19 Haziran 1999 : Bologna Deklerasyonu AMAÇ: Avrupa ülkelerindeki yükseköğretim sistemlerinin yeniden yapılanmasıNİHÂİ HEDEF (2010):

öğrenci, öğretim elemanı ve idari kadro hareketliliği yüksek,

ulusal eğitim sistemleri birbiri ile karşılaştırılabilir,ulus ötesi eğitim boyutlarını dikkate alan,öğretim ve araştırma etkinliklerini birbiri ile çok iyi

ilişkilendirmiştüm süreci paydaş katılımı ile sürekli denetleyen ve

izleyen

Avrupa Yüksek Öğretim (EHEA-AYA) ve Avrupa Araştırma Alanlarını (ERA) oluşturmak

Uluslararası Düzeyde :• Bakanlar Konferansı (her iki yılda bir kez toplanır):

• Bologna (1999), Prag (2001), Bergen (2005), Londra (2007), Leuven (2009)

• Bologna İzleme Grubu (BFUG)• BFUG Yürütme Kurulu • BFUG Çalışma Grupları

• Bologna Durum Değerlendirmesi Çalışma Grubu• Bologna Yeterlilikler Çerçeveleri Çalışma Grubu• Sosyal Boyut Çalışma Grubu, vb.

• Bologna Seminerleri

Ulusal Düzeyde :• Yükseköğretim Kurulu• Ulusal Ajans

• Bologna Ulusal Uzmanlar Takımı

Kurumsal Düzeyde :• Tüm yükseköğretim kurumları

• Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi ve temel olarak 2-3 kademeli yükseköğretim sistemi (L, YL, D)• Ortak bir kredi sistemi (AKTS)• Öğrenci/Öğretim üyesi Hareketliliği• Kalite güvencesi konusunda işbirliği• Yükseköğrenimde Avrupa boyutu• Yaşam boyu öğrenme• Öğrencilerin süreçlere katılımı• Avrupa Yükseköğretim Alanı (EHEA)’nın çekiciliğinin

arttırılması• Avrupa Yükseköğretim Alanı (EHEA) ile Avrupa

Araştırma Alanı (ERA) arasındaki sinerjinin oluşturulması

• SÜRE: 2010 yılına kadarSÜRE: 2010 yılına kadar

1999

2010

1. DÖNEM FAALİYETLERİ: 2004-2005 2 Ulusal “Bologna Konferansı” 10 Bölge Toplantısı

Bologna web sitesi ve tanıtım dökümanların hazırlanması

Bologna Süreci’nin hedefleri ve ana çalışma alanları tanıtılması

2. DÖNEM FAALİYETLERİ: 2005-2006 36 il Toplantısı – 5893 katılımcıya ulaşıldı 4 Ulusal Toplantı (MEB, Meslek Odaları, STK,

Ulusal Öğrenci Konseyi Temsilcileri) Bologna Süreci Ulusal Değerlendirme

Konferansı

1606 kişilik bir gruba ulaşıldı

Sunu

mla

rSu

num

lar

Çalış

tayl

ar

3. DÖNEM FAALİYETLERİ: 2007-2008 12 Bölge Konferansı 5 üniversiteyi yerinde ziyaret 4 Ulusal Konferans (MEB, DPT,Maliye

Bakanlığı, 38 STK ve Ulusal Öğrenci Konseyi Temsilcilerinin katılımı ile)

Bologna Süreci Ulusal Değerlendirme Konferansı

Sunu

mla

r Ça

lışta

ylar

Proje Başlangıcı: 1 Temmuz 2008Proje Bitişi: 30 Haziran 2009

Amaç: Paydaşların katılımı ve destekleri ile

üniversitelerde Bologna Süreci uygulamalarının geliştirilmesi ve güçlendirilmesi,

Bologna sürecinin öncelikli alanlarındaki reformların yapılması konusunda üniversitelere destek verilmesi,

üniversitelerde Bologna Süreci ile ilgili uygulamalarda yaşanan sorunların giderilmesi

Planlanan Faaliyetler:Ulusal toplantılarUlusal çalıştaylarFaaliyetler için düşünülen hedef kitleYükseköğretim kurumları (Yönetim kadrosu,

akademik personel, öğrenciler) İlgili Bakanlıklar ve kamu kuruluşları (MEB, Maliye

Bakanlığı, DPT, vb.)Mesleki Yeterlilikler KurumuDiğer ilgili paydaşlar (sivil toplum kuruluşları, işçi,

işveren ve sanayi sendikaları, meslek kuruluşları, iş dünyasından temsilciler, vb.)

GENEL ÇERÇEVEAKTS/Diploma Eki, Hareketlilikte kaliteİstihdam edilebilirlikYeterlikler çerçevesi, Öğrenme çıktılarının hazırlanmasıKalite güvencesi

Bologna Çalışma Grubunun oluşturulmasıECTS / DS etiket başvuruları için kurum ziyaretleri

konularında tematik çalıştaylar düzenleme

Prof. Dr. Miraç Akçay Karadeniz Teknik ÜniversitesiProf. Dr. Süheyda Atalay Ege ÜniversitesiY. Doç. Dr. Gonca Bayraktar Durgun

Beykent Üniversitesi

Prof. Dr. İsmail Naci Cangül Uludağ ÜniversitesiDoç. Dr. İlker Hüseyin Çarıkçı Süleyman Demirel ÜniversitesiProf. Dr. Kerim Edinsel Ondokuz Mayıs ÜniversitesiProf. Dr. Emin Yaşar Demirci Van Yüzüncü Yıl ÜniversitesiProf. Dr. Nejat Erk Çukurova ÜniversitesiProf. Dr. Ramazan Gözen Çankaya ÜniversitesiProf. Dr. Zafer Gül Marmara ÜniversitesiSultan Gürol (Öğrenci Temsilcisi) Atılım ÜniversitesiProf. Dr. Reşat Kasap Gazi ÜniversitesiProf. Dr. Mehmet Emin Köktaş Dokuz Eylül ÜniversitesiDoç. Dr. Önder Kutlu Selçuk ÜniversitesiProf. Dr. Selda Önderoğlu Hacettepe ÜniversitesiProf. Dr. Lerzan Özkale İstanbul Teknik Üniversitesi

Bolo

gna

Ulu

sal U

zman

lar

Takı

mı

TanınmaProf. Dr. Süheyda AtalayProf. Dr. İsmail Naci CangülProf. Dr. Reşat Kasap

Yeterlilikler Çerçevesi

Prof. Dr. Lerzan ÖzkaleProf. Dr. Selda ÖnderoğluProf. Dr. Zafer GülProf. Dr. Miraç Akçay

Kalite Güvencesi

Prof. Dr. Nejat ErkProf. Dr. Ramazan GözenProf. Dr. Kerim EdinselProf. Dr. M. Emin Köktaş Doç. Dr. İlker ÇarıkçıProf. Dr. Emin Yaşar DemirciY. Doç. Dr. Gonca BayrakdarDoç Dr. Önder Kutlu

Bolo

gna

Ulu

sal U

zman

lar

Takı

mı İ

ş Bö

lüm

ü

Tarih Yer Faaliyet5 Eylül 2008 Ankara Projenin planlanması9-19 Ekim 2008 Adana** Koordinasyon, Yeterlilikler

1 Kasım 2008 İstanbul Sakarya toplantısı öncesi planlama7-8 Kasım 2008

Sakarya**

AKTS/Tanınma, Yeterlilikler ve Kalite çalıştayları

4 Aralık 2008 Ankara Yeterlilikler çalıştaylarının planlanması9-10 Ocak 2009

İstanbul**

İİBF dekanları ve SBE müdürlerine yeterlilikler konusunda çalıştaylar

29 Ocak 2009 Ankara AKTS /DE etiket başvurularının değerlendirilmesi

30 Ocak 2009 Ankara TUYÇ taslak raporunun paydaşlara sunulması

27 Şubat 2009 Ankara Tıp ve Güzel Sanatlar fakülte dekanları ile

yeterlilikler ve kalite güvencesi tartışması

9 -10 Nisan İzmir** Fen-Edebiyat fakülteleri için yeterlilikler çalıştayı

TAKVİM 4 çalıştay, 3 planlama toplantısı, 2 tartışma toplantısı

Faaliyetin Türü• Bologna Eşgüdüm Komisyonu kuruldu• AKTS / DE etiket başvuruları için kurumlara destek

verildi• Ulusal Yeterlilikler Çerçevesinin hazırlanmasına katkı

sağlandı• Program yeterlilikleri konusunda çalıştaylar yapıldı• Öğrenme çıktılarının yazımı üzerine çalıştaylar yapıldı• Kalite güvencesine yönelik çalıştaylar düzenlendi• Uluslar arası seminerlere katılım• Kurum ziyaretleri yapıldı

GERÇEKLEŞTİRİLEN FAALİYETLER(ÖZET)

SÜREÇ :•5 Eylül 2008 Ankara toplantısında

tartışılmaya başlandı,•Bologna Çalışma Grubu olarak

düşünüldü. Sonra Eşgüdüm Komisyonu olarak değiştirildi •Bologna Eşgüdüm Komisyonu

(BEK) için taslak yönerge Prof. Dr. Nejat Erk ve Prof. Dr. Kerim Edinsel tarafından hazırlandı ve grup tarafından tartışıldı•1 Ocak 2009 tarihinde YÖK

tarafından yayınlanarak yürürlüğe girdi

AMAÇBologna Süreci çalışma alanları doğrultusunda

yükseköğretim kurumlarının yeniden yapılandırılmasını ve sürdürülebilir gelişmesini yönlendirmek

KURULDA KİMLER VAR ?• Eğitim ve Uluslararası ilişkilerden

sorumlu rektör yardımcısı•ADEK başkanı•Bologna uzmanı (var ise)•AKTS / DE ve Erasmus

koordinatörü•Öğrenci İşleri Daire Başkanı•Öğrenci Konseyi Başkanı•Rektörün uygun gördüğü diğer

üyeler

BEK başkanı, üyeler arasından Rektör tarafından seçilir. BEK başkanın çağrısı üzerine toplanır ve her akademik yarıyılda en az bir kez değerlendirme toplantısı yapar

GÖREVLERİ• Bologna sürecinin faaliyet alanlarına giren ve YÖK tarafından çerçevesi

belirlenmiş olan konularda kurumun “Yıllık Eylem Planı”nı hazırlamak, uygulanmasını sağlamak; Kurum Raporu’nu hazırlanacak yılık ulusal raporu veri oluşturmak üzere, her yılın en geç Mayıs ayı sonuna kadar Yükseköğretim Kurulu’na göndermek,• Bologna Süreci’nin ana çalışma alanlarında, iç ve dış paydaşlara ilgili

mevzuat ve uygulama konularında sistematik olarak hizmet içi eğitim seminerlerinin düzenlenmesini sağlamak. Kurum ve birimlerin akademik kurullarında Bologna Süreci uygulamalarının yerleşmesi için gerekli önlemler almak,• Yapılan çalışmaları değerlendirip yeni dönem uygulamaları için strateji

belirlemek• Bologna Süreci’yle ilgili, Yükseköğretim Kurulu’nun, Avrupa

Yükseköğretim Alanında faaliyet gösteren kurum ve kuruluşların (EUA, ENQA, ESU, EURASHE vb.) etkinliklerini izlemek, katılmak ve bu doğrultuda kurum içi hazırlıklara öncülük etmek

ŞU ANA KADAR NE YAPILDI?•Yüksek öğretim kurumlarının yıllık BEK raporuna zemin oluşturacak doküman hazırlandı•Yüksek öğretim kurumlarının 1 Haziran 2009 tarihine kadar BEK raporunu YÖK’e göndermesi istendi

BEK RAPORU İÇERİĞİ

1. Öğrenci ve öğretim elemanı sayıları (7 SORU) 2. Yüksek Öğretim Kurumlarında Araştırma (3

soru)3. Öğrencilerin İstihdam edilebilirliği (6 soru)4. Üniversitelerde Kalite Güvencesi (10 soru)5. Diploma Eki ve Kredi Sistemleri (21 soru)6. Yaşam Boyu Öğrenme (8 soru)7. Ortak Dereceler (5 soru)8. Hareketliliğin Özendirilmesi (25 soru)9. Bologna Sürecinde Öğrenciler ve Sosyal

Boyut (8 soru)

TOPLAM 83 soru

Yapılan Faaliyetler •9-10 Ekim 2008, Adana Toplantısı: Prof. Dr. Süheyda Atalay AKTS / DE ve Tanınma grubu koordinatörü olarak belirlendi• Toplantıda AKTS / DE etiket başvurularında dikkat edilmesi gereken

noktalar üzerine sunum yapıldı•7-8 Kasım 2008, Sakarya Toplantısı: AKTS / DE ve Tanınma çalıştayı• Katılımcılar: Üniversitelerin konu ile ilgili yöneticileri• Tartışma Konuları• Neden (Tanınma, Hareketlilik, Uyumluluk/karşılaştırılabilirlik,

Şeffaflık)• Kapsam ( Program çıktıları, Öğrenme çıktıları)• Nasıl (Hazırlık süreci, Öğrenci iş yükü, Paydaşlar, Uygulama süreci,

İzleme ve iyileştirme süreci, Dış değerlendirme = DE / AKTS etiketi)

•Yüksek öğretim kurumları AKTS / DE etiket başvuruları konusunda bilgilendirildi

AKTS DE

1 Afyon Kocatepe Üniversitesi2 Anadolu Üniversitesi3 Bilkent Üniversitesi

4 Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

5 Çukurova Üniversitesi6 Ege Üniversitesi7 Erciyes Üniversitesi8 Fatih Üniversitesi9 Gaziantep Üniversitesi10 Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü11 Hacettepe Üniversitesi12 İzmir Ekonomi Üniversitesi13 İzmir Ekonomi Üniversitesi14 İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü15 Karadeniz Teknik Üniversitesi16 Koç Üniversitesi17 Marmara Üniversitesi18 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi19 Orta Doğu Teknik Üniversitesi20 Sabancı Üniversitesi21 Sakarya Üniversitesi22 Süleyman Demirel Üniversitesi

Yükseköğretim kurumlarımız’dan•9 kurum AKTS•22 kurum DEEtiket başvurusu yaptı

Ulusal ön eleme sonunda AKTS başvurularından hiç biri ön değerlendirmeyi geçemedi

7 kurumun DE başvurusu Brüksel’e gönderildi

Kurum

• Ulusal düzeyde ön değerlendirmeyi geçen 7 kurum Brüksel’deki nihâi değerlendirmeyi geçti ve DE etiketi hakkı kazandı.• Bu kurumlar 11 Haziran 2009

tarihinde Brüksel’de DE etiketlerini aldı• Törene Katılan Kurumlar:• Ege Üniversitesi• Gebze Yüksek teknoloji

Enstitüsü• Karadeniz Teknik

Üniversitesi• Sakarya Üniversitesi

Yapılan Faaliyetler 4.Dönem öncesi faaliyetler:• 28.04.2006 tarih ve 2006/8 sayılı YÖK Başkanlık Kararı ile

Yükseköğretim Yeterlikler Komisyonu (YYK) kuruldu ve çalışmaya başladı. • 28.04.2006 - 04.02.2008: Ağırlıklı olarak QF-EHEA düzey

tanımlayıcılarına göre “Türk Yükseköğretim Yeterlikler “Türk Yükseköğretim Yeterlikler Çerçevesi”nin ilk taslağı Çerçevesi”nin ilk taslağı hazırlandı• 10.07.2008: YÖK tarafından UYÇ çalışmalarını sürdürmek

üzere YYK üyeleri yenilendi ve komisyon çalışmalarına destek vermek üzere “Yükseköğretim Yeterlikler Çalışma Grubu (YYK-“Yükseköğretim Yeterlikler Çalışma Grubu (YYK-ÇG)”ÇG)” kurularak, ilgili alandaki hazırlık çalışmaları yeniden başlatıldı.

Yapılan Faaliyetler 4.Dönem faaliyetleri:• TUYÇ’ nin tasarlanmasına yönelik olarak “Yükseköğretim Yeterlikler “Yükseköğretim Yeterlikler

Çalışma Grubu (YYK-ÇG)”Çalışma Grubu (YYK-ÇG)” ve Bologna Uzmanları birlikte çalıştı• Toplantı ve çalıştaylarla UYÇ taslağı üzerinde çalışıldı• 9-10 Ocak 2009, İstanbul; Katılımcı: İİBF dekanları ve SBE

müdürleri• 30 Ocak 2009 Ankara; UYÇ taslağının STO temsilcileri ile

tartışılması• 27 Şubat 2009, Ankara; Katılımcı: Tıp ve Güzel Sanatlar

fakülteleri dekanları; Tıp ve Güzel Sanatlar eğitiminin UYÇ içindeki yeri• 9-10 Nisan 2009, İzmir; Katılımcı: Fen, Edebiyat, Fen-Edebiyat

fakülte dekanları• 9 Nisan 2009: TUYÇ onaylanmak üzere YÖK’e sunuldu

AMAÇYüksek öğretim

kurumlarında TUYÇ ile mesleki yeterliliklerin öneminin anlaşılmasının sağlanması;

Programların bu yeterlilikleri kazandıracak şekilde oluşturulmasının önemi,

Program içinde düşünülen her bir dersin programın çıktılarını sağlayacak şekilde düzenlenmesi gerektiği

yolunda yükseköğretim kurumlarında duyarlılık oluşturmak

Ders A

Program Çıktıları

Öğrenim Çıktıları

Ders B Ders C Ders D

Öğrenim Çıktıları

Öğrenim Çıktıları

Öğrenim Çıktıları

Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi

Mesleki Yeterlilikler

Çalıştay 1: 7-8 Kasım, 2008 - Sakarya ÜniversitesiKatılımcı Kitle: BEK üyeleri, rektör / rektör yrd., AKTS/DS koordinatörleriDüzenleme:

Katılımcı anketlerine göre çalıştaylar için üç grup oluşturuldu

Grup-1: Temel Kavramlar (Süreçte yeni olanlar için)Grup-2: Uygulama Süreci (Orta düzeyde bilgiye sahip olanlar için)Grup-3: Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar (Deneyimli olanlar için)

Ne yapıldı? Tuning (ince ayar) projesinden örnekler kullanıldıKazanım:

Katılımcılar öğrenme çıktısı yazabilecek konuma geldilerProgram çıktılarını tanımlayabilecek / oluşturabilecek seviyeye geldilerÖğrenme çıktısı – program çıktısı eşleştirmesini kavradılarAKTS – iş yükü - öğrenme çıktısı ilişkisini kavradılar

Çalıştay 2: 9-10 Ocak, 20089 - İstanbul Teknik ÜniversitesiKatılımcı Kitle: İİBF dekanları ve Sosyal Bilimler Enstitüleri müdürleriDüzenleme:

Sunum: Bologna Süreci’nde Temel konular (Prof. Dr. Mehmet Durman)Sunum: Yeterlilikler Konusundaki Çalışmalar (Prof. Dr. Selda Önderoğlu)Çalıştay: Yeterlilikler ve Öğrenme Çıktıları Uygulaması (Tüm Bologna uzmanları)

Ne yapıldı? Tuning (ince ayar) projesinden İŞLETME örneği kullanıldıKazanım:

Katılımcılar öğrenme çıktısı yazabilecek konuma geldiler Program çıktılarını tanımlayabilecek / oluşturabilecek seviyeye

geldiler Öğrenme çıktısı – program çıktısı eşleştirmesini kavradılar AKTS – iş yükü - öğrenme çıktısı ilişkisini kavradılar

Çalıştay 3: 9-10 Nisan, 2009 - Ege Üniversitesi, İzmirKatılımcı Kitle: Fen, Edebiyat ve Fen-Edebiyat fakülteleri dekanlarıDüzenleme:

Sunum: Bologna Süreci’nde Temel konular (Prof. Dr. Süheyda Atalay)Sunum: Yeterlilikler Konusundaki Çalışmalar (Prof. Dr. Selda Önderoğlu)Sunum: Yeterlilikler ve Kalite Güvencesi (Prof. Dr. Kerim Edinsel)Çalıştay: Yeterlilikler ve Öğrenme Çıktıları Uygulaması (Tüm Bologna uzmanları)

3 çalıştay – 2 Fen ve 1 Sosyal grup oluşturulduNe yapıldı? Tuning (ince ayar) projesinden TARİH ve KİMYA örnekleri kullanıldıKazanımlar: Öğrenme çıktısı (Ö.Ç) ve program çıktısı (P.Ç) yazabilme, P.Ç ve Ö.Ç eşleştirebilme, AKTS-iş yükü-Ö.Ç. İlişkisinin anlaşılması

Tarih: 7-8 Kasım 2008, Sakarya ÜniversitesiKatılımcı Kitle: BEK üyeleri, rektör / rektör yrd., AKTS/DS koordinatörleriDüzenleme:

Sunum: Kalite Güvencesi (Prof. Dr. Nejat Erk)Çalıştay: Bologna Süreci’nde Kalite Güvencesi

Tarih: 9-10 Nisan, 2009 - Ege Üniversitesi, İzmir Katılımcı Kitle: Fen, Edebiyat ve Fen-Edebiyat fakülteleri dekanlarıDüzenleme:

Sunum: Yeterlilikler ve Kalite Güvencesi (Prof. Dr. Kerim Edinsel)

Unica Training Seminar, Madrid (30 Haziran – 1 Temmuz 2008)Katılan Bologna Uzmanları:

Miraç Akçay, Reşat Kasap, Süheyda Atalay, Lerzan Özkale)

Unica Mobility Conference, Roma(30 – 31 Mart 2009)Katılan Bologna Uzmanları:

Miraç Akçay, Zafer Gül, Ramazan Gözen, Sultan Gürol)

10 üniversiteye ziyaret yapıldı:

Sakarya Üniversitesi: Lerzan Özkale, Gonca D. Bayrakdar, Zafer GülFatih Üniversitesi: Lerzan Özkale, Gonca D. Bayrakdar, Zafer GülKaradeniz Teknik Üniversitesi: Kerim Edinsel, Önder Kutlu, M. Emin KöktaşBalıkesir Üniversitesi: Süheyda Atalay, Miraç AkçayAfyon Kocatepe Üniversitesi: Süheyda Atalay, Miraç AkçayGümüşhane Üniversitesi: Kerim Edinsel, Önder Kutlu, M. Emin KöktaşKırıkkale Üniversitesi: Selda Önderoğlu, Ramazan Gözen, Reşat KasapAhi Evran Üniversitesi: Selda Önderoğlu, Ramazan Gözen, Reşat KasapMuş Üniversitesi: Nejat Erk, Naci Cangül, Sultan GürolBingöl Üniversitesi: Nejat Erk, Naci Cangül, Sultan Gürol

2008-2009 (4. Dönem) Bologna Uzmanları Ulusal Takımı Projesi ile:Üniversitelerdeki Bologna Süreci uygulamalarını gerçekleştirmek, izlemek ve gerektiğinde YÖK’e bildirmek üzere BEK’ in kurulması sağlandı, Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi taslağının sonuçlandırılması çalışmalarına katkı yapıldı,Akreditasyon çalışmalarında Mühendislik fakülteleri kadar yol alamamış olan İİBF, Fen, Edebiyat ve Edebiyat fakültelerinde kalite kültürünün yerleştirilebilmesine katkı amacıyla Yeterlilikler ve Kalite Güvencesi çalıştayları düzenlendi; katılımcı yöneticilerin, program ve ders öğrenme çıktılarını yazabilmesi sağlandıAynı katılımcıların AKTS-İşyükü ve Öğrenme çıktısı ilişkisini kavraması sağlandıKurum ziyaretleri yapılarak, Bologna Süreci konusunda bilgilendirme yapıldı ve destek sağlandı