1

Εννοιολογικοί Χάρτες (concept maps)

και οι εφαρμογές τους στη διδασκαλία

XXαρτογράφηση Εννοιώναρτογράφηση Εννοιών

2

Τι είναι ένας εννοιολογικός χάρτης;Τι είναι ένας εννοιολογικός χάρτης;

η εννοιολογική χαρτογράφηση είναι μια τεχνική

οπτικοποίησης των σχέσεων ανάμεσα σε διάφορες

έννοιες

ένας τρόπος για την αναπαράσταση της γνώσης

αποτελεί μια διδακτική τεχνική

3

Από τι αποτελούνται οι εννοιολογικοί Από τι αποτελούνται οι εννοιολογικοί χάρτες;χάρτες;

4

Εννοιολογικοί ΧάρτεςΕννοιολογικοί Χάρτες

ένας ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣΧΑΡΤΗΣ

έννοιες

συνδετικέςφράσεις

σχέσειςαποτελείται

από

δείχνει

ανάμεσα σε

αποτελείται από

5

αναπτύχθηκε από τον J. D. Novak τη δεκαετία του

1970 και D. Ausubel (1968) The Psychology of Meaningful

Learning

Μάθηση με νόημα σημαίνει την αφομοίωση νέων

εννοιών στις προϋπάρχουσες γνωστικές δομές

Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να ενθαρρύνουν τις

διαδικασίες αυτές με τη χρήση εργαλείων π.χ εννοιολογικοί

χάρτες

Εννοιολογικοί Χάρτες-η ιστορία τουςΕννοιολογικοί Χάρτες-η ιστορία τους

6

Σκοπός εννοιολογικών χαρτώνΣκοπός εννοιολογικών χαρτών

Σκοπός των εννοιολογικών χαρτών είναι:

να μας βοηθήσουν στην κατανόηση πολύπλοκων

πληροφοριών

η καλύτερη οργάνωση της υπάρχουσας πληροφορίας.

να συμβάλλουν στη δημιουργία νέων ιδεών

7

ως εποπτικό εργαλείο και γνωστικό εργαλείο

ως εργαλείο αξιολόγησης των μαθητών και του μαθήματος

ως εργαλείο ανίχνευσης πρότερων γνώσεων

ως μέσο για ανταλλαγή και επικοινωνία ιδεών όταν

χρησιμοποιούνται για τη συλλογική κατασκευή εννοιολογικών

χαρτών

ως μέσο για σχεδίαση εφαρμογών υπερμέσων και

γενικότερα συστημάτων πλοήγησης.

χρήση των εννοιολογικών χαρτώνχρήση των εννοιολογικών χαρτών

8

κατασκευή ενός χάρτη από τους μαθητές

διόρθωση-επέκταση ενός χάρτη που δίνεται στους

μαθητές

συνδυασμός των παραπάνω π.χ. αξιολόγηση

/διόρθωση και επέκταση ενός δοσμένου χάρτη.

δραστηριότητες εννοιολογικής δραστηριότητες εννοιολογικής χαρτογράφησηςχαρτογράφησης

τον αριθμό των εννοιών και συνδέσεων

την ορθότητα των συνδέσεων

τη γλωσσική επάρκεια των συνδέσεων

τη ροή του χάρτη

αξιολόγηση των εννοιολογικών χαρτών αξιολόγηση των εννοιολογικών χαρτών

10

Ο εννοιολογικός χάρτης τύπου Ο εννοιολογικός χάρτης τύπου «αράχνης» «αράχνης»

11

ιεραρχικός εννοιολογικός χάρτης ιεραρχικός εννοιολογικός χάρτης

12

διαγράμματα ροής διαγράμματα ροής

13

«συστηματικός» εννοιολογικός χάρτης «συστηματικός» εννοιολογικός χάρτης

14

Παράδειγμα χρήσης ενός FLOWCHART CONCEPT MAPS-Eννοιολογικοί Χάρτες – ΠΙΝΑΚΕΣ ΡΟΗΣ στο κύκλο μαθημάτων του περιβάλλοντος.

15

Οι Ιεραρχικά Δομημένοι Εννοιολογικοί Χάρτες εκθέτουν τα πληροφοριακά τους δεδομένα ακολουθώντας μια καθοδική κλιμάκωση. Η βασική έννοια τίθεται επάνω.

16

Οι εν είδει ιστού αράχνης Εννοιολογικοί Χάρτες τοποθετούν την Βασική Έννοια τους, δηλαδή το θέμα τους πού λειτουργεί ως ενοποιητικός παράγων, στο κέντρο τού χάρτη. Με φορά προς τα έξω οι συναπαρτίζουσες τον Χάρτη έννοιες τίθενται σε ακτινοειδή μορφή.

17

Οι συστημικοί Εννοιολογικοί Χάρτες οργανώνουν το υλικό τους κατά παρόμοιο των πινάκων ροής τρόπο με την διαφορά ότι επιπροσθέτως έχουν στα άκρα τους ΕΙΣΡΟΕΣ-ΕΚΡΟΕΣΠαράδειγμα χρήσης ενός SYSTEMS CONCEPT MAPS - ΣΥΣΤΗΜΙΚΟΙ Εννοιολογικοί Χάρτες στο κύκλο μαθημάτων του περιβάλλοντος.

18

Πώς κατασκευάζουμε ένα εννοιολογικό χάρτη;

19

ανακύκλωση

χαρτί-γυαλίαλουμίνιο-ηλεκτρικά

περιλαμβάνει

προστασία περιβάλλοντος-θέσεις εργασίας

προσφέρει

χρειάζεται

συνειδητοποίηση από τους πολίτες

οργάνωση και υπόστήριξη από την πολιτεία

χρειάζεται

εργοστάσια ανακύκλωσης

κατασκευή

κάδοι ανακύκλωσης

πρέπει να υπάρχουν

20

ανακύκλωση

χαρτί-γυαλίαλουμίνιο-ηλεκτρικά

περιλαμβάνει

προστασία περιβάλλοντος-θέσεις εργασίας

προσφέρει

χρειάζεται

συνειδητοποίηση από τους πολίτες

οργάνωση και υπόστήριξη από την πολιτεία

χρειάζεται

εργοστάσια ανακύκλωσης

κατασκευή

κάδοι ανακύκλωσης

πρέπει να υπάρχουν

21

κατασκευή εννοιολογικού χάρτηκατασκευή εννοιολογικού χάρτη

Τι γνωρίζεις για την ενέργεια;

23

πεπτικό σύστημα

24

Η μικρή κυκλοφορία του αίματοςΗ μικρή κυκλοφορία του αίματος

25

26

Πλεονεκτήματα

Εύκολη τροποποίηση χαρτών

Δυνατότητα ενσωμάτωσης γραφικών, ήχων

Δυνατότητα εισαγωγής υπερσυνδέσμων σε

κάθε κόμβο

Εύκολη προσαρμογή σε εξατομικευμένες

ανάγκες

Λογισμικά Κατασκευής Λογισμικά Κατασκευής Εννοιολογικών ΧαρτώνΕννοιολογικών Χαρτών

27

Λογισμικά Κατασκευής Λογισμικά Κατασκευής Εννοιολογικών ΧαρτώνΕννοιολογικών Χαρτών

CMap

FreeMind

Inspiration – Kidspiration

Smartdraw

Visio

Kmap

28

Βιβλιογραφία• Ausubel, David P. (1968). Educational Psychology, A Cognitive View. New York: Holt,

Rinehart and Winston, Inc. Ausubel, David P. (1967). Learning Theory and classroom Practice. Ontario: The Ontario Institute For Studies In Education.

• Ausubel, David P. (1963). The Psychology of Meaningful Verbal Learning. New York: Grune & Stratton.Angelo, T. A. and Cross, K. P. Classroom Assessment Techniques, A Handbook for College Teachers (2nd ed., p. 197). Jossey-Bass, San Francisco, 1993.

• Jonassen, D.H., Beissneer K., and Yacci, M.A. (1993) Structural Knowledge: Techniques for Conveying, Assessing, and Acquiring Structural Knowledge. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.

• Novak, J.D. (1991) "Clarify with Concept Maps: A tool for students and teachers alike," The Science Teacher, 58 (7), pp. 45-49.

• http://cmap.coginst.uwf.edu/info/• http://users.edte.utwente.nl/lanzing/cm_home.htm• http://www-personal.umich.edu/%7ejmargeru/conceptmap/types.htm• Use of concept maps in teaching:

http://www.fed.cuhk.edu.hk/~johnson/misconceptions/concept_map/cmapguid.html