ديوان بيڪس

سوانح عمري ۽ ڪالم

صوفي القادري“ بيڪس”حضرت فقير محمد محسن

عبدالحسين شاهه موسوي

سنڌ ادبي بورڊ

ڄامشورو سنڌ

درگاه بيدل بيڪس، روهڙي اههرفق: ڪمپوزنگ

پيش لفظ

نهايت آب تاب “ ديوان بيدل”ع ۾، سنڌي ادبي بورڊ جي سهاري هيٺ، 4591سن جي ٻي ڪڙي، به ان جهي ، يعني انهيء سلسلي“ڪالم بيڪس”. سان شايع ٿيو

جهها بولوليههت ا هه “ ديههوان بيههدل”ازان سههوا . پٺيههان جلههد چههي ادههه نههد هههوپهر دهدرک هي . ڪئي، تنهنڪري ت هيڪاري ڪه تيهءيء سهان ٿهيه نهد ههو

ڪجه ٻيو بنظور هو، جو ڪن بجلورين سلب، گهربه بجوووهو پهيش ٿهي نه دير ’بهر ال، . سوجهندا سگهيو، جنهن ال ادب نواز ضراک بؤلف ي بعذ ر

جهي بدهدا ، اههو ههادي ادب جهي دهدردانن جهي پهدبت ۾ پهيش ‘ آيد درست آيهد .ت پسند پوند ڪجي ٿو، جو ابيد

جي ڪالم گڏ ڪرڻ جو طريوو ب له ڳه اههڙ چهي رهيهو، جهو ههن “ بيڪس”

جي ڳيري رهيو هو، پر هن در يهش جهي ڪهالم جهو پ هو “ ديوان بيدل” ان اڳ لهي، گ ڪٿان ۽ ٻ گ ڪٿان ڪري، گلدس و تيار ڪند آههي، جيئن با. ندارد

تيئن ڪافي ڪٿان ۽ ٻ ڪافيون ڪٿان ڪري، بهون ههيم بجوووهو تيهار ڪيهو انهيء ڪري حيح انداز نٿو لڳاچي سگهجي ت ڪالم سڀ ادي يو يا . آهي

.ڪجه رهجي يو، پر دياس اچين دوي ٿو ت ڪالم اي ر چي هئه گهرجيٿيو ت در يش ههه فت ۽ فوير ههه د سهت، آراچهين تعلوهي سهير جهي ڪجه دت

زبيندار، بيان غالم سر ر پان پٺاڻ ي تڪليف ڏني ت گڏ ڪي ڪالم نظر هههو . بههان ڪهه ي ۽ پنهنجههو بفيههد ب،ههور ڏچههي، سههو تهه ههيس ٻڌسههڌ د ههي آهههي

هها ب تڪليههف يههي آيههو، ۽ گف گههو جههي د ران، يسههي بههان ڪههنهن س يهه جون سه ڪافيون هيون، ‘ بيڪس’ر ڪ ياچين، جنهن ۾ ڪ اب جو هڪڙ

ر ڪهڙي ڪ اب جو هو، سو هو ا ب . جي بون ٽ اڳ چي بوجود هيوناڳهي “ ڪليهاک بهيڪس”پر اچهين سهوجهجي ٿهو ته يها ته . پاڻ ب ن ٻڌاچي سگهيو

س ي آهي، جهو هينئهر وهدم پيهدا آههي، يها ته اههو ڪهن شهاورن جهي ڪهالم جهو ههال ”بهههر ههورک، . جههون ڪههافيون بهه آهههن‘ بههيڪس’بجوووههو آهههي، جههنهن ۾

جههي برتههب “ ڪليههاک بههيڪس”. جههي پرادههي بوههولي تههي ووهه ڪيههو اٿهه “ اضههرڪرڻ ان پو ، غيلي ابداد دئجي يا فوير ها ب جهو تدهرٻ، ٻه دلوهي نسه ا

پههر انهههن سههان ڳيههوه ههان پههو بهه ، . بليهها، جههن ال ديههو ٿههو مههي تهه بڪوهه آهههن ٽ ڪجه ڪافيون زياده هيهون، پهر تهڏهن به ٿهي جي وديڪ ڄادجي ٿو ت بون

ٻه سهال هن . سگهي ٿو ت ڪجه دو زباني جهي دسه لرد جهو نظهر ٿيهو هجهيجهي هه ‘ بهيڪس’جهو ديهوان فويهر ‘ بيهدل’ٿيندا ت پهو دسهو يء سهان فويهر

.ا رين ه آيو، جنهن جو وڪس په بناسب جا تي ڏنو يو آهي. ي آههي، پهر بلڪه ٿهور ڪهالم اٿهسفارسيء ۾ ب طلع آزباچي ڪئه‘ بيڪس’

.جيڪي بلي سگهيو آهي، سو په هن گڏ ورض آهي

ر هههڙيء جههو شهههر بهه ، يوههي انگههر، ولهه ادب ۽ اليههت جههو گهههر رهيههو آهههي تنهنڪههري هههر د ر ۾ هههن شهههر ۾ در يههش بههءر،، پههدا رسههيده، اديههب ۽ شههاور

پهيش جيڪڏهن پدا گهريو ت رف ي رف ي سڀني در ي،ن جو ڪهالم . رهيا آهن .ڪيو يند

جههي تههاليف دههت بههربي سههيد وههها سههين شههاه هها ب “ ديههوان بيههدل”جيههئن

بوسوي، دابت برڪاتہ، جي هداي ن ب،ع راه جو ڪ ڏنهو، تيهئن ههن ڳيهري .ب سندن ساڳي ذره نوازي رهي

بان انهن سڀني ا لن جو شڪر گذار آهيان، جن بون ي پنهنجا دلوي نس ا

ڏنها آههن، يها جهن يهي ڏيهه ۽ ڪهالم گهڏ ڪهرڻ ۾ بهدد يا بياض بهرباني ڪهري انهن بان ڪن جا ناال آپر ۾ ڏن آهن، ۽ ڪهن جها سهندن پهواهش ۽ . ڪئي آهي

.ا رار تي سڏيا يا آهن، جو اهي نام نوود جا داچ ن آهن

بان پنهنجي پياري د ست، بسور ولي بحوهد بههر شهڪارپوريء جهي شهڪريي ، جنهن ا ب پنهنجو ديوت دت بچاچي، ادا ڪرڻ ان سوا رهي نٿو سگهان

پدا ند تلهار تعهاليش شهال . بون ي ڪالم ڳيواچه ۽ ليه ۾ بدد ڪئي آهي !سڀني بذڪور ا لن ي باجور فرباچي، آبين

ر هڙي،

ههههههه بؤلف 4591ههه آگسٽ، 1

تعارٻ

جي زندگي“ بيڪس”

ر ۾، سالن ان پو ، در ي،ن ۽ لين جي دوا سان پليفي بحود بحسن جي گهاههڙي . جي نهالي سهان ب،ههور ٿيهو‘ بيدل’ سنو ٿي ۽ پٽ ڄاچو، جو دادر ب ش

. جي گهر ۾ ب بدک بديد ان پو بلار ههه بلار جهو آ از آيهو‘ بيدل’طرح، پٽ ڄوه تي هر گهر ۾ يثيت آهر شادبانا ٿيندا آهن، پر هيم پهٽ، سهين بهه

لين ۽ سڀني طر ين سهڻو هو ۽ ازان سوا گهڻي ور ي ان پهو پيهدا ٿيهو جهو، سو چي ري هڪ سن پرست جي گهر ۾، تنهن فوير ا ب جي پوشيء

فويههر . ۾ ايههڏ اضههافو ڪيههو، جههنهن جههو انههداز ڪههرڻ ابڪههان ههان ٻههاهر آهههيسههندس . هها ب بههٿس پنهنجههي الههد بءرگههوار جههو نههالو، بحوههد بحسههن، ر يههو

:الدک هيٺينء ريت ليي اٿستاريخ

بيست ش، جواد ثاني زاد، بحسن بولد بلار باد،

پنج هف اد يڪ هءار د د، بدز بحري رسول شاه رشاد،

. ق تعاليش بحق سنينش، از وادث زبان بدون داراد

. هجريء ۾ ب ولد ٿيو 4629جواد الثاني، سن 62يعني فوير بحود بحسن تاريخ ير سد ر ٿيو، ۽ ٻن سالن ان پو فوير ها ب جهي گههر ۾ ٻيهو پهٽ سندس پ

دون ٿا ت بحود فريهد ڄونهدي . ب پيدا ٿيو، جنهن جو نالو بحود فريد ر يو يوڄام هو، ۽ نن ي هوندي چي اهڙيون ڳالهيون ڏييارڻ ۽ ڪارنابا ڪرڻ لڳو، جو

دضهها . جههي نعههري هههڻه ۾ ڪهها ڪوتههاهي نهه ڪنههد ‘ انهها الحههق’سههوجهجي پيوتهه .االهي، اهو نن ي چي هوندي رباني راه ڏانهن راهي ٿيو

بحود بحسن ي آپونهد ولهداو ٽ پهڙهه يههاريو يهو، جهنهن هيس زبهاني . په ڪرايههو“ سهڪندر نهابو”جهي دسه ور بوجهب، فارسهيء جهي تعلههي ڏنهي ۽

آپوند ا ب سندس ذهن ۽ ذڪام ڏسي، پيال ڪيو ت يس اسڪول ۾ تعلي پهر اڳئهين زبهاني جها باسه ر . ڪو سرٽيفڪيٽ يي، نوڪري ڪراچجهيڏياري،

آپونهد ’ٻارن ي پر ه ۾ باهر هئا، تن نينگر ڏانههن غهور سهان نههاري ديهو ته ‘! ا ب، هن ال اهوچي بس آهي

فويهر ها ب ڏي . سڀڪنهن ٻار تي گهر، سهنگت ۽ اسهڪول جهو اثهر پهوي ٿهو

چههريء ۾ هق ۽ سهن سهندس ڪ. ٽ هر دت وفين ۽ بريدن جي آبد هئيجي تذڪري ان سوا ٻيو ڪجه ٻڌڻ ۾ ن ايند هو، اللهت راڳ گهڻهو هونهد

انهيء بها ول ۾ فويهر بحوهد بحسهن پنهنجهي زنهدگيء جها پهريهان دهوڏهن . هو. سال گذاريا، جنهن ان پو سندس الد بءر گوار جو سايو سندس سر تهان لٿهو

بوڪهن . ر شهلاز جي درگاه تهي يهوسال ن ان پو هو سيوهه شريف، دلند. آهي ت انهيء باري ۾ پنهنجي الد بءر گوار ان يس ڪو اشار بليو هجهي

دهون . بهر ورک، پنهنجي الد باجد انگر، شعر دوڻ اتانهون شر ع ڪياچين :ٿا ت اتي يس دار در يش بليا، جن بابت فربايو اٿس

.بيٺا بنجه بازار، الهوتي بون لييا

يرين پرادا ر ڻا، زرد سندن رپسار،پ

...ڪنهن ن انهان ڪون لييا، ساري بنجه سنسار ....بيٺا ها بازار ۾، درسن ڪن ديدار

...سابين ي سهيون ڪري، طالب ڪو تڪرار

ڏسي هن نڌر ي، ڪياچون تند تنوار،

...دوي شال داه بان، پرين جي پيءار

ي، و،ق ار آزار،“ بيڪس”ب ،ياچون

....ين سڌاريو، ڪريان شڪر هءارسناس

تي ڪنهن جهواثر پيهو جهو سهندس دلهب ليهو ۽ شهعر دهوڻ لڳهو، سهو “ بيڪس”د يء طرح بعلوم ٿي ن سگهيوآهي، پر سهندن بناجهاتن ۽ بد يه ڪهافين بهان

جن ۾ دلندر شهلاز جي تعريف ۽ تو يف ڪئي اٿس ۽ يس وايهت ڪهرڻ ۽ هيس ر هاني رهلهر “ بيهدل”يهئن سادي ٿيه ال سڏيو اٿس، سهوجهجي ٿهو ته ج

.ڪري رتو، تيئن هن ب سندس نوش ددم تي هلي، ان جي اد دا ڪئي

سيوهه ان بوٽه هان پهو ، ڪجهه دهت آپونهد ولهداو جهي بڪ هب ۾ مهي يهند هو ههه گويا اما ڪجه ڪوي رهي هئي، جنهن جي پوراچيء جي ان ظهار

. جي درگاه ڏانههن ر انهو ٿيهوشريف ( جهو )۾ هوڪجه دت ان بيران ور دوڻ ۾ ادي ٿو ت هن سفر ۾ ڳاچي ڪ،نوب ۽ سيد رسول ب ش شهاه ٿهرءيء

درگاههه تههي پهچههه ههان پههو هيٺيههون فارسههي غههءل . ار سههادس شههريڪ هئهها :دياچين

بن نعره اناالحق دم دم زن بسوزي،

.بن ڪوس ذاک بهلق، دم دم زن بسوزي، بيرنگ بي ن،ان ، سلهان بلڪ اوليش

.طل پداي اوظ دم دم زن بسوزي شهلاز آشيان ، الهوک البڪان ،

.دم دم زن بسوزي“ بن پداي ”آ از بن تحت فو هس ، بوجود زير باال،

.طنلور و،ق وال دم دم زن بسوزي ،“بيدل”اندر جهان بي،ڪ ڪردم بهان

.نواره دک دم دم زن بسوزي“ بيڪس”

سندس بوڪري، ڪڻڪ رنگهي پهر زيهاده اسهاڻ ڏانههن باچه . هو پاڻ ڏاڍ سهڻوسهندس ر تهي ادليها بهاچي جها دادها، . بنهن تهي دهاپئين سهونهاري هونهدي هئهي

دهد جهو پهور پنهو، بهت ۾ ڳريه ۽ . پگهر اده تي بوتين انگر پيا جرڪندا هئا. لوهي ڪ هڙي جهو شهودين ههو. سهاڄي پيهر جهي ٻها اس ههيس. ياهوڪو جوان هو

ٽي دفعا تي ڦلي سهان هنجنهد ههو، ۽ ڳيهري ڳيهري سهان پوشها ڏينهن ۾ ٻاههو .پوڪي جو ڳير اهڙ ر ند هو، جهڙ ڏاءههونء جهو ٽڙيه گه . بواچيند هو

ڏي فويهر . بعضي اسو، بعضي گالبي ت بعضي ري سهت رنگهو به هونهد ههو ا ب اريء ٽ تي پٿراديء جهي بٿهان اسهي دهادر سهاچي، ههادي هي ٽيهڪ

جي وديڪ راڳ سهندس ر ح جهي را هت . گهٽ ڳالهاچيند هو. يهند هو ڏيئي۽ جيء جو جياپو هو، تڏهن ب ڏينهن جون ڳاچيند هو،اللت راک جو اڪيالچهيء

جهون راڳڻيهون پيهون جيڪهو دهت يٺهو هونهد ههو، دهت. ٻاهر مهي آالپينهد ههو۾ دس شهعر بهان به پري،ان هو، ۽ سناگر سن جي پٺيان يران ۽ . ڳاچليون هيون

:اچين چي پيو نظر ادي ههه بثالا

ورک ساڏا سڀ ڳاليا، و،ق دي ڪي ي فر تي آيا،\

سوز گداز، دل دا جابا س يا ههه“ بيڪس”

پر هوس ي اهڙ باري باک ڪيو هئاچين ۽ نفس تي اي ري ددر دادر ۽ دابض ر ل، هو، جو هڪ ل ا ڪنهن ڪڃريء گسه اپي ڪئهي ته هڪهدم جنهٿيء لٿه

:جو هر دت سندس ه ۾ هوند هو، هاچي ڪ ياچينس

“.جي سورين ڏنا سال، ت ب الهوتي لنگهي يا” (شاه )

پنهنجي الد انگر، . فوير ا ب ي ڏي نن ي جي ڏاڍي شناس هوندي هئي

دههون ٿهها تهه هههڪ دفعههي شهههرجا د هها بههڙس، . سههيدن جههي ڏاڍي وههءک ڪنههد هههو۽ يس شادي ڪرڻ ال گذار ڪياچون، ت ڪجه ساداک ساڻ ڪري، ٽس يا

فويههر هها ب ههين بهههت ڏنههو ۽ شههادي . بههن پههٺ پههڌري ٿئههي، پيڙهههي دههاچ ٿئههيبح رم بولوي بحود اد ا ب رادي وري، شاديء جي سلسلي ۾ . ڪياچين

بر ههوم داضههي جههان بحوههد لههد داضههي ولههدالر ٻ هها ب ر هههڙيء اري ههان رڳ االهي و،ق جهي آءاهه رڳ اسان جي”را ي آهي ت فوير ا ب فربايو ت

“.۾ سڙي يئي آهي ۽ ڪجه ن رهيو آهي

فوير ا ب ظاهري طرح بجاز ڏانهن باچ نظهر اينهد ههو، پهر در ويوهت ههو ٻهاهران . ڏسهه ۾ سهن ال بيحهال، پهر سهب پهب با هال. ويوت ڏانهن راغهب ههو

جهو سهونهن جهي ديوانو، اندر ۾ فرزانو، ٽس ڏينهن جو سهڻن جو ذڪر، راک سربايي جو فڪر هوند هو، ڏيهنهن جهو ڏاڍي يهٺ سهان هلنهد ههو، ته راک جهو

النگههوٽ ٻههڌي، رلهههي ڪلهههي تههي ر ههي، پيههو در ي،ههن ۽ لههين جههون درگههاهون اهڙي بادهوء هي شهاديء بهان ڪههڙي شهاد بهانيو اسههو جهه ته . گهوند هو

سهجاده ن،هين، پليفهو سهلحان ب هش، بوجهوده. يهيو، پر پيهال به ڪونه رههيسرا ي آهههي تهه آپونههد ولههداو، فويههر هها ب ههي دههت بودههت پيههو دونههد هوتهه

تهنهن . شاديء جو بودد آهي ا الد، پر ا هين انهيء طرٻ توجه چي نٿها ڪريهو سيڪ پڇا “ .اسان ي ا الد آهي”تي فوير ا ب هڪ دفعي ب،ڪي فربايو ت

ه پليفهي ها ب جهو الهد تي پاڻ اضح ڪياچين ت غالم لهيهف، يعنهي بوجهوددون ٿا ته فويهر ها ب جهي هال هان پهو غهالم . باجد، اسان جو نينگر آهي

.لهيف ي پ ٻڌاچي يئي جنهن جي ان دت وور نهايت ٽي سال هئي

س جو سندس زندگيء فا ن ڪئي، پر انهيء ٿوري ور ي ۾ ڪهافين ۽ افسونثر ۾ ڪو ڪ اب ڪونه لييهو اٿهس، ۽ نه . ڏ هيڙن جو د و ذپير سڏيو اٿس

. ري فارسيء ۾ پنهنجي پيم انگر ا ب ديوان ٿي سگهيو

ڊي، سههاڪن ر هههڙي، فويههر . ڊبليههو. بسههور تلوڪچنههد، رٽههاچرڊ اڪاچونونههٽ پههي :بت هيٺيون ادعو بيان ڪري ٿو ا ب جي فاک با

پرادي ب يارڪار، جا هادوڪيء بيونس آفيس جهي ڳرسهان هئهي، تهنهن جهي ا له ۾، ان سان ل بسور بولراج بئريسور پيرپوريء جي جا هئهي ۽ امها به

فويههر هها ب، جههو . آهههي، جههنهن ۾ هرڪههو نئههون ب يارڪههار ادههي رهنههد هههولٿهه ر ل ههه ۾ ڻههي پيههو هلنههد هههو ۽ هوي،ههہ اسهها اجههرا ڪ ههڙا پههاچي، جنههٿيء

جنهن سان گهڻو ڪري ٻ دار بادهو هوندا چي هوندا هئا، سو ادهي ان جها جهي هڪههڙ سههن، ٻههي جههواني، ٽههين شههودينن اري . ڳرسههان، تههڙ تههي بيهنههد هههو

تن ڏينهين ر هڙيء جهو . پوشا ، سو هر ڪو ظاهربين آدبي ڳلجي سگهيو ٿي، تهههنهن هڪهههڙي ڏيهههنهن پنهنجهههي وههههدي ۽ ب يارڪهههار بسهههور بولسهههنگه ههههو

وولداريء جي انڌ ۾ ان او اري هي، جهو ههر دهت پنهنجهي ا هليت ظهاهري ددهو شهايد امها . للاس ۾ لڪاچيند تند هو، ن سڃادو، ۽ غدهي ۾ ادهي يهو

ڪجه اڳ ي هلي ها، پر فويهر ها ب سهان جهو ههر دهت هنهد ۽ بهرهوه د هي فوير ا ب ان ڏانهن ڪهو . ري ياري سڏيوانداز ۾ هوندا هئا، تن بن بيڙ ڪ

توجه ڪون ڪيو، ۽ پنهنجي بعوول بهابق دهار د،هويء ال ٻئهي طهرٻ هليهو . يو

ددرک پدا جي اهڙي ٿي، جو ساڳئي ڏينهن انهيء ب يارڪار ا ب جي پٽ، هوهن جها اک بنهد ٿيها ! انهيء ساڳئي تڙ تي تڙ ڪندي، جان ٽٻي هنئهي ته گه

ههر ڪهنهن پنهنجهي . ڪهنهن ڪيهئن ديهو، ڪهنهن ڪيهئن. ادهن جها نه آهن، پر بنوههوني پيههال ظههاهر ڪيههو۽ ديههاس آراچههي ڪئههي، پههر بههادهن جههو يوههين ٿيههو تهه ب يارڪار ا ب هڪ در يش جي دل نا ق ڏ وچي آهي، سو جيسين در يش

.دوا ن ڪند ، تيسين سوڪر ن لڀند

ڪرڻ ال تيار، سوادي فوير جهي پيم ههه بام جي دل، پنهنجي ا الد ال سڀڪجه آپههر، بههادهن جههي ههالح سههان، ! پههر فويههر بههنهن چههي نهه ڏچههي. پيههرن تههي ڪريهها

ڪنهيي سان فوير . جي باچون ي ۽ پود ڪنهيي ي مي س اياچون“ ڪنهيي”ڪنهيهي . )ههو“ بحلهوب” ا ب جي دللس گي هئي، ۽ هو سندس شاوريء جهو

يڙ ان پهو ، ٽئهين ڏيهنهن ڪنهيهي ٻن ڏينهن جي بن ب.( جو ا وال اڳ ي ايند فويهر ها ب دوها . ي ڪه پيئي، سو ادي فوير ها ب هي وهرض ڪيهاچين

فويهر ! پهر ڪهنهن هي پلهر ته سها بهان سها ٿهي سهگهي ٿهو. ڪئي، ۽ سوڪر لهڌ تهو اسهان بهان ڪجهه نه پرايهو، پهر اسهين تهو بهان ” ا ب ڪنهيي هي ديهو ته

ت ههيت ڪيههاچين تهه راک جههو سههوهه دهه“ .سههڀڪجه ا هه ڪههري مههون ٿههااسان جو جناز بحلوب جي در ازي تي هلي : اسان جي هينئر بوڪالدي آهي”

بنهن ڏييارجو، ۽ جيسين اجهازک نه ڏچهي، تيسهين الهجو ۽ يس د يء طرحفوير هها ب هههڪ ڪههافي انهههيء بضههوون جههي دئههي آهههي، جههنهن ۾ “ .نهه ڻجههو

. ٿيهه آهههيجنههازي ڻههي مههه جههو تاڪيههد “ سهه ه جههي ڪههودي ۾”ڪانههڌين ههي :فرباچي ٿو

جنازا لي دلو، يار ، سجن ڪي ڪودي ۾ بيرا،

.جئندي برندي گلي اس ۾، بيرا هي رين دن ڦيرا

سههندس جنههازي سههان هنههد . بههس، فويههر هها ب جيههئن سهه و، تيئههين سهه و رهيههو هيت بههابق، سهندس جنهاز ، ٽڪهر . توءي بسلوان توام گهڻهي انهداز ۾ هئها

ڪنهيي جا باچٽ راٻ هئها ۽ پئسهي ارا . ٿو يوتي، ڪنهيي جي گهر ٽ الهن ادعي ان پهو . بادهو هئا، تن هڪڙ ديو ي ڪ ڙ ادي جنازي بٿان س

.ڪنهيو ر چند رهيو

فوير ا ب ي سندس الد جي ڳر ۾ جا ڏناچون، جنهن جو پاڻ هوي،ہ واشق چي ههڪ هنهڌ فربها. ۽ بريد هو ۽ سندس تعريف ۾ ڪئهين ڪهافيون ديهون اٿهس

:ٿو

:بيوس پرتو ٿي بلڪ “ بيڪس”، هي ‘بيدل’بنهنجا پير برشد شهن،اه .وور ٻاجهون تنهنجي بون گوندر گذاري

:جي تاريخ آهي سندس فاک

ان يار نوجوان ڪہ پو بود حل ش،

رفت از جهان بواند از داغ سرتش،

:سال ر ي آن ز پود جست، گفت آن .شودش پا بحود بحسن شهيدبا ف

ه 4651

فوير جي آپرين آرابگاه “ بيڪس”

ٻاهريون بنظر

نينهن جو نظار

ههه“.د لت جلوه جانان بلار باشد” “.هويا بلل ، ييو گل،ن سن سارا‘ بيڪس’آيا ”

جيئن بلل ۽ ڳؤنر گلن جي اس يه جي تعريف ال پلويا يا آهن، تيئن ڪي و ا هه باوهه تهه پههدا ڄههادي ڪهههڙ هههو، پههر انسههان بهه آهههن، جههن جههي ت ليههق جهه

ظاهري طرح اچين پيو ڳاچنجي ت اهي سن جي تعريف ۽ تو هيف ال پيهدا ٿيها جن رتو ۽ جهنهن “ بيڪس”پرجن ال ن هيٺ . ب انهن بان هو“ بيڪس”: آهن

بهها ول ۾ هههن پههر ر پههاتي، تههنهن سههندس انهههيء پههداداد ليادههت ههي اجههاريو ۽ . سن ت هر ڪنهن ي دي ٿو. چي، پر اک اک جو ڦيرسربو ت هرڪا پا. ياهيو

پههر ان جههي ويوههت جههاده ۽ ههانع جههي ههنعت جههي سههاراه دلڪههش پيرايههي ۾ ههي بيههراث ٿههي بليههو، پههر هههن انهههيء جههو ههحيح “ بههيڪس”پههيش ڪههرڻ اگههر دون ٿا ت سهڻن ال اي ري سڪ ۽ پيهاس هونهدي ههيس، جهو . اس عوال په ڪيو

ڪي رن سينن سان نينهن جو ناتو . د چي ڪون هوسندن ديداربازيء بان ڍاپنر ايت ٿا ڪن ت پهرياچين پهرياچين هڪڙي ڪرپارام نالي نينگر تي . ڳن ياچين

بوڪهن . پر ان جي ڪنهن ب شعر ۾ تعريهف ڪانه ڪئهي اٿهس. نظار پچاياچينآهي ت اهڙا ٻيا ب هجن، جن جو ذڪر ن ڪيو هجيس، پر ڪهن جها نهاال پنهنجهي

:بثالا . ا اٿسشعر ۾ آند

سدا تون هوندين، جيء جا جيارا جاني،! “هيرا”

.هڪ دم ن سار ٿي تون، اي باه بدر ثاني هههه

!“ديا”سيري سيري د ، ءي هههه

باهي تون هين بٺڙا،توجيها بين ڪوچي نهين ڏيڙا،“ بوهن”

.ڪيهي گناهون تون بين ڪنون ريڙا، ڪيهي سلب دت دا ين دا ين

هههه

بٺي بنٺار سان،“ هوندي”بالي يار سان، “بيڪس”

.دللر پنهنجي دلدار سان، جنهن لئ ٿيس ب،هور ءي

ههو، جهنهن “ ڪنيهو”پر سندس ساه جو سههار سهاجن ۽ جهيء جهو جيهار جهاني سان اي ريودر بحلت هوندي هيس جو ان ان هڪ پ ب جدا رههي نه سهگهند

:فرباچي ٿو. هو

هوي،ہ هوودم، دم ن هڪڙ ٿيم تون سار، ال ادف يار هودم، هج

.آم ت پردون پاڻ ۾

ههلح ههان شههام تههاچين، برههه ۾ بيراڳههي، گهوههيء گهوههيء ۽ بههازار ۾ بسههت ۽ :فرباچي ٿو. ديوانو پيو هلند هو

. ييو بردا يار“ بيڪس”ڪاڻ ڪنيي بازار،

ي هههه ڏڪهر اڄ شام جو ٻيٽ تهي اٽه’بعضي، نازڪري، يس ڪ ڪند هو ت

. ، ته فويهر هها ب ان ظهار ۾ بوهرر دهت تههي اتهي بيٺهو هونهد هههو‘ يڏنداسهون بهلب ت

“.اسين ايوين ڪر ن، جيوين ريجه رهين

ڪنيي تي اي ري ددر اڪن سڪن هو جهو سهندس نهالي جهي ا هرن سهان توشهيح :ليي اٿس

(ڪافي ر پ بر )

. ه ه يار ديان سيريان سوڪن، دال ڳيا ٿيا ال ههه ڪانهڪ ٻيلي، يلي ڪويلي، بينهان دريندا شاه سويلي،( )

. يک جوڳي دا جوال ههه نور نيارا ظاهر ذاتي، سير ڪري شهر فاتي،( ن)

.وجب ا هيندي دال

ههه ياد هوي،ہ سانون سانول، ٻاجهون سهڻي دي جيوڻ جنج ،( ي)

.سڪندي ٿيا ٿ سال ادين باچ هوچي،ههه هير يچاري ڪاه هوچي، فر( ه )

.درس دا ڪريندي سوال ههه الابالي يک س ه دي،جند جان بيڏي تڙڦندي،( ل)

.جلوه جوال جالل ههه وين بيرنگي رنگ ۾ آيا، ت ت هءارا جهنگ بين آيا،( ع)

پوب س ه دا پيال

بلل گ دي گهن بو،“ بيڪس”، “ليس في الدارين االهو”ههه ( ل)

.پيو و،ق دا ڪيف ڪالل

: ي سندس فرا ۾ دل جي اجه درد ۽ سوز بان دوي ٿو د

“ڪنيي ڪون ڪوچي سوجها ي، بيري اس شام دل لوي”

: ري ٻئي هنڌ دوي ٿو

“.ڪنيا ڪول آ بيري، اتنا باڻ ڪيا ڪرنا”

ي ڪنيي رس ي تي ديهو ته ا ههين ههت “ بيڪس”ڳاله ٿا ڪن ت هڪ ڏينهن ، سو چي بع،هودان انهداز ۾، ري بحلوب جو دوڻ. ترسو ت بان جهٽ ٿو ادان

فويههر هها ب جهههڙي پاڪلههاز بههادهوء ههي، سههو يچههار ابههر ۽ ان ظههار ۾ بيٺههو ڪنيو ن ادڻو هو، ن آيو، پر انهيء دل جي د ۽ هفاچيء سهان ترسهه . رهيو

:، دنيوي دللر ماچي، ويوي بحلوب لڌ “بيڪس”۽ ان ظار ڪ ڻ ڪري،

:اهو چي ا ول هو ت پنهنجي الد انگر، جن جو ب

.بره بازاري“ بيڪس”پوءي ويوي الشڪ هويا،

بهه ، پنهنجههي پههيم جههي تلوههين بوجههب، بجههازي بوههه ههي “ بههيڪس”تنهنڪههري .باري، ويوت سان هڪ ٿيو

The Vision ’اهو ادعو، پنهنجي پنهنجي پيرايي ۾، بح هرم سهاس اسهواديء

of a Village Singer & Desert Voices ‘،۽ بح ههرم گرديههال بلههڪ ۾’Divine Dwellers in theDesert ‘گرديال ا ب انهيء سان گڏ هيئن بح رم. ۾ آند آهي

