Ang Filipino Bilang Wikang Pambansa

Roilo Catabay

TAGALOG

PILIPINO

FILIPINO

Konstitusyon ng Pilipinas (1898, 1935, 1973, at 1987)

-ay pawang nangagtatadhana ng paglinang at pagpapalaganap ng isang pambansang wika.

-katunayan ito ng pagkilala at pagpapahalaga sa wikang pambansa bilang bigkis ng pagkakaisa, sagisag ng pambansang identidad, kasangkapan ng pambansang pagpapaunlad, at “Kaluluwa ng bayan”.

Apat na Hakbang na isinagawa sa pagpaplanong pangwika

(Jernudd 1977:105)

1. Pagpili ng wikang saligan o nukleo;2. kodipikasyon ng porma o anyo ng

napiling wikang saligan;3. elaborasyon ng tungkulin ng wika;

at4. pagtanggap o paggamit ng

komunidad o kalipulanng mga tagagamit.

Batas komonwelt Blg. 184, s. 1936, alinsunod sa konstitusyon ng 1935

–Ang kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika. Hanggang hindi nagtatadhana ng iba ang batas, ang Ingles at Kastila ay patuloy na gagamiting mga wikang opisyal.

Tagalog Bilang Batayang Wikang Pambansa

• Batas Komonwelt Blg. 184, s. 1936, Seksiyon 8, talaang (5), sapagkat napatunayang ito ang wikang “higit na maunlad na istrukruta / kayarian, mekanismo, at literatura at tinatanggap at ginagamit sa kasalukuyang panahon ng pinakamaraming mga Pilipino”.

• Ipinahayag ni Pangulong Manuel L. Quezon ang wikang pambansa ay batay sa Tagalog sa pamamagitan ng Executive Order No. 134, s. 1937.

Pagpaplanong Pangwika“Balarila ng Wikang

Pambansa” naglalahad ng deskripsyon ngkayarian ng tagalog at mgatuntunin ng wastong pagpapahayagsa wikang ito, bukod sa pagkapahandang “Tagalog- English Vocabulary”.

Executive Order No. 263, s. 1940.

• Kautsang nagpalimbag sa “Balarila ng Wikang Pambansa” at “tagalog-English Vocabulary”.

• Nag-aatas ng pagpapagamit at pagpapaturo ng wikang pambansa sa mga paaralang pampubliko at pribado si mula Hunyo 19, 1940.

Paggamit ng Wikang Pambansa sa Ibat-ibang Larangan.

• Edukasyon• Administrasyong pampubliko o

gobyerno.• Mass media• Lipunan• At iba pa, sa lahat ng dako ng

bansa.

Isa sa mga katumpakan ng mga ginawa ng mga kinauukulan sa paglinang at pagpapalaganap ng wikang pambansag batay sa Tagalog ang desisyong Mayo 24, 1965 ang Hukumang Unang Dulugan ng Maynila at Korte Suprema sa usapin ng Wika (Civil Case No. 53043)

Ang saligang-batas na ito ay

dapat ipahayag na opisyal sa Ingles at Pilipino, at isalin sa bawat wikang sinasalita ng mahigit sa limampung libong taong –bayan (Seksiyon 3, (1)). At,

Konstitusyon 1973: Pilipino Bilang Wikang Opisyal

Hangga’t walang ibang itinatadhana ang batas, Ingles at Pilipino ang dapat na maging wikang opisyal. (Seksiyon 3, (3)).

Ang Batasang Pambansa ay dapat gumawa ng mga hakbang tungo sa paglinang at pormal na pang-angking ng isang panlahat na wikang pambansa na makikilalang Filipino. (Seksiyon 3, (2)).

Dalawang Pangunahing Pangangailangan sa Pagpapabulas ng “Filipino”

(Direktor Pociano B.P. Pineda)

1. Ang pagpapaunlad ng mga katangiang angkin ng wikang Filipino.

2. Ang pagpapalawak ng saklaw ng gamit nito.

“Reporma sa Ortograpiyang Filipino” (1971)

- layon ang pagpapayaman at pagpapayabong ng Filipino.

• Memorandum Pangkagawaran Blg. 194, s. 1976- ginawang 31 letra ang apabeto:

31 Alpabeto

A, B, C, CH, D, E, F, G, H, I, J, K, L, LL, M, N, Ñ, NG, O, P, Q, R, RR, S, T, U, V, W, X, Y, Z.

28 AlpabetoA, B, C, D, E, F, G, H, I, J, K, L,

M, N, Ñ, NG, O, P, Q, R, S, T, U, V, W, X, Y, Z.

Diksyunaryong Filipino

• Bulanon- (Bk. Full moon)• Jihad- (Ar. Religious war)• Karate- (Hap. The art of self

defense)• Intawon- (Sb. What a pity)• Babag- (Sb . Hindrance; obstacle

around)• Aga-ay- (Tg. Atmosphere, breeze)

Konstitusyon ng 1987

• Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito’y dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika. (Seksiyon 6)

1. Surian ng Wikang Pambansa (SWP)

2. Language Education Council (LEDCO)

3. Komisyuner Wilfredo Villacorta

4. Komisyuner Ponciano Bennagen

5. Komisyuner Francisco Rodrigo

“If at the close of office hours everyday you can say before God and man that the services you rendered were worth the salary you received for the day, then, you are an honest man”.

Thomas Jefferson

“Kung sa pagtatapos ng oras ng opisina araw-araw ay maipapahayag mo sa harap ng Bathala at ng tao na ang pagsisikap na natupad mo ay katumbas ng sahod na tinanggap mo ukol sa araw na iyon, ikaw sa gayon ay isang matapat na nilikha”.

“ Kung sa pagtatapos ng oras ng oipisina araw-araw ay masasabi mo sa harap ng Diyos at ng tao na ang paglilingkod nanagawa mo ay katumbas ng sweldong natanggap mo para sa araw na iyon, ikaw gayon ay isang matapat na tao”.

“If sa klos ng opis awars araw-araw ay masasabi mo bepor Gad at man na ang serbises na nagawa mo ay wort ng salari na naresib mo sa araw na iyon, ikaw derpor ay isang anest man”.

“Kung sa pagsi-cirra ng office hours sa adlaw-adlaw ay masasabi mo tango ni Apo Diyos at ng tawo na ang service na na-render mo ay pareho ng sweldo na kinarawat mo sa adlaw na iyon, ikaw ngarud ay metung na anestong tawo”.

Wakas.