5.3 ขนสรป นกเรยนรวมกนสรปการปฏบตตน เพอใหเกดความอดทน

Page 88: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

77

6. ประเมนผล 6.1 การสงเกต 1. การปฏบตกจกรรมกลม 2. การอภปราย

Page 89: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

78

แบบประเมนความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง

****************************************************************************** ชอ-นามสกล.....................................................ชน............................ เลขท......................... คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย / ลงในชองวางทางขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยนมากทสด โดยพจารณาแตละขอดงน ระดบมาก หมายถง นกเรยนเหนดวยในระดบมาก ระดบปานกลาง หมายถง นกเรยนเหนดวยในระดบปานกลาง ระดบนอย หมายถง นกเรยนเหนดวยในระดบนอย

ขอท ขอความ ระดบความคดเหน

มาก ปานกลาง

นอย

1 หลงทากจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเอง นกเรยนมความรความเขาใจในเรองการมวนยเพมขน

2 เนอหาในกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเอง สอดคลองกบการดาเนนชวตของนกเรยนในปจจบน

3 กจกรรมทใชในการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนมความนาสนใจ และมความหลากหลาย

4 กจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนเปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมในการแสดงความคดเหน

5 เวลาทใชในการจดกจกรรมมความเหมาะสม

6 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบจากกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองไปใชประโยชนในชวตประจาวนได

7 สอ อปกรณประกอบการจดกจกรรมมความเหมาะสม สอดคลองกบกจกรรม

Page 90: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

79

กจกรรมการพฒนาความรบผดชอบ ในการกระท าของตนเอง

ชวงชนท 3

กจกรรม ตนเปนทพงแหงตน กจกรรม ธนาคารความด กจกรรม จะแนวแนแกไข กจกรรม เสยชพอยาเสยสตย กจกรรม ผชนะตนเอง กจกรรม วนยใชวาไมสาคญ

Page 91: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

80

ทฤษฎและหลกการในการพฒนาความรบผดชอบในการกระท าของตนเอง ทฤษฎทใชในการพฒนา กจกรรมการพฒนาความรบผดชอบในการกระทาของตนเอง เปนกจกรรมทฝกฝนให

นกเรยนสามารถรจกใชเหตผลในการตดสนใจ มความคดไตรตรอง รอบคอบกอนลงมอกระทาการใดๆ มความเชอมนในตนเอง กระทาแตความดมความซอสตย มความตงใจจรง มระเบยบวนยในตนเอง การเกดวนยในตนเองของบคคลนน นก จตวทยาทงหลายเชอวาจะตองมพนฐานมาตงแตระยะแรกจนกระทงเตบโตขนมา สงสาคญ คอ ความสมพนธระหวางทารกกบบดามารดา หรอผเลยงดอนจะเปนทางนาไปสความสามารถในการใหรางวลตนเอง หรอความสามารถควบคมตนเองเมอโตขน ดวงเดอน พนธมนาวน . (กรมวชาการ .2542: 29 – 32 ; อางองจาก ดวงเดอน พนธมนาวน. 2527) ไดอธบายถงทฤษฎการเกดวนยในตนเอง โดยยดแนวทฤษฎทสาคญ 2 ทฤษฎ คอ ทฤษฎของ เมาเรอร (Mowrer) ซงวาดวยการกาเนนของการควบคมตนเองหรอความมวนยในตนเอง และทฤษฎของ เพค และ ฮา วกเฮอรส (Peck and Havighurst) ซงวาดวยพฒนาการของแรงจงใจทางจรยธรรม หรอความมวนยในตนเอง โดยยดการควบคมของอโกและซปเปอรอโก เปนหลก ทฤษฎของเมาเรอร (Mowrer) การเกดวนยในตนเองจนเปนผทบรรลวฒภาวะทางจตนน จะตองเรมตนจา กการเลยงดในวยทารกอยางมความสข ความอบอนและผานการอบรม สงสอน หรอการเลยนแบบทดงามจากผทเลยงดตนเอง จงจะพฒนามาเปนลกษณะทเดนชดในจตสานกของบคคลนนและกลายเปนพฤตกรรมทถกตองมเหตผลของบคคลนน สวนทฤษฎแรงจงใจทางจรยธรรมหรอความมวนยในตนเองของ เพก และฮาวกเฮอรส (Peck and Havighurst) เชอวา การควบคมของอโก (Ego Control) และการควบคมของ ซปเปอรอโก (Super Ego Control) รวมกนชวยใหเกดความตองการแสดงพฤตกรรมเพอผอนไดอยางสมเหตสมผล พลงควบคมของอโกและซปเปอรอโก ของแตละบคคลไมเทากนเนองจากไดรบความรจากจรยศกษาททาใหบคคลรผลการกระทาของตนไมเทากน ซงสงผลไปสความมวนยในตนเอง จากทกลาวมาสามารถสรปวา การวางรากฐานการมวนยในตนเองตองเรมทวยเดก การอบรมเลยงดมผลตอ การมวนยในตน เองของเดก นอกจากนแลว การจดกจกรรมในโรงเรยน การสอนของครกมสวนสงเสรมใหนกเรยนมวนย เชนกน สวนการจดวาใครมวฒภาวะจตใจมากนอยเพยงใด อาจเรมไดในวยรนตอนปลาย หรอวยผใหญตอนตน แตกไมไดหมายความวา บคคลจะมความดมากกวาเมอตอนวยเดกเสมอไป

Page 92: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

81

หลกการทใชในการพฒนา หลกการทใชในการพฒนากจกรรมดานความรบผดชอบในการกระทาของตนเองโดยใชแนวคดในการสรางวนยจากสานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต (2540: 21) คอ 1. การทาใหเกดพฤตกรรมเคยชน โดยใหบคคลรเพมและปฏบตพฤตกรรมทด เพอเปนพนฐานและปฏบตตอเนองจนเกดเปนพฤตกรรมเคยชนทด 2. การใชวฒนธรรมในสงคม เปนแนวปฏบตผสมผสานกบหลกการ ทาใหเปนพฤตกรรมทเคยชน เชน การทาความเคารพดวยการไหว เมอพบผใหญ เปนสงทเขาทาไดงาย แตการเขาแถวไมใชวฒนธรรมไทย เดกไมไดเหนแบบอยางทดอยเสมอ ดงเชน การไหวของไทย ดงนน การไหวจงงายตอการปฏบตมากกวาการเขาแถว 3. การใชองครวม เปนความสมพนธระหวางจตใจ พฤตกรรมและสตปญญา ซงเปนหลกการทางการศกษา และหลกการพฒนาจร ยธรรม คอ มความเขาใจในความสาคญของสงทจะกระทา มความพอใจ และยอมรบในสงทจะกระทา ยอมทาไปสความพรอมในการกระทา 4. การใชแรงหนนสภาพจต เปนการตงความมงมนหรออดมการณและพยายามปฏบตตามเปาหมายทอาจมงมนไวซงอาจทาใหเกดการเป รยบเทยบแมความภาคภมใจในผลการปฏบตหากใชมากเกนไป จะกลายเปนดถกดหมนผอน อนเกดจากการเปรยบเทยบและพงพากาลงใจจากภายนอก

Page 93: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

82

กจกรรม ตนเปนทพงแหงตน

1. ชอกจกรรม ตนเปนทพงแหงตน 2. วตถประสงค เพอสงเสรมความเชอมนในตนเองใหแกนกเรยน 3. แนวความคด ความเชอมนในตนเอง เปนการสงเสรมการกลาแสดงออก และการเปนผนา และผตามทด ซงจะเปนประโยชนในการดาเนนชวตประจาวน 4. สอทใช 4.1 กระดาษเปลา 4.2 ส กรรไกร 4.3 เกม ทานนายพลสงวา 4.4 เกม กระรอกเขาโพรง 5. ขนตอนกจกรรม 5.1 ขนนา นาเขาสกจกรรมโดยใชวธการชมเชยใหกาลงใจ ซงตวนกเรยนเองตองการความสนใจและการยอมรบทสมาเสมอจากคร ครจงควรบอกใหนกเรยนรถงความตองการอยางชดเจน และชมเชยเมอนกเรยนแสดงพฤตกรรมทด ครนาเขาสกจกรรมโดย 1. นกเรยนเลนเกม ทานนายพลสงวา 2. นกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากการเลนเกม 5.2 ขนกจกรรม 1. แบงกลมโดยใหนกเรยนโดยใชเกมกระรอกเขาโพรง กลมละ 3-5 คน 2. ใหนกเรยนชวยกนคดวา “อะไรคอผลดทเกดจากการเชอมนในตนเอง” และ “อะไรคอผลเสยทเกดจากไมเชอมนในตนเอง” 3. ใหนกเรยนเลอกประธาน รองประธาน กรรมการ และเลขานการของกลม 4. ใหนกเรยนอภปรายเหตผลในการเลอกบคคลในกลมเขารบตาแหนงตางๆ 5. แจกอปกรณ กระดาษ กรรไกร ส ฯลฯ ใหนกเรยนสรางผลงานจากอปกรณทมอย 6. ตวแทนแตละกลมออกมานาเสนอผลงาน วธคด วธการสรางสรรคผลงาน และรวมกนอภปรายขนตอนของการปฏบตงาน และคาดคะเนผลทจะเกดขน 7. ใหนกเรยนรวมกนอภปรายขนตอนการสรางความเชอมนในตนเอง

Page 94: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

83

5.3 ขนสรป 1. ใหนกเรยนชวยกนสรป การคาดคะเนผลทอาจเกดจากการมความเชอมนในตนเอง และการขาดความเชอมนในตนเอง 2. จดนทรรศการผลงานนกเรยน 6. ประเมนผล 6.1 การสงเกต 1. การปฏบตกจกรรมกลม 2. การอภปราย

Page 95: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

84

ใบกจกรรม เรอง ตนเปนทพงแหงตน

ใหนกเรยนแบงหนาทภายในกลม พรอมบอกเหตผลในการเลอกบคคลในกลมเขารบ

ตาแหนงตางๆ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................................... ..................

Page 96: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

85

กจกรรม ธนาคารความด

แนวคด การกระทาความดนน เราทาไดทกคนและทาไดทกวน ถาเราทาความดเปนประจาทกวนกจะบงเกดผลดกบตวเรา นบวาเปนการสะสมความด ตรงกบคากลาวทวา “ ความดไมมขาย ถาอยากไดตองสรางเอง ” ดงนนโรงเรยนตองสงเสรมลกษณะทพงประสงคใหเกดขนในตวนกเรยนโดยมงใหนกเรยนเปนคนด มคณธรรมอยในสงคมไดอยางมความสข วตถประสงค 1. เพอสงเสรมใหนกเรยนทกคนกระทาแตความดมความซอสตย 2. เพอสงเสรมใหนกเรยนไดปฏบตตามขอตกลงของกลมในดานความซอสตย 3. เพอสงเสรมใหนกเรยนไดแสดงความคดเหนและยอมรบฟงความคดเหนของผอน ระยะเวลา ตลอดปการศกษา สอ/อปกรณ 1. แบบบนทกความด 2. ประกาศความด 3. ปายนเทศ 4. แผนภมขอตกลง กลมเปาหมาย นกเรยนชวงชนท 3 วธด าเนนกจกรรม 1. ครรบผดชอบชแจงจดประสงคของการทาความดดานความซอสตย โดยมรายละเอยด ดงน 1.1 เพอใหนกเรยนมความเสยสละ เหนแกประโยชนของสวนรวม 1.2 เพอใหนกเรยนมความซอตรง ไมหยบฉวยของผอนมาเปนของตน 1.3 เพอใหนกเรยนเปนคนรกษาคาพด เปนทไววางใจของบคคลอน พรอมพดอภปรายถงขอดขาเสยในการปฏบตกจกรรมดงกลาว

Page 97: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

86

2. คณะกรรมการนกเรยน หวหนาหอง รวมกนกาหนดรายละเอยดตางๆ ทเปนขอตกลงของกลมดงน

ขอตกลงของกลม 2.1 ใหนกเรยนเขยนบนทกความดทตนเองทาในแตละวนลงในสมดบนทก

(เอกสาร1) 2.2 การบนทกความดทกครงใหผรวมอยในเหตการณเขยนรบรอง 2.3 ใหหวหนาหองลงชอรบทราบการบนทกทกครง 3. หวหนาหองหรอคณะกรรมการนกเรยนทเปนตวแทนหองสรปความดของเพอนทกระทา

ในรอบสปดาหเสนอครทปรกษา (เอกสาร2) 4. ครผรบผดชอบ ครทปรกษา คณะกรรมการนกเรยนทเปนตวแทนหอง หวหนาหอง

และเพอนๆ รวมสรปผลการจดกจกรรมธนาคารความดทกสนเดอน 5. ใหนกเรยนทาแบบประเมนพฤตกรรมดานความซอสตยเปนรายบคคล และรวมกน

สรปผล(เอกสาร3) 6.ครผรบผดชอบ ครทปรกษา นกเรยนทเปนตวแทนหอง หวหนาหอง และเพอนๆ รวม

แสดงความยนดและยกยองชมเชยนกเรยนทกคนททาความด 7. คณะกรรมการนกเรยนประกาศคณงามความดหนาเสาธงและตดประกาศปายนเทศ

การประเมนผล 1. สงเกตจากพฤตกรรมในชนเรยน 2. สงเกตจากสมดบนทกความด ผลทคาดวาจะไดรบ 1. นกเรยนปฏบตตามขอตกลงของกลมในเรองของความซอสตย 2. นกเรยนมความเคารพและยอมรบฟงความคดเหนของผอน 3. นกเรยนมความซอสตยตอการบนทกความด

Page 98: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

87

ตาราง 3 แบบบนทกความดของนกเรยนรายบคคล ชอ...................................................เลขท.............ชน............ วน/เดอน/ป ความดททา ผรบรอง สรปผลเดกดรอบสปดาห .................................................... .................................................................................................................................................................................................................. ........................ ………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ.....................................ผรบรอง (...............................................)

