ESNEK ÜRETİM ESNEK ÜRETİM SİSTEMLERİ SİSTEMLERİ (FLEXIBLE (FLEXIBLE

MANUFACTURING MANUFACTURING SYSTEMS)SYSTEMS)

Esnek Üretim SistemleriniEsnek Üretim Sistemlerini

Farklı parça ve ürünleri önemli bir Farklı parça ve ürünleri önemli bir değişiklik ve tezgah duruşuna gerek değişiklik ve tezgah duruşuna gerek kalmadan üretebilme kabiliyeti olan kalmadan üretebilme kabiliyeti olan sistemler olarak tanımlayabiliriz.sistemler olarak tanımlayabiliriz.

Yalın ve atölye tipi üretim yapan geleneksel imalat Yalın ve atölye tipi üretim yapan geleneksel imalat sistemlerinde yüksek düzeyde yarı mamul stoku, sistemlerinde yüksek düzeyde yarı mamul stoku, uzun iş kuyrukları, düşük tezgah faydalanma uzun iş kuyrukları, düşük tezgah faydalanma oranları gibi problemlerle karşılaşılmaktadır.Diğer oranları gibi problemlerle karşılaşılmaktadır.Diğer bir deyişle, etkinlik ve esneklik geleneksel imalat bir deyişle, etkinlik ve esneklik geleneksel imalat sistemlerinin üzerinde önemle durduğu problemler sistemlerinin üzerinde önemle durduğu problemler olmaktadır. Son yıllarda adları çok sık duyulan ve olmaktadır. Son yıllarda adları çok sık duyulan ve giderek daha geniş bir uygulama alanı bulan bir giderek daha geniş bir uygulama alanı bulan bir bilgisayar bütünleşik imalat (CIM) sistemi olan bilgisayar bütünleşik imalat (CIM) sistemi olan esnek imalat sistemleri FMS, bu problemlere çözüm esnek imalat sistemleri FMS, bu problemlere çözüm getirmek amacıyla geliştirilmişlerdir.getirmek amacıyla geliştirilmişlerdir.

Esnek İmalat SistemiEsnek İmalat Sistemi

Machine 1Machine 1

ToolsTools

X X

Machine 2Machine 2

ToolsTools

X X

Machine 3Machine 3

ToolsTools

X X

ComputerComputer

WorkerWorker

X

X

X

X

X

X

X

UnloadUnloadLoadLoad

PalletPalletTransferTransferSystemSystem

PartsParts

Pallet withPallet withworkpieceworkpieceattachedattached

WorkpieceWorkpiecein queuein queue

FMS kavramı, 1960’larda Londra’da David FMS kavramı, 1960’larda Londra’da David Williamson adında bir AR-GE mühendisinin esnek Williamson adında bir AR-GE mühendisinin esnek bir işleme (machining) düzenini düşünmesi ile bir işleme (machining) düzenini düşünmesi ile ortaya çıkmıştır. İlk başlarda FMS, iki ayrı ortaya çıkmıştır. İlk başlarda FMS, iki ayrı bilgisayar birimi ile işletiliyordu:bilgisayar birimi ile işletiliyordu:

1-İmalat istasyonlarının kontrolü için DNC birimi,1-İmalat istasyonlarının kontrolü için DNC birimi,

2-Malzeme trafiğini kontrol ve yönetim bilişim 2-Malzeme trafiğini kontrol ve yönetim bilişim birimi,birimi,

FMS’ nin çok sayıda tanımlamaları FMS’ nin çok sayıda tanımlamaları vardır;vardır;

ABD hükümetince benimsenen tanımı esas alırsak: ABD hükümetince benimsenen tanımı esas alırsak: FMS, birbirlerine otomatik takım tezgahı ve ortak FMS, birbirlerine otomatik takım tezgahı ve ortak çok katmanlı bilgisayar kontrolü ile önceden çok katmanlı bilgisayar kontrolü ile önceden belirlenmiş bir parça ailesinden rasgele yüklenilmiş belirlenmiş bir parça ailesinden rasgele yüklenilmiş (Random Fabricated) imalata izin veren (Random Fabricated) imalata izin veren düzenlemeler.Burada, bir parça ailesinden hangi düzenlemeler.Burada, bir parça ailesinden hangi karışım (mamul gamı) hangi hacimlerde alınırsa karışım (mamul gamı) hangi hacimlerde alınırsa alınsın aynı imalat performansının alınsın aynı imalat performansının beklenebilmesinden söz edilmektedir.FMS, bir beklenebilmesinden söz edilmektedir.FMS, bir mamul karışımının doğru tezgahta, doğru zamanda mamul karışımının doğru tezgahta, doğru zamanda ve doğru sıralama ile bulundurulmasını gözetir. ve doğru sıralama ile bulundurulmasını gözetir. Esnekliği sağlayan ve üretim planlama yaklaşımları Esnekliği sağlayan ve üretim planlama yaklaşımları için yeni taşıyan da bu özelliktir.için yeni taşıyan da bu özelliktir.

Esnek imalat sistemlerinin genel Esnek imalat sistemlerinin genel özellikleri şu şekilde sıralanabilir;özellikleri şu şekilde sıralanabilir;

Esnek Üretim Sistemleri ürün çeşidinin fazla olduğu Esnek Üretim Sistemleri ürün çeşidinin fazla olduğu işletmelerde uygulanabilir.işletmelerde uygulanabilir.

Esnek Üretim Sistemleri aynı gruptan olup farklılık Esnek Üretim Sistemleri aynı gruptan olup farklılık gösteren parçaları üretmek amacıyla gösteren parçaları üretmek amacıyla kullanılmaktadır. Genel amaçlı makine-teçhizatı kullanılmaktadır. Genel amaçlı makine-teçhizatı içermektedir.içermektedir.

Arklı parçaları üretmek için makine-teçhizatta Arklı parçaları üretmek için makine-teçhizatta küçük çaplı değişiklikler yapılabilir.küçük çaplı değişiklikler yapılabilir.

Mamul, yarı mamul ve hammadde otomatik Mamul, yarı mamul ve hammadde otomatik bantlarla, malzeme ve taşıyıcılarla hareket bantlarla, malzeme ve taşıyıcılarla hareket edebilmektedir. edebilmektedir.

Genel amaçlı makine-teçhizat ve malzeme taşıma Genel amaçlı makine-teçhizat ve malzeme taşıma sistemini kontrol eden ana bir bilgisayar vardır. sistemini kontrol eden ana bir bilgisayar vardır.

Farklı parçaların üretilmesi makineler üzerinde Farklı parçaların üretilmesi makineler üzerinde gerçekleşen otomatik değişikliklerle mümkün gerçekleşen otomatik değişikliklerle mümkün olabilmektedir. Üretimde personel müdahalesi olabilmektedir. Üretimde personel müdahalesi asgariye indirilmiştir.asgariye indirilmiştir.

Fabrikaya hammadde girişinden mamul çıkışına Fabrikaya hammadde girişinden mamul çıkışına kadar kalite kontrol, tasarım, üretim gibi tüm kadar kalite kontrol, tasarım, üretim gibi tüm işlemler otomasyona dayalı olarak bilgisayarla işlemler otomasyona dayalı olarak bilgisayarla gerçekleştirmektedir.gerçekleştirmektedir.

Üretim sistemlerinde başlıca Üretim sistemlerinde başlıca esneklik türleri esneklik türleri

Tezgah-makine esnekliği,Tezgah-makine esnekliği, Uretim süreci-proses esnekliği, Uretim süreci-proses esnekliği, ürün esnekliği,ürün esnekliği, iş akışı (routing) esnekliği, iş akışı (routing) esnekliği, genişleme esnekliği, genişleme esnekliği, hacim senekliği, hacim senekliği, işlem (operation) esnekliği işlem (operation) esnekliği üretim yöntemi esnekliğidirüretim yöntemi esnekliğidir

Esneklik TürleriEsneklik Türleri

Tezgah-makina esnekliği,Tezgah-makina esnekliği, çeşitli tipte çeşitli tipte parça işlenebilmesi için tezgahta parça işlenebilmesi için tezgahta yapılması gereken ayarların ve yapılması gereken ayarların ve değişikliklerin ne kadar kolay ve çabuk değişikliklerin ne kadar kolay ve çabuk yapılabildiğini gösteren bir ölçüdür.yapılabildiğini gösteren bir ölçüdür.

Esneklik TürleriEsneklik Türleri

Üretim süreci-proses esnekliğiÜretim süreci-proses esnekliği, üretim , üretim sisteminin, her biri farklı malzemeler sisteminin, her biri farklı malzemeler kullanılarak ve farklı biçimlerde üretilen, kullanılarak ve farklı biçimlerde üretilen, çeşitli tipten bir dizi parçayı üretebilme çeşitli tipten bir dizi parçayı üretebilme yetisiyle ilgili bir ölçüdür.yetisiyle ilgili bir ölçüdür.

Esneklik TürleriEsneklik Türleri

Ürün esnekliğiÜrün esnekliği, üretim sisteminin yeni bir , üretim sisteminin yeni bir ürün dizisine geçiş yapabilme yetisinin ürün dizisine geçiş yapabilme yetisinin ölçüsüdür. Üretim sisteminin tasarlanıp ölçüsüdür. Üretim sisteminin tasarlanıp kurulması sırasında gelecekteki ürün kurulması sırasında gelecekteki ürün tasarımları belirsiz olduğundan ürün tasarımları belirsiz olduğundan ürün esnekliğine hangi boyutta gerek esnekliğine hangi boyutta gerek duyulacağına karar vermek oldukça duyulacağına karar vermek oldukça zordur.zordur.

Esneklik TürleriEsneklik Türleri

İş akışı (Routing) esnekliği,İş akışı (Routing) esnekliği, sistemde meydana sistemde meydana gelebilecek beklenmedik bir aksaklığın üretim gelebilecek beklenmedik bir aksaklığın üretim miktarını ne ölçüde etkileyeceğinin bir miktarını ne ölçüde etkileyeceğinin bir göstergesidir. İş akımı esnekliği, sistemin göstergesidir. İş akımı esnekliği, sistemin elemanlarından birinin, meydana gelebilecek elemanlarından birinin, meydana gelebilecek bir arıza ya da bir bakım çalışması nedeniyle bir arıza ya da bir bakım çalışması nedeniyle devre dışı kalması halinde, bu elemanın devre dışı kalması halinde, bu elemanın işlevlerinin üretimi aksatmaksızın diğer işlevlerinin üretimi aksatmaksızın diğer elemanlara aktarılabilmesi yetisini ifade eder.elemanlara aktarılabilmesi yetisini ifade eder.

Esneklik türleriEsneklik türleri

Genişleme esnekliğiGenişleme esnekliği, üretim tesisinin , üretim tesisinin kolay ve modüler bir biçimde kolay ve modüler bir biçimde büyütülebilmesiyle (kapasitesinin büyütülebilmesiyle (kapasitesinin artırılabilmesiyle) ilgili bir ölçüdür.artırılabilmesiyle) ilgili bir ölçüdür.

Esneklik TürleriEsneklik Türleri

Hacim esnekliği,Hacim esnekliği, Esnek Üretim Esnek Üretim Sisteminin değişik üretim hacimlerinde Sisteminin değişik üretim hacimlerinde verimli şekilde üretim yapabilmesiyle verimli şekilde üretim yapabilmesiyle ilgilidir.ilgilidir.

Esneklik TürleriEsneklik Türleri

İşlem (Operation) esnekliğiİşlem (Operation) esnekliği, her bir parça , her bir parça tipi ile ilgili işlem sıralamasının tipi ile ilgili işlem sıralamasının değiştirilebilirliğinin bir göstergesidir. değiştirilebilirliğinin bir göstergesidir.

Uretim yönetimi esnekliğiUretim yönetimi esnekliği, yönetimde , yönetimde yapılabilecek değişikliklerle ilgilidiryapılabilecek değişikliklerle ilgilidir..

ESNEKLİK VE REKABET GÜCÜESNEKLİK VE REKABET GÜCÜ Hareket esnekliği,(dinamik esneklik)Hareket esnekliği,(dinamik esneklik) firmanın, firmanın,

değişen piyasa koşullarına karşılık verebilmesi için değişen piyasa koşullarına karşılık verebilmesi için yeni atılımlarda bulunabilme kapasitesi olarak yeni atılımlarda bulunabilme kapasitesi olarak tanımlanabilir.tanımlanabilir.

Durum esnekliği (statik esneklik)Durum esnekliği (statik esneklik) piyasa şartları piyasa şartları değiştiği halde verimli şekilde üretim yapmaya değiştiği halde verimli şekilde üretim yapmaya devam edebilme yetisidir. devam edebilme yetisidir.

Bütün bu esneklikler, firma bazında hareket Bütün bu esneklikler, firma bazında hareket esnekliğini ve dolayısıyla da rekabet gücünün esnekliğini ve dolayısıyla da rekabet gücünün artmasını sağlar. artmasını sağlar.

FMS’ nin gelişimindeki en büyük etken, bilgisayar FMS’ nin gelişimindeki en büyük etken, bilgisayar teknolojisinde gerçekleştirilen ilerlemelerdir. FMS, teknolojisinde gerçekleştirilen ilerlemelerdir. FMS, genel olarak, CAD (bilgisayar destekli tasarım), genel olarak, CAD (bilgisayar destekli tasarım), CAM (bilgisayar destekli imalat), CAPP (bilgisayar CAM (bilgisayar destekli imalat), CAPP (bilgisayar destekli üretim planlama) den oluşan CIM destekli üretim planlama) den oluşan CIM (bilgisayarla bütünleştirilmiş üretim) kavramının bir (bilgisayarla bütünleştirilmiş üretim) kavramının bir fiziksel uygulaması olarak düşünülebilir. FMS’ nin fiziksel uygulaması olarak düşünülebilir. FMS’ nin en önemli özelliği, belli bir süre boyunca insan en önemli özelliği, belli bir süre boyunca insan müdahalesine gerek göstermeden çalışabilmeleridir müdahalesine gerek göstermeden çalışabilmeleridir

Aşağıdaki şekil talep hacmi ile imalat Aşağıdaki şekil talep hacmi ile imalat çeşitliliğine göre içlerinde FMS’ nin de çeşitliliğine göre içlerinde FMS’ nin de bulunduğu değişik uygulamaların neler bulunduğu değişik uygulamaların neler

olabildiğini belirlemektedirolabildiğini belirlemektedir. .

ŞEKİL 1 TALEP HACMİ- İMALAT ÇEŞİTLİLİĞİ VE İMALAT SİSTEMLERİŞEKİL 1 TALEP HACMİ- İMALAT ÇEŞİTLİLİĞİ VE İMALAT SİSTEMLERİ

Özel sistem

Esnek imalat sistemi

İmalat hücