Cơ chi dưới - YHN

BS HOÀNG VĂN SƠN

CƠ CHI DƯỚI

ĐẠI HỌC Y HÀ NỘIBỘ MÔN GIẢI PHẪU

I. MỤC TIÊU :

- KỂ TÊN CÁC CƠ CHI DƯỚI THEO VÙNG, LỚP

- TRÌNH BÀY NGUYÊN ỦY, BÁM TẬN, CÁC CƠ VÙNG CHI DƯỚI

- NÊU ĐỘNG TÁC CỦA CÁC NHÓM CƠ CHI DƯỚI

CƠ CHI DƯỚI

HỆ THỐNG CƠ CHI DƯỚI

II. ĐỊNH KHU :1. CƠ VÙNG MÔNG :• LỚP NÔNG• LỚP GIỮA• LỚP SÂU

2. CƠ VÙNG ĐÙI :• VÙNG ĐÙI TRƯỚC• VÙNG ĐÙI SAU

3. CƠ CẲNG CHÂN :• VÙNG CẲNG CHÂN TRƯỚC• VÙNG CẲNG CHÂN SAU

4. CÁC CƠ BÀN CHÂN• CƠ MU CHÂN• CƠ GAN BÀN CHÂN

CƠ VÙNG MÔNG

CƠ MÔNG LỚN

LỚP NÔNG

CƠ CĂNG MẠC ĐÙI

Nguyên ủy : Mặt ngoài phần sau cánh chậu, mặt sau x.cùng, dây chằng cùng - củ Bám tận : Dải chậu chày, lồi củ cơ mông x.đùi ( chẽ ngoài) Động tác : Duỗi đùi

CƠ VÙNG MÔNG

CƠ CĂNG MẠC ĐÙI

Nguyên ủy: GCTT và mào chậuBám tận : Dải chậu chày Động tác : Dạng và gấp đùi, giữ cho khớp gối ở tư thế duỗi

CƠ MÔNG LỚN

LỚP NÔNG

LỚP GIỮA

CƠ MÔNG NHỠ

CƠ VÙNG MÔNG

Nguyên ủy: Mặt ngoài cánh chậu Bám tận : Mặt ngoài mấu chuyển lớn xương đùi Động tác : Dạng và xoay trong đùi

CƠ VÙNG MÔNG

CƠ MÔNG BÉ

Nguyên ủy: Mặt ngoài cánh chậu Bám tận : Bờ trước MCL x.Đùi Động tác : Dạng đùi, xoay đùi vào trong

LỚP SÂU

CÁC CƠ SINH ĐÔI

CƠ HÌNH QUẢ LÊ

CƠ VUÔNG ĐÙI

CÁC CƠ BỊT

CƠ VÙNG MÔNG

LỚP SÂU

CÁC CƠ BỊT

CÁC CƠ SINH ĐÔI

CƠ HÌNH QUẢ LÊ

CƠ VUÔNG ĐÙINguyên ủy: Mặt trước x.cùng và dây chằng cùng - củ Bám tận : Bờ trên MCL x.đùi Động tác : Dạng đùi và xoay đùi ra ngoài

CƠ VÙNG MÔNG

LỚP SÂU

CÁC CƠ BỊT

CÁC CƠ SINH ĐÔI

CƠ HÌNH QUẢ LÊ

CƠ VUÔNG ĐÙINguyên ủy:- Sinh đôi trên : Gai ngồi- Sinh đôi dưới : Ụ ngồi Bám tận : Mặt trong MCL x.đùi Động tác : Dạng đùi và xoay đùi ra ngoài

CƠ VÙNG MÔNG

LỚP SÂU

CÁC CƠ BỊT

Nguyên ủy: Mặt trong màng bịt và các cơ bao quanhBám tận : Mặt trong MCL lớn x.đùi Động tác : Dạng đùi và xoay đùi ra ngoài

CƠ BỊT TRONG

CƠ VÙNG MÔNG

CÁC CƠ BỊT

Nguyên ủy: Mặt ngoài màng bịt và các bờ lỗ bịtBám tận : Hố MCL xương đùi Động tác : Xoay đùi ra ngoài

CƠ BỊT NGOÀI

CƠ VÙNG MÔNG

LỚP SÂU

CÁC CƠ BỊT

CÁC CƠ SINH ĐÔI

CƠ HÌNH QUẢ LÊ

CƠ VUÔNG ĐÙINguyên ủy: Bờ ngoài của ụ ngồiBám tận : Củ cơ vuông đùi Động tác : Dạng đùi và xoay đùi ra ngoài

CƠ VÙNG MÔNG

NHÓM TRƯỚC

CƠ MAY

CƠ TỨ ĐẦU ĐÙI

CƠ VÙNG ĐÙI

CƠ TL – CHẬU

Nguyên ủy: -Cơ chậu : Hố chậu, mào chậu và cánh x.Cùng- Cơ Thắt lưng : Thân và mỏm ngang các đs N XII – TL IVBám tận : MCN x.đùi Động tác : Gấp đùi

NHÓM TRƯỚC

CƠ MAY


CƠ VÙNG ĐÙI

CƠ TL – CHẬU

Nguyên ủy: GCTTBám tận : Phần trên mặt trong xương chày Động tác : Gấp đùi và cẳng chân, giúp dạng và xoay đùi ra ngoài

NHÓM TRƯỚC

CƠ MAY


CƠ VÙNG ĐÙI

CƠ TL – CHẬU

Nguyên ủy: Bao gồm 4 cơ nhỏ :-Cơ thẳng đùi : GCTD và viền ổ cối- Cơ rộng ngoài : MCL và mép ngoài đường ráp x.đùi- Cơ rộng trong : Đường gian mấu và mép trong đường ráp x.đùi- Cơ rộng giữa : Mặt trước và mặt ngoài thân x.đùiBám tận : Xương bánh chè và lồi củ xương chày Động tác : Duỗi cẳng chân, riêng cơ thẳng đùi còn gấp đùi

NHÓM TRONG

CÁC CƠ KHÉP

CƠ THON

CƠ VÙNG ĐÙI

CƠ LƯỢC

Nguyên ủy: Mào lược Bám tận : Đường lược xương đùi Động tác : Khép và gấp đùi

NHÓM TRONG

CÁC CƠ KHÉP

CƠ THON

CƠ VÙNG ĐÙI

CƠ LƯỢC

Nguyên ủy: Thân x.mu, phía dưới mào muBám tận : 1/3 giữa đường ráp x.đùi Động tác : Khép và hơi gấp đùi, xoay đùi ngoài khi đùi ở tư thế gấp

CƠ KHÉP DÀI

NHÓM TRONG

CÁC CƠ KHÉP

CƠ THON

CƠ VÙNG ĐÙI

CƠ LƯỢC

Nguyên ủy: Thân và ngành dưới xương muBám tận : Đường lược và 1/3 trên đường ráp xương đùi Động tác : Khép và hơi gấp đùi.

CƠ KHÉP NGẮN

Cơ lược

Cơ khép dài

NHÓM TRONG

CÁC CƠ KHÉP

CƠ THON

CƠ VÙNG ĐÙI

CƠ LƯỢC

Nguyên ủy: Ngành dưới x.mu, ngành x.ngồi và ụ ngồiBám tận : Lồi củ cơ mông, đường ráp, đ.trên lồi cầu trong và lồi củ cơ khép của xương đùi Động tác : Khép và duỗi đùi

CƠ KHÉP LỚN

Cơ khép ngắn

NHÓM TRONG

CÁC CƠ KHÉP

CƠ THON

CƠ VÙNG ĐÙI

CƠ LƯỢC

Nguyên ủy: Thân và ngành dưới xương muBám tận : Phần trên mặt trong x.chày Động tác : Khép đùi và gấp cẳng chân