หวหนาหอง

ลงชอ.....................................ผรบรอง ครทปรกษา

Page 99: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

88

ตาราง 4 แบบประเมนพฤตกรรมนกเรยนดานความซอสตย ค าชแจง ใสเครองหมาย ลงในชองทนกเรยนปฏบตตามความเปนจรง

รายปฏบต ระดบการปฏบต

3 2 1 0 ความซอสตย 1. ไมพดปด............................................................. 2. ไมลกขโมย.......................................................... 3. เกบสงของไดแลวสงคน....................................... 4. ไมหยบฉวยของผอนมาเปนของตนเอง................. 5. ทาผดแลวยอมรบผด........................................... 6. ปฏบตตามระเบยบการแตงกายของโรงเรยน........ 7. ไมลอกการบานเพอน.......................................... 8. การทาความสะอาดภายในหองเรยน.................... 9. การทาความสะอาดบรเวณโรงเรยน..................... 10. ไววางใจไดทงตอหนาและลบหลง........................

............. ............. ............ ............. ............. ............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. .............

เกณฑการประเมน ระดบคณภาพ 24 - 30 คะแนน หมายถง ดเยยม 0 หมายถง ไมเคยปฏบต 21 - 23 คะแนน หมายถง ด 1 หมายถง ปฏบตนอย 18 - 20 คะแนน หมายถง พอใช 2 หมายถง ปฏบตมาก นอยกวา 18 คะแนนหมายถง ควรปรบปรง 3 หมายถง ปฏบตมากทสด

ลงชอ....................................ผประเมน (.............................................................)

Page 100: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

89

กจกรรม จะแนวแนแกไข

1. ชอกจกรรม จะแนวแนแกไข 2. วตถประสงค เพอสงเสรมความตงใจจรงใหแกนกเรยน 3. แนวความคด ความตงใจจรง 4. สอทใช 4.1 เพลงพระราชนพนธ “จะแนวแนแกไขในสงผด”

4.2 พระบรมฉายาลกษณพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในการทรงกฬาเรอใบ 5. ขนตอนกจกรรม

5.1 ขนนา นาเขาสกจกรรมโดยใชวธการชมเชยใหกาลงใจ ซงตวนกเรยนเองตองการความสนใจและ

การยอมรบทสมาเสมอจากคร ครจงควรบอกใหนกเรยนรถงความตองการอยางชดเจน และชมเชยเมอนกเรยนแสดงพฤตกรรมทด ครนาเขาสกจกรรมโดย

1. ฟงเพลงพระราชนพนธ “จะแนวแนแกไขในสงผด” 2. รวมกนรองเพลงพระราชนพนธ “จะแนวแนแกไขในสงผด”

5.2 ขนกจกรรม 1. สนทนาเนอหาในเพลงพระราชนพนธ “จะแนวแนแกไขในสงผด” 2. แบงกลมนกเรยนออกเปนกลม ๆ ละเทา ๆ กน 3. นาพระบรมฉายาลกษณพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในการทรงกฬา เรอใบใหนกเรยนด 4. ใหนกเรยนอภปรายผล วเคราะห การปฏบตตนของพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวในการไดมาซงชยชนะในการแขงขนกฬา 5. ตวแทนนกเรยนนาเสนอผลการอภปรายหนาชนเรยน

5.3 ขนสรป 1. สนทนากบนกเรยนโดยใชคาถาม “ถานกเรยนตองการประสบความสาเรจ

ในการปฏบตงาน นกเรยนตองปฏบตตนอยางไร 2. ใหนกเรยนตงปณธานในการปฏบตตนใหสาเรจลลวง 1 อยาง พรอมปฏบต

6. ประเมนผล 6.1 การสงเกต 1. การปฏบตกจกรรมกลม 2. การอภปราย

Page 101: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

90

กจกรรม เสยชพอยาเสยสตย

1. ชอกจกรรม เสยชพอยาเสยสตย 2. วตถประสงค เพอสงเสรมความซอสตยใหแกนกเรยน 3. แนวความคด ความซอสตย คอการทบคคลไดประพฤตปฏบตทมความซอตรงไมกลบกลอก ไมหลอกลวง ไมปลนปลอน ตรงไมเอนเอยง ไมมเลหเหลยม มความจรงใจ ไมคดโกงทงตอหนาและลบหลงผอน 4. สอทใช

4.1 เพลงความซอสตย 4.2 ประวตของ “พนทายนรสงห”

5. ขนตอนกจกรรม 5.1 ขนนา นาเขาสกจกรรมโดยใชวธการชมเชยใหกาลงใจ ซงตวนกเรยนเองตองการความสนใจและ

การยอมรบทสมาเสมอจากคร ครจงควรบอกใหนกเรยนรถงความตองการอยางชดเจน และชมเชยเมอนกเรยนแสดงพฤตกรรมทด ครนาเขาสกจกรรมโดย

1. ฟงเพลง “ความซอสตย” 2. รองเพลง “ความซอสตย”

5.2 ขนกจกรรม 1. เลาเรอง “พนทายนรสงห” 2. แบงกลมนกเรยนโดยใชฉลากส 3. สนทนาเนอหาเรอง “พนทายนรสงห” 4. ตวแทนกลมนาเสนอผลอภปราย

5.3 ขนสรป 1. รองเพลง “ความซอสตย” 2. ใหนกเรยนรวมกนสรปความซอสตยของ “พนทายนรสงห” 3. ใหนกเรยนบอกแนวทางในการนาความรทไดจากนทานไปปฏบตใน

ชวตประจาวน 6. ประเมนผล 6.1 การสงเกต 1. การปฏบตกจกรรมกลม 2. การอภปราย

Page 102: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

91

ใบกจกรรม เรอง เสยชพอยาเสยสตย ใหนกเรยนอภปรายเนอหาเรอง พนทายนรสงห

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Page 103: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

92

โดย ทวศกด เสนาณรงค (อดตอธบดกรมศลปากร)

พนทายนรสงห เปนนายทายเรอพระทนงเอกไชยอยในรชสมยสมเดจพระสรรเพชญ ท ๘ (พระเจาเสอ ) ไดรบยกยองวาเปนผมความซอสตยสจรต จงรกภกดและรกษาระเบยบวนยยงชวต สมควรเปนแบบอยางอนชนรนหลงตอไป

เรองราวของพนทายปรากฏอยในพระราชพงศาวดารกรศรอยธยาฉบบตางๆ เนอความเปนไปในแบบเดยวกน ไดกลาวถงเหตการณใน พ .ศ.๒๒๔๗ สมเดจพระสรรเพชญ ท๘ ประพาสปากนาสาครบร (ปจจบนคอจงหวดสมทรสาคร ) เพอทรงเบด ดวยเรอพระทนงเอกไชย มพนทายนรสงหเปนนายทาย ตามหลกฐานชมนมพระนพนธสมเดจพระเจาบรมวงศ เธอกรมพระยาดารงราชานภาพทรงบนทกไววา พนทายนรสงหเปนชาวบานนรสงห แขวงเมองอางทอง และเปนทโปรดปรานของสมเดจพระสรรเพชญ ท ๘ จนทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหเขารบราชกาลรบใชพระองคอยางใกลชด

การเสดจประพาสปากนาสาครบรในครงน เมอเรอพระทนงไปถงตาบลโคกขาม คลอง บรเวณดงกลาวมความคดเคยวมาก พนทายนรสงหพยายามคดทายเรอพระทนงอยางระมดระวงแตไมอาจหลบเลยงอบตเหตได หวเรอพระทนงชนกงไมใหญหกตกลงไปในนา พนทายนรสงหรโทษดวา ความผดครงนถงประหารชวตตามโบราณราช ประเพณ ซงกาหนดวาถาผใดถอทายเรอพระทนงใหหวเรอพระทนงหก ผนนถงมรณะโทษใหตดศรษะเสยจงกราบทลพระกรณานอมรบโทษตามพระราชประเพณ

สมเดจพระสรรเพชญท ๘ ทรงพจารณาเหนวาอบตเหตครงนเปนการสดวสยมใชความประมาท จงพระราชทานอภยโ ทษให แตพนทายนรสงหกราบบงคมยนยนขอใหตดศรษะตนเพอรกษาขนบธรรมเนยมในพระราชกาหนดกฎหมาย เปนการปองกนมใหผใดครหาตเตยนพระเจาอยหวไดวาทรงละเลยพระราชกาหนดของแผนดนและเพอมใหเปนเยยงอยางสบไป พระองคทรงโปรดใหฝพายทงปวงปนมลดนเปนรปพนทายนรสงห แลวใหตดศรษะรปดนนนเพอเปนการทดแทนกน แตพนทายนรสงหยงบงคมกราบทลยนยนขอใหประหารตน แมสมเดจพระสรรเพชญ ท ๘ จะทรงอาลยรกนาใจพนทายนรสงหเพยงใดกทรงจาพระทยปฎบตตามพระราชกาหนด ดารสสงใหเพชฌฆาตประหารพนทายนรสงห แลวโปรดใหตงศาลสงประมาณเพยงตา นาศรษะพนทายนรสงหกบหวเรอพระทนงเอกไชยซงหกนน ขนพลกรรมไวดวยกนบนศาล ภายหลงเหตการณ สมเดจพระสรรเพชญ ท ๘ ทรงโปรดใหนาศพพนทายนรสงหมาแตงกายพระราชทานเพลงศพ และพระราชทานเงนทองสงของแกบตรภรรยาพ นทายนรสงหเปนจานวนมาก แลวทรงพระราชดารวาคลองโคกขามคดเคยวนกไมสะดวกตอการเดนเรอ บางครงชาวเมอง

พนทายนรสงห

Page 104: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

93

ตองเดนเรอออมเปนทลาบากยง สมควรจะขดลดตดตรง ทงนเพอเปนการราลกถงพนทายนรสงหขาหลวงเดมซงเปนคนซอสตย มนคง ยอมเสยสละชวตโดย ไมยอมเสยพระราชประเพณ และจะนาความเสอมเสยมาใหพระมหากษตรย จงมพระราชโองการตรสสงสมหนายกใหกะเกณฑเลกหวเมองจานวนสามหมนคนไปขดคลองโคกขามใหลดตรง กาหนดใหลก ๖ ศอก ปากคลองกวาง ๘ วา พนคลองกวาง ๕ วา ใหพระราชสงครามเปนแมกลองอานวยการขดสมเด จพระเจาบรมวงศเธอกรมพระยาดารงราชานภาพกลาวไวในชมนมพระนพนธวา พระราชสงครามใหขดแตปากคลองทางลานาทาจนมาจนถงตาบลโคกขาม แตการขดคางอยมาสาเรจลงในราชกาลตอมา ปรากฏเปนคลองตรงและกวางใหญเรยกวาคลองมหาชย อยตราบเทาอยทกวนน .....นคอความจงรกภกดของพนทายนรสงหทายนรสงหทมตอเจาเหนอหวและความซอสตย ทมตอกฎหมายบานเมอง ยอมตาย .....เพอมใหกฎหมายบานเมองคลายความศกดสทธ

