บทท 3 การขนรปดวยแปนหมน

การขนรปดวยแปนหมน

เครองป นดนเผาเปนการนำาวตถดบประเภทดน และหนมาผสมเปนอตราสวนในรปเนอดนป น จาก นนนำามาขนรปเปนรปทรงดวยวธการตางๆ ตามลกษณะของเนอผลตภณฑวธการขนรป ไดแก

การขนรปดวยมอ (Hand forming) การขนรปดวยวธการหลอแบบ (slip casting) การขน รปดวยใบมด (jiggering หรอ jellying) การขนรปดวยการรด (extruding) การขนรปดวย

การอด (pressing) และการขนรปดวยแปนหมน โดยการขนแปนหมนออกแบบมาใหป นภาชนะท เปนทรงกลมในความหนาทแตกตางกน แตสามารถเปลยนแปลงไดหลากหลายรปทรง การป น

ดวยแปนหมนสามารถป นภาชนะทรงกลมไดเรวกวาการป นดวยมอ แตตองมความชำานาญโดยชาง ป นตองฝกฝนอยางยาวนานจงจะมประสบการณ และมความชำานาญป นไดอยางรวดเรว และถก

ตองแมนยำา ดงนนเนอหาในบทนเปนเนอหาทนำาไปสการเรยนรในรายวชาการขนรปดวยแปนหมน เบองตน เนอหาในบทนประกอบดวย ประวตความเปนมาของการขนรปดวยแปนหมน ความสำาคญ ประโยชน ลกษณะ และระบบการทำางานของแปนหมน เครองมอและอปกรณทใชในการขนรปดวย

แปนหมนดงมรายละเอยดเนอหาดงน

ประวตและววฒนาการของการขนรปดวยแปน หมน

การขนรปดวยแปนหมน มวธการโดยการนำากอนดนเหนยววางตรงศนยกลางของแปนทหมนโดยใช สายพานเชอมตอกบมอเตอรไฟฟาหรอใชเทาและใชมอ ไมมหลกฐานปรากฏแนชดวาแปนหมน เรมมใช

ตงแตเมอใด แตมนกวชาการมเชอวา เครองป นดนเผาถกสรางขนครงแรกในชวงประมาณ 8,000–1,400 ปกอนครสตศกราช ในสมยเมโสโปเตเมย (Mesopotamia) โดยมการพบชนสวนของ

ผลตภณฑทไดจากการขนรปดวยแปนหมนทางตอนใตของยโรป อยปต และในภมภาคอน ๆ ทเชอวาม การใชแปนหมนในชวง ระยะเวลาใกลเคยงกน โดยพบบนทกเกยวกบการขนรปดวยแปนหมนของชาว

อยปต (Egyptians) ในยคกลางของอาณาจกรอยปตโบราณ ในยคแรกการขนรปเครองปนดนเผา ใชวธการขด ซงผขนรปตองใชการขดดนบนฐานรองและเดนหมนไปรอบ ๆ ฐานรองแทนซงมความเปน

ไปไดวาวธนไดพฒนาการมาเปนการขนรปดวยแปนหมน สขมาล เลกสวสด (2548:78) ไดกลาวไววา การใชแปนหมนเรมมขนตงแต 5,000 ปกอนครสตศกราชจากอยปตตะวนออกกลางและเอเชย จน

ญปน เกาหลใชแปนหมนตงแต 3,500 ป การขนรปดวยแปนหมนเรมแรกจะใชเทาถบตวแปนหมน ตอ มาใชมอหมนแทนเทาถบ สวนแปนหมนของจนใชคนจำานวนสองคนในการขนรปคนหนงใชมอในการขน

รปภาชนะอกคนใชเทาถบหรอใชมอหมนทำาใหสะดวกรวดเรวในการป นขนรปทงยงสามารถขนรปผลตอ ภณฑขนาดใหญได อนเดยไดพฒนาโดยใชไมมาชวยในการหมน ทำาใหมกำาลงมากสามารถผลตได