ب لييو آهي ت انهيء ادعي ان پو فوير ا ب راک جو ڏيئهو ٻهاري يهنهد پڇها تهي ههڪ . بادهو سندس انهيء غير بعوولي وو تهي وجهب هاچه لڳها. هو

پهاڻ ادهه جهو وهد ڪيو اٿهس، سهو ب هي رڳهو انههيء ڪهري ”دفعي دوڻ لڳو ت “!ٻاريان ٿو ت ب ان ا نده ۾ ادي ۽ بان يس ڏسي ن سگهان

جهون “ بهيڪس”۽ فويهر “ بيهدل”سرڳواسي ڳڳت د ارڪاداس ڳاٽيا، جنهن فويهر

ڪچهريون ڏييون، سادس حلت ڪئهي ۽ بنجههانئن فهيض پرايهو، تهنهن ههڪ . ادهي بنهنجهي ههٽ تهي يهنهد ههو( بهيڪس)فويهر ننه ”دفعي ڳاله ڪئهي ته

هڪ ڳاٽيو، لع دند نالي، اتي پادي ڳراچي ر ند هو، جو ڳاٽين ۽ ي،نوچن ال بون ي فوير ا ب گهڻي ور ي ان دوند ايند هو . ب دوص هوند هو

پاڻ ‘ دلال، ڪنهن ي سوجهايانو’بان ورض ڪند هوس ت . ‘سوجهاچينس’ت ‘ .نالو ڳنهه د و نه آههي، تهون ڳهوال ڪهري پهاڻ سهوجه ’جواب ۾ دوند هو ت

هڪهڙي . فوير ا ب ب دل ۾ سڪ ۽ سوز سان يند رهيو. ڏينهن گذرندا رهياههو، جههنهن جههو دهههري ڪههان سههندس ڪههک ۾ لڳهه هههو ۽ جههنهن جههي ڏيههنهن ڪني

جيههئن چههي گههرءي . جهههوريء ۾ پيههو جه نههد ۽ جهرنههد هو، سههو پههادي پيههئه آيههون ڦينگهون، اتفها االههي، مهي فويهر ها ب جهي پيهرن تهي ڪياچين، ته ان جهو

بهون . پيون، فوير ا ب ان ي نيڪ فال سوجهي، ب،هڪند ، اٿهي هليهو يهوسوجهيو ت اهو چي ڪاريهر آهي، جنهن هن جوان ي ڪييو آهي، سو سندس

ديههاچين تهه ‘ !دههلال، اهههو بههادهو بههون لههڌ آهههي’وههرض ڪههي تهه . جهها تههي يههسسهادس ا ڳهاريون . آپهر سهوڪر سهان بلهيس. ‘ڪنيهو‘ڪيو، بون ورض ‘ ڪيرو’

هڪ ههه ٻه ڏيهنهن سهانده بلهه هان پهو ، فويهر ها ب . لهواريون ڳالهيون ڪي پهر ههو ته ‘ ههڙي د ي بڙس سهان ڳهال سهو نٿهو ڳالههاچينو’جي ڳاله دوري ت

ج هي ٿهو مهان، ’دئهي، . يٺو هو نڪ تاچين ڳريهو، سهو ادهي ڪها ء ۾ سوڪيهو

سنجها جهو ا هو پهاچه ٿهو مهان ته اضهر ! انگر پوچ ان لڳو ٿو تي اتي پاسيناظر آهي جي راک جو ڪ ي ي ر ٽي ڏيه ال گهر ان ٻاهر ٿو نڪران، ته به ه ٻڌيو بيٺو آهي ري ڏسو ت اسان جي گهر جهي ڳهر اريء بسهجد ۾ يٺهو

‘ !ين ڪهريبان ت ادي ڦاٿو آهيان، ههر دهت پيهو سه اچي ۽ سهاچين هههه سهاچ! آهيتنهن تي بون يس سوجهايو، ۽ آپرڪار هڪ راک جو انجام ٻهڌي، هيس پهاڻ

فوير ها ب ههونئن راک جهو ڏيئهو ڪونه ٻارينهد ههو، ان راک . سان يي آيسجڏهن اتي ياسون، تڏهن آدرڳام ڪرڻ ال پاڻ ٽ تهي اٿهي . ڏيئو ٻاري ر ياچين

نيهو بهوءي تهي يههي بيٺو، ۽ ساڳي چهي هٽ تهي يههه ال آا ڪيهاچين، پهر ڪ. فويههر هها ب پيههر وافيههت پڇههه ههان پههو گسهه اپيء ال بعههافي رتههي. رهيههو

. ٿههوريء ديههر ههان پههو ڪنيههو اٿيههو، ۽ فويههر هها ب ههيس در تههاچين ابههاده آيههو :فرباچي ٿو‘ جابي’بولوي

“ن تنها و،ق از ديدار پيءد، بساڪين د لت از گف ار پيءد”

. بالداک ٿيندي رهي، تيئن تيئن بحلهت بچنهدي رههي پو ت جيئن جيئن سندن

هڪ دفعي، ڏياريء جي بودعي تي ڪنيو بون سان گڏجي فوير ها ب ڏانههن فوير ا ب پرينء جي پار جي بٺاچي ڪنهن هي به هاچه نه . بٺاچي ڻي هليو

پهر در ويوهت فويهر ‘ .ههيء پهاص بٺهاچي آههي، ۽ ا ههان ال نه آههي’دي، ! ڏچيٻاهران بحلت ۾ لڪ بيحال، پر . ۾ باهو هو، ۽ باطن ۾ بي هو ا ب ظاهر

بيدل ڪئي تلوهين ’: جي وولي هدايت بوجب‘ بيدل’. اندر ۾ با ال ٿيند رهيو يس ڪنهن ن ڪنهن نوهوني انههيء بنهءل تهان ‘ .اهاچي، بيڪس ي بعد بجاز

بٿي دڙهڻو هو، اتفا ب اهڙ ادي بڻيو جو هڪ ش ص، جنهن ي وام طرح سهوڪر . ر ڪادو ڪري سهڏيندا هئها، تهنهن ڪنيهي جهي بهوسه هي سهڪ ڏنهيپي

ديهاچين، پهر فويهر ‘ سهڏ سهڏ’ ي اهها ڳالهه نهاگوار لڳهي، ۽ بهنهن ۾ سهونٿ پهاچي : ا ب ڏسي رتو، تنهن غيرک دان هيٺيون بيت ديو

ک ههه تيڏي اسانڏي هه بس هوچي، اهين بس دون ڪوچي رس نهين،

آها، سا ڪنهن دي بيوه دي بس نهين،انگ ازل جو لييا

سالگ تساڏي دي تانگ اتان، اٿان ڪوچي جس نهين،

.نهين“ بيڪس”جي تون سؤ اري سونا ٿيوين، ت ساڳاچي اهو

ڪن ا لن جو دوڻ آهي ت فوير ها ب ڪنيهي جهي سهڪ ۾ يهران پري،هان . هههوپيههو ڦرنههد هههو، ۽ جيههڏانهن ينههد هههو، تيههڏانهن سههندس پٺيههان پيههو هلنههد

ههلح جههو جههڏهن هههو اسههڪول ينههد هههو تهه سههندس پٺيههان ينههد هههو، ۽ ري .اسڪول بان نڪرڻ به اڳي چي دڳ جهليو بيٺو هوند هو

يار بن در بڪ ب بن برسر ره بن ظر،

.بن ظر بودم ڪہ يارم باڪ اب آيد بر ن (جابي)

بجها پر ڪنيو، ڪجه شهرم هان ۽ ڪجهه پلهق جهي پهواريء هان، ڳالههاچه ته

طليهلن . اتفا سان ڪنيو بيوهار ٿهي پيهو. پود، پر ڏانهس نهاريند ب ڪون هوبايوسيء بهنهن . س ين ڦڪين فر ن آند . ۽ ڪيون جو والج ڪارگر ن ٿيو

اهڙن د ن تي در ي،ن ۽ فويهرن جهي . د ا جي بجا دوا جي درڪار ٿي. ڪ يو ڃ ههيس ڪههافي شهههرک فويههر هها ب جههي ر زبرههه جههي ا . پڇهها ٿينههدي آهههي

سو، سندس الدين ديهو ته فويهر ها ب هي يهي ادهو ته هيس دوها .ڏني هئيآپر فوير ا ب ي بن ڪري يهي آيها، ! ڪري، بن سندس پير سد ر ٿئي

باچون ي هينئر . ۽ پو دسو يء سان نينگر جي طليعت ر بدحت ٿيه لڳييهد ڪيهاچون ته هن جي در ي،يء ۾ ڪاب يوين ٿيو، جنهن ڪري پٽ ي تاڪ

فويهر ها ب سهندس چهي بحلهت ۾ جهابو . ر زاني فوير ا ب ڏي يند ڪر .ههه او اول بالدواب“ .بوايو

بحلوب جو تدور

ا سن ال الوين جي هر ب لهو ۾ ڪها نه ڪها پهوبي آههي، جهنهن ڪهري ڄهادن گه ۽ بلله ، دنهٿ ۽ دڪهور، شهوع ۽ پر انهي جها پرادها . ٽ ان جو ددر ٿئهي ٿهو

پر جر هجي يا شجر، درند هجي يها پرنهد، گه هجهي يها ڦه ، يهوان .ددا آهن

هجي يا انسان، بهلب ت ههرڪنهن ۾ اههڙ جهوهر آههي، جهو دهدردانن ٽ پهاس .پوي ٿو

سر ب ازلي در هو اشيا ساريست،

. رن برگ نءدي بلل بيدل فرياد

نههق اگههر ظههاهري طههور تههي هههر ڪههنهن جههي پههوبي الهه ۽ هههر ڪههنهن جههي ر :ولحدي، پر بعرفت جي اک سان ڏسلو ت ا ليت هڪ چي آهي

بر، درپ ان سلء، در نظر هوشيار،

.هر ردي دف ريست بعرفت ڪرد گار

ننهه ي . فويههر بحوههد بحسههن بهه ظههاهري نوههاء ۾ ويوههي سههن جههو ڳوالچههو رهيههوهوندي ان يس سن جي ب ۽ ان جي تال جي تعلهي بليه هئهي، جهنهن

. بو پنهنجههي الهد بءرگههوار جههي جهابي بوههاچه هان پههو پهرايههاچين هي وولههي جهاپهر سهندس . جيئن اڳي ڏيياريو يو آهي، هو گههڻن بحلهوبن جهو پياسهي رهيهو

.آپرين بحلوب ڪنيا لع هو

سهندس ڏا ڳاٽيها هههه . ڪنيالع ر هڙيء جو رهاڪو، ڳاٽيو، سوني پهاءي جهو ههوپهاڻ بهدن جهو پهور . دڪهان ههون ڍ بهازار ۾ هرافڪو . پنچاچت جا بيهي هئها

ا هههين ۾ . پنهههو، دهههد پهههنج فهههوٽ ٻههه انهههب، رنهههگ جهههو ڳهههور ، الالڻ تهههي باچههه ههههوسهندس “ .جاتي لڳيون، تاتي ٻييهون”، “بيڪس”بوناطيسي ڪ،ش هيس، بوول

پوشهها بلڪهه . هلڻهي دلڻههي بهان پانههداني ليادهت ۽ شههرافت پئهي بينههدي هئهيع ۾ 4521سههن . هي پڳههڙيسههادي، انهههن ڏيههنهن جههي ر اج بهههابق، س تههي ۽ ڳههاء

يعني فوير ا ب جي ڄوه ان دريلاا پنج سهال پهو ڄهاچو، ۽ اٽڪه دو نجاهه گويها فويهر ها ب جهي . ع ۾، الڏادو ڪيهاچين4542 رهين جي ڄوار ۾، ڊسولر

پهاڻ ڏن جهو سنهڌ سهڏي، . ر لت دت سندس وور له ڳه ارءههن سهال هئهيت دت سندس وور ل گويا فوير ا ب جي ر ل. ڪ ڙي جو دڪان ڪ ياچين

پاڻ ڏن جو سنڌ سڏي، ڪ ڙي جو دڪهان ڪه ياچين، ۽ تهنهن . ارءهن سال هئي

سندس ڏ پهٽ، . برڻ دت ٻ پٽ ۽ هڪ نيادي سڏياچين. ان پو ڳانساليء جوع ۾ 4562راسا ڪرشن، انئس ههڪ سهال پهو گهذاري يهو، ۽ سهندس نيهادي به

دهت بولئهيء ۾ آههي، جهنهن بادي سندس هڪ پٽ، لڇيهرام، ههن. داالدو ڪيو .بهرباني ڪري اهو ب در ا وال بوڪليو آهي

فويههر پنهنجههي بنظههور نظههر جههي تدههوير، جهها ب لههف هنههڌن تههي دوههي “ بههيڪس”

پوشها بسهن ي پهاچي ٿهو بٿهي تهي شهو گالبهي يها گلنههار : آههي، سها ههيء آههيدير ، ت بعضي سر شرابي رنهگ جهو شهولو اٿهس بهنهن تهي ڪهارا ار ار

يا ڪن، ت زلف زنگي پيا لوڪن هٿن تي بينهدي لڳه ، نهاز جهي نها سهان پنهوءينههدء، تهه غوههءي جههي گههها ن سههان بيگنههاهن ههي گهاچينههدء ا يههون، هوي،ههہ

انهيء هوندي به ، بهادهو بحلهوب جهي ڳهوال ۾ . شڪار ال شاچق ۽ شوريون تن :ءهيپيرن سان پنڌ ڪن، ا ين سان هلن، پر اسان جو فوير ا ب ر ح سان ر

“.ڪويني ڪيچين لئ ر اني رءهندي”

جڏهن سالڪ جي دل تي ا د و، بنا ارادي ۽ بنا اڪ ساب، اهڙي ڪيفيت طاري ٿئي، جنهن ۾ ڪجه دت ال سرک سوام ن رهيس ۽ سندس الڳاپا با ول هان لهههي مههن، اسههها ٽوههي پههون، تهه اهههڙي بي ههوديء جههي الههت ههي ههوفين جههي

پو توءي اها برشهد جهي بههر سهان هجهي، يها ههادي . ٿا سڏين“ ال”ا هالح ۾ جي اشهاري سهللان، يها ڪهنهن جهذبي جهي باتحهت، يها ڪهنهن ٻئهي سهلب ڪهري

اهڙيء طرح، جڏهن ڪو ش ص رٻ ظهاهري وله جهي ا هرن ۾ اءجهي . هجيبيهي ٿو ۽ جيڪي پڙهي، ٻڌي يا دوي ٿو، سو رٻ زبهان تهاچين بحهد د آههي

آههي، ۽ نه “ ها ب دهال”چهي، ته دئلهو ته اههو ۽ دل جي در ازي تاچين نٿهو په :بوالنار بي فرباچي ٿو.ا دو ۽ اتاهون درجو آهي“ ال”گويا، “ ا ب ال”

ول رسوي سربسر دي است دال،

.ني از ا ڪيفيت ا ن ال

: ا ڪريو“ ال” ي سڏيو، ۽ “ دال”تنهنڪري چي وارفن تاڪيد ڪيو ت .شو، پيش برد ڪابلي پابال شودال را بگذار، برد ال

ضههرک بوسههيش ولههيش نلينهها وليههہ السههالم ۽ ريهه ار ار ددههو بيههان ڪنههدي، :بوالنا ر بي هڪ هنڌ فرباچي ٿو

.با بر ن رانہ نگري دال را، با در ن را بنگري ال را

.پدا تعاليش ٽ بولول آهي‘ ال’سندس پيال بوجب،

يار ڪري ۽ بسه و ٿهي مهي، ته اههڙيء بنهءل داچوي ورک اپ‘ ال’جڏهن

.سڏين ٿا“ بوام” ي وفين جي ا هالح بوجب

پنهنجي پنهنجي نووني د و سوجهايو آههي، ‘ دال’۽ ‘ ال’سنڌ جي شاورن ب :بثالا . لفط شايد ڪنهن اس عوال ن ڪيو آهي“ بوام”پر

جوڳي جالون جال، پر الهوتي لنگهي يا،

ي دابو بٿي دال،هو هلي يا ال ۾، ه

.هي هي بنهنجي ال، جو ال ن پيو ه بون (سچ )

هههه

طهوراا تحويق جو، جنين پي و جال،

، نانگا ٿيا نهال،“ سوا ه ربه شرابا طهورا”

. ا ڪري ال، دالؤن دڪا ڪاپڙي (بيدل)

هههه

جان جان بهلق بحو ن ٿيوين،

.درب نهين دال (بيدل)

هههه

د يان سيريان سوڪن، ه ه يار

.دال ڳيا، ٿيا ال

(بيڪس)

ههه يعني يار جي سيرين جهي دنهدء آ از ۾ اههڙي جاذيهت آههي، جهو هڪهدم دهال ان جو اثر سهحي ن آهي، بلڪ اي ر گهر آهي، . ي بيوي ال پيدا ڪري ٿوبهلب ت هي اهو بحلوب آهي، جنهن جهي ادنهيش ادا . جو بي ودي طاري ٿئي ٿي

نه رڳهو اي هر ، پهر ٻيئهي جه به جهد . ي دنيا ۽ بافيها سهريو مهن۽ اشاري تهيء اها هس ي آههي، جهنهن . ار ڪري، االهي بحلت جو جو ۽ جذبو جاڳي

:جي در تي ليء ڪاد هجن .در تنهنجي تن ليء ڪادا! ساهي“ بيڪس” ٿهي سهگهي ٿهو ته . پنهنجي بحلهوب هي بسهن ي پوشها پهراچهي ٿهو“ بيڪس”

پر دون ٿا ت اڳي هندس ان ۾ راج وتن ۾ دسه ور . س اهو رنگ دند هجي يهوند هوت جڏهن هو لڙاچيء ال تياري ڪندا هئها، ته ڪيسهري پوشها پاچينهدا

جنهن جي بعنهيش اهها هونهدي هئهي ته ههو گويها ڪرشهن بههراج جهي پها ر هئا هههسهو، ههي بع،هو به . نهداپاچن ٿا ههه پو بهت يا بوک، يا وندا يا يٽ ۾ پيا هو

ڪيسري يا بسون ي پوشا پهاچي نڪهري ٿهو هههه انههيء بهلهب ۽ بهراد سهان، ته ازان سهوا بسهنت جهو بيلهو . جيڪو سابهون ادي، سهو شهه هاچي ۽ بهاک ٿئهي

هندس ان جي گهڻن بءرگن جي درگاهن ۽ ديوتهاچن جهي بنهدرن تهي لڳنهد آههي، د آههي، جهنهن ۾ سهرنهن جها جو يساک جي بهينهي ۾ سهياري گهذرڻ بعهد ٿينه

ه ي اما ب ڪن هنهڌن تهي اههو ر اج آههي، . هيٿا گ بادهو ڳيوا طور ڏيندا آهنجو طليعت جي پوشيء ۽ شگف گيء ال هڪ نيڪ فهال آههي سهاال ته ان هان

بع،ههو جههو سههن بهه واشههق ال . پههو بهههار شههر ع ٿئههي ٿههو ۽ سنههد رهههي ٿههو“ سههن ر ز افههء ن”ان ههي “ ههافظ”. يهوي،ههہ سنههد رهههي ٿههو، ۽ سڻ گهرجهه

:سڏيو آهي

بن از آن سن ر ز افء ن ہ يوسف داشت دانس ،

. ہ و،ق از پرده ودوت بر ن آرد زلي ا را

جههي ٻههين بعنههاچن سههان گههڏ هههي بهه لييهه آهههي تهه “ بسههنت”۾ “ فرهنههگ آ ههفي ”ک، ٻين لفظن ۾، اها ر . “نغواک جو افءا تع،ق انگيء ڪي آني ڪا بوس ”

. جنهن ۾ ر ح پيو راڳ ال ريال ڏچي ۽ سن جي ڏسهه ال ههر ههر هيال ڪهريبوڪهههن آههههي تههه اهڙيهههون ۽ اي ريهههون ڳهههالهيون، فويهههر ههها ب پيهههال ۾ ر هههي،

.پنهنجي جان جان جي جلوه نواچيء جي تعريف ڪئي آهي

“ ديهرا”جهي ها ب “ فرهنهگ آ هفي ”. سندس بع،و ديهر يها شهولو پهاچي ٿهوزپ ، شگاٻ ن، ر، ايهڪ دسه ڪهي ”: يون بعناچون لييون آهنلفظ جون هيٺبڪهارک، د شهيءگي . بعض فارسي شعراني بهي ديهره بانهدها ههي. بنوش پگڙي

جهي ‘ يد ۽ ڪي يا بعهالج’ازانسوا ليي ٿو ت بيگواک ديري ي “ .۽ بڪر سن اتفا اهڙ آهي جو فوير ا ب جي سهاجن . بعنيش ۾ ڪ آدينديون آهن

هڪ سنسڪرک لفظ آهي، جهنهن جهي بعنهيش ‘ ڪنهي ’.آهي“ ڪنيا لع ”جو نالو جهو بحلهوب نه فوهط هوهہ گيههر ۽ “ بهيڪس”بهلهب ته . آههي باودهوت سهوڪري

ر زافء ن سن جو بالڪ آههي، پهر سهاڳئي دهت بعدهوبيت جهو بجسهوو پهه آهي، جنهن جو ديدار هر درد جي د ا ۽ جنهن جي ياد هر برض جي شفا آهي، ۽

يس دنيهها ههان تههار ڪههري، طالههب الوههوليش ڪههري سههڏي ٿههي، جههنهن جههي تههاک هه .جنهن جي در تي ليء ب سوالي آهن

جي ش ديت“ بيڪس”

وفي بءر، هر دس جي بذهلي بت ڳيد توءي ذاک پاک جي سوک ساک ان بلنههد ۽ بههي نيههاز هئهها سههندن در از غريههب پواههه غنههي، هنههد پواههه بسههلوان،

نظر ۾ سڀ انسان برابر، هڪڙي چي پهالق سندن. سڀني ال هڪجهڙ لي هوسندن اهڙن نيڪ ارادن ۽ اووالن ڪري بادهو ٽن سڪجي ايندا . جي جوء هئا

هوفي ”پهر، . هئا، ۽ هرڪو پنهنجيء بنءل آهر انهن ي پنهنجو سوجهند ههوآب ”شهههيخ بحوهههد اڪهههرام، پنهنجهههي ڪ هههاب “ !الڪهههوفي، ڪونههه ڳهههانئين ڪيهههر

،هههور بههءر،، شههيخ ڪلههي او جههون ۾، د،هه ي پانههدان جههي هههڪ ب“ ڪههوثردر آن بايهد ڪوشهيد ڪهہ هورک ”: ههڪ هنهڌ فربهاچي ٿهو. بلفوظاک ڏنيون آههن

ههه“ اسالم سيع گرد د ذاڪرين ڪثير

يعنههي ڪوشههش ڪريههو جيههئن اسههالم جههو داچههر يڪههر ۽ سههيع ٿئههي، ۽ ذڪههر

در آن بايد ڪوشيد ڪهہ اڪثهر اهه د ل”: ٻئي هنڌ فرباچي ٿو. ڪندء گهڻا ٿيناز دنيههاي د ن دل ڪننههده بيهه بهههرٻ وولههيش پيههدا ڪننههد ههههه ههههه ددههد ڪنيههد ڪههہ

ههه ههه يعني ڪوشش ڪهرڻ گهرجهي “ بر پيءند”ب لدان شوا از سير دنيا پرس ي ت دنيادار ۽ شاهوڪار هن نيب ۽ ڍ نه دنيها هان بهنهن بهوءي ۽ دل پلهي آپهرک

. سه يء هان دل هڻنڏانهن الء ڪن، ۽ اراد ڪريو ته ا ههان جها د سهت دنياپر هلح يها هنهد ”: ساڳيو بءر، پنهنجي ڏي پليفي ي هيٺين ريهت ليهي ٿهو

فڪهر بسلوان سازند ههه هرڪہ ازين د فردہ ڪهہ او وهاد ب،هوا داشه ہ، ذڪهر برادلہ تعلي ا را بگويند ذڪر ب ا يت پود ا را ب راغلہء اسالم پواهد

هههه هههه يعنهي “ ه باشهد، تعلهي نه بايهد ڪهرد باغير بع ود، اگردہ سهيد زاد-ڪ،يدانهن ٻنهي فردن بان جيڪو ب ا هان . هندن ۽ بسلوانن سان ياه ڪرڻ گهرجي

۾ ارادک ر ي ۽ الء ڏيياري، تنهن ي ذڪر فڪر ۽ برادلي جي تعلهي ڏيهو ۽ تلوين ڪريو، ساڪاڻ ت ذڪر پنهنجيء پا يت ۽ اثر جي ڪري ين پاديهي

پهر جيڪهڏهن ڪهو ا ههان ۾ او وهاد نه ر نهد هجهي ته . اسالم ڏانهن سڪيند . يس تعلي ن ڏيو، پو توءي اهو سيد زاد هجي

سههچ . وههين بههين انهههيء نوههوني، سههنڌ ۾ ههوفين سههڳورن پنهنجههو اثههر ڪيههو

سربست، جهو شريف، شاه ندير، ندير فوير، ساچين دهب شاه ، ڪنٿءيء هههه هههه بهلهب ته هرههڪ درگاهه تهي، ۽ ر هڙيء ۾ جان او شهاه ، بيهدل، بهيڪس

اد ڙهيهه تهه سههڏيو، پههر دابهه فاضهه هنههد ، جهههڙ بئرسههور، جههج، پر فيسههر ۽ ساال ت انهن بءرگن . پرنس ال، ادي پنهنجي وويدک جي جلين جهڪاچيندا آهن

جههي رهڻههي ڪردههي اهههڙي هئههي، جههو بنجهههانئن د چههيء جههي بههو بهه نٿههي آچههي، ۽ و، جههو بههادهو ٻههارين ٻچههين بنهها ڪههنهن هوههڪ ۽ سههندن اپههال اي ريوههدر بلنههد ههه

نه . اڄ به انههن درگهاهن تهي اههڙي چهي رجووهاک آههي. جاب جي ٽن ايندا هئهارڳو اي ر ، پر ڪن هند ا لن ۾ اسالم تهوءي اسهالم جهي بهانيء ۽ ٻهين بهر گءيده هس ين ال بيحد پو او وهادي پيهدا ٿهي، جهنهن جها انيهڪ بثهال بوجهود

بوجود آهي، پر طوالت جي پوٻ ان هڪ ههه ٻن بثهالن ڪن جو ڪالم ب . آهن .تي اڪ فا ڪجي ٿي

ڪجه دهت ٿيهو ته داضهي بحوهد هاشه ، سهاڪن ر ههڙي، ٽ دلوهي ڪ هاب ۽

ڪ ابن جا ر اٿالچيندي، هڪ ا ب، بن،ي دنهدا سهنگه ، . بياض ڏسه يس، جا ٻ ههه ٽي غءل نظر دڙهيا، جن بان هڪڙ ضهرک ولهي “بف ون”ب لص ب

:وليہ السالم جي شان ۾ آهي، جو هن هيٺ پيش ڪجي ٿو

د بي آبد ب گو از طارم سينا دا،

.العلي بف اح ابواب الڪرم ال اه دا داطع نس دغا دالع ا دغ ،

. فدر پد افگن بر ب ڪش پيلر ڪ،ا ابيء دين ب ين نا ر اسالم ا ست،

.ر ز جءا ڪاشف ربء هديش شافع سينئ اشرار بدطينت نيام تيغ ا ست،

.در دل ڪفار برتد پوٻ ا ڪرده است جا در ف هيجا گريءد هر دليري پيل ن،

.هوچو ر بہ پيش آن ضرغام بيدان غا بن دہ گوي ف آن بدلاح بءم بعرفت،

.نازل شده درشان ا از ڪلربا“ ه آتيش ” اين بس است،“ بف ون” ر وءک ديگر ن وا هد، ف

.داڪر درگاه تست بنولت پوان شوا

ع اري پردهههي جهههي 4599 يهههدرآباد، جهههي بئهههي “ نئهههين ي هههي”بهههاهوار رسهههالي جهي ونهوان سهان ٻه ڪهافيون س يه آههن، جهن بهان “ تلرڪهاک” فحي ٻئي تي

:پهرين هن هيٺ ورض ر جي ٿي ههه بر هوم سهاچين ضرک درگاه جههو شهريف جهي هنهد بريهدن جهو ڪهالم ه)

(ههه راڳ سناسري“ بسڪين”هريرام ا ب .هر جا ق بوجود، سا ي ساه سڪاچيا

...ه ت ، ت ه ايڪ ٿيوسي، غير هوا نابود

...، بحض ٿيو بودود“انا ا ود بال بيوي”

... ق سڀوچي، وفي سير سجود“ نحن ادرب”

...جابع جابون جلوه پداچي، يڙا ه جود

، رڳ رڳ ٿي آسود بوج“ بسڪين” ...بڙياچي بعنيش

:ٻيو بثال ههه فوير ايسرداس ر هڙيء اري جي ڪافي .اڱه ه ه ، پسي گ گ ، نليء جو نور نوراني نئون مي نينهن اليوسي، تڪڙ ڪر تاج پايوسي،

.او دا يار دايوسي، لڳي جيء ۾ پري،اني جليون،ا يون تنهنجون ڪاريون ڪجليون، ڏين ٿيون باه جيان ت

.جيئن بادل تيئن بجليون، پسايون پا پي،اني پڪيون هت ڪرء ڪنٿيون الدا، ريء بارن ڪهڙا بادا،

.ڪٿي بوب ڪٿي رادا، بيهر ڪاڻ آه بس اني اها ڪافي، ڪند ڏ ه بڙچي بعافي،“ ايسر”دوي

.سچو سيد ٿيند شافعي، برشد شاه جيالني

جهن رتهو، ۽سهندس سهاس طليعهت ب اهڙي چي بءر، جي گههر ۾ “ بيڪس”. اي ريودر اثر پذير ٿي، جو ڪن ڳالهين ۾ ت پيم ان ب ٻ ددم اڳ ي سي يهو

ههوليء . سڀ ڏڻ باداودي بلهاچه ۾ اينهدا هئها. سندس سڀ بنظور نظر هند هئاجي بودعي تي هولي ٿيندي هئي، ۽ سڀ گڏجي ڳاچيندا ڄاچيندا هئا، جنهن جو

:نء ڪافيء ۾ ڪي آهيجي هيٺي“ بيڪس”ذڪر (ڪافي ر پ هوري)

.جاچون بين ٻلهار، نت نت س ڻان اتون ...وهر ونلير بين ب،ڪ بليسان، پيئا آيا بيري پار ...هر گهٽ هوري يلن ز ري، سر سر دس ار

...جابا بسون ي يار ڪريندا، سر ديرا گلنار

...ساز سرندا طل طنلورا، آپ بجا ندا يار

...هوري يار يليندا، هر ڪودي بازار“ ڪسبي”

:هڪڙي هنڌ فرباچي ٿو. بسنت جي بند ۾ بسنت پنچوي بلهاچيندا هئا يس بسنت ۾ ڏنو ڏيياري، گهٽ گهٽ تنهنجي نيه پواري،

.شان ر يو تو شاهي ههه ههه

بره بسنت ليو دوساري، ڪاٿي دام، ڪاٿي باري،

.بند وجاچب آهي

:ٻئي هنڌ فرباچي ٿو (ڪافي ر پ بسنت)

!پيئا بسون ي ڪر يس آيا، آپ وجب رنگ اليا ...جابا زرد بسون ي ڪي س، ر گالبي پايا

...دست پياال بحلت اال، اتون پنجر لڳايا

...نين س اهي پوني پواري، بسڪين بار س ايا

...بءگان نا ابر ڪوانان، سين بين س ر بنايا

...سرب سوايا“ دلبي” يک نظارا بسون ي، “ بيڪس”

