D8L75_D8750 Lotus Domino 8.5 System Administration Fundamentals

D8900 (D8L89): IBM Lotus Notes Domino 8.X System Administration Bootcamp

1

•IBM, logo IBM, Lotus, Lotus Notes, Notes są znakami handlowymi lub zarejestrowanymi znakami towarowymi firmy International Business Machines Corporation w Stanach Zjednoczonych i/lub innych krajach.

•Pozostałe nazwy firm, produktów lub usług mogą być znakami handlowymi lub usługowymi innych firm.

•Cytowane w materiale numery i nazwy szkoleń firmy IBM mają jedynie charakter poglądowy. Zastosowane je jedynie dla celów przedstawienia ścieżki szkoleniowej, która jest przeznaczona dla administratorów.

•Zastosowane w materiale zrzuty ekranu pochodzą z różnych wersji (materiał uniwersalny).

Wszelkie prawa zastrzeżone (Marek Zawadzki)

Kilka słów o prowadzącym (Marek Zawadzki)

Od ponad 12 lat związany z technologią IBM Lotus.

Pracował w IBM Polska 8 lat (różne stanowiska):

IBM Lotus Curriculum Manager.

IBM Technical Presales.

IBM Business Partner Development Manager.

Autor książek poświęconych Lotus Notes (wersja 4 – 8.5).

Autor kilkunastu systemów pomocy z Lotus Notes dla Klientów firmy IBM Polska (także inne systemy).

[email protected]

Od 09.2007 na „swoim”:

Współpraca z Partnerami IBM

Współpraca z Partnerami Microsoft

Działalność (kierunek 1):

Multimedia Publishing House

Produkcja kursów CBT, mat. szkoleniowych, doradztwo szkoleniowe.

Wydawnictwo książek (np. Lotus Notes)

Działalność (kierunek 2):

Rozwiązania pracy grupowej

Audyty i konsultacje w zakresie pracy grupowej

2

mailto:[email protected]


IBM Lotus Domino 8.X System Administration Bootcamp

Kurs zawiera tematy ze wszystkich kursów administracyjnych IBM Lotus Notes Domino: D8750 (D8L75): Administration Operating Fundamentals.

D8760 (D8L76): Building Domino Infrastructure.

D8770 (D8L77): Managing Users and Servers.

Kurs przeznaczony jest dla administratorów systemu Lotus Domino 8.X, do których obowiązków należeć będzie instalowanie i konfigurowanie serwerów oraz stacji roboczych Lotus Notes 8.X

Kurs przeznaczony jest również dla osób przygotowujących się do egzaminów na tytuł IBM Certified Professional.

3


D8750 (D8L75): Administration Operating Fundamentals

Po ukończeniu kursu uczestnik powinien:

Znać architekturę Lotus Domino.

Znać podstawowe czynności administratora systemu IBM Lotus Notes Domino.

Korzystać z programu Domino Administrator oraz Web Domino Administrator (webadmin.nsf).

Znać podstawowe mechanizmy bezpieczeństwa w Lotus Domino.

Znać mechanizm działania poczty elektronicznej.

Znać i rozumieć mechanizm replikacji.

Znać rozwiązania rozszerzające możliwości systemu opartego o platformę IBM Lotus Notes Domino.

Tematy kursu są następujące:

Architektura platformy IBM Lotus Notes Domino.

Kluczowe elementy środowiska Domino.

Podstawowe zadania administracyjne.

Mechanizmy bezpieczeństwa IBM Lotus Notes Domino (rozpoznawanie elementów systemu zabezpieczeń).

Elementy składowe poczty elektronicznej w systemie IBM Lotus Notes Domino.

Proces replikacji w systemie IBM Lotus Notes Domino

Niestandardowe funkcje serwerów Domino.

4


D8750 - agenda kursu

1:Wprowadzenie do pracy grupowej (wiek XXI).

2:Architektura platformy IBM Lotus Notes Domino.

3: Kluczowe elementy środowiska.

4: Podstawowe zadania administracyjne.

5: Mechanizmy bezpieczeństwa IBM Lotus Notes Domino (rozpoznawanie elementów systemu zabezpieczeń).

6: Elementy składowe poczty elektronicznej w systemie IBM Lotus Notes Domino.

7: Proces replikacji w systemie IBM Lotus Notes Domino.

8: Dodatkowe funkcje serwerów Domino.

5

1. 1. Wprowadzenie do pracy grupowej (wiek XXI)

Definicja, elementy pracy grupowej, aplikacje pracy grupowej oraz główne cechy aplikacji pracy grupowej

6


Definicja pracy grupowej oraz komputerowe jej wspomaganie

Praca grupowa jest technologią wspomagającą pracę grup osób. Technologia ta może być stosowana do komunikowania się członków grup, współpracy i koordynacji działań poszczególnych ich członków, rozwiązywania różnorakich problemów.

Komputerowe wspomaganie pracy grupowej (Computer-Supported Cooperative Work) jest dziedziną wiedzy zajmującą się prowadzeniem badań i analizą narzędzi pracy grupowej.

Technologię pracy grupowej można postrzegać w dwóch różnych aspektach: członkowie grup pracują

razem w tym samym czasie (tryb rzeczywisty lub praca synchroniczna ), lub w różnym czasie (praca grupowa asynchroniczna )

członkowie grup pracują razem w tym samym miejscu (face-to-face) lub w różnych, czasem nawet bardzo oddalonych od siebie miejscach (distance)

7


Elementy pracy grupowej (2008)

Informacja tekstowa oraz kontekst pracy.

Narzędzia komunikacji (poczta elektroniczna, konferencje WWW, Instant Messaging).

Narzędzia koordynujące (spotkania, workflow, kalendarze grupowe, awareness).

Repozytoria informacji (współdzielenie wiedzy, zbieranie i odtwarzanie wiedzy).

Społeczności i towarzystwo (Sociality): filtrowanie znajomości, zaufane osoby.

Zintegrowane systemy: przestrzenie „multimedialne”, wirtualne środowiska, współpraca (collaboration).

Osoby (ludzie)

Nazwa, wygląd, status, rola, itd.

Artefakty

Obiekty używane (lub wyprodukowane) podczas interakcji pomiędzy osobami.

Zadania i aktywności

Cele, zadania, scenariusze wykonania, czynności do wykonania.

Sytuacje „interaktywne”

Relacje pomiędzy osobami, czas i przestrzeń.

Protokoły „interaktywne”

Wykorzystywane do komunikacji i wymiany informacji.

8


Cechy aplikacji pracy grupowej

Podstawowymi funkcjami aplikacji pracy grupowej są z reguły: poczta elektroniczna, służąca do bezpośredniej wymiany

informacji.

zarządzanie dokumentami zarówno tekstowymi, jak i różnego rodzaju informacją (np. grafika, wideo, pliki dźwiękowe, inne).

harmonogram zadań.

rozbudowane przesyłanie wiadomości pocztowych wraz z ich dekretacją.

definiowanie i zarządzanie przepływem pracy.

odpowiednie prawa dostępu (bezpieczeństwo danych).

9

1.2. Architektura platformy IBM Lotus Notes Domino 8 oraz kluczowe elementy środowiska

Platforma IBM Lotus Notes Domino (klient – serwer), aplikacje Domino (bazy danych), aplikacje kompozytowe, katalog Domino (Domino Directory), rola i zadania administratora systemu

10


Architektura Lotus Notes Domino

Architektura typu klient – serwer: klientem może być Lotus Notes

klientem może być również przeglądarka WWW

z zasobów serwera można też korzystać z urządzeń mobilnych

Serwer pracujący na wszystkich znanych platformach sprzętowych: systemy MS Windows

inne systemy IBM, jak np. AS/400 (iSeries)

Sun Solaris

Linux

Na serwerze Domino mogą być uruchomione różne zadania, np.: router - odpowiedzialny za pocztę

elektroniczną

replica – proces replikacji danych pomiędzy serwerami

http – serwer WWW

11

SERWER DOMINO

APLIKACJE DOMINO

TELEFONY (np.. BlackBerry)

Lotus

Notes/Outlook/I

nny

WWW

Dostęp off-line


Jak to kiedyś bywało

12


Platforma Lotus Notes Domino (podstawy)

Zintegrowana komunikacja: Poczta elektroniczna, kalendarze, lista czynności do wykonania

Szablony, na podstawie których można tworzyć nowe aplikacje: Baza dyskusyjna, biblioteka dokumentów (workflow), blog,

zarządzanie projektami (TeamRoom).