Page 105: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

94

กจกรรม ผชนะตนเอง

1. ชอกจกรรม ผชนะตนเอง (การควบคมตนเอง) 2. วตถประสงค เพอสงเสรมใหแกนกเรยนรจกทจะประพฤตปฏบตตนดวยความซอสตย 3. แนวความคด ความซอสตย คอการทบคคลไดประพฤตปฏบตทมความซอตรงไมกลบกลอก ไมหลอกลวง ไมปลนปลอน ตรงไมเอนเอยง ไมมเลหเหลยม มความจรงใจ ไมคดโกงทงตอหนาและลบหลงผอน 4. สอทใช

4.1 เกมชอนตกปงปอง 4.2 เหตการณ/ขาวในชวตประจาวน

5. ขนตอนกจกรรม 5.1 ขนนา นาเขาสกจกรรมโดยใชวธการชมเชยใหกาลงใจ ซงตวนกเรยนเองตองการความสนใจและ

การยอมรบทสมาเสมอจากคร ครจงควรบอกใหนกเรยนรถงความตองการอยางชดเจน และชมเชยเมอนกเรยนแสดงพฤตกรรมทด ครนาเขาสกจกรรมโดย

1. แบงนกเรยนออกเปนกลม ๆ ละเทา ๆ กน 2. ใหนกเรยนเลนเกม ชอนตกปงปอง 3. ใหนกเรยนสรปขอคดทไดจากการเลมเกม

5.2 ขนกจกรรม 1. ยกตวอยางเหตการณ/ขาวในชวตประจาวน เรอง การเกบของคนเจาของ 2. ใหนกเรยนสนทนาเนอหาในขาว 3. นกเรยนรวมอภปรายการปฏบตตนของคนขบรถแทกซ กรณคนขบรถแทกซ

ไมคนกระเปาใหเจาของ 4. ใหนกเรยนยกตวอยางการควบคมตนเองทนกเรยนเคยปฏบตมา

5.3 ขนสรป 1. นกเรยนรวบรวมเหตการณทตนเองและเพอน ๆ ไดปฏบตในการควบคม ตนเอง

6. ประเมนผล 6.1 การสงเกต 1. การปฏบตกจกรรมกลม 2. การอภปราย 6.2 ทาแบบทดสอบท 2

Page 106: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

95

ใบกจกรรม เรอง ผชนะตนเอง ใหนกเรยนรวบรวมเหตการณทตนเองและเพอนๆ ไดปฏบตในการควบคมตนเอง

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Page 107: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

96

พลเมองดพบกระเปาเงนจานวนกวา 1 ลานบาททนกธรกจชาวไตหวนลมทงไวบนรถแทกซ ประสาน จส.100 นาเงนมาคนพรอมปฏเสธเงนรางวล ตารวจทองเทยวเตรยมจดทาโลสรรเสรญ

วานน (26 ม.ค.) เมอเวลา 21.30 น. ทสถานวทย สจ.100 แขวงและเขตคลองเตย กรงเทพฯ พ.ต.อ.กฤษศกด สงมลนาด ผกก .1 บก.ทท. ไดเดนทางมาเปนสกขพยานใหกบนายพเชษฐ (ขอสงวนนามสกล )ผโดยสาร และนายบญชา พมประเสรฐ อาย 31 ป คนขบรถแทกซแทกซ สเขยวเหลอง ทะเบยน มจ 7296 กทม. ในการคนกระเปาใหกบนายซ ยอง เตอะ อาย 34 ป นกธรกจชาวไตหวน ทลมไวภายในรถแทกซ ซงภายในมเงนสดจานวน 3.5 ลานเยน และเงนดอลลาสหรฐฯจานวน 2,270 ดอลลา คดเปนเงนไทยประมาณ 1.1 ลานบาท

โดยเมอเวลา 16.00 น. ทางสถานวทย สจ .100 ไดรบแจงจากตารวจทองเทยวประจาสนามบนสวรรณภม วา นายซ ย อง เตอะ อาย 34 ป นกธรกจชาวไตหวน ไดมาขอความชวยเหลอวาไดลมกระเปาสตางคหนงสนาตาล ซงภายในมธนบตรประเทศญปนเปนสดเงนกวา 3 ลานเยน และเงนดอลลาจานวนหนงหรอคดเปนเงนไทยประมาณ 1 ลานบาท พรอมดวยพาสปอรต ตวเครองบน บตรประชาชนไตหวน บนรถแทกซสเขยวเหลองโดยนงมาจากถนนพทธมณฑลสาย 5 มาลงทสนามบนสวรรณภม

ทงนหลงทราบเรองเจาหนาทสถานวทย จส .100 ไดออกอากาศประชาสมพนธ จนกระทงเวลา 19.20 น. ผโดยสารชายคนหนง และคนขบรถรถแทกซคนดงกลาวไดโทรศพทมาแจงวา พบ

นกธรกจไตหวนซงน าใจคนไทย เกบเงนกวาลานไดน ามาคน

Page 108: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

97

ประเปาดงกลาว และกาลงนงรถมาสงมอบกระเปาเงนคนใหเจาของทสถานวทย จส .100 ยานคลองเตย

จนกระทงเมอนายซ เจาของกระเปาไดพบหนา นายพเชษฐ และนายบญชา พมประเสรฐ อาย 31 ป คนขบรถแทกซ นายซ ไดเดนเขาไปจบมอทงสองคนดวยสหนายมแยมและกล าวขอบคณพลเมองดทง 2 คน ทนาเงนมาคน พรอมทงนบเงนตอหนาสกขพยานซงมทงตารวจและผสอขาวและพบวาจานวนเงนครบถวนจงรบมอบคน

นายซ กลาววา รสกขอบคณคนทง 2 เปนอยางมากทนาเงนจานวนนมาคน เพราะเปนเงนของบรษททจะตองนาไปทาธรกจซ อคอมพวเตอรทประเทศญปน ตอนแรกทลมกระเปาไวในรถแทกซรสกเครยดมาก และขอบคณในความมนาใจของคนไทยซงเขาจะไมลมเลย

ดาน นายพเชษฐ กลาววา กอนพบกระเปาเงนของนายซ ไดวาจางรถแทกซคนดงกลาวจากพทธมณฑล สาย 4 เพอกลบบานยานทาพระ ระหวางทางไดสงเกตเหนกระเปาดงกลาวเหนบอยทเบาะดานหลงคนขบ จงไดสอบถามวาเปนกระเปาของคนขบหรอไมแตคนขบปฏเสธ พรอมทงบอกวา นาจะเปนของผโดยสารลมไว จงโทรศพทตดตอไปทสถานวทย จส .100 จนกระทงทราบวาเจาของกระเปารออยทสนามบนสวรรณภม กอนจะเดนทางมาสงคนใหดงกลาว

"ผมดใจทสงเงนคนใหเจาของ และไมอยากไดสงตอบแทน เรองแบบนตองคดถงหวอกเขาหวอกเรา คนทลมเงนกอยากไดคน" นายพเชษฐ กลาว

พ.ต.อ.กฤษศกด กลาววา ปกตในแตละปทางสานกงานตารวจแหงชาตจะนาชอของผทกระทาความดไว เพอประกาศคณความด โดยหลงจากทราบเรองทาง พล .ต.ต.ปญญา มาเมน ผบก.ทท.ไดเตรยมจะมอบโลหเชดชความดของทงสองคนทเกบเงนจานวนมากไดแลวนาสงคนเจาของ ซงถอวาเปนการสรางภาพลกษณทดใหกบเมองไทยเปนอยางมาก จงจะมอบโลหใหเพอใ หเปนแบบอยางทด และเพอใหนกทองเทยวตางชาตหนมาเทยวเมองไทยมากยงขน

Page 109: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

98

แบบทดสอบการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง

(ฉบบท 2) คาชแจง 1. แบบวดฉบบนมทงหมด 10 ขอ ใชเวลาทา 15 นาท 2. แบบวดฉบบนเปนสถานการณเรองราวทวๆ ไป ใหนกเรยนอานแลวพจารณาวาถานกเรยนเปนบคคลในสถานการณนน นกเรยนจะทาอยางไรโดยเลอกจากคาตอบทกาหนดให ซงคาตอบแตละขอไมมขอถก- ขอผด นกเรยนเลอกไดอยางสบายใจ เพราะไมมผลใดๆ ตอการเรยนของนกเรยน โดยใหนกเรยนเลอกตามความรสกของตนเองและตอบดวยความจรงมากทสด 3. ในแตละขอม 3 ตวเลอก ใหนกเรยนเลอกเพยงคาตอบเดยว จากตวเลอก ก , ข หรอ ค แลวทาเครองหมาย ใหตรงกบตวเลอกทนกเรยนเลอกตอบในกระดาษคาตอบ 4. หามขดเขยนขอความใดๆ ลงในแบบวดฉบบน ตวอยาง (0). เวลาทนกเรยนออกไปพดหนาชน นกเรยนมความรสกอยางไร ? ก. ตนเตน ขาสน ข. มความมนใจวาพดได ค. พดไดแตไมคอยกลามากนก กระดาษคาตอบ

ขอ ตวเลอก ก ข ค

1 2

Page 110: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

99

1. อดมพรไดรบเสนอใหเปนตวแทนหองกลาวขอบคณวทยากรพเศษอยางกะทนหน โดยไมไดเตรยมตวมากอน อดมพรรบเปนตวแทนกลาวขอบคณ นกเรยนเหนดวยกบเหตผลใดของอดมพร ก. กลวอาจารยตาหน ข. จะไดเปนทยอมรบของเพอน ค. เปนโอกาสอนดทจะไดกลาวขอบคณวทยากร 2. เมอนกเรยนสงสยในเนอหาวชาทอาจารยสอน ซงอาจารยสอนเรวมาก นกเรยนจะทาอยางไร ก. ถามในเนอหาทสงสย ข. บอกใหเพอนชวยถามประเดนทสงสยให ค. ไมถามแลวคอยมาคยกบเพอนในประเดนทสงสยนอกหองเรยน 3. นกเรยนอานหนงสอเพอเตรยมตวสอบ แตอานแลวไมเขาใจ กงวลใจมาก นกเรยนจะทาอยางไร ก. ถามเพอนเมอไมเขาใจ ข. ไมกลาเลยศกษาดวยตนเอง ค. เขาพบอาจารยเพอขอคาอธบาย 4. ในการทางานทไดรบมอบหมายในแตละครง นกเรยนรสกอยางไรตอผลงานทปฏบต ก. คงไมดเทาเพอน ข. พอใจทไดตงใจทสดแลว ค. ไมทราบวาจะถกใจผมอบหมายงานเพยงใด 5. นาคางไดรบมอบหมายจากกลมใหหารปภาพมาประกอบการรายงาน ซงเปนภาพทหายากมาก นกเรยนเหนดวยกบเหตผลใดของนาคาง ก. กลวถกลงโทษจงตองหาใหได ข. เพราะเพอนๆ ในกลมกาชบใหหามาใหได ค. เมอไดรบมอบหมายแลวตองหามาใหได 6. มนตรไดรบคดเลอกเปนตวแทนในการแขงขนกรฑาระดบจงหวดซงมนกกรฑาทมจงหวดและทมเขตรวมแขงขนดวย ถานกเรยนเปนมนตรจะทาอยางไร ก. แขงขนตามหนาท ข. ขอถอนตวเพราะคงสคแขงไมได ค. แขงขนสดความสามารถเทาทไดซอมมา

Page 111: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

100

7. สทธชยทานากะทหกทพนบานของเพอน ทาใหพนเลอะมาก ถานกเรยนเปนสทธชยจะทาอยางไร ก. ใหเพอนชวยเชดพน ข. ชวยกนกบเพอนเชดพน ค. นาผามาเชดจนพนแหง 8. ตามปกตเมอเลกเรยนวรวฒตองรบกลบบานเพอชวยแมขายของทกวน ซงแมขายของอยคนเดยววนนเพอนชวนวรวฒเลนวอลเลยบอลซงเปนกฬาทชอบมาก วรวฒจงตดสนใจกลบบานชวยแมขายของ นกเรยนเหนดวยกบเหตผลใดของวรวฒ ก. กลวแมลงโทษ ข. แมจะไดยกยองชมเชย ค. เปนหนาททตองชวยแม 9. ถานกเรยนยมหนงสอของเพอนมาแตทาของเพอนหาย แตเพอนมหนงสอหลายเลม นกเรยนจะทาอยางไร ก. ชวยหาหนงสอใหเพอน ข. บอกเพอนวาไมรหายไดอยางไร ค. ขอโทษเพอนและซอหนงสอคน 10. อาจารยประกาศผลการสอบปลายภาค ปรากฏวาสนใจไดเกรด 1 เกอบทกวชา ทาใหเพอนพดถากถางวา “ขยนใหตายกยงโงอยด” แตสนใจไมโตตอบ นกเรยนเหนดวยกบเหตผลใดของสนใจ ก. หากโตตอบเพอนอาจโกรธได ข. หากโตตอบจะทาใหเสยมารยาท ค. เปนเรองจรง และจะพยายามตงใจเรยนใหมากขน