รวดเรวเชนกน การขนรปดวยแปนหมนไดมการพฒนาอยางตอเนองจากการทใชแรงงานคนในการหมน เครองแปนหมน จนปจจบนไดใชกำาลงไฟฟาเปนพลงงานเพอชวยหมนแปนกตาม แตมสงหนงทไมวา

ระยะเวลาจะยาวนานเทาใดการขนรปดวยแปนหมนกยงคงตองใชทกษะความชำานาญของชางปน

หลกวธการขนรปดวยแปนหมน

การป นบนแปนหมน( Throwing on the Potter’s Wheel ) การป นวธนเขาใจวาเปนวธ แรกทใชแปนเปนเครองประกอบ แปนหมนอนแรกทำาดวยหน ซงสลกใหมรปกลม ตงอยบนกอน

หน หมนดวยมอ ซงเปนการยากลำาบากมากกวาจะทำาใหแปนหมนไดเทยง ครนตอมาแปนไดถก ดดแปลงจากหนมาทำาดวยไม ซเมนต แผนเหลก ปนพลาสเตอร หรอทำาดวยลอรถยนต มเพลา

เหลกและลกปนรองรบ ทำาใหหมนไดเทยงแนนอน ใชหมนดวยมอหรอฝาเทาหรอหมนดวย เครองยนตไฟฟา การป นบนแปนหมนนจะไดเฉพาะภาชนะทมรปกลมและป นดวยดนเหนยว ทำาให

เปนรปภาชนะตางๆได โดยการรดบบเนอดนเหนยวดวยมอบนแปนหมน ใชหมนดวยมอเตอรไฟฟา  เครองมอแปนหมน มทงชนดยนและนง ความเรวทใช 2-3  จงหวะ ความเรวรอบของแปนหมนท

 เปนมาตรฐานประมาณ 80  รอบตอนาท ดนทนำามาป นตองเปนดนชนดทมความเหนยวจงจะชวย ใหการขนรปไดผลด การขนรปแบบแปนหมนตองอาศยการฝกฝนและทกษะพอสมควร จงจะ

สามารถขนรปไดด โดยวธการขนรปบนแปนหมน

หลกวธการขนรปดวยแปนหมนมขนตอนดงน

1.  การตงดนใหไดศนย นบวาสำาคญมากแลวใชมอทงสองกดและดงดนขนหลาย ๆ ครง เพอให ดนเกาะกบแปนหมน ขอศอกและแขนจะตองไมแกวง ความเรวของแปนหมนชวงนจะตองใช

ความเรวสง ใชนำาผสมเขาชวยในการตงศนย 2. เมอตงดนไดศนยดแลว ใชหวแมมอกดดนใหลกลงไปเปนรกลวง แตอยาใหลกถงแปนหมน 3.  การดงดนขน เทคนคและวธการตอนนสำาคญมาก โดยใชมอขางซายและขาวขวาดงดนขน ใหได

ความสงตามตองการ ในขณะทดงดนขนตองใหอยในแนวดงอยาใหเอยงไปทางใดทางหนงความเรวทใชระดบปานกลาง

4. การทำารปทรงตาง ๆ ใชนวมอกดและดนใหไดรปทรงตามตองการหรอจะใชเครองมอท เตรยมไวกได ตอนปากรปทรงไมสมำาเสมอควรใชเครองมอตดทงเสยกอนแลวจงคอยขนรปใหม

5. ขนตกแตงหรอขนสำาเรจ ขนนตองรอใหดนทป นภาชนะหมาด ๆ เสยกอน แลวใชเครอง มอขดผวใหเรยบรอย ใชฟองนำาลบใหเรยบอกครง

ประโยชนและความสำาคญ

1. ประโยชนของแปนหมน การขนรปดวยแปนหมนเปนวธการการขนรปเครองป นดนเผาทไดรบความนยม และใชกน

มอยางแพรหลายตงแตอดตจนถงปจจบน ประโยชนของแปนหมนในฐานะเปนเครองมอทประดษฐขน มาเพอชวยในการผลตภาชนะเครองป นดนเผาใหสะดวกและรวดเรวขน ในหวขอนจะกลาวถงประโยชน