Bazy i aplikacje dostępne w Lotus Notes i WWW.

Narzędzie do tworzenia nowych baz dokumentów (Domino Designer).

Możliwość rozszerzenia za pomocą Lotus Expeditor (Eclipse i aplikacje kompozytowe).

13


Typy serwerów Lotus Domino (licencje)

Domino Utility Server – standardowe usługi aplikacyjne dla Lotus Notes i sieci Web. Wspiera także tzw. klastry serwerów ale nie można korzystać z poczty elektronicznej.

Domino Messaging Server – dostarcza usług pocztowych i nie można korzystać z aplikacji.

Domino Enterprise Server – zawiera możliwości obu typów serwerów.

Podczas instalacji istnieje możliwość wyboru usług, ale nie wpływa to na typ licencji.

14


Typy klientów (poczta i aplikacje)

IBM Lotus Notes – korzysta z protokołu Notes NPRC w celu wymiany poczty z serwerem Domino (Notes, Internet): Wersja podstawowa (Basic) – oparta głownie na technologii Notes:

nlnotes.exe – uruchamia wersję Basic

Wersja Standardowa (Standard) – technologia Notes / Eclipse / Expeditor notes.exe – uruchamia wersję Standard

Domino Web Access – klient pocztowy dostępny przez przeglądarkę (protokół HTTP)

Internet mail – korzysta z pliku poczty poprzez POP3, IMAP lub serwery HTTP. Poczta jest wymieniana za pomocą protokołu SMTP.

Można też używać MS Outlook – Domino Web Access for MS Outlook (DAMO).

15


Rodzaje klientów w platformie

Lotus Notes – natywny klient dla aplikacji Domino (poczta, aplikacje): Lotus Notes Basic – podstawowa wersja klienta Notes

(technologia Notes).

Lotus Notes Standard – rozbudowana wersja klienta Notes (technologia Notes i Java).

Domino Web Access for MS Outlook (DAMO) – konektor dla MS Outlook.

Lotus Domino Designer – środowisko do projektowania aplikacji Domino (np. za pomocą tzw. „formula language”).

Lotus Domino Administrator – klient administracyjny (z tego poziomu administrujemy serwerami).

16


Program Lotus Notes 8

Dwie konfiguracje Lotus Notes : Ze względu na wymagania

sprzętowe mamy dwie konfiguracje Lotus Notes:

Podstawowa (Basic).

Standardowa (Standard).

Mają one różną funkcjonalność.

Podstawowa funkcjonalnością zbliżona jest do Lotus Notes 7.

17


Konfiguracja standardowa (Standard)

18 Konfiguracja standardowa oparta jest na technologii Lotus oraz Lotus Expeditor.

Lotus Expeditor dostarcza nowych możliwości klienta LN: pasek tytułu, pasek menu, “Open List”, zarządzanie zakładkami, pasek stanu, itp. Lotus Expeditor odpowiada również za wygląd (global.css, który można zmienić).


Konfiguracja podstawowa (Basic)

Konfiguracja podstawowa (Basic) jest całkowicie wykonana w technologii Lotus.

Oferuje podobną funkcjonalność jak wersja Standard, ale nieco się od niej różni (wizualnie, niektóre elementy okna).

19


Poczta elektroniczna (Notes)

Tworzenie i wysyłanie

wiadomości pocztowych

Odbieranie wiadomości,

tworzenie odpowiedzi na

nie

różne rodzaje odpowiedzi

Podgląd wiadomości

pocztowych

Tworzenie folderów

Zarządzanie

dokumentami

Zmiana kolejności

kolumn

Archiwizacja

dokumentów

Podpisy cyfrowe

Szyfrowanie dokumentów

Nowe: np. odwoływanie

wiadomości.

20


Kalendarz Lotus Notes

• Zarządzanie kalendarzem, pozycjami kalendarza. • Tworzenie wpisów do kalendarza (np. termin). • Organizowanie spotkań firmowych, zarządzanie spotkaniami. • Odpowiedzi użytkowników na zaproszenia na spotkania (tzw. Opcje

właściciela i uczestnika spotkania). • Tworzenie wpisów powtarzających się, np. ze zdefiniowanymi

regułami. • Nieobecność w biurze… • Tworzenie listy czynności do wykonania. • Możliwość przydzielania zadań. • Nowe pozycje kalendarza (od wersji 8).

21


Domino Web Access (DWA)

dostęp przez przeglądarkę do poczty Domino.

pełna funkcjonalność: Poczta. Kalendarz. Zadania. Dziennik. Adresy.

obsługa MS IE & Mozilla Firefox.

możliwość pracy offline (DOLS).

nowy, wygodny interfejs. drag & drop.

22


Domino Access for MS Outlook (DAMO)

połączenie pomiędzy serwerem Lotus Domino a programem MS Outlook: Outlook 2000 with SP3. Outlook 2002/XP/SP3. Outlook 2003 with sp1.

obsługuje pocztę, adresy, kalendarz i zadania: wykorzystuje plik Notes ID (user.id). zapewnia replikację poczty z NSF do pliku .PST korzysta z Domino Directory. pozwala na konfigurację poczty Domino. Polska wersja językowa. każda licencja CAL do Domino obejmuje DAMO.

23


Domino Web Access - “Lite Mode”

DWA dla podróżnych

Optymalizacja dla połączeń o niskiej prędkości

Szybkie ładowanie strony

Pełna asynchroniczność

Projekt zgodny z Web 2.0:

Design oparty o AJAX

Funkcje ładowane zgodnie z zapotrzebowaniem

Użytkownicy w podróży: Szybki dostęp WEB do ważnej

poczty, kalendarza i kontaktów w czasie podróży przy słabym połączeniu

Codzienne użycie:

pracownicy ze słabym łączem

Uproszczona poczta: sporadyczne wykorzystanie Użytkownicy kiosków

korzystający z uproszczonej poczty i wygodnego UI

24


Lotus Traveler

Umożliwia zdalną replikację podstawowych danych i poczty Domino z PDA: Automatyczna replikacja poczty (z załącznikami),

kalendarza, kontaktów, zadań i dziennika

Działa jako Domino task a nie osobny serwer

Zdalna instalacja (plik CAB)

Interfejs zintegrowany z aplikacją PIM na PDA

Obsługa wszystkich rodzajów połączeń (GPRS, GSM, WiFi, etc…)

Połączenie za pomocą Secure Socket Layer (SSL) z szyfrowaniem o mocy 128 bit

Początkowo obsługa Microsoft Windows Mobile 5 i 6 (Professional & Smartphone)

25


Aplikacje (bazy danych) Lotus Notes Domino

Zwiększają wielkość tzw. procesu biznesowego, pomagają wzmocnić ten proces.

Pozwalają ludziom na szybką komunikację, bez względu na to, gdzie się oni znajdują.

Maksymalizują współpracę osób w firmie.

Aplikacje Lotus Notes Domino pozwalają na tworzenie,

komunikowanie, udostępnianie, śledzenie danych opartych

na dokumentach.