Page 112: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

101

กจกรรม วนยใชวาไมส าคญ

1. ชอกจกรรม วนยใชวาไมสาคญ 2. วตถประสงค เพอสงเสรมใหแกนกเรยนรจกการมวนยในตนเอง 3. แนวความคด ความมวนย คอ ลกษณะของบคคลทสามารถควบคมการกระทาของตนเองใหอยในกรอบกฎเกณฑ ระเบยบอนดงามของสงคม ซงประกอบดวยความอดทน ความเชอมนในตนเอง และความรบผดชอบ 4. สอทใช

4.1 เพลงเดกเอยเดกด 4.2 สม

5. ขนตอนกจกรรม 5.1 ขนนา นาเขาสกจกรรมโดยใชวธการชมเชยใหกาลงใจ ซงตวนกเรยนเองตองการความสนใจและ

การยอมรบทสมาเสมอจากคร ครจงควรบอกใหนกเรยนรถงความตองการอยางชดเจน และชมเชยเมอนกเรยนแสดงพฤตกรรมทด ครนาเขาสกจกรรมโดย

1. นกเรยนฟงเพลง “เดกเอยเดกด” 2. นกเรยนรองเพลง 3. สนทนาเนอหาในเพลง

5.2 ขนกจกรรม 1. นาสมมา 1 ตะกรา ใหนกเรยนหยบสม (ครงท 1) โดยไมบอกกตกาการหยบ

ใหนกเรยนหยบไดโดยเสร 2. นาสมมาอก 1 ตะกรา (ครงท 2) บอกกตกาการหยบใหนกเรยนเขาแถวและ

หยบคนละ 2 ผล 3. ใหนกเรยนเปรยบเทยบการหยบสมครงท 1 และ 2 วามความแตกตางกน

อยางไร 4. ใหนกเรยนอภรายเรอง “ความมวนย” 5. นาสมใหนกเรยนหยบอกครง แลวสนทนากบนกเรยนเรองมวนย

5.3 ขนสรป 1. ใหนกเรยนบอกการปฏบตตนเกยวกบการวนยในชวตประจาวน 2. รองเพลง “เดกเอยเดกด”

Page 113: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

102

6. ประเมนผล 6.1 การสงเกต 1. การปฏบตกจกรรมกลม 2. การอภปราย

Page 114: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

103

ใบกจกรรม เรอง วนยใชวาไมส าคญ ใหนกเรยนบอกเหตการณทเกยวกบการมวนยในชวตประจาวน

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Page 115: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

104

แบบประเมนความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง

****************************************************************************** ชอ-นามสกล.....................................................ชน............................ เลขท......................... คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย / ลงในชองวางทางขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยนมากทสด โดยพจารณาแตละขอดงน ระดบมาก หมายถง นกเรยนเหนดวยในระดบมาก ระดบปานกลาง หมายถง นกเรยนเหนดวยในระดบปานกลาง ระดบนอย หมายถง นกเรยนเหนดวยในระดบนอย

ขอท ขอความ ระดบความคดเหน

มาก ปานกลาง

นอย

1 หลงทากจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเอง นกเรยนมความรความเขาใจในเรองการมวนยเพมขน

2 เนอหาในกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเอง สอดคลองกบการดาเนนชวตของนกเรยนในปจจบน

3 กจกรรมทใชในการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนมความนาสนใจ และมความหลากหลาย

4 กจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนเปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมในการแสดงความคดเหน

5 เวลาทใชในการจดกจกรรมมความเหมาะสม

6 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบจากกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองไปใชประโยชนในชวตประจาวนได

7 สอ อปกรณประกอบการจดกจกรรมมความเหมาะสม สอดคลองกบกจกรรม

Page 116: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

105

กจกรรมการพฒนาความรบผดชอบ ดานการตรงตอเวลา

ชวงชนท 3

กจกรรม เวลามคณคา กจกรรม ตรงเวลาพาเทยว

Page 117: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

106

ทฤษฎและหลกการในการพฒนาความรบผดชอบดานการตรงตอเวลา ทฤษฎทใชในการพฒนา กจกรรมการพฒนา ความรบผดชอบดานการตรงตอเวลา เปนกจกรรมทฝกฝนใหนกเรยนเปนผปฏบตตนทตรงตอเวลา ไมหนเรยน รกษาเวลาทนดหมาย ม คณธรรมดานการตรงตอเวลาเขารวมกจกรรมท โรงเรยนกาหนดตามขอตกลงทกาหนดไว การเกดวนยในตนเองของบคคลนน นกจตวทยาทงหลายเชอวาจะตองมพนฐานมาตงแตระยะแรกจนกระทงเตบโตขนมา สงสาคญ คอ ความสมพนธระหวางทารกกบบดามารดา หรอผเลยงดอนจะเปนทางนาไปสความสามารถในการใหรางวลตนเอง หรอความสามารถควบคมตนเองเมอโตขน ดวงเดอน พนธมนาวน . (กรมวชาการ .2542: 29 – 32 ; อางองจาก ดวงเดอน พนธมนาวน. 2527) ไดอธบายถงทฤษฎการเกดวนยในตนเอง โดยยดแนวทฤษฎทสาคญ 2 ทฤษฎ คอ ทฤษฎของ เมาเรอร (Mowrer) ซงวาด วยการกาเนนของการควบคมตนเองหรอความมวนยในตนเอง และทฤษฎของ เพค และ ฮาวกเฮอรส (Peck and Havighurst) ซงวาดวยพฒนาการของแรงจงใจทางจรยธรรม หรอความมวนยในตนเอง โดยยดการควบคมของอโกและซปเปอรอโก เปนหลก ซง ทฤษฎของเมาเรอร (Mowrer) ไดอธบายวา ทารก หรอเดกจะตองเรยนรจากผทเลยงดตนเองมา โดยการเรยนรนจะเกดในสภาพอนเหมาะสมเทานน การเรยนรของเดกทารกหรอเดก จะเกดขนหลายระดบโดยเรมจากบคคลทสาคญตอการเรยนรของทารกหรอเดก คอ บดามารดา หรอผเลยงด การททารกไดรบการบาบดความตองการกจ ะรสกสบายใจ และมความสข และจะตดอยในสานกของทารกไปจนเตบโตขน และจากความรกและความผกพนของเดกนาไปสการปฏบตตามคาอบรมสงสอน หรอการเลยนแบบผทตนรกและพอใจ กลาวคอ จากความรกและความพอใจของเดกทมตอบดา มารดา หรอผเลยงด จงทาใหบดามารดา หรอผเลยงดมการอบรมสงสอนเดก หรอมการกระทาหรอพดจาอยางไร เดกจะเกดการทาตามหรอเลยนแบบคาพด ซงการเลยนแบบผเลยงดตนของเดกจะทาทงทางทดและไมดเทากน ตราบเทาทลกษณะนนเปนลกษณะของผทตนรกและพอใจ ดงนนจากทฤษฎของเมาเรอร การเกดวนยในตนเองจนเปนผทบรรลวฒภาวะทางจตนน จะตองเรมตนจากการเลยงดในวยทารกอยางมความสข ความอบอนและผานการอบรม สงสอน หรอการเลยนแบบทดงามจากผทเลยงดตนเอง จงจะพฒนามาเปนลกษณะทเดนชดในจตสานกของบคคลนนและกลายเปนพฤตกรรมทถกตองมเหตผลของบคคลนน สวนทฤษฎแรงจงใจทางจรยธรรมหรอความมวนยในตนเองของ เพก และฮาวกเฮอรส (Peck and Havighurst) เชอวา การควบคมของอโก (Ego Control) และการควบคมของ ซปเปอรอโก (Super Ego Control) รวมกนชวยใหเกดความตองการแสดงพฤตกรรมเพอผอนไดอยางสมเหตสมผล พลงควบคมของอโกและซปเปอรอโก ของแตละบคคลไมเทากนเนองจากไดรบความรจากจรยศกษาททาใหบคคลรผลการกระทาของตนไมเทากน ซงสงผลไปสความมวนยในตนเอง

Page 118: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

107

จากทกลาวมาสามารถสรปวา การวางรากฐานการมวนยในตนเองตองเรมทวยเดก การอบรมเลยงดมผลตอ การมวนยในตนเองของเดก นอกจากนแลว การจดกจกรรมในโรงเรยน การสอนของครกมสวนสงเสรมใหนกเรยนมวนย เชนกน สวนการจดวาใครมวฒภาวะจ ตใจมากนอยเพยงใด อาจเรมไดในวยรนตอนปลาย หรอวยผใหญตอนตน แตกไมไดหมายความวา บคคลจะมความดมากกวาเมอตอนวยเดกเสมอไป หลกการทใชในการพฒนา หลกการทใชในการพฒนากจกรรมดานความรบผดชอบดานการตรงตอเวลาโดยใชแนวคดในการสรางวนยจากสานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต (2540: 21) คอ 1. การทาใหเกดพฤตกรรมเคยชน โดยใหบคคลรเพมและปฏบตพฤตกรรมทด เพอเปนพนฐานและปฏบตตอเนองจนเกดเปนพฤตกรรมเคยชนทด 2. การใชวฒนธรรมในสงคม เปนแนวปฏบตผส มผสานกบหลกการ ทาใหเปนพฤตกรรมทเคยชน เชน การทาความเคารพดวยการไหว เมอพบผใหญ เปนสงทเขาทาไดงาย แตการเขาแถวไมใชวฒนธรรมไทย เดกไมไดเหนแบบอยางทดอยเสมอ ดงเชน การไหวของไทย ดงนน การไหวจงงายตอการปฏบตมากกวาการเขาแถว 3. การใชองครวม เปนความสมพนธระหวางจตใจ พฤตกรรมและสตปญญา ซงเปนหลกการทางการศกษา และหลกการพฒนาจรยธรรม คอ มความเขาใจในความสาคญของสงทจะกระทา มความพอใจ และยอมรบในสงทจะกระทา ยอมทาไปสความพรอมในการกระทา

Page 119: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

108

กจกรรม เวลามคณคา

1. ชอกจกรรม เวลามคณคา 2. วตถประสงค เพอสงเสรมคณธรรมดานการตรงตอเวลาใหแกนกเรยน 3. แนวความคด การตรงตอเวลา เปนการรกษาเวลาในการปฏบตกจกรรมตางๆ ทใหไวกบผอนและตนเอง เปนแนวทางการปฏบตตนททาใหเกดประสทธผลของการปฏบตงาน 4. สอทใช 4.1 เพลง “ตรงตอเวลา” 4.2 เพลง (ตามสมยนยม) 4.3 กระดาษเปลา 4.4 ส กระดาษสตกแตง 5. ขนตอนกจกรรม 5.1 ขนนา

นาเขาสกจกรรมโดยใชวธการชมเชยใหกาลงใจ ซงตวนกเรยนเองตองการความสนใจและการยอมรบทสมาเสมอจากคร ครจงควรบอกใหนกเรยนรถงความตองการอยางชดเจน และชมเชยเมอนกเรยนแสดงพฤตกรรมทด ครนาเขาสกจกรรมโดย 1. นกเรยนรวมรองเพลง “ตรงตอเวลา” 2. สนทนากบนกเรยนเกยวกบเนอเพลง 3. สนทนากบนกเรยนวา ถามคนนดนกเรยนแลวเขาไมมาตามนด นกเรยนจะรสกอยางไร 4. นกเรยนรวมกนอภปรายความคดเหนเรองการตรงตอเวลา 5.2 ขนกจกรรม 1. แบงกลมโดยใหนกเรยนจบฉลากส กลมละ 3-5 คน 2. ใหนกเรยนชวยกนคดวา “อะไรคอผลดทเกดจากการตรงตอเวลา” และ “อะไรคอผลเสยทเกดจากไมตรงตอเวลา” 3. กาหนดขอตกลงกบนกเรยน เปดเพลงใหนกเรยนฟงและใหนกเรยนวาดภาพประกอบเพลง เมอปดเพลงใหนกเรยนสงผลงาน 4. ตวแทนแตละกลมออกมานาเสนอผลงาน และรวมกนอภปรายขนตอนของการปฏบตงาน 5. เปดเพลงเดยวกนใหนกเรยนฟง และใหนกเรยนวาดภาพประกอบเพลง ใหนกเรยนตกแตงผลงานจนเกดความพอใจ