فوير ا ب جي انهيء برتاء ڪري، ن رڳو سهندس ڪچههريء ۾ ذاک پهاک جهو سيڙهو سنڌ ڪون هو، پر س ي شهر ۾ هند بسلوان ڳهاچرن انگهر هلنهدا هئها،

. شادي غويء تي هڪٻئي سان برادريء جو پير ڳريندا هئا. ڪو يڇو ڪون هوبح ههرم سههاس اسههوادي، . دا هئههاا نهههاري ۾ دريههاء ڳههر تههي گههڏجي بحفلههون ڪنهه

۾، سههنڌ جههي بسههلوانن ۽ هنههدن جههي پههاڻ ۾ “ Desert Voices”پنهنجههي ڪ ههاب :پوشگوار تعلواک جي باري ۾ هن ريت رد طراز آهي

اڄ ان ٿور زبانو اڳ، هند ۽ بسلوان پاڻ ۾ سٺا پاءيسهري ٿهي رهنهدا هئها، ”

سان ٻاهر يند ۽ هڪٻئي تي اهڙ او لار هون جو جيڪڏهن ڪو هند اتفاهنهد ، . هو ت پاءي اري بسلوان ي پنهنجن ٻهارن ٻچهن جهي پهارک ڪنهد ههو

بسههلوان ههاڪون سههان سههچاچيء ۽ ههفاچيء سههان هليهها، ۽ بسههلوانن هنههدن جههي شادين جي بودعن تي هڪٻئهي ٽ اينهدا . دوڪيداري ب ايوانداريء سان ڪئي

و سههيڌ گهههر ڏيههاري ينههدا هئهها، ۽ هنههدن ههي بسههلوان اهههڙن بههودعن تههي ڪچههبحههرم جههي بههودعي تههي هنههد باداوههدي نههذر نيههاز ڏينههدا هئهها، ۽ . بوڪلينههدا هئهها

نئين ڄا ل ٻار ي تابوک ڏانهن دوا پهنه ال . بسلوانن ي شربت پيئاريندا هئا ڻي يندا هئا، ه ي جي سن ن، در ي،ن ۽ لين ي هند ۽ بسلوان وءک جي

تههي بسههلوانن ۽ هنههدن ال پههاديء جههو نگههاهن سههان ڏسههندا هئهها، ۽ ڪههن درگههاهن جي هنڌ اما ب شهري اثهر هان آجها رهيها آههن، اتهي ههن . ان هام چي هڪ هنڌ هو

“ . دت ب سندن تعلواک توام سٺا آهن

ع ۾ س يو آهي، پهر ه هي ان هان پهو به هنهد ۽ بسهلوان، 4566بذڪور ڪ اب ر هههڙيء جههو . دا هئههاڏاڍي ذ شههو سههان گههڏ اچينههدا پيئنههدا ۽ ڳاچينههدا ڄاچينهه

ڪو گهر و،ق، واشق ۽ بع،و ان پالي . شهر د و بودار پري ههه نگر هو. ڪون هو گويا دنيا جا غ ۽ ال ، رص ۽ هوس، يران پري،ان ٿي پاسي ٿيا

تڏهن ب ، . اها ر چيداد پاڪس ان داچ ٿيه تاچين رهي، جي وديڪ اڳي ان گهٽسير شهر ۾، جو بنه دريهاء جهي ٻهيء جڏهين بسجد بنءل گاه جي سلسلي ۾،

ڪنڌيء تي آهي، فساد ٿيو، پونريءي ٿي، هندن ۽ بسلوانن جي پاڻ ۾ سڪ هاڻ ۽ بنافرک پيدا ٿهي، ڪهر ءن جهو بهالي نودهان ٿيهو ۽ گهڻيهون بهي بهها جهانيون تلف ٿيون، ڪو سلب ڪون هو جو ان جو اثر سابهون اري شهر تي نه پهوي،

ن ب دس جي ڪ،يدگي ڪان ٿي، ۽ هند ههه بسلوان پر پو ب ر هڙيء ۾ ڪنههينئر به ، پواجه غريهب نهواز اجويهريء جهي وهرس . اڳي انگر ير ههه نٿ رهيا

پليفهو سهلحان . جو نيهاز اسهان جها ه هان يه هنهد ڳهاچر ههر سهال پيها بهوڪلينهههه ذي 42ب ش را ي آههي ته اڄ ڏيهنهن تهاچين دهلهيء ۽ ٻهين هنهڌن تهي، هرسهال

فوير جو بيلو باداوهدي لڳاچينهدا ادهن ٿها، ۽ “ بيدل”د تي، ه ان ي ا ب الوعجيئن انهيء بودعي تي ههت سهندس ڪهالم ديهو ينهد ههو، تيهئن ههت به اههو

!اهو آهي بءرگن جو اثر. سلسلو جاري آهي جو ڪالم بوسيويء جي بڙني ا ولن تي پور آهي، ۽ ان “ بيڪس”۽ “ بيدل”

۽ بس يء جو وندهر توهام گهڻهو آههي، تهنهن ڪهري نه ۾ سوز ۽ گداز، بحلت فوههط سههابعين ههي ههظ اينههد هههو ۽ سههندن غهه غلههط ٿينههد هههو، پههر انهههن بههان

ڪهي . سڀڪو پنهنجي پنهنجي پري جي پري ۽ تدور ۾ بحو ٿي ينهد ههو

ت ري راڳيندءن ي سهر يهاچه ۾ ب،هغول هونهدا هئها، جهي پهو رف هي پهاڻ به هنن بءرگن جي بحفلن ۾ دت جون شهڌ راڳڻيهون . ٿيا راڳ جا د ا ڄادو ثابتاڄوڪي زباني انگر، ن بال ک هئي ۽ ن ري ڪهنهن . ڳاچه ۾ اينديون هيون

انهيء جو اثر اهو ٿيو، جو ر هڙيء جها . راڳ جي ڪا سانو چي ڏني يندي هئي .ههڪ تهرڻ، ۽ ٻيهو ڳهاچه: بادهو، نن ا پواه ڏا، ٻن ڳالهين ان ب،هور ٿي يهااڄڪلهه جي وديهڪ اهها . ٻاهريان گو يا ايندا هئا، ت به ه هي سرڪهي ڳاچينهدا هئها

ڄاڻ پڇاڻ ن رهي آهي، پر تڏهن ب ڪو ڳاچڻو آيو، ته ڏي پيهال ۽ يچهار سهان .ڳاچيند ، ت ب ان ددردانن جي ڪسوٽيء تي پور ن بيهان

ڪن انهنن بان ههڙن بءرگن جي رهڻيء ڪهڻيء ان ڪي را هند ب اثر ٿيا، ۽

دون ٿا ت انهيء سوي پود ر هڙي شهر ۾ ب د ا هند . گهڻو چي فيض رتو .در يش هئا ههه جهڙ ڳاچي سڻرام، ڳاچي پار شاه ، ڳاچي ايسرداس غيره

۾، ”The Vision of a Village-Singev“بح هرم سهاس اسهوادي پنهنجهي ڪ هاب هڪ دفعي بيلي جي بودعي تهي ”جو ذڪر ڪندي فرباچي ٿو ت “ بيڪس”فوير

اتي هڪ هند وورک پنهنجي بيوار ٻار ي ڻي آچي، هرٻ . درگاه تي يسانههيء او وهاد سهان تهه هيس پهواب ۾ نيهام بلنههد ۽ ههدايت ٿينهدي ته ڪيههئن ۽

“.ڪهڙ والج ڪجي

۾، هههڪ ٻيههو ادعههو “ Desert Voices”بح ههرم سههاس اسههوادي، پنهنجههي ڪ ههاب و فويهر ها ب جهي ش دهيت ۽ شهاوريء جهي بولوليهت تهي بيان ڪيو آهي، ج. ههڪ دفعهي ههڪ ڳهور ۾ راک جهو رههه ٿيهو”فرباچي ٿو ته . ر شني جهي ٿو

بههان، پنهنجههي بعوههول بهههابق ههلح جههو . بنهنجههو ان ظههار ٽڪههادي ۾ ڪيهه هههوبنهنجي اٿه ان ٿور پو ، پهاءي بهان ههڪ هنهد ء جهي . دئين بجي به اٿيسفويهر جهي “ بهيڪس”انهيء د ران ۾ ههن ها ب . تي پيو پرارٿنا جو آ از ڪن

راک جههي ڳههڙي ۾ . ڪههافي ڏاڍي بٺههي ۽ بههڌر آ از سههان آالپههه شههر ع ڪئههيبون ي ان دهت جهو لههف .هرهڪ لفظ دوو ۽ بوثر نووني ۾ ٻڌڻ ۾ پئي آيو

آيو، سو هڪ ته يجههيء سهڪ نه سهرند ، ٻيهو ته ان جهو بيهان ڪهرڻ ب،هڪ

م بحض راڳ آهي، سهو فوهط ٻهڌڻ ال آههي، ۽ نه جو ڪال“ بيڪس”آهي، سو ت “.پڙهه ال

بيڪس جي شاوري فوير، هڪ الچق پيم جي الچق پٽ انگر، پنهنجي پيم جي نوش ددم “ بيڪس”

تي هله جي بوڪن ڪوشش ڪئي، ۽ سندس بعاشرتي پواه بعاشوي زندگي ن بهه جيههان، ههه“ بيههدل”. اهههڙي چههي رهههي، جهههڙي سههندس الههد بءرگههوار جههي هئههي

جيئن هن درگاه تي پهچه ان پو شعر . دلندر شهلاز ان ر اني فيص رتوجيئن ههن ويوهت هي پهچهه ال بجهازي . دوڻ شر ع ڪيو، تيئن هن ب ڪيو

پهر جيڪهڏهن غهور سهان ڏسهلو ته . و،ق پوءي ڪري رتو، تيئن ههن به ڪيهوٻاهر ٻها ڪڏهن ڪڏهن. بعلوم ٿيند ت پيم جي ر ضابهو پاڻ تي ڪونهيس

ڪ ي ٿو، ۽ بجازي واشق انگر، سوءي ۽ تڪليفن جهي شهڪايت ۽ جهداچيء ب جابجها سهڏي ‘ بره بهاري’ ي جلد پ ڪرڻ جي تونا ڪري ٿوههه ههه بره ي

ن سڏي ٿو، ‘ بيوفا’ٿو۔ بحلوب ي بنت ڪري ٿو، ۽ انهيء بيوراريء ۾ يس رهيهو آههي، ۽ سهاڳئي جو هن ان اڳ گهڻو ڪري سنڌي شاورن جهو شهيو نه

:بثالا . دت رديلن جي ب شڪايت ڪري ٿو

(ڪافي ر پ آسا يا سورر)

.از بحرم رس ن يار، آم ت پردون پاڻ ۾ ال ادف يار هودم، هج هوي،ہ هوودم،

.دم ن هڪڙ ٿي تون سار ڪيئن ڪيئ جاني جداچي، بون سان ڪيئ بيوفاچي،

.نانم بوال جي نهار ه باري، تن ۾ تنهنجي طلب طاري،هيء رديلن را

.ا ڙيون تنهنجون گ انار بيوس سا ڪري، جو تو لئ دبدم ٿو بري،“بيڪس”

.تو تؤن ددي ار ار

(ڪافي ر پ ڪلياڻ)

.ڪر ن جداچي يار، گهوريو سوء ، ر تون دريا درد جو دل ۾، هي تار ن تار،

.ڪر ن بون سان بابر ، ورک جا سينگار بادا سا ڪجن، بٺن جا بن يار،بٺا

.دم ٻ ههه ٽي دنيا ۾، گڏ ٿي يار گذار هت هت هج هنئين ۾، دم ن ٿي تون سار،

.و،ق انڌير ڪيا، غازي غوءي دار“ بيڪس”

:هڪڙي هنڌ فرباچي ٿو

سب االيو يار ٻين سان، بون سان ڪوء ڪوايو تو،

!نڀايو تو سان، هي، ه جو نينهن“ بيڪس”يار جاد گر

:ٻئي هنڌ فرباچي ٿو

.س ه ي ڪو سوجهاچي! جلي ٿي هيء جان، جيڏيون

:ٻئي هنڌ فرباچي ٿو

.ڪون ڪوچي سوجها ي، بيري اس شام دل لوي‘ ڪني ’

:ٻئي هنڌ فرباچي ٿو

ڪول آ بيري، اتنا باڻ ڪيا ڪرنا،! ‘ڪني ’

.اي سانورا سه س ن بيرا، پدا ڪولون ڪي ڪڇ ڏرنا ي جان جي بيرا، سيي الغرض تن تيرا،د ي ه

.گلي ۾ رين دن ڦيرا، اي دللر سيان ڪي سرنا بردا تيرا بيوس، هواري دلڙي ت لي س،“ بيڪس”

.ن بادا ڪر بيرا جاني، اي دللر وادلت برنا

اڳئهههين طلوهههي جهههي شهههاورن جهههو ڪهههالم بوسهههيويء تهههي بهههوز ن ڪيههه آههههي، ديون ڪينهن، اللت دافيي جو پيال تنهنڪري ان ۾ وربي ور ض اريون پابن

سو ب ، ڪافين تهوءي ڏ هيهڙن ۾، ان جهو نوونهو نرالهو ههو پهر . ر يو يند هو :بثالا . ت ٻوليء جي ٻنڌدن ان چي پاڻ ي آزاد ر يو آهي“ بيڪس”

.سان بي ر اهي“ بيڪس”ناه بناسب جاني تو ي،

ء طرح، هيٺين اهڙي. هن ڪافيء جون ٽي بدراوون سنڌي ۽ ٽي سراچڪي آهن :ڪافي سنڌي آهي، پر ان ۾ ڪي ڪي سراچڪي لفظ اس عوال ڪيا يا آهن

.بون سان جاني جاد اليو تو، دام زلف ۾ ڦاسايو تو

:اهڙيء طرح، هيٺينء ڪافيء جو ٿله سنڌي آهي

!سا ؤن رسي چين رادا، ڪڏهن پردندين پيارا

:پر ان جون ٻ بدراوون س يون فارسي آهن

باديگران ن،س ي، دست از ي ي شس ي، (4)

.پيوان پود شڪس ي، ديدار ده پدا را

ڪردي وها فراد ، شب ر ز سين داڪ ،(6)

.فربرده هالڪ ، گاهي نوا نظارا

:بثالا . پر ڪن بدراون ۾ اس فارسي ۽ اس سنڌي آهي

ا وال بابلين تو، دين در جلين دنين تو،

. ه سونهاراگاهي شوي درين تو، دل جا س

اهڙيء طرح، جنهن دهت بهٿس جهذبو طهاري ٿئهي ٿهو، تهڏهن سهنڌي، سهراچڪي، ارد ، هنڌي، فارسي، وربي ۽ سنسڪرک ٻولين جا لفظ بنها ڪهنهن اب يهاز جهي

اهها ڳالهه ٻهوليء ۽ زبانهدانيء جهي نوهه نگاهه هان اللهت بعيهوب . ڪ آدي ٿويش ڪري ٿو جو انهن ۾ آهي، پر هيم در يش انهن ي بالچي، اهڙي نووني پ

بعضي ڪن لفهن ي پاڻ ۾ بالچي، نوان . پاڻ زياده رس ۽ بيٺاج پيدا ٿئي ٿو .ا هالح ياهيا اٿس، جن پاڻ ٻوليء ۾ اضافو ڪيو آهي

شهاور تهي جهنهن دهت جههڙ جهذبو . شاوري جهذباک نگهاريء جهو ٻيهو نهالو آههي

ٿهو، جيڪهو طاري ٿئي ٿو، اهڙ چي لفظ يا ا هالح سهندس ذههن ۾ ظهاهر ٿئهي يهار جهي جهداچيء “ بهيڪس”. سندس انهيء جذبي جي حيح ترجواني ڪري ٿهو

سڏي ٿو ههه ههه اهڙي پو اسلوبيء سان ڪري “ بره ”جو بيان ههه ههه جنهن ي هو :فرباچي ٿو. ٿو، جنهن ۾ سندس بودد جا ٻئي پاسا ر شن ٿين ٿا

.واريبره بازاري، و،ق آزاري، هڪ بيوراري ٻي پلق جي پ_ (4) .ڳئي بوس پءان الي، آيا بره بهار_ (6) .فض ٿيو، فر پيو، بره ڪيو باران_ (1) .آچي بند بيالپ جي، بره ڪئي برساک_ (1) :لفظ جي بعنيش هيٺينء ريت ليي ٿو“ بازاري” ار ، “ فرهنگ آ في ” هههه بهي بازار سي نسلت ر ني اال ههه وام ههه بعوولي هههه بهازار ڪهي بيٺنهي اال”

.“او لار هافظ شهيرازيء جيڪهو ! ۾ ڪيهڏي سهعت آههي“ بره بهازاري”جي “ بيڪس”

پيههال هيٺئههين بيههت ۾ آنههد آهههي، سههو لهه ڳهه فويههر هها ب انهههيء هڪههڙي :، ۾ ادا ڪيو آهي“بره بازاري”ا هالح،

بن از آن سن ر ز افء ن ڪہ يوسف داشت دانس ،

.را ڪہ و،ق از پرده ودوت بر ن آرد زلي ا :انهيء ڪري بره ال تونا ب ڪري ٿو

داتار تون دال ر، آسار هي گداگر،

.ب ،ين بره بهادر، پنهنجي ڪرم جا ڪي توال

ازان سوا فوير ا ب سوز ۽ اثهر پيهدا ڪهرڻ پهاطر ڪهي پنهنجها ا ههالح به :بثالا . ياهيا آهن، جي سندس ذهانت ۽ طلاويء جو ر شن دلي آهن

.بره بڇاچين ٿو“ بيڪس”بحلت باريو بسڪينن ي، (4) .، پنهنجا پيارا ڪهاچين ٿو ڄاچي درد دبابون (6) تون دادر دلندر بهر جا اضر، (1)

.سڪ جي سواچياو ل ڪا ب ،و .گهت ڏ ان دي ڏ رته ته جهلندا تون دللر، (1) .، سري يوان اندي هونين دي گهوءي د ءاڪي (9) .دل اندر، ناز سان لڳو ناتو بون درد سبالون ڪيون (2) .سورن جو ڳاتو بوندسوت بنجه دل جي، سر “ بيڪس” (2) .ساهين ٿوان تون ڏ ر ڏ ن جي بن بنهنجي ي، سورن س (1) پنهنجي الد بءرگوار هي اسه اد ۽ برشهد ڪهري رتهو ههو، ۽ جهڏهن “ بيڪس”

جيهئن ته . جڏهن يس تڪليف ٿي ٿي، تهڏهن تهڏهن هيس بهدد ال سهڏياچين ٿهي :فرباچي ٿو

. ؤن لڌي، بحلت اري بام‘ بيدل“ ’بيڪس” ( 4) ،‘بيدل’بنهنجا پير برسد شهن،اه ( 6)

يوس پرتو ٿي بالڪ ،ب“ بيڪس”هي

.وور ٻاجهون تنهنجي بون گوندر گذاري بنهنجا ڳ ار،‘ بيدل’له سنڀار ن سيگه ۾، (1)

.جي له سار“ بيڪس”نان او جي، ‘ بيدل’

پر، ساڳئي دهت، ضهرک شههلاز دلنهدر هي به سهادي ٿهيه ال سهڏي ٿهو، جيهئن :هيٺين ڪافين بان بعلوم ٿيند

.دلندر باء ڪر بنهنجي، سگهو ٿي راه ۾ رهلر (4) .سڀني جو سردار، ا ب سيوهادي تون (6)

پههر ساڪههاڻ تهه نيههنهن ههي ضههر ري ٿههو . ازان سههوا ٻهه بناجههاتون بهه ديههون اٿههس :فرباچي ٿو. سوجهي، تنهنڪري انهن بان هڪ ۾ ان ال ب دوا گهري ٿو

جي يا سيدا، ڪر نواز نينهن جي يا سيدا،ڪر ڳالچي بره_ (4)

.ڪر ونايت و،ق جي يا سيدا، ڪر بهر ڪا درد جي يا سيدا .دال ڪ ۽ ال ڏي يا سيدا، و،ق دک ڪر وها تون ل پدا_ (6)

.آهين تون هر جا سيلو پا ندا، اه بنهنجي ڪر سگهو تون سيدا

:ٻئي هنڌ ري دوي ٿو

.ون بهيران، سڀن سالڪن جو تون آن پير پيرانبره ج‘ بيدل’يا شاه

فوير ي فوط برهه ال نه ، پهر برهه جهي بهيهرن ب ،هه ‘ بيدل’هن ڪافيء ۾ ب لفهظ جهي بعنهيش ههن ريهت “ بهيهر” ار “ فرهنهگ آ هفي ”. ال اس دوا ٿهو ڪهري

:ڪري ٿو فوج ڪهي پيچههي پيچههي جهو سهاچيس، گراسهڪٽ ا ر بهرد بهان شهاگرد پي،ه ”

ڪه هي ههين، اس بهين فهوجي آدبيهون ڪهي ‘ بهيهر’جاتي هي، اسهي ڪي دهار “.بيويان ا ر هر دس ڪي د ڪاندار غيره بهي داپ هين

ي بره پنهنجي وولي اٽهالي ۽ سهاز سهابان “ بيڪس”بهلب ت اسان جي فوير

لفهظ ‘ بهيهر’شاه ها ب به . سان گهرجي، جيئن ڪا ڪوي ۽ ڪوتاهي ن رهي :فرباچي ٿو. س عوال ڪيو آهيل ڳ اهڙيء بعنيش ۾ ا

تون يسر ير، ساٿين سنلت پنڌ جي،_ (4)

جوءي جنگ جهاز ي، ڪوڏ هڻاچج ڪير،

هي دجارن جي، بندر ڏانهن بهير،

.گهر تنين جي ير، جن الڳيدار لنگهاچيا

(سر سريراڳ) آته ۾ يهي، سڀ دوا ڪريجا جيڏيون،_ (6)

ئي پيئي،ڪانهي بس بهير ي، ه د پ

راه بسافر سڀڪو، ڪون ڏيوسون هت ڏيهي،

ساريندا لواک ي، بنجه دلر سڀ پيهي،

ڪوياچو ڪري جو، ڳاله پڇند ڪيهي،

نوازيند نور سين، ناددن ي اک نيئي،

.او هڪ بحود بر ق، شال دوان بان ايهي

ٺين جو داچ آهي، جيئن هي“ هو ا ست”ب “ بيڪس”فوير انگر، “ بيدل” :ڪافين بان بعلوم ٿيند

.آهيان پاڻ او، و،وون ٿو ولد سڏايان (4) .ساجن ساچين سير ڪرڻ لئ ، ٿي آيو انسان، بيان (6) .بناچي ساز ورک جو، ڪهڙا اري لڪ لڪاچين ٿو (1) .يار س ه جو ڪ اهوچي، ڪاٿي ناز نياز (1)

:ٻئي هنڌ فرباچي ٿو

. رٻ هڪو هوہ ا ست جو، ٻيا سڀ پام پيال، پام پيال

هر طرح پنهنجي الد جي اد هدا “ بيڪس”انهن سڀني ڳالهين بان ظاهر آهي ت ڪئي، جهنهن ال هيس ڪوهال وويدتونهدي هئهي، ۽ هيس ههادي، رهلهر، برشهد،

جهند ههو ۽ انههيء جهوچي رنهگ سهندس شهعر تهي غالهب بلڪ ان ان بٿي سهو

سندس ڪالم جو بٿس اي ر اثر آهي جو بعضي سندس پيالن جوترجوهو . آهي :بثالا . ڪيو اٿس

(بيدل. )يار س ه دي ڳالهين، سانون ياد جو پئيان (4)

(بيڪس. )يار س ه تنهنجون ڳالهيون ڳالهيون، ري ياد پيون پيون

(بيدل. )بين ت بيراڳن ٿيان ٿيان، ٿيان ٿيان (6) (بيڪس. )بين ت بيراڳه ٿيان، رانجهن ڪي ي ءي سنيان

!رانجهو الي ربء اسان ڏي ساه سيلادي، سنيان ي (1)

... ورک بيک بنا ڪي آيا، يرک دي پئيان

... يک جوال انهين جوڳي دا، برهين بيوس ٿئيان

...گهور گنوايا هو اساڏا، بوج نينان دي نئيان

(بيدل... )بره ديان بهيان‘ بيدل’آء ادانڪ لڳيان اسان نون،

.رانجهن الي راز، بيڏا بن بوهيا ت ت هءاري داشاه سيالني، جهنگ سيالين آيا جاني،

. ورک بجاز، سانون ا هويا يار اسان نون،غوءان ربءان بارڪي سانون، بيغرض هي

.بي ودي دا باز، سر اساڏي ا ب سويا ورک ساڏا سڀ ڳاليا، و،ودي ڪي ي فر تي آيا،

(بيڪس. )سوز گداز، دل دا جابا س يا“ بيڪس”

(بيدل. )آج پيئا هوري يلن آيا، سهسين رنگ بيرنگي سوايا (1) (بيڪس. )ارهوري يار يليندا، هر ڪود باز“ بيڪس”

(بيدل. )ب،ربت دا ڪر بهانا، آپ ٿيا اظهار (9)

(بيڪس. )بازي وجب بناچي، آدم نام سرا ڪي

(بيڪس. )ساجن ساچين سير ڪرڻ لئ ، ٿي آيو انسان

(بيڪس. )بناچي ساز ورک جو، ڪهڙا تون لڪ لڪاچين ٿو

...آهيان اسرار وجاچب، ٿي آيس سر سلحان (2) ...نوح نليء جي يس ۾، تار ڪي طوفان

...آيس ابراهي ٿي، باه ڪي بس ان

...بيک بناچي ويساچي، اڏادس آسوان

(بيدل... )نالي ٿي ڪي ، سجد سيوس ان“ بيدل” .آهيان پاڻ او، و،وون ٿو ولد سڏايان

...ه ڙي ٻانهون ٻانهن جو، هت هوس شاهن،اه

...ده،ت جودرياه ه ڙي بايو بار هان ٿو، هت

...ه ڙي بايو بار هان ٿو، هت ده،ت جو درياه

...، و،ادن آگاه “االنسان سري آناسههره”

(بيڪس.... )رک تون دل ۾ بلڪ ، دک جو يساه “ بيڪس”

!ب ش بيڏي تودير، رانجهن ساچين (2) ...در تيڏي تي آهي ڪادي، هيء نڪارءي هير

...ٿان اٿان تيڏءي آهيان، دللر دابنگيرا

...جيئندي برندي سر ن يسي، پوب تيڏي تدوير

...تيڏي ٻاجهون ڪون ڪريسي، دردبندان دي دل ههه سير

(بيدل... ) سندا، سالڪ سوء سرير‘ بيدل’ سن يرک !ڪيهي پيئي تودير، بين ڪنون جانب ساچين

... هيرر ز ازل ڪنون در تيڏي دي، بين ڪنيء

...اٿانهون اٿانهون ياد اسان ڪون، سهڻا تيڏي تدوير

...جان جگر ساڏي اينوين، تير لييا تودير

(بيڪس.... )بي،ڪ و،ق اليان ڪنون، ڳ ڳئي تدبير“ بيڪس”

بٿين ٿورن بثالن بان ڏسلو ت ٻنهي ا لن جو ن فوط پيال سهاڳيو آههي، پهر .جهڙ آهيان جي اظهار جو طريوو ب ل ڳ هڪ

جي س جه ان پو ڪنهن ديو ت هڪڙي ڪافي فويهر ننه ي جهي “ ديوان بيدل”“ ديههوان بههيڪس”. س جههي يئههي آهههي، سههو ٻئههي سههاپي دههت اههها ڪهه ڻ گهرجههي

اهها ڪهافي پههرچين سهاپي جهي . برتب ڪرڻ دت انئس اها ڪافي پڇهي يئهي .تي آي آهي، جا هن هيٺ ڏجي ٿي 195، فحي 6ضويوي نولر

(ر پ رادو ڪافي)

پاڻ ڏاڍن سان نينهن ن اليو، جنج نينهن نڀايو بون،

...آء ايادي و،ق ن ڄادان، و،ق وجب سر آيو بون

...س ي پئي هس سيج پلنگ تي، ج ن ڪين جاڳايو بون

...دڙهي جل دوٽ تي، تيرن تن ت ايو بون

... ي ادي ب پيارا، تنهنجي طلب ت ايو بون“ بيدل”

ن ڪافيء سان يس بن،له ڪيهو يهو آههي، سها هيهٺ ڏجهي جي جنه“ بيڪس” :ٿي

(ڪافي ر پ سورر)

.پاڻ ڏاڍن سان لنون ن الچجي، جنج جيم ڦاسايو بون ...سڌ ن هيڙي ڪا سورن جي، و،ق وجيب ايايو بون

...آء ايادي نينهن ن ڄادان، سورن ساٿ سوايو بون

...بونسان ب بٺڙا اڄ تون، ڏاڍ طلب ت ايو “ بيڪس”

پهڙهه ههان پهو اچهين دههوڻ بيجها نهه 2بٿهي ڏنه بثههالن، پهاص طهرح بثههال نولهر .ٿيند ت ساڳئي بضوون جي ڪافي ٻنهي ا لن جي جدا جدا آهي

وجيب جون ا يون

سا بنهن سا ا يهون، سها ار، سها دهد . بع،و جي هر ديء ۽ هر ادا بع،و آهيبهلهب ته هرڪها : ۽ گهوهه ۽ سا ري سندس نهارڻ، برڪه ۽ ب،هڪه، ڳالههاچه

هههرڪنهن شههاور، . رڪههت پنهنجههيء پنهنجههيء جهها تههي دنههدء ۽ بوهينههدء آهههي

پنهنجههي در ۽ درجههي، پيههال ۽ تدههور آهههر، انهههن بههان هرهههڪ جههي جههدا جههدا پدو اا ا يون، جي پنهنجهو ڪهاري ار ڪهري، و،هق جهي . تعريف ڪئي آهي

و باب پڙهاچه شهر ع ٿيهون الف ههه ب جو آغاز ڪراچي، بيوراريء ۽ ان ظاريء جساڪهاڻ ته و،هق جهي . ڪن، تن جي دهري ڪارنابن سان ت بياض ڳريا پيها آههن

اب دا ا ين بان ٿئي ٿي ۽ داه د،ون بان دهري ٿهو، تنهنڪهري هرههڪ شهاور، پو توءي اهو ال ار هجهي يها دهال ار ، پنهنجهي س آههر، ان جها ب لهف

بحلت جي باريلن ال ت وجيب جهي .اثر ۽ ب لف ڪيفي ون بيان ڪيون آهنجنهن دت ا يون ا ين ۾ ن ٿيون، ت بوهول سهچ . اک بنگال جو جاد آهي

:ساچين

“!وينان وينن ساڻ اءيون، هادي بٿو ڪير بوءي” بهار ک اههڙ بڇهين ٿيهون، جهو بهادهو . ان هاچي بجلهوري ۽ الدهاري اديهو مهي

اهي ڪهاريون ڪجليهون، . هڻند سير سل ڪڪڙ انگر پيو ڦٿڪند ۽ سڙيونپههر وجههب تهه هههيم آهههي تهه انهههيء دم . ا ڇنههڀ ۾ ديابههت بچههاچي ٿيههون سههڏين

ديههرين، دچههرين، ڪهههن ۽ ڳ ههرا ڳ ههرا ڪههن، تهه انهههيء دم دالسههي جههو دام هڻههي، گويا رنج ۽ را ت، آزار ۽ آرام، زهر ۽ زهر بهر ، يا ڻي ! رساچن ۽ الچين