26


Definicja bazy danych Domino

Platforma Lotus Notes Domino umożliwia użytkownikowi tworzenie aplikacji i baz danych (baz dokumentów), dostosowanych do jego własnych potrzeb. aplikacja Domino może składać się z kilku baz dokumentów

baza danych składa się z różnego rodzaju dokumentów: a) dokumenty projektowe (formularze, podformularze, widoki, inne).

b) dokumenty zawierające dane.

Inne rozszerzenia baz

danych

Opis

.ndk Ustawienia obszaru roboczego Notes

.ntf Szablony baz danych

27


Definicja bazy danych Domino

Baza danych Domino jest czymś w rodzaju kontenera dla aplikacji i wszystko jest przechowywane razem w jednym pliku:

design elements: dokumenty projektu aplikacji (formularze i inne)

data: dokumenty z danymi

logic: zapisane „logika” działania aplikacji (języki projektowania)

ACL (Access Control List) – prawa dostępu do aplikacji

Plik ten ma rozszerzenie NSF (Notes Storage Facility).

Plik bazy danych może mieć również rozszerzenie NTF (Notes Template File), ale zwykle jest to rozszerzenie szablonu bazy danych.

28


Podstawowe rodzaje baz danych i aplikacji

Broadcast – baza danych dająca użytkownikowi możliwość aktualizowania nowych wiadomości poprzez pocztę elektroniczną. Przykładem takiej bazy może być dystrybucja i rozsyłanie nowości.

Discussion – bazy danych tego rodzaju „śledzą” tematy główne i odpowiedzi do nich. Są one bardzo pomocne do współdzielenia informacji w różnorakich środowiskach.

Reference – są często określane mianem biblioteki dokumentów. Przechowują informacje, które w każdej chwili mogą zostać uaktualnione.

Tracking – w tych bazach dokumentów, dokumenty papierowe (i ich przepływ) zostały przeniesione na ich postać elektroniczną. Te bazy określają status i kategorię dokumentów w sposób automatyczny.

Workflow – tego rodzaju aplikacje przesyłają informacje w całym procesie lub cyklu. Ma to zastosowanie, kiedy kilka osób musi przeglądać informacje.

29


Aplikacje w IBM Lotus Notes Domino 8.X

W platformie IBM Lotus Notes Domino dostępne są szablony (między innymi): Poczta elektroniczna – jej działanie (Notes, WWW).

Dziennik osobisty – kontener dokumentów, podstawowe formularze. Notes 8.5 oferuje nowa aplikację – Notebook.

Baza dyskusyjna (podstawowe dokumenty, dziedziczenie informacji pomiędzy dokumentami, różne widoki).

Biblioteka dokumentów MS Office – formularze, możliwość zadeklarowania przepływu (workflow) lub Biblioteka dokumentów (Document Library).

Team Room – zarządzanie projektami, różne formularze oraz prawa dostępu do części aplikacji

Blog – blog firmowy.

30

Nowe w 8.5


Dziennik osobisty (personal journal)

Ta aplikacja jest zaprojektowana do przechowywania prywatnych dokumentów, które nie powinny być dostępne dla innych użytkowników.

Można z niej korzystać w ramach klienta Notes lub przeglądarki sieci Web.

31


Baza dyskusyjna (discussion)

Baza dyskusyjna jest „zwyczajnym” forum dyskusyjnym. Fora dyskusyjne mogą być tworzone na podstawie szablonu.

Forum dyskusyjne może być dostępne również przez przeglądarkę WWW.

32


Biblioteka dokumentów (MS Office)

Biblioteka dokumentów pozwala na zarządzanie nimi według określonego procesu workflow.

Baza ta tworzona jest na podstawie szablonu (z polską wersją językową).

33


TeamRoom (zarządzanie projektem)

TeamRoom pozwala na łatwe i zarządzanie projektem (dokumenty, zadania, workflow)

34


Blog

Baza danych umożliwiająca prowadzenie bloga firmowego

35

Blog 8.5


Wybrane administracyjne bazy danych

Aplikacje (bazy danych) wspomagają administratora i pełnią ważną rolę „administracyjną”, między innymi: Katalog Domino (Domino Directory) – przechowujący informacje o

użytkownikach, informacje o serwerach (w postaci odpowiednich dokumentów) a także o połączeniach między nimi (names.nsf)

Administration Request – przechowuje informacje o żądaniach administracyjnych i jest niezbędna dla procesu administracyjnego (admin4.nsf)

Certification Log – przechowuje informacje o certyfikatach Notes (certlog.nsf)

Rejestr serwera Domino (Domino serwer log) – baza, w której są zapisywane informacje o działaniu serwera (log.nsf)

Mail router mailbox – przez nią przechodzi poczta elektroniczna (mail.box)

36


Jak utworzyć nową aplikację (bazę danych)?

Aby utworzyć plik „pustej” bazy danych: Z menu File wybieramy

polecenie Aplication/New.

W oknie New Application podajemy opisową nazwę dla tworzonej bazy danych.

Podajemy również nazwę pliku NSF (zalecane 8 znaków).

Uwaga: we wstępnej fazie projektu bazę tworzymy na stacji roboczej projektanta (server: local).

37


Podstawowe elementy baz danych

Element bazy danych Opis elementu

Dokumenty Zawierają dane (tekst, grafikę, załączniki)

Formularze (Forms) Używane do tworzenia dokumentów i wyświetlania stron w środowisku

Web.

Widoki (Views) Używane do wyświetlania dokumentów, dynamicznych tabel z

zawartością.

Agenci (Agents) Wyrażenie programistyczne automatyzujące działania. Uruchamiane

według określonego harmonogramu.

Uwaga: wymienione zostały jedynie podstawowe elementy aplikacji 38


Podstawowe składniki bazy danych

Podstawowe składniki bazy danych: pola (fields).

formularze (form) i strony (pages).

dokumenty (documents).

widoki (views).

nawigatory (navigator) i struktury (outlines).

access control list (ACL), czyli lista praw dostępu.

inne komponenty (hot-spots, links).

definicje aplikacji kompozytowych (wersja 8.X).

39


Tworzenie nowego formularza (przykład, właściwości)

Przykład wyglądu formularza Domino

Designer 8 – widoczne okno właściwości dla

formularza

40


Tworzenie nowego formularza (przykład, właściwości)

Przykład wyglądu

formularza Domino

Designer 8.5 – widoczne okno właściwości dla

formularza

41


Pola edytowalne i obliczane

Drugim podziałem jest podział pól na: Edytowalne (editable) – użytkownik może zmienić wartość pola (nawet po

jego obliczeniu)

Obliczane (computed) – wartość pola jest obliczana według podanej formuły obliczeniowej. W zależności od rodzaju pola obliczanego pole jest odświeżane w różnych sytuacjach (patrz: rysunek)

Computed Fields

Computed Computed

for display

Computed

when composed

CREATED

SAVED

REFRESH

OPENED (E, R)

REFRESHED

(Current Session)

CALCULATE ONCE

WHEN CREATED

42


Pola Authors i Readers

Użytkownik, który ma poziom dostępu Autor musi mieć prawo do edycji

swojego dokumentu. W tym celu należy w dokumencie powinno znajdować się

przynajmniej jedno pole typu Autor. Pole to powinno zawierać przynajmniej

jednego użytkownika lub grupy.

Pole Readers pozwala użytkownikom na wskazania, kto może czytać tan

dokument. Osoby te muszą mieć minimum poziom dostępu Reader.

Jeśli pole typu Readers jest puste wtedy wszyscy z poziomem dostępu Reader

(czytelnik) mają do niego dostęp. CN=Betty Power/OU=Handel/O=RBC/C=PL

Nazwa hierarchiczna użytkownika (cannonical format)

Betty Power/Handel/RBC/PL

Nazwa skrócona użytkownika

(fully distinquished in abbreviated format)

43


Dodawanie logiki do aplikacji (programowanie)

Projektant bazy danych Domino ma następujące możliwości projektowania aplikacji (między innymi): Simple formula – „zapisane” fragmenty kodu, które można

zastosować (np. CopyToDatabase).

Formula Language – język funkcji „matematycznych”, za pomocą których można łatwo i szybko projektować aplikacje Domino.

@Commands – zaprogramowane wcześniej gotowe fragmenty kodu, które odzwierciedlają działanie poleceń menu.

LotusScript –język programowania, podobny do MS Visual Basic.

Dodatkowo można używać języka JavaScript.

Od wersji 8 jest możliwość rozszerzania aplikacji za pomocą Lotus Expeditor (Java).

44


Widoki i foldery w aplikacjach Domino

Folder zachowuje się tak jak widok, ale: widoki zawierają

wyselekcjonowane dokumenty.

użytkownicy przenoszą dokumenty do swoich folderów.

w folderach użytkownicy przechowują swoje dokumenty (łącza do nich).

pomiędzy folderami można przenosić dokumenty.

Jakie dokumenty chcemy widzieć (wszystkie dokumenty?).

sortowane czy „prosta lista”.

nie przeczytane dokumenty w innych kolorach.

oddzielnie 2 kolumny (autor, data), czy też razem w jednej kolumnie.

w jaki sposób przedstawiać odpowiedzi do dokumentów (np. hierarchicznie).

45


Automatyzacja czynności np. w widokach

Automatyzacja formularzy i widoków czynności (przyciski), na

pasku czynności.

przyciski na formularzu.

Tworzenie agentów

działanie na wybranych dokumentach.

działanie na wszystkich dokumentach.

Od wersji 6 można tworzyć czynności zagnieżdżone (Action with Subaction).

46


Filmy demonstracyjne do przejrzenia (zalecane)

6. Tworzenie „pustego” pliku bazy danych (*.NSF).

7. Tworzenie formularza i zapisywanie go (nazwa).

8. Dodanie nowych pól i określenie ich typu.

9. Dodanie prostych formuł do pól w formularzu.

10. Tworzenie prostego widoku

11. Tworzenie przycisków akcji w formularzu i widoku.

12. Dodawanie @Commands do utworzonych przycisków.

47

1. Praca z Lotus Notes 8 (ogólnie).

2. Tworzenie nowej aplikacji na przykładzie szablonu.

3. Zasada działania bazy (dyskusja).

4. Zasada działania bazy (biblioteka dokumentów).

5. Wyświetlanie i przeglądanie właściwości bazy danych (plik NSF).

1.3. Kluczowe elementy platformy, możliwości serwera Domino

Usługi i zadania serwera Lotus Domino, bazy administracyjne (przegląd Domino Directory), zadania administratora systemu, przegląd programu Domino Administrator

48


Główne usługi i zadania serwera Domino

Główne usługi Domino tworzą podstawową infrastrukturę systemu: Directory (katalog Domino) – mechanizm, dzięki któremu

użytkownicy i serwery są odpowiednio kategoryzowani w środowisku Domino

Security (bezpieczeństwo) – narzędzia i usługi kontrolujące dostęp do serwera i aplikacji

Messaging (poczta elektroniczna) – usługi, bazy danych oraz narzędzia monitorujące przepływ poczty w Notes i Web

Replication (replikacja) – proces, za pomocą którego co pewien czas można synchronizować dane

Maintenance – narzędzia, usługi pozwalające monitorować serwer Domino

49


Zadania serwera Domino

Nazwa zadania Opis Uruchomienie

Administration

Process

(Adminp)

Automatyzuje różne zadania administracyjne Przy starcie serwera

Agent manager Uruchamia i zarządza agentami (agents) na serwerze. Manages and

runs agents on a server. Agent wykonuje zadania według podanego

wcześniej harmonogramu.

Przy starcie serwera

Database

Compactor

Kompaktuje bazy danych w celu zmniejszenia zajmowanej

przestrzeni na twardym dysku.

Według harmonogramu

Designer Uaktualnia (na podstawie szablonów) Według harmonogramu`

Event Monitor Monitoruje wydarzenia zdefiniowane przez administratoraMonitors

the server for selected events

defined by the administrators.

Według potrzeby

HTTP Server Dostęp do systemu, jak do serwera Web (poczta elektroniczna i bazy

danych).

Przy starcie serwera (jeśli

jest pozwolenie)

Replicator Replikuje (synchronizuje) dane z innymi serwerami. Przy starcie serwera

Router Przesyła pocztę do innych serwerów. Przy starcie serwera

Statistics Rejestruje aktywność użytkowników na bazach danych (informacje

trafiają do rejestru log.nsf).

Według potrzeby

50


Administracyjne bazy danych

Dużo baz danych wspomaga administratora i pełni rolę „administracyjną”. Są to, między innymi: Katalog Domino (Domino Directory) – przechowujący informacje

o użytkownikach, informacje o serwerach (w postaci odpowiednich dokumentów) a także o połączeniach między nimi (names.nsf)

Administration Request – przechowuje informacje o żądaniach administracyjnych i jest niezbędna dla procesu administracyjnego (admin4.nsf)

Certification Log – przechowuje informacje o certyfikatach Notes (certlog.nsf)

Rejestr serwera Domino (Domino serwer log) – baza, w której są zapisywane informacje o działaniu serwera (log.nsf)

Domino Domain Monitor – konfiguracja i efekty monitorowania serwerów Lotuis Domino.

Mail router mailbox – przez nią przechodzi poczta elektroniczna (mail.box)

51


Domino Directory (names.nsf)

Katalog Domino (Domino Directory) jest bazą danych, którą Domino tworzy automatycznie na każdym serwerze.

Domino Directory jest katalogiem informacji o użytkownikach, serwerach.

Zawiera również informacje o konfiguracji serwerów Domino.

Informacje Przechowywane w

dokumentach

Użytkownicy Person

Serwery Domino Server

W jaki sposób łączy się

serwer z innymi w celu

wymiany informacji.

Connection

Które grupy

użytkowników są

wykorzystywane do listy

praw dostępu (ACL),

które jako lista

pocztowa?

Group

Konfiguracja zadań

serwera Domino

Configuration

52


Domino Directory (names.nsf)

Rejestrowanie użytkowników i serwerów w domenie automatycznie tworzy odpowiednie dokumenty w katalogu Domino, dokumenty Person i Server.

Dokumenty te zawierają szczegółowe informacje o każdym użytkowniku i serwerze.

Katalog Domino jest też narzędziem, z którego korzystają administratorzy systemu.

Informacje Przechowywane w

dokumentach

Użytkownicy Person

Serwery Domino Server

W jaki sposób łączy się

serwer z innymi w celu

wymiany informacji.

Connection

Które grupy

użytkowników są

wykorzystywane do

listy praw dostępu

(ACL), które jako lista

pocztowa?

Group

Konfiguracja zadań

serwera Domino

Configuration

53


Widok People i dokument Group w Domino Directory (8, 8.5) 54


Dokument User w katalogu Domino 55


Dokument Server i Connection w katalogu Domino 56


Dokument Configuration w katalogu Domino 57

1.4. Podstawowe zadania administracyjne

Zadania administratora systemu, podstawowe narzędzia administracyjne, przegląd zakładek programu Domino Administrator

58


Administracja systemem

Zadania administratora to, między innymi: Zarządzanie użytkownikami - User Management.

Zarządzanie grupami – Group Management.

Zarządzanie i monitorowanie serwerów – Domino Server Management.

Zarządzanie oprogramowaniem (klient, serwer) – Software Management.

Zarządzanie bazami danych – Database Management.

Zarządzanie certyfikatami i plikami USER ID – ID Management.

Monitorowanie działania systemu.

59


Narzędzia administracyjne

Administrator Domino ma następujące narzędzia administracyjne: Domino Administrator, oddzielny klient daje administratorom

możliwość zarządzania środowiskiem Domino: modyfikowanie ustawień serwera Domino.

definiowanie połączeń serwerowych (server connections).

dodawanie nowych użytkowników, serwerów oraz grup.

monitorowanie aktywności serwera Domino.