ของการขนรปดวยแปนหมนทสำาคญ พอสงเขปดงน

1.1 ดานการผลต ในการผลตเครองป นดนเผามความจำาเปนทผผลตตองคำานงถงการวธการขนรป

ทประหยดเวลาในการทำางาน และไดงานทเรยบรอยสมำาเสมอรวดเรว ชวยทนแรงในการทำางานลงไปได มาก เพมจำานวนการผลตได คอ สามารถผลตไดเปนจำานวนมากในระยะเวลาเพยงสนๆทนตามความ

ตองการของตลาด การขนรปดวยแปนหมนเปนวธหนงทตอบสนองความตองการในการผลตในสวน ของภาชนะเครองป นดนเผาเพราะไดงานทมปรมาณมาก สามารถทำาในระบบอตสาหกรรมได

1.2. ดานการใชสอย             ประโยชนของการขนรปเครองป นดนเผาดวยแปนหมนกบการใชสอยและประดบตกแตง

ไดแก เครองครว และของใชภายในบาน เชน ถวย ชาม จาน แจกน และทเขยบหร เครองประดบ เปน ของทระลกในโอกาสตางๆ เปนภาชนะสำาหรบใชสอยในชวตประจำาวน อาจจะนำามาใชในการบรรจ

อาหารตางๆ ใชในการหงตมอาหาร ในสมยกอนใชเครองป นดนเผาในการบรรจศพเดก ใชโรยหลม ศพ ภาชนะเหลานถกสรางสรรคขนดวยการขนรปดวยแปนหมนแทบทงสน

1.3. ดานประดบตกแตง   ในการสรางผลตภณฑเครองปนดนเผาเปนเครองประดบตกแตงดวยแปนหน ใน

ปจจบนเครองป นดนเผาททำาออกมาสวนใหญลวนแตทำาขนมาเนนเปนเครองประดบตกแตงเสยสวน มาก โดยเนนความสวยงามทางดานสสน ลกษณะรปทรง หรอความแปลกใหม เชน แจกนรปทรงตางๆ

ตกตาเครองป นดนเผา เปนการสรางงานศลปะทใหคณคาความงามของจตใจ 1.4. ดานเศรษฐกจ ความสามารถผลตสนคาเครองป นดนเผาสนโดยเพมรายไดใหแกชมชน เพราะหาก

ตงใจผลตขนมาดวยความประณต ขนาดมมาตรฐาน มเอกลกษณของตนเองและชมชน เชน เครองป นดนเผาดานเกวยนทมเอกลกษณะในการขนรปดวยแปนหมนแบบใชแรงคนเหวยง กจะสามารถ

นำามาสรางเปนสนคาได เปนการสงเสรมการทองเทยวและสรางรายไดอกทางหนง ทำาใหชมชนและชางป นสามารถหนมายดวถทางการทำาเครองปนดนเผาเปนอาชพได

2. ความสำาคญ การขนรปดวยแปนหมนเปนการสรางสรรคจากแนวความคดสการขนรปโดยอาศยเครองมอชวยคอแปน

หมนสรางเนอดนปนใหเปนรปทรงตางๆ แปนหมนจงมความสำาคญตอกระบวนการสรางผลตภณฑ เครองปนดนเผา ดงน

1. สญลกษณทแสดงถงศลปวฒนธรรมของแตละชาตสบตอเนองกนมา สญลกษณทแสดงถงศลปวฒนธรรมคอ แปนหมนถกสรางขนเพอผลตเครองปนดนเผาใหเปน

เครองมอเครองใชทมความสมพนธเกยวเนองกบวถชวตของมนษยอยางแนบแนนมาเปนเวลายาวนาน ทงน เพราะการขนรปเครองปนดนเผาดวยแปนหมนทสรางขนบนเงอนไขความตองการของสงคมทเปนเจาของ เปน

ผลงานจากมนสมองและฝมอแนวคดของผสราง ซงไมไดมความหมายแตเพยงคณคาทางสนทรยะเทานน หาก แตยงเปนงานชางฝมอทแสดงถงภมปญญาและพฒนาการทางดานเทคโนโลยของ ชมชนทสงสมและสบเนอง