.ئي انهن جي اپ يار آهناچين دئجي ت بوک ۽ ياک، ٻي

بحلوب جي ا ين ي شهاورن ب لهف شهين سهان ت،هليه ڏنهي آههي، جههڙ بي هودي پيهدا ڪهرڻ ڪهري، انههن . ووابي ، الوهاس، تيهر، ڳهاال، بڙسيهون، غيهره

پر گهڻو ڪهري فوهط . ي پواري، شرابي، ني پوابي، ڪيفي غيره سڏياچون، آٿهت ڏينهدء، دل بههار بههار ڪنهدء هڪ پهلو بيان ڪياچون ۽ ٻيو ههه ههه جياريندء

هن دت تاچين ڪوب انههن هي هحيح انهداز ۾ . غيره ههه ههه نظرانداز ڪياچونٻههاري بههب ”جههي دههول بوجههب، “ شههاه ”بهلههب تهه . سههوجهاچي ڪونهه سههگهيو آهههي

!د،ون جو دريو ٿي ، ن جيئي ن بري... “بجاز جو، ا تياچون اڱار

آههي، سهو پرتهو يها وڪهس آههي ان ڪن بءرگن جو پيال آهي ته جيڪهي ههت هق “ هو اسواء بظاهر ذاک اند، هو اشياء بظهاهر اسهواء،”: جو، جيڪو هت آهي

، جههو بيوثهه ۽ بيوثههال آهههي، تههنهن جههو ظهههور اسههواي ههفاک ۾ ٿيههو، ۽ تعههاليشاسواء فاک جا آثار ڪاچناک ۾ بوجود آهن، ۽ جو ڪجه ه ي آههي، تهنهن جهو

تعاليش جهو اته بظههر آههي، ۽ انسهان ۾ ڪابه اههڙي انسان ق . ظهور هت آهيا يهون، نهڪ، . شي ڪانهي، جا ق تعاليش جي ذاک ۽ فاک جو بظهر ن هجهي

ده،، ڏنهد، پهط ۽ پهال، انسهاني سهن ههي بڪوه ڪهن ٿها، ۽ انههن هان سههوا تهنهن ڪهري، الزبهي طهور . انساني ورک ۽ شڪ ۾ چي نوهص نظهر ادهي ٿهو

جي فاک ۾ هئه گهرجي، جن جهو نوه ههي آههن، ۽ انهن جو ا ق تعاليش . انهن جي اظهار ان سوا ڪوال االهي جو اظهار ب،اهدي ۾ ادي نٿو سگهي

جهڙيء طرح بجاز جو باري ، بع،و جي ا ين، ڏندن، د ن، ارن غيره ي سههاري نٿههو سههگهي، اهههڙيء طههرح جوههال االهههي جههو ب والههو بهه انهههن باڪوههال

ڪري نٿو سگهي، سو ت انهن جي چي سيلي جوال االهي فاک ي نظرانداز :جو اظهار ڪري سگهي ٿو

هر دند هو ب،اهده ق ي گف گو،”

“.بن ي نهين هي ساگر بينا ڪهي بغير

تنهنڪهههري هههوفياچي ڪهههرام بههه پنهنجهههيء هههق پرسههه ان شهههاوريء ۾، بجهههازي دد ۽ دابت غيهره شاورن انگر، اهي ساڳياچي لفظ ههههه زلف، د، ، پال، پط،

هههههه ڪهه آنههدا، پههر ب دههوص بعنههاچن ۾، ۽ نهه انهههن بعنههاچن ۾، جيڪههي ر اجههي تدهوٻ جهي . بادهو ڪن ٿا، سو ت ذاک باري تعاليش انهن ان پا ۽ بلههرا آهي

ڏانهههن اشههار ٿههو ڪههري، تهه ‘ بدههارک ازليهه ’لفههظ، بعضههي “ د،هه ”شههاوريء ۾ ڏانهههن، تهه بعضههي ري ‘ ههقشهههود ’بعضههي سههالڪ جههي ليادههت ۽ اسهه عداد آهههر

.۽ ان جي اثراک ڏانهن‘ نظر ق تعاليش ’

دللر جي اک جهو ههڪ اثهر ههيم به آههي ته بهي او نهاچيء ۽ پهوديء جهي ڪهري، ڪڏهن سندس “ .واشون اند ه ، سدا بع،ودن جو”: واشق ڳارادي ۾ پيو ڳرند

ن پوار هن ي ب وور ڪند ۽ هو ان بيهو ڪند ، ۽ ڪڏهن ت پاڻ ڏانهوجيهب . رغلت جو ا ساس پيهدا ڪهري، بهنجهس پوشهي ۽ بسه ي پيهدا ڪنهد

جههي اک ۾ جيڪههڏهن اسهه غنا، بههي ال فههاتي ۽ بيرپههي آهههي، جنهنڪههري جههنهن

ڏانهن نهاري ت هس يء بان نيسه يء ۾ نئهيس، ته ري سهاڳئي دهت بهنجهس شوپي ۽ دلرباچي ب آهي، جنهنڪري سوز جا سڙي ب،اهد بادين ٿها، ۽ سهندن

گويا، بحلوب جي اک ۾ ٻ ب ضاد . ۽جان ۾ گويا نئون ر ح پئجيو ميجس جهنهن جهو . هڪ اس غنا ۽ بي ال فاتي، ته ٻهي شهوپي ۽ دلربهاچي: پا ي ون آهن

ن يجو اهو ٿو نڪري ت وال هڪ نظر سان نيسهت ٿهو ٿئهي، ته ٻهيء نظهر سهان از، ههڪ هڪ سان فنا، ت ٻيء سان فيضان جود سهان سهرفر: هس يء ۾ ادي ٿو

سهان سسهي ۽ بسهي ٿهو، ته ٻهيء سهان ٽهڙي ۽ ڦونهٿجي ٿهو ههڪ سهان سهڪي ۽ سڙي، ت ٻيء سان سرسلء ۽ ساچو ٿئي هڪ سان بهري ٿهو، ته ٻهيء سهان جيئهي

جن ا ين جي طفيه و،هق “ بيڪس”اسان جي پا بين ۽ پا پيال فوير . ٿودن لفظن ۾ هن جي الف ههه ب پڙهي، تن جي تعريف جنهن بيساپ نووني ۽ سا

:فرباچي ٿو. پاڻ ڪئي آهي، تنهن جو بثال ب،ڪ بلند

“! ه ه س ه تنهنجون ا يون، جاتي لڳيون تاتي ٻييون”

بحلههوب جههي بي ناههه جاذبيههت ۽ دلڪ،ههيء اريههن ا ههين جههي بههي ان ههها تعريههف، ه ه سه ه تنهنجهون ”جنهن جي بيان ڪرڻ ان زبان ۽ دل دا ر آهن، سهوا

ازانسهوا ههي اههي ا يهون نه آههن، . ٻين لفظن ۾ ٿي نٿي سهگهي جي،“ ا يونجن جو جاد ناپاچدار هجي، يا جي رٻ ف نو پيدا ڪن، جنهن جهو اثهر ڪهنهن

بگر ههي اههي آههن، جهي پواسه ناپواسه ، ج هي : تي ٿئي ت ڪنهن تي ن ٿئي پهچن، ت ي هرهڪ ي بالاب ياز پنهنجي دلضي ۾ آدين، ۽ ن ري سهندن اثهر

:ال ڪنهن اهليت جي ضر رک آهي

آنک اال تيري جوڳن ڪا تواشا دييي،

!جس ڪو آنيين هي نهين، تجه ڪو ڳال ڪيا دييي

ه ه سهه ه تنهنجههون ”: نهه نهه ، هههت جيڪههو آيههو، سههو ادههي يههو ۽ ري نهه ريههوسهندس . س ن بيساپ ، ن تدنع ن بنها ٽ، لفهظ ب دهر پهر پهر بعنهيش ! “ا يون

رجو ڪهڙ ب هجي، پر ٻوليء جي سالست، لفظن جي سادگيء ۽ شاوريء جو دجههذباک نگههاريء جههي پيههال ههان اههها هڪههڙي سههٽ، جهها بحلههوب جههي ا ههين جههي

ان هاچي ۽ بي ناه دلرباچيء، دلسه انيء ۽ دلڪ،هيء جهي دهدرک ڏييهاري ٿهي، جها بال اب ياز هر ڪنهن تي ها ي آههي ۽ جها هين دهدرتي بليه آههي ۽ نه ڪهنهن

.سربي يا ٻئي سازسينگار جي بح اج آهي، سا داب داد ضر ر آهي ڪج ،

باپذ

، از پانلهادر بحود ديق بيوه6، جلد “سنڌي ادب جي تاريخ”

از لهف او بد ي ، 1، ڳاڱو “تذڪره لهفي”

، از رنجيت پريوچند اسوادي“سنڌ ۽ هند جا سنت ۽ در يش”

Desert Voices, by T. L. Vaswani.

Divine Dwellers in the Desert, by Gurdial Mallik, Nalanda Publications Coy, Baroda, 1949.

Sind and its Sufies, by Jethmal Parsram Gulrajani.

The Soul of Sindhi Literature, by T. L. Vaswani.

The Vision of a Village Singer, by T. L. Vaswani.

.از شيخ بحود اڪرام ،(ارد )، “آب ڪوثر”

شڪري اداچي

بؤلههف نهايههت پلههوص ۽ شههڪري سههان انهههن هها لن جهها نههاال ڄادههاچه فههرض ٿههو :سوجهي، جن يس پنهنجا ڪ اب ڏنا يا بواد يي ڏيه ۾ بدد ڪئي

سيد ابام ولي شاه ، ر هڙي .4

پليفو سلحان ب ش، ر هڙي .6

سيد ر ي ڏنو شاه ، ٿرءي .1

سيد ليه شاه بر وم، ر هڙي .1

بسور رجب ولي بغ ، ر هڙي .9

سيد پير ڏنو شاه ، ر هڙي .2

بسور جهابنداس ڳاٽيا، شڪارپور .2

سيد سوبر شاه ، ر هڙي .1

بسور پيرالدين، ر هڙي .5

داضي بحود اسواوي ، ر هڙي .41

بسور تلوڪچند ري، ر هڙي .44

گورسنداس، ر هڙيبسور .46

غالم سر ر پان پٺاڻ، آراچين .41

بسور لڇيرام ڳاٽيا، بولئي .41

بسور لهف او بد ي، شڪارپور .49

، پيرپور“ ابي”بسور وها بحود .42

( ال يدرآباد)ڊاڪور داضي نلي ب ش، ر هڙي .42 ت فيفون

داضي غالم بهديء جو نس و= غ

سيد ولي گ شاه جو بياض= ع

يد ابام ولي شاه جو نس وس= ا

الهورايي بهرڪند جو بياض= م

جهابنداس ڳاٽيا جو بياض= ڀ

جو بياض‘ ڪو ر’ولي ب ش =

ليويچند ڳاٽيا جو بياض= ل

ير ب جو بياض=

پليفي سلحان ب ش، سجاده ن،ين پانواه ، جو نس و= س

سيد ر ي ڏني شاه جو نس و= ر

اضجو بي“ ابي”وها بحود = ج

لهف او بد يء جو نس و= ب

سنڌي ڪافيون

اف ا ي بثنوي

بحوداو، ڪريان تعريف رب جي،

.جنهن جوءي آهي ر زي سڀ جي اهو پا ند، ا ب، شاه ، سلهان،

.ه ي ظاهر ٿي آيو آهي انسان ڪڏهن دياچين جو آهيان ا د پا ،

.ڪڏهن ا د ن ا ود ٿي پيو بي با دياچين،“ بي انا ا ود بال”

. ي بنظور ڪياچين“ فودرايء الحق” دياچين نور بنهنجو ڪ شيء آه ،

.اهو ساڳيو ب تون آه “ بيڪس”سڻج يويناا “ پلق آدم ههه”االياچين

.، دياچين ٿي بينا“ههه وليش ورتہ” ناه انسان، بي،ڪ آه سلحان،

.ناهي هي پا ، آهي پا ر وان ين، ه يڙهيو ادا تو ي جو آه

.جي ٿئين هوشيار، ساڳو نور آهين ڏسو درآن ۾ جو اٻ آهي،

.اهو ابر شرع جو بعاٻ آهي اٻ،“ جه او جو”اشار آهي

.سه تون جي شرع بعاٻ“ تولهههواث ” ، سگهو ڪر ير ار ،‘بيڪس’ڳال

. دک و،ق جو سر سوجه سار ڪند بي،ڪ ڳالچي،‘ بيدل’توسان

. دک جي اچيسدا “ بيڪس”ڪجان

،‘بيدل’تنهنجو دلدار برشد آه .ڪند تو ي بدابي شاه پوشدل

‘بيدل’تنهنجو پير بغان بي،ڪ آ .ڪند ش دس گيري تنهنجي بادل

ڏسو، اي طاللو، جو وجب ڪار آهي،

.ت ڪيئن بندور برسر دار آهي ن پيال آهي، ن ه جي جا آهي،

.بگر يساه دک ال آهي دئ درد دل بدابي پود،“ قاناالح”

.ڪ ي سڏ تون بنجهؤن پنهنجي د چي بد ديو هيئن بوج ۾ آ غوث اوظ ،

.“انههها دادري سلحان اوظ ”ت ڏسو ڪيئن شوس تلريءي ڏنو پو ،

.گنواياچين س و ظاهري هو ،“بن پداي ”وهاري شيخ ديو هو

!ههه پداي ، بن پداي ، بن پداي ني،اي ڳاله ن آهي جو دم زبا

.ڏاڍي ب،ڪ آهي هيء يار جاني ،“اناالحق”زباني تون “ بيڪس”ن دئو

.اهو تون درد دل ۾ رک بحوق جڏهن ٿيندين نفي، اي يار، ر زي،

دوندين ز ري،“ اناالحق”تڏهن اثلاک

، سڻج هي ال سار ،“بيڪس”ڳال

.فنا ٿج، پو بارج نينهن نعر ، جول يار بوجود،“هو ا ست”تون دئ

.يويناا پسه جو ب، ا آه بودود ناه بوجود ٻيو ڪوچي، بگر يار،

.پاڻ چي واشق ٿئي ٿو، پاڻ دلدار ڪٿي ڪافر سڏاچي بيد برهوان،

.ڪٿي بسل پڙهي ٿو ياد درآن ديو پير بغان بون ي هي اسرار،

.جو جول ا ست، اي طالب، پلردار ن آ ڪا ديء دک و،ق جهڙي،

.اهڙين آ ڪا اٽ دک سه ،“بيڪس” ديثي را بڪن اطوال

.بيان ڪن ال پود را، نال ڪن، بس ب اريخ، دهار يست رجب،

.ب سيوس ان ن،س بود بغرب د ازده نه نود دهارم بالشڪ،

.بد آن دت شہ الريب الشڪ دوان تعريف شهلاز دلندر،

. سيني بير بر ندي دلندر ن هو ٻانهو بگر بوليش دلندر،

.وثوان دهلب الدين دلندر لي ظاهر باطن آهي سلهان دلندر،

.ب سرتاج االهي شہ دلندر شهي بلڪ، بڪان ا البڪاني،

. لر ڪن، زاهدا، ربء ابن دہ داني بچ،وان يوين بنگر دلندر،

.دلندر نيست، االهيت دلندر ڪوچي طالب سوالي جو ادي ٿو،

.بوهلب پويش پو گ، مي ٿو جا داني، آهي سلهان بلڪ

.جنهين جي ور ڪرسي ۾ ن،اني دلندر آ سچو سر ر دلندر،

.دلندر بلڪ سلهاني دلندر دلندر شاه شهلاز است ب د م،

.ڪند هس ي ز طاللان بعد م دلندر سر ر ا تار ابدال،

.دلندر پير پيران شاه افضال آهي بحي الدين سلحان بي،ڪ،

.ن آ تنهن ۾ فر الريب الشڪ ندن ر شن ب سيوڻ،آهي بردد س

.بث شاه نجف جي آهي سيوڻ الدک گاه آهي سندن بر ند،

.ناهي ٻيو اهڙ ڪوچي شهر فرپند جڏهن بنجه شهر سيوڻ جي ددم پيو،

.پڇه آيو اتي در يش هرڪو هو هڪڙ غوث، نالي شاه اوظ ،

.بڪو هڪ جام جنهن ۾ ير سال پيالي ير جي ۾ پئسو هڪڙ ،

.جي ان بوڪليو هو جهي بنجه جام دواياچين شاه شهلاز ڏي تان،

‘!اسان هون ير، تون پئسو، بيان’ دلندر شاه ضرک بوڪليو گ ،

.ڪري داپ انهيء ۾ بوڪليو ڦ ا هان ڪ ير آهيو، بان گ ،’

اچين ترندس جئن بنجه ير جي ڦ ،

ا هان جو ڪو سالبي ڪون ٿيند ،’

سار وال پياد سوار ايند ،

ي ايند پجالت ۾ ا ان پير،بڙ

“.جو پ وو ڪون ب ،يند ب ست سير ددم بردار ٿيو پو شاه پنج گنج،

.بهرٻ شاه بحوود شڪر گنج ب ڪوهس ان تڪ نعر هنياچون،

.بنهن د ران بگورس ان بوياچون هههههههههه

رديف الف

ڪافي ر پ آسا .4

!، برشد بٺا تون بوالپالين ٿو ننگ نوادن

بدڪار ٿا ڪوايون، بيڪار، ڪ جا ناهيون،

.بوال بيٽ تون بدايون، ڪر بعاٻ جهڪا جهوال ديوان درد ڪياسي ، بي ودپوديء ون ٿياسي،

.جيئاسي ، الهين ا ين جا ا ال“ بوتوا دل ” توريء آهيون بيگانا، ديدار لئ ديوانا،

.ون ڳوالهر جا ڦر ن يرانا، ڪٽ غير جا ت داتار تون دال ر، آسار هي گداگر ،

ب ،ين بره بهادر، پنهنجي ڪربا جا ڪي توال ،

فوير تنهنجو،“ بيڪس”بان تون پير دس گير بنهنجو،

.ٻيو در تڪيون ن ڪنهن جو، گولن سندا هون گوال

ڪافي ر پ آسا .6

!سا ون رسي چين رادا ، ڪڏهن پردندين پيارا

لين تو، دين در جلين دنين تو،ا وال با ب

.گاهي شوي درين تو، دل جا س ه سونهارا فرياد آه زاري، تنهنجي فرا باري،

.دلڙي ٿي آ يچاري، ري سو ڪيئ سارا با ديگران ن،س ي، دست از ي ي شس ي،

.پيوان پود شڪس ي، ديدارده پدا را ڪردي وها فراد ، شب ر ز سين داڪ ،

.اهي نوا نظارافربوده هالڪ ، گ ڳالهيون تنهنجون ٿيون ڳارن، دلريء بٺيء ي بارن،

.وينون ٿيون آب هارن، ه ه ره ڪيا ارا ب وور دل نوادي، بيوس تان يڳادي،

.اي دل تون ٿي سيادي، ڪر ڪوء ون ڪنارا شده پئي تسڪين،“ بيڪس”دل بيورار بسڪين،

.اغيرک ڪيو آه غوگين، گاهي بلين تو بار

ڪافي ر پ نڀاک .1

!ڪڏهن راضي ٿي بلندين، رادا

...ڪا ڪوبادي ، ي هادي، ڳينگ ٿيا سڀ ڳادا

...جاڪون رادا تون رسي چين، س يون سور سوادا

...پيال پاطر ي ٻيوڪو ناهي، ڄاديون تو ي ڄادا

...سوڍل يار سيادا هينئن سارڻ ناهي الچق،

...، بئٺي بوب باداتوريء ڪنهن سان ڪندين جاني

...ساهي تنهنجي در تي، تن ليء ڪادا“ بيڪس”

ڪافي ر پ جهنگلو .1

نينهن ارن جي ن،اني، جي هوندا سورهي سچا،

.سر ڏيه، سوريء دڙهه، هي آه ب، ادن بدوا ۾ پيا ڏيئي ٽ ا، سڪ ارا جي، سوز آتش

.پارجي پنءير بالن ، جي بر ن اچي ب ا الج جي آهن، اهي ڪوءا ڪچا، ال ۾

.دين دنيا د ر ۾، آهن ٻياچيء جا ٻچا شو جي شو،ير سان، الشڪ سيئي ت شهيد ٿيا،

.بره جي بازار ۾ جن، سر ڏيئي سودا ڪيا جان جند دربان ڪئي، بي،ڪ انهن بحلوب تان،

.پادم ٿيو تنين جو، جي دين بذهب ون سوا“ بيڪس”

رديف ک

ربڪافي ر پ پو .9

.دنٿ ن دوڏينهن راک، بليس بار چڙن ي ...درد سڀيئي د ر ٿيا، اچي جي اک

...و،ق وجب ا داک بحلت بب بچايو،

...سان بليو، پره ڦوي پرڳاک‘ بيدل’، “بيڪس”

ڪافي ر پ سارنگ .2

.ايي برساک سارنگ سير ڪرڻ لئ آيو، بره ...داکڪو ن سگهدا، جنهن سر آ ندا، و،ق اال ا

....دم دم ڪئهندا سانون يار ، نينان اال ڪاک

...وام ون ٿي ا لي ۾، ر ر ڏينهان راک“ بيڪس”

رديف ر

ڪافي ر پ پورب .2

.بازار، الهوتي بون لييا بيٺا بنجه زرد سندن رپسار، پيرين پرادا ر ڻا،

.ڪنهن ن انهان ڪون لييا، ساري بنجه سنسار ا ها بازار ۾، درسن ڪن ديدار،بيٺ

.سابن ي سهيون ڪري، طالب ڪو تڪرار ڏسي هن نڌر ي، ڪياچون تند تنوار،

.دوي شاب داه سان، پرين جي پيءار ي، و،ق ار آزار،“ بيڪس”ب ،اچون

.سناسين سڌاريو، ڪريان شڪر هءار

ڪافي ر پ ڪلياڻ .1

.آيا جاني جلويدار، باهي بندلدار، آيا سجن آيا ...باغ بهار يراني جا ا ون هئي، سو ٿيو

... اه سن جون فوجان دڙهيون، شو ارا ٿيا شڪار

...بره جي اه ڳالچي، سر ٿيو سء ون سار“ بيڪس”

ڪافي ر پ پورب .5

.پونيء جون پودار زلفان، ز ر ءهن ٿيون ا ب وبا جي هئا، پرک ڪيا پينارههه

.سورهي ڪي سردارا ادن و،ق ۾ ڪهه سندن ڪارههه هڻن نا نينهن جا،

.ب ،ن و،افن ي و،ق سند آزار ب ،ي بره ٿو، سورن جو سينگار ههه“ بيڪس”

.درد اهين ر زرد ڪيا، طالب جي تڪرار

ڪافي ر پ آسا .41

.دلربا دلدار يار، ڏس يچاريء ڏي ري پاڪي،ياريڪدل ٿيم ن ياڪي، پيوو تنهنجو آهي

.و،ق جا اسرار يار تون بنهنجو دلدار جاني، تنهنجو يوسف ناه ثاني،

.بحل ي بنٺار يار رهءنن رلين رديلن، س ڦيري فريلن،

. يڙهي يچاريء ي هار تنهنجي در گداگر، جاني بنهنجا ر تون هي سر،“ بيڪس”

.اي بنهنجا غو وار يار

ڪافي ر پ آسا. 44

.ن يار، آم ت پردون پاڻ ۾رازبحرم رس ال ادف، يار هودم، هج هوي، هوودم،

.دم ن هڪڙ ٿي تون سار ڪيئن ڪيئ جاني جداچي، بون سان سو ڪيئ بيوفاچي،

.نانء بوال جي نهار هيء رديلن راه باري، تن ۾ تنهنجي طلب طاري،

.ا ڙيون تنهنجون گ انار بدم ٿو بري،جو تو لئ د بيوس سا ڪري،“ بيڪس”

.تو تون ددي ار ار

ڪافي ر پ پورب. 46

.سابي ۾ سنسار راک رسي ٿيا رام سان ...ڪيو سداچين سابيڙن، دک جو اپار

...و،ق جو هي اسرار دبدم دياچون،“ بن پداي ”

...بنهنجا ڳ ار‘ بيدل’له سنڀار ن سيگه ۾،

...جي له سار“ بيڪس”نانء او جي، ‘ بيدل’

ڪافي ر پ پورب. 41

.سڀني جو سردار، ا ب سيوهادي تون بي اني بحلت جو، سادي تون ساالر،

.طالب توء پهچاچئين، تون پنهنجا سڀ پنيار هت هت هادي آهين، آءين جو آسار،

.ادي پيا جي آر ۾،سي پهچاچئين پار جيء جسي ۽ جان ۾، طلب ڄاچي تار،

.ڪر ا ساني و،ق جي، له سڪاين سار بيوس سا ڪري، لڏي يا غو وار،“ بيڪس”

.لڳي نو ناز جي، اندر آر ن پار

ڪافي ر پ ڪلياڻ. 41

!آزار، ڪون ڏيوسي ج ۾ و،ق جهڙ ...د ا درب ناه تنهين جو، جيڪي بره ڪيا بيوار

...ٻئي جهان ٻن ڏناچون، هڪ د ست ر ياچون درڪار

...وارها ڪيئي بردانا ، سوريء تي هسيبندور ج

...برهون بازر دي، ر چي زار ن زار“ بيڪس”

ڪافي ر پ آسا. 49

!و،ق ار آزار، ه ه، ب ش اسان ي

...پاڻ ليب پاڻ طليب، بره ڪيو هت بيوار

...بي،ڪ هادي آهي، و،ادن آسار‘ بيدل’

...دنيا دين ن آهي گهربو، درد هڪو درڪار

...ازار، ڪايي گرم ب“بيڪس”ڪاٿي ‘ بيدل’ڪاٿي

ڪافي ر پ ڪلياڻ. 42

.دلندر باء ڪر بنهنجي، سگهو ٿي راه ۾ رهلر شهي شهلاز تون آهين، دلب بنهنجي جي ڪٽ الهين،

.اهڙي طادت ٻئي ڪنهن ناهي، تون آهين ا ود سند انور دلندر الل بر ندي، ڪري ٿي ورض هيء بندي،

.و،ق جي ب ش پورسندي، دک جي سوجه ڏي، سر ر .شاه سيوهادي، تون سڀڪجه ال ٿو ڄادين دلندر

پيار پرک جو پادي، تون آهين سادي سند ڪوثر،

آهيان آء ا ان جاه ، دک و،ق جو ساچ ،

.بحلت سان ڪريو باچ ، تون آهين ب،ڪلڪ،ا يدر دادر تون، دلندر تون، تون بوال آهين، فدر تون ،

.بهري ر بيڪس ي ڪر تون”ڪري هادي ڳي اڪلر تون،

ڪافي ر پ پورب. 42

.ڪر ن جداچي يار، گهوريو سوء ، ر تون درياه درد جو دل ۾، هي تار ن تار ،

.ڪر ن بون سان بابر ، ورک جا سنيگار بٺا، بادا سا ڪجن، بٺن جا بنٺار،

.دم ٻ هه ٽي دنيا ۾، گڏ ٿي يار گذار ر،هت هت هج هنئين ۾، دم ن هڪو ٿي سا

.و،ق انڌير ڪيا، غازي ووءيدار“ بيڪس”

ڪافي ر پ ڪوهياري. 41

.بدد ڪر بيهار، ڪر بيهار ، ترهو ڻي آ تار ۾ ...راتيون ڏينهان ر ح ۾، تنهنجي تانگه تنوار، تانگه تنوار

...دلڙي ٿي دانهون ڪري، تنهن جي سه ڪوڪار، سه ڪوڪار

...پيو ٻاڪار پيو ٻاڪار،“ بيڪس”سندي در تي، ‘ بيدل’

ڪافي ر پ ڪلياڻ. 45

.بون ۾ ٿي ويب اپار، ڄاديون س ه ڄادين

...آء ا هان جي ا ون آهيان، آء هادي هڪوار

...نظر نوادي ويلن هادي، تو ۾ طوعدار

...بيوس ي آهي ا ون، س ه تنهنجي تار“ بيڪس”

رديف ز

ڪافي ر پ بر ه. 61

.ناز نياز يار س ه جو ڪ اهوچي، ڪاٿي ...ڪاٿي بالن بنڪر بوذي، ڪاٿي رندي راز

...ڪاٿي باري، ڪاٿي ڦاهي، ڪاٿي ٿيو شهلاز

...ڪاٿي واشق ٻيرا ٻيرا، ڪاٿي تيرانداز

... ي بعد بجاز“ بيڪس”ڪئي تلوين اهاچي، ‘ بيدل’

رديف س

ڪافي ر پ سناسري. 64

!ڪڏهن پوند دياس، سجنا، بحلت ٿي باري

!يڳادي، تنهنجي پرک پياس سجنادل نوادي تي

!وو ول ، دين بذهب ، نينهن ڪيو بس ناس، سجنا !اٿندي يهندي، ظاهر باطن، طلب ر ي آهي تاس، سجنا

!بيوس جو س ناهي، ڪيو و،ق اداس، سجنا“ بيڪس”

رديف ل

ڪافي ر پ ڪوهياري. 66

!گر پس گرنار ۾، هئ هئ بنهنجو ال، هيڻو ال

...ون ي پراب ڪيو، اب ر ٿيو ا وال، ٿيو ا والپوديء ب

...هادي، هٿون پانهنجي، ڏي ڪو ڪيف ڪالل،ڪيف ڪالل

...ڪر ا ساني و،ق جي، ٻي سڀ ڪ بوال، ڪ بوال

... رٻ هڪو هو ا ست جو، ٻيا سڀ پام پيال، پام پيال

...، نانء او جي، پنهنجو ب ش ال، ب ش ال‘بيدل’

...، ي بر ال، تون بر ال“بيڪس”۾، رهلر ٿي تون راه

ڪافي ر پ سناسري. 61

!بعلوم ٿئي سڀ ال، باهي ...هڪواري تون آم اسان ڏي، ڏيک اسان ڏا ال

...طالب سر تنهنجي جو آهيان، نٿو گهرجي بال

...جيڪا ٿي باک بره جي، ڪر ن ٻئي ي ڳال“ بيڪس”

ڪافي ر پ جهنگلو. 61

.ا نيو، سالڪن ي سڪ سلي بوج بس يء ۾ سد

...ايئي پهر او ۾ گ ٿيا، اهي واشق ولي

....دبءنيء جي جا ناهي، سا ڪندا هت جلرچي

...ڪيئي سڏي راه ۾ يا، ا ري ا ري وءراچي

...سا مي سگهندا باڳ تنهين ۾ بيڪاچي

...ٻئي ڪنهين جي جا ناهي، ڪيئي جلي يا هت پلي

...ز ي، ڪ د چيء جا سڀ دلي سوجه سالڪ سو

...جس ون ٿي ر ي “ بيڪس”ره سدا سڪ سوز ۾،

ڪافي ر پ پورب. 69

.هاديء ي بنهنجو ال، بعلوم آهي بڙيوچي ...ڏيند درد فرا بون، و،ق سند ا وال

...سرڪو سوز گداز جو، ڳلو ڪند ڳال

...سان، ٿيند ش ال‘ بيدل’تنهنجو “ بيڪس”

ڪافي ر پ نڀاک. 26

.ههڙا ٿيڙم ال، سرتيون سانگين ريء

...پيال باندي بارن ريء بران ٿي، هو پو سن پنهنجي

...جيئري جدا ڪئي بار چڙن، هي ابادن ال

...سرها سانگي طن سن ٿا، ڪان لڌاچون سنڀال

... يڙهيچن ساريو، ساوت ڳانيان سال“ بيڪس”