Domino Web Administrator – daje administratorom identyczne możliwości przez przeglądarkę WWW.

Domino Console – konsola serwera Domino, oparta o platformę Java. Pozwala administratorom na: wprowadzanie tekstowych poleceń konsoli serwera.

zdalnie uruchamiać i zamykać serwer Domino.

60


Narzędzia administracyjne

Oba programy, Domino Web Administrator i Domino Administrator, mają niemalże identyczny wygląd i prawie taką samą funkcjonalność.

Program oparty o środowisko Lotus Notes, Domino Administrator zawiera dodatkowo moduł monitorowania serwera, czego nie posiada wersja programu działająca w środowisku przeglądarki.

Aplikacja Web Administrator jest narzędziem umożliwiającym obsługę zdań (usług) serwera Lotus Domino. Przy jego pomocy administrator systemu może uruchamiać, zatrzymywać i restartować poszczególne zadania.

Odpowiedź na pytanie, której aplikacji używać, nie jest prosta. Wszystko to zależy od indywidualnych potrzeb administratorów. Zaleca się jednak korzystanie z pełnej wersji klienta administracyjnego (Domino Administrator).

61


Zakładka People & Groups

Zakładka People & Groups pozwala administratorowi systemu na zarządzanie użytkownikami oraz grupami użytkowników.

Daje szybki podgląd na istniejących użytkowników, daje również możliwość szybkiego utworzenia nowej grupy użytkowników.

62


Zakładka Files

Zakładka Files pomaga w zarządzaniu plikami baz danych i aplikacji Domino.

Administrator ma możliwość, między innymi, wybrania baz danych i na wybranych bazach danych przeprowadzić niezbędne operacje (na przykład tzw. kompaktowanie bazy danych lub jej naprawa).

63


Zakładka Server

Zakładka Server to miejsce, gdzie administrator systemu zarządza usługami serwera Lotus Domino.

Za jej pomocą administrator systemu może, między innymi, uruchomić, wykonać restart oraz zamknąć wybrane zadanie serwera.

64


Zakładka Messaging

Na zakładce Messaging administrator systemu ma możliwość podstawowej obsługi przepływu wiadomości pocztowych.

Z tego miejsca jest możliwość przeglądania różnorodnych statystyk związanych z: obiegiem poczty elektronicznej

wyświetlania listy użytkowników aktualnie korzystających z systemu

65


Zakładka Replication

Zakładka Replication to centralne miejsce systemu do zarządzania procesem replikacji pomiędzy serwerami w istniejącej infrastrukturze.

Administrator z poziomu zakładki Replication ma możliwość: tworzenia dokumentów połączeniowych, za pomocą których

definiujemy sposób i harmonogram replikacji

66


Zakładka Configuration

Zakładka Configuration to centralne miejsce, z którego poziomu administrator systemu może zarządzać nim: tworzenie i modyfikowanie

dokumentów połączeniowych

rejestracja (dodawanie) użytkowników

Itd.

67


Podsumowanie

Program Domino Administrator jest dedykowany administratorom Domino i umożliwia wykonywanie czynności administracyjnych.

Drugim sposobem wykonywania zadań administratora jest korzystanie z programu Web Domino Administrator.

Program Web Domino Administrator składa się również z następujących zakładek: People & Groups - zarządzanie dokumentami użytkowników, grup osób,

baz pocztowych i ustawienia profili użytkowników, rejestracja i certyfikacja użytkowników

Files - zestawienie wszystkich baz danych (baz dokumentów), szablonów, linków do baz i innych plików w katalogu danych serwera Lotus Domino

Server – na tej zakładce monitorujemy aktywność i zadania bieżącego serwera (Status, Analysis, Monitoring, Statistics)

Messaging- informacje o poczcie (Mail, Tracking Center) Replication - harmonogram replikacji, topologia i zdarzenia Configuration - dokumenty konfiguracyjne wszystkich serwerów,

połączenia dla poczty i replikacji, dokumenty konfigurujące Web, rejestracja serwerów, użytkowników.

68



13. Otwieranie i przegląd wybranych "administracyjnych"baz danych.

14. Pokaz na konsoli "działających" zadań serwera Lotus Domino.

15. Przegląd Domino Directory (osobno), podstawowe widoki i dokumenty.

16. Przegląd zakładek programu Domino Administrator.

17. Przegląd zakładek programu Domino Web Administrator.

69

1.5. Mechanizmy bezpieczeństwa IBM Lotus Notes Domino

Podstawowe definicje platformy, nazewnictwo hierarchiczne (Hierarchical Naming), plik user.id, certyfikaty bezpieczeństwa, Access Control List

70


Podstawowe nazewnictwo (1)

Domeną jest zestawienie serwerów i użytkowników korzystających ze wspólnego katalogu Domino (Domino Directory).

Pojedyncza domena może składać się z wielu serwerów IBM Lotus Domino. Na każdym z nich „istnieje” replika katalogu Domino.

Bez względu na „wielkość” systemu pocztowego i baz danych zawsze należy zainstalować, konfigurować i uruchomić pierwszy serwer w organizacji: Tworzony jest katalog Domino i inne bazy administracyjne

Tworzony jest plik cert.id, główny plik certyfikacyjny organizacji (firmy)

71



W przypadku rozbudowanych systemów serwery mogą być „pogrupowane” w tzw. sieci DNN (Domino Named Network).

Dwa serwery należą do tej samej sieci DNN, jeśli mają wspólny protokół (warunek wymagany) cechy charakterystyczne dla sieci DNN:

poczta elektroniczna (wiadomości) są przesyłane w sposób automatyczny

użytkownicy mogą widzieć wszystkie serwery w sieci DNN

jeden serwer Domino może należeć do kilku sieci DNN

72



Jednym z ważniejszych pojęć jest też plik ID użytkownika (plik user.id). W pliku ID znajdują się informacje, które biorą udział w procesie autentykacji (dostęp do serwerów, aplikacji, itd.).

Plik ID użytkownika zawiera następujące informacje: informacja o licencji Lotus Notes

zwyczajowa nazwa użytkownika (Common name)

prywatne klucze stosowane do szyfrowania

klucze odszyfrowujące (np. do szyfrowanych pól w formularzu)

posiadane certyfikaty

Aby obejrzeć zawartość pliku user.id należy wybrać polecenie File/Security a następnie User Security. Otworzy się okno zawierające wszystkie informacje.

73


Zawartość pliku user.id

Plik ID użytkownika zawiera następujące informacje: informacja o licencji Lotus

Notes

zwyczajowa nazwa użytkownika (Common name)

prywatne klucze stosowane do szyfrowania

klucze odszyfrowujące (np. do szyfrowanych pól w formularzu)

posiadane certyfikaty

Aby przejrzeć zawartość pliku user.id: Wybieramy z menu File

polecenie Security/User Security

Podajemy hasło dostępu do pliku ID

74


Hierarchiczne nazewnictwo (1)

Nazewnictwo hierarchiczne jest domyślnym sposobem nazewnictwa serwerów i użytkowników

Hierarchiczne nazewnictwo (certyfikaty) pozwala na stosowanie systemu zabezpieczeń oraz możliwość identyfikacji użytkowników

INOTES

POLNOC POLUDNIE WSCHOD

MARKETING SPRZEDAZ

MAREK ZAWADZKI/

MARKETING/POLNOC

/INOTES

USER JEDEN/…

MAREK ZAWADZKI/

WSCHOD/INOTES USER DWA/…

75


Nazewnictwo hierachiczne (2). Certyfikaty Notes.

Pliki certyfikacyjne (między innymi plik cert.id) i certyfikaty Notes są podstawą bezpieczeństwa systemu Domino.

Aby zarejestrować użytkowników i serwery w odpowiednim miejscu hierarchii firmy, należy utworzyć odpowiedni certyfikat dla każdej z gałęzi nazewnictwa hierarchicznego.

