1

Al maanden van tevoren speculeerden ik en mijn

vriendinnen over de perfecte jurk en de allermooiste

schoenen, onze dates en natuurlijk de lekkerste

wijnen. Op 9 mei 2014 was het dan eindelijk zo ver;

de nacht waar we al een paar jaar van dromen! We

hadden afgesproken om met al mijn vriendinnen bij

Yara, onder het genot van een hapje en een drankje,

onszelf klaar te maken.

‘Het begint met één wijntje, twee, drie, vier, vijf…

Mijn lichaam tintelt en mijn hoofd doet pijn, maar ik

voel me geweldig; ik kan iedereen aan!’

Het is tien voor half 11 en we besluiten om naar de

galalocatie te gaan. Het vervoer staat klaar: een witte

limousine. Champagne staat koud en ik geniet volop

van dit moment.

Ik kom veel bekenden tegen, iedereen is blij en geniet

van de avond. Hier een glaasje wijn, daar een glaasje

baco. Alcohol in overvloed!

J

Nuttig of onzin?

De vernieuwde alcoholwet

‘’Mijn eindexamengala hetgeen waar ik 17 jaar naartoe heb geleefd, de avond van mijn leven, of toch niet..?.’’

‘’Mijn lichaam tintelt en mijn hoofd doet pijn,

maar ik voel me geweldig!’’

2

Ik drink glas na glas leeg, voel me op mijn allerbest! Tot ik plotseling.. op de grond neerval. Vanaf dat moment zie ik niks meer, hoor ik niks meer, voel ik niks meer en ben ik volledig in mijzelf gekeerd. Dit ging veel te ver, dit is niet verstandig geweest van mij, had ik dit maar kunnen voorkomen…

bron: Telegraph UK Zaterdag 10 mei; 09.23 uur. Ik word wakker; hoofdpijn, buikpijn, alles draait en ik voel me slap. Ik open mijn ogen en zie dat ik in het ziekenhuis lig, hier helemaal alleen. Wat is er gebeurd gisteravond? Waarom lig ik hier? Hoe ben ik hier terechtgekomen? Waar is iedereen?

Nog geen 5 minuten later komen mijn ouders de

kamer binnen lopen, ze zijn boos maar ik weet niet

waarom.. ‘Wat is er gebeurd?’ vraag ik. Mijn ouders

antwoorden: ‘Gisteravond was jou eindexamengala,

maar je hebt een alcoholvergiftiging opgelopen

omdat je te veel alcohol hebt gedronken. Je hebt

geluk dat je hier ligt, voor hetzelfde geld was je er nu

niet meer geweest..’

Vanaf 1 januari 2014 is de leeftijdsgrens voor alcohol

verhoogd tot 18 jaar. Sinds de intreding van deze

nieuwe wet is hier al veel ophef over geweest.

Tieners van 16 en 17 jaar zouden ondanks de nieuwe

alcoholregels nog probleemloos aan drank kunnen

komen, verkopers en obers zouden niet om een

identiteitskaart vragen. Er zijn veel verschillende

belanghebbenden waar door er uiteenlopende

meningen zijn. Dit artikel zal ingaan op naleving, de

gevolgen en de effectiviteit van de wet.

Tieners van 16 en 17 jaar kunnen ondanks de nieuwe

alcoholregels nog gemakkelijk aan drank komen. Dat

schrijft het AD zaterdag op basis van een steekproef

in Utrecht. In vijf winkels, vijf cafés en op de

nieuwjaarsreceptie van de gemeente kregen 16- en

17-jarigen nog gewoon alcohol. Tijdens deze

steekproeven werd nergens naar de leeftijd van de

tieners gevraagd, ook vroegen de obers of verkopers

niet naar hun identiteitskaarten, of maakten zij

rekenfouten bij het zien van de geboortedatum.

(AD, 2014)

Ook in Eindhoven worden de regels nagenoeg niet nageleefd, tijdens een controle bij 38 horeca, supermarkten, slijterijen en sportverenigingen bleek dat slechts 4 van deze 38 de zaken op orde had en dus controleerde na de leeftijd. De maatregel voor deze ondernemingen bedragen een boete van 1.020 euro. (ED, 2014)

Ook bij veel zomerfestivals worden de regels

overtreden, dat blijkt uit inspecties van de

volksgezondheid. Meer dan de helft van de

geïnspecteerde festivals verkocht bier en wijn aan

jongeren van onder de 18 jaar. (Wolf, L., 2014)

Directeur Wim van Dalen van het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP schrikt van de resultaten. "Ik had niet gedacht dat jongeren helemaal nergens alcohol konden kopen. Maar dat op vrijwel alle plekken bier of wijn werd verkocht aan deze tieners vind ik wel heel sterk", zegt hij in de krant. Van Dalen noemt het 'een slecht signaal'. (Wim van Dalen, 2014)

‘’Je hebt geluk dat je hier ligt, voor hetzelfde

geld was je er nu niet meer geweest..’’

3

Bron: rtl nieuws Wij hebben ook de proef op de som genomen door een klein experiment uit te voeren. Een 17-jarige ABC studente, genaamd Carmen, is op pad gegaan om op verschillende plaatsen wat drank te kopen. Allereerst ging ze naar het terras, ze bestelde hier een wijntje. Geheel probleemloos zat ze een minuut later van haar wijntje te genieten. Geen duidelijke afspraken bij dit café dus. Ook de bioscoop moest eraan geloven. Voor de film begon haalde de studente even een hapje en een drankje. En weer kreeg ze zonder enige controle een wijntje mee. Na de film nog even stappen was ook geen probleem. Ze kwam zo de kroeg binnen en aan de bar vroegen ze ook geen legitimatie meer. Niet geheel onlogisch, omdat je pas op je 18e de kroeg binnen mag. In de hockeykantine en een restaurant was het voor Carmen ook geen probleem om alcoholische dranken te bestellen. De supermarkten doen het wel regelmatig goed. De fles drank die de Carmen hier af wilde rekenen kreeg ze toch echt niet mee. Pluspunten voor de supermarkten!

Dan de slijterijen. Hier slaagde de studente er ook niet in om sterke drank mee te krijgen. De eigenaresse zei zelfs: ‘’Domme poging, je weet toch dat je drank nooit mee krijgt onder de 18 jaar?” Dit kleine experiment bewijst echter al het tegendeel!

Ten slotte ging ze nog naar een 18+ festival, maar

weer geen probleem, bier en wijn in overvloed!

Ook EenVandaag heeft onderzoek gedaan onder 700

jongeren van 16 tot 17 jaar en 600 ouders met

kinderen in deze leeftijdscategorie. Hieruit blijkt dat

sinds de invoering van de nieuwe alcoholwet 90%

van de jongeren nog net zoveel of zelfs meer alcohol

drinken dan voor de invoering. Maar liefst 73% van

de jongeren, 16 en 17 jaar, hebben toestemming van

hun ouders om alcohol te drinken. Ook krijgen 7 op

de 10 jongeren af en toe alcohol van hun ouders of de

ouders kopen het voor het eigen kind. Driekwart van

de jongeren die na de invoering van de wet in bars en

cafés geprobeerd heeft alcohol te verkrijgen, heeft dit

ook gekregen zonder een boete te krijgen.

‘’Domme poging, je weet toch dat je drank nooit

mee krijgt onder de 18 jaar?”

4

EenVandaag heeft ten slotte gevraagd wat dan

volgens de jongeren en de ouders wèl zou helpen.