رديف م

اءيڪافي ر پ په. 62

، سدا داچ بدام،‘بيدل’پير بغان ب،هور آ

. اٻ افين سالڪن ۾ وارٻ هادي بدام و،ولازن جي جواوت ۾ سدا هو پي،وا،

.بعرفت جي بوج ۾ ڏس بئي ب و بهراڻ وام جد دک جو بدابي شاه ي پوار هو،

.شه بو د سن جو، هر رنگ هرجا از دهام عد ۾،جو سڏ ٿيو، سلهان ي ذ الو“ ارجعي”

.سورهين تاريخ هئي، ڪئي ر لت از اشلاه شام سال ٻارهن سو ادانوي جڏهن اڳريو فا،

.ڪياچون ر لت جڳت بان، يا بٿي الهوک بام بيڪس، گداچي در تنهين جي و،ق جي،”ٿو ڪري

.غالم“ بيڪس”داچوا ديدار ال ٿو سڪي

ڪافي ر پ پورب. 61

!هيو،ق انسان جو ابام، دين ڪفر سان سا ...فردت جان فنا ڪئي، بن اندر باتام

...شهن،اه پاڻ هيس آء، غوءي ڪيس غالم

...طالب جي تحويق آم، ڻي گر ء ڏي گام

... ون لڌي، حلت اري بام‘ بيدل“ ’بيڪس”

رديف ن

ڪافي ر پ جوڳ. 65

.بره ڳلي تون آچين، تنهنجا پنڌ پڇايان بندور جيهار ڪيئي باريئ ،

ب ي نيءي داءهيئ ، وفي ا

.بر لا و،ق آچين، سوليء ساه سنڀاچيان ڳ نعان جي جڻيان پايو،

شيخ وهار جو سيس ڪوايو،

.اهو ساڳيو تون آهين، تنهنجو طالب آهيان

سر برهان جي بار بالبت جو،

شيخ بال ل تي ٻوجهو تهوت جو،

.رنگ ۾ يار سواچين، بيرنگي دئ آهيان جو،“ بيڪس”سر ڪر بولول بي

شاه بندور جيان هن بيوس جو،

.وو ايوان اياچين، اناالحق االچيان

ڪافي ر پ سورر. 11

.پاڻ ڏاڍن سان لنو ن الچجي، جنج جيم ڦاسايو بون ...سڌ ن هيڙي ڪا سورن جي، و،ق وجيب ايايو بون ...آء ايادي نينهن ن ڄادان، سورن ساٿ سوايو بون

...سان ب بٺڙا اڄ تون، ڏاڍ طلب ت ايو بون “بيڪس”

ڪافي ر پ گجري. 14

جاني ا هان لئ ٿي گوندر گذاريان،

.ا هان ي سداچين ٿي ساريان سنڀاريان جگر جو تنهنجي جاني جاليو،

ڪو پيالو جو پرتون پاليو،

.سوا يار تنهنجي ڏ يون گهڙيون گهاريان ي ،جان بنهنجي دل ي جداچي جياچ

ڪريو ڪا رڻ جي سگها يار اچي،

.تو ي هردم سنڀاريان، ن ڪنهن دم ساريان ري طن پنهنجي سگها اڳ اريو،

بنهنجي دل بئيء ي ادي جاني جيئاريو،

.دبدم ڏ ن جا هي ڏ نگر ٿي ڏاريان هي ال ڏس تون بنهنجو، يار جاني،

پنهنجا دول پاءج تون، دلدار جاني،

. ي ساه ٿي س اريان ادو ن ت اج تنهنجو سوز سڪ هي سداچين ٿو ساءي،

ي هردم ٿو ڳاري،“ بيڪس”تنهنجو درد

.توهان ڪاڻ پل پئي ٿي پڪاريان

ڪافي ر پ سناسري. 16

!جلي ٿي هيء جان، جيڏيون، س ه ي ڪو سوجهاچي

...دردن بنهنجي دل ۾، يار ، غ ڪيو گهوسان

... ڪيو جوالنڪاڻ سورن جي آء جو ڄاچي، جو

...سورن جو سابان ڏاج ڏنو هو بادر بون ي،

...دي سر سن دي لوي، بره ڪيو باران“ بيڪس”

ڪافي ر پ گجري. 11

پوني پواري د،وان دون ٿيون،

.ڏسه ساڻ واشق ڪيئي ڪهههن ٿيون اهي ناز پر رديون ناز نواديون

واشق ڪههههه لئ ت شايد ساباديون،

.ير بءگن جا بي،ڪ هڻن ٿيونتيا ت ڏاڍي ناز اريون، نينهن نا نڀاچن،

ديو بون ي برشد، ا بي فا هن،

.ز ران ز رز ري اتوريون ءهن ٿيون تيا تير بءگن جا ابر ڪواني،

س ر سينو بنهنجو آ، هه هه تون جاني،

.اهي ناز اريون ڪڏهن نا بئڙن ٿيون و،اهي ڪرن سود سداچين ٿيون سر ج

ڏسي طاللو تو ڪڏهن ڪين بڙجو ،

.سان بازر ۾ ابالڪ اءن ٿيون“ بيڪس”

ڪافي ر پ سارنگ. 11

ڏ يا گذاري ڏينهن، سوا سانگين جي،

...و،ق جي ده،ت والي آهي، شو پوي جيئن شينهن

... سن هءاري، گ گلءاري، ب ارن ي نينهن

...بره بهاري ٿي دوساري، بحلت يڙا بينهن

...بيوس ٿيو بازر ۾، ا و نلاهه نينهن“ بيڪس”

ڪافي ر پ ددوري. 19

.تون سوين جابا، ڪرين ه هنگابان! ڍڪي جاني

...درد بندن جي دل ۾، دللر ڄن درد دبابان

...آتش و،ق جي ابان دلربا، ڏس سيان سري تون،

...اال و،ق تنهنجي جي ٻاريا، سي ڪڏهن ڪين اجهابيان

... ا ڪيون بازر ۾، بحلت اريون بابان“ بيڪس”

ڪافي ر پ بر . 12

.ساجن ساچين، سير ڪرڻ لئ ، ٿي آيو انسان ...ڪاٿي ڪافر، گلر، يهودي، ڪاٿي بسلوان

...ڪاٿي بذهب جو بونجهار ، ڪاٿي بي ايوان

...پيربغان‘ بيدل’طالب ٿئي ٿو، “ بيڪس”ڪاٿي

ڪافي ر پ گجري. 12

ين سڀن جو تون آهين،سرتاج وف

.بدابي بريدن جو افظ تون آهين رندي ربء تنهنجي بٿي ور ظاهر،

تنهنجو نور نر ار بلڪوک باهر ،

.ساغر فا جو ڪو پرتون پالچين تون جلر ک الهوک جو آهين رهلر،

تون باهوک هاهوک جو آهين س گر،

.تون سلهان بيرنگ، رنگن ۾ سواچين د هرجا،تون بعلود، بودود، بوجو

تون بلڪن سند آهين بسجود، بوال،

.تون سر ر سچو، ا ب و،ق آهين تون بي اني بحلت سند آهين سادي،

در جو بيثادي ،“ بيڪس”هي ب، ا

. دک ار رس و اسان ي ب اچين

ڪافي ر پ ددوري. 11

.وجب ربءان تون يار الچين ههه الچين بره بڇاچين

...ن، جل طور جالچينليئو اللن تون جڏهن پاچي

...بلڪ، وران پريون يرک ۾، س ه ساچين سيلاچين ...داضي رام رام ڪرن ٿا، بالن نينهون نچاچين

...نام سڏاچين“ بيڪس” ري ظاهر ٿي بازر ۾،

ڪافي ر پ ڪلياڻ. 15

بجازي بام ا ي ٿي، جهههسو جيم پانهنجون گهوريون،

بنهن يار ون بوءين، ڏسي تو تاب تيءايون، ب ان

ڏاڍي ٿي و،ق ۾ آتش، سڃادي اٽ تون ءين،

.بٺا بحلوب دل پاهه، تنهين جي جا د ون جوءين پوشيء بون پيال دک سان، د تاچيء جو ٽڳو ٽوءين ،

.دليون دللر جي ورک سان، سڳو دک سند سورين پوديء ون پيال پنهنجي جا، پري پيوا مي وءين،

.توسان آهي، اندر ۾ و،ق سان ا رين‘ بيدل“ ’ڪسبي”

ڪافي ر پ سورر. 11

بنهن ن ڏسان ها بول چي تنهنجو،

.پر ڄادي جي ٿي ڄاتو بون ڪوء ڪواچه هو جڏهن دل ۾،

.اللن لئڙ سو پاتو بون درد سبالون ڪيون دل اندر،

.ناز سان لڳو ناتو بون و،ق آرانڀا ڪي ا اندر،

.بون ناز سان لڳو ناتو و،ق آرانڀا ڪي ا اندر،

.ڏاڍي سان بن ڦاٿو بون ، دسوت بنجه دل جي،“بيڪس”

.سر سورن جو ڳاتو بون

ڪافي ر پ پهاءي. 14

.ناه بيار بٺا ڪا ا هان تي، ب ت پنهنجي ڏنهن ٿي ڳانيان ...سورهي ڪيئي تن سلهاءيا، ناز اڳيان آء ناهيان

... ي دواياندبدم دلڙي ٿي ديواني، ڪنهن ون تو

...ڦٽ فرادي دا دڪن ٿا، ڪنهن ي ال ٻڌايان

...جيئي دم جو جئندس، ڳه ا هان جا ڳايان“ بيڪس”

ڪافي ر پ ڪلياڻ. 16

.يار س ه تنهنجون ڳالهيون ڳالهيون، ري ياد پيون پيون

ڪڏان اسان سان گڏ ٿي گذاريو، ڪڏهن دون س ڏاڍيون ،

.توءي رهي ٿيا ت ب نيون نيون ادي ادانڪ دلڙيء اندر، باهيون بره جون ٻاليون ٻاليون،

.سي ت سري ڪين يون يون تنهنجون داليون، بيوس ٽ آء او ل وجب جو هيون“ بيڪس”

.توءي ڏنگيون ت ب سنيون سنيون

ڪافي ر پ جهنگلو. 11

بره جون بهيران،‘ بيدل’يا شاه

.سڀن سالڪن جو تون آن پير پيران ن ڪنهن دم ساريان، سداچين سنڀاليان ،

سند سر هوي، ، تو ي ٿي س اريان،

.او ل وهاچي، ڪريو بير بيران ند ري نهايت، ڪئي آ نڀاڳي،

تون هادي هٿون ڏي، هوي، سڀاڳي،

.ڪيئي ٿيا اسيران انهيء داه ظلوت، بيوس، پرتيون پڪاري،“ بيڪس”

ن دادر دلندر، تنهنجي طلب تاري،تو

. هي وه بون ڪ ، لڳا تير تيران

ڪافي ر پ جهنگلو. 11

! ه ه س ه تنهنجون ا يون، جاتي لڳيون، تاتي ٻييون زلف آه زنجير تنهنجو، دام اسهي واشون،

.پال جي دادي پوشيء بؤن تام ڪن ڏاڍيون ت يون ڦاٿي دام ۾، س ن ڪوچي آه يچاريء جو، جا

.گهور گهاچه ون تييون اهي سوز بون شايد سييون ڪربال ۾ د ٿيو، ڏس و،ق جو اسرار آه ،

.بند بره جو ر يو س ن ڏاڍيون لييون“ بيڪس”

رديف

ڪافي ر پ سورر. 19

.اد ادن سان يار جاد گر، ڏاڍي لنو ءي الچين ٿو ...اچين ٿو س ن آهي، بيوس آهيان ، تن بن بنجه ت

...ڏ ر ڏ ن جي بن بنهنجي ي، سورن سان تون ساهين ٿو

...لنو ءي الچي بيوس ڪري، پانهنجو پاڻ س اچين ٿو

...د ست دالسا ڏچين ٿو ا ل، پو ڪڏهين ڪين االچين ٿو

...بره بڇاچين ٿو“ بيڪس”بحلت باريو بسڪينن ي،

ڪافي ر پ ڪلياڻ. 12

.ون لڪ لڪاچين ٿوبناچي ساز ورک جو، ڪهڙا ت آچين آدم ر ي نالو، ڪيئ ڪيڏ ت ڪ،الو،

.ڪري د،ون سند دالو، واشق بع،و ياهين ٿو ٿيو بورر، پنهنجو تون پاڻ ٿئين دللر،“ بي ”۾ “ ا د”

.ڪري ه ٿئين ري يدر، وجب سورهي سڏاچين ٿو ري جاني ڍڪي جابون، ڪيو ڪو ه هنگابون،

.نجا پيارا ڪهاچين ٿو ڄاچي درد دبابون، پنه

وفي بندور ڪئي ساري، سوريء نيءي تي هوواري،

.بههههال سربد تي وهاري، پنهنجن جا سر ڍاچين ٿو ،“بيدل”ر هڙيء ۾ رنگ ڪري رلو ، داچي سر بار، ٿين

.سڏاچين ٿو“ بيڪس” سن بازر ڪرين ا ، هادي

ڪافي ر پ پهاءي. 12

يء ۾ راز هو،ربء رنديء جو وجاچب ر هڙ

.بادشاه ، بي،ڪ اهو شهلاز هو“ بيدل”نالي هو، زبوج بس يء ۾ سدا سلهان سر افءا

. الج جي الت ۾ هردم بن پدا بو از هو پير بغان جي پيش هڪ ويوت بجاز هو،

.هو ا ست اري ال ۾ بحوود سوچي اياز هو درد اري دين ۾ هو ير دک باز هو،

.دار دست دراز هوو،ق جي ا ٽار سان دل هن تواشيگاه ۾ ادهٺ جي آ از هو ،

.برضيء بوجب پانهنجي سئر فاتي ساز هو سال ٻارهن سؤ ادانوي ۾ سوز گداز هو،

.سورهين ذ الوعد جي هاديء سند پر از هو برشد بنهنجو، ساچين غريلنواز هو،“ بيدل”

.پادم در جي ي و،ق جي آغاز هو“ بيڪس”

سورر ڪافي ر پ. 11

.جاد اليو تو، دام زلف ۾ ڦاسايو تو! بون سان جاني ...آء ايادي، نينهن ن ڄادان، بحلت بون ي بارايو تو

...و،ق دي آتش ڪي ا آرانڀا ، بحلت بب بچايو تو

...پادون ڏاڍن سان پريت ن يهندي، نا ق پاند اءايو تو

...سب االيو يار ٻين سان، بون سان ڪوء ڪوايو تو

...سان، هي، ه جو نينهن نڀايو تو“ بيڪس”ر جاد گر، يا

رديف ه

ڪافي ر پ آسا. 15

آهيان پاڻ او، و،وؤن ٿو ولد سڏايان،

...ه ڙي ٻانهون ٻانهن جو، هت هوس شاهن،اه ...ه ڙي بايو بار هان ٿو، هت ده،ت جو درياه

...، و،ادن آگاه “االنسان سري انا سره ”

...رک تون دل ۾ بلڪ ، دک جو يساه “ ڪسبي”

ڪافي ر پ نڀاک. 91

.سرتيون هئي ڪا الح، بنهنجي بار چڙن ۾

...نيٺ بار پنهنجو ننگ ن سڏيندا، توءي هجان بدراه

...و،ق اسان جو رهلر ٿيند ، ش ن ڪند گوراه

...برشد ساچين نور االهي، آهي جه او

...ن بلڪ ، هادي هوند هوراه توسا‘ بيدل’، “بيڪس”

ڪافي ر پ نڀاک. 94

.نت نهاريان راه ، اديون ابادن جي

...ٻن وور جا باغ باغيچا، هت گلءاريون ڪيون گاه

...بارچي باندي دسوت آندي، سانگي ساري ساه

...جيئري يڙهيچن ساريو، جا دين سا اه

...و، دسوت دل سوءيو، اهڙي ڪئي ت ا“بيڪس”

رديف ي

ڪافي ر پ نڀاک. 96

.ابادن جي اڪير، راتيون ڏينهن ر چاءي آء هت باندي تن بارن ريء ، ينئون پيئن هو ير،

.ساه سنگهار سنڀاري دسوت اري ڪوٽ بون ڪ ، وور ڄام ابير،

.ڳارادو ٿو ڳاري ابادن جي آسري، بيان، لوچي ٿيڙم ليڙ،

.پت پهنورجي پاءي ههههئي تودير، س ناهي يڙهيچن جو، توءي“ يڪسب”

.ڪير ليئي ي ٽاري

ڪافي ر پ ڪلياڻ. 91

.ادي ٿي راه ۾ رهلر، دلندر سر سلحاني

تنهنجي دک سند نعر ، لڳو افال ۾ سار ،

.ڏيياريو و،ق جو دار ، تون آهين نور نوراني تنهنجو تابع آهي الهوک، تنهنجي ابر ۾ باهوک،

.ن آن بسند ن،ين هاهوک، ڪرايو سئر نعانيتو تنهنجي درگاه آ والي، تون آن دک سند الي،

.پيئاريو پرک جي پيالي، ت ٿيان ب، ا الثاني جس جنجال آ هس ي، سڏايو، ڪا ڏيو بس ي،

.پيئاريو جام الس ي، تون آن سادي سڀن، جاني بي،ڪ اهو جاني، ڍڪي آيو پو انساني،“ بيڪس”

.ڪج يار سيالني، سڏي ڪفر آچون بسلوانيسهي

ڪافي ر پ گجري. 91

.و،ق آزاري، هڪ بيوراري، ٻي پلق جي پواري بره بازاري بدد شال بون سان ٿر ارا ٿيندا، ڪ ي ديد هن بؤن ش نال نيندا،

.ڪريان ٿي هوي، جنهين ڪاڻ زاري الچه نينهن آسان نڀاچه ا و، درد و،ق ۾آ جاله دو و،

.ن ناز ارن جي ربء نيارينيڻ پرتو ٿي بلڪ ، بيوس“ بيڪس”، هي ‘بيدل’بنهنجا پير برشد شهن،اه

.وور ٻاجهون تنهنجي بون گوندر گذاري

ڪافي ر پ سناسري. 99

.بره ڪئي باندي، ري س ڻان

...راک ڏينهان آهي تاک ا هان جي، دلڙي درباندي

...ديدبدم دلڙي ڪري پڪاري، هوک سان ٿيا هيڪان

...بيوس بازر دي ، دسوت ڪنهن آندي“ بيڪس”

ڪافي ر پ ڪانر . 92

.بيودران نال ياري، ش ڪنهيندي ن هو ي

...درد سوءي يار انهين دي ، هو نيو هڪواري

...درد بندن جي دل تي، دللر ساچين، بار ر يو ڪو باري

...ناهي بيار بحلوبن تي، و،ق ا آ زاري

...بره بازاري“ بيڪس”الشڪ هويا، پوءي ويوي

ڪافي ر پ بسونت. 92

!سان بي ر اهي، ناه بناسب، بٺڙا، تو ي“ بيڪس” يس بسونت ۾ ڏنو ڏيياري، گهٽ گهٽ تنهنجي نين پواري،

.شان ر يو تو شاهي بره بسونت ليو دوساري، ڪاٿي دام، ڪاٿي باري،

.بند وجاچب آچي يارا، ظاهر باطن نور نيارا، ييو، سنئيان، يار پ

.شاه ڪريندا گداچي ت ت هءاري دا شاه سيالني، دا سڏا ڪي آيا جاني،

.ڪ باب ، ڪ باچي برشد ساچين،‘بيدل’ يس بواڪي آيا اٿاچين، ڪاٿي

.ر ندا پيال پداچي بيوس نينهن جو نعر ، هه تون دک ي ڪر ار ،“ بيڪس”

.و،ق وجب هي االهي

ڪافي ر پ بر . 19

.ٻار د سان، ءي جيڏيون، بنهنجي ش ڪا رهي رهي ...جان جداچيء هيء جالچي، سور نٿو ساه سهي سهي

...، ڳوليندء ٿو لهي لهي“بن طلب شيئااجد جد ”

...ننگ نواديء جو توتي آهي، ترک سنڀاليو تهي تهي

...ياندر، درد جو دريا هي ه“ بيڪس”جي ٿيون سهو

ڪافي ر پ جوڳ. 95

.ٻار دو ٻڌي ٻاڏايان، ش ڪا بهر ڪري باهون سال ڪيئي گوندر بنجه ٿي گذريا،

ساوت هڪڙي ساه ون يڙهيچادا سريا،

.انهن ڪئي دل ڏاڍي، جو مي يٺا پري آء شايد هيس ساري، ا لون بحلت باري،

گابوهن سان، جيڏيون گوندر دل تي ٻاري،

.بن تي باه ٻري دلڙي درد ڳري، سرتيون سور سڻيو بنهن تي ه هڻان،

ڏينهن ڏ ن ۾، جيڏيون، گهاريندي ٿي گهڻا،

.سورن بنجه ٿي سڙان، بن ڪو ا ڏانهون ري آء هت هيڪلي آهيان، توهين هت پو ، ءي سرتيون،

بار چڙا بلير ۾ پو وٽن ٿا سرتيون،

.ٻيون پيڪن ي پرتيون، ڳڳ تن ٿيون پري ٿيو بيوس،“ بيڪس”جي فرا ڦويو، پو تنهن

رندن تي پيو رءند يي گابوهن جا گس،

.ناهي طوع بال جي، باريس ذ ذري

ڪافي ر پ آسا. 21

.ٻانهي ٿي ٻاڪاري، بوٽ بٺا باندي هان ...سوز فرا سور ا هان جو، باريو ٿو امان باري

...دانهون سه تون درد فرا جون، يه ن يار ساريور جداچيء جو ساءي ...ناهي الچق اللن تو ي، س

...بيوس سگ سڏايو، تو ي سداچين سنڀاري“ بيڪس”

ڪافي ر پ ڪانر . 24

انڌي ادا، پر ي دئج، با د ادب سجد ڪري،پ

:دا د دريلن ي دئج، با د نياز ن سڏ ڪري

هيء ڪنيء آ ازل ون، در ا هان جي جي غالم،

. جي، بحلوب تو لئ ٿي بريڪر نواز

راتيان ڏينهان هڪ تاک ۾، اچي هوي، اک ۾،

.رادا گهڻا چي راڄ ۾، پر تو ريء اسان جي نا سري

اي لا، دئ تون س ه ي، هڪڙ دم ديدار ڏي،

.دور ديوڪ تنهنجي ڪيڙ ، ش سوا تنهنجي نا بري

بٿي جو وهد آ،“ بيڪس”بالشڪ ا ود آ، ‘ بيدل’

.۾ ڳري ياتي نا بواتي، درد فردتنا

ڪافي ر پ ڪانر . 26

.پ پ پون ٿا پور ءي، س ڻن سندا سور ءي

جوشون جگر يڙ جلي، ڪنهن ي سليان دل جي ڳلي،

.سوريء س ه داءهيو هلي، جيئن دڙهيو بندور ءي ڪنهن ڳاله ون يڙين سڏي، گولي ن نيئي پنهنجي گڏي،

.ان تنهنجي تڏي، ديوڪ ڪيو آ دور ءيهت هت آهي جاني جدا ڪيو پاڻ ان، دبدم سنڀاريان ساه سان،

.هي هي، ن گهرجي هيئن ا هان،جو ڏچي درد يڙين د ر ءي طعنا تنڪا سڀڪو سدا، ڏچي و،ق ارن ي، ادا،

.بهڻا بالبت ج سندا، سي سڀ بون ي بنظور ءي بٺي بنٺار سان،‘هوندي’بالي يار سان، “ بيڪس”

.دلڙي پنهنجي دلدار سان، جنهن لئ ٿيس ب،هور ءي

ڪوهياري ڪافي. 21

پنه يي يا ڪري بون سان ساء ،

!ڏسو ڏيرن جي اها ڏاڍاچي ڳاني آيا ڏسه ڳاڄاچي،

ا لون بن ۾ ڪا هين بداچي،

بان پو ٿي ٻڌايو پنهنجو پاء ،

.ت ڳ ار بنهنجي جا آيا هن ڳاچي ي پئي سنڀريا، ڪيئون پئي ال ون،سنجه

بان ڙي هس پدبت ۾ ٻئي ٻڌي ٻانهون،

سورن ڏنو ٿ ساه ي ساء ،

.جو طن مه جي بون سوجهي ن اچي پٽ آريء جا هيڙا اڪابر،

ذاک ز را ر، جت هئا جابر،

ال غرض تن ڪيو ڪون الء ،

.جانب نياچون ڪري ڪا جداچي اچي،ٿو س ڪري ت ڏ“ بيڪس”

سڪ ت اندر ۾ ٿ سداچي،

راتيان ڏينهان ايهو ٿ راء ،

.بلندم جاچي“ بن طلب شيئاا ”

ڪافي ر پ بر . 21

.جي تون درسن ڏين هڪواري، سؤ ڳيري ددي بين يندي گهٽ گهٽ گهوٽ بون ي تو گهايو، تنهنجي جداچي جيم جيايو،

.جو ٿينديجي تون د ست ڏچين دلداري، هيء بئي ڙي ساه سورن سان س ه سلهايو، بادن سا بٺا جان جاليو،

.ڪان ڏاڍ هنيو ڪاري، جداچيء ۾ ن هيء جيندي

بحلوبن جي ڪار ڪههههه آه ، و،ادن جي سوجه سهه آه ،

. اه س ه تنهنجي ساري، سور نوادي ناهي سهندي هيون،دل ۾ درد د ايون د نهيون، سورن سان ٿيون دلڙيون سو

.سدا طلب تنهنجي آه تاري، تو ان بنا هت ن رهندي بيوس ورض ڪري ٿو، ورض پنهنجي جو غرض گهري ٿو،“ بيڪس”

.بون سان يار ر ي ٿو ياري، پل پٺيء تنهنجي پوندي

ڪافي ر پ نڀاک. 29

.ڪ ت پنهونء جي پني، ش مي ڪيب بران ...ڳينگ ڳنيڏاڍن پنهنجو ڏاڍ ڏيياريو، ڳ ي يا

...ننگ ت نواديء جو بلڪ ڻندا، ڪوءي هان توءي ڪني ...دم دم دلڙي ڪئي ديواني، آي ڳاله انهيء

...ڪانگا، ڪهجان راه رءي ٿي، هوء جا سڏيو بله ههه ڳنهي

...بيوس پنهنجي ساٿ ون، سا هون يڙا سني“ بيڪس”

ڪافي ر پ ڪوهياري. 22

.ويني ڪيچين ڏي، ر اني رءهندي، رند يي ءهنديڪ

...ڏاڍا ڏ نگر ڏيه جا، داءهيون هي دڙهندي

...ڏيئي باه ڳنڀور ي، هيء سورن ۾ سڙندي

...رهي هيڪاندي راه ۾ ، برن ۾ برندي

...باه بره جي، ڏسي نا ڏرندي“ بيڪس”

ڪافي ر پ آسا. 22

.جلدي باريس سوءي، ر تون، جيء جا جيئارا شب ر ز ان هاري، ڪئي بره بيوراري،

.لک لک ڪريان ٿي زاري، دل جي د ا ڪا بلندي باري فرا آهيان، ڪو دم جيئري ناهيان،

.سڱ تو سان ڪهڙ ساهيان، ٻانهي تو سان ٿي هلندي ڪوڪان ڪريان، پڪاريان، ٻاڏايان ٿي، ٻاڪاريان،

.تو ي ا ين يهاريان، ڪنهن ي ن سور سلندي فوير دانهان، ٻڌند او آهان،“ يڪسب”

.پو رلنديٻيا در سو ٻهڳه ڏيند جو ٻانهان،

ڪافي ر پ سناسري. 21

!بسڪين ٿو بارين، جاني ، ترس ن پيئ تر جي ر ...ساڻ ڏسه جي ديد ڪرين ٿو، ڳاريو ٿو ڳارين، جاني

...ڦاهي زلف جي پال جو دادو، برغ دلين سارين، جاني

...بيوس ۾ باه بره جي،ٻاريون ٿو ٻارين، جاني“ بيڪس”

ڪافي ر پ آسا. 25

.نانء بوال جي باهي، آء ٿاڻ ري تون

...ڏس يچاريء ڏي ري اجهاچي، تنهنجي آه سڪ ۾ سداچي

...يار ا هان ي هينئن ن گهرجي، جاني ڪرڻ جداچي

...و،ق ا هان جو ر ز رچاري، بره ڪئي آه ڳالچي

...تنهنجو سگ سڏاچي بيوس آه نوادو،“ بيڪس”

ڪافي ر پ آسا. 21

:يي و،ق جي پياسيپ هن هن ٻنهي ون ياسي، .هر بار درد غ جا دوي، سر بٿي داياسي

دس يء جي دوٽ هه تون، هس يء جي ا ٽ ڳڃ تون،

.بس يء جي ڳوٽ ه تون، سوريء جي سر هلياسي ي، در ياد دل يچاري،شب ر ز ڪرندي زار

.سڙڳئي هي جان ساري، ڪنهن انگه ۾ اءياسي ن ڪنهن ۾ اءندا، سڪندي سوريء تي دڙهندا،“ بيڪس”

.دبدم هي سگڙا در دا، هرگء ن ڪنهن جهلياسي

ڪافي ر پ آسا. 24

سدا تون هوندين، جيء جا جيارا جاني،‘هيرا’

.يهڪ دم ن سار ٿي تون، اي باه بدر ثان

دن رين پيال تيرا، جک جک جاليا جيرا،

.دلندا ن س ڪو بيرا، در دم هوين تو داني

لب لع سر اللي، رهندين تون پود پيالي،

.تيري جو ال ابالي، يوسف ڪيا هي ڪنعاني الچق نهين تههسانون، ي ٻولنا ٻنهان نون،

.ديوداهي سر اسانون، ڪڇ دل بيري دڀاني

ل االهي، اسي دي سن شاهي ، يڪ بار

.بره بياني“ بيڪس”واشق يچارا گاهي،

ڪافي ر پ گجري. 26

ڪريو ڪا ڳالچي،‘ بيدل’يا شاه

.سندي و،ق دک ڪريو ڪا وهاچي

ڏيو درد، داتا، سند و،ق ورفان،

...تون آن ر نق افءاي ت ت پداچي

تون دادر دلندر ب هر جا اضر،

...ب ،و سڪ جي سواچي او ل ڪا

او يا او تون آهين هادي،

...آهي هر د جهان ۾ تنهنجي بادشاهي

پانو پوديء جو پراب سگهو ڪر ،

... فا اٻ وفي تون ڪر يا فاچي

آتش ڪ ي و،ق جي ۾ ت جه تون،

...سدا ير دک جي شال اچي

ٿو بيوس پڪاري،“ بيڪس”هي ب، ا

...ڪري ٿو گداچيتنهنجي در درد جي

بناجاتون

(4)

اي شهن،اه دلندر، بادشاه بينظير،( 4)

زبده درگاه ايءد، بول رب الودير،

بيوسيلن جا سيال، بيڪسن جا اه ير،

:بير بر ندي، سيني، پير وال جا ابير شاه ، بنهنجي اه ڪر ڪا، اسهي او جي،

! جيڪر نوادي تي نظر، نالي نلي او

شاه واليجاه ، تون شهلاز نههوري نابور،( 6)

اي ي يون جا اجها، تون بادشاه بحر بر،

پاندان بدهفيش جو تون گرابي آن گهر،

:توتي آهي بنهنجي سڀ لڄ، بون سان الچق لهف ڪر ...شاه ، بنهنجي اه ڪر ڪا،

شاه ، آء بسڪين بيڪس، تون لي او بحق،( 1)

هن دابن ههه لڳي ي دان ڏي، د له بحق، پنهنجي

تون حي سرتاج ڪ پيرن جو شاهن،ہ بحق،

:تون بساڪينن ۽ هيڻن جو حي هوره بحق ...شاه ، بنهنجي اه ڪر ڪا،

تو ي بنجه درگه االهي دس رس آهي وظي ،( 1)