Page 120: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

109

6. ตวแทนแตละกลมออกมานาเสนอผลงาน และรวมกนอภปรายขนตอนของการปฏบตงาน 7. ใหนกเรยนเปรยบเทยบและอภปรายการปฏบตงานในทกาหนดระยะเวลา และการไมกาหนดระยะเวลา 5.3 ขนสรป 1. ใหนกเรยนชวยกนสรป การคาดคะเนผลทอาจเกดจากการตรงตอเวลา และการไมตรงตอเวลา 2. นกเรยนกาหนดตารางเวลาปฏบตกจวตรประจาวนของตนเอง 6. ประเมนผล 6.1 การสงเกต 1. การปฏบตกจกรรมกลม 2. การอภปราย

Page 121: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

110

ใบกจกรรม เรอง เวลามคณคา ใหนกเรยนวาดภาพประกอบเพลง “ตรงตอเวลา” พรอมบรรยายใตภาพ

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Page 122: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

111

กจกรรม

ตรงเวลาพาเทยว

แนวคด

กจกรรมตรงตอเวลาพาเทยว เปนกจกรรมทมงเนนใหนกเรยนรวมกนทากจกรรมตาง ๆของโรงเรยนทกกจกรรม เชนการเขาแถวเคารพธงชาต เขาหองเรยนทนเวลา รวมทากจกรรมวนสาคญตาง ๆ ทโรงเรยนจดขน เพอเอาเวลาทเขารวมกจกรรมมาสมครไปเทยวโดยมเกณฑการสมครไปเทยวดงน 1. เขารวมกจกรรมรอยละ 80 ขนไป มสทธสมครเขารวมกจกรรมการทองเทยวเพอการศกษานอกเขตจงหวดราชบรโดยไมเสยคาใชจายคายานพาหนะ

2. เขารวมกจกรรมรอยละ 60-79 มสทธสมครเขารวมกจกรรมการทองเทยวเพอการศกษาภายในเขตจงหวดราชบรโดยไมเสยคาใชจายคายานพาหนะ

วตถประสงค 1. เพอสงเสรมและปลกฝงใหนกเรยนทกคนตรงตอเวลา

2. เพอเปนขวญและกาลงใจใหแกนกเรยนทเปนคนตรงตอเวลา

3. เพอสงเสรมใหนกเรยนไดรวมกจกรรมของโรงเรยน ระยะเวลา

ตลอดปการศกษา(ภาคเรยนละ 1 ครง) สอ/อปกรณ 1. แบบบนทกการเขารวมกจกรรมหนาเสาธง

2. แบบบนทกการเขารวมกจกรรมวนสาคญ

3. แบบบนทกการเขาเรยนในรายวชาตาง ๆ กลมเปาหมาย

นกเรยนชวงชนท 3 วธด าเนนกจกรรม

1. ครผรบผดชอบในการจดกจกรรมชแจงจดประสงคของการจดกจกรรม ตรงเวลาพาเทยว โดยมรายละเอยด ดงน 1.1 เพอเปนการปลกฝงใหนกเรยนเปนผรจกหนาทและการตรงตอเวลา

1.2 เพอเปนขวญและกาลงใจใหกบนกเรยนทเปนผทตรงตอเวลา

Page 123: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

112

1.3 เพอใหนกเรยนเหนความสาคญในกจกรรมของโรงเรยนและเขารวมในกจกรรมทโรงเรยนจดขนอยางสมาเสมอ พรอมพดอภปรายถงขอดขาเสยในการปฏบตกจกรรมดงกลาว

2. คณะกรรมการนกเรยน ครทปรกษาและหวหนาหอง รวมกนกาหนดรายละเอยดตางๆ ทเปนขอตกลงของกลมดงน

ขอตกลงของกลม

2.1 ใหนกเรยนเขยนบนทกการเขารวมกจกรรมหนาเสาธงในแตละวนลงในสมดบนทก (เอกสาร 1 )

2.2 ใหนกเรยนเขยนบนทกการเขารวมกจกรรมในวนสาคญตาง ๆ ลงในสมดบนทก ( เอกสาร 2 )

2.3 ใหนกเรยนเขยนบนทกการเขาเรยนในรายวชาตาง ๆ ของแตละวนลงในสมดบนทก ( เอกสาร 3 )

2.4 การบนทกความดทกครงใหผรวมอยในเหตการณเขยนรบรอง 2.5 ใหหวหนาหองลงชอรบทราบการบนทกทกครง 3. หวหนาหองหรอคณะกรรมการนกเรยนทเปนตวแทนหองสรปผลการเขารวมกจกรรมแต

ละกจกรรรมในทกรอบเดอนเสนอครทปรกษา ( เอกสาร 4 ) 4. ครผรบผดชอบ ครทปรกษา คณะกรรมการนกเรยนทเปนตวแทนหอง หวหนาหอง

และเพอนๆ รวมสรปผลการจดกจกรรมตรงเวลาพาเทยวทกสนเดอน

5. ใหคณะกรรมการนกเรยนสรปผลการเขารวมกจกรรมตาง ๆ ของนกเรยนตามทโรงเรยนกาหนดโดยคดเปนคารอยละ ( เอกสาร 5 )

6. ครผรบผดชอบ ครทปรกษา นกเรยนทเปนตวแทนหอง หวหนาหอง และเพอนๆ รวมกนกาหนดกจกรรมการทองเทยวเพอการศกษา โดยแบงออกเปน 3 ระดบ ดงนคอ

6.1 นกเรยนทเขารวมกจกรรมตามทโรงเรยนกาหนด รอยละ 80 ขนไปจะมโอกาสไดเขารวมกจกรรมการทองเทยวเพอการศกษาในและนอกเขตจงหวดโดยไมเสยคาใชจายคายานพาหนะ

6.2 นกเรยนทเขารวมกจกรรมตามทโรงเรยนกาหนด รอยละ 60-79 จะมโอกาสไดเขารวมกจกรรมการทองเทยวเพอการศกษาในเขตจงหวดโดยไมเสยคาใชจายคายานพาหนะ

7. ครผรบผดชอบ ครทปรกษา คณะกรรมการนกเรยน นกเรยนทเปนตวแทนหองและหวหนาหองรวมกนกาหนด วน เวลา สถานทในการกจกรรมการทองเทยวเพอการศกษา และดาเนนกจกรรมการทองเทยวเพอการศกษาตามทกาหนด

การประเมนผล

1. สงเกตจากการเขารวมกจกรรม

2. สงเกตจากสมดบนทกการเขารวมกจกรรม

Page 124: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

113

ผลทคาดวาจะไดรบ

1. นกเรยนมความเปนผตรงตอเวลาและมความรบผดชอบในการเขารวมกจกรรมมากขน 2. นกเรยนปฏบตตามขอตกลงของกลมในเรองของการเขารวมกจกรรม

3. นกเรยนมความซอสตยตอการบนทกการเขารวมกจกรรม

Page 125: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

114

ตาราง 5 แบบบนทกการเขารวมกจกรรมหนาเสาธง

ระดบชวงชนท 3 ชนปท ............ ประจาเดอน .......................

รายชอ วนท ผ

รบรอง

ขอเสนอแนะ

.......................................................................................................................... ............................................................................................................................................ .................. ................................................................................................. ..............................................

ลงชอ.....................................ผรบรอง

(...............................................) หวหนาหอง

ลงชอ.....................................ผรบรอง

ครทปรกษา

Page 126: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

115

ตาราง 6 แบบบนทกการเขารวมกจกรรมวนสาคญ

ระดบชวงชนท 3 ชนปท ............ ประจาภาคเรยนท ...............

รายชอ รายชอกจกรรม ผ

รบรอง

ขอเสนอแนะ

................................................................................................. ..................................................................................................................................................................... ........................ .................................................................. .............................................................................

ลงชอ.....................................ผรบรอง

(...............................................) หวหนาหอง

ลงชอ.....................................ผรบรอง

ครทปรกษา

Page 127: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

116 ตาราง 7 แบบบนทกการเขาเรยนในรายวชา......................... ระดบชวงชนท 3 ชนปท ............ ประจาเดอน .......................

รายชอ วนท ผรบรอง

ลงชอ.....................................ผรบรอง ลงชอ.....................................ผรบรอง ลงชอ.....................................ผรบรอง

(...............................................) (...............................................) (...............................................) หวหนาหอง ครประจาวชา ครทปรกษา 116

Page 128: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

117 ตาราง 8 สรปผลการเขารวมกจกรรมแตละกจกรรรมในรอบเดอน

ระดบชวงชนท 3 ชนปท ............ ประจาเดอน .......................

รายชอ ชอกจกรรม รวมจ านวนครง

กจกรรมหนาเสาธง กจกรรมวนสาคญ การเขาชนเรยน

ลงชอ.....................................ผรบรอง ลงชอ.....................................ผรบรอง ลงชอ.....................................ผรบรอง

(...............................................) (...............................................) (...............................................) ประธานนกเรยน ครทปรกษา ครผรบผดชอบกจกรรม

117

Page 129: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

118

ตาราง 9 แบบสรปผลการเขารวมกจกรรมตาง ๆ ของนกเรยนตามทโรงเรยนกาหนดโดยคด เปนคารอยละ

ระดบชวงชนท 3 ชนปท ............ ประจาภาคเรยนท .............

รายชอ

รายชอกจกรรม จานวนกจกรรม รวม

รอยละ กจกรรมหนาเสาธง

กจกรรม

วนสาคญ การเขา

ชนเรยน

ลงชอ.....................................ผรบรอง ลงชอ.....................................ผรบรอง

(...............................................) (...............................................) ประธานนกเรยน ครทปรกษา

ลงชอ.....................................ผรบรอง

(...............................................) ครผรบผดชอบกจกรรม

Page 130: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

119

แบบประเมนความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง

****************************************************************************** ชอ-นามสกล.....................................................ชน............................ เลขท......................... คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย / ลงในชองวางทางขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยนมากทสด โดยพจารณาแตละขอดงน ระดบมาก หมายถง นกเรยนเหนดวยในระดบมาก ระดบปานกลาง หมายถง นกเรยนเหนดวยในระดบปานกลาง ระดบนอย หมายถง นกเรยนเหนดวยในระดบนอย

ขอท ขอความ ระดบความคดเหน

มาก ปานกลาง

นอย

1 หลงทากจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเอง นกเรยนมความรความเขาใจในเรองการมวนยเพมขน

2 เนอหาในกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเอง สอดคลองกบการดาเนนชวตของนกเรยนในปจจบน

3 กจกรรมทใชในการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนมความนาสนใจ และมความหลากหลาย

4 กจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนเปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมในการแสดงความคดเหน

5 เวลาทใชในการจดกจกรรมมความเหมาะสม

6 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบจากกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองไปใชประโยชนในชวตประจาวนได

7 สอ อปกรณประกอบการจดกจกรรมมความเหมาะสม สอดคลองกบกจกรรม

Page 131: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

120

แบบทดสอบหลงเรยนวดการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง

คาชแจง 1. แบบวดฉบบนมทงหมด 30 ขอ ใชเวลาทา 20 นาท 2. แบบวดฉบบนเปนสถานการณเรองราวทวๆ ไป ใหนกเรยนอานแลวพจารณาวาถานกเรยนเปนบคคลในสถานการณนน นกเรยนจะทาอยางไรโดยเลอกจากคาตอบทกาหนดให ซงคาตอบแตละขอไมมขอถก-ขอผด นกเรยนเลอกไดอยางสบายใจ เพราะไมมผลใดๆ ตอการเรยนของนกเรยน โดยใหนกเรยนเลอกตามความรสกของตนเองและตอบดวยความจรงมากทสด 3. ในแตละขอม 3 ตวเลอก ใหนกเรยนเลอกเพยงคาตอบเดยว จากตวเลอก ก, ข หรอ ค แลวทาเครองหมาย ใหตรงกบตวเลอกทนกเรยนเลอกตอบในกระดาษคาตอบ 4. หามขดเขยนขอความใดๆ ลงในแบบวดฉบบน ตวอยาง (0). เวลาทนกเรยนออกไปพดหนาชน นกเรยนมความรสกอยางไร ? ก. ตนเตน ขาสน ข. มความมนใจวาพดได ค. พดไดแตไมคอยกลามากนก กระดาษคาตอบ