Serwery Domino i klienci Notes mający takie same certyfikaty (na przykład na poziomie organizacji) mogą komunikować się ze sobą, mogą również korzystać z zasobów serwera (chyba, że administrator zadecydował inaczej).

Serwery Domino i klienci Notes mający różne certyfikaty (np. dwie równe organizacje) podlegają procesowi wzajemnej certyfikacji (cross-certification).

Sprawdzanie dostępu użytkownika do serwera to proces tzw. autentykacji. Sprawdzanie dostępu jest wielopoziomowe: od bazy danych do pojedynczego pola.

76


Nazewnictwo hierarchiczne (3). Planowanie.

Podczas planowania nazewnictwa hierarchicznego mamy następujące kroki do wykonania: Wybrać nazwę domeny.

Wybrać nazwę dla organizacji (firmy).

Zdefiniować kod kraju (tzw. contry code) jeśli ma być stosowany.

W oparciu o strukturę firmy opracować nazwy jednostek podorganizacyjnych.

Zdefiniować konwencję nazewnictwa serwerów Domino (np. LN01, LDWAR, itd.).

Zdefiniować sposób nazewnictwa użytkowników (np. nazwę w adresie email).

77


Certyfikaty i pliki Notes ID (1)

Proces autentykacji jest kontrolowany przez tzw. certyfikaty, które są zawarte w pliku ID.

Certyfikaty są generowane przez odpowiednie pliki certyfikacyjne (certyfikatory – np. cert.id): Są one tworzone podczas rejestracji użytkowników lub innych

elementów systemu.

Platforma ma do dyspozycji następujące rodzaje certyfikatów: Certyfikaty Notes: przechowywane w plikach ID, powiązane z

kluczem publicznym. Certyfikaty kontrolują dostęp do serwerów Domino.

Certyfikaty X.509 (Interenet): Pozwalają na dostęp do serwera z użyciem protokołu SSL oraz na wysłanie wiadomości typu S/MIME. Mogą być przechowywane w plikach Notes.ID.

78



O=WWCorp

OU=NORTH

CN=Marek Zawadzki

CN=Jan Kowalski

Ou=WEST

CN=Joanna Ptaszek

79

O=Earth

OU=NORTH

CN=Marek Zawadzki

Ou=WEST

CN=Joanna Ptaszek

Aby pozytywnie przejść przez proces autentykacji serwer Domino oraz Klient musi posiadać wspólny certyfikat (common certificate). Certyfikat ten może być certyfikatem Notes lub X.509, certyfikatem głównym lub jego „dziedzicem” w organizacji.



Funkcje identyfikacji i autentykacji wykorzystywane są do weryfikacji użytkowników i aplikacji w celu określenia ich indywidualnych praw dostępu. W platformie funkcje te spełniają certyfikaty użytkowników i serwerów (pliki Notes ID) oraz hasła wykorzystywane do ich deszyfrowania. Użytkownik zarówno musi mieć specjalny identyfikator

elektroniczny (tzw. plik ID użytkownika), jak i jednocześnie znać hasło dostępu do niego. W przeciwnym wypadku nie będzie mógł dostać się do chronionych zasobów.

Proces autentykacji pozwala na dokładne potwierdzenie, że informacja została utworzona przez autora. W Lotus Notes Domino wykorzystywane są do tego celu cyfrowe sygnatury bazujące na certyfikatach użytkowników.

Autoryzacja jest kontrolowana przez odpowiednie pola w dokumencie serwera

80


System zabezpieczeń platformy Notes Domino

W platformie Lotus Notes Domino można wymienić następujące poziomy zabezpieczeń: Domena systemu Lotus Notes Domino – związane z samym

systemem operacyjnym

Serwer Lotus Domino – określenie, kto może korzystać z serwera Lotus Domino

Baza danych Domino – na podstawie ACL (Access Control List)

Dokument w bazie danych Domino – „zwykły” dokument też może podlegać prawom dostępu

Formularz – można określić, kto może tworzyć dokumentu w oparciu o podany formularz

Pole na formularzu – pojedyncze pole na formularzu może podlegać szyfrowaniu. Tylko wybrane osoby będą mogły zobaczyć dane przechowywane w tym polu

Wstępnych modyfikacji można dokonać w ustawieniach programu Domino Administrator.

81


Zabezpieczenia: serwer Lotus Domino (dokument serwera)

Wszelkie ustawienia dotyczące zabezpieczeń serwera znajdują się w dokumencie serwera 82


Zabezpieczenia: aplikacja Domino (ACL)

Za zabezpieczenia dostępu do bazy danych odpowiada ACL (Access Control List): Manager.

Designer.

Editor.

Author.

Reader.

Depositor.

No Access.

ACL można uzupełnić za pomocą tzw. roli (roles): Dobrym przykładem

jest Domino Directory.

83


Zabezpieczenia: dokument z danymi

We właściwościach wybranego dokumentu można zdefiniować prawa dostępu do dokumentu.

Właściwości dokumentu wywołujemy klikając na dokumencie prawym klawiszem myszy.

84


Zabezpieczenia: formularz i widoki

We właściwościach formularza (dostępne w programie Domino Designer) można zdefiniować prawa dostępu do formularza.

85


Zabezpieczenia: pojedyncze pole na formularzu

We właściwościach pojedynczego pola można zdefiniować sposób szyfrowania.

86


Access Control List (ACL)

Określa, który z użytkowników lub grup użytkowników ma dostęp do bazy danych.

Określa, które funkcje są dostępne dla danego użytkownika.

Definiuje tzw. role dla każdego użytkownika, które wpływają na to, co widzi i używa użytkownik (za pomocą ról można sterować np. kto może tworzyć lub edytować dokumenty).

87


Manager - Menedżer

Każda baza danych

powinna mieć jednego

Menedżera.

Manager ma

prawo do zmiany ACL

na bazie danych.

Najlepiej jest przypisać

dwóch użytkowników.

88


Designer - Projektant

Osoba posiadająca poziom

dostępu do bazy na poziomie

Projektanta to zwykle osoba,

która jest odpowiedzialna za

projektowanie danej bazy

danych (lub zastępca).

Poziom ten pozwala również

na tworzenie indeksu

pełnotekstowego.

89


Editor - Redaktor

Przypisać należy poziom dostępu

Redaktora osobie,

zarządzającej wszystkimi

dokumentami w bazie danych.

90


Author - Autor

Poziom dostępu

Autora posiadają

osoby, które mogą

współtworzyć

dokumenty,

ale nie mogą

edytować

dokumentów

utworzonych przez

innych autorów.

91


Reader - Czytelnik

Taki poziom dostępu do

bazy nadaje się

użytkownikom, którzy

muszą czytać dokumenty

a nie tworzyć je.

92


Depositor - Deponent

Taki poziom pozwala na

tworzenie i zapisanie

dokumentu w bazie danych.

Po zapisaniu dokumentu nie

jest on widoczny dla

użytkownika z ww. prawem

dostępu.

Ostatnim prawem dostępu jest No Access...

93



18. Przegląd "struktury" hierarchii użytkowników w Domino Directory.

19. Przegląd dokumentu serwera i pokaz nazwy DNN.

20. Pokazanie dostępnych certyfikatów w katalogu Domino.

21. Przegląd zawartości pliku user.id (certyfikaty).

22. Przegląd zmian w ACL (kolejne prawa dostępu).

94

1.6. Elementy składowe poczty elektronicznej IBM Lotus Notes Domino

Proces wysłania poczty elektronicznej, sieć DNN (Domino Named network), możliwe sytuacje wysyłania poczty elektronicznej, topologie systemów

95



Domeną jest zestawienie serwerów i użytkowników korzystających ze wspólnego katalogu Domino (Domino Directory).

