Upload
arrate-sin-mas
View
382
Download
2
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Txomin arestiko 6.mailako ikasleentzat prestatutako power pointa.
Citation preview
Bigarren mundu gerra1939-1945
Datu orokorrak:• Data: 1939ko Irailaren 1tik 1945ko irailaren 2ra• Gizateriaren historian hildako gehien eragin duen
guda izan da, munduko biztanleriaren %2 hil baitzen.
• Bi alderdi:
Eslovakia, Finlandia, Hungaria, Errumania, Bulgaria, Kroazia eta
Thailandia
Polonia, Danimarka, Norvegia, Belgika, Herbehereak, Luxenburgo,
Jugoslavia, Grezia Australia, Kanada, Hegoafrika eta Zeelanda
Berria
Alemania, Italia eta Japonia
Frantzia eta Erresuma Batua
Aurkibidea:
• Gerraren aurrekariak (1930-1939)• Alemaniaren ofentsiba (1939-1941)• Aliatuen garaipena (1942-1945)• Bakearen antolaketa• Gerraren ondorioak
Gerraren aurrekariak:
• Japonia, Italia eta Alemaniak kanpo-politika erasotzaile eta espantsionista hasi.
• Japonia Mantxuria inbaditu zuen eta bertan protektoratua ezarri zen. Handik gutxira kanporatuak izan ziren.
• 1933. urtean Hitlerrek aldaketak egin Alemanian:– Alemania Nazioen Elkarte utzi– Sarre eskuratu 1935.urtean– Momentu horretan, Hitler Renania eskualdea militatu
• 1935. urtean Italiak Etiopia inbaditu– Hori dela eta, Nazioen elkartetik kanporatua izan
• Italia eta Alemania nazien alde.•Bien arteko lankidetza politika areagotu•Erroma- Berlin ardatza sortu 1936. urtean•Alemaniak, Japoniak et Italiak Sobietar Batasunaren kontrako Antikomite-ren ituna sinatu.
Baretze-politikioaren porrota
• Alemania espantzio prozesua hasi• Alemania zituen eskakizun guztiak
betetzen ziren gerra ez pizteko• 1938 . urtean Alemaniak Austria
inbaditu• Gero Txekoslovakia
– Sudeteetan alemaniar ugari bizi, eta Chanberlainek Hitlerri ema 1938.urtean,lurralde gehiago ez eskatzearen kondizioaz.
– Municheko konferentzian, Frantziak, Italiak eta Britainia Handiak Hitlerren eskakizunak onartu eta Txekoslovakia osoa eman.
Gerraren eragilea:
• Poloniak Frantziarekin laguntza ituna sinatua zuen, eta Hitlerrek Polonia ere nahi zuen.
• Alemaniak SESB (Sobietar Errepulika Sozialisten Batasuna)-rekin ezkutuko itun bat zuen, ez erasotzeko ituna.
• Horrela Alemaniak Polonia lortu eta SESBak Finlandia eta Baltikoko estatuak.
• 1939an Hitlerrek Polonia inbaditu– Britainia Handiak eta Frantziak Polonia babestu zuten,
eta beraz, gerra hasi zen.
Alemaniaren ofentsiba
• Polonia hilabetean inbaditu– 1939ko irailean 1an– Blitzkrieg taktika
• Ondoren Danimarka eta Norvegia inbaditu
• Ekainean Paris inbaditu– Hitlerrek Alsazia eta Lorrena
anexionatu– Frantzia bi zatitan banandu:
• Atlantikoko aldea (alemaniarrak)• Vichyko Frantzia ( Petain
jenerala)
•Chamberlainek dimititu eta Churchillek hartu ordena
Churchill Hitlerren aurka zegoen– Hitler Britainia Handia airez menderatzen saiatu
zen PORROTA
Italia ekainean gerran sartu– Afrikako iparraldean arazoak– Grezia inbaditzen saiatu Alemaniaren parte
hartzea behar
Ekialdeko frontea
Hitlerrek SESBko komunistak inbaditu:
– 3 milioi soldaduzko armada erabili– Helburua: negua baino lehen Leningrad, Mosku eta
Kiev okupatzea– Udazkeneko lokatzak gerra gurdiak geldiarazi
Errusiarrak borrokarako prestatu
– Gatazka luzea eta gogorra
Ozeano Bareko gerra• Japonia Ozeano Bareko
potentzia nagusia zen– Diktadura militarra ezarri– Tojo jeneralaren menpe– Mantxuria eta Korea okupatu
– 1941an Pearl Harbor base militarra eraso, AEBko basea• AEB Bigarren Gerran sartu aliatu
bezala
Totalitarismoa ordena berria
• Ofentsibaren ondoren, Ekialdeko eta Erdialdeko Europa Alemaniaren mendekuan egon.
• Gobernu naziak esplotazio ekonomikoa eta errepresio politikoa ezarri
• Aurkariak eta juduak lan esparruetan sartu eta sarraskitze-esparruetan hil
ALIATUEN GARAIPENA
Urte erabakigarria: 1942
• Gerraren norabidea aldatu porrotaren ondorioz
• Stalingrad: – Ekialdeko kostaldean erregai gutxi zegoen– Kaukasoko petrolio erreserbak nahi– Stalingraden konkista huts egin eta Volga ibaia
ezin kontrolatu
• Alamein:– Afrika Korps Egipto
konkistatzen saiatu– Erdialdeko petrolioa lortu nahi– Rommel jeneralak guda galdu
eta tropen amaiera ekarri
• Midway:– Japoniarren ofentsiba Koral
Itsasoko gudan gelditu– Pearl Haborreko hegazkinekin
japoniar flota hondoratu– Ozeano Barean aliatuek aurre
hartu
Aliatuen kontraerasoak (1943)
• Errusian, Krusk-eko gudan Alemaniak porrot egin
• Aliatuek Italiako inbasioa egin– Erregeak Mussolini bota eta
Badoglio jarri– Italiako iparraldean estatu faxista
Mussoliniren menpean• Alemaniarren aliatuak
Montecassinon gelditu– Alemaniarren jarrera: defentsiba
• Ozeano Barean aliatuek japoniarrak gelditu Guadalcanaleko gudan
• Marc Arthur igel-jauziak taktika: Helburua:– Aurrera egitea eta base militarrak
sortzea– Etsaien baseak isolatzea
• Aliatuek aurre hartu
Aliatuen azken ofentsiba (1944-1945)
• 1944an NORMANDIAKO LEHORRERATZEA– Frantzian– 1944ko ekainaren 6an hasi eta 30an bukatu– Alemaniarren eta aliatuen arteko borroka, itsas
erasoa– Aliatuak mendebaldean frontea irekitzen Berlinera
lehenago iristeko– Alemaniak Paris askatu abuztuaren 26an.– Alemaniarren azken erasoa Ardenetako guda izan
zen, bertan porrot egin.
• Aliatuek Alemaniako hirien aurkako bonbardaketa egin– Sobietarrek Berlin inguratu
– 1945ko apirilaren 30an HITLER SUIZIDATU
– Maiatzaren 2an Berlinen konkista lortu• Mussolini fusilatu
• AEB Iwo Jima eta Okinawa uharteak okupatu
• Japoniako armadak hiltzeko agindua
•Truman-en aginduz bonba nuklearra
•Hiroshima eta Nagasaki hiriak suntsitu 1945ko abuztuaren 6an eta 8an
•Japonia errenditu 1945ko irailaren 2an
Bakearen antolaketa:
Bake konferentziak:
YALTAKO KONFERENTZIA YALTAKO
KONFERENTZIA
Gerran gertatutakoa
azaltzeko
Estrategiak eta bake baldintzak
adosteko
Yaltako konferentzia:
• 1945eko otsailean• Stalin, Roosvelt eta
Churchill• Ekialdean hauteskunde
libre eta demokratikoak egitea erabaki
• Alemania lau zatitan banatzea eta zati bakoitzak batek kontrolatu
• Nazio Batuen erakundea sortzea
Potsdamgo konferentzia:
• 1945eko uztailean• Aliatuen aurkako
desadostasunak• Stailenen jarrera gogorra:
– Itunetako mugak gainditzen zuten lurraldeen hedapena proposatu
• Erabaki bakarra: naziek egindako krimenengandik epaiketa hastea
Lurralde aldaketa:• Alemania banaketa:
– AEB– Britainia Handia– Frantzia– SEBS
• Alemaniak Ekialdeko Prusiaren hegoaldea, Promenia eta Silezia, Poloniari eman
• Parisko bakean SEBSak – Polonia ekialdea, Baltikoko estatuak eta gainerako Prusia hartu– Hungariak mugak berreskuratu– Italiak: dodekanesoko koloniak eta Istria galdu
Gerraren ondorioak:
Hildakoen eta kontzientzien krisia:
• Hildakoak:60 milioitik gora• Zauritu: 35 milioi• Desagertu: 3 milioi
• Bizirik iraundakoak krisi morala jasan
• Nazien kontzentrazio esparruak aurkitu
• Sarraskitze.- eta genozidio- politikaren ondorioz 6 milioi judu hil
• Zibilak sarraskitzeko taktika militarrak (bonba atomikoa)
Galera ekonomikoa:• Hondamen material handia• Komunikabide-sarea desagertu• Petrolioa urria eta industria ekoizpena
murriztu, lehengoaren bostenera.
• Bi erakunde sortu:– Nazioarteko Diru funtsa– Nazioarteko Berreraikuntza eta
Garapenerako Bankua
– Helburua: ekonomia berreraikitzen laguntzea eta munduko finantza sistema berria sortzea
Aldaketa politikoa:
• Europako potentziek indarra galdu
• SESB eta AEB munduko potentzia indartsuenak bilakatu
• Sobietar eta Amerikarren arteko tirabirek Gerra Hotza eragin
Nazio Batuen Erakundea:
• Aliatuek sortutako erakundea
• 4 helburu:– Pertsonen eskubideak abestu– Bakeari eustea– Herrien determinazio librea– Herrien arteko lankidetza