Bab 11

Hak Cipta SBPZon Timur 2007Hak Cipta SBPZon Timur 2007

SEJARAHSEJARAH TINGKATAN 1TINGKATAN 1

BAB 11BAB 11: : SABAHSABAH


Objektif pembelajaranObjektif pembelajaran::• Pada akhir bab ini, murid akan Pada akhir bab ini, murid akan

dapatdapat::1.1. Memahami latar belakang sejarah, Memahami latar belakang sejarah,

keadaan masyarakat, kegiatan keadaan masyarakat, kegiatan sosiobudaya, dan ekonomi negeri sosiobudaya, dan ekonomi negeri SabahSabah


SABAHSABAH• Latar Belakang SejarahLatar Belakang Sejarah• Masyarakat SabahMasyarakat Sabah• Kegiatan SosiobudayaKegiatan Sosiobudaya• Kegiatan EkonomiKegiatan Ekonomi


Pertalian dengan Kesultanan Pertalian dengan Kesultanan Brunei dan SuluBrunei dan Sulu• Nama Sabah berasal dari perkataan 'saba' iaitu Nama Sabah berasal dari perkataan 'saba' iaitu

sejenis buah pisang yang dipanggil pisang saba.sejenis buah pisang yang dipanggil pisang saba.• Pisang ini dipanggil pisang jaba oleh etnik Bajau.Pisang ini dipanggil pisang jaba oleh etnik Bajau.• Sebelum abad ke-16, Sabah tidak mempunyai Sebelum abad ke-16, Sabah tidak mempunyai

pemerintahan beraja, sultan atau organisasi yang pemerintahan beraja, sultan atau organisasi yang boleh diiktiraf sebagai sebuah negeri boleh diiktiraf sebagai sebuah negeri

• Sistem pemerintahan di Sabah terbahagi kepada Sistem pemerintahan di Sabah terbahagi kepada tiga, iaitu:tiga, iaitu:

• Sistem politik kesukuanSistem politik kesukuan• Sistem politik kesultananSistem politik kesultanan• Sistem politik ketua kebasSistem politik ketua kebas


Kumpulan Etnik dan Kumpulan Etnik dan PenempatanPenempatan• Mempunyai pelbagai kumpulan etnik Mempunyai pelbagai kumpulan etnik

(>30 kumpulan etnik)(>30 kumpulan etnik)• Antara kumpulan etnik utamaAntara kumpulan etnik utama ialah ialah

Kadazandusun, Bajau, Melayu-Kadazandusun, Bajau, Melayu-Brunei, Murut, Suluk, Orang Sungei, Brunei, Murut, Suluk, Orang Sungei, Kedayan, dan BisayaKedayan, dan Bisaya


Sistem politik kesukuanSistem politik kesukuan• Wujud di daerah pedalaman yang Wujud di daerah pedalaman yang

diduduki peribumi spt Kadazandusun, diduduki peribumi spt Kadazandusun, Murut dan Orang SungeiMurut dan Orang Sungei

• Hidup dalam kelompok kecilHidup dalam kelompok kecil• Terpisah dari kumpulan lain oleh Terpisah dari kumpulan lain oleh

bentuk muka bumi spt banjaran, bentuk muka bumi spt banjaran, sungai,dll.sungai,dll.

• Diamalkan di daerah pedalamanDiamalkan di daerah pedalaman


Sistem politik kesultananSistem politik kesultanan• Diamalkan di bahagian pesisiran pantai Diamalkan di bahagian pesisiran pantai

barat dan timur Sabahbarat dan timur Sabah• Bermula bila Sabah dikuasai Kesultanan Bermula bila Sabah dikuasai Kesultanan

Brunei dan Sulu pada abad ke-17Brunei dan Sulu pada abad ke-17• Sultan Muyiddin serahkan kawasan timur Sultan Muyiddin serahkan kawasan timur

laut Brunei kepada sultan Sulu kerana laut Brunei kepada sultan Sulu kerana tolong tewaskan musuh pada tahun 1704.tolong tewaskan musuh pada tahun 1704.

• Akibatnya, Sabah diperintah oleh dua Akibatnya, Sabah diperintah oleh dua kesultanan iaitu Brunei dan Sulukesultanan iaitu Brunei dan Sulu


Pendidikan Pendidikan 1.1. Pendidikan formalPendidikan formal TerhadTerhad Tertumpu pada pendidikan agama IslamTertumpu pada pendidikan agama Islam Diadakan di surau, pondok, serta rumah guru Diadakan di surau, pondok, serta rumah guru

agamaagama2.2. Pendidikan tidak formalPendidikan tidak formal Dipelajari melalui keluarga atau masyarakat Dipelajari melalui keluarga atau masyarakat

bertujuan memberi kemahiranbertujuan memberi kemahiran Contoh seperti bertukang, menyumpit, Contoh seperti bertukang, menyumpit,

memanjat, dan memancing.memanjat, dan memancing.


Peraturan dan Adat ResamPeraturan dan Adat Resam• Undang-undang adat memainkan berperanan Undang-undang adat memainkan berperanan

penting dalam kehidupan masyarakat bumiputera penting dalam kehidupan masyarakat bumiputera SabahSabah

• Undang-undang adat bertujuanUndang-undang adat bertujuan memelihara dan memelihara dan menjamin kesejahteraan hidupmenjamin kesejahteraan hidup

• Amalan undang-undang adat seperti Amalan undang-undang adat seperti babasbabas, , sogitsogit, , dan dan kepanasankepanasan dijalankan untuk mengeratkan dijalankan untuk mengeratkan hubungan masyarakathubungan masyarakat

• Masyarakat Kadazandusun percaya jika melanggar Masyarakat Kadazandusun percaya jika melanggar undang-undang adat, akan berlaku malapetaka undang-undang adat, akan berlaku malapetaka seperti bencana alamseperti bencana alam

• Beberapa undang-undang adat yang diamalkan Beberapa undang-undang adat yang diamalkan penduduk Sabah ialah yang berkaitan penduduk Sabah ialah yang berkaitan pertanianpertanian, , perkahwinanperkahwinan, dan , dan kematiankematian..


Adat PertanianAdat Pertanian• MonogitMonogit: upacara puja semangat padi : upacara puja semangat padi

semasa tanam dan tuai padisemasa tanam dan tuai padi• Selepas menuai, antara perayaan penting Selepas menuai, antara perayaan penting

Kadazandusun ialah Pesta MenuaiKadazandusun ialah Pesta Menuai• Semasa Pesta Menuai tarian Sumazau Semasa Pesta Menuai tarian Sumazau

ditarikan sebagai hiburan. Penari ditarikan sebagai hiburan. Penari memakai baju hitam bersulamkan memakai baju hitam bersulamkan benang emasbenang emas


Adat PerkahwinanAdat Perkahwinan• Perkahwinan bagi kaum Bajau diadakan Perkahwinan bagi kaum Bajau diadakan

pada 14 dan 15 hari bulan Hijrahpada 14 dan 15 hari bulan Hijrah• Cahaya bulan yang terang pada tarikh itu Cahaya bulan yang terang pada tarikh itu

sebagai tanda pengantin akan dimurahkan sebagai tanda pengantin akan dimurahkan rezekirezeki

• Upacara kahwin turut diadakan pada hari Upacara kahwin turut diadakan pada hari Rabu dan AhadRabu dan Ahad

• Perkahwinan dijalankan antara kaum Perkahwinan dijalankan antara kaum kerabat dengan adakan upacara kerabat dengan adakan upacara maglamilami maglamilami ((beramai-ramaiberamai-ramai), iaitu ), iaitu menjamu selera dan saksikan hiburanmenjamu selera dan saksikan hiburan


Adat KematianAdat Kematian• Bila ada kematian dlm kalangan etnik Bila ada kematian dlm kalangan etnik

Bajau, saudara mara akan pukul tiang Bajau, saudara mara akan pukul tiang rumah.rumah.

• Mayat dibersihkan, dan dipakaikan Mayat dibersihkan, dan dipakaikan pakaian sebelum dikebumikan dalam pakaian sebelum dikebumikan dalam posisi dudukposisi duduk

• Mayat dibakar dalam tembikar dan Mayat dibakar dalam tembikar dan disimpan dalam rumah selama tujuh disimpan dalam rumah selama tujuh harihari


Agama dan KepercayaanAgama dan Kepercayaan• Pada peringkat awal, etnik di Sabah adalah pagan Pada peringkat awal, etnik di Sabah adalah pagan

dan amalkan kepercayaan animismedan amalkan kepercayaan animisme• Pengaruh agama Islam pada awal abad ke-16 secara Pengaruh agama Islam pada awal abad ke-16 secara

beransur membawa perubahan kpd masyarakat beransur membawa perubahan kpd masyarakat Sabah, dan nilai-nilai Islam telah diamalkan Sabah, dan nilai-nilai Islam telah diamalkan terutamanya etnik Bajau dan Melayu-Bruneiterutamanya etnik Bajau dan Melayu-Brunei

• Ini mewujudkan kumpulan etnik beragama Islam dan Ini mewujudkan kumpulan etnik beragama Islam dan paganpagan

• Kumpulan etnik ini mewujudkan sistem ketua Kumpulan etnik ini mewujudkan sistem ketua ((kampungkampung)) atau orang tua atau orang tua (rumah panjang) bagi (rumah panjang) bagi menjaga keharmonian dan kebahagiaan hidup menjaga keharmonian dan kebahagiaan hidup bermasyarakatbermasyarakat


Kesenian Kesenian • Masyarakat Sabah terkenal dgn. Seni Masyarakat Sabah terkenal dgn. Seni

budaya tersendiribudaya tersendiri• Antara seni budaya masyarakat Antara seni budaya masyarakat

Sabah ialah tarian, muzik, Sabah ialah tarian, muzik, kraftangan, anyaman, pertahanan kraftangan, anyaman, pertahanan diri, pertukangan, ukiran, dan binaandiri, pertukangan, ukiran, dan binaan


Tarian Tarian 1.1. Tarian Magunatip Tarian Magunatip (etnik (etnik MurutMurut))2.2. Tarian Sumazau (etnik Tarian Sumazau (etnik

Kadazandusun)Kadazandusun)3.3. Tarian Limbai (etnik Bajau)Tarian Limbai (etnik Bajau)4.4. Tarian Mangalang (etnik Murut)Tarian Mangalang (etnik Murut)


Alat MuzikAlat Muzik1.1. Bas Bas 2.2. SompotonSompoton3.3. GabangGabang4.4. SulingSuling5.5. Kulintangan dan salunKulintangan dan salun


Seni binaSeni bina• Kebanyakan rumah panjang diperbuat Kebanyakan rumah panjang diperbuat

daripada hasil hutan spt buluh, rotan, daripada hasil hutan spt buluh, rotan, dan daun rumbiadan daun rumbia

• Masyarakat yang tinggal di rumah Masyarakat yang tinggal di rumah panjang dianggap istimewa kerana panjang dianggap istimewa kerana dapat hidup dalam keluarga yang besardapat hidup dalam keluarga yang besar

• Ketua rumah panjang jadi penghubung Ketua rumah panjang jadi penghubung pemerintah dengan rakyatpemerintah dengan rakyat


Kraf tanganKraf tangan1.1. Kain tenunKain tenun2.2. SenjataSenjata3.3. Alat muzikAlat muzik4.4. Anyaman Anyaman ((bakul, tikarbakul, tikar))


Perdagangan Perdagangan • Pasar tamu adalah tempat masyarakat pelbagai etnik Pasar tamu adalah tempat masyarakat pelbagai etnik

bertukar barang dan berjual belibertukar barang dan berjual beli• Perdagangan secara tukar barangPerdagangan secara tukar barang• Contoh barang yang ditukar ialah damar dan getah Contoh barang yang ditukar ialah damar dan getah

percaperca• Perdagangan dengan pedagang Cina dijalankan Perdagangan dengan pedagang Cina dijalankan

dengan menggunakan wangdengan menggunakan wang• Di pasar tamu, peniaga berkumpul dari kawasan Di pasar tamu, peniaga berkumpul dari kawasan

pedalaman dan kampung berdekatan untuk berjual-pedalaman dan kampung berdekatan untuk berjual-belibeli

• Pasar tamu mengeratkan hubungan serta wujudkan Pasar tamu mengeratkan hubungan serta wujudkan semangat muhibah dan harmoni antara etniksemangat muhibah dan harmoni antara etnik


Rumusan Rumusan • Pembelajaran tentang Sabah penting Pembelajaran tentang Sabah penting

dalam meningkatkan perpaduan nasionaldalam meningkatkan perpaduan nasional• Pengetahuan tentang latar belakang Pengetahuan tentang latar belakang

sesuatu etnik memudahkan kita sesuatu etnik memudahkan kita memahami budaya etnik tersebutmemahami budaya etnik tersebut

• Ini dapat tingkatkan semangat cinta akan Ini dapat tingkatkan semangat cinta akan negara dalam kalangan warga Malaysianegara dalam kalangan warga Malaysia


Kegiatan Ekonomi Kegiatan Ekonomi • Kegiatan ekonomi dipengaruhi Kegiatan ekonomi dipengaruhi

bentuk muka bumi persekitaran bentuk muka bumi persekitaran tempat tinggal mereka.tempat tinggal mereka.

• Petempatan pula menentukan jenis Petempatan pula menentukan jenis aktiviti ekonomi yang dijalankan aktiviti ekonomi yang dijalankan sama ada pertanian sara diri, sama ada pertanian sara diri, perikanan atau perdagangan.perikanan atau perdagangan.


Sekian…Sekian…Selamat mengulangkajiSelamat mengulangkaji

Education

Bab 11