Pojedyncza domena może składać się z wielu serwerów IBM Lotus Domino. Na każdym z nich „istnieje” replika katalogu Domino.

Bez względu na „wielkość” systemu pocztowego i baz danych zawsze należy zainstalować, konfigurować i uruchomić pierwszy serwer w organizacji.

W przypadku rozbudowanych systemów serwery mogą być „pogrupowane” w tzw. sieci DNN (Domino Named Network).

Dwa serwery należą do tej samej sieci DNN, jeśli mają wspólny protokół (warunek wymagany).

cechy charakterystyczne dla sieci DNN:

poczta elektroniczna (wiadomości) są przesyłane w sposób automatyczny

użytkownicy mogą widzieć wszystkie serwery w sieci DNN

jeden serwer Domino może należeć do kilku sieci DNN.

96


Komponenty przesyłu poczty (1)

Poczta elektroniczna może być obsługiwana przez następujące protokoły: NRPC (Notes Remote Procedure Calls) – przesyłanie poczty

elektronicznej pomiędzy serwerami i domenami Domino. Standardowy port: 1352.

SMTP (Simple Messaging Transfer Protocol) – standard dla poczty Internet. Standardowy port: 25.

Elementy przepływu poczty: Skrzynka pocztowa (np. mzawadzk.nsf).

Serwer pocztowy.

Mailer.

Domino Directory.

Mail.box.

Zadanie Router.

97



Z przepływem poczty związane są następujące ustawienia:

Serwer (dokument Server): Ustawienia poczty (Messaging settings).

Dokumenty typu Connection.

Dokumenty typu Domain.

Dokumenty Configuration (Inbound controls: SMTP controls for mail from the Internet Outbound controls: SMTP controls for mail to the Internet.

Użytkownik: Format przesyłanej poczty (Mail storage format).

Native MIME (Multi-purpose Internet Mail Extensions) - Internet mail formats; Notes Rich Text: Notes/Domino format.

98

Wiadomość pocztowa

Router

Mail Box

Skrzynka

pocztowa

odbiorcy



Przesyłanie poczty elektronicznej: W przesłaniu poczty elektronicznej pomiędzy użytkownikami biorą

udział różne komponenty (mailer, skrzynka pocztowa routera poczty).

Skrzynki pocztowe użytkowników mogą znajdować się na tym samym (pojedynczym) serwerze.

Skrzynki pocztowe użytkowników mogą znajdować się na różnych serwerach, ale w tej samej sieci DNN (Domino Named Network).

Skrzynki pocztowe użytkowników mogą znajdować się na różnych serwerach i w różnych sieciach DNN (Domino Named Network).


Router

Mail Box

Skrzynka

pocztowa

odbiorcy 99


Komponenty przesyłu poczty (4). Pojedynczy serwer

100


Router

Mail Box

Skrzynka

pocztowa

odbiorcy

Wiadomość przesyłana jest automatycznie!


Komponenty przesyłu poczty (5). Sieć DNN.

Router

Mail Box

SERVER 1

Router

Mail Box

SERVER 2

Recipient's

Mail Box

Wiadomość pocztowa zostaje wysłana automatycznie i natychmiast!

101


Komponenty przesyłu poczty (6). Różne sieci DNN.

Router

Mail

Box

SERVER 1

Router

Mail

Box

SERVER 2

Recipient'

s

Mail Box

A B

CONNECTION

W przypadku różnych sieci DNN wiadomość wysłana będzie wg. ustawień w dokumencie Connection!

102


Komponenty przesyłu poczty (7). Dokument Connection.

W przypadku różnych sieci DNN wiadomość wysłana będzie wg. ustawień w dokumencie Connection (domyślnie: 5 messages pending).

103


Komponenty przesyłu poczty (7). Priorytet dostarczenia poczty.

Za pomocą ustawień Delivery Priority można „ominąć” ustawienia w dokumencie typu Connection.

Ustawienia te dotyczą jedynie wiadomości typu Normal.

104


Komponenty przesyłu poczty (8). Różne sieci DNN, połączenie non – direct.

Router

Mail Box

SERVER 1 Router

Mail Box

SERVER 2

Recipient's

Mail Box

A B

Router

Mail Box

W przypadku różnych sieci DNN wiadomość wysłana będzie wg. Ustawień w dokumencie Connection!

105


Topologie serwerów Lotus Domino (1)

W przypadku bardziej rozbudowanych systemów stosuje się różne tzw. topologie serwerów.

Najbardziej użyteczną jest topologia: Hub & Spoke: centralnym punktem „zarządzania” jest serwer

centralny, za pomocą którego zarządzamy reszta serwerów Domino.

Innym przykładem może być: Point-to-point: serwery komunikują się na zasadzie „każdy z

każdym”. Nie jest to dobre rozwiązanie, gdyż powoduje to konieczność tworzenia bardzo dużej liczby dokumentów typu Connection.

106


107

Topologie serwerów Lotus

Domino (2)

1.7. Proces replikacji w systemie IBM Lotus Notes Domino.

Podstawy procesu replikacji, replika vs. kopia bazy danych, rodzaje replikacji.

Możliwości związane z rozszerzeniem istniejącej infrastruktury Lotus Notes Domino.

108


Proces replikacji Domino (1)

Replikacja (replication) jest procesem synchronizacji dokumentów (zmian) pomiędzy aplikacjami Domino: Replikacja Serwer – Serwer (Server To Server)

Replikacja Klient – Serwer (Workstation To Server)

Proces replikacji pozwala na synchronizację danych pomiędzy specjalnymi kopiami aplikacji (replikami).

Elementy składowe biorące udział w procesie replikacji, to, między innymi: Replicator – zadanie na serwerze Domino.

Replica ID – specjalny numer aplikacji (bazy danych).

Unique Notes Identification Number (UNID) – numer identyfikujący dokument w aplikacji.

Replication History – historia przebiegu procesu replikacji aplikacji Domino.

109



Elementy składowe biorące udział w procesie replikacji, to, między innymi: Replicator – zadanie na serwerze Domino. Replikator wysyła lub pobiera

zmiany z replik aplikacji.

Replica ID – specjalny numer aplikacji (bazy danych).

Unique Notes Identification Number (UNID) – numer identyfikujący dokument w aplikacji.

Replication History – historia przebiegu procesu replikacji aplikacji Domino.

110



Replikacja jest procesem wymiany (synchronizacji) danych pomiędzy replikami: dwie bazy danych są replikami, jeśli mają taki sam numer ID

(replica ID).

replikacja może przebiegać między serwerami (zadanie: replica).

replikacja może przebiegać między serwerami klientem a serwerem (oprogramowanie stacji roboczej).

replikacja może być dwukierunkowa lub jednokierunkowa.

proces replikacji przebiega na poziomie pól (field level replication).

replikacja może być selektywna (różne repliki mogą przechowywać różne dane).

111


Proces replikacji Domino (4). Replikacja: Serwer - Serwer

112

LN01 (target) LN02 (source)

LN01 (source) LN01 (target)

Replikacja typu: PULL – PULL (odpowiadające ustawienia na serwerach Pull Only). Replikacja jest wykonywana przez oba serwery Domino.

Serwer LN01 „ściąga” zmiany z istniejących na LN02

Następnie następuje zamiana roli Serwerów Domino:

LN02 „ściąga” zmiany z istniejących aplikacji na LN01


Proces replikacji Domino (5). Replikacja: Klient - Serwer

Na stacji roboczej nie ma zadania „replica”. Proces replikacji jest wykonywany przez oprogramowanie stacji roboczej – Lotus Notes.

Dostępne są następujące narzędzia: Menu Replication (zawiera wszystkie

narzędzia obsługujące proces replikacji).

Strona Replicator – podstawowe narzędzie wspomagające zarządzanie replikami aplikacji.

Polecenia dostępne w menu kontekstowym Lotus Notes.