กนมาเปนเวลานาน หรอประดษฐวตถเครองใชตางๆ เปนแบบของตนเองหรอบางครงอาจจะไดรบอทธพลจาก ประเทศใกลเคยง

2. การสรางภาชนะเครองใชในชวตประจำาวน จากหลกฐานการขดคนทางโบราณคด สนนษฐานวา การทำาหมอปนดนเผาขนเปนภาชนะสำาหรบใชหง

ขาว คงจะเกดขนเพราะความจำาเปนทางความเปนอยของคนทอยในวฒนธรรมเกษตร ซงไดคดทำาหมอขาวขน ในภาคอสานมการเกบถนอมอาหาร เชนปลารา หรอนำาใสของเหลว จงนำาเครองปนดน เผามาใชในการถนอม

 รกษาอาหารและใสนำาดม หมอดนเปนอปกรณสำาคญในการตมยารกษาโรค มาแตโบราณภาชนะเหลาน ลวนถก สรรคสรางดวยเครองปนดนเผาทขนรปดวยแปนหมนแทบทงสน เชนการปนไหทบานทาไห จงหวด

อบลราชธาน

3. เกยวกบความเชอและพธกรรม แปนหมนสำาหรบการขนรปเครองป นดนเผามความสำาคญในฐานะสงทประดษฐ

ขนมาเพอความจำาเปนในการดำารงชวตแลว มนษยยงใชเครองป นดนเผาในการประกอบพธกรรมเกยว กบความเชอของสงคมเชน ใชไหดนเผาบรรจศพ ทงแบบบรรจลงทงโครงและแบบบรรจกระดกบาง

สวนลงไหซงเปนประเพณการปลงศพแบบโบราณอกแบบหนง ซงไดรบความนยมมากในกลมชน โบราณในเอเชย นอกจากนนบางทไดฝงภาชนะดนเผาลงพรอมกบศพผตายในจงหวดบรรมย อำาเภอ

บานกรวดและอำาเภอละหานทราย บางทองถนไดใชภาชนะประเภทตลบ โถ ไห แบบตางๆนามาบรรจอฐ และองคาร ลกษณะรปแบบภาชนะดนเผาทใชบรรจอฐนจะมลกษณะพเศษเชน ไหรปชาง โถรปลงหรอ

คนโททมรปหนาคน หรอกระปกทมฝาเปนรปหนาคน ซงสวนใหญเมอบรรจอฐแลวจะนาไปฝงไวรอบ ฐานอาคาร และ ศาสนสถาน พธกรรมทถกจดขนโดยคนสวนรวมในสงคม โดยมากแลวจะเปนพธทกอ

ใหเกดความสขแกหมคณะ นำามาซงความอดมสมบรณแกพชพรรณธญญาหาร ตลอดจนขจดภย พบตทเกดขนในสงคม ในภาคอสานจากหลกฐานบนภาชนะดนเผาทคนพบทบานเชยง ตำาบลบานเชยง

อำาเภอหนองหาน จงหวดอดรธาน ซงทำาเปนรปอวยวะสบพนธ ทขดลกลงบนผวภาชนะดนเผาสเทา เปนรปอวยวะเพศชายและหญงอยดวยกน นอกจากนยงพบเขาสตวจำาหลกเปนอวยวะสบพนธของ

ผชายอกดวย จากหลกฐานดงกลาวแสดงใหเหนวามนษยในดนแดนแถบนมคตความเชอเกยวกบความอดมสมบรณ

ประเภทของแปนหมน แปนหมน มหลายชนดประเภทการเลอกใชแปนหมนขนอยกบความตองการของชางป นตามท

ไดกลาวไวแลว สามารถแบงออกเปน 2 ชนดไดแกแปนหมนทใชแรงคนหมนและแปนหมนทใชระบบ มอเตอรไฟฟาเปนแรงหมน ซงทง 2 ชนดแบงออกเปนลกษณะตางๆไดพอสงเขปดงน

1. แปนหมนชนดใชแรงคน ประกอบไปดวย1.1 แปนหมนชนดใชเทาถบกบแปน ( kick Wheel ) ตวแปนมขนาดคอนขางใหญนำา