تو ي ڪيو ب ار هر ڪنهن ابر ۾ راز ر ي ،

ن پالين ي ي ،شاه ، تون نادص نوازين پير تو

:هن پنهنجي دابن گرف تي ڪرم ڪر، اي ڪري ...شاه ، بنهنجي اه ڪر ڪا،

تو ي بنجه درگاه دا ر جي ڏاچي دس گاه ،( 9)

ا الا با او، ه ه، تون دلندر بادشاه ،

تون بديون ب ،ا بنهنجون، پير، آهيان پر گناه ،

:ءد ب واه وفو توديراک ڪر، وا يء اتون اي ...شاه ، بنهنجي اه ڪر ڪا،

توتي هردم آه ، هادي، بهر برس ڄام جي،( 2)

هر طرٻ ڪن ها تنهنجي فيض ۽ انعام جي،

شاه ڪر ڪا اه ، الي، پنهنجي هن پينام جي،

:دين جا دشون دساچي ف ح ڪر اسالم جي ...شاه ، بنهنجي اه ڪر ڪا،

وري، ادف سر پدا،الل تون شهلاز نههه( 2)

تون بحود جو ضوري، هاديء راه هدا،

تون رسين س يء ۾ ساچين، پنهنجي هن پير ء سدا،

:بنهنجي ڪر تون آس پوري، آء سند در جو گدا

...شاه ، بنهنجي اه ڪر ڪا،

شاه ، آء ويلن ۽ وديانن سان آهيان سين دا ،( 1)

بر ر ي پا ، بون جهڙ وا ي ۽ بجرم ناه ڪو

ب ،ا بنهنجا ڏ ه سڀ، اي پير پا ،! تون، ڳال

:بون جها نادص نوازين غير، تو ناهي ڪو با ...شاه ، بنهنجي اه ڪر ڪا،

شاه ، تون بنهنجو سيلو آنهن د له دبلدم،( 5)

ال بنهنجي تي، سيني، نانء رب جي ڪر ڪرم،

ال ،شاه ، ڏي تون شادبانا، دفع ڪر درد

:جن ي تو جهڙ سيلو،تن ي غازي ڪهڙ غ ...شاه ، بنهنجي اه ڪر ڪا،

تنهنجي در ڪيئي سوالي ٿيڙا فاچق، فيضياب،( 41)

بيورادن جون برادان تون پ اچين، بيحساب،

آء سند دابن گرف ، يا شہ واليجناب،

:بنهنجو رک دارين ۾ پرد ، بحق بوتراب ... ڪر ڪا،شاه ، بنهنجي اه

بنهنجي ڪر پوري دا، ديق اڪلر اسهي،( 44)

ڪر ڪرم فار ۽ وثوان اطهر اسهي،

پير، ڪر بون سان بدد، زهرا ۽ يدر اسهي،

:شرم رک دارين ۾، شلير شلر اسهي ...شاه ، بنهنجي اه ، ڪر ڪا،

شاه ، رک دارين ۾ با آبر ا سان سان،( 46)

ن جو، بهت ر جو بان سان،ڪين ڪر بح اج ڪنه

دت نءوي جان هاليو دين ۽ ايوان سان،

:پا آء ڪلوو پڙهان ا ود اتي ايوان سان ...شاه ، بنهنجي اه ڪر ڪا،

بون سين هر ب،ڪ ۾ اهر ٿج ادي، والي ابير،( 41)

بنهنجا بوددا بافي الضوير،! سڀ پ ايو، پيرا

، ڪلير،ڪر ڪ،ايش دلر جي، سادي ٿيو دهب

:هر د وال ۾ ن آهي تو بنا ڪو دس گير ...شاه ، بنهنجي اه ڪر ڪا،

ٿيو سوالي تنهنجي در،“ بحسن”شاه ، آء بسڪين، ( 41)

پر ب دابنگير تنهنجو آهيان از وهد سفر،

بي يار آهيان، بجرم وا ي آپر،“ بيڪس”

: اسهي او جي، يا شاه ، بنهنجي اه ڪر بنهنجي اه ڪر ڪا، اسهي او جي،شاه ،

!ڪر نوادي تي نظر، نالي نلي او جي

(6) يا دلندر، شاه سيوهه جا سدا،

!بندي تي ل پدا“ بيڪس”ڪر نظر بادشاه ضرک دلندر سر را،( 4)

ڪر رسي تون رهلري، اي رهلرا،

تنهنجي آهي ابر ۾ هر د سرا،

...بهر بوليش در دل با اندر آ

ضرک پير طريوت شاه تون، (6)

فلڪ ا دي سند آن باه تون،

بحود يدر سند دل واه تون،

...هر لي او واليجاه تون

تنهنجو بندب شاه ديو بوليش ولي،( 1)

يدر ڪرار تون بوال ولي،

ڪر ڪرم يڪلار تون هت هلي،

...دل دنيا جي رص توڏنهن آ جهلي

تنهن ون نجاک،دنيا آهي، “ جيفة”( 1)

ب ش بون ي يا شہ والي فاک،

تو ي دبدم ٿو سنڀاريان ڏينهن راک،

...يا شہ شاهان تون ق جي آنهن ذاک

ددو ناني سيداالبرار جي،( 9)

ددو ڏاڏي يدر ڪرار جي،

ددو ضرک بادشہ دلدار جي،

... ددو شاه بجل يش ب ار جي

ڪر ڳالچي بره جي، يا سيدا،( 2)

نواز نينهن جي، يا سيدا، ڪر

ڪر ونايت و،ق جي، يا سيدا،

!...ڪر بهر ڪا درد جي، يا سيدا

ڪر ونايت و،ق جي، يا سيدا،

!...ڪر بهر ڪا درد جي، يا سيدا

جه توجه و،ق ا ديت سند ،( 2)

ڪر ڪرم ڪثرک بٿي دک سند ،

ه سايو بينهڙ بحلت سند ،

...ٿيان شڪاري شاه جي ضرک سند

دال ڪ ۽ ال ڏي، يا سيدا( 1)

و،ق دک ڪر وها تون ل پدا،

آهين تون هرجا سيلو، پا ندا،

!... اه بنهنجي ڪر سگهو تون، سيدا

نهههور نرب ، ڪر نظر يڪلار تون،( 5)

نهههور بوليش جو آهين نر ار تون،

ا ود يدر سند دلدار تون،

...هر لي او جو آن يار تون

!هوودم! ال بنهنجي سان، سيني( 41) دبلدم،! هج تون هردم، بادشاها

ناه غ ،! ساڻ هجن تنهنجي، سيني

...هر د وال ساڻ ناهي بنهنجو ڪ

ڪئي پوديء بون سان پرابي، شاه ، پا ،( 44)

هن جڳت ۾ ڪيو بون ي هس يء هال ،

ڪيو د چيء جي درد بون ي سين دا ،

...سان ڪر بنهنجي پا پا پنهنجي نور

تون سين شاه آن شهلاز الل،( 46)

طور تي تنهنجو ڏيو بوسيش جوال،

ر يو ويسيش ي اتي فلڪ الڪوال،

...ربع فلڪ تحت ددبين پو پيال

تون آهين انع تنهين جو ضرتا،( 41)

!ترک رس تک تار ۾، يا سر را ڪ نلين، سڀ لين بدوا،

!...، هادياتون آهين ب ار، بوليش

بير بر ندي سيني شاهلاز،( 41)

تون غريلن جو آهين دلنواز،

ه ٻڌي واجء ڪري ٿو هي نياز،

...بغء پس ي جان تون ڪر، نا ڪر پياز

تنهنجو بندب آه سارالعيوب،( 49)

تنهنجو ب،رب آه غفارالذ نوب،

بون ي ڪر بجذ ب يا بهلب دلوب،

...تحت نظر رک ب،ر بغرب جنوب

دردبندن ي ڏچين دربان تون،( 42)

بون تي ڪر ڪو و،ق جو ا سان تون،

ب ش بهر بره جو سلهان تون،

...بهر جول آهين بي،ڪ جان تون

ڪيو ظهور ذاک تنهنجي بالفض ،( 42)

بنجه فت جي نهههور والي بي بدل،

بنهنجو بنظور نظر سان ڪر ،

...د ر ڪر دشون، جو آ ا لون تڙي

ڪر نفي نر ار هي جيف جس ،( 41)

اس ،‘ اناالحق’لک تون دل جي لوح تي

جوڏي ڪو جلو ، ڪر ڳس ،‘ هو ا ست’

...ڊاه هي جسوي جهاني تون طلس

توتي آهي ننگ بنهنجو بنجه ،ر،( 45)

ڏانهن وووبت ڏي نجاتي بنجه دلر،

جيان بي پا سر،‘ بيدل’ڪر بون ي

...بنجه سور تان ن ساءي باه بون ي

يار بنهنجي ساڻ بنهنجو ڪر ال،( 61)

و،ق دک سان ٿيا بان پو پيال،

در تنهنجي تي درد جي يڏان سبال،

...نوادو و،ق ال“ بيڪس”آن نڌر

يا دلندر، شاه سيوهه جا سدا،

!بندي تي ل پدا“ بيڪس”ڪر نظر

بدا ون

در بيان بدح بيدل فوير

.‘بيدل’بنهنجو برشد بڪو آه ڪاب ، سندس آه نانم هن بظهر ۾

.هنياچين و،ق دک جو نغار ، سندس آه ور ڪرسيء تي ا تار .،ڪآهي پالق ور ڪرسي جو بي،ڪ، آهي راز سڀني بادهن جو بي

.ساري وال ي پ اچي ٿو ر زي، توءي پا و هجي ڪرتوءي بوذي . دک و،ق سان هو ير ا ، فاتي سئر سار ذاک ا

. فت جي سئر جو پيڙس ڪو رايو، ادي ڪو ا د و پيس اهڙ ايو .آهي هادي بي،ڪ ابي اسان جو، آهي هر دت رهلر شه اسان جو

.‘بيدل’شڪ بير بيران آه ، بال‘بيدل’بالشڪ پير پيران آه .زبين آسوان تابع انهيء جا، بڪان البڪان تابع انهيء جا

.ن هو واشق، هيو بع،و بي،ڪ، ن هو ب لو ، هو پالق بي،ڪ .هو بادشاه بحر بر جو، تنهين ۾ ناه فر هڪڙي ذري جو“ بيدل”

.غالم بحود سندس پدبت ۾ آيو، دک و،ق بي،ڪ هو بايو .ق جي بي،ڪ ڏناچون، پنجر دک سند بي،ڪ هنياچونابانت و،

. اليت ار داضي پير بحود، ريف سادي بئ ان بحود .هيو در يش بالڪ فيض ار ، هنياچين نينهن جو بي،ڪ نغار .سچو وفي فا اد هيو شير، بالشڪ بحب ڪ هو بال ير .ڻاگر بست بجذ ب هيو پاڻ، دک و،ق جو بنجهس هو ٿا

.ڳال هادي ڪريوڪا ڳالچي، تون آهين شهلاز جو پيار سداچي . ي ڏيياريو“ بيڪس”او ل پرک جو پيالو پيار ، دک جي اٽ

.ڪر ڳالچي، ڏيو ڪا و،ق دک جي سواچي‘ بيدل’االچي شاه .تون ڪر تو يد جي ر شن دراغي، درد بحلت سان ڪر بون ي دباغي

.ڪو، دک جي اٽ جو رس و ڏيوڪو بون ي ڏيو و،ق جو پيالو ڳري .ا هان ٻاجهون ن آهي ڪا باء بنهنجي، سوا تنهنجي نٿي سري سار بنهنجي .ڪريو ڪا نظر جو ٻيران آهيان، سايو دل، جو بان يران آهيان

.بنهنجي يران دل بلڪ سايو، دک و،ق جي ڪا باه ٻاريو .جوڪو پر پياريوهاديء جي ڏياريو، پيالو و،ق “ بي ”بحابي

.بنهنجي بئي دل ا هان بلڪ جياريو، جڳت ههه جنجال دک سان ساريو .ڪريو ا دک سان سداچي، بداچي درد بحلت جي ٿي اچي

.پدا ل ورض هي بنهنجو اگهايو، سار ڪو پيال دک جو سڻايو .غالم بحود پنهنجي بحلوب ڏي ڏس، سچي تون د ست دللر پنهنجي ڏي ڏس

.ير پير بحود جي تون ددي، هادي هر دت ٿيم تنهنجي تون دديفو .ناهي پير بغان تو ون سوا ٻيو، سوا تنهنجي ناهي ڪو بون ي رس و

.‘بيدل’بار بلڪ ، بڙچي ڄادي ٿو تنهنجو ال “ بيڪس”ن ڪر ت،ريح .ن ٿيم نا ابيد بي،ڪ شاه ٿيند ، تنهنجو رهلر هوي،ہ هادي ٿيند

.ن الهج، بدابي ڏ ر بحلت جي تون ساهج“ بيڪس”ء آسر تون هرگ .ن ٿي باند جو بلڪ شاه ٿيند ، تنهنجو رهلر براه و،ق ٿيند

(6)

.آهيان در يش بان دلريش بلڪ ، ڪند هادي هدايت ساڻ پوشدل .هدايت و،ق دک فيض اري، بحلت درد دک فيض اري

.ر، ڪند پوشنود پوشدل، ٿيند رهل‘بيدل’هادي برشد بڪو آه .آهيان بد ال آء بددال بي،ڪ، ڪند بولول ش بحلوب بي،ڪ

.هيس ڪو د طفوليت ۾ الشڪ، ڳالچي پانهنجي ڪياچون بالشڪ . دک جي اٽ جي بي،ڪ ڳالچي، ڪياچون ر بحلت جو سداچي .بجازي اٽ ۾ ٿيو يار هڪڙ ، اڳانهون انهيء جي آء هوس تڪڙ

.راه ۾ آء، ڪي بازيون بجازي اک ۾ آمگهڻا ڳيرا بجازي .ڪي بحلوب جو ظاهر انهيء ي، سڏي ٿي ڳاء هر رنگ ۾ انهيء ي

.انهيء جو دد هو شو،اد جهڙ ، غلط بان ديو، ناهي شو،اد اهڙ .سهي سر اڳيون ان جي شربند ، بالچڪ سا اڳيون ان جي هلند

.نهيء جي هو ت يرانسورج ۽ دنٿ هو بي،ڪ پري،ان، ڏسه پاطر ا .ههههيو انوار بوال جو بي،ڪ، ههههيو اسرار اوليش شاه بي،ڪ . سن آ از بيرنگي ت آهن، بالشڪ نور بوال جو ت آهن

.ن هو يوسف سند ثاني بالشڪ، نڪي وران پريون بلڪ بالچڪ .ڏيو هوند جنهن، تنهن ون تاديابت، فرابوشي ن ٿيند تا ديابت

.جي و،ق جي ڪنهن ي آه طادت، بثال ر ز بح،ر آه نهايت تنهين .بدابي يار ش هوند بالشڪ، پءان جي ام ون هوند سالبت .پ ادؤن سڏڻ هن جنجال جسوي، ٿيند گ جس طلس بنجه اسي

بيان در ثنا جناب ضرک شاه

ونايت او وفي شهيد

. ويوت آه سلحان دوان ٿو ود ضرک شاه سلهان، شهيد ق، .ونايت او بالڪ آه هادي، شه شاهان دک بلڪ ادي

.بالڪ آه بلڪ جو هر جا بالشڪ، آهي سلهان زبين افال بي،ڪ .هيو سلحان سر ر شاه پالق، هيو ر وان سڀ پلوت جو راز .شوس دور هيو انوار ان جو، يوسف يعووب هو اسرار ان جو

.ادي آهي، بڪان البڪان جو شاه آهيور ڪرسيء جو هردم ه .هيو پالق، ن هو هرگء ن ب لو ، ڪڏهن واشق ٿيو ٿي يار بع،و .هيو هر جا تي بوجود وفي، بهر ڪنهن بلڪ تي بعلود وفي

.باال ۽ زير آهي شاه بوجود، بٿي افال تي آه شاه بعلود .“ربڪ ” بوٽي ديو تنهن شاه“ بلي “ ”الست بربڪ ”دياچين ازل ۾

.ڪياچين باه بون بس ان بي،ڪ، ڪياچين آب ي آتش بالشڪ .بست شه آه “ بيڪس”وجب اسرار بلڪ شاه جو آه ، ن ڪر تورير

.سڀاريو“ بيڪس”بنهنجي بئي دل بلڪ جياريو، دک و،ق ي .ڪريو ڪا نظر وظوت فيض اري، دک و،ق جي ڏيو سوجه ساري

.ين، يگانوپيال ٿي دک سداچينڏيو ڪا بوج بس يء جي سداچ .د چيء سندي جهو ديوار ڪيري، يهاريو دل ي بنجه دک جي يڙهي

.بريدن تي ڪا ڪريو بهرباني، غريلن ي ڪريوڪا ا جناني .جنت گهر ن ڪا پرين اري، جنهن ۾ ور رضوان بي،واري نٿا

.يوتگهر ن ٿا به،ت بحلوب ويوت، سندن لت گهر ن ٿا، شه طر .ڪريو ڪا بهرباني تا رسي هيم، انهيء درگاه دک ي پسي هيم

. اري ڳال چي شه ڪريو ڪا، دک و،ق جي پيالي ڏيو ڪا“ بيدل“ .ڪريو بو ول پنجر و،ق جي سان، ڪريو بولول ٻانهيء ي و،ق سان

.پيالو و،ق جو پر ڪر پياريو، جس جنجال دک سان ساريو . ال جي بان، اٿو سڀئي پلر نٿو دوان بانڪريان تورير ڪهڙي

دهعو

.ر ڪر شاه سلهان دل دريء تي، ڪريو ڪا بهراني دل دريء تي

.نڌر بي،ڪ نوادو، ا ون در ا هان جي تي ڪادو“ بيڪس”آهيان

سنڌي ڏ هيڙا

سر سارنگ

(4) آچي بند بيالپ جي، بره ڪيو باران،

ٿي، وران ٿيون يران،بلڪن ي بس ي

. ي بازار ۾“ بيڪس”بره ڪيو بيران،(6)

آچي بند بيالپ جي، بره ڪئي برساک،

گ ڦ باغ بهاريا، پره ڦوي پرڳاک،

.ڪئي‘ بيدل’، جا “بيڪس”بره اري ڪرباک، (1)

بوس ٿي بيالپ جي، بره ڪئي برساک،

بلڪ ب بس ان ٿيا، ورن ڪئي هيهاک،

.ڪر بازار ۾“ بيڪس” بره وجاچب باک،(1)

سارنگ ساز سنڀاهيا، ابر باراني،

بلڪن ي بس ي ٿي، ورن يراني،

.بيراني، بينهن بان بوج ٿي“ بيڪس”(9)

سارنگ سرس سنڀاچيو، ڪارا ڪري ڪيس،

شو رس ي ۾ گوء ڪريندا، د ست هوچي ش ديس،

.جي پرين يا پرديس، سي بينهن بوٽي بيڙيا(2)

ڪ بلڪ دي، بادل ٿو برسي،ه پيا

گ ڦ باغ بهاريا، تر نٿو ترسي،

. ي بره جي“ بيڪس”سلءي ٿي سرسي،

بوب رادو

(4) رادي سندي بن ۾، نٿو ڏينهن گڏي،

بحال باءيون بنگال، ا ڏانهن ٿواڏي،

.ڳينر ڳاڳ ڏي، رادو ادي راڄ ۾(6) جنهن سان جيء جڙي،! بوب برچي بينڌرا

پٽ تي، بنجهون ر ح رءي،پاڻ هڻي ٿي

.تنهن جي لو لڙي، آهون سڻي ا تون(1)

وء دناتون ڪا ۾، رادا يه رهي،

بادهو جي بحالک جا،سوڍا ڪر سهي،

! يند ڳاله هي، ر پوند ، لها(1)

رادا رسه سڏ، ا ت پردون پاڻ ۾،

دوي، گوليء ي تون گڏ،“ بيڪس”ڪر ڳالچي،

!ت بئي سڻندين، بينڌرا هيڻي هڏ م سڏ،ن

سسئي

(4) ڏ نگر بون سان ر ، ڪ ي پار پنهون جا،

س ه هئ هڪڙ ، يو ڦوءاچجي سو،

.ڪنهن ي ڏيان ڏ ه ، بون ارادي اچين ڪيو(6)

ڏ نگر ڏهادي، پاڻ بٿاچون گهوريان،

.تو ۾ رهادي، سدا ٻار دن جي

سورر

(4) سورن جو ساز ڻي، ٻيج ٻڌايو،

.سوز جو، ڳڙه پاسي ڳايوسر تنهين ۾ باه بره جي، تنهن ي ت ايو،“ بيڪس”

.سگهو ڪر سعيو، سر ڏيه جو، سهڻا(6)

سورر ڪهي ٻيج ي، ب ڻا ڃ بوٽي،

ٻڌي تو ٻهڳه جي، دنلن ۾ دوٽي،

!تنهنجي بن ۾ وٽي، جو بڙين نٿو، بنگ ا

بارچي

(4)

راک اري آچيا، بار چڙا بلير ۾،

و، ڄه بوالباليا،لڌم پواب پوشيء ج

. ري سايا، ڳلي ڳاڻ ڳون جا(6)

وور ابادي پار ڏي، بار اڏن بڏ،

اٿي اسر ي ي، ڪن ساهيڙيون سڏ،

.هت بئيء جا هڏ، هت ر ح ابادي راڄ ڏي(1)

.وور ابادن جا، پل پون پور نيءا نينهن اندر جا، گهايو من گهور،

ر،ه ڙي بند ۾، جهليو ڪنهن ضر“ بيڪس”

.سنگهارن جي سور، اندر بنهنجو اس ڪيو

ب فردا ڏ هيڙا

هند بوبن ناه ڪو، آهي پاڻ او،

فنا سندي فڪر ۾، ڪاهيو دل ي ڪاه ،

بهانا، راهي ر راه ،“ بيڪس”سڏ

.تنهنجو ساه پساه ، اچيند ن سرير ۾* * *

پرايو بره جو،“ بيڪس”سناسين بون سور،

هادي مي ٿو هلور، جو ساچون جان ۾،

.ڪوجو پراي پور، سناسين جي سنگ بؤن* * *

اٿي جوڳي جاڳ، سوهه بؤن سور ٿيو،

تون سڀاڳا سوهي پوين، ننٿ جو نانم نڀاڳ،

.ءي ڳاڳ، اڳريو چي اما نٿو ٿئي“ بيڪس”* * *

واشق سڏاچين، ر ين سانگو سر جو،

وجيلادي آ، ۾، پاڻ ن پچاچين،

.ئن پرين ڪندين پانهنجوريجه بنا راچين، ڪي* * *

ڪئي توء ن هيء تلوين،‘ بيدل’ ي “ بيڪس”

جي، بره ڄاچي بين،‘ اناالحق’ادي

درد هڪو درڪار رک، سوء ڪفر ۽ دين،

.و،ق اري آبين، سن سان يرک ڪئي* * *

ي بازار ۾، بره ڪيو بيران،“ بيڪس”

سڪي سڏاچي گهڻو، هوتن لئ يران،

.، سوهون ٿو سوليون ڪريبحلت جو بهراڻ

* * *

هيئن ن الچق هو ، بارڻ بسڪينن ي،

سوري سڏي س رين، ب ان پڇ اچين پو ،

. ي بيران ڪيئ “ بيڪس”اچين ن گهربو هو ، جو * * *

ي بره جو،“ بيڪس”ٻوي هنياچون ٻاڻ،

ڏينهان ڏييارن ڏيه ي، سدا سينگاري پاڻ،

هاڻ،راتيون ر چن ر ح ۾، ر يو ڪن ر

.اهڙا جن اهڃاڻ، سي الهوتي ڪنهن ن لييا* * *

داضي بالن سا ڪندا، آهي و،ق اسان جو ابام،

جي بره جو، آهي بلن ۾ باتام،“ بيڪس”

. ي بره جو“ بيڪس”لونء لونء بنجه لغام، * * *

پير ت بنهنجو بادشاه ، پاص جنهن جي پلوک،

رنگ بدلي بيرنگ ڪري، ا جي وادک،

.ٿيو“ بحسن”ن شاه ڪري شفوت تڏهن بحسن بؤن جڏه* * *

دسوت آند ڪوٽ ۾، اڳ ن ڏيو بون هيم،

اله بره جو، تو جنج س جيم،“ بيڪس”

.سوي بند بؤن“ بيڪس”راجا راضي ٿيم، ت * * *

ديدالوام دوي، ن ت ڪير يهي هن ڪوٽ ۾،

ليي آڻ لوح جي، هنڌ ڏيياريو هيم،

.، سوي بند بان“بيڪس”، ت راجا راضي ٿيم

سراچڪي ڪافيون

رديف الف

ڪافي ر پ آسا .4

اسين ڪڏاهين، دللر، بيري ڪول تون پيارا،

.دن رين پيال تيرا، بيري جيء ڪا جيئارا ڪڏاهين نهين تون آ ندا، جگ بول نهين ڳا ندا،

.ڏ جهان ڪون اک سوا ندا، جت نينهن باري نعرا هون، شب ر ز و،ق دي آهون،دلڙي ڪريندي دان

.نين نگہ ايڏاهون، ڪي ا و،ق اشارا غالم داڪر، نينان دا پاص نوڪر،“ بيڪس”

.بٺڙا ڪڏاهين آڪر، نيڻين ييو نظارا

ڪافي ر پ آسا .6

، هو يا بلل ، ييو گل،ن سن سارا،“بيڪس”آيا

.تواشا وجب گ ڦ ڪا، سر سوسن هي زنگارا ن اتنا بار ت دک دک، اءي بالن ن ڪر بڪ بڪ،

. ه ڪا ر س يڪ يڪ، پڇي هه نينهن دا نعرا ڪوءي بسئلي، لوڪان دا ڪيون تڪي سلي،! ن ڪر داضي

.رندي هڪ ربء تو رسلي، ڪيون ڪريندا ڪاغذان ڪارا سوء، ار جاچو، اٿي هي و،ق جو ڦاهو،! طليلان

.د ايان ڏي ن ڪر ڪايو، بحلت ڪا برض بيچارا ن ڪون ن ڏس، بئن هون بي ود اتي بيوس،طب بيءا

.د ا هي درد ديدار“ بيڪس”ڪي ا بئنون بره

ڪافي ر پ آسا .1

تيري تدوير بجڪو ياد تا بح،ر سجن هوگا،

.ڪهان بح،ر رهيا اي دل، بدابي بر بدن هوگا في الدارين اينوين ڪهيا سر ر،“ الووبن ي”

.دون هوگا سوچي بوبن جو و،وي تون دک دي ب اتا هو،‘ بجنون’ڪهاتا هو، ڪهان ‘ ليلي’ڪهان

.هوگا‘ رانجهن’ڪا ناال، ڪهان شيدا ‘ هير’ڪهان سر ، ڪب ب، ا ڪب بع،و ،‘فرهاد’ڪهان ‘ شيرين’ڪهان

.ڪڀي ت زير ڪب باال، ڪڀي ور زبن هوگا بيرا برشد، دلندر شاه وال ڪا،‘ بيدل’ڪهان

.ان ار سون هوگاڪهان طالب ڪهان بهلوب، ڪه ، سوايا رنگ بين بيرنگ،“بيڪس”ن ڪي ڪڇ آک اي

.اينوين پيا يار تون رايا، گ پندان دون هوگا

ڪافي ر پ بسونت .1

.پيئا بسون ي ڪر يس آيا، آپ وجب رنگ اليا

...جابا زرد بسون ي ڪي س، ر گالبي پايا

...دست پياال بحلت اال، اتون پنجر لڳايا

...هي پوني پواري، بسڪين بار س ايانين س ا

...بءگان نا ، ابر ڪوانان، سين بئن س ر بنايا

...سرب سوايا‘ بيدل’ يک نظارا بسون ي، “ بيڪس”

ڪافي ر پ آسا گجري آبيء .9

.جنازا لي دلو يار ، سجن ڪي ڪودي ۾ بيرا

.جئندي برندي ڳلي اس بين، بيرا هي رين دن ڦيرا فرادي دل، اسي در ازه دللر ڪو، دييينگي جب

.ڪرينگي سجده ا ر بولين گي بئن هون زپوي پيئا تيرا واشق، ه ڙاگر داهي سجن بيرا ار بيٺي ي ب

.هءاران شڪر ڪر ا يون، دييون بيت او، ڏيئون ڦيرا جيسي بجه سي ت ني ڪي ي، ايسي ڪوچي ناڪر هي ڪس سي،

. بن پيرادالسا دي ڪي گهرايو ، جءا او بلڪ بنڪر نڪير آ ي، پوسينگي ال ايوان ڪا،

.، ه ايوان دين هي بيرا‘ڪنهيا’ڪهينگي هي ڪهان اب ي سن، بنده و،ق ڪا ا لون ڪيا تودير،

.هون گا جب تلڪ بح،ر دينگي ڦيرا پيئا ڏيرا ديابت دن بيچاري دل، رسول او ڪي آگي،

.ٻيراڪري فرياد، سه سر ر، ڪيا اس بيگنہ بال، ت نا جنازا پڙه ، جنازا ڳي پڙهي دللر،

.جسي ڪا ب ري دل اندر هوا هي رين دن ديرا بيوس، ڪيهي تودير ڪي ي هي،“ بيڪس”پڇيو اس سي

.جو اسڪون ت بڇوءا هي، دل اسڪي بين ديرا

ڪافي ر پ جوڳ .2

! سن يرک يار، ڏاڍا دردا اليا

.دليان ڪهندا“ في انفسڪ ”رانجهن سندا، سنيان نيڙي :رانول رسندا، آپي نون بيرنگي آپي پسندا“ هو بعڪ ”

.ديري الي دوڪار، د،وان دوٽ لڳايا سن سونهارا سير ڪريندا، پيرنگي رنگ گهڙيندا، ،

:جنهن دي سر آ و،ق اءيندا، ناز دا نيءا ايان بريندا .و،ق اءايا دل لوي دلدار، وينان

ب سيالين ڏيندي طعني، بٺي باريندي وام ايادي،

:باک بره دي بينون ڳادي، و،ق دا بندب واشق ڄادي .يوسف پدب گار، بدرين بله ڪادا

شاه بندور نون سوليء داءهيس، وري پلي ڙايس،

:شاهن،اه سڏايس، و،ق دا بندب ه ه پايس‘ بيدل’ .ڳ ۾ پرتون پاياشيخ نعان زنار،

شوس الحق دي اليس ، شاه سربد دا ڪنڌ ڪ ايس ،

:گهادي شيخ بالل پڙايس، بال شاه دا سيس ڪوايس . بازار، نينهون ناز نچايا“ بيڪس”

ڪافي ر پ جوڳ .2

.رانجهن الي راز، بيڏا بن بوهيا

ت ت هءاري دا شاه سيالني، جهنگ سيالين آيا جاني،

.ک بجاز، سانون ا هويا ور

غوءان ربءان بارڪي سانون، بيغرض هي يار اسان نون،

.بي ودي دا باز، سر اساڏي ا ب سويا

ورک ساڏا سڀ ڳاليا، و،ودي ڪي ي فر تي آيا،

.سوز گداز، دل دا جابا س يا“ بيڪس”

ڪافي ر پ ڪونسيو .1

شو دهراگللدن دا، د، پوني بار دا،

.د الي در اتي شب ر ز دللر ڳار دادر

هي بسون ي جاب ڪي س سر شعل سر ا پر،

و،ق دي آتش ادانڪ دل بيري ٻار دا،

دست دللر اللي الچي، پون سي ي واشوان،

. ه بجن جو ساري تيري پون ڪيو بيچار دا

ناز دا نا بريندچين بيگنہ بيچاره نون،

.گهر لويا يچار دا ال بسڪينان دا ييو،

ڪافي ر پ گجري .5

تيرا بردا هوا هي اب تو يچارا ،‘ بيدل’شها

.بيوس يچارا“ بيڪس”جس ڪا نام

تيرا طالب ازل سي يون ڪري فرياد دم دم بين،

.دبادم ر ڪري زاري، نهين ڪوچي سوا تجه يارا

جاچو ددبلوسي ڪر ا ر نياز اس ڪي در،! بيرا ار اح

.پڙا هي ديد، ه ه و،ق اشارا“ بيڪس”ڪهو

بيرا هادي هو ت اس جگ ا سڀي جگ بين،

.بارتا بجهڪو ڪي س بري دل ڪو پارا‘ ڪني ’

بادشاه بيرا،“ بيدل”تيري بن ڪون غور ڪري، اي

.دلندر ا ر دادر ت ، نهين ڪوچي د سرا يارا

د ت اپني بحلوب ڪي ڪر غور ي بيرا،

.، جو هي دل ڪا هي دل آرا‘ڪني ’ڪو “ بيڪس”بال

ڪافي ر پ گجري .41

شهن،اه دلندر، تون هين هادي بيرا،

.سوا تيري ا ب نهين ا ر بيرا

ڪرسي ور افال بين جو نغارا،

.بهر جا بهر بلڪ تيرا نظارا

بولول ڪرنا ي هي ورض هوارا،

.ڪر آباد و،وون بيري دل ڪا ديرا

دک ڪا تو هين ير الي، اليت

.تو ادف دلون ڪا، تيرا بين سوالي

بال يار بجڪون، جو هي پود پيالي،

. ڪ تيرا! بهر دل هي جاري، شها

پڪاري بيري دل هي فرياد ڪرتي،

.ڪون، جس ال برتي“ بيڪس”بال يار

سوا يار بجڪون ڪا ساوت ن سرتي،

.ٻيراڪي ا بيري دل ڪون جسي ٻيرا

ڪافي ر پ آسا .44

ڪول آ بيري، اتنا باڻ ڪيا ڪرنا،! ‘ڪني ’

.اي سانورا، سه س ن بيرا، پدا ڪولون ڪي ڪڇ ڏرنا

بڇاي سيج سوالن دي، جب آچي رين بڇڙڻ دي ،

.اي گلر دلربا دللر، بله ڪا رٻ ڪب پڙهنا

ا،د ي هي جان جي بيرا، سيي الغرض تن تير .گلي بين رين دن ڦيرا، اي دللر سيان ڪي سرنا

بردا تيرا بيوس، هواري دلڙي ت لي س،“ بيڪس”

.بادا ن ڪر بيرا جاني، اي دللر وادلت برنا

ڪافي ر پ ڪانر .46

!باهي ورض ن بندا

...راک آچي تب آيا سوءا، ڪوڪان ڪو ن سڻندا

...ي، بغء هڏان نون ڳندابره بال هي س ت دا اچ

...گهٻراتا هي ساجن، سوز آهين نهين سڻدا“ بيڪس”

ڪافي ر پ بال لي .41

!بئن ن ڄاتا، نابئن سڃاتا بن ن ڄاتا ڪاچي دل ڳي ڦسندي ،

بحلت ڪي ي يچاري بسندي،

.پو بئن ڄاتا، جڏان بن بيرا ڦاٿا

سن دي بازر سودا هي سر دا،

اتان آن ڙندا،و،ق دالل

.سوريء دڙهه پيا ساڏا پاتا

و،ق اج هي ا لون اڪيال،

سر تي باريندا سوران دا سيال،

.دا ناتا“ بيڪس”ناز نال

ڪافي ر پ جوڳ .41

!بئنون تسانڏءي تانگه لڳڙي، پيارا

ناز نيڻان دي بنڙا بوهيا، مي س ه ڪنهن سانگ،

.ڪي ئي سارا ن ڪاچي، ڏيندا و،ق اسانگ،دين ڪفر دي جا

.پرک پسارا بره دي دا بالبت، نينهن نسهرا نانگ،“ بيڪس”

.و،ق اشارا

ڪافي ر پ ڳڀاس 15.