CƠ VÙNG ĐÙICơ chậu

Cơ may

Cơ thẳng đùi

Cơ rộng ngoài

Cơ thon

Cơ rộng giữa

Cơ rộng trong

Cơ lược

Cơ khép dài

Cơ thon

Cơ khép lớn

Cơ khép ngắn

Cơ may

Cơ thắt lưng chậu

Cơ tứ đầu đùi

NAV

CƠ VÙNG ĐÙI

TAM GIÁC ĐÙI

Giới hạn: 3 đường• Trên : nếp lằn bẹn• Ngoài : bờ trong cơ may• Trong: Bờ trong cơ khép dài Cấu tạo: 3 thành, 1 đỉnh, 1 nền• Thành trước : da, mạc đùi• Thành sau ngoài : cơ may ở nông, cơ

TLC ở sâu• Thành sau trong: cơ khép dài, cơ lược• Đỉnh: Gặp nhau cơ may và cơ khép

dài• Đáy : khoang giới hạn bởi dc bẹn và

bờ trước của x.Chậu, có cung chậu lược chia làm 2 ô

CƠ VÙNG ĐÙI

ỐNG CƠ KHÉP

Chạy tiếp theo tam giác đùi Hình lăng trụ tam giác, 3 thành :• Thành sau : cơ khép dài ở trên, cơ

khép lớn ở dưới• Thành trước ngoài: cơ rộng trong,

vách gian cơ trong• Thành trước trong: Do cơ may che

phủ ở nông, dưới cơ may là mạc rộng khép

Đầu dưới có vòng cơ khép Trong ống cơ khép có TK hiển,

ĐM đùi, và TM đùi

VÙNG ĐÙI SAU

CƠ BÁN MÀNG

CƠ NHỊ ĐẦU ĐÙI

CƠ VÙNG ĐÙI

CƠ BÁN GÂN

Nguyên ủy: Ụ ngồiBám tận : Mặt trong đầu trên xương chày, sau chỗ bám của cơ thon và cơ may Động tác : Duỗi đùi, gấp cẳng chân, cùng với cơ bán màng xoay xương chày vào trong trên xương đùi

VÙNG ĐÙI SAU

CƠ BÁN MÀNG


CƠ VÙNG ĐÙI

CƠ BÁN GÂN

Nguyên ủy: Ụ ngồiBám tận : Mặt sau LCT xương chày Động tác : Duỗi đùi, gấp cẳng chân, cùng với cơ bán gân xoay xương chày vào trong trên xương đùi

VÙNG ĐÙI SAU

CƠ BÁN MÀNG


CƠ VÙNG ĐÙI

CƠ BÁN GÂN

Nguyên ủy: Gồm 2 đầu-Đầu dài : Ụ ngồi- Đầu ngắn : Mép ngoài đường ráp và đường trên LCNBám tận : Chỏm x.Mác Động tác : Gấp và xoay ngoài cẳng chân, đầu dài gấp đùi

VÙNG CẲNG CHÂN TRƯỚC

NHÓM NGOÀI

CƠ CẲNG CHÂN

NHÓM TRƯỚC

VÙNG CẲNG CHÂN SAU

LỚP NÔNG LỚP SÂU

VÙNG CẲNG CHÂN TRƯỚC

NHÓM NGOÀI

CƠ CẲNG CHÂN

NHÓM TRƯỚC


LỚP NÔNG

LỚP SÂU

CƠ CHÀY TRƯỚC

CƠ CẲNG CHÂN

NHÓM TRƯỚC

CƠ DUỖI NCC DÀI

CƠ DUỖI CNC DÀI

CƠ MÁC BA

Nguyên ủy: LCN và nửa trên mặt ngoài x.ChàyBám tận : Mặt trong và dưới của x.chêm, mặt trong và nên đốt bàn chân I Động tác : Gấp mu chân ( duỗi bàn chân) và nghiêng trong bàn chân

CƠ CHÀY TRƯỚC

CƠ CẲNG CHÂN

NHÓM TRƯỚC

CƠ DUỖI NCC DÀI

CƠ DUỖI CNC DÀI

CƠ MÁC BA

Nguyên ủy: LCN x.chày và ¾ trên mặt trong x.mác và màng gian cốtBám tận : Đốt giữa và đốt xa 4 ngón chân ngoài Động tác : Duỗi 4 ngón chân ngoài và gấp mu chân

CƠ CHÀY TRƯỚC

CƠ CẲNG CHÂN

NHÓM TRƯỚC

CƠ DUỖI NCC DÀI

CƠ DUỖI CNC DÀI

CƠ MÁC BA

Nguyên ủy: 1/3 giữa, mặt trong x.mác và màng gian cốtBám tận : Mặt mu của nền đốt xa ngón chân cái Động tác : Duỗi ngón chân cái và gấp mu chân

CƠ CHÀY TRƯỚC

CƠ CẲNG CHÂN

NHÓM TRƯỚC

CƠ DUỖI NCC DÀI

CƠ DUỖI CNC DÀI

CƠ MÁC BA

Nguyên ủy: 1/3 dưới, mặt trong x.mác và màng gian cốtBám tận : Mặt mu của nền xương đốt bàn chân V Động tác : Gấp mu chân và nghiêng bàn chân ra ngoài

CƠ MÁC DÀI

CƠ CẲNG CHÂN

NHÓM NGOÀI

CƠ MÁC NGẮN

Nguyên ủy: Chỏm và 2/3 trên, mặt ngoài x.mác và vách gian cơBám tận : Chạy vòng sau mắt cá ngoài rồi qua rãnh gân cơ mác x.hộp đến bám tận nền x.đốt bàn chân I và x.chêm trong Động tác : Gấp gan chân và nghiêng ngoài bàn chân

CƠ MÁC DÀI

CƠ CẲNG CHÂN

NHÓM NGOÀI

CƠ MÁC NGẮN

Nguyên ủy: 2/3 dưới, mặt ngoài x.mác và vách gian cơBám tận : Đường đi giống cơ mác dài, đến bám tận mặt mu của lồi củ x.đốt bàn chân V Động tác : Gấp gan chân và nghiêng ngoài bàn chân

CƠ CẲNG CHÂN

LỚP NÔNG

CƠ CẲNG CHÂN


CƠ TAM ĐẦU

CƠ GAN CHÂN

Do 2 cơ tạo nên là cơ bụng chân và cơ dépNguyên ủy: -Cơ bụng chân : Đầu ngoài là LCN x.đùi, đầu trong là diện khoeo x.đùi và trên LC trong- Cơ dép : Chỏm và ¼ trên mặt sau x.Mác, đường cơ dép và 1/3 giữa bờ trong x.chàyBám tận : Gân cơ dép và gân cơ gan chân hợp với gân cơ bụng chân tạo thành gân gót ( Gân Assin ) bám vào mặt sau x.gót Động tác : Gấp cẳng chân(cơ bụng chân) và gấp gan chân, nâng gót khi đi, kiễng chân

LỚP NÔNG

CƠ CẲNG CHÂN


CƠ TAM ĐẦU

CƠ GAN CHÂN

Nguyên ủy: Đầu dưới đường trên lồi cầu ngoài và dây chằng khoeo chéo Bám tận: Hợp với gân cơ tam đầu tạo thành gân gót, bám vào mặt sau xương gót Động tác: Hỗ trợ cơ bụng chân trong gấp gan chân và gấp cẳng chân

LỚP SÂU

CƠ CẲNG CHÂN


CƠ KHOEO

CƠ GẤP CNC DÀI

Nguyên ủy: Mặt ngoài lồi cầu ngoài x.đùi và sụn chêm ngoàiBám tận: Mặt sau x.chày, trên đường cơ dép Động tác: Gấp và xoay trong cẳng chân

CƠ CHÀY SAU

CƠ GẤP NCC DÀI

LỚP SÂU

CƠ CẲNG CHÂN


CƠ KHOEO

CƠ GẤP CNC DÀI

Nguyên ủy: Màng gian cốt, mặt sau x.Chày và mặt trong x.MácBám tận: Củ x.Thuyền, ba x.Chêm và nền của các x.đốt bàn chân II,III và IV Động tác: Gấp gan chân và nghiêng trong bàn chân