Het antwoord is heel eensgezind: Betere voorlichting

over de gevolgen van alcohol. (EenVandaag, 2014)

Uit deze onderzoeken kan worden geconcludeerd dat de wetgeving laks wordt nageleefd, naar onderzoek blijkt dat het in meerdere gemeentes en bij festivals zeer gemakkelijk is voor de jongeren onder de 18 jaar om aan drank te komen. Ook het aantal legitimatiecontroles dat in het eigen onderzoek plaatsvonden zou veel hoger moeten liggen. De makkelijkste plaats waar jongeren aan hun alcohol komen is internet. Je hoeft alleen maar op de knop ‘ja, ik ben 18 jaar of ouder’ te klikken en de drank wordt naar je opgestuurd.

Bron: RODI Vaak banaliseert men het alcoholgebruik van jongeren. Een veel voorkomende reacties is: “Iedereen is toch jong geweest?!” Lichamelijke gevolgen Aan alcohol drinken onder de 18 jaar zijn psychische en lichamelijke gevolgen verbonden. Dit komt ten eerste omdat jongeren meestal een kleiner lichaam hebben en het lichaam anders is samengesteld dan dat van volwassenen. Ten tweede heeft dit te maken met de ontwikkeling van het lichaam. Ook zijn jongeren minder gevoelig voor het verdovende effect van alcohol, hierdoor zijn zij dus geneigd langer door te drinken dan volwassenen.

Psychologische gevolgen kunnen zijn: verminderd denkvermogen, concentratiestoornissen, agressief- en ontremmend gedrag en schadelijk drinkgedrag op latere leeftijd.

Bron: Lkvv Geen alcohol alcohol Hoge hersenactiviteit Lage hersenactiviteit Lichamelijke gevolgen kunnen zijn: schade tijdens de uitgroei van de hersenen tot 25 jaar, belasting van hart en bloedvaten, hersenbeschadiging, belasting van de lever, alcoholvergiftiging en kanker. (Nederlands jeugd instituut, n.b.)

Korte toelichting van een aantal begrippen en wat

hiermee bedoeld wordt:

- Alcoholvergiftiging: je kan in coma raken door in

korte tijd heel veel alcohol te drinken.

- Agressief- en ontremmend gedrag: door het drinken

van alcohol wordt je losser, je angsten vervagen en je

ziet minder risico’s. Hierdoor zullen de jongeren

bijvoorbeeld ook eerder vrijen dan niet onveilig. Een

ander voorbeeld is het eerder gebruiken van geweld.

- Hersenbeschadiging: door het overmatig

drankgebruik kan een black-out ontstaan, dit betekent

dat er dingen van je korte-termijn-geheugen worden

gewist. Wanneer dit vaker voorkomt zal dit voor

blijvende hersenschade zorgen.

‘Iedereen is toch jong geweest?!”

5

Maatschappelijke gevolgen De nieuwe alcoholwet (18 jaar) gaat over zwak alcoholische dranken. Dit zijn alcoholische dranken die een alcoholpercentage hebben onder de 15%. Enkele voorbeelden hiervan zijn: wijn, bier, sherry, vermout en mixdranken. (CJG,2013)

Alcoholmisbruik brengt een aantal problemen met zich mee voor de maatschappij. Naar schatting zijn de maatschappelijke kosten van alcoholmisbruik per jaar minimaal 1 tot 2,5 miljard euro. Onder maatschappelijke kosten vallen bijvoorbeeld: ziekteverzuim, schade, verkeersongelukken, gezondheidszorg en justitiële kosten. (alcoholinfo, 2014)

Alcohol heeft dus ook gevolgen voor onze gezondheid. Volgens de wereld gezondheidsorganisatie was in 2011 alcohol verantwoordelijk voor 4% van alle sterfgevallen, dit kwam neer op circa 2,5 miljoen mensen!

Op arbeidsgebied heeft alcohol als gevolg: meer verzuim, ziekte en slechte prestaties. Ook vinden er meerdere misdrijven en overtredingen plaats wanneer men onder invloed is. Daarbij nemen de kosten van de algemene gezondheidzorg en verslaginszorg toe. Ten slotte kan alcohol bepaalde vormen van kanker veroorzaken en vinden er meer verkeersongelukken plaats. (Jellinek, 2013)

De gemiddelde leeftijd waarop scholieren voor het eerst alcohol drinken 13,1 jaar is. Jongens op iets jongere leeftijd (12,9 jaar) dan meisjes (13,3 jaar). (Trimbos-instituut, 2011)

Met de leeftijdsverhoging ontstaat er dus een steeds

grotere groep die nog geen alcohol mag nuttigen.

Daarmee wordt ook gelijk de kans op overtredingen

vergroot. De gevolgen voor de maatschappij zullen

hierdoor wellicht vergroten. Waar de jongeren van 16

en 17 jaar voorheen nog legaal alcohol mochten

nuttigen overtreden ze nu de wet.

Boetes Jongeren onder de 18 jaar zijn strafbaar als zij op voor het publiek toegankelijke plaatsen drank bij zich hebben. Dit zijn plaatsen als straten, evenementen, parken, parkeergarages enzovoorts. Wanneer zij dit wel bijhebben riskeren ze een boete. De boete bedraagt 45 euro voor jongeren tot en met 15 jaar en 90 euro voor jongeren van 16- en 17 jaar. (Trimbos-instituut en STIVORO, n.b)

Bron: The source Een kroegbaas is altijd verantwoordelijk in de eigen zaak. Wanneer iemand boven de 18 jaar een biertje haalt en deze doorgeeft aan een iemand onder de 18 jaar, dan is de kroegeigenaar nog steeds verantwoordelijk. Sinds 1 januari 2013 is de jongere zelf ook strafbaar, voorheen was dit niet het geval. (E. Milten, 2013) De boetes bedragen 1360 euro per overtreding. De jongeren die de alcohol gedronken heeft krijgt een proces-verbaal van 45 euro. De gemeente kan zelfs besluiten om de kroeg te sluiten wanneer deze gebeurtenissen zich meerdere malen voordoen.

De gemiddelde leeftijd waarop scholieren voor het eerst alcohol drinken 13,1 jaar is. Jongens op iets jongere leeftijd (12,9 jaar) dan meisjes (13,3 jaar). (Trimbos-instituut, 2011)

Met de leeftijdsverhoging ontstaat er dus een steeds grotere groep die nog geen alcohol mag nuttigen. Daarmee wordt ook gelijk de kans op overtredingen vergroot. De gevolgen voor de maatschappij zullen hierdoor wellicht vergroten. Waar de jongeren van 16 en 17 jaar voorheen nog legaal alcohol mochten nuttigen overtreden ze nu de wet.

‘’Alcohol was in 2011 verantwoordelijk voor 4%

van alle sterfgevallen’’

6

Ligt de grens nog te laag?

In de Verenigde Staten van Amerika is het volgens de wet in de meeste staten verboden om alcohol te nuttigen onder de leeftijd van 21 jaar. Vergeleken met de 18 jaar die wij in Nederland aanhouden lijkt dit nogal rigoureus. De staten vinden een leeftijdsgrens van 18 jaar maar half werk aangezien de voordelen hiervan door te trekken zijn naar de 21 jaar.