หนกมากลกษณะของแปนจะอยตำาคอสงจากพนดนเพยงเลกนอย เพอสะดวกตอการใชเทาถบใหหมน หรออาจมคนชวยถบหรอโดยการใชมอชวยหมนแปนใหคนป นกไดเชนกน ซงตวแปนจะทำาดวยไมเนอ

แขง หรอโดยการใชปนซเมนตเททบลงบนกระทะลอรถยนตโดยตลบลกปนโดยมแกนแปนทสนอยขาง ลางชวยใหหมนไดคลองและนาน เหมาะสำาหรบไวขนผลตภณฑขนาดใหญ เพราะตวแปนสามารถรบนำา

หนกตวผลตภณฑไดมาก ตวแปนจะนงสะเทอนในขณะททำาการป น แตผทถบแปนหรอหมนแปนจะ ตองออกแรงมาก เพราะมเครองทนแรงใดๆชวย แปนชนดนในปจจบนกยงนยมตามชนบทททำา

ผลตภณฑเซรามกสแบบพนบานทมขนาดใหญ เชนแจกนใบใหญ โองไห และอางบว เปนตน

1.2 แปนหมนชนดทมคนสำาหรบใชเทาถบ แปนหมนชนดนตวแปนจะมขอตอทเชอมไปยงลอถวง แลวมคนโยกจากแกนหรอเพลาออกไปเปนทเทาถบ เวลาออกแรงถบจะทำาใหแปนหมนเพราะนำา

หนกของลอขางลาง ในการออกแรงใชเทาถบจะนอยกวาแปนแรก โดยขณะททำาการป นคนโยกท ตอออกมาสำาหรบใชเทาถบจะเคลอนไหวตาจงหวะการหมนของแปนตลอดเวลา แปนชนดนโครง

ภายนอกจะทำาดวยไหรอโลหะกไดระดบของตวแปนทป นจะมความสงโดยประมาณ 75-80 เซนตเมตร

1.3 แปนหมนชนดทใชมอหมน แปนชนดนนยมใชในหมชางป นพนบานมชอเรยกตามพนถน เชน พะมอน แปนหมนดนเผาดานเกวยน จงหวดนคราชสมา ลกษณะเปนแปนหมนวงกลม โดยชาง

ป นและลกศษย (คนหมนพะมอน) จะทำางานรวมกน โดยชางป นจะนำาดนเหนยวขนลอ ( แปะดนขน รป )ไลรปทรงขนเรอยๆตามความตองการของขนาดภาชนะในขณะทลกศษยจะทำาหนาทหมนพะ

มอนตามจงหวะทชางป นตองการและสมพนธกน และตลอดเวลาการขนรปนน ชางป นจะตองใชผา ชบนำาซบดนทขนรปเพอปองกนดนแหง ในอดตพะมอนจะทำาดวยไม ปจจบนตวพะมอนจะทำาดวย

“ ” โลหะ แปนหมนมอบานเหมองกง จงหวดเชยงใหมทเรยกวา จาก ซงเปนคำาไทยลอ เปนแปน หมนททำาขนอยางงายๆ โดยกลงไมสกใหเปนแปนกลม ดานบนเรยบแตดานลางมแกนหนา และ

ตรงกลางมรเสยบดามไมไผ แกนกลางไมไผเสยบแทงโลหะปกยดไวกบพนดน สวนตวดามไมไผ ชาวบานเหมองกงไดมการดดแปลงใชทอนำาพาสตก ( ทอ PVC) มาใสแทน เพราะขนาดพอเหมาะ

“ ” “และทนทานกวา นอกจากน ยงมการดดแปลงแทนเสยบ จาก โดยสรางเปนแทนเหลกปก จาก” จากเหลกเสนและปกลงดนหรอทำาฐานปกแทนดวยการหลอปนซเมนต

2. แปนหมนไฟฟา แปนหมนไฟฟาเปนเครองมอทใชในการขนรปเครองป นดนเผาทนยมกนอยางแพรหลายในปจจบน มความสะดวกแกผ

