CHƯƠNG VI: ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆTHỐNG CHÍNH TRỊ

Giang Gia Hân

II.ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ THỜI KỲ

ĐỔI MỚI

1• Nhận thức mới về mối quan hệ giữa đổi

mới kinh tế với đổi mới hệ thống chính trị

2• Nhận thức mới về đấu tranh giai cấp và

về động lực chủ yếu phát triển đất nước trong giai đoạn mới

3 • Nhận thức mới về xây dựng nhà nước pháp quyền trong hệ thống chính trị.

1. ĐỔI MỚI TƯ DUY VỀ HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ

Nhận thức mới về mối quan hệ giữa đổi mới kinh tế với đổi mới hệ thống chính trị

1 Đảng ta khẳng định đổi mới là một quá trình, bắt đầu từ đổi mới kinh tế, trước hết là đổi mới tư duy kinh tế, đồng thời từng bước đổi mới hệ thống chính trị.

Đổi mới về kinh tế và đổi mới về hệ thống chính trị có mối quan hệ mật thiết với nhau, đổi mới về kinh tế thành công sẽ tạo thuận lợi cho đổi mới chính trị. Mặt khác, nếu không đổi mới hệ thống chính trị, thì đổi mới kinh tế sẽ gặp trở ngại.

Đổi mới hệ thống chính trị là đáp ứng yêu cầu chuyển đổi từ thể chế kinh tế kế hoạch hoá tập trung, quan liêu, bao cấp sang thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Nhận thức mới về đấu tranh giai cấp và về động lực chủ yếu phát triển đất nước trong giai đoạn mới

2Mối quan hệ giữa các giai cấp là quan hệ hợp tác và đấu tranh trong nội bộ nhân dân, đoàn kết và hợp tác lâu dài trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc dưới sự lãnh đạo của đảng.

-Lợi ích của giai cấp công nhân phải thống nhất chung với lợi ích chung của dân tộc, đảm bảo mục tiêu chung của dân tộc.:” Độc lập dân tộc gắn liền với CNXH, dân giàu nước mạnh , xã hội công bằng ,dân chủ văn minh”.

-Nội dung của đấu tranh giai cấp để thắng lợi trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa theo định hướng XHCN, thực hiện công bằng xã hội , đấu tranh chống những hành vi sai trái, tiêu cực, đấu tranh chống những thế lực thù địch.

- Động lực để pját triển đất nước

+ Thực hiện đoàn kết toàn dân trong đó giai cấp Công nhân-Nông dân với tầng lớp trí thức

Kết hợp hài hòa các lợi ích : cá nhân, tập thể , xã hội.

Nhận thức mới về xây dựng Nhà nước pháp quyền trong hệ thống chính trị

3 -Thuật ngữ “xây dựng nhà nước pháp quyền” lần đầu được đề cập tại Hội nghị Trung ương 2 khoá VII (1991)và đến Hội nghị đại biểu toàn quốc giữa nhiệm kỳ khoá VII (1991) và các Đại hội VIII, IX và X, Đảng tiếp tục khẳng định nhiệm vụ xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Đó là: Nhà nước quản lý xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật; pháp luật giữ vị trí tối thượng trong việc điều chỉnh các quan hệ xã hội; người dân được hưởng mọi quyền dân chủ, có quyền tự do sống và làm việc theo khả năng và sở thích của mình trong phạm vi pháp luật cho phép.

2. Mục tiêu, quan điểm, chủ trương xây dựng HTCT thời kỳ đổi mới

Nhằm thực hiện tốt hơn dân chủ xã hội, phát huy đầy đủ quyền làm chủ của nhân dân

a. Mục tiêu và quan điểm:

Mục tiêu :

Quan điểm:• Kết hợp chặt chẽ ngay từ đầu đổi

mới kinh tế với đổi mới chính trị, lấy đổi mới kinh tế làm trọng tâm1

• Đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động của HTCT nhằm tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, hiệu lực quản lý của nhà nước, phát huy quyền làm chủ của nhân dân

2•Đổi mới HTCT toàn diện, đồng bộ có kế thừa, có bước đi, hình thức và cách làm phù hợp3•Đồi mới quan hệ giữa các bộ phận cấu thành HTCT với nhau và với xã hội4

Xây dựng đảng trong HTCT

• Thực hiện nhất nguyên về chính trị, ĐCSVN là Đảng cầm quyền duy nhất lãnh đạo nhà nước và toàn xã hội.