Het brein blijft doorgroeien tot je 21ste levensjaar, vooral je Hippocampus maakt dit groeiproces door. Dit gedeelte van je brein is verantwoordelijk voor je geheugen en je leerproces. Bij jongeren die vroeg begonnen zijn met drinken is dit gedeelte van de hersenen gemiddeld 10% kleiner dan bij jongeren die dit niet deden. (U.S. Department of Justice, n.b.) Hierdoor is het voor jongeren lastiger op school als zij voor hun 21ste levensjaar alcohol zouden nuttigen, hiermee komen zij vooral in de knoop bij hun vervolgopleiding waar meer van hun wordt verwacht dan voorheen. Onder jongvolwassenen tussen de 18- en 24 jaar in Nederland is 24% een zware drinker, dit betekent dat deze jongvolwassenen op minstens één dag per week zes of meer standaardglazen alcohol nuttigen.(Schrijvers, C., Snoek, A., van den Ende, S., 2010) In deze hoeveelheid is alcohol een harddrug en zeer schadelijk voor de hersenen en meerdere organen in het lichaam van de mens. (Trimbos-instituut., 2013) Het verhoogt de kans op veel verschillende soorten aandoeningen waaronder chronische, hart- en vaatziekten en verschillende vormen kanker. Wereldwijd kunnen 4,6% van alle ziekten en wel 4% van alle sterfte toegeschreven worden aan het gebruik van alcohol.

Puber expert Marina van der Wal gelooft dat de leeftijdsgrens voor alcohol verhoogd moet worden naar 21 jaar. Het brein is tot die leeftijd nog steeds niet volgroeid en daarmee is het dus schadelijk als er een grote hoeveelheid alcohol genuttigd wordt. Wat voor gevolgen zou deze verandering hebben voor de Nederlandse maatschappij? (Verhoef, 2013)

De Verenigde Staten is een goed voorbeeld om te evalueren. Hier is het al sinds 1988 verboden om alcohol te nuttigen beneden de leeftijd van 21 jaar.

Uit verschillende onderzoeken blijkt ook dat studenten minder vaak iets te maken hebben met ongelukken waar alcohol in het spel was. Zo blijkt ook dat de zelfmoord en onveilige seks gedaald is onder de jongeren.

Het komt vaak voor dat jongeren de wet alsnog negeren. Dit is waar, maar dat betekent niet dat het ook een grote groep tegenhoudt. Ze zijn toch bang om gepakt te worden. Zo durven de jongeren ook minder snel auto te gaan rijden. Dat brengt hen en de rest van de wereld toch minder in gevaar.

Zo kan je concluderen dat de wet toch helpt met druk uitoefenen op de jongeren, dat helpt heel de maatschappij. Het haalt het drankgebruik niet weg maar het verminderd het wel en zo ook de gevolgen waar iedereen mee te maken heeft. (Blanchette, 2014)

De mening van de jongeren Démira Jansen, 16 jaar: “Als je me vraagt waarom ik achter deze actie sta dan is dat omdat de wereld soms groot en onzeker is, zeker als je zestien bent. Dan ontdek je wie je bent en waar jouw talenten liggen maar ook waar je niet goed in bent en waar je misschien wel nooit bij zult horen. Dit maakt alles extra kwetsbaar en daarom mogen we met z’n allen heel zuinig zijn op onze gezonde jongeren.” (Jansen, D., 2014)

Wouter Grandia, 15 jaar: “Eigenlijk vind ik de invoering van de alcoholwet best verstandig, maar ik zou het wel anders hebben gedaan. Mensen die al 16 waren vóór de wet was ingevoerd zou ik wél laten drinken, een overgangsregeling. Helaas zou dat voor mij dan alsnog niet gelden.” (Grandia, W., 2014)

‘’Ik word verbannen van sociale plekken en zit

sinds de invoering van de nieuwe alcoholwet

iedere zaterdagnacht thuis’’

7

Carmen Gruson, 17 jaar: “In september 2012 heb ik een groot sweet 16 feest gegeven met de benodigde flessen drank. Want ja, ik mocht EINDELIJK alcohol drinken! Ik ben op mijn 16e en deels 17e veel wezen stappen en ben er in dat jaar achter gekomen wat mijn grenzen zijn met betrekking tot alcohol. Het voelt gek om nu ineens geen alcohol meer te mogen, terwijl ik het wel gewend ben om te drinken. Ik voel me weer 15 jaar oud, ik word verbannen van sociale plekken en zit sinds de invoering van de nieuwe alcoholwet iedere zaterdagnacht thuis terwijl al mijn vriendinnen gaan stappen. Soms voelt het dat ik ze door deze wet kwijtraak, omdat ik ze bijna nooit meer zie. Heel erg jammer.’ (Gruson, C., 2014)