ขอ ตวเลอก ก ข ค

1 2

Page 132: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

121

1. ถานกเรยนทะเลาะกนกบเพอรวมหองอยางรนแรง นกเรยนจะทาอยางไร ก. ตอบโตเมอเพอนแสดงอารมณใสเรา ข. นาเรองบอกผปกครองใหชวยไกลเกลย ค. พดกบเพอนดวยเหตผลแหงความขดแยง 2. ถานกเรยนเปนตวเกงของโรงเรยนในการเปนนกเรยนดเดนประจาป แตผลการคดเลอกปรากฏวาเพอนของนกเรยนไดรบเลอกแทน นกเรยนจะทาอยางไร ก. ปรบปรงตนเองใหดขน ข. รสกอยากไดรบคดเลอกเหมอนเพอน ค. ดในกบเพอและตนเองตองพยายามมากขน 3. ถานกเรยนไมเปนทยอมรบของเพอนในกลมทางาน ทาใหนกเรยนรสกหงดหงด นกเรยนจะทาอยางไร ก. พยายามหาสาเหตแลวปรบปรงตนเอง ข. ถามคนอนถงสาเหตทเพอไมยอมรบ ค. ปลอยใหเวลาผานไปเพอนคงพดกบเราเอง 4. ถานกเรยนถกเพอเยาะเยย เพราะวงเขาเสนชยเปนคนสดทายในกฬาสของโรงเรยนนกเรยนจะรสกอยางไร ก. หงดหงดเพอทไมมนาใจเปนนกกฬา ข. ผดหวงทวงเขาเสนชยเปนคนสดทาย ค. พอใจในการวงเพราะไดพยายามวงเตมทแลว 5. สชาดาไดรบเลอกใหเปนผถอปายโรงเรยนในงานกฬาโรงเรยน ขณะทเดนเธอไดยนเพอพดวา “ไมสวยเลย มาถอปายไดอยางไร” สชาดารสกโกรธและไมอยากจะถอปาย ถานกเรยนเปนสชาดาจะทาอยางไร ก. ถอปายตอไป เพราะเกรงจะอายเพอน ข. ถอปายตอไป เพราะไดรบมอบหมาย ค. ถอปายตอไป เพราะมคนรอบขางกาลงด

Page 133: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

122

6. ถานกเรยนถกเพอเยาะเยยวาเกรดในเทอมนคงจะสเขาไมได ทาใหรสกเจบใจ นกเรยนจะทาอยางไร ก. เถยงกบเพอนวาทาไมจะสไมได ข. รอดทาทตอไปวาจะพดอะไรอก ค. เกบเอาคาพดของเพอมาเปนพลงในการเตรยมสอบ 7. ถานกเรยนเปนคนผวคลาถกเพอลอวา “ตวดาเปนตอตะโก” ทาใหรสกอบอาย นกเรยนจะทาอยางไร ก. ไมเขากลมกบเพอนทลอ ข. ตอวาเพอทนทวาไมมมารยาท ค. ขมใจตนเองและคยกบเพอตามปกตเพราะเปนความจรง 8. ถานกเรยนถกเพอนตลกวอลเลยบอลถกหนา และเพอนไมยอมขอโทษทาใหรสกโกรธ นกเรยนจะทาอยางไร ก. คดวาเพอนคงไมตงใจ ข. เขาไปตอวาเพอนทไมยอมขอโทษ ค. ถามโอกาสจะแกลงตลกวอลเลยบอลโดนเพอนบาง 9. ขณะมนสซออาหารมเพอนเดนมาชน ทาใหอาหารหกใสเสอจนมนสไมพอใจ นกเรยนชอบการโตตอบของมนสในขอใด ก. ตอวาเพอนทเดนไมระวง ข. บอกใหเพอเอาเสอไปทาความสะอาด ค. บอกเพอนวาไมเปนไรคดวาเพอคงไมตงใจ 10. ถานกเรยนไมสามารถยงลกจดโทษของกฬาบาสเกตบอลเขาหวงประต ในระหวางการซอมกอนการแขงขนทาใหรสกหงดหงด นกเรยนจะทาอยางไร ก. หยดชวคราว ข. ซอมโดยขาดความมนใจ ค. ทาสมาธแลวกลบไปซอมใหม

Page 134: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

123

11. อดมพรไดรบเสนอใหเปนตวแทนหองกลาวขอบคณวทยากรพเศษอยางกะทนหน โดยไมไดเตรยมตวมากอน อดมพรรบเปนตวแทนกลาวขอบคณ นกเรยนเหนดวยกบเหตผลใดของอดมพร ก. กลวอาจารยตาหน ข. จะไดเปนทยอมรบของเพอน ค. เปนโอกาสอนดทจะไดกลาวขอบคณวทยากร 12. เมอนกเรยนสงสยในเนอหาวชาทอาจารยสอน ซงอาจารยสอนเรวมาก นกเรยนจะทาอยางไร ก. ถามในเนอหาทสงสย ข. บอกใหเพอนชวยถามประเดนทสงสยให ค. ไมถามแลวคอยมาคยกบเพอนในประเดนทสงสยนอกหองเรยน 13. นกเรยนอานหนงสอเพอเตรยมตวสอบ แตอานแลวไมเขาใจ กงวลใจมาก นกเรยนจะทาอยางไร ก. ถามเพอนเมอไมเขาใจ ข. ไมกลาเลยศกษาดวยตนเอง ค. เขาพบอาจารยเพอขอคาอธบาย 14. ในการทางานทไดรบมอบหมายในแตละครง นกเรยนรสกอยางไรตอผลงานทปฏบต ก. คงไมดเทาเพอน ข. พอใจทไดตงใจทสดแลว ค. ไมทราบวาจะถกใจผมอบหมายงานเพยงใด 15. นาคางไดรบมอบหมายจากกลมใหหารปภาพมาประกอบการรายงาน ซงเปนภาพทหายากมาก นกเรยนเหนดวยกบเหตผลใดของนาคาง ก. กลวถกลงโทษจงตองหาใหได ข. เพราะเพอนๆ ในกลมกาชบใหหามาใหได ค. เมอไดรบมอบหมายแลวตองหามาใหได 16. มนตรไดรบคดเลอกเปนตวแทนในการแขงขนกรฑาระดบจงหวดซงมนกกรฑาทมจงหวดและทมเขตรวมแขงขนดวย ถานกเรยนเปนมนตรจะทาอยางไร ก. แขงขนตามหนาท ข. ขอถอนตวเพราะคงสคแขงไมได ค. แขงขนสดความสามารถเทาทไดซอมมา

Page 135: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

124

17. สทธชยทานากะทหกทพนบานของเพอน ทาใหพนเลอะมาก ถานกเรยนเปนสทธชยจะทาอยางไร ก. ใหเพอนชวยเชดพน ข. ชวยกนกบเพอนเชดพน ค. นาผามาเชดจนพนแหง 18. ตามปกตเมอเลกเรยนวรวฒตองรบกลบบานเพอชวยแมขายของทกวน ซงแมขายของอยคนเดยววนนเพอนชวนวรวฒเลนวอลเลยบอลซงเปนกฬาทชอบมาก วรวฒจงตดสนใจกลบบานชวยแมขายของ นกเรยนเหนดวยกบเหตผลใดของวรวฒ ก. กลวแมลงโทษ ข. แมจะไดยกยองชมเชย ค. เปนหนาททตองชวยแม 19. ถานกเรยนยมหนงสอของเพอนมาแตทาของเพอนหาย แตเพอนมหนงสอหลายเลม นกเรยนจะทาอยางไร ก. ชวยหาหนงสอใหเพอน ข. บอกเพอนวาไมรหายไดอยางไร ค. ขอโทษเพอนและซอหนงสอคน 20. อาจารยประกาศผลการสอบปลายภาค ปรากฏวาสนใจไดเกรด 1 เกอบทกวชา ทาใหเพอนพดถากถางวา “ขยนใหตายกยงโงอยด” แตสนใจไมโตตอบ นกเรยนเหนดวยกบเหตผลใดของสนใจ ก. หากโตตอบเพอนอาจโกรธได ข. หากโตตอบจะทาใหเสยมารยาท ค. เปนเรองจรง และจะพยายามตงใจเรยนใหมากขน 21. นงลกษณชวยแมลางจานทรานคาเกอบทกวน แตชวงฤดหนาววนหนงอากาศหนาวจด นาลางจานเยนจด ถานกเรยนเปนนงลกษณจะทาอยางไร ก. ลองลานดกอน ข. ขอแมทางานอน ค. ทาใหรางกายอบอนแลวคอยมาลางจาน

Page 136: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

125

22. เกรยงศกดตงใจทาแบบฝกหดทอาจารยสงไวใหเสรจในชวโมงทไมมอาจารยมาสอน เพอนๆ จงพากนเลนทาใหเกรยงศกดอยากเลนบาง ถานกเรยนเปนเกรยงศกดจะทาอยางไร ก. ทาแบบฝกหดไปดเพอนเลนไปดวย ข. ทาแบบฝกหดจนเสรจแลวจงเลนกบเพอน ค. ไปเลนกบเพอนกอนแลวจงมาทาแบบฝกหด 23. สรยาพบกระเปาเงนจงไดนาสงคร เพอนๆ นนทาวา “อยากไดหนา อยากดง” สรยากไดยนเพอนๆ นนทา ถานกเรยนเปนสรยาจะทาอยางไร ก. วากลาวเพอนวาไมสมควรพด ข. บอกครวาเพอนๆ นนทาตน ค. นงไมโกรธเพอนเพราะทาดแลว 24. สดาไปเรยนวายนากบครฝกทานหนงทเขมงวดมาก ถาวายไมไดตามกาหนดเวลากจะวากลาวอยางรนแรง ถานกเรยนเปนสดาจะทาอยางไร ก. เรยนบางโอกาส ข. ฝกซอมไปเรอยๆ ค. พยายามซอมใหดยงขน 25. วนนนกเรยนตองรบกลบบานเพราะไมมใครอยบาน ชวงเวลาทนกเรยนเดนทางกลบบาน พอผานรานคาซงเจาของรานกาลงเปดการตนเรองทนกเรยนชอบมาก นกเรยนจะเลอกทาตามขอใด ก. หยดดสกพกแลวรบกลบบาน ข. อยากดแตกลวแมรภายหลงวากลบบานชา ค. อดใจไมดเพราะไมมใครอยบานตองรบกบบาน 26. ทกวนวรภาพจะตองอานหนงสอเพอเตรยมความพรอมในการเรยนวนรงขน แตคนนดกแลว วรภาพยงอานไมจบบท เขารสกงวงนอนมาก ถานกเรยนเปนวรภาพจะทาอยางไร ก. อานไดสกครแลวจงเขานอน ข. เขานอนทนทแลวคอยอานวนหลง ค. ลางหนาใหหายงวงแลวจงอานตอ

Page 137: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

126

27. นกเรยนคดวาการยนตรงเคารพธงชาตในเวลา 08.00 น. และเวลา 18.00 น. มความจาเปนหรอไม ก. จาเปน เพราะเปนระเบยบทตองปฏบต ข. จาเปน เพราะถาไมทาคนอนจะตาหน ค. จาเปน เพราะเปนการแสดงความเคารพตอสถาบนชาต 28. สมทรงแตงกายผดระเบยบวนยของโรงเรยน นกเรยนมความรสกอยางไรตอการกระทาของสมทรง ก. ดไมด ทาใหเสยภาพพจนตนเอง ข. ดไมด แตไมเปนไรเพราะยงไงเขากยงมาเรยน ค. ดไมด เขาควรแตงกายใหถกระเบยบของโรงเรยน 29. ในคาบเรยนทครใหเขาหองสมด มเพอนชกชวนนกเรยนไมใหเขาหองสมดใหไปโรงอาหาร นกเรยนจะทาอยางไร ก. ทาบางแลวแตโอกาส ข. ไมยอมทาตามเพอนชวน ค. ทาตามเพอน เกรงเพอนจะไมคบ 30. ในขณะทนกเรยนกาลงเดนแถวเขาหองเรยนอยางมระเบยบ นนทยาเหนคณแมเดนมาเขาอยากพบแมมาก ถานกเรยนเปนนนทยาจะทาอยางไร ก. ดวาถาไมมครอยกไปหาคณแมได ข. รอใหเดนเขาใกลหองเรยนกอนคอยแยกไปพบแม ค. รอจนเขาหองเรยนเรยบรอยแลวจงขออนญาตครไปพบแม

Page 138: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

127

หนงสออางอง กรมวชาการ. (2544). คมอการจดกจกรรมพฒนาผเรยน. กรงเทพฯ. กรตการต พทธอราม. (2549). คมอการจดกจกรรมสรางเสรมคณธรรมจรยธรรมสาหรบนกเรยน โรงเรยนเทศบาล 3 (เทศบาลสงเคราะห) จงหวดราชบร. สารนพนธการศกษมหา บณฑต. การบรหารการศกษา. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ.