!بين هون فوير وير، تون ا ب ت ت هءارا ...غوءي نال غالم ڪي وچي، ترک گه يو تڪلير،

...تون ڳي نور نيارا

...سڌير،دزدي ڪي ئي دل بيري دي، ڏي ڪا ساه

...بيڏا يار پيارا

...تون هين سر ر سر ساري دا، بين هون پر تودير،

...بيوس يچارا

...ڪويني ڪنيء در تيڏي دي، بين هون دابنگير،

...بيڪارا“ بيڪس”

ڪافي ر پ گجري .42

ب برتا،“ بيڪس”، ‘بيدل’يا شاه

.اسي شو پودراچي ڪون يچارا ڊرتا رين پڪاري بچارا، سارا دن ساري

.اسي ڪنيي ڪودي بين دن رين ڙتا يڪ دم ه برتا، يڪ دم ه جي ا،

.ڪڀي بيحيا ه نظر نهين جو ڪرتا ڪرانا ورض غرض بيڪون ت سين،

. ه بيغرض بولي، ايوين هه ن برتا سين ره اچين،‘ ڪني ’جوچي دم دم بين جي ا،

.ڪا نهين س، ه آپي ڪرتا“ بيڪس”

رديف ب

ڪافي ر پ سارنگ .42

!د،وان ڏاڍي ڪا دوٽ دالچي، ڳ ڳيا ڏ ه ثواب ...شوريون شڪار جي ڪاڻ تن ٿيون، نرگس نين نواب

...د،وان دا دوڪار وجاچب، والي انهان دا تاب

...آتش و،ق دي بب بچايا، دلڙي ڪي س ڪلاب

...هت هت توتي ، ڪوچي ناه و اب بيوس“ بيڪس”

يف ٽرد

ڪافي ر پ سارنگ .41

!بيوس پئي آن، س نهين دلدا، د،وان لڳاچي داٽ ، بيان ...نين نواب ڪ ڪريندا، واشق دا سر ڪاٽ، بيان

...درسن ڪي ي دل درباندي، و،ق اندر ا ساٽ، بيان

...بيوس پيش بحلوبان، ب ان دا ين ڳاٽ، بيان“ بيڪس”

رديف ج

ڪافي ر پ هاڳ .45

.ي بينون ب ،ا ڏ ان دا ڏاجباه .ول وو سڀ ڳ ڳيوسي، شرم جا سڀ ني س الج

ر چيندي پويندي بين رين گذاري، ڪڙم دليلي بين ذاک ساري،

.باب باچي جيئندي باري، جيوين رانجهن سوءيا راج جيم ڪريندا جاني جاني، دبدم دلڙي ٿي ديواني،

.دا هي سرتاججاني دا بٽ نهين ڪو ثاني، سڀين بره بال هه سر تي آيا، سوز گداز دي جو جاليا،

.درب دار ن ڪ ن آيا، و،ق دا نهين ڪو والج بيوس ياري ياران، توء نڀا ڻ ب،ڪ ڪاران،“ بيڪس”

.ڪيئي سڙ ڳئي اٿان سرداران، تون ڳي هڪ بح اج

رديف د

ڪافي ر پ جوڳ .61

رک داپاند تون آ سر بيڏي، ڏي ب! ضرک و،ق

...جنهن دل ۾ ناهي درد جو دير ، سا دل چي دواند

...سڏ تون دنيا ووليش ٻيئي، و،ق سان ه هيڪاند

... ون و،ق تون سوجه ، رازن آهي راند‘ بيدل’! “بيڪس”

ڪافي ر پ سناسري .64

!بين پيان هه ديد، ڪو سڙاني اال ڳي هو ...ين بيددل يچاري اينوين لرزي، لرزي جيو

...بره بال دي دست پيوسي، ڪڏان ياد يد

...بيوس نون بره ڪي ا، نا پيدا نا پيد“ بيڪس”

رديف ر

ڪافي ر پ جوڳ .66

!بين هان باندي، جاد گر يار جاني! آ ب باهي ...بين نوادي تان ڳادي، تيڏي گرم بازار، يار جاني

...ردار، يار جانيبين ڪويني تيڏي ڪنيء ، تون بيرا س

...ڦٽ فرا دي هردم دڪندي، ڏي د ا دلدار، يار جاني

...بي،ڪ تيڏا بردا، تون غور ڪرين غو وار، يار جاني“ بيڪس”

ڪافي ر پ تلنگ .61

ايڏا ناز ن ڪر، جاني،

!ناز ڪريندچين، سوري سلهيندچين ... گوراهي سن تساڏا هي سانون رهلر، جاني

...ز نينان دي ييه سي ي، پوب باريا پنجر، جانينا

...سهڻي باهي سرپي الچي، لع للان ا ور، جاني

...بيوس ا لون تيڏا، د،وان دا داڪر، جاني“ بيڪس”

ڪافي ر پ سناسري .61

!بره ڪي س بيوار، سرتيون، س ن يچاريء جو ...ڪي س نر ار سال ٿيا لڪندي س ندي لوڪون، نينهن

...ڪيئي سالڪ سورهي سلهاءيا، سوريء تي هسوار

...شيخ نعان جيهي سالڪ ڪيئي، ڳ ساچين زنار

...بيوس جو س ناهي ڪو، لنئون لڳي الدار“ بيڪس”

ڪافي ر پ جوڳ .69

.آ ڪي، آپ هويا اظهار“ ث جہ او”

...سر پر ڪلنگي، بک برلي، ر ندا زار ن زار

...بره دا داتس بار“ االنسان سري”

...سهسين يس ڪري بيرنگي، جانب جيء جيار

...هرگء ٿيم ن باند ، نيڙي سندا يار“ بيڪس”

ڪافي ر پ آسا .62

.بره تيڏي ڪي ا بيوار پيارا پريت وجب تو الچي، و،ق الي ادانڪ الچي، جو ت ت هءاري سوءي شاهي،

. ييو باهي آيا دلداردا سڏا ي سيالين، پوني جو جگايا آ ڪي، ياه نينان دا پوب اڪي،

. دک الي راه ب اڪي، آپ ييي د چي سنسار ڳن د چي دا بوتا، بار در ني دم دا غوطا،“ بيڪس”

.ڪا ڪوچي دوتا، بي،ڪ بلسي بحرم يار داءه دت

ڪافي ر پ هوري .62

!اتون جاچون بين ٻلهار، نت نت س ڻان ...وهر ونلير بين ب،ڪ بلينسان، پيئا آيا بيري پار

...هر گهٽ هوري يلن ز ري، سر سر دس ار

...جابا بسون ي يار ڪريندا، سر ديرا گلنار

...ساز سرندا، طل تنلورا، آپ بجا ندا يار

...هوري يار يليندا، هر ڪودي بازار“ بيڪس”

ڪافي ر پ هوري .61

ا دلدار، اس نون ڪوچي سوجها يسوء جاند

...پري ههه ڳلي بين ڍ ن ڪي رهي آن، ڍ ن يان هٽ بازار

...گ ڦ هرجا ٿي گلءاري، اس بن هر گهٽ پار

...بلڪ بلسي، ڪرين طلب تنوار“ بيدل”، “بيڪس”

ڪافي ر پ سارنگ .65

.درد ن دل هي ڙي پڪاري، جو بره دا ڏاڍا بار ...دل و،ق ٻهندا، ر چندا سو زار ن زارجنهن دي

...و،ق ڪريندا ڦر لٽ جٿان، هوندا بي اپ يار

...ال ڻ نينهن نڀا ڻ ا ا، بي،ڪ بازار

...بيءاري ڪر بازر ون، توتي ناه بيار“ بيڪس”

ڪافي ر پ هاڳ .11

!دم نون سوجه سنڀار، جاڳ بسافر، رين ڳئيي ...جاڳي، جنهن سر و،ق انڌار رين انڌيري سوچي

...تير تيري ترڪش نينان دي، ڪٺڙي سهس هءار

...، و،ق دا هي اسرار“بن راني فود راي الحق”

...هڪ بازاري، بي ود بي اپ يار بيوس“ بيڪس”

ڪافي ر پ آسا .14

دين ڪفر درڪار نهين، جي و،ق سانون گهرندا يار،

...بين اسڪي در دا يارس گر سانون راه ب ايا، سگ

...بحلوبان دي الوي دالي، جان جس جهرندا يار

... يک نينا دي ربء نرالي، ول وو اک سڙندا يار

... ييو بردا يار“ بيڪس” بازر دي، ‘ ڪني ’ڪاڻ

ڪافي ر پ سناسري .16

!و،ق اال آزار، ب ،و، سهڻا ...ر ييه سي ي سهڻي ورک، بره ڪي ا بيوا

...ٻن ڏنا بين يار ٻنهان نون، سر تيري درڪار

...بين ڪنيء تيري در دي، بيري سه ڪوڪار

...بين بر يندي تيري ڪي ي، سگهڙي له ڪا سنڀار

...لڪڇ، ڪهندا، بن نون بهندا، سرس ڪري سينگار

...نال ييه دي دليان ڪهندي ، جوء ڪري جنسار

... بازار“ يڪسب”ال ڻ نينهن نڀا ڻ ا ا،

ڪافي ر پ سارنگ .11

.ڪوچي نهين ڪو ساري ج و،ق جيها آزار ...ڳئي بوس پءان لي ، آيا بره بهار

... سيالين رانجهن ساچين، آيا سن هءار

...دست بع،ودان هوچي شهادک، واشق نهين اپ يار

...بيوس بي اپ ياري، بع،ودان ب يار“ بيڪس”

ر پ ڳڀاسڪافي .11

!ڪيهي پيئي تودير بين ڪنون، جانب ساچين ...ر ز ازل ڪنون در تيڏي دي، بين ڪنيء هير

...اٿاهون اٿاهون ياد اسان ڪون، سهڻا تيڏي تدوير

...جان جگر ساڏي اينوين، تير لييا تودير

...بي،ڪ و،ق اليان ڪنون، ڳ ڳئي تدبير“ بيڪس”

ڪافي ر پ سناسري .19

!باهي دلين دا دور، سڻو سڀ، سنيان ...ته ته جهلندا دل نون دللر، گهت ڏ ان دي ڏ ر

...ظاهر باطن جاني سندا، اس بن نهين ڪوچي ا ر

...بسڪينان تي ظل ڪريندي، ءهندي ز ران ز ر

....بي،ڪ جاني اتون، جان جس سان گهور“ بيڪس”

ڪافي ر پ آسا .12

!يار يار، جنهن دي ڪي ي هيس بس انيبليا بحرم ...يار ڪي ي در در ديواني، ر ندي تندي زار زار

... ل ل ڪرندا جاني جداچي، نيه ٽوندا نار نار

...ڪڙم دليال سڀڪون سوءي ، ڳام ڳراچي ٻار ٻار

...ترس تسانون ڪڇ نهين پوندا، د تساڏي ڪار ڪار

...ا، طلب ايا تار تارتانگها ڳي بين ڪڏهان ن ڏيا ه

...بيڪونڪڏهن ن سوءسي، درس پ اسين پار پار‘ بيدل’

...زلف س ه دي بعين نو، ، پسيهرا آ ون يا بار بار

...توءي سنگدل يار اسانڏا، ددي جا ان بار بار

...دي سر بار بار“ بيڪس”سرپا شوال ڪرندا وال،

ڪافي ر پ آسا .12

! گنوايا، دين ڪفر ڪنون ڳڳيان، يارناز نينان دي هو سن تيري يرک الچي، دام زلف دون دلڙي ڦساچي،

...پيال دي پواهش ديد ڪرايا، تار تسان ڏي تڳيان يار

نين نينان دي ناگه اءيان، نال ي يوان نا ق لڙيان،

...پوب پودي نون و،ق ني ايا، درد و،ق دي دڳيان، يار

نا، تون دال ر يار يگانا،تير بءگان دا بين ن،ا

...يار. آدم دا ه بندب پايا، النگها و،ق دا لنگهيان

اندر ٻاهر جاچي ، نال نيازان يار ريجهاچي،“ بيڪس”

...لنؤن لنؤن اندريار سوايا، نوبت نينهن دا ڳيان، يار

ڪافي ر پ سارنگ .11

.نينان لڳيان بيوس پئي آن، ر چينديان زار ن زار ...ناهي داهين، ور پ ي ٻاڪار دللر سڻدا

...گهور نينان دي جنهن نون گهايا، پ پ ڪرندي پڪار

...بءگان بارين نهين گذارين، پوني سي پون وار

...بيڪس، جس دي ا لي ييين، د،وان دا دوڪار”

ڪافي ر پ سارنگ .15

.نينان ناز دا نيءا بارينديان، د جنان دي ڪار ... اهيون، شودون ڪرن شڪارآ ن دايون ه سر

...نال ي يوان نا ق لڙنديان، دريا طلب دا تار

...هين بي،ڪ، دل هڪا درڪار دللر تون“ بيڪس”

رديف س

ڪافي ر پ هوري .11

!دللر آيا ديس، سييئان، ڏيو بلار ...دست پياال بحلت اال، ڪي س بسون ي يس

...ڪيسسر پر ديرا ڪي س گالبي، بک پر ڍاري

...گهر گهٽ دي ههيلن هوري، ربء ڪي ي سڀ ريس

...بلل هويا شرابي، نينهن ڪريندا نيس“ بيڪس”

رديف

ڪافي ر پ جوڳ .14

!ڪيون جداچي ڪرينداچين، جاني، بارينداچين ب، ا ...يار اسان سان ڪر ن جداچي، بين تيرا و،ا

...را ربءين نال ريجهايو بينون، ڏينداچين ڪيون ف

...بيوس ورض ڪريندا، ب ش ڪو اس غرا “ بيڪس”

رديف

ڪافي ر پ جوڳ .16

.دا ڪي ي درباندي دلڙي، دا ڏتا سانون دا ...و،ق دي ڪي ي فر تي آيا، ور سڏي افال

...سر سر دٽ لوالڪي تينون، نهين تون هرگء پا

... سن تيري دا سجدا اسان تي، فرض هويا بي با

...تون ڏي نام بوليش دي، پرک الي پوشا “ بيڪس”

رديف ل

ڪافي ر پ آسا .11

.آم بيان دنليرا، ڪر ڳاله ، رلو بيٺا رديلان نال رلو بيٺا نال رديلان، سر بريندي هي دريلان،

.ڪيهي س ه دي دال ساڏي رج گهنٿ ڪريندا، ب، ادان تون بفت بريندا،

.و،ق ني ا ا وال ورض ڪريندي، سوران دي هي سڙيندي، هير نوادي

.درسن ڏي ڪر ڪو ڳال نون ڪي انوادان، اهين طن تي هويا ڳادان،“ بيڪس”بره

.ڪاٻ دهر دي ڳال

ڪافي ر پ آسا .11

بادشاه بلڪ هادي، دابن لڳيان دي لڄ پال ،‘ بيدل’

.س گر بيڏا، رهلر بيڏا، لهين تون بيڏي آپ سنڀال ...ن تئين پرننگ هي، ر ين پادبان دا ڪو پيالاٿان اٿا

...آگلي رگلي بين تيڏي ڪنيء ، ربءين نال بڙ ڳال

...يار اسان ڏا نال اسان ڏي، هوچي هوي، ، بڃ سوال

...شال جنهن دي در دا بردا، نال تنهين دي بلين“ بيڪس”

ڪافي ر پ سناسري .19

!“ديا” سيري سيري د ، ءي ...ر يسان ن ت پر پيارا، پا ڳراٽي ڳ بين ب

...جه جه ٿڪيان دل اپني نون، دل دوي نا پ

...جو ا وال و،ادي، س ه ٻئي ي ن س “ بيڪس”

ڪافي ر پ آسا .12

!طرٻ اسان ڏي آ ين ڍ ل، نال اسان ڏي ڪي ڪجه ٻول ،نال ديدان دي ساءا ڪريندچين، ظاهر باطن بفت بريندچين

.د،وان دول بهر ڪرين ورک دي سهڻا ساچين، يس بواڪي آيا اٿاهين،

.رپڙا نوابون ناز ول لحظي لحظي ناز ڪريندچين، د،وان ڪرءي دال دليندچين،

.ا ل دي ڪرڪي انساني سانگ سويندا اپني سر دا، بردا تيري در دا،“ بيڪس”

.بيري ڪول“ ڪني ”آم

ناسريڪافي ر پ س .12

!و،ق مايا افعال جاني، س ن دلندا ڪوچي ...شور ڪريندا ٽوء سڙيندا، بازان انگون د ال

...و،ق بيڏي دا والج نهين ڪو، پرک ڪي ا پاچوال

... ييه سي ي سهڻي ورک، بره ڪي ا بيحال

...سييان اينوين ڪهندي، و،ق ني س ا وال“ بيڪس”

ڪافي ر پ سناسري .11

!ن ٻهسين ڪول، بٺڙاڪڏا ...طالب بين تڪرار تساڏا، ٻئي در ڪنهن ن ر ل

...درد جو دريا دل بنهنجي ۾، سوهون ڪري ٿو سول

...وور گذاريو يار ٻين سان، ڪي اسان سان ٻول

...بيوس ٿيا يچارا، سگهي نواب تون ول“ بيڪس”

ڪافي ر پ سارنگ .15

.ني ا ا والدي بالي، و،ق باريا سانون بحلوبان ...ديدان دليان ڪرن پريدان، د،وان ڪرءي دال

...ناز نينان دي دلڙي ني ي، هيڻان ڪي س هه ال

...دللر گيا پرديس آساڏا، نت نت پانديان فال

...سن سوال“ بيدل”بيوس هي سگ سوالي، “ بيڪس”

ڪافي ر پ ڳاڳ .91

باهي بينون ب ،ا هي سوران دا ساز،

.سنڀاريان، بره ڪي ا پاچوال نت تو ي ساريان ر چيندي پويندي بين وور گذاري، جند جان اپني بين جو ساري،

.جلنديان جو جالل در تيڏي تي بين ڪرنديان زاري، تينون ساريان ڏينهان راتيان، بره تيري ديان نت ڪرنديان باتيان،

.تون ل بارين دهري ڪاتيان، بره ڪي ا هي بيحال ناگه آيا، بين ناز نون نيهن نوايا،و،ق الس ي

.ز ران ز ري بره بڇايا، ڳيا سڀ هو وال راتيون ڏينهان دل ديواني، نت نت ڪرنديان جاني جاني،

.جاني دا نهين ڪوچي ثاني، توءي هي پود ههه پيال نال ٻنهان دي رلو ٻهندا، ساه دارا سور ن سهندا،

.ڪري درد سبال ل ل جاني دل نون ڪهندا، دل بيوس س نهين دلندا، نال رديلان جاني رلندا،“ بيڪس”

.درسن اهيندا ب،ڪ بلندا، و،ق ني ا ا وال

ڪافي ر پ ڳڀاس .94

.بئنون بار ن بول، بين الداري‘ بايا’ ... ييه سي ي بين پرايا، سيالني ڪنول سول

...دسوت بينون آڻ ڳاليا ، تهين ن بين نون ڳول

...بين دال ر دانا آها، و،ق ڪي ا ا ل جلول

...، جو ڪراچيندا جهول“بيڪس”س ء درد ڪنون گه ندا

ڪافي ر پ هاڳ .96

نت نت بين پانديان فال، يڙهي اسان ڏي ڪڏهن تون آ سين،

.ساوت ڳانيان سال بره دداچي دي ه آيوسي، سن ڪي ي دربان ٿيوسي،

.بره ڪي ا بيحال ل شو ايا بين اندر، جان جاليس جيوين سوندر،شع

.گيا پودي دا پيال دل ڦسا هه باڻ ڪريندچين، بسڪينان نون بفت بريندچين،

.و،ق دا هي ا وال بيوس ڪون ب ش نظارا،“ بيڪس”داسون تيري ڪا داس يچارا،

.تين بن جيوڻ جنجال

ڪافي ر پ بر .91

(‘ ڪني لع’توشيح باس ) . ه ه يار ديان سيريان سوڪن، دال ڳيا ٿيا ال

ههه ڪانهنڪ ٻيلي، يلي ڪويلي، بينهان دريندا شاه سويلي،

. يک جوڳي دا جوال ن ههه نور نيارا ظاهر ذاتي، سير ڪري شهر فاتي،

.وجب ا هيندي دال ي ههه ياد هوي، سانون سانول، ٻاجهون سهڻي دي جيوڻ جنج ،

.ا هيندي دالوجب ه ههه هير يچاري ڪاه هوچي، فرادين باچ هوچي،

.درس دا ڪرندي سوال ل ههه ال ابالي يک س ه دي، جند جان بيڏي تڙڦندي،

.جلوا جوال جالل بيرنگي رنگ ۾ آيا، ت ت هءارا جهنگ ۾ آيا، ع ههه وين

.پوب س ه دا پيال بلل گ دي گهن بو،“ بيڪس”، “ليس في الدارين اال هو”ل ههه

.پيو و،ق دا ڪيف ڪالل

ڪافي ر پ آسا .91

.جي تون طالب وين ودم، تان ڪوچي ن سوءج دم و،ق جڏان آتش الچي، هير ڪون سري سرک سڀاچي،

.ڳيس بت شرم تير لييا تودير جڏاهين، ڳ ڳئين تدبير تڏاهين،

.ب ،يش غ ال دين ڪفر اٿاهين ڳ ندا، طل پداچي هردم ڄندا،

.و،ق دا هويا ول ال الج اسان سر آيا، ه ه آپي آپ سوايا،

.بس ي ٿي بحڪ گ ڦ رلو هوچي بحالي، ليا باغ بهار الي،

.بلل سر بات هه نعرا بندوري، سوري اري ڪر بنظوري،“ بيڪس”

.وو ت

ڪافي ر پ سارنگ .99 .ا لون، و،ق اساڏا ابامداڪر د،وان دا بين

...ناز دي نا بارڻ ڪي ي، درد ڪي ي سم سام

...نال جهاتي دي سهڻا ڪي ا، غوءي نال غالم

... سن هءاري دا ييو يار ، بن اندر باتام

... ليا، ڳيا فرا دا شام“ بيڪس” لح ال دا

ڪافي ر پ سناسري .92

.ي اديدان الي دام، راه بسافر ديد جو ڪ ... ال هڪادي ٻوء ٻياچي، جذبي دا پي جام

... دک اال فڪر يگانا، پيال پودي دا پام

...ظاهر بندا بڻيا، ر ح آ ي بين رام“ بيڪس”

ڪافي ر پ سناسري .92

.ديدان الي دام، بحڪ ڪي ا بينون ...بي،ڪ سانون پاليا، جو دا ڳر ڪر جام“ بيدل”

...، پيال ٻئي سڀ پامو،ق وجاچب دک اال

... يک نيڻان دي ناز نياري، داضي ڪهدي رام

...تسليح ٽوء جڻيان ڳ بانڌي، سن دا يک هنگام

...سيالين سر دڙه آ ين ، بره ڪي ي بدنام“ بيڪس”

ڪافي ر پ جوڳ .91

.سابي سحرگر سويان سويان، بره ڪي ا بدنام ڳيا دل بٺيان بٺيان، رانجهن ساچين ٿيا سيالني، بوه

.ڳيا ساڏا آرام ابر هاللي تير ڪواني، تير بءگان دي ڦويان ڦويان،

.وو ايوان رام باب اسان ڏي ايوين لييا، ڪربان ديان دٺيان دٺيان،

.دل نون پيا ڪوچي دام ب ش اسان نون ساجن ساچين، لحظي بين لويان لويان،

.جذبي اال جام سهان سر پر، سڀ سيالين ديان جٺيان جٺيان، سهڻي ڪيئي

.بين هون باهي داغالم زپ درد دي سانون گهايا، ٻڌ ساڏي سر پويان پويان،

.و،ق دا ڪر انعام ، تير د،وان دي دويان د يان،‘بيدل’نون سوجهاچين تون “ بيڪس”

. الي بام“ بونرا”

رديف ن

ڪافي ر پ آسا .95

ن آچي هون،اسان سانگ ڪهين ڪنو

.اچان و،ق دي ٽيڪ ٽڪاچي هون

ناگه سير دا بيا سي رايا، دسوت بينون آڻ ڦسايا،

.دام زلف دي ديد ڪرايا، آڻ ا يان اٽڪاچي هون

بک باهي دي بويد ڪي ا، سر سر اه اسان ڏا ني ا،

.ڪاڪ ڪي س ڪوءا سي ا، جذبي جو جالچي هون

دل نون دوٽ دياچي، د،وان دو ي دال اچي، بيڏي

. ه ڦسايا زلف دي ڦاهي، پال پودي ڪنون داچي هون

بي،ڪ س گر بيرا، گيا د چي دا انڌ انڌيرا،“ بيدل”

.ڳاچي هون“ اناالحق”ب ،ش جو جاليس جيسرا، گيت

اينوين لييا يار ازل ، تير بءگان دا بيري دل ،

.واچي هون گه يا ري يار ، نين دي ربء ن

، ناز نينن دي ڪي ا بيوس،“بيڪس”اسان پرديسي آهون

.ڪڏان ر چندي هون ڪڏان هس هس، بره دا بار اياچي هون

ڪافي ر پ آسا .21

اسان شاهي سوء ڪي آچي هون،

.اٿان آدم نام سراچي هون

ڪٿان وابد زهد ڪريندا، ڪٿان زناري آپ ڙيندا،

.دا، واشق آپ سڏاچي هونناز دا نيءا ڪٿان بارين

، ، نور نيارا يک تجليش ڪٿان سوء ڪي يندا بدليش

، سوريء سر دڙهاچي هون ظلواک تي .هويا بجليش

اال ڪي بهانا، اندر ٻاهر يار يگانا،“ بيدل”

.بي ود بي لرانا، بره دا باب پڙهاچي هون“ بيڪس”

ڪافي ر پ پهاءي .24

يارا، آ س يڙهي د ست پيارا،آ ب باهي يار پ

.هو گنواي اليان سانورا سوجه بين نينهن ن اليا، شينهن دضا دي بئنون ايا،

.برهين باهيان ٻاليان

ڪڏان تون رسندچين رانجها رانول، ڪڏان ل پردين سهڻا سانول،

.نيان نيان تيريان داليان اري،بيوس ڙا جو پڪاري، ر يون ر يون هنجون ه“ بيڪس”

.ياد پون جڏان ڳالهيان

ڪافي ر پ بسونت .26

.جي تون دک پيال ڪوا ين، بندب و،ق دا پا ين ...فنا في ال،يخ ڪوا ين ا ل، پو تون لنو ءي ال ين

...دم دي ڦوڪه نال هوي،ہ، ور طلب ت ا ين

...دبدم جسوون جدا هو رهڻا، ساجن سوا ين

...نت نت د ڙا دا ين جس دي جيفي ڪنون دبدم،

...بلل هوچين واشق ا ل، پڇي گالن آ ين

...سدا جو دم جيوين ، ڳه گالن دا ڳا ين“ بيڪس”

ڪافي ر پ پهاءي .21

!درد ڪنون دل باندي بيري، بره ديان ه ه بازيان درد دا دريا جو ڪريندا، دانايان بيهو ڪريندا،

.گ هوچي ڪيئي نوازيان ق جنهن دي سر آن ڙيندا، شهرک بدنام ڪريندا،و،

.ڪيا بالن، ڪيا داضيان بيوس بالبت، نينهن دي نال ش هوچي سالبت،“ بيڪس”

.ر ح ربء دل راضيان

ڪافي ر پ سارنگ .21

.درد ڪنون ر زردا پيال، بره دا سر باران ... سن هءاري ييه سي ي، بس ي سر بس ان

...ڳئي افعالون، درد ڪي ي ديوانوام آ يندا

...سوء بيان“ بيڪس” سن يرک آن گه يندا،

ڪافي ر پ بر .29

!دليان ديان يڳيان ڪرندچي، سو بنظور، تون آ ين آ ين! دللر !دللر دل دي سوء تون س ي، اڱه اسان ڏي آ ين آ ين

