δευτερεύουσες

Συντακτικό Αρχαίων Ελληνικών Σ. Σιαμαντούρα - Φιλόλογος

Δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις

Είδος Ακολουθούν Εισαγωγή Εκφορά Συντ. ΡόλοςΑιτιολογικές

ΚρίσεωςΑρν. ου

ρήματα ψυχικού πάθους

δικανικά

οτι (αντικειμενική αιτία), ως(υποκειμενική αιτία), διότι, επεί , επειδή, ει (μετά από ρήματα ψυχικού πάθους- υποκειμενική αιτιολογία)

Οριστική (πραγματικό ) Δυνητική οριστ. (μη πραγματικό) Δυν. Ευκτική (αίτιο δυνατό στο παρόν

ή μέλλλον) Ευκτική του πλαγίου λόγου (από ρήμα

ιστ. Χρόνου- υπ. γνώμη)

-Επιρ. Προσδιορ. της αιτίας -Επεξήγηση σε εμπρ. Προσδιορ. της αιτίας

Τελικές -κίνησης-σκόπιμης ενέργειας (πράττω, καλω, συλλέγω)

ἵνα ή ἵνα μὴὡς ή ὡς μὴὅπως ή ὅπως μὴ

-Υποτακτική( σκοπό προσδοκώμενο με βεβαιότητα)- Ευκτική του πλαγίου λόγου (από ρήμα ιστ. Χρόνου- σκοπός αβέβαιος)- Υποτακτική + ἂν (αοριστολογικό) (σκοπό προσδοκώμενο υπό προϋπόθεση)- Οριστική Ιστορικού Χρόνου (σκοπό ανεκπλήρωτο)-Οριστική Μέλλοντα ( βέβαιο σκοπό )

-Επιρ. Προσδιορ. του σκοπού -Επεξήγηση σε εμπρ. Προσδιορ. του σκοπού

Συμπερασματικές -ὥστε, ὡς - Οριστική(αποτέλεσμα πραγματικό )-Δυνητική Οριστική(αποτέλεσμα μη πραγματικό)-Δυνητική Ευκτική(αποτελεσμα δυνατό στο παρόν ή μέλλον υπο προυποθέσεις)- Ευκτική του Πλαγίου Λόγου (από ρήμα ιστορικού χρόνου) -Απαρέμφατο(→όταν δηλώνει αποτέλεσμα ενδεχόμενο,αποτέλεσμα επιδιωκόμενο και εξαρτάται από ρήματα βούλησης ή σκόπιμης νέργειας.

-απαρέμφατο ή οριστική μέλλοντα (όρο

-επιρρηματικός προσδιορισμός του αποτελέσματος


- ἐφ’ ᾧ, ἐφ’ ᾧτε προυπόθεση ή συμφωνία) Επιρ. Πρ. όρου προυποθεσης ή συμφωνίας

Χρονικές Προτερόχρονο: ὡς, ἐπεί, ἐπειδή, πρὶν (+έγκλιση) και ἐπεὶ πρῶτον, ἐπεὶ τάχιστα κ.ά., με τις εμπρόθετες αναφορικές εκφράσεις: ἐξ οὗ, ἐξ ὅτου, ἀφ οὗ, ἀφ ὅτου.Σύγχρονο: : ὅτε, ὁπότε, ἕως, ἔστε, ἄχρι, μέχρι, ἡνίκα, ὁπηνίκα,με τα χρονικά επιρρήματα: ὁσάκις,Υστερόχρονο: ἕως, ἔστε, ἄχρι, μέχρι, πρὶν + απαρέμφατο, με εμπρόθετες αναφορικές εκφράσεις μέχρι: οὗ, μέχρι ὅτου, ἄχρι οὗ, ἕως οὗ. δ. με χρονικό σύνδεσμο + ἄν (αοριστολογικό): ὅταν, ὁπόταν, ἐπάν, ἐπήν, ἐπειδάν, πρὶν ἄν, μέχρι ἄν, ἕως ἄν, ἡνίκα ἄν. Τότε οι χρονικές προτάσεις σχηματίζουν μαζί με την κύρια πρόταση υποθετικό λόγο.

Οριστική, όταν δηλώνουν το πραγματικό γεγονός.Υποτακτική (και αοριστολογικό ἄν), όταν δηλώνουν το προσδοκώμενο ή το αόριστα επαναλαμβανόμενο.Ευκτική, όταν δηλώνουν αόριστη επανάληψη στο παρελθόν ή απλή σκέψη.Ευκτική του πλαγίου λόγου όταν εξαρτώνται από ρήμα ιστορικού χρόνου.

Η δικαιολόγηση της εκφοράς των χρονικουποθετικών προτάσεων γίνεται σύμφωνα με τη δικαιολόγηση της εκφοράς των υποθετικών προτάσεων

Επιρρηματικός προσδιορισμός της χρόνου

ΕναντιωματικέςΑρν. μη

εἰ καὶ

ἐὰν καί, ἂν καί, ἢν καὶ

Οριστική ή ευκτική του πλαγίου λόγου (η εναντίωση προς κάτι πραγματικό)

ΥποτακτικήΗ δικαιολόγηση της εκφοράς τους γίνεται όπως αυτής των υποθετικών προτάσεων

επιρρηματικός προσδιορισμός της εναντίωσης

Παραχωρητικές -καὶ εἰ, κεἰ, καὶ ἄν, κἄν, καὶ ἐάν, καὶ ἤν(εξάρτηση από καταφατική πρόταση)-οὐδ’ εἰ, μηδ’ εἰ, οὐδ’ ἐάν, μηδ’ ἐάν, οὐδ’ ἄν, μηδ’ ἄν, οὐδ’ ἤν, μηδ’ ἤν (εξάρτηση από αρνητική