113


Proces replikacji Domino (6). Etapy procesu replikacji.

Przebieg procesu replikacji można opisać w następujący sposób: Replikator porównuje listę aplikacji na serwerach. Na stacji roboczej

dostępna jest zakładka Replikator.

Następnie budowana jest lista praw dostępu ACL, dokumentów projektowych, modyfikacji w dokumentach, które miały miejsce od ostatniej replikacji (jedna aplikacja w danej chwili).

Replikator pobiera (pull) zmiany w ACL, modyfikacji dokumentów i projektu. Ten etap odbywa się na prawach dostępu do serwera, aplikacji (bazy danych) i dokumentów.

Po zakończeniu replikacji pojedynczej aplikacji zapisywane jest historia replikacji. Przetwarzana jest następna aplikacja Domino i powtarzane poprzednie kroki.

Po zakończeniu replikacji na serwerze, wysyłana jest informacja do drugiego serwera, który powtarza czynności w odwrotnym kierunku.

114


Proces replikacji Domino (7). Replikacja na poziomie pól.

Replikacja aplikacji Domino przebiega na poziomie pól. Oznacza to, że synchronizowane są jedynie zmiany w polach.

Replikacja tego rodzaju: Redukuje czas replikacji.

Przepływ danych w sieci (network traffic).

Liczbę tzw. konfliktów replikacji.

115


Proces replikacji Domino (8). Tworzenie lokalnej repliki.

Proces replikacji to nie to samo co kopia bazy danych

Repliki bazy danych mają taki sam numer REPLICA ID, widoczny we właściwościach bazy danych

Aby utworzyć nową lokalną replikę: Wybrać menu File.

Polecenie Replication, następnie New replica.

116


Proces replikacji Domino (9). Selektywność replikacji (przykład).

Replikacja aplikacji Domino może być selektrywna.

Przycisk More Settings przy tworzeniu lokalnej repliki katalogu Domino daje możliwość tworzenia tzw. Minimalnej książki adresowej (MINIMAL ADDRESS BOOK).

Ustawienia replikacji dostępne są dla wszystkich aplikacji Domino.

117


Proces replikacji Domino (10). Replikacja danych (location)

Ustawienia replikacji zawierają, między innymi ustawienia priorytetu replikacji – domyślnie Medium.

Klient Lotus Notes (location) pozwala na różny sposób definiowania harmonogramu replikacji.

118


Proces replikacji Domino (11). Co wpływa na replikację?

119


Proces replikacji Domino (12). Typy replikacji.

Możliwe są następujące typy replikacji: Pull-Pull (1 dokument Connection) – każdy z serwerów bierze

udział w procesie synchronizacji (zadanie replica).

Pull-Push (1 dokument Connection) – serwer inicjalizujący „ściąga” zmiany z serwera. Następnie wysyła zmiany do docelowego serwera. Proces replikacji wykonywany jest przez serwer inicjalizujący.

Pull Only (2 dokumenty Connection) – serwer inicjalizujący „ściąga” dane z serwera. Jest to replikacja jednokierunkowa.

Push Only (2 dokumenty Connection) - serwer inicjalizujący wysyła dane do serwera. Jest to replikacja jednokierunkowa.

120



23. Tworzenie nowej kopii bazy danych.

24. Tworzenie nowej repliki bazy danych.

25. Definiowanie ustawień lokalnej replikacji np. książki adresowej.

26. Ustawienia procesu replikacji w dokumencie LOCATION.

121

1.8. Dodatkowe funkcje serwerów Domino

Główne i dodatkowe usługi serwera Domino, klastrowanie i partycjonowanie serwerów Domino,

122


Usługi serwera Domino (1). Usługi standardowe.

Usługi Opis

Application Narzędzia do tworzenia różnorodnych aplikacji:

• Domino Designer, specjalny klient (potrzebna dodatkowa licencja)

umożliwiający tworzenie baz danych i aplikacji

• Domino Designer jest środowiskiem typu IDE (Integrated Development

Environment)

• szablony baz danych (Notes templates), gotowe modele do szybkiego

zastosowania

• szablony Notes można swobodnie modyfikować za pomocą Lotus

Domino Designer

• różne języki programowania: • Dormula language (@Functions, @Commands)

• LotusScript

• inne (Java, JavaScript, itd..)

Connection Pozwalają na połączenie baz danych Domino z relacyjnymi źródłami

danych.

Infrastructure Główne usługi to katalog Domino, poczta elektroniczna, bezpieczeństwo

i replikacja danych. Może się to odbywać na różnych protokołach

123


Usługi serwera Domino (2). Usługi dodatkowe.

Kategoria Przykład

Additional Domino Services ~ Internet Protocol support:

• LDAP - directories

• POP3 - mail clients

• IMAP - mail clients

• Clustering

• Partitions

• Domino Enterprise Connection Services (DECS)

• Domino Internet Inter-ORB Protocol (DIIOP)

Domino software extensions • Domino Everyplace

• Domino Off-line Services (DOLS)

• Domino Universal Connection Services (DUCS)

Complementary products • Sametime (Web Conferencing)

• Quickplace (Team Workplace)

• Lotus Discovery Server

124


Usługi serwera Domino (3). Klastry Domino.

Klaster Domino to grupa minimum 2 serwerów Domino: Znajdują się w szybkiej sieci LAN.

Należą do tej samej sieci DNN.

Współdzielą katalog Domino (names.nsf).

Maja uruchomiony protokół TCP/IP.

Maję repliki aplikacji Domino.

Zalety korzystania z klastrów są następujące: High availability of applications.

Workload balancing.

Scalability.

Data synchronization.

Ease of upgrade and migration.

System backup.

125


Usługi serwera Domino (4). Partycje Domino.

Platforma pozwala na tworzenie tzw. partycji serwerów Domino (osobne katalogi na serwerze). W takiej sytuacji można uruchomić maksymalnie 6 serwerów na jednym komputerze.

Zalety są następujące: Koszty posiadania sprzętu komputerowego.

Minimalizacja liczby systemów do administrowania.

Maksymalizacja użytkowania rozbudowanych komputerów.

Zwiększenie skalowalności systemu.

126


Inne możliwości platformy (1)

Platformę IBM Lotus Notes Domino można rozszerzyć o dodatkowe możliwości: Serwery Lotus Domino mogą znajdować się w klastrach Domino

(zastosowanie: failover).

Serwery Domino można partycjonować (jedna maszyna, kilka serwerów).

IBM Lotus to także inne rozwiązania wspierające pracę grupową, między innymi: Lotus Sametime (konferencje WWW, chat).

Lotus Quickr (aplikacje zaawansowanej pracy grupowej w sieci WWW).

127


Inne możliwości platformy (2). Lotus Quickr.

IBM® Lotus® Quickr™ jest rozwiązaniem wspierającym współpracę grup osób – wspomaga dostęp i interakcję z innymi osobami, informacjami oraz projektami.

IBM Lotus Quickr jest łatwym i prostym w użyciu narzędziem: Biblioteki z zawartością (Content libraries) – organizacja i współdzielenie

zawartości.

Przestrzenie grupowe (Team places) – tworzenie przestrzeni dla projektu lub grupy.

Konektory (Connectors) – możliwość korzystania z innych aplikacji bez konieczności przełączania się między nimi.

Szablony (Templates) – możliwość skorzystania z gotowych, wbudowanych szablonów.

Kanał informacyjny RSS / ATOM – kanał XML, który umożliwia pobieranie treści z różnych obszarów repozytoriów dokumentów, takich jak listy dokumentów w folderze, listy członków.

128


129


Inne możliwości platformy (3). Lotus Sametime.

Status

Bezpieczny komunikator

Rich text,

Emotikony

Wizytówki

Współpraca kontekstowa

130


131

Inne możliwości platformy (4). Przykład WWW.


132

Education

D8L75_D8750 Lotus Domino 8.5 System Administration Fundamentals