Upload
eray-akdag
View
236
Download
3
Embed Size (px)
Citation preview
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
SENARYO PLANLAMAYA GİRİŞ
«He who waits upon fortune is never certain of dinner.»
Benjamin Franklin
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
SENARYO PLANLAMAYA GİRİŞ
“If you know the enemy and
know yourself,
you need not fear the result of a
hundred battles.
If you know yourself but not the
enemy,
for every victory gained you will
also suffer a defeat.
If you know neither the enemy
nor yourself,
you will succumb in every battle”
Sun Tzu, The Art of War
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
SENARYO PLANLAMAYA GİRİŞ
SUNUM PLANI
1. SENARYO PLANLAMA: KAVRAM VE ÖNEMİ
2. PLANLAMA HAZIRLIKLARI
3. SENARYO PLANLAMA EGZERSİZİ
4. MODÜL ÖDEVİ
5. HAFTALIK DERS AKIŞI AYRICA:
6. Ders İletişim Adresleri
7. Kaynakça ve Öneriler
8. Görsel Telifleri
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
1. SENARYO PLANLAMA: KAVRAM VE ÖNEMİ
1. Senaryo Planı: 5N 1K (Nedir, Neden, Ne Zaman, Nasıl,
Nereye, Kim)
2. Hangi Durumlarda Önemli
3. Temel Kavramlar & Etkileşimler
4. Öngörü Problemleri
5. Toparlama Soruları
SENARYO PLANLAMAYA GİRİŞ
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
1. SENARYO PLANLAMA: KAVRAM VE ÖNEMİ
DETERMİNİSTİK
MODELLER
MANTIKSAL/ İSTATİSTİKİ
ÇIKARSAMA*
SENARYO PLANLAMA
OLASILIK DAĞILIMLARI
DÜŞÜK YÜKSEK
YÜKSEK
DÜŞÜK
BELİRSİZLİKLER
KARMAŞIKLIK DÜZEYİ
*: Point Estimation (Bayes Analizi vd.)
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
1. SENARYO PLANLAMA: KAVRAM VE ÖNEMİ
1.1. Senaryo Planı: 5N 1K:
• Ne(dir)?
• Neden?
• Ne Zaman?
• Nasıl?
• Nerede?
• Kim?
ÖĞRENMEDE KİŞİSEL
ÇABA VE DENEYİMLER
HAYATİDİR!
OKUMA, ARAŞTIRMA &
EGZERSİZ
YÜKÜMLÜLÜKLERİNİZİ
HAFTALIK TAKİP
ÖNERİLİR!
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
1.1. SENARYO PLANI: 5N 1K: Nedir?
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
1.1. SENARYO PLANI: 5N 1K: Nedir?
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
1.1. SENARYO PLANI: 5N 1K: Nedir?
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
1.1. SENARYO PLANI: 5N 1K: Nedir?
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
1.1. SENARYO PLANI: 5N 1K: Neden?
Alice: Nereye gideceğim çok da fark etmez.
Kedi: O zaman hangi yolu takip edeceğin de fark
etmez.
Alice: … bir yere ulaştığım sürece…
Kedi: Şüphe yok ki bunu yapabilirsin… çok
yürümeyi göze aldığın sürece…
Alice: Lütfen söyler misin hangi
yoldan gitmeliyim?
Kedi: Bu büyük ölçüde ulaşmak
istediğin şeye bağlı.
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
1.1. SENARYO PLANI: 5N 1K: Neden?
Sun Tzu does not provide a close list of specific instructions.
Sun Tzu provide a systematic way of thinking about competition.
The purpose of the book is not to win a battle.
The purpose of the book is to make sure battle (and war in the end) is
avoided: the great leader is that who can win without fighting.
Sun Tzu said: «The control of a large force is the same principle as the
control of a few men: it is merely a question of dividing up their
numbers.»
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
1.1. SENARYO PLANI: 5N 1K: Ne Zaman?
STRATEJİ DOĞRU ZAMANDA HAZIRLANMALI;
AKSİ TAKDİRDE ANLAMI KALMAYABİLİR!
https://www.andertoons.com/business/cartoon/3312/on-bright-
side-we-can-stop-planning-our-exit-strategy
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
1.1. SENARYO PLANI: 5N 1K: Ne Zaman?
SENARYOYU ZAMANINDA YAPMAK GEREKİR!
http://tomfishburne.com/2012/11/marketing-strategy.html
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
1.1. SENARYO PLANI: 5N 1K: Nasıl?
“There’s nothing more dangerous than a resourceful idiot.” S.A.
http://blog.dilbert.com/post/102627953976/the-geek-tingle
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
1.1. SENARYO PLANI: 5N 1K: Nasıl?
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
1.1. SENARYO PLANI: 5N 1K: Nerede?
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
1.1. SENARYO PLANI: 5N 1K: Kim?
– Doğru Takım
– Grup Dinamiği
– Uygun İmkanlar
– Ek İşler?