- Οριστική

-ΥποτακτικήΗ δικαιολόγηση της εκφοράς τους γίνεται όπως αυτής των υποθετικών

επιρρηματικός προσδιορισμός της παραχώρησης


πρόταση/δηλώνουν παραχώρηση προς κάτι υποθετικό ή απίθανο)

προτάσεων

Η σύνταξη του χρονικού συνδέσμου «πρὶν» Ο χρονικός σύνδεσμος «πρὶν» συντάσσεται με έγκλιση όταν η κύρια πρόταση είναι αρνητική και μεαπαρέμφατο όταν η κύρια πρόταση είναι καταφατική.Ειδικότερα:πρὶν + οριστική όταν δηλώνει το πραγματικό ( πρὶν = παρά αφού,έως ότου + οριστική).Δηλώνει το προτερόχρονο ως προς την πράξη της κύριας πρότασης.πρὶν + υποτακτική (με ή χωρίς ἂν αοριστολογικό), οπότε είναι χρονική υποθετική πρόταση και σχηματίζει υποθετικό λόγο πρὶν + ευκτική του πλαγίου λόγου μετά από εξάρτηση από ρήμα ιστορικού χρόνου.πρὶν + απαρέμφατο (όταν η κύρια πρόταση είναι καταφατική). Δηλώνει το υστερόχρονο ως προς την πράξη της κύριας πρότασης.

Λέξεις που εισάγουν περισσότερα από ένα είδη προτάσεων


ΑσκήσειςΝα βρεθούν οι παρακάτω δευτερεύουσες προτάσεις, να χαρακτηριστούν συντακτικά και να δικαιολογηθεί η έγκλιση εκφοράς τους.

1. Δείκνυμι ὅτι καί πρό ἐμοῦ τοῦτο εἶχε τό φρόνημα ἡ πόλις2. Κῦρος τῷ Κλέαρχῳ ἐβόα ἄγειν τό στράτευμα κατά μέσον τῶν πολεμίων, ὅτι ἐκεῖ βασιλεύς εἴη3. Μένων δῆλος ἦν ἐπιθυμῶν ἄρχειν, ὅπως πλείω λαμβάνοι, ἐπιθυμῶν δέ τιμᾶσθαι, ἴνα πλείω καρδαίνοι4. ἔχω πλοῖα ὥστε ἐλεῖν τό ἐκείνων πλοῖον5. εἰ ἀλλιῶς γιγνώσκεις, δίδασκε


6. Ὃποτε θύοι Κρίτων, ἐκάλει Ἀρχέμηδων7. κἂν σύ μή θέλης, οἱ θεοί οὕτω βουληθήσονται8. εὔχομαι τούς θεούς ἐμέ ἄξιόν του Λεωκράτους ἀδικημάτων κατήγορον ποιῆσαι, ὃ καί τῇ πόλει συμφέρει καί πᾶσιν ὑμῖν.9. οἶδα ὅτι πάντες ἄν ὁμολογήσαιτε…10. ὅτι μέν ὀργίζεσθε, οὗ θαυμάζω11. τοιαῦτα πεποίηκεν, ὥστε πολύ ἄν δικαιότερον διά ταῦτα τά ἔργα τοῦτον μισήσαιτε12. εἰ τοῦτο πάντες ἐποιοῦμεν, ἅπαντες ἄν ἀπωλόμεθα13. περιμένετε ἔστ’ ἄν ἐγώ ἔλθω14. εἰ καί μή βλέπεις, φρονεῖς δ’ ὅμως15. Ὁ Φίλιππος ἐστιν ὅ,τι ἄν εἲποι τίς16. Ἡρακλῆς ἠπόρει ποτέραν τῶν ὁδῶν τράπηται17. νῦν δή φοβούμεθα μή ἀμφότερων ἅμα ἠμαρτήκαμεν18. δέομαι οὖν σου παραμεῖναι, ὡς ἐγώ οὐδ’ ἄν ἑνός ἤδιον ἀκούσαιμι ἤ σου ἐχρῆν αὐτούς ζῆν, ἴνα ἀπαλλαγῶμεν τούτου τοῦ δημαγωγοῦ19. τοιούτων τί ἐποίησε, ὡς πᾶς ἄν ἔγνω ὅτι ἀσμένη ἤκουσε20. εἰ ποτέ πάλιν ἔλθοι τῇ Ἑλλάδι κίνδυνος ὑπό βαρβάρων, τίσι ἄν μᾶλλον πιστεύσαιτε ἢ Λακεδαιμονίοις;21. ἠνίκα δείλη ἐγίγνετο, ἐφάνη κονιορτός22. οὐδείς ἄν ἔτι πιστεῦσαι δύναιτο ὑμῖν, οὐδ’ εἰ πάνυ προθυμοῖτο23. οὕτω ζῶσιν, ὥσπερ ἄν οὐδέ δοῦλος ἐβούλετο ζῆν24. δῆλον ἐστι ὅτι οὐκ ἄν προύλεγεν, εἰ μή ἐπίστευσεν ἀληθεύσειν25. ἠδέως ἄν ὑμῶν πυθοίμην τίν’ ἄν γνώμην περί ἐμοῦ εἴχετε, εἰ μή ἐτριηράρχησα


Education

δευτερεύουσες