8 Kompetencat

kyçe

Valbona Imeraj

RECOMMENDATION OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL

of 18 December 2006

on key competences

for lifelong learning

(2006/962/EC)

http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ALL/;ELX_SESSIONID=9hQ5TvqCQSNVLh9PëDnn51xhh8GC9rn7C3jFë0TmKDYjmGTxqj4g!-862135581?uri=CELEX:32006H0962

Në vitin 1968, 75% e njohurive që nevojiteshin për punë duhet tëmemorizoheshin. Tashmë ne nuk na duhet të mbajmë mend as 10% tëtyre. Kujtesën tonë e ka zëvendësuar teknologjia. Aftësi të tjera kanë

zënë vendin e saj.

TË MËSUARIT GJATË GJITHË JETËSLifelong Learning

Angazho veten tende në të mësuarin përgjatë gjithë jetës. Aseti mëme vlerë që ke për të patur ndonjëherë do të jetë mendja jote dheajo çka fut në të.

Brian Tracy

Pse duhet të jesh i aftë të mësosh gjatë gjithë jetës?

(OECD) The Organisation for Economic Co-operation and Development is an international economic organisation of 34 countries founded in 1961 to stimulate economic progress and ëorld trade.

Sustainable development

and social cohesion depend

critically on the competencies of all of our population.

OECD Education Ministers

Zhvillimi i qëndrueshëm dhe kohezionisocial varet në mënyrë kritike ngakompetencat e popullsisë sonë.

OECD Ministria e Arsimit

Kompetencat si nevojë e individit për të përballuar sfidat e reja

8 KOMPETENCAT që zhvillojnë

“Të mësuarin gjatë gjithë jetës”

Lifelong learning

Komunikiminë gjuhën

amtare K. interpersonale, interkulturale,

sociale dhe qytetare

K. e shprehjes

kulturore

K. e sipërmarrjesdhe mjedisit

K. digjitale

Komunikiminë gjuhë të

huaja

K. Matematikës dhe shkencës

dhe teknologjisë

K. e të mësuarit si të mësosh

Çfarë është kompetenca?Competences are defined here as a combination of skills and attitudes appropriate to the context.

• Kompetenca është kombinimii njohurive, shprehive, qëndrimeve dhe bindjeve nëpërshtatje me kontekstin.

• P.sh., aftësia për të komunikuar nënjë mënyrë efektive është njëkompetencë që përfshin: njohuritëe individit ndaj gjuhës, shkathtësive praktike IT dheqëndrimet personale ndaj atij oseasaj me të cilët po komunikon.

Key competences are those which all individuals need for personal fulfilment and development, active citizenship, social inclusion and employment.

• Kompetencat kyçe janë ato tëcilat i nevojiten çdo individi përpërmbushjen personale dhezhvillimin, qytetari aktive, perfshirje sociale dhe punësim.

Kompetenca e komunikimit në gjuhënamtare

• Zotësia për të shprehur mendime, ndjenja, dhe fakte në fjalë të shkruara ose të folura nëgjuhën amtare.

• Të jesh i zoti të komunikosh me të tjerëtnëpërmjet gjuhës amtare në mënyrën e duhur.

Kompetenca e të mësuarit si tëmësosh

• Si të organizosh njohuritë e tua

• Të kesh mundësi të përballosh pengesat

• Të kesh përgjegjësi për të mësuarin tënd

• Të vlerësosh arritjet që ke prej të mësuarittënd

Kompetenca e matematikës , shkencës dhe teknologjisë

• Aftësia për të përdorur matematikën nëzgjidhjen e situatave problemore dhe sfidavetë jetës së përditshme.

• Zotësia dhe gatishmëria të përdorësh dijenpër të shpjeguar botën, për të identifikuarçështje dhe për të përgatitur evidenca me faktet e mbledhura.

Kompetenca e komunikimit në gjuhëtë huaj

• Zotësia të shprehesh dhe të kuptosh në njëgjuhë të huaj në varësi të rrethanave të jetës.

• Të kesh një qëndrim pozitiv ndaj ndryshimevedhe diferencave që kanë kulturat e ndryshme.

• Të kesh kuriozitet rreth gjuhëve të huaja dhekomunikimit interkultural.

Kompetenca digjitale

• Të përdorësh i sigurt dhe në mënyrë kritiketeknologjinë e informacionit shoqëror.

• Të kesh aftësi bazë për të përdorurkompjuterin dhe internetin.

Kompetenca e sipërmarrjes dhemjedisit

• Zotësia për të kthyer idetë në veprime, tëjesh kreativ dhe inovator, të riskosh, tëmenaxhosh projekte.

Kompetenca e shprehjes kulturore

• Të vlerësosh rëndësinë e krijimtarisë dheshprehjes së ideve, eksperiencës dheemocioneve.

• Gjithshka lidhet me median, muzikën, artinperformues, literaturën dhe artin viziv.

Kompetenca interpersonale, interkulturale, sociale dhe qytetare

• Zotësia për të komunikuar në një mënyrë tëpërshtatshme me familjen, shokët, kolegët.

• Të jesh i zoti të komunikosh me të gjithë personatpavarësisht nga ndryshimet kulturore.

• Të jesh i zoti të zgjidhësh konfliktet në një mënyrëkonstruktive.

• Të jesh në dijeni të asaj që ndodh në fshatin, komunitetitn , qytetin, shtetin tënd apo në botë.

• Të kesh njohuri për konceptet për shoqërinëdemokratike, qytetarinë dhe të drejtat civile.

• Të marrësh pjesë në jetën shoqërore.

Why are competencies so important today?Globalisation and modernisation are creating an

increasingly diverse and interconnected world. To makesense of and function well in this world, individuals needfor example to master changing technologies and to makesense of large amounts of available information. They alsoface collective challenges as societies – such as balancingeconomic growth with environmental sustainability, and

prosperity with social equity. In these contexts, thecompetencies that individuals need to meet their goalshave become more complex, requiring more than the

mastery of certain narrowly defined skills.

bibliografia

• http://europa.eu/legislation_summaries/education_training_youth/lifelong_learning/c11090_en.htm

• http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ALL/;ELX_SESSIONID=9hQ5TvqCQSNVLh9PwDnn51xhh8GC9rn7C3jFw0TmKDYjmGTxqj4g!-862135581?uri=CELEX:32006H0962

• https://www.salto-youth.net/downloads/4-17-1881/Trainer_%20Competence_study_final.pdf

• http://www.britishcouncil.org/sites/britishcouncil.uk2/files/youth-in-action-keycomp-en.pdf

• http://www.oecd.org/pisa/35070367.pdf

KONTAKT:valbonaimeraj@yahoo.com

FALEMINDERIT !