CƠ CHÀY SAU

CƠ GẤP NCC DÀI

LỚP SÂU

CƠ CẲNG CHÂN


CƠ KHOEO

CƠ GẤP CNC DÀI

Nguyên ủy: Nửa trong của 1/3 giữa mặt sau xương chày , dưới đường cơ dépBám tận: Nền của đốt xa 4 ngón chân ngoài bằng 4 gân Động tác: Gấp 4 ngón chân ngoài và gấp gan chân, xoay bàn chân vào trong

CƠ CHÀY SAU

CƠ GẤP NCC DÀI

LỚP SÂU

CƠ CẲNG CHÂN


CƠ KHOEO

CƠ GẤP CNC DÀI

Nguyên ủy: 2/3 dưới mặt sau x.Mác và phần dưới màng gian cốtBám tận: Nền đốt xa ngón chân cái Động tác: Gấp ngón chân cái, gấp gan chân và nghiêng trong bàn chân

CƠ CHÀY SAU

CƠ GẤP NCC DÀI

CƠ CẲNG CHÂN


CƠ CẲNG CHÂN

TRÁM KHOEO

Các thành phần trong trám khoeo• Bờ trên ngoài: gân cơ nhị đầu đùi• Bờ trên trong:cơ bán gân nông, bán màng ở

sâu• Bờ dưới ngoài: đầu ngoài cơ bụng chân• Bờ dưới trong: đầu trong cơ bụng chân• Thành trước: mặt sau khớp gối : cơ khoeo,

dc, xương• Thành sau: Da, tổ chức dưới da, mạc…

CƠ CẲNG CHÂN

TRÁM KHOEO

Liên quan: Mạch, thần kinh

ĐMKTMK

TKCTKMC

Gaân cô duoãi NCC daøi

Caùc gaân töø khu caúng chaân tröôùc qua maïc giöõ gaân duoãi => mu chaân

Gaân cô duoãi CNC daøi

Gaân cô maùc ba

Maïc giöõ gaân duoãi döôùi

Maïc giöõ gaân duoãi treân

Gaân cô chaøy tröôùc

CƠ BÀN CHÂN

CƠ VÙNG MU CHÂN

Gaân duoãi caùc ngoùn daøi

CƠ VÙNG MU CHÂN

CƠ BÀN CHÂN

Chỉ có 1 cơ duy nhất là cơ duỗi các ngón chân ngắnNguyên ủy: Mặt trên và ngoài của phần trước x.Gót, ở phía trước trong mắt cá ngoàiBám tận: Chia thành 4 bó bám vào nền đốt gần ngón cái và gân đi vào các ngón chân II,III, IV của cơ duỗi CNC dài( bó đi vào ngón cái đc gọi là cơ duỗi NCC ngắn) Động tác: Hỗ trợ cơ duỗi NCC dài và cơ duỗi CNC dài trong việc duỗi 4 ngón chân

-Phaàn giöõa : daøy, 5 treõGaân goùt -> ngoùn chaân- Phaàn ngoaøi : daøy sau, moûng tröôùc- Phaàn trong : moûng sau, daøy tröôùc- 2 vaùch gian cô töø giôùi haïn caùc phaàn => 3 oâ- Goùp phaàn => voøm gan chaân

CƠ BÀN CHÂN

CÂN GAN CHÂN

-Phaàn giöõa maïc gan chaân

-Vaùch gian cô trong-Vaùch gian cô

ngoaøi

oââ moâ caùi

oââ giöõa

oââ moâ uùt

Duø chia thaønh oâ, nhöng cô gan baøn chaân xeáp thaønh lôùp roõ => moâ taû theo lôùp