بٺڙا، تون هڪ بيرا،‘بوهن’

زرپريد بين بندا تيرا،

دي پا ين ڦيرا،نام او

. ل ل جهاتي پا ين پا ين باهي، تون هين بٺڙا،“ بوهن”

تو جيها بين ڪوچي ا ر ن ڏيڙا،

ڪيهي گناهون تون بين ڪنون ريڙا،

.ڪيهي سلب دت دا ين دا ين پردندا ناهين تون، بين پئي بر نديان،

ورض ن ڪرنديان، بين پئي ڏرنديان،

ديان،غرض ورض دا بين پئي گهرن

.آ ين، ل نهين جا ين جا ين تيري در دا بين هان بردا،

ڪرندا ،“ بيڪس”بيک بيراڳي

تيري ڪي ي ڳليان ڦردا ،

.بان ڪڏاهين اال ين اال ين

ڪافي ر پ سناسري .22

.دللر هڪ درڪار، بينون هر د جهان دي هي ...واد وال ا لون آهس، جو ڪيو جنسار، بينون

... اذ پاڻ طليب هيس آء، بره ڪيو بيوار، بينون

...رين انڌيري ڪاليان ڳليان، ڦرندا بين هربار، بينون

... س نهين ڪوچي بيوس پئيان، لنؤن لڳي الدار، بينون

...بيوس تيري ڪي ي، بره ڪيو بيڪار، بينون“ بيڪس”

ڪافي ر پ آسا .22

ڳالهيان،دلڙي ساڏي تي دم دم س ڻان ديان

.دردي فرا ڏاڍا برهين باهيان ٻاليان زلف زنجير تجهڪون، جس ني ڦسايا بجهڪون،

.شهلاز نين ڏيون، سر ساڏي با ليان بيرنگ ر هي تيرا، بجر ح ساه بيرا،

.طعني ڏيون جو بيڪون، ب ڪي سياليان نڌر نوادا، اس سي ن ڪر تون بادا،“ بيڪس”

.ي ٿيا ساليانڪر دي ونايت، سڪند

ڪافي ر پ جوڳ .21

!ڏاڍا باڻ ڪرينداچين، يار پيارل جاني

...تير نيڻان دا ترڪش ابر ، بسڪينان نون برينداچين

...ترس تسانرن ڪجه نهين پوندا، پون ڪرڻ لئ ڙينداچين

...بيوس نون ڏس ڏتوچي، بره بءار بڇينداچين“ بيڪس”

ڪافي ر پ سارنگ .25

! هدايت و،وي الي، تئن بن سانون سوجها ي ڪونراه ...جان اس اد ن ٿيوي، سڪ دا سلق پڙها ي ڪون‘ بيدل’

...جان جان واشق سرن ڏيوي، بهرا بره دا پا ي ڪون

...پير بغان دي هوت ٻاجهون، بحلوب سوا ي ڪون

...ٻاجهون بال ي ڪون‘ بيدل’سانگ سفر تي دللر ڳيا هي،

...بره دي سادي ٻاجهون، دک جام پال ي ڪون“ دلبي”

.بره ب ا ي ڪون“ بيڪس”هادي سانون، “ بيدل”بن

ڪافي ر پ آسا .21

ديوانيا،. شوال شراب رنگ تيري، دل نون ديوانيان

.واشوون ڪي پون بين، ت ديرا رتانيان پوني پهاب بينان، شوپون شاب وينان ،

.چون پيانياننرگس نواب نينان، پي شهد شڪر شفا هي، گر جور سين جفا هي،

.بيري لييي فا هي، ربءان رهانيان سنگين دل تواري، هي بوم دل هواري،

.بيرانيان“ بيڪس”بحلوب دل ساري،

ڪافي ر پ آسا .24

. د بار ددي جا ان، ڳه تيڏا ڳايان

بع،و نهين جو بلندا، بن بوم انگي ڳلندا،

.ن ن سول سلندا، سوران سيلاچيانڪنهن نو بحلوب ڪي ي برندي، سر درنين جو سرندي،

.هڪ سر اسي دا گهرندي، برهين بالچيان

ب ڪي سيال آ ن، طعني جهولي ۾ پا ن،

.سڀئي بيڪون پيا ڳا ن، و،وي االچيان تيرا سوالي،“ بيڪس”فرياد سه والي،

.انب اچي‘ بيدل’د،وان دي دست دالي،

ڪافي ر پ جوڳ .26

.و،ق اال اسلاب، واشق ءن

دردبندان دا بندب والي، ڄادي پودي نون پواب،

.يڪدم سوءن سوريء تي سر واشق نيندي، ڏسي و،ق وذاب،

.بنهن ن بوءن شودرن يندي ش اب،. نفيء دون اثلاتي دي

.پيوان وءن ب،بره دا با“ بيڪس” ددي ددي و،ادان تون، .اندرا ءن

ڪافي ر پ بال لي .21

!ڪرم ڪري بان آ ين، بين نوادي دي نجهري

...ڪهڪون آک سڻا ان الت، پير اڱه بن پا ين پا ين

...دللر دلڙي ز ري لوي هي، دت اسان ڪنون ن دا ين دا ين

...اٿان اٿان بين تيڏي گولڙي، نت نت بن ڪون ڳا ين ڳا ين

...بردا، تنهن دا نيهن نڀا ين نڀا ين“ يڪسب”ر ز ازل ڪنون

ڪافي ر پ جوڳ .21

.ڪيهي راچي رانجهن ساچين آ رهيا، جهنگ سيال هءار ڪنون ييو تاب سن دي هي آب ڪي ا، ڪي س بيورار درار ڪنون،

ب يان ڏيون سياليان سڀ ت يان، دل ڳئي، بيڏي اپ يار،

هوچي هرڪار ڪنون، ييه سي ي دل ڳ ڳئي، بيوس

.در درديوان ڦر رهيان، ڳيس هو وو سڀ پار ڪنون .سڻن سي ي نجهلي رانجهن يار الي، ڳئي هير دليلي دار ڪنون

.در دانهيڪون گهن دادر يش ڪي ا، ن ت ا ب هويا سرڪار ڪنون س نهين دل ڦس ڳئي، هه دس ن آندي ڪنهن ڪار ڪنون،“ بيڪس”

.سون بين تاپڪ پئون، هه ٽٽ پيان الدار ڪنونجڏان هڪ ٿي

ڪافي ر پ جوڳ .29

!بين ت بيراڳه ٿيان، رانجهن ڪي ي، ءي سنيان

ب سيالين بهڻي بارن، رانجهن يار ديان تند تنوارن،

.توءي جٺيان نال ٿيان رلو سنيان رنگ ردايا، بهڻي باهي دي جهولي بين پايا،

.جان جس ڪنون ڳيان جٺيان ڦٺيان ڪرندي ت يان، ب سهيليان ڏيون ب يان،

.بيوس پيان“ بيڪس”

ڪافي .22

! ه ا يار پيارا، دل نوادي سيندچين

...آچندي جاچندي بره بڇاچيندچين، دللر دلڙي ڦسيندچين

...ڪڏهن اسان سان پردين پيارا، ڪڏان تون رانجها رسندچين

...يندچين، ڪڏان ري يار هسندچينباڻ ڪريندچين دهر ڪر

...بيوس ڪڏهين پيارا، بره بازار ڏسيندچين“ بيڪس”

رديف

ڪافي ر پ جهنگلو .22

ناز سن ديان فوجان داءهيو، سر و،ادان آندي هو،

.جان ڪون بجر ح ڪرڪي، دل نون ڦرلٽ جاندي هو ڪار تيڏي د هردم، پون جگر دا اندي هو،

.ي د ءاڪي سر ي يوان گهاندي هونين دي گهوء يار دل جاني بيرا، جب آڪي جهاتيان پا ندي هو،

.وو اري، ول لر نون داندي هو هوشياري هو،ال بث هي سن تيڏا، بيڏي بن ڪون ڳا ندي

.وين ذاتي سن تيڏا، سانون ڪيون ت ڳال ندي هو ربءان ال ندي هو،الالن انگر داغ ڏتڙچي، رنگ

.ڪون بره بڇا ندي هو“ بيڪس”سرڪا سوزدا ڪر وها،

رديف ه

ڪافي ر پ بر .21

.پير بغان سانون سوجهايا، ربءن اري راه ...ناهي ولدالوادر، اال، آهي وين او

...جو آهي، بٿس دول گواه “ االنسان سري”

...ٿو، ٻاهر ولداودوي ‘ اناالحق’اندر

...ڪاٿي دک جو دجار ، ڪاٿي بي يساه

...شاهن،اه ‘ بيدل’سگ در ازا، “ بيڪس”ڪڏهن

ڪافي ر پ آسا .25

!ڪي ا هي ت بي اب، دس او !پي ا بين شو شراب، دس او

!لڳاچي آ، هجر بجهي، ڪي ا هي دل نون ڪلاب، دس او !والي جناب، دس او ق ڪاد نون ج بين سهو يار ، و،

!هادي بيري جيها نهين ڪوچي جگ بين، دي ا هي شو ش اب، دس او !بره ڪا باب، دس او“ بيدل”ڪون ک شاه پڙهايا، “ بيڪس”

رديف ي

ڪافي ر پ بسونت .11

.هرجا بره بهاريآچي بهار بسونت بهاريو، ...گ ڦ ٿي گلءاريگهٽ گهٽ دي جهٽ پٽ جهوڪي،

...بسونت ٻهون دن اليا، ر بين وور گذاري ڦول

...ٻهون دن الڪي ڦر يار آيا، ددي ڪران جان ساري

...بيوس بره بهاريا، دم غنيوت ياري“ بيڪس”

ڪافي ر پ جوڳ .14

!، آدم نام سرا ڪيبازي وجب بناچي

ڪاٿي واشق نال نيازين، ربءين نال ريجهايو،

.د،وان دوٽ دالڪي آب االيو،“ ادرب”ناز بع،ودي ڪٿان ر ندا،

.بره دي راه ب اڪي نور نيارا اندر ٻاهر، آپ نون آپ ڳاليو،

.ناز دي ربء رساڪي هورنهين ڪو ٻاجهون سجن دي، ه ه ڪ هاليو،

.نام سڏاڪي‘ بيدل’ نالي جاني جاني، بره دا باغ بنايو،“ بيڪس”

.جندءي جان جالڪي

ڪافي ر پ آسا .16

پوٿي سگهي ولو، ييو دلدار ڪب آ ي،! جوسي

.ل ڪر ڪهنا، نظر نر ار ڪب آ يڪ ابان و

جداچي ۾ ڪيها جينا، درد ڪا پيالڙا پينا،

.بيرا بهر چي تي پوش وچي، ڪلڪ رف ار ڪب آ ي

سجن گيا هي سفر سانگي، اسي ڪون دل بيري تانگهي،

.ڪوان ابر ، س ہ ساالر ڪب آ ي زلف جاد بيرا ڪه ا، دم ڪني ’جداچي ساه ن سه ا،

.ڪور بسوچي، گرم بازار ڪب آ ي وهر بوچي

بين راه تي ر تي، سوا تيري نهين سوتي، پئي

.، ه گ رپسار ڪب آ يو،ق دا پيب جس پايا ر ح پيا ڏرندا،بردا، اسي ڪون جس دا ا “ بيڪس”

.، پري اطوار ڪب آ ياسي ڪي درنين سرسرندا

ڪافي ر پ بسونت .11

. سن بيرنگي رنگ ۾ آيا، بيڏي بن ڪون ڳا نداجي يس بسون ي آپي ڪي س، جام شراب شهودي پي س،

.ربءين نال ريجها ندا جي

شاهي سوءڪي جهنگ ۾ آيا، بيرنگي هه رنگ ۾ آيا،

.ر ر پاند پسا ندا جي آپي ڪي س يس بسون ي، ڪ شرابي ڪ ڪلون ي،

.ساز سر د بجا ندا جي دي ڪرتون گداچي،رک تون سرک سداچي، پيش سن “ بيڪس”

.پان پودي دا جال ندا جي

ڪافي ر پ بسونت .11

.پاند پساندي مي تو ٻهون دن اليا، ر ر د ر

...تو بن ال پري،ان اساڏا، وور اجاچي جاندي

...دبدم دلڙي يچاري ڪون، تيڏي طلب ت اندي

...گنوري دي ک الت يران سر سوران دا ڳاندي

...بيوس ڦرندا اداسي، دبدم دل درباندي“ بيڪس”

ڪافي ر پ بال لي .19

.سانون باه اندر ٻرندي هي، ٻرندي ڪڏهن نا يرندي هي

...جان وري سڙندي هي باه اندر ڳڙڪا اليا،

...هي پييء ڪنون يوان ٿي ڳيوسي، دل يرک ڏرندي

...پل پور بره دي س هوندي، بوج بس ي دي دڙهندي هي

...، رند يي پئي رءندي هيراه اهوچي بيوس“ بيڪس”

ڪافي ر پ سارنگ .12

!س گر سانون ه سوجهايا، و،ق وجاچب ٽولي ...ن دوليهرجا سن دي بازر لي، جي ڪوچي د،وا

... سندا، غءني دا پنڌ ر لي شاه بحوود انهين ...درد دا دريا سوهون سلندا، شو گه ي جنهندي شعلي

...پيا ڳولي“ بيڪس”آدم دا ک نانم سڏاڪي،

ڪافي ر پ هاڳ .12

!سجن بن، رين ڪيوين جاندي ...ت ساوت سال برابر، دلڙي در بانديساو

...، هوک سان ٿيا هيڪانديدوا ڪريو بون ي توهين در ي،ا ...ا آزاد بيغرضي هس، بره ڪيس باندي

...بيوس هي بازر ۾، دسوت ڪنهن آندي“ بيڪس”

ڪافي ر پ آسا .11

ڪني ڪون ڪوچي سوجها ي، بيري اس شام دل لوي،

.، سهرا گا ان، بحلت ڪي ي بين جو بٺيبيندي لگا ان ، ييو يار سجن بيرا، لوي دل شام سندر ني

.دي تير دل دوي ن دلندا ڪوچي س بيرا، د، پئيان بيوس، ن دلندا س، سجن بيرا هويا الغرض،

.ڪر ن زاري، بهت ساري، جو نيان دي ڪاک دل ڪٺي سه س ن بيرا، بريندي ڪان بڙگان دا،‘ ڪني ’

.سر ايي ب جو بره دي بوند! ڪني ’بيوس ڪون “ بيڪس”

ڪافي ر پ جوڳ .15

!بين ت تساڏءي دابن لڳڙي، جيهي تيهي، بيحال، باهي ...ا ننگ پال، باهي، تون بيربين ڪويني ڪوءي ڪوجهي

...، باهيسڃاڻ تون آپي، ڏيک ن بيڏي بد ال اپنا ننگ

... ال اساڏا ڏيک ڪي ڳالين، نام بوليش دي ڳال، باهي

...سگ ڪودي تيري دا، بنگدا الجي ال، باهي“ بيڪس”

ڪافي ر پ جوڳ .51

.نيءا ناز دا باريو، د، دي دال اڪي

سانون، بره دي باهڙي ٻاريو ههه! سيني اندر سهڻا

.جاني، جوک جڳاڪي اه انڌيرا، جاني جيم جياريو هههر شن هويا ر

.آپ اٿاچين آڪي جس دا جيفا نال ييه دي، هٿان اه ساريو ههه

.سگ سڏاڪي“ بيڪس”

ڪافي .54

!بيڏي توبه توبه زاري، در تئساڏي، سهڻا ...دلڙي ڪنو ڪيندي تيڏي ڪي ي، درد ڳري يچاري

...يدلڙي نوادي، هوچي جوڳيادي، آزي ڪري لک ار

...ناز نيڻان دي پلر ن ڪاچي، لئؤن لڳي الداري

...ڪوندي پوندي ڏينهن لنگهاي ، رچندي رين گذاري

...بيوس هويا بيراڳي، بره لڳا ڪوچي باري“بيڪس”

ڪافي .56

!ڪڏان بلسين، يار پيارا، رءندي رين ڳئي،

...دل اسان جي درد ا هان جي سان، امي ايوين رهي،

...ڳاله ڳه اري ڳاريون ڳاري ٿي، تو جا د ي دئي،

...بيوس پئيان ٿي الداري، پرک ڏاڍن سان پئي،

...بيوس در تيڏي دي، ا ڪنيء ٿئي، “ بيڪس”

سراچڪي ڏ هيڙا (4)

بره ڪنون ڪوچي نهين بچا، جو هرهڪ ڪون ه اليس،

ڪربال پاڪلازان نون ڪيها پياال پاليس،

اه بندور دا بسئل ڪرڪي، سولي پڪڙ دڙهايس،ش

شيخ وهار دي ف ويش ڏي ڪر، اس ڪا سيس ڪوياس،

سر سربد دا پا ن پاري ڪي ي د ڪرايس،

شيخ نعان جيهي سالڪ نون جڻيا ڳ پايس،

.راه ر ه راليس‘ ڪني ’ڪون ک ڪاڻ “ بيڪس”

(6) ي سندي س، ڳئي،لڄ ن آندي تسان بع،ودان نون، جو د ند“ الم”

باس دلين ب، ادن دا تسان ڪ ندي ڪ ندي ڪ، گئي،

اسان ڄاتا ڪجه يار رهياسين، تسان تسان ت ندي ت، ڳئي،

.جيهي ڪيئي در تيڏي تي ڪلندي ڪلندي ڪنب ڳئي“ بيڪس”

(1) بل ن ڏيندي هو واشق، ڦٽ فرا دي دڪندي دڪندي دڪ ڳئي،‘ بي ’

ڪي ي سڪندي سڪندي سڪ ڳئي،ب، ادان بسڪينان درسن

تسان نال الغرضي بي ر اهي، لڪندي لڪندي لڪ ڳئي،

.جيهي ڪيئي بچاري، تينون سڪندي سڪندي سڪ ڳئي“ بيڪس” (1)

تن بن اندر تيڏيان تاران، راز رباب ڄيندا،

شو شراب تساڏا سانون، بي اب ڪر سويندا،

.وينداسگ در ازه پوبان، سوز ن سيس ڪ “ بيڪس”

(9) پادم در انهان دا، جنهان دين ايوان مايا،“ بيڪس”

ول وو دي جا ن ڪاچي، ڪلي هو گنوايا،

.بدهوشي دي بنءل اتي، ددي سئر ڪرايا

(2) زلف زنجير ساڏي دللر دي، يا ک بسيهر ڪالي،

نين پواري توب نفنگان، ڪون انهان جاني،

.هان تون، نين جنهان دي آلي د جا ان“ بيڪس”

(2) نين س اهي، سر سر اهي بغالن انگ بريندي،

شهدا نون بير وان، هس هس د ڪريندي،“ بيڪس”

.لٽ ڦربار اجاء بنا ن، جيهي طرٻ دڙهيندي

(1) بندي دا گهن ب،رب، و،ق اال رک رايا،“ بيڪس”

ڪفر اتي اسالم نون هڪدم، دک بحر لڙهايا،

.تب و،ق پودي نون ايا.... دب بندوريبن

(5) شام سندر دي ييه سي ي، دل دس ون ڳئي بوري،

جه پ ٿڪيان دل اپني نون، دل سندا ز ري،

. يلن هوري“ بيڪس”ب بع،ودان هر گهٽ دي ،

(41) پار ڦريندا هر گهٽ دي ، هوچي نول بهار،

بره بهار، جهٽ پٽ جهوڪي ڪرندي لوڪي، هر جا

.جا ٻلهار“ بيڪس”شام سندر دي سر اتون تون

(44)

تيڏي اسانڏي هه بس هوچي، اهين بس دون ڪوچي رس نهين،“ ک”

انگ ازل جو لييا آها، سا ڪنهن دي بيوه دي بس نهين،

بين سانگ تساڏي دي تانگ اٿان، اٿان ڪوچي جس نهين،

.نهين“ بيڪس”يوين، ت ساڳاچي هه جي تون سؤ اري سونا ٿ

(46) درد دي ه بيک بنگين، ره ي تواري پاس،

بيوس ڪيا ڪري، جو ڪي ا و،ق اداس،“ بيڪس”

.ڪون بيران ڪيا“ بيڪس”تيري پرک پياس،

(41) آسا ڳي رام ڪي، ٻي سڀ آسا ٻن،

.برهون بن، ڪڏهن ن رسي رام ي“ بيڪس”

(41) اچين، بين هان تيڏي گولي،رانجها ساچين، سوء ن ج

بيڏي بن ڪون ڳا ندي هوي، ، بٺڙي تيڏي ٻولي،

.بيوس ڪيا ڪري، جو بره دا الچي هولي“ بيڪس”

(49) اتني بي ر اچي تڏان ڪريندي جو بين پڇ لڳا تيري،

دل زبانون ايوين هيا، ه نهين ڪجه بيري،

ڏيوان ڦيري، ن ت بين ڪون تسان ڪون جو در تيري تي ل ل

.بيوس ڪيا ڪري، جو دل لڳي نون ڪون نييڙي“ بيڪس”

(42) تون ا ب ت ت هءاري دا، بين جهنگ سيال دي ڄوي،

تيڏي ڪي ي ت پدا ڄادي، ٻنهان ڪي ي دوي،

.بيوس ڪيا ڪري، جو دل نوادي ڦوي“ بيڪس”

(42) هير ڪنون تدبير ڳئي، جڏان رانجهن پاتي جهاتي،

چي اندر ءيا، ال ڪهاءي ڪاتي،بره ڪاسا

.بيوس ڪيا ڪري، جو اچي سڏيندا ساتي“ بيڪس”

(41) ، نيڻان ناز دي فوجان دڙهيندي بول ن ڪريندي ٽاال، دس تعاليش

، ييه سي ي يار س ه دي، بره بريندي ڳاال، دس تعاليش

، و،ادان ق ا ڪي ا، بلين دا بنهن ڪاال، دس تعاليش

!هن دا ڪ ن پوي بي ر اهيون سي شاال، دس تعاليش ڪن“ بيڪس”

(45) اه ڏيي پو ساه ٿيوي، ٻه ههه ٻه ڪرندي سولڙيان بين گهولڙيان،

درد دا دريا دل بيري ، سوهون ڪريندي سولڙيان بين گهولڙيان،

.بن باندا ن ڪرين، جو ا ب ڪرسي سولڙيان، بين گهولڙيان“ بيڪس”

(61) يي پو ساه ٿيا، جت ٻه ههه ٻه ڪريندي ٻولڙيان بين گهولڙيان، اه، ڏ

بلڪ هءاري وران پريان، توء هو ن سڀ گولڙيان، تب ٿولڙيان بين گهولڙيان،

.بيوس ياد ڪرين اهي جاني اليان ٻولڙيان بين گهولڙيان“ بيڪس”

(64) آچي بهار، ڳئي پءان، گ ڦ ٿئي سڀ سا ي،

ون سڀ تار ن، ر ح رباب ڄا ي،تن طنلور رڳ

.جيها هو ي، تا دم د ست بال ي‘ بيدل’، برشد “بيڪس“

(66) دللر دي دل سهي ڪي وسي، نهين هڪ ت لندي،

رلو ٻهندا نال رديلان، جندجان بيڏي پئي جلندي،

رسندا سندا نال ٻنهان دي، بئي بوم انگي بين ڳلندي،

.، ڪنهن نون سور ن سلنديتوءي بيوس پيان“ بيڪس”

(61) سهڻي سچي بول ن ٿيون، توءي سؤ سؤ دسوان دا ن،

توءي سهڻي سنگدل دي، ت ب بي،ڪ بن ڪون ڳا ن،

.بيوس ڪيا ڪري، جو باس دلين دا ا ن“ بيڪس”

(61) دللر دلڙي دانهون ڪريندي، بين ڪو سڻا ان ڪنهن نون،

ي، بين جيهي لک تينون،تين جيهابين ڪون هور ن ڪوچ

.دي سڌ اس ڪون هوسي، جذبا جان جگر جنهن نون“ بيڪس”

(69) آسا ڳي رام ڪي، ٻي سڀ آسا ٻن،

.برهون بن، ڪڏهن ن رسي رام ي“ بيڪس”

(62) بيٺا ر ،“ بيڪس”سجن بڇڙا ڪب بلي،

جو ڪجه ليا لوح دل ۾، پاءڻ پيا سو،

.و دي سا هو رهيڪس ڪون ڪجه ن ڪهو، جا ه

(62) هير ڪنون تدبير گئي، جڏان ڏيييس ر رانجهن دا،

نجهلي آڻ ڄايس در اتي، بوهيس باهي بن دا،

.بي ر اه دي در اتي، بوهيس باهي بن دا“ بيڪس”

(61) پار درياهان، رانجهن ساچين، نجهلي يار ڄندا،

بسڪينان دي دل ڦساڪر، پڇي آپ ڳ يندا،

.بي ر اهان دي اڳون، زار ن زار ر چيندا“ بيڪس”

(65) شاهن،اه سيالين ، شودون دا سڏايا،

ا ب ت ت هءاري دا آها، پر درد ڪنهين سبڪايا،

شاهي اپني سوء آ ڪر هه، رنگ ڳڀوک لگايا،

.دل دا س نهين ڪو، جو دسوت دل هايا“ بيڪس”

(11) ون، جو ڦٽ فرا دي دڪندي دڪندي دڪ گئي،بل ن ڏيندا انهان واشوان ن‘ بي ’

باس دليان ب، ادان بنگندا، تسان ڪ ندي ڪ ندي ڪ، گئي،

اسان آ يا ڪجه يار رهاچيسين، پر تسان نون ت ندي ت ندي ت، گئي،

.بيوس ڪيا ڪري، جو دل نوادي ڦوندي ڦوندي ڦٽ گئي“ بيڪس”

(14) گهنٿي، ڪيهي ڏ هون، يار پيارا، بنهن گه ي

در تساڏا ڪڏان ن سوءيسون، تودي لک لک ڏيون بنٿي،

.دا س ڪوچي ن دليسان، جو پئي ڪلي ڪن ي“ بيڪس” (16)

دل س ڻان دي س ت گهڻيري، ڪنون پٿر ڪالي،

لييا انگ الس ي اال، هرڪو ٻيٺا پالي،

س ڪنهين دا ڪوچي ن دليندا، ڪون ليي نون ٽالي،

جيسي سالڪ نون، بره ڪي ي بيحالي، شيخ نعان

. يچارا ڪيا ڪري، جو و،ق گهڻي گهر ڳالي“ بيڪس”

(11) وسق دي دنلي باريا، ڳ ڳيان سڀ ايان،

دل بسڪينان ڪون ديد ڪراڪي، سر گيس ڪ ڪايان،

.بيوس ديد پياچين، و،ق وجب سر آيان“ بيڪس”

فارسي ڪالم

غءل

(4)

الت پدا افظ، ز د، نادص نگران بهر

.جوالت را بهر طوري بحود بدهفيش افظ لب لع تراب،ڪين زلف ونلر ف،ان ڪان اند،

.بهر جايت شہ بردان ولي الورتضيش افظ ددک سر دون پوبان شو،اد ڪجا زبيد،

.بر ي آف ابت باد سن الوج ليش افظ ترا پالي ڪہ دربان است اي بهر شہ جانان،

.ري بي باشد، سين ڪربال افظدہ جا جل بسڪين بءير پاي تو بادا،“ بيڪس ”بدابي

.ب د،وش ن ددم داچ شہ زين العلا افظ

(6) ضياي ر ي زيلا را بهر ايت پدا افظ،

.جوال بي بثالت را بحود بدهفيش افظ ترا گيسو سيہ فابي ڪہ ب،ڪين جعد ونلر بو،

.الورتضيش افظ لب لع ترا بادا ولي در دندان ڪہ سي اره بن بدحف بيلاشد،

.د گوهر بحر بعنيش را ڪہ سن الوج ليش افظ بهار سن گل،ن را ڪہ هر دم تازه تر باشد،

.ز آسيب پءان باد سين ڪربال افظ سر دابت ترا بثلي ڪہ در جنت نلاشد ه ،

.س ن آب ياک را بود زين العلا افظ بدابي باد در پايت،“ بيڪس”م بارگہ غال

.ترا افظ‘ بيدل’فويرم شايق واشق بود

(1) ونايت سازبار و،ق،! ‘بيدل’گداي بر درک،

.ڪہ طالب درد بي باس غالم ورضدار و،ق در افگن آتش و،ق بسوزان باسوا او را،

.ڪہ پربن پاطرم گردد فا افي ز نار و،ق گردان دل ديوان از بس ي، بہ ذ شو پود

.ر د هس ي زبن بير ن دو افر زي تو نار و،ق بہ بحلوبي غالم بحود، فوير برغ الهوتي،

.بہ داضي پير بحود بست بجذ ب پوار و،ق هوي نالد ز هس يء پود،“ بيڪس”سگي درگاهي تو

.ڪنش بي ود زپور پود يہ بر ا را ي دار و،ق

(1) هجران، تو بي داني بي دان ، ڪايت الت

.شڪايت شوپيء د،وان، توبي داني بي دان

بود يادک ڪہ پيش از اين انيس هودب بودي،

.در اف اد از پوي،ان، تو بي داني بي دان رديب راهءن آبد وءيء دربيان با تو،

.بود اتش سور جا آن، تو بي داني بي دان .غ شياطين زن ڪہ بن بين پدايا بر سر تي

.ربوده را ت دل جان، تو بي داني بي دان گدازي سوز با سازي بود و،ق تو جانلازي،

.بن از ناز تو ناالن، تو بي داني بي دان بہ بازار بوا بردم ب اع بن فناچي را،

.شده تجههار آن جانان، تو بي داني بي دان ، بن از فرد ت ناالن،‘بيدل’بہ درگاه شہ

.ز شابت بد رديب آن، تو بي داني بي دان بسڪين ب، ادي،“ بيڪس ”پدارا ساو ي با

.شراب ل ت نوشان، تو بي داني بي دان

(9) بهار آبد، رنگين للاس ڪن،! سادي

.بي لع فام ب ،ا، دک اساس ڪن اجي بہ بڪههہ رف ہ، با بل الي ابر ،

.بنءل پوي،ت دياس ڪن ر دل پداچيب د ش د ال جان در پواب گفت رف ہ،

.پواهي شوي تو هودم انفاس پاس ڪن پرسي، ا وال وفيان را از دم طنلور

.بازار سن گرم است، بر دل دياس ڪن در داره سوي دک ب، ا وفيان اند،

.غالم پود را بعنيش شناس ڪن“ بيڪس” (2)

الحق دبدم زن بسوزي،بن نعره انا

.بن ڪوس ذاک بهلق دبدم زن بسوزي سلهان بلڪ والي بيرنگ يي ن،ان ،

.طل پداي اوظ دبدم زن بسوزي شهلاز ههه آشيانہ، الهوک البڪان ،

.دبدم زن بسوزي“ بن پداي ”آ از بن تحت فو هس ، بوجود زير باال،

.طنلور و،ق وال دبدم زن بسوزي ،‘بيدل’اندر جهان بي،ڪ ڪردم بهان

.نواره دک دبدم زن بسوزي“ بيڪس” (2)

ربء سري فه ، اي دل، از ه پود باز آ،

.تا بيابي ر شني از آتش بدام گفت بارا ا ست از پود ز ر شو،“ نحن ادرب ”

.طاللا، تا تو بنوشي بي ال الل فام زي واشوي،بحو شو در باهر چي، گر بجا

.تاڪہ بردارند پرده از دست شو نيڪنام نيڪنابي نام دارد، هست بدنابي بسي،

.نيڪنابي دار ڪههن بدنام شو اي د ست ڪام، با هردم رند و،ق، گر تو طللي بوليش

.ب،رب دک گءين هند ان را رام رام اندر جو جذبہ و،ق پو باشد لي،“ بيڪس”

رد در ت،و سن رام ود و، گر بوي

ختم شد