Page 139: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

บทท 5 บทสรป

ในการจดท าคมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของ

นกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลงนน ผศกษามวตถประสงคจดท า คมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยน เพอใหครเหนแนวทางในการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนในระดบชวงชนท 3 ไดอยางมประสทธภาพ และสามารถจดกจกรรม ทนกเรยนควรไดรบการพฒนาใหม วนยดานความรบผดชอบตอตนเองตามจดมงหมายของหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2544 เนอหาของ คมอการจดกจกรรมพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเอง ของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง ประกอบดวยการจดกจกรรมพฒนาวนยนก เรยนดานความรบผดชอบตอตนเอง ของนกเรยนในระดบชวงชนท 3 ทง 3 ดานดงน 1) ดานการงานทไดรบมอบหมาย 2) ดานการกระท าของตนเอง และ 3) ดานการตรงตอเวลา รวมทงสน 12 กจกรรม โครงสรางกจกรรมพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองในแตละกจกรรมประกอบดวย 1) กจกรรม 2) วตถประสงค 3) แนวความคด 4) สอ อปกรณ 5) ขนตอนกจกรรม 6) การประเมนผล ขนตอนการด าเนนการจดคมอ ใหผเชยวชาญคณะท 1 จ านวน 5 คน ตรวจสอบความเหมาะสมของโครงรางคมอ เพอน าไปด าเนนการจดท ารายละเอยดของคมอ น าคมอทไดจดท าไปใชผเชยวชาญคณะท 2 จ านวน 15 คน ตรวจสอบค วามเปนไปไดในการน าคมอไปใช กอนน าคมอไปใชปฏบตจรง ผลการตรวจสอบของผเชยวชาญ มความเหนตอความเปนไปไดในการน าคมอไปใชคอ เหนดวยสามารถน าไปปฏบตไดมาก โดยมระดบความคดเหนเฉลยเทากบ 47.40 สรปในการจดท าคมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยน โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง เปนคมอส าหรบครเพอใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองอยางมประสทธภาพ โดย เนอหาของคมอเลมนประกอบดวยกจกรรมพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเอง ของนกเรยนในระดบชวงชนท 3 เพอใชส าหรบการแกปญหาการขาดวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยน ไดแก ดานการงานทไดรบมอบหมาย ดานการกระท าของตนเอง และ ดานการตรงตอเวลา ทงนเพอท าใหครผทใชคมอไดทราบถงแนวทางการจดกจกรรมเพอพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยน การจดการศกษาเปนหนาทของผบรหาร และครโดยตรง การก าหนดรายละเอยดของสาระการเรยนรในหลกสต รสถานศ กษาในแตละแหง จะมความแตกตา งกนตามสภาพแวดลอมของสถานศกษา แตสงส าคญทสถานศกษามความจ าเปนตอง ปลกฝงใหเกดในตวนกเรยนคอ วนย

Page 140: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

129

นกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนซงจะท าใหนกเรยนส ามารถด าเนนชวตอยในสงคมได รจกมความรบผดชอบตอตนเองเพอทจะไดท าใหนกเรยนอยรวมกบผอนไดอยางมความสข นกเรยนจ าเปนตองเรยนร ฝกฝนจนเกดความเคยชนเปนนสย ซงครเปนผทมบทบา ทอยางยงในการพฒนาผเรยน ดงนนผศกษาจงควรเหนวาครควรมคมอทมประสทธภาพไวเปนแนวทางในการ จดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยน ซงเปนสงส าค ญทนกเรยนควรไดรบการพฒนา เพอใหนกเรยนเปนคนเกง คนด และสามารถด าเนนชวตอยในสงคมไดอยางมความสข

Page 141: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

บรรณานกรม

Page 142: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

131

บรรณานกรม กรมวชาการ. กรอบความคดเพอสงเสรมและพฒนาคณธรรมจรยธรรมทเนนความมวนยและความ เปนประชาธปไตย. กรงเทพฯ : กรมวชาการ, 2542. ค าบรรยายเกยวกบแนวคดและทฤษฎใน การพฒนาคณธรรมทเนนความมวนยและความเปนประชาธปไตย . พมพครงท 3. กรงเทพฯ : กรมวชาการ, 2541. กองวจยทางการศกษา. การศกษาพฤตกรรมของครในอดมคตของนกเรยนระดบประถมศกษา. กรงเทพฯ : กองวจยทางการศกษา, 2535. การสงเคราะหรปแบบการพฒนาศกยภาพของ เดกไทยดานความรบผดชอบและการมวนยในตนเอง . ม.ป.ท., : ม.ป.พ., 2542 กระทรวงศกษาธการ. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต 2542. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา ลาดพราว, 2542. กาญจนา ศรกาฬสนธ. การบรหารกจการนกเรยน. พมพครงท 4. กรงเทพฯ : ภาควชาบรหาร การศกษาคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร , 2538. กลชา ศรเฉลมพงศ. แนวทางการพฒนาความมวนยในตนเองของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนบรรมยพทยาคม จงหวดบรรมย . วทยานพนธ ศศ.ม. ขอนแกน : มหาวทยาลยขอนแกน, 2544. กองเทพ เคลอบพณชกล. แผนพฒนาเสรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9 พ.ศ. 2545-2549. กรงเทพฯ :บ.เจ.เพลท โปรเซสเซอร, 2545. จตโสมนส ไชยเชษฐ. การพฒนาการด าเนนงานเพอแกไขพฤตกรรมทไมพงประสงคของนกเรยน วทยาลยอาชวศกษานครราชสมา. รายงานการศกษาคนควาอสระ กศ.ม. มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2548. จ านงค เตาชยภม. การพฒนาการด าเนนงานดานเสรมสรางความมวนยของนกเรยน โรงเรยน หนองฉม อ าเภอเมองชยภม จงหวดชยภม. รายงานการศกษาคนควาอสระ กศ.ม. มหาสารคาม: มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2547. ใจจรง บญเรองรอด. การบรหารกจการนกเรยน. กรงเทพฯ : วฒนาพานช, ม.ป.ป. ฉนทนา ภาคบงกช และคณะ. การปลกฝงวนยของคนในชาต : โครงการวจย. รายงานการวจย กรงเทพฯ :สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร , 2539. เชาว มณวงศ. การบรหารกจการนกเรยน. กรงเทพฯ : บรพาสาสนน, 2528. ดวงเดอน พนธมนาวน. ปจจยทางจตวทยานเวศทเกยวกบการอบรมเลยงดเดกของมารดาไทย . กรงเทพฯ :สถาบนวจยพฤตกรรมศษสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร , 2524. ธรวฒ ประทมนพรตน. การบรหารกจการนกเรยน. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร,ม.ป.ป. นดดา หงสววฒน. วนย รากฐานการพฒนาเดก. กรงเทพฯ : แสงแดด, 2541. นวลศร เปาโรหตย. ศลปะการสรางวนยทชนะใจลก. กรงเทพฯ : ตนออ แกรมม จ ากด, 2539.

Page 143: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

132 นวรตน วงศโสภา. การพฒนาคณลกษณะอนพงปะสงคดานความมวนยในตนเองของเดกปฐมวยโดย ใชแนวทางการบรการจดการในชนเรยนแบบรวมมอกนสรางวนย : การศกษานกเรยน ระดบชนอนบาล 2 โรงเรยนสนตธรรมวทยาคม จงหวดยโสธร . วทยานพนธ ศศ.ม. ขอนแกน :มหาวทยาลยขอนแกน, 2544. บญธรรม พนทรพย. สงคมศกษา 2. กรงเทพฯ : โรงพมพวฒนาวชาการ(2535), 2539. ประทป กระจายพนธ. ผลของการใชตวแบบบคคลจรงและบทบาทสมมตเพอพฒนาความรบผดชอบ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ในโรงเรยนวจตรพทยา จงหวดอบลราชธาน . วทยานพนธ ศศ.บ. ขอนแกน : มหาวทยาลยขอนแกน, 2539. ประมวล ผาสก. การพฒนาการด าเนนงานเสรมสรางวนยนกเรยนดานความรบผดชอบ โรงเรยน ราษฎรบ ารง อ าเภอจกราช จงหวดนครราชสมา . รายงานการศกษาคนควาอสระ กศ.ม. มหาสารคาม:มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2547. ประวต เอราวรรณ. การวจยปฏบตการ. กรงเทพฯ : ดอกหญา วชาการ, 2545. ประหยด ยางกลาง. การปฏบตตามระเบยบวนยและการสงเสรมระเบยบวนยของนกเรยน ระดบประถมศกษา ตามทศนะของผบรหารโรงเรยนและครผสอนในสงกดส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษา จงหวดนครราชสมา. ปรญญานพนธ คศ.ม. นครราชสมา : สถาบนราชภฎนครราชสมา, 2546. ปราณ วธรวานชย. จรยธรรมกบชวต. กรงเทพฯ : คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร สถาบนราชภฎ สวนสนนทา,2542. ปราชญา กลาผจญ. คณธรรม จรยธรรม จรรยาบรรณวชาชพ . กรงเทพฯ : โรงพมพเยลโลการพมพ, 2544. พนส หนนาคนทร. การบรหารบคลากรในโรงเรยน. พษณโลก : โครงการต ารา มหาวทยาลยศรนครนทร วโรฒ พษณโลก, 2526 ก. การสอนคานยม. พษณโลก : โครงการต ารา มหาวทยาลยศรนครนทรว โรฒพษณโลก, 2524 ก. สรางเสรมลกษณะนสย 6. กรงเทพฯ : แมค, 2542. หลกการบรหาร โรงเรยน. กรงเทพฯ : วฒนาพานช, 2524 ข. พระธรรมปฎก ( ป.อ. ปยต. โต.). วนยเรองใหญกวาทคด. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา ลาดพราว, 2539. เพชร ยอดบญนอก. การเสรมสรางพฤตกรรมการมวนบของนกเรยน โรงเรยนบานวงมวง อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา. รายงานการศกษาคนควาอสระ กศ.ม. มหาสารคาม : มหาวทยาลย มหาสารคาม, 2547. พนสวสด นาคเสน. การปฏบตงานสงเสรมวนยนกเรยนของโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญ ศกษา จงหวดอดรธาน. รายงานการศกษาคนควาอสระ กศ.ม. มหาสารคาม : มหาวทยาลย มหาสารคาม, 2544. พงศกด เชอศร. การพฒนาการด าเนนงานเสรมสรางวนยนกเรยน โรงเรยนทามะไฟหวาน อ าเภอแกงครอ จงหวดชยภม. รายงานการศกษาคนควาอสระ กศ.ม. มหาสารคาม: มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2547.

Page 144: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

133 พล แสงสวาง. การพฒนาวนยในตนเอง หลกการสอนและแนวปฏบต. ปตตาน : คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน, ม.ป.ป. ไพบลย ขาขนมาล. การพฒนาการการด าเนนงานเสรมสรางวนยดานความรบผดชอบของนกเรยน โรงเรยน หนองตอวทยา. อ าเภอจตรพกตรพมาน จงหวดรอยเอด. รายงานการศกษาคนควาอสระ กศ.ม. มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2548. มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. การพฒนาพฤตกรรมเดก. พมพครงท 2 . นนทบร : โรงพมพ มหาวทยาลย สโขทยธรรมมาธราช, 2530. ราชบณฑตยสถาน. พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ .ศ0 2525. พมพครงท 6. กรงเทพฯ : อกษร เจรญทศน,2539. รจร ภสาระ และคณะ. แบบเรยนแนวหนาชดพฒนากระบวนการหลกสตรใหม กลมสรางเสรมลกษณะนสย ชนประถมศกษาปท 6. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน,ม.ป.ป. วารณ บงคลน. การศกษาเปรยบเทยบวนยดานความรบผดชอบนกเรยนประถมศกษาของโรงเรยนประถม ศกษาในเขตพนทอตสาหกรรมกบในเขตพนทเกษตร. วทยานพนธ กศ.ม. ชลบร : มหาวทยาลย บรพา, 2541. วระ สญยขนธ. มนษยสมพนธ. กรงเทพฯ : ศนยหนงสอเกรยงไกร, ม.ป.ป. วชร ทรพยม. คมอจดกจกรรมโฮมรม. กรงเทพฯ : 2530. วณชา เพชรสวรรณ. “คมอการเรยนการสอน กลมการงานและอาชพ,” งานบาน ง011. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน, ม.ป.ป. วนดา เสวกดรณทร. แนวทางในการสรางวนยใหแกนกเรยน. กรงเทพฯ : พมพดดการพมพ, 2537. วจตร อาชวะกล. เทคนคมนษยสมพนธ. กรงเทพฯ : โอ เอส พรนตงเฮาส, 2538. วนย พฒนรฐ และคณะ. แบบเรยนมาตรฐาน ฉบบพเศษเนนกระบวนการ กลมสรางเสรมลกษณะนสย 6 กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร , ม.ป.ป. ศรพงษ เกยวสกล. สงคมศกษา 2. กรงเทพ : บณฑตสาสน, ม.ป.ป. สะไกร กองทอง. การพฒนาการด าเนนงานเพอเสรมสรางวนยนกเรยน โรงเรยนบานหนองสองหอง อ าเภอเมยวด จงหวดรอยเอด. รายงานการศกษาคนควาอสระ กศ.ม.มหาสารคาม : มหาวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม , 2547. สญญา สญญาววฒน. สงคมวทยาปญหาทางสงคม. กรงเทพฯ : โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย,2542. สกญญา กาญจนรงสชย. การพฒนาการด าเนนงานเพอเสรมสรางคณลกษณะองพงประสงค ดานความ มระเบยบวนยของนกเรยน โรงเรยนสรนาร อ าเภอเมอง จงหวดนครราชสมา . รายงานการ ศกษาคนควาอสระ กศ.ม.มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2447. แสงอทย วองไว. การพฒนาการด าเนนงานเสรมสรางวนยในตนเองดานความรบผดชอบของนกเรยน โรงเรยนบานสวนมอญ อ าเภอจตรพตรพมาน จงหวดรอยเอด. รายงานการศกษาคนควาอสระ กศ.ม.มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2547.

Page 145: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

134 สมนก ดอบขนทด. การพฒนาการด าเนนงานเสรมสรางวนยดานความรบผดชอบของนกเรยน โรงเรยน โคกเรงรมยคลปาคาร อ าเภอบ าเหนจณรงค จงหวดชยภม.รอยเอด. รายงานการศกษาคนควาอสระ กศ.ม.มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2547. ส าราญ สขเกษม. การพฒนาวนยนกเรยน โรงเรยนสวรรณพทยาคม อ าเภอโนนสวรรณ จงหวดบรรมย .

รายงานการศกษาคนควาอสระ กศ.ม.มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2547. สมคด บางโม. เทคนคการฝกอบรมและการประชม. พมพครงท 3 . กรงเทพฯ : วทยพฒน , 2544. สพตรา สภาพ. สงคมและวฒนธรรมไทย คานยม : ครอบครว : ศาสนา : ประเพณ. พมพครงท 5. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช, 2528. อนนต รงเรอง. การพฒนาการปฏบตงานเสรมสรางวนยนกเรยน โรงเรยนหนองแวงวทยานกล อ าเภอ สมเดจ จงหวดกาฬสนธ. รายงานการศกษาคนควาอสระ กศ.ม.มหาสารคาม : มหาวทยาลย

มหาสารคาม, 2547. โอภาส ยตกร. การพฒนาการด าเนนงานเสรมสรางความมระเบยบวนยของนกเรยน โรงเรยนชมชนบานประ โดกโคกไผ อ าเภอเมอง จงหวดนครราชสมา. รายงานการศกษาคนควาอสระ กศ.ม.มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2547. Aksoy,Naciye. Classroom Management and Student Discipline in Elementary School Ankara (Turkey). Dissertation Abstract International. 61 (2)A :203 ; 1999. Anthony,Mary Christine Jackson. “An Investigational of The Efficacy of a Character Education Program in A Rural Middle School. “Dissertation Abstract International. 63 (4) :1240-A; October,2002 Egnor, David Edward. “IDEA Reauthorization and The Issue of Student Discipline :A Case Study of Crisis Policymaking in the Uniten States Congress. “Dissertation Abstract International. 61 (10) :3950-A ; April ,2001 Enciso,Raymond Paz. “ Perceptions of student Discipline : Viewpoints of Student, Teachers, and Administrators. “Dissertation Abstract International. 39 (4) :961-A ; August, 2001. Royal, Janell Klingner. “The Identification of Student Discipline Problems Resulting in In- School and Out-of-School Suspension by Comparing Gender and Grade Level of High School Students, “Dissertation Abstract International. 64 (8) A ; February, 2004. Tucker, Gina Marie. “Discipline : Bermuda High School Student, Teachers, Parent and Administrator Perceptions of The Causes of Misbehavior.” Dissertation Abstract International. 59 (7) A : 193 ;1998.

------------------------------------

Page 146: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

ภาคผนวก

Page 147: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

ภาคผนวก ก. รายชอผเชยวชาญเพอพจารณาโครงรางคมอ

Page 148: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

รายชอผเชยวชาญพจารณาโครงรางคมอ

1 นายประจบ โพธปาน ผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษาราชบร เขต 2 จงหวดราชบร

2 นายสงด เกตรตน ผอ านวยการโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการ ดอนคลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร

3 ผชวยศาสตราจารย ดร. วระ สภากจ อาจารยประจ าภาควชาบรหารการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ กรงเทพมหานคร

4 อาจารย ดร. ราชนย บญธมา ผอ านวยการส านกทดสอบทางการศกษาและ จตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ กรงเทพมหานคร

5 นางมณรตน โชตวฑฒากร ศกษานเทศก 7 เขตพนทการศกษาราชบร เขต 2 จงหวดราชบร

Page 149: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

ภาคผนวก ข. รายชอผเชยวชาญในการตรวจสอบความเปนไปไดของคมอ

Page 150: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

รายชอผเชยวชาญในการตรวจสอบความเปนไปไดของคมอ

ผบรหารสถานศกษา 1. นายสงด เกตรตน ผอ านวยการโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง

อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร 2. นายประทพย คนทด ผอ านวยการโรงเรยนโพหก “วงศสมบรณราษฎรอปถมภ”

อ าเภอบางแพ จงหวดราชบร 3. นายจ ารส มากแกว ผอ านวยการโรงเรยนสายธรรมจนทร อ าเภอด าเนน

สะดวก จงหวดราชบร 4. นายสถาพร อภวงโสกล ผอ านวยการโรงเรยนประสาทรฐประชากจ

อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร 5. นายบญเลศ วงศยะรา ผอ านวยการโรงเรยนเนกขมวทยา อ าเภอด าเนนสะดวก

จงหวดราชบร

นกวชาการ 1. นางมณรตน โชตวฑฒากร ศกษานเทศก 7 เขตพนทการศกษาราชบร เขต 2 จงหวดราชบร 2. นายผอง เกอเมง หวหนางานกจการนกเรยนโรงเรยนสายธรรมจนทร อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร

3. นางยพารตน แสงศรสทธสารหวหนางานกจการนกเรยนโรงเรยนโพหก “วงศสมบรณ ราษฎรอปถมภ” อ าเภอบางแพ จงหวดราชบร

4. นางอารย บญจนทร หวหนางานกจการนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษา พฒนาการดอนคลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวด ราชบร

5. นายจรพงษ ขนตยาภรณ หวหนางานกจการนกเรยนโรงเรยนเนกขมวทยา อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร ครผปฏบตการสอน 1. นายอดร จนทรมล ครผปฏบตงานโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอน

คลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร 2. นางสาวสภา เทยงนอย ครผปฏบตงานโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอน

คลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร 3. นางสาวนตยา แสงอากาศ ครผปฏบตงานโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอน

คลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร

Page 151: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

4. นางศราวด เอยมข า ครผปฏบตงานโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอน คลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร

5. นางพชรา แยมกาญจนวฒน ครผปฏบตงานโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอน คลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร

Page 152: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

ภาคผนวก ค. แบบตรวจสอบความเปนไปไดของคมอ

Page 153: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

แบบตรวจสอบความเปนไปไดของคมอ

คมอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยน

โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง ตอนท 1 สถานภาพของผประเมนความเปนไปไดของคมอ

ผบรหารสถานศกษา นกวชาการ ครผปฏบตการสอน

Page 154: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

ตอนท 2 ตรวจสอบความเปนไปไดของคมอ ค าชแจง โปรดกาเครองหมาย ลงในชองแสดงความคดเหนตามความคดของทาน

ขอท รายการความคดเหนตอคณภาพของคมอ ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

1 สาระนารส าหรบครผจดกจกรรมเขาใจงายน าไปปฏบตไดจรง

2 เนอหาสาระมความเหมาะสม ชดเจน เขาใจงาย 3 รปแบบของคมอมความเหมาะสม

4 รายละเอยดทก าหนดในคมอมความเปนไปไดในการปฏบต

5 คมอมความสอดคลองและความเปนไปไดตามวตถประสงคของแตละกจกรรม

6 การจดล าดบหรอขนตอนของกระบวนการจดกจกรรมมความเปนไปได

7 กจกรรมการพฒนาความรบผดชอบดานการงานทไดรบมอบหมายมความเปนไปได

8 กจกรรมการพฒนาความรบผดชอบในการกระท าของตนเองมความเปนไปได

9 กจกรรมการพฒนาความรบผดชอบดานการตรงตอเวลามความเปนไปได

10

แบบประเมนความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลงสามารถน าไปใชได

Page 155: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

ตอนท 3 ขอเสนอแนะ ........................................................................................ ................................................................................................................................................................................................ ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ............................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................ .............................. ............................................................................................................................. ........................................................................................................................................................... ............................................................................................................. ......................................................................................................................................................................................................... .............................. ............................................................................................................................. ........................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... .............................. ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. .............................. ............................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ..............................

Page 156: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

ภาคผนวก ง. ผลการประเมนคณภาพของคมอ

Page 157: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

ตาราง 10 ผลการประเมนคณภาพของคมอตามระดบความคดเหนของผบรหารสถานศกษา นกวชาการ ครผปฏบตการสอนเกยวกบการจดกจกรรมการพฒนาวนยนกเรยนดานความรบผดชอบตอตนเองของนกเรยนโรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง

ผเชยวชาญ

ขอ รวม

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 5 5 4 4 5 5 4 4 4 5 45 2 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 50 3 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 40 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 50 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 50 6 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 50 7 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 40 8 5 5 4 5 5 5 5 4 5 5 48 9 4 5 5 5 5 4 5 5 5 5 48 10 5 5 5 4 5 5 5 5 5 5 49 11 5 5 5 5 4 5 5 5 5 5 49 12 5 4 5 5 5 5 5 5 4 5 48 13 5 5 4 5 5 4 5 5 4 5 47 14 4 4 5 5 5 5 5 5 5 4 47 15 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 50 รวม

X S.D.

71 4.73 0.46

71 4.73 0.46

70 4.67 0.49

71 4.73 0.46

72 4.80 0.41

71 4.73 0.46

72 4.80 0.41

71 4.73 0.46

70 4.67 0.49

72 4.80 0.41

711 47.40 3.33

Page 158: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

ประวตยอผท าสารนพนธ

Page 159: ตัวอย่าง Is การทำคู่มือ

149

ประวตยอผท าสารนพนธ ชอชอสกล นายโกศล แยมกาญจนวฒน วนเดอนปเกด วนท 26 กมภาพนธ พ.ศ. 2508 สถานทเกด ต าบลดอนคลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร สถานทอยปจจบน บานเลขท 155 หมท 1 ต าบลดอนคลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร 70130 ต าแหนงหนาทการงานปจจบน คร คศ. 2 โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง สถานทท างานปจจบน โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการดอนคลง ต าบลดอนคลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาราชบร เขต 2 ประวตการศกษา พ.ศ. 2520 ชนประถมศกษาปท 7 จากโรงเรยนชมชนวดดอนคลงมตรภาพท 178 ต าบลดอนคลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร พ.ศ. 2523 ชนมธยมศกษาปท 3 จากโรงเรยนดอนคลงวทยา ต าบลดอนคลง อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร พ.ศ. 2525 ชนมธยมศกษาปท 5 จากโรงเรยนบางแพปฐมพทยา อ าเภอบางแพ จงหวดราชบร พ.ศ. 2529 ปรญญาตรครศาสตรบณฑต จากวทยาลยครหมบานจอมบง อ าเภอจอมบง จงหวดราชบร พ.ศ. 2552 การศกษามหาบณฑต (กศ.ม) การบรหารการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