CƠ BÀN CHÂN

CƠ VÙNG GAN CHÂN

CƠ BÀN CHÂN

CƠ VÙNG GAN CHÂNLỚP CƠ NÔNG

I. Cơ dạng ngón cái :Nguyên ủy: Mỏm trong của củ xương GótBám tận: Bờ trong nền đốt gần ngón cái Động tác: Dạng và gấp ngón cái

CƠ BÀN CHÂN


II. Cơ gấp các ngón chân ngắn :Nguyên ủy: Mỏm trong của củ xương Gót, cân gan chân và các vách gian cơBám tận: Bờ bên của đốt giữa của 4 ngón chân ngoài Động tác: Gấp 4 ngón chân ngoài

III. Cơ dạng ngón chân út :Nguyên ủy: Mỏm trong và ngoài của củ xương Gót, cân gan chân và vách gian cơBám tận: Mặt ngoài của nền đốt gần ngón út Động tác: Dạng và gấp ngón út

CƠ BÀN CHÂN


CƠ BÀN CHÂN

CƠ VÙNG GAN CHÂNLỚP CƠ GIỮA

I. Cơ vuông gan chân :Nguyên ủy: Mặt trong xương gót và bờ ngoài của mặt gan chân x.GótBám tận: Bờ sau ngoài của gân cơ gấp các ngón chân dài Động tác: Chỉnh lại hướng tác dụng của cơ gấp các ngón chân dài và góp phần giữa các vòm gan chân

II. Các cơ giun :Nguyên ủy: Các gân của cơ gấp các ngón chân dàiBám tận: Mặt trong của nền đốt gần 4 ngón chân ngoài và các gân của cơ duỗi các ngón chân dài Động tác: Gấp đốt gần, duỗi các đốt giữa và xa của 4 ngón chân ngoài

CƠ BÀN CHÂN

CƠ VÙNG GAN CHÂNLỚP CƠ GIỮA

CƠ BÀN CHÂN

CƠ VÙNG GAN CHÂNLỚP CƠ SÂU

I. Cơ gấp ngón cái ngắn :Nguyên ủy: X.hộp và x.chêm ngoài, gân cơ chày sauBám tận: Cả 2 bờ bên của nền đốt gần ngón cái Động tác: Gấp đốt gần ngón cái

CƠ BÀN CHÂN


II. Cơ khép ngón cái :Nguyên ủy: Gồm 2 đầu-Đầu chéo : X.hộp, x.chêm ngoài và các x.đốt bàn chân II,III- Đầu ngang: Khớp đốt bàn-đốt ngón III,IV và V Bám tận: Nền đốt gần ngón I Động tác: Khép ngón I

III. Cơ gấp ngón út ngắn :Nguyên ủy: X.Hộp và nền x.đốt bàn VBám tận: Nền đốt gần ngón V Động tác: Gấp đốt gần ngón V

CƠ BÀN CHÂN


IV. Cơ đối chiếu ngón út :Nguyên ủy: Giống cơ gấp ngón út ngắnBám tận: Bờ ngoài x.đốt bàn chân V Động tác: Khép ngón út

CƠ BÀN CHÂN


CƠ BÀN CHÂN


LỚP CƠ SÂU

LỚP CƠ GIỮA

LỚP CƠ GIAN CỐT

I. Cơ gian cốt mu chân :Nguyên ủy: Hai mặt đối nhau của các x.đốt bàn chân liền kềBám tận:-Cơ gian cốt MC I : mặt trong đốt ngón gần ngón II- Các cơ gian cốt MC II, III, IV : mặt ngoài các x.đốt ngón gần các ngón tương ứng Động tác: Dạng ngón chân

II. Cơ gian cốt gan chân :Nguyên ủy: Mặt trong các xương đốt bàn III, IV, VBám tận: Mặt trong nền đốt gần các ngón III, IV và V Động tác: Khép các ngón II, III, IV

Tài liệu tham khảo :

- Bài giảng giải phẫu trường ĐH Y Hà Nội

- Atlas of Cilincal Antomy của F..Netter

- MacMinn’s 3D - Anatomy

XIN TRÂN THÀNH CẢM ƠN !

Education

Cơ chi dưới - YHN