ใช แปนหมนไฟฟามอยหลายแบบหลายชนด แบงออกพอสงเขปดงน 2.1 แปนหมนไฟฟาแบบนงทำางาน โดยลกษณะของตวแปนจะอยตำาสงมากนกพอดหรอเสมอทนง เวลาป นชางปนจะนงลงกบทนงแลวทำาการป น มระบบการหมนของแปนหมนแบงออกดงน 2.1.1 ระบบการหมนของแปนมแบบการหมนดวยสายพาน บางชนดจะใชอเตอรเพยงตวเดยวแลวตอกบแปนหมนหนงท

หรอตอกบแปนหมนหลายๆตวบางทเรยก แปนราว มความเรวรอบบางชนดคงท บางชนดสามารถปรบความเรวรอบได ขอเสยคอเวลาใชดนป นกอนใหญมนำาหนกมากจบบนแปนอาจทำาใหแปนฟรได 2.1.2 ระบบการหมนของแปนมแบบการหมนดวยเฟองแปนโดยแกนมอเตอร ระบบนจะมกำาลงในการหมนมากกวาแบบ

สายพานในขณะทกำาลงมอเตอรเทากนไตองกงวลเรองแปนหมนฟร จงเหมาะกบการป นผลตภณฑทขนาดใหญ ปกตจะสารถปรบความเรวรอบไดแตมราคาคอนขางแพง

2.2 แปนหมนไฟฟาแบบยนทำางาน แปนหนชนดนสวนมากจะใชสายพานในการหมน เวลาป นตองยนป น มความเรวรอบคงทและสามารถปรบรอบควาเรวได การ

ป นสวนใหญจะปนไดผลตภณฑขนาดเลกจนถงปานกลาง ป นผลตภณฑขนาดใหญไดลำาบากเนองจากไมสามารถดงดนใหสงตอเนอง ไดเพราะตวแปนมความสงจากพนประมาณ 75 – 80 เซนตเตร ปกตทวไปแปนหมนจะมเบรกใหหยดโดยการเหยยบ มสวตซปด เปด

และรอบการหมนตามตองการ 2.3. แปนหมนทสามารถปรบตวแปนใหเลอนขน ลง และควำาหงายได แปนหมนชนดนสวนมากตวแปนจะยดอยกบแกนเหลกทปรบสงและตำาเลอนขน ลง ดวยระบบเฟองและยงสามารถปรบให

ควำาหงายไดอก จากลกษณะพเศษนจะชวยใหป นผลตภณฑทมรปแบบทรงสงทไมกวาง และใหญมากนกไดดกวาการป นแปนหมนบน แปนธรรมดาทวไป ในขนแรกจะปรบระดบตวแปนใหมความสงขนาดพอเหมาะในการจบศนยและเจาะศนยกลางดน พอถงขนการดง

ดนจะตองปรบตวแปนใหสงขนแลวทำาการควำาแปนลง จากนนทำาการรดดนหรอดงดนใหเปนรปทรงกระบอกยาวลงมาขางลางจง ทำาใหป นไดสงกวาแปนหมนธรรมดา แปนหมนแบบน ไมคอยนยมใช

กนมากเนองจากราคาแพงและมขอจำากดในการขนรปคอจะขนไดเฉพาะรปทรงสงเพยวเทานน และผลตภณฑมกจะแตกราว

เครองมอและอปกรณในการขนรป

การขนรปดวยแปนหมนนนตองใช ทกษะทางมอมาก การใชเครองมอทมาชวยใหการขนรปนนทำาให มความสะดวกมากขน โดยเฉพาะการแตงใหผลตภณฑทไดมรปทรงโคงเวาและกลมตามความ

ตองการ เครองมอและอปกรณทใชในการขนรปเหลานไดแก เครองมอขดดน (trimming tools หรอ turning tools) เครองมอ ชวยตด(cutting tools)และเครองมอวด(measuring tools) นอกจากนยงมเครองมอหรออปกรณ อน ๆ ทเปนอปกรณสำาหรบงาน

ขนรปเครองปนดนเผาทวไปทวไปแตจำาเปนทสำาคญสำาหรบการใชงานขนรปดวยแปนหมน โดย เครองมอและอปกรณทใชขนรปดวยแปนหมนเหลานมดงน

1 แผนรองขนรป เปนเครองมอหรออปกรณทชวยใหผขนรปดวยแปนหมน สามารถเคลอนยายผลตภณฑทขน

รปเสรจออกมาจากเครองแปนหมนไดสะดวกขน โดยไมตองสมผสกบตวผลตภณฑทยงออนนม อาจ ทำาใหเสยรปทรงและพนผว (texture) ซงอาจถกทำาลายได ซงแผนรองนทำาจากปนปลาสเตอรหรอจาก

ไม มรปทรงกลม หรอทรงสเหลยมกได การใชงานแผนรองโดยการใชดนเหนยวทมความออนนมมากกวาปกตเปนตวเชอมประสานระหวางแผนรองและผวดานหนาของหวแปนหมนและอาจใชดนเหนยวยดตดทดานขางเพมได

2 ฟองนำา ในการขนรปดวยแปนหมนนำามสวนชวยใหดนทป นเกดความลนดงนนฟองนำาใหการขนรป

ดวยแปนหมน ดงนนเราใชฟองนำามาใชซบนำาสวนเกนขณะป น หรอใชฟองนำาซบนำาแลวบบชโลมใสเนอ ดนป นและชางป นบางคนใชฟองนำาในการประคองรปทรง ใชเชดทำาความสะอาดแปนหมนลอของชาง

ป นเอง 3. เครองมอชวยในการปรบแตงรปทรง เครองมอทำาดวยไม ยาง พลาสตก หรอแผนโลหะ ออกแบบมาเพอชวยในการขนรปตาม

ความเหมาะสมทำาใหการขนรปดวยแปนหมนมความสะดวกและขนรปไดรวดเรวตรงตามความตองการ เครองมอชวยในการปรบแตงรปทรงนถกออกแบบมาใหมขนาด และรปรางรปทรงตางๆกนเพอ

อำานวยความสะดวกในการป นของชางป น 4 เครองมอวด เครองมอวดสามารถวดขนาดความกวาง ความยาว ความสง รวมทงวดขนาดไดทงภายใน

และภายนอกของผลตภณฑหรอภาชนะทมรปทรงกลม เชนวดขอบถวยดานนอก ขอบฝากานำาชา  ดานใน เปนตน

5 ถงพลาสตก มไวสำาหรบเกบใสเนอดนหรอคลมผลตภณฑทขนรปเสรจแลวไมตองการใหอากาศถายเท

ถาอากาศถายเทในเนอดนป นมผลทำาใหเนอดนป นหรอผลตภณฑแหง

6. กระดาษทรายและสกอตไบรต หลงจากผลตภณฑหมาดดแลวหรอแหงแลว หากเราตองการใหพนผวผลตภณฑมความเรยบจะใชกระดาษทรายและสกอตไบรตเปนตวขดแตง 7. คอนเนกส เปนภาชนะทรองรบผลตภณฑทขนรปดวยแปนหมนททำาการขดแตงกนภาชนะ ผวภาชนะบน

แปนหมน ทำาดวยดนเหนยวทขนรปทรงตางๆ เชน ทรงกรวย ทรงกระบอกมความกวาง ความสง แตกตางกนหลายขนาด แลวปลอยใหแหงไมตองเผา เวลาใชตองนำาฐานคอนเนกสจมนำาเพอใหยดตด

กบตวแปน แลวใชดนเหนยวเปยกนำา แลวยดฐานคอนเนกสกบแปนจำานวน 3 จดเพอความมนคงแลวจงนำาผลตภณฑทตองการขดแตงวางบนคอนเนกสใหไดศนย 8. ถงนำา

นำามสวนชวยใหดนทป นเกดความลน เราใชถงนำาในการเปนภาชนะใสนำา ถงนำาควรมขนาด เลกลไมสงมากสามารถวางตรงขอบแปนหมน ไวใสนำาจมลบดนทำาใหงายตอการป นและลนมอ

10. เครองมอชวยตด เปนเครองมอทชวยในการตดปากภาชนะใหเรยบเสมอกนในขณะขนรปผลตภณฑ ทมรปราง รป