Met name uit de onderzoeken kan geconcludeerd worden dat de wet onvoldoende wordt nageleefd en onvoldoende gecontroleerd. De wet heeft weinig effect, want aan alcohol komen de jongeren vrijwel nog steeds. Daarbij hebben we gezien dat alcohol op jonge leeftijd veel effect kan hebben op het lichaam van de mensen en de ontwikkeling daarvan. Veel ouders en jongeren zijn niet op de hoogte van de gevolgen en de schade die alcohol op het lichaam kan hebben. De ouders geven zelf aan dat het bij de keuze of de jongeren wel of niet drinken zou kunnen helpen wanneer er meer voorlichting over alcoholgebruik zal komen. Wanneer hier voorlichting over zou zijn zal iedereen er misschien ook anders instaan omdat ze zich hier nu nog niet bewust van zijn. Er ontstaan dan ook lichte twijfels bij ons of de leeftijdsgrens nog verder opgehoogd moet worden, want de overtredingen zijn nu al aanzienlijk hoog!

Bron: Diaboss

8

Bibliografie Alcoholinfo (2014), Alles wat je moet weten over alcohol. Geraadpleegd op: 15 mei 2014. http://www.alcoholinfo.nl/

Algemeen Dagblad (2014) Steekproef. Geraadpleegd op: 20 mei 2014. http://www.stap.nl/nl/nieuws/laatste-nieuws.html/3454/3017/steekproef-in-utrecht-laat-slechte-naleving-alcoholregels-zien

Blanchette, J., De Jong, W. (2014), Case Closed: Research Evidence on the Positive Public Health Impact of the Age 21 Minimum Legal Drinking Age in the United States. Geraadpleegd op: 6 mei 2014. http://www.jsad.com/jsad/article/Case_Closed_Research_Evidence_on_the_Positive_Public_Health_Impact_of_the_/4919.html

CJG (2013) Vanaf 1 januari 2014 geen alcohol onder de 18 jaar, Geraadpleegd op: 15 mei 2014. http://www.cjgsteenwijkerland.nl/nieuws/Vanaf-1-januari-2014-geen-alcohol-onder-18-jaar/-1/180/2466

EenVandaag (2014), Jongeren drinken door ondanks alcoholverbod. Geraadpleegd op: 27 mei 2014. http://www.eenvandaag.nl/binnenland/51693/jongeren_drinken_door_ondanks_alcoholverbod

Eindhovens Dagblad (2014) Alcholwet. Geraadpleegd op: 20 mei 2014. http://www.ed.nl/regio/eindhoven/alcoholwet-wordt-slecht-nageleefd-in-eindhoven-1.4327563

Milten, E. (2013), Horecaondernemers gemeente Mill en Sint Hubert druk met nieuwe drank- en horecawet, Geraadpleegd op: 25 Mei 2014. http://www.inmill.nl/algemeen/horecaondernemers-gemeente-mill-en-sint-hubert-druk-met-nieuwe-drank-en-horecawet.html

Jansen, D. (2014), DÉMIRA JANSEN SINGER-SONGWRITER EN 16 JAAR. Geraadpleegd op: 23 mei 2014. https://www.nix18.nl/onder-de-18/verhalen

Jellinek, 2013, Hoeveel kost alcohol de maatschappij? Geraadpleegd op: 9 Mei 2014. http://www.jellinek.nl/vraag-antwoord/alcohol-drugs/alcohol/alcohol-beleid/hoeveel-kost-alcohol-de-maatschappij/