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
1.1. SENARYO PLANI: 5N 1K: Kim?
STRATEJİ PLANLAMASI VE SENARYO PLANLAMA
DOĞRU KİŞİLERCE, GEREKLİ DÜZEYDE, GEREKLİ
ÖLÇÜDE YAPILMALIDIR!
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
Senaryo Planı hazırlamaya uygunluk teşhisi & Bazı tanılama soruları:
(Bir veya daha çok olumlu yanıt = Senaryo Planlama fayda sağlayabilir!)
1. Sektörünüzdeki belirsizlik, firmanızın / kurumunuzun uyum
kapasitesine kıyasla göreli olarak yüksek midir?
2. Stratejik düşünme merkezi ve/veya düşük ya da ortalama kalitede mi?
3. Her biri değerli, ama değişik stratejilere dönük farklı görüşler var mı?
4. Geçmişte kurumunuza maliyeti yüksek çok belirsizlik yaşandı mı?
5. Kurumunuza göre sektörünüzde fırsatlar az mı, ya da yok mu?
6. Önemli rakipleriniz senaryo planlama kullanıyor mu?
7. Sektörünüzde yaygın bir dönüşüm yaşanıyor mu?
8. Bağımsız düşünceyi ve farklı görüşleri ortadan kaldırmadan stratejik
bir vizyon ve ortak bir dil oluşturmak gereği hissediyor musunuz?
1.2. HANGİ DURUMLARDA ÖNEMLİ
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
STRATEJİK NİYET
STRATEJİK DÜŞÜNME
STRATEJİ (HEDEFE ULAŞMAKTA KULLANILAN)
TAKTİK
İŞ PLANI
SENARYO
SENARYO PLANI
ENDÜSTRİ ANALİZİ
FİRMA/KURUM ANALİZİ
1.3. TEMEL KAVRAMLAR & ETKİLEŞİMLER
DİKKAT:
Sıralı/hiyerarşik
değildir!
DİKKAT:
Sıralı/hiyerarşik
değildir!
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
FSM Örneği?
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
ÖNGÖRÜ ZORLUKLARI GEÇERLİDİR; ANCAK BU DURUM
VAZGEÇMEYİ DEĞİL DAHA ÇOK HAZIRLANMAYI
GEREKTİRİR!
SENARYO TASARIMI SÜRECİ BEKLEMEDİĞİNİZ GÖRÜŞ
YETENEKLERİ KAZANILABİLİR!
1.4. ÖNGÖRÜ PROBLEMLERİ
• Nedensellik?
• Hayal Gücü?
• Sarhoş Adımları
• Dinamik Etkileşim
• Şans?
• …
ÇOK SENARYO
NİYE ÖNEMLİ?
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
1.4. ÖNGÖRÜ PROBLEMLERİ
Finally, «no one saw it coming» before the event,
but after it happens, people claim that it «was inevitable»!
PERCEPTION IS REALITY!
WILDCARDS & BLACK SWANS
METRİKLERİN TAKİBİ
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
The Economist:
“Precisely because peering into the future is harder today than it was a year ago,
managers should be using every available means to gauge what the world could
look like in the coming months and to establish targets using this analysis”.
1.4. ÖNGÖRÜ PROBLEMLERİ
BİLMEDİĞİMİZ
BİLMEDİKLERİMİZ
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
1.4. ÖNGÖRÜ PROBLEMLERİ: FARKLI BİR ÖRNEK:
BİLGİ KAYNAKLARI & ALGI TETİKLEYİCİLERİ?
Hoax: The RAND Corporation "home computer" from 1954 (?)
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
1.4. ÖNGÖRÜ PROBLEMLERİ: FARKLI BİR ÖRNEK:
BİLGİ KAYNAKLARI & ALGI TETİKLEYİCİLERİ?
Smithsonian mock-up of a nuclear submarine's maneuvering room
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
TOPARLAMA SORULARI
1. Senaryo Planlama Takımının ideal bir boyu var mıdır?
(Farklılaşma?, Uzmanlık?, 6-8? Alt Takımlar? )
2. İdeal Senaryo Planlama Takımı yapısını nasıl tanımlayabiliriz?
(Uygulayıcılar?, Bağımsızlar?, Trendler?, Belirsizlikler?, Siyasi,
İktisadi, Demografik, Kültürel, Teknoloji?..)
3. Takımın tek görevi senaryoları geliştirmek mi olmalı, yoksa
takım üyelerinin başka işleri de olabilir mi?
(İdari Kapasite?, İmkanlar?, Zaman Penceresi?, Risk Yapısı?..)
1.5. TOPARLAMA SORULARI
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
«We should be concerned
about the future
because we will have to
spend
the rest of our lives there.»
Charles F. Kettering
1. SENARYO PLANLAMA: KAVRAM VE ÖNEMİ: SONUÇ
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
2. PLANLAMA HAZIRLIKLARI
1. Senaryo Planlama Süreci
2. Zihinsel Strateji Araçlarının Seçimi: Porter, BCG, SWOT
3. Anahtar Başarı Faktörleri (ABF) ve Çekirdek Yetkinlikler (ÇY)
(Key Succes Factos & Core Competencies)
SENARYO PLANLAMAYA GİRİŞ
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
SENARYO PLANLAMA SÜRECİNE BAŞLARKEN:
• Stratejik Planlama ve Stratejik Düşünme farklı şeylerdir. Birisi analizdir, diğeri ise bir sentez.
• Bir önceki derste açıklanan Stratejik Düşünme ile kritik etkileşimi gözden kaçırmamak gereklidir.
• İş Plan(lar)ı, varsa Ana İş Planı’na uygun olarak ve Senaryo Planlama çalışması sonrasında
tasarlanmalıdır.
• Dikkat: Senaryo Planlama sürecinin özellikle başlangıcında Zihinsel Olasılık Haritaları oluşturulurken
özgür ve yaratıcı düşünebilmek en değerli unsurlardandır. Bu aşamalarda sınırlamalardan kaçınılmalıdır!
• Planlama süreci daima analizle ilgilidir: Arzu ve hedefleri çözümleyerek mantıklı parçalara ayrılmasını ve
kompartımanların sırayla ele geçirilmesini amaçlar. Böylelikle her bir kompartımanda ilerlemek için
gerekli adımlar, hedefleri, hatta başarı kriterleri tanımlanarak düşünmeden ilerlemeyi mümkün kılar.
• Stratejik Düşünme tam tersine bir sentezdir. Kimyasal bir etkileşim gibi farklı görüşlerin bir arada
yepyeni bir şey yaratmasını hedefler. Sonra bu yeni elementler, daha yeni başka elementlerin
yaratılmasında kullanılır. Dolayısıyla sezgi ve yaratıcılık bu sürecin en hayati unsurlarıdır. Bu sürecin son
adımı ise net bir yön ve vizyon değil, o ana ve geleceğe dair çok bakışlı bir perspektif sunmaktadır.
• Stratejik Planlama süreci bu ikisinin sağlıklı bir birleşimini, etkileşimini gerektiren bir süreçtir!
2.1. PLANLAMA HAZIRLIKLARI: Senaryo Planlama Süreci
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
BİR ZAMAN ARALIĞI
BELİRLEYİN
BİR TAKIM OLUŞTURUN
SENARYOLAR TASARLAYIN &
ÇALIŞTIRIN
TRENDLERİ & BELİRSİZLİKLERİ
TESPİT EDİN TREND GÖSTERGELERİ
ABF & ÇY BELİRLEYİN
2.1. PLANLAMA HAZIRLIKLARI: Senaryo Planlama Süreci
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
BİR TAKIM OLUŞTURUN
TAKIM NASIL OLMALI?
• Çeşitlilik, geniş olasılıkların kavranması, yaratıcılık…
• Politik, İktisadi, Demografik, Teknolojik, İnovatif vd. uzmanlık alanları
• Uygulayıcıların ve Karar Alıcıların katılımı?..
2.1. PLANLAMA HAZIRLIKLARI: Senaryo Planlama Süreci
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
2.1. PLANLAMA HAZIRLIKLARI: Senaryo Planlama Süreci
BİR ZAMAN ARALIĞI
BELİRLEYİN
ZAMAN ARALIĞI NASIL BELİRLENİR?
• Vizyon, Misyon…
• Hedefler, Ana Hedefler?...
• Araçlar, Yetenekler, Sermaye Kaynakları (Finansal, Beşeri vd.)?..
• Kürenin, Sektörün ve Kurumun Büyüme Beklentileri, Olasılıkları?..
• 3 Yıl, 5 Yıl, 10 Yıl?
«In the long run we’re all dead!» John Maynard Keynes
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
2.1. PLANLAMA HAZIRLIKLARI: Senaryo Planlama Süreci
TRENDLERİ & BELİRSİZLİKLERİ
TESPİT EDİN
BELİRLEYİCİLERİN BELİRLENMESİ?
• Teknolojik, Politik, İktisadi/Ekonomik, Demografik, Kültürel
• Takım içinde Alt Takımlar oluşturulması?
• Anahtar Belirsizlikler?
• Sınırlama/Belirleme Yöntemi: Oylama, Ağırlıklandırma, Delfi vd?
ENDÜSTRİ ANALİZİ!
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
2.1. PLANLAMA HAZIRLIKLARI: Senaryo Planlama Süreci
SENARYOLAR TASARLAYIN VE
ÇALIŞTIRIN
SENARYOLARI HAZIRLARKEN
• Seçilen Belirsizliklere göre, bunların şekillendirdiği 3-4 Senaryo Tasarlayın
• Her bir senaryo belirleyici karakteri doğrultusunda, senaryonun varsayımlarına
uygun şekilde geleceği ayrıntılı tarif etmelidir.
• DİKKAT: Bu noktada hangi senaryonun gerçekleşmekte olduğuna dair
metriklerin (ölçümleme araçlarının) hazırlanması, en azından olası göstergelerin
(indikatörler) olarak not edilmesi önemli zaman tasarrufu sağlayacaktır!
(Bkz. Sonraki Slayt!)
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
2.1. PLANLAMA HAZIRLIKLARI: Senaryo Planlama Süreci
TREND GÖSTERGELERİ
NİÇİN ÖLÇÜMLÜYORUZ?
• Senaryolar farklı gelecek olasılıklarını anlatarak onlara hazırlanmamızı sağlar.
• Bunlar belirli varsayımlar, dinamik etkileşimler ve sadece şans (!) gibi unsurların
çalışmasıyla gerçekleşir. Hangi senaryonun gerçekleşmekte olduğunu ne kadar
erken tespit eder ve izlemeye başlarsak, o kadar erken hazırlanma imkanı oluşur.
• Kaliteli bir Senaryo Planlama çalışması, ölçümlemeye dönük metrikleri, yani
kolayca ve (mümkünse) objektif izlenebilir Trend Göstergelerini de
belirlemelidir. Bunların izleme mekanizması da baştan öngörülmelidir.
DİKKAT: Wildcardlar & Siyah Kuğu olasılıkları ihmal edilmemelidir!
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
2.1. PLANLAMA HAZIRLIKLARI: Senaryo Planlama Süreci
TREND GÖSTERGELERİ
TEMEL BAZI ÖRNEKLER?
• Küresel / Bölgesel / Ülke ekonomisi büyüyor mu (GSMH? Tüketim? vd.)
• Belirli Küresel / Bölgesel Ticari Anlaşmalar imzalanıyor mu?
• Yıllık İnternet Raporu «X» türü mobil erişim göstergeleri hızla yükseliyor mu?
• Kur Paritesi / Faiz Oranları / Tahvil Bono Getirileri düşüyor mu?
• Borsa tükseliyor mu?
• Eğitim çağı nüfusu «%X» oranında arttı mı?
SİYAH KUĞU? İstanbul’da deprem olursa tren /uçak lojistiği kopar mı?
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
2.2. Zihinsel Strateji Araçlarının Seçimi: Porter, BCG, SWOT
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
2.3. Anahtar Başarı Faktörleri (ABF) ve Çekirdek Yetkinlikler (ÇY)
ANAHTAR BAŞARI FAKTÖRLERİ
NEDİR, NASIL TESPİT EDİLİR?
• ABF incelenen sektördeki faaliyet yapısı, kapasiteler ve belirli (özel konumdaki)
kaynaklar, göz önüne alındığında başarı için kaçınılmaz unsurları ifade eder.
• Amprik gözlemlere dayalı olarak bulunan ABF’ler, en belirleyici unsurlardır.
• ABFlere odaklanmak hayatidir. Bunları tespit etmek için iki soru:
1. Yeni firman/kurumun piyasada/sektörde başarılı olması için neler gereklidir?
2. Sektör liderleri bu pozisyonlarını korumak için neleri iyi yapmalıdır?
• Oyun Alanı Faktörlerinden ayrıştırmak önemlidir.
(Örnek: ATM & Risk Analizi)
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
ÇEKİRDEK YETKİNLİKLER
NELERDİR, ABF İLE FARKLARI?
• Diğer oyunculardan (rakipler) ayrıştıran kurumsal beceri ve yeteneklerdir.
• Şirketin ayrılmaz bir parçası olan Çyler rakipler tarafından kısa ve orta vadede
taklidi imkansız ya da çok zor özellikleri işaret eder.
• Çok sınırlı sayıdadırlar, doğru tespiti zor olabilir. Diğer Temel Teşhis Unsurları:
1. Müşteri ve yatırımcılar(d)a sağladığı katma değer ve imaj
2. Birden çok hizmet veya ürüne uygulanabilirlik.
3. Karmaşıklık düzeyi ve şirketteki (kültüründeki) yaygınlığı.
Örnekler: İş Bankası, Vakko, Apple, Samsung, IKEA, Volkswagen…
2.3. Anahtar Başarı Faktörleri (ABF) ve Çekirdek Yetkinlikler (ÇY)
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
3. SENARYO PLANLAMA EGZERSİZİ
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
3. SENARYO PLANLAMA EGZERSİZİ: İdeal Adımlar 1
1. Firma ve Sektör Seç, Zaman Çerçeveni Belirle
2. Endüstri/Sektör Analizi: Sektörünüzü etkileyen Trendleri Gözlemle
(Politik, İktisadi, Kültürel, Demografik, Teknolojik, Küresel..?)
3. Sektörünüzü etkileyen Belirsizlikleri şekillendir (Bilgi ve haberle ilişkilendir)
1. Belirsizlikler arası ilişkileri açıkla
2. İlişkisiz Belirsizlikleri Tespit Et, ABF Etkileşimlerini Açıkla
3. İlişkisiz, En önemli bulduğun 2 Belirsizliği Seç ve gerekçesini açıkla
4. Dörtlü Senaryo Matrisini Oluştur
5. İki Senaryo için sektörünüzdeki ABF ve ÇYlerini belirle, Dirençlileri tespit
et, (diğerlerini destekleyenler varsa ayrıca işaretle)
YOL HARİTASI İÇİN ZEMİN HAZIRLANDI!
İŞ PLANI YAKLAŞIYOR!
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
6. Firma Kurum Analizi: Sektörün geleceğine hazırlanma! (Porter?)
1. Kurumunuzun bu ABF ve ÇYlerden hangilerine sahip olduğunu belirle
2. Kurumunuzun bu ABF ve ÇYlerden hangilerine sahip olmadığını
belirle.
3. Kurumunuzun başarılı devamı ya da daha da yükselmesi için hangi ABF
ve ÇYleri geliştirmesi ya da yatırımla desteklemesi gerektiğini belirle
4. Kurumunuzda eksik kalan ya da geliştirmesi gereken ABF ve ÇYlerin
nasıl yaratılabileceği, geliştirilebileceği ya da yatırımla desteklenmeye
devam edileceğini belirle
7. Ölçümleme & Metrikler: Hangi geleceğe gidiliyor? Nasıl gidiyoruz?
1. Öngörülen senaryolardan birisi mi gelişiyor nasıl izleyeceğini belirle.
2. Hangi senaryonun gelişmekte olduğunu nasıl izleyeceğini belirle.
3. ABF ve ÇYler planlandığı gibi mi gelişiyor, nasıl izleneceğini belirle.
3. SENARYO PLANLAMA EGZERSİZİ: İdeal Adımlar 2
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
«If I had an hour to solve a problem I'd spend 55 minutes thinking about
the problem and 5 minutes thinking about solutions.»
Albert Einstein
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
4. MODÜL ÖDEVİ: Örnek Adımlar
BELİRSİZLİK 1
Sonuç W: Sonuç X:
BE
LİR
SİZ
LİK
2
Sonuç
Y:
(W & Y sonuçlarıyla oluşan
A Senaryosu)
Senaryo Adı:
(X & Y sonuçlarıyla oluşan
B Senaryosu)
Senaryo Adı:
Sonuç
Z:
(W & Z sonuçlarıyla oluşan
C Senaryosu)
Senaryo Adı:
(X & Z sonuçlarıyla oluşan
D Senaryosu)
Senaryo Adı:
SENARYO:
• İncelemek istediğiniz 2 Belirsizliği seçin. Bunların en az iki sonucu olacaktır. (W, X, Y, X)
• Belirsizliklerin ikisinin de iki ayrı sonucu için ayrı birer senaryo oluşturun ve bunları kısaca özetleyin.
• Birer isim verdiğiniz bu senaryolarınızı Modül Ödevi için 1 A4 sayfasına sığacak şekilde özetleyin.
• Dersteki ve Tartışma Blogundaki yönlendirmeler doğrultusunda ödevinizi eposta ile ulaştırınız.
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
Kim olduğunuzu, bilgilerinizi, dersi, kodunu, tarihi ve ödev ismini
eklemeyi unutmayın!
4. MODÜL ÖDEVİ: Örnek Adımlar
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
Determine Two Key Unrelated Uncertainties
U1) Will terrorism threats continue to negatively impact the travel industry?
U2) Will the US regain its previous share of international travel and increase the balance
of travel trade surplus in coming years?
U3) Will a pandemic of avian influenza in Asia directly impact the US economy?
U4) Will fluctuating fuel costs impact domestic US travel?
U5) Will online buying patterns re-define consumers’ expectations when in live retail
spaces?
U6) Will consumers force hoteliers to adopt more localization strategies for products and
services?
U7) Will international migrations into the US have an impact in the country’s labor force?
U8) Will increased numbers of baby boomers reaching retirement age imply new
demand for specific travel products and services?
U9) Will the Internet continue to replace travel agents as a major distribution channel in
the Industry?
U10) Will the future workforce in under-developed countries have access to and be able to
assimilate the same information technologies present in developed nations?
4. MODÜL ÖDEVİ: Örnek Adımlar
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
U1 U2 U3 U4 U5 U6 U7 U8 U9 U10
U1 ----- - Ø + Ø Ø ? Ø Ø Ø
U2 ----- ? - Ø Ø ? + Ø Ø
U3 ----- Ø Ø Ø Ø Ø Ø Ø
U4 ----- Ø ? ? + Ø Ø
U5 ----- + Ø + + Ø
U6 ----- Ø ? ? ?
U7 ----- Ø Ø ?
U8 ----- Ø Ø
U9 ----- Ø
U10 -----
4. MODÜL ÖDEVİ: Örnek Adımlar
Açıklama: + Pozitif Korelasyon – Negatif Korelasyon
? Belirsiz Korelasyon Ø Korelasyon Yok
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
SWOT
BCG
Porter Senaryo
Planlama
Stratejik Planlama
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
DOĞRU KULLANMALI!
Mekanizmalar,
sistemler ve araçlar
her zaman
istediğimiz sonuçları vermez.
Bu durum
onların kötü ve yanlış
olduğu anlamına gelmez;
bizim onları doğru
kullanmayı,
ya da tasarlamayı
öğrenmemiz gerekir!
DİKKAT!
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
1. DERSE GİRİŞ VE KARAR VERİCİLERİN OYUN ALANI – EA & BU
2. ÖN YARGI VE İLLÜZYONLAR – BU
3. YÖNETİMDE STRATEJİK DÜŞÜNME – EA
4. SENARYO PLANLAMAYA GİRİŞ – EA (28 MAYIS)
5. OYUN TEORİSİ YAKLAŞIMI – BU (4 HAZİRAN) (SUNUM KONULARI)
6. DAVRANIŞSAL VE DENEYSEL EKONOMİYE GİRİŞ – BU (11 HAZİRAN)
7. YARATICI DÜŞÜNME VE UYGULAMALARI – EA (18 HAZİRAN)
8. YÖNETSEL KARAR ALMAYA GİRİŞ – EA (25 HAZİRAN)
9. YÖNETSEL KARAR ALMA: METOT VE UYGULAMA – EA (2 TEMMUZ)
10. YENİ YAKLAŞIMLAR: NÖROİKTİSAT & NÖROPAZARLAMA – BU (9 TEM.)
SUNUMLARIN SINIF EPOSTA GRUBUNA GÖNDERİLMESİ İÇİN
SON TARİH: 13 TEMMUZ PAZARTESİ ÖĞLEN SAAT 12:00
11. SUNUMLAR, ÖDEV TESLİMİ & TARTIŞMA – EA & BU (16 TEMMUZ)
12. TEKRAR – EA & BU (23 TEMMUZ)
DÖNEM SONU SINAVLARININ YAPILACAĞI ARALIK: 03 – 12 AĞUSTOS
5. HAFTALIK DERS AKIŞI
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
Ders İletişim Adresleri
1. Tartışma Ödevleri için İnternet Blogu:
https://stratejiksenaryo.wordpress.com/
(Bloga okuma ve yazma erişimi sadece dersin öğrencilerine özeldir!)
2. Duyurular & Sorular: [email protected]
3. Öğretim Elemanlarıyla İletişim için:
[email protected] & [email protected]
4. Youtube: bit.ly/sskdy
6. İLETİŞİM: Ders İletişim Adresleri
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
7. KAYNAKÇA VE ÖNERİLER
1. Antonio Martelli (October 2014). Models of Scenario Building and Planning: Facing Uncertainty and Complexity, [Online]
Available at: http://www.palgraveconnect.com/pc/doifinder/10.1057/9781137293503.0002 (Accessed: 1 May 2015).
2. Scenario planning in organizations : how to create, use, and assess scenarios / Thomas J. Chermack. Thomas J. Chermack San
Francisco, Calif. : Berrett-Koehler ; London : McGraw-Hill [distributor], 2011.
3. Mats Lindgren and Hans Bandhold . (March 2009). Scenario Planning - Revised and Updated . [Online] Available
at: http://www.palgraveconnect.com/pc/doifinder/10.1057/9780230233584 (Accessed: 1 May 2015).
4. Watson, Gregory H. “Strategy Realization through Collaborative Action” Strategic Planning Supplemental Reading:
http://okstate.edu/ceat/msetm/courses/etm5111/CourseMaterials/Strategy%20Realization%20through%20Collaborative%20Ac
tion.doc
5. Linstone, Harold A. and Turoff, Murray, The Delphi Method: Techniques and Applications
http://is.njit.edu/pubs/delphibook/delphibook.pdf
6. Wade, Woody, Scenario Planning: A Field Guide to the Future, Wiley, Hoboken, NJ, 2012.
7. Wright, George and Goodwin, Paul, Decision Making and Planning under Low Levels of Predictability: Enhancing the Scenario
Method, International Journal of Forecasting , 2009, n. 4. http://dro.dur.ac.uk/6156/1/6156.pdf
8. Godet, Michel, Strategic Foresight for Corporate and Regional Development, The Futurist , January–February 2012
9. "Mintzberg, Henry, Ahlstrand, Bruce and Lampel, Joseph, Strategy Safari, Prentice Hall, London, 1998
10. Mitchell, R. B., Tydeman, J. and Curnow, R., Scenario Generation: Limitations and Developments in Cross-Impact Analysis,
Futures, June 1977
11. Porter, Michael E., Competitive Strategy: Techniques for Analyzing Industries and Competitors , The Free Press, New York,
1980.
12. Porter, Michael E., The Competitive Advantage , The Free Press, New York, 1985
13. Bishop, Peter, Hines, Andy and Collins, Terry, The Current State of Scenario Development: An Overview of Techniques,
Foresight , 2007, n. 9 http://samiconsulting.co.uk/training/documents/BishopHinesCollins.pdf
14. Huss, William R., A Move Toward Scenario Analysis, International Journal of Forecasting , 1988, n. 3
http://www.webforum.com/methods/getfile.ashx?cid=84459&cc=3&refid=1
15. Scenario Building Workshop - How to Build and Use Scenarios:
http://www.slideshare.net/adgo/scenario-building-workshop-how-to-build-and-use-scenarios
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
7. KAYNAKÇA VE ÖNERİLER
16. The origins and evolution of scenario techniques in long range business planning Ron Bradfielda,*, George Wrightb,1, George
Burta,2, George Cairnsb,3, Kees Van Der Heijdena,4 a University of Strathclyde, Graduate School of Business, 199 Cathedral
Street, Glasgow G4 0QU, UK b University of Durham, Durham Business School, Mill Hill Lane, Durham DH1 3LB, UK Available
online 24 May 2005, Elsevier Ltd http://archive.cspo.org/projects/plausibility/files/read_Bradfield-Origins-and-Evolution-of-
Scenerio-Techniques.pdf
17. M. Sevencan, “Bir Stratejik Öngörü Metodu olarak Senaryo Planlama,” KÖK Araştırmaları Journal, V. XI, No 2 (Winter 2009)
Pp.133-167
http://www.ssu.edu.tr/uploads/Bir%20Stratejik%20Ongoru%20Metodu%20olarak%20Senaryo%20Planlama_SRcZN7Q2.pdf
18. Prospektiker, Destrée Institute and Futuribles, An Initial Assessment Of Territorial Forward Planning/Foresight Projects In The
European Union, The European Union Committee of the Regions
http://80.92.67.120/en/documentation/studies/Documents/20111115_An+initial+assessment+of+territorial+forward+Planning_
Foresight+Projects+in+the+European+Union-EN.pdf
19. Black Swans and Strategic Planning by Alan Gleeson: http://articles.bplans.co.uk/business/black-swans-strategic-planning/747
20. Day, George, and Paul J.H. Schoemaker. Peripheral Vision: Detecting the Weak Signals That Will Make or Break Your Company.
Boston, Mass: Harvard Business School Press, 2006.
21. World Economic Forum «Strategic Foresight» Portalı: http://www.weforum.org/community/strategic-foresight
22. Prahalad, C.K. and G. Hamel. "The Core Competence of the Corporation." Harvard Business Review 68, no. 3 (1990): 79–91.
23. Schoemaker, Paul J.H. "How to Link Strategic Vision to Core Capabilities." Sloan Management Review 34, no. 1 (fall 1992): 67–
81.
24. Schoemaker, Paul J.H. "Scenario Planning: A Tool for Strategic Thinking." Sloan Management Review 36, no. 2 (winter 1995): 25–
40.
25. Schoemaker, Paul J.H, with Robert E. Gunther. Profiting from Uncertainty: Strategies for Succeeding No Matter What the Future
Brings. New York: Free Press, 2002.
26. Schwartz, Peter. The Art of the Long View. New York: Doubleday, 1991
27. Ücretsiz Örnek Boş Dosyalar: http://bmgi.org/resources/browse/tools-templates/results
28. Stratejik Planlama konusunda anlamlı özet ve anlamlı bir analojik yaklaşım için: http://www.hardintibbs.com/wp-
content/uploads/2009/10/future-landscape-tibbs-a4.pdf
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
7. KAYNAKÇA VE ÖNERİLER
16. Thinking About the Future of Food The Chatham House Food Supply Scenarios
https://www.chathamhouse.org/sites/files/chathamhouse/public/Research/Global%20Trends/bp0508food.pdf
17. Bcg Interactive Case Library of practice cases to prepare for consulting-team interviews
http://careers.bcg.com/join/practice_cases.aspx
18. Wildcards & Black Swan kavramlarının önemi iyi anlaşılmalıdır! We Cannot Think Without Models
19. How to Bring Fundamental Change to Your Business Thinking in New Boxes MAY 01, 2009 by Luc de Brabandere and Alan Iny
https://www.bcgperspectives.com/content/articles/strategy_vision_mission_thinking_in_new_boxes/
20. Çeşitli Mind Map araçlarının test edilerek kullanılması önerilir . Örneğin «15 Best Brainstorming And Mind-Mapping Tech Tools
For Every Creative Mind» http://www.lifehack.org/articles/technology/15-best-brainstorming-and-mind-mapping-tech-tools-
for-every-creative-mind.html?bd=2015526 & https://coggle.it/ & http://freemind.sourceforge.net/wiki/index.php/Main_Page
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
Görsel Telifleri • “Future Background” by Pixomar http://www.freedigitalphotos.net/images/agree-terms.php?id=10027937
• “Success Road Sign” by scottchan http://www.freedigitalphotos.net/images/agree-terms.php?id=10031660
• “Hand Holding Business Strategy Plan Drawing Concept Idea On World Map” by KROMKRATHOG
http://www.freedigitalphotos.net/images/agree-terms.php?id=100173239
• Business Woman Stock Photo Photo by arztsamui http://www.freedigitalphotos.net/images/business-woman-photo-p176114
• “Series Of Business Professionals At Work” by photostock http://www.freedigitalphotos.net/images/agree-
terms.php?id=10038962
• «Question Mark» by Master isolated images: http://www.freedigitalphotos.net/images/Ideas_and_decision_m_g409-
Question_Mark_Box_p38887.html
• "Bundesarchiv Bild 102-00487A, Albert Einstein" by Bundesarchiv, Bild 102-00487A / CC-BY-SA. Licensed under CC BY-SA 3.0 de
via Wikimedia Commons - http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bundesarchiv_Bild_102-
00487A,_Albert_Einstein.jpg#/media/File:Bundesarchiv_Bild_102-00487A,_Albert_Einstein.jpg
• "Las Meninas, by Diego Velázquez, from Prado in Google Earth" by Diego Velázquez - The Prado in Google Earth: Home - 7th
level of zoom, JPEG compression quality: Photoshop 8.. Licensed under Public Domain via Wikimedia Commons -
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Las_Meninas,_by_Diego_Vel%C3%A1zquez,_from_Prado_in_Google_Earth.jpg#/me
dia/File:Las_Meninas,_by_Diego_Vel%C3%A1zquez,_from_Prado_in_Google_Earth.jpg
• "PabloPicasso Meninas". Licensed under Fair use via Wikipedia -
http://en.wikipedia.org/wiki/File:PabloPicasso_Meninas.jpg#/media/File:PabloPicasso_Meninas.jpg &
http://en.wikipedia.org/wiki/Las_Meninas
• Théodore Géricault Year 1818–1819"JEAN LOUIS THÉODORE GÉRICAULT - La Balsa de la Medusa (Museo del
Louvre, 1818-19)" by Unknown - Unknown. Licensed under Public Domain via Wikimedia Commons -
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:JEAN_LOUIS_TH%C3%89ODORE_G%C3%89RICAULT_-
_La_Balsa_de_la_Medusa_(Museo_del_Louvre,_1818-
19).jpg#/media/File:JEAN_LOUIS_TH%C3%89ODORE_G%C3%89RICAULT_-
_La_Balsa_de_la_Medusa_(Museo_del_Louvre,_1818-19).jpg
8. GÖRSEL TELİFLERİ: Sunumda Kullanılan Görseller
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
Görsel Telifleri • "Girodet Pygmalion" by Anne-Louis Girodet de Roussy-Trioson -
http://www.latribunedelart.com/Expositions_2005/Girodet_Pygmalion.htm. Licensed under Public Domain via Wikimedia
Commons - http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Girodet_Pygmalion.jpg#/media/File:Girodet_Pygmalion.jpg
• Chesire Cat, Public Domain http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Alice_par_John_Tenniel_23.png
• Örnek ve İlgili Sözler: http://www.imdb.com/character/ch0012248/quotes
• Same strategy as last year fish Published at 1250 × 789 in ThriveConsultant presenting the new strategy… that looks familiar
Illustration by Frits Ahlefeldt http://hikingartist.com/thrive/strategyfish_fritsalxl-2/
• "Encyclopædia Britannica" by Source. Licensed under Fair use via Wikipedia -
http://en.wikipedia.org/wiki/File:Encyclop%C3%A6dia_Britannica.svg#/media/File:Encyclop%C3%A6dia_Britannica.svg
• "Shipping box for the encyclopedia Britannica 2013-04-13 12-24" by User:Victorgrigas - Own work. Licensed under CC BY-SA 3.0
via Wikimedia Commons - http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Shipping_box_for_the_encyclopedia_Britannica_2013-04-
13_12-24.jpg#/media/File:Shipping_box_for_the_encyclopedia_Britannica_2013-04-13_12-24.jpg
• "Encyclopaedia Britannica 15 with 2002" by User:SEWilco - Own work. Licensed under CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons -
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Encyclopaedia_Britannica_15_with_2002.jpg#/media/File:Encyclopaedia_Britannica
_15_with_2002.jpg
• "EncycBrit1913". Licensed under Public Domain via Wikimedia Commons -
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:EncycBrit1913.jpg#/media/File:EncycBrit1913.jpg
• Hoax: The RAND Corporation "home computer" from 1954 & Photoshop the following photo of a Smithsonian mock-up of a
nuclear submarine's maneuvering room: http://www.digibarn.com/collections/jokes/hoaxes/
• "Time-magazine-cover-charles-kettering" by http://www.time.com/time/covers/0,16641,1101330109,00.html. Licensed under
Public Domain via Wikimedia Commons - http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Time-magazine-cover-charles-
kettering.jpg#/media/File:Time-magazine-cover-charles-kettering.jpg
• "Albert Einstein Head" by Photograph by Oren Jack Turner, Princeton, N.J.Modified with Photoshop by PM_Poon and later by
Dantadd. - This image is available from the United States Library of Congress's Prints and Photographs division under the digital
ID cph.3b46036. Licensed under Public Domain via Wikimedia Commons -
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Albert_Einstein_Head.jpg#/media/File:Albert_Einstein_Head.jpg
8. GÖRSEL TELİFLERİ: Sunumda Kullanılan Görseller
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
İşletme Yüksek Lisans Programı 3. Senaryo Planlamaya Giriş
Stratejik Senaryo Kararları ve Davranışsal Yaklaşım Dersi Eray AKDAĞ
SENARYO PLANLAMAYA GİRİŞ
TEŞEKKÜRLER!
SORULAR?