ทรงและขนาดแตกตางกน อาจทำาจากวสดทแตกตางกนเชนทำาจากพลาสตก ไม หรอสแตนเลส อาจม ลกษณะ เหมอนเขม มรปรางเรยวเลกยาว หรอแบนคลายใบมด ใชสำาหรบตดปากภาชนะใหปากเรยบ

สมำาเสมอขนาดเทากน นอกจากน ยงมลวด เชอก หรอดาย ใชสำาหรบตดผลตภณฑออกจากหวแปน หมนในกรณทไมไดใชแผนรองขนรป รวมทงใชตด แบงกอนดนเหนยวเพอพจารณาฟองอากาศทอยใน

กอนดน ลกษณะของลวดตด 9. เครองมอขด ใชสำาหรบการปรบแตงรปทรง โดยการขดเนอดนบรเวณผวดนดานนอกออกเหมอนการใชกบไสไม

แตแตกตางกนทรปรางรปทรงของเครองมอขด และหลกการขด โดยเครองมอขดดนมลกษณะเปน แผนเหลกพบปลายสองขางเปนรปตวแซด ตดและลบใหคมใชขดดนเรยกวาเหลกขด หากบรเวณทใชขด

ดนเปนเสนลวด รปทรงแตกตางกน ตอกบดามจบททำาจากไมหรอสแตนเลส หรอพลาสตกทมขนาด “ ” ใหญกวา แทงดนสอเลกนอย เรยกวา ลวดขด เครองมอขดดนทงสองลกษณะใชขดดนจาก

ผลตภณฑทขนรปเสรจแลวและเนอดนแขงขนเลกนอยหรอมลกษณะเปนดนหมาด

 

การเกบรกษาเครองแปนหมน เครองแปนหมนมขอคำานงในการใชและการบำารงรกษาดงตอไปน

1. เครองแปนหมนทใชไฟฟาควรตอสายไฟลงดนกอนการใชงาน โดยปกตเครอง แปนหมนไฟฟา ทสรางมาอยางไดมาตรฐานจะมสวนปองกนนำาในบรเวณทมกระแสไฟฟาแต ผปฏบตงานควรสวม

ใสรองเทายางหมสนเสมอเพอปองกนการถกกระแสไฟฟาดด 2. เครองแปนหมนควรวางใหไดระดบ เพราะการวางเครองแปนหมนไมไดระดบ จะมปญหาในการ

ขนรปภาชนะทมขนาดใหญซงมกจะเสยศนยเอยงและลมไดงาย 3. การเคลอนยายเครองแปนหมนไมควรดงหรอลากเพอรกษาความเทยงตรงหรอ ศนยของหว

แปนและแกน รวมทงระนาบของพนผวหวแปน 4. ไมควรวางวตถทมนำาหนกมากลงบนหวแปน โดยปกตแปนหมนทดจะออกแบบ มาใหรบนำาหนก

ของกอนดนไดมากพอสมควร การรบนำาหนกของหวแปนมากเกนไปจะทำาให ขาดความเทยงตรง ของศนยและเสยระดบในแนวระนาบของพนผวหวแปน

5. ไมควรวางวตถแหลมคมบนหวแปน เพราะเมอเครองทำางานจะหมนเหวยง ทกอยางออกจาก หวแปนทำาใหไดรบอนตรายได

6. ควรทำาความสะอาดเครองแปนหมนหลงการใชงานเสมอ บรเวณหวแปนททำาจากเหลกควรเชด ใหแหงหากปลอยทงไวจะเกดสนม และสนมนจะปะปนไปอยในเนอดนตอไป

7. ควรหลกเลยงการใชปนปลาสเตอรกบเครองแปนหมน เนองจากเศษปน ปลาสเตอรทเขาไปปนในเนอดนป นจะสงผลทำาใหเกดตำาหนหลงเผาได

8. การใชงานเครองแปนหมนและเครองจกรทใชมอเตอรทกชนด ผใชงานควรแตง กายรดกม ไมควรปลอยผมและเครองแตงกายอน เชน แขนเสอ เนคไท ชายเสอ เปนตน ใหยาว รมราม จน

สามารถเขาไปพนกบเครองได