Nederlands jeugd instituut (n.b.), Gevolgen alcoholgebruik. Geraadpleegd op: 9 mei 2014. http://www.nji.nl/Gevolgen-alcoholgebruik

Rijksoverheid (n.b.), Jongeren en alcohol. Geraadpleegd op: 9 mei 2014. http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/alcohol/jongeren-en-alcohol

Schrijvers, C., Snoek, A., van den Ende, S. (2010), Preventie van schadelijk alcoholgebruik en drugsgebruik onder volwassenen. Geraadpleegd op: 8 mei 2014. http://www.ivo.nl/UserFiles/File/Publicaties/2010-10%20Preventie%20alcoholgebruik%20en%20drugsgebruik%20volwassenen.pdf

STIVORO, Trimbos-instituut (n.b) Alcohol? Pas vanaf 18 jaar. Geraadpleegd op: 9 Mei 2014. http://www.uwkindenalcohol.nl/nieuwe-alcoholwet-voor-jongeren

Trimbos-instituut (2011), Alcoholgebruik schoolgaande jongeren, geraadpleegd op: 9 Mei 2014. http://www.stap.nl/nl/home/feiten-en-cijfers.html#Gebruik

Trimbos-instituut (2013), Antwoord. Geraadpleegd: op 8 mei 2014. http://www.alcoholinfo.nl/publiek/veelgesteldevragen/resultaten/antwoord/?vraag=121

U.S. Department of Justice (n.b.), Effects and Consequences of Underage Drinking. Geraadpleegd op: 8 mei 2014. http://www.ojjdp.gov/pubs/237145.pdf

9

Uwkindenalcohol.nl (2013), De feiten over alcohol. Geraadpleegd op: 11 mei 2014. http://www.uwkindenalcohol.nl/de-feiten-over-alcohol

Verhoef, F. (2013), Alcoholleeftijd naar 21 jaar. Waarom niet? Geraadpleegd op: 6 mei 2014. http://www.dagelijksestandaard.nl/2013/12/alcoholleeftijd-naar-21-jaar-waarom-niet

Wolf van de, L,. (2014) Lakse houding. Geraadpleegd op: 20 mei 2014. http://www.deredactie.be/cm/vrtnieuws/cultuur%2Ben%2Bmedia/muziek/2.26685/1.1681625

Afbeeldingen Diaboss (2012) Leven met diabetes, uitgaan, alcohol en roken, Geraadpleegd op: 25 mei 2014. http://www.diaboss.nl/leven-met-diabetes/diabetes-en-uitgaan-alcohol-en-roken/

Ggd Brabant Zuid-oost, 2013, Alcohol, Geraadpleegd op: 26 mei 2014. http://www.ggdbzo.nl/jongeren/alcohol/Paginas/Default.aspx

Landelijke kamer van vereningingen (2014) Alcohol en leeftijd, geraadpleegd op: 25 mei 2014. http://www.lkvv.nl/iva/iva-test/alcohol-en-leeftijd

RODI nieuws uit de regio (2014), Alcoholinformatieavond Zaandam, Geraadpleegd op 26 mei 2014. http://www.rodi.nl/widgets/1448-zaanstad/nieuws/1022636-alcoholinformatieavond-zaandam

rtl nieuws, 2013, alcoholverbod? 85 procent van de jongeren heeft er lak aan. Geraadpleegd op: 25 mei 2014. http://www.rtlnieuws.nl/editienl/alcoholverbod-85-procent-jongeren-heeft-er-lak-aan

Thelegrpah UK (2010) Is alcohol really worse than crack? Geraadpleegd op: 26 mei 2014. http://blogs.telegraph.co.uk/news/andrewmcfbrown/1

00061673/why-these-new-drugs-ratings-are-a-good-idea/

The source (2014) Misconceptions about alcohol,

Geraadpleegd op: 27 mei 2014.

http://thesource.com/2014/02/28/misconceptions-

about-alcohol/