• Phương thức lãnh đạo: Đảng lãnh đạo bằng phương hướng chiến lược, chính sách, chủ trương công tác, bằng công tác tuyên truyền, vận động, thuyết phục, giới thiệu những Đảng viên ưu tú vào các vị trí trong cơ quan lãnh đạo chính quyền

b. Chủ trương xây dựng HTC

• Đổi mới phương thức hoạt động của Đảng, tránh sự bao biện, làm thay công việc của nhà nước hay buông lỏng sự lãnh đạo của Đảng

Đảng vừa là 1 bộ phận, vừa là lãnh đạo HTCT, chịu sự giám sát của dân và hoạt động trong khuôn khổ của Hiến pháp và pháp luật.

• Cần tăng cường và giữ vững sự gắn bó mật thiết giữa Đảng và nhân dân theo đúng nguyên tắc tập trung dân chủ

Về vị trí ,vai trò của Đảng:

3

1

2

Nhà nước pháp quyền là Nhà nước mà chủ quyền thuộc về nhân dân, pháp luật của Nhà nước đó phản ánh nguyện vọng, ý chí, các quyền con người, quyền dân tộc, quyền công dân, quyền cộng đồng… và bảo vệ các quyền ấy.

Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa

ĐẶC ĐIỂM NN PHÁP QUYỀN XHCN Ở VIỆT NAM

Là NN của dân, do dân, vì dân tất cả quyền lực thuộc về nhân dân

Quyền lực nhà nước thống nhất và có sự phân công rành mạch, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan nhà

nước

Nhà nước hoạt động trên cơ sở hiến pháp và pháp luật

Nhà nước thực hành dân chủ, tôn trọng và bảo đảm quyền con người, quyền công dân

Nhà nước ta do một Đảng duy nhất lãnh đạo và có sự gíam sát của nhân dân, sự phản biện xã hộicủa

MTTQ

1

2

3

4

5

Biện pháp để xây dựng Nhà nước pháp quyền ở Việt Nam

+ Hoàn thiện hệ thống pháp

luật, tăng cường cơ chế kiểm tra giám sát trong hoạt động của các cơ quan công

quyền.+ Đổi mới tổ chức và hoạt

động của quốc hội.

+ Đẩy mạnh cải cách

hành chính và hoạt

động của Chính phủ thông suốt,

hiện đại.

+ Xây dựng hệ thống tư pháp trong

sạch, nghiêm minh.

+ Nâng cao chất lượng

hoạt động của HĐND, UBND

các cấp.

Xây dựng MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội trong HTCT:

Mục đích :

1

• Tập hợp rộng rãi các tầng lớp nhân dân, đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân, đề xuất các chủ trương, chính sách về kinh tế, văn hóa, xã hội an ninh, quốc phòng.

2

• Đổi mới phương thức hoạt động để khắc phục tình trạng hành chính háo và nâng cao chất lượng hoạt động.

3

• Thực hiện tốt luật mặt trận tổ quốc, luật thanh niên, luật công đoàn và quy chế dân chủ ở mọi cấp để nhân dân tham gia xây dựng Đảng, chính quyền và HTCT

3. Đánh giá sự thực hiện đường lối;

Tổ chức và hoạt động

của hệ thống

chính trị nước ta có nhiều đổi mới góp phần xây dựng và

từng bước hoàn thiện

nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm quyền lực thuộc về

nhân dân.

Nhiệm vụ và quyền hạn của các cơ

quan hành chính được phân định

rõ.

Thực tế vận hành

HTCT nước ta còn nhiều nhược điểm.

- Nguyên nhân của

những hạn chế nêu trên xuất phát từ

việc chưa thống

nhất trong nhận thức,

hoạch định và

thực hiện các chủ trương,

giải pháp. Đổi mới

HTCT còn chậm chễ so với đổi mới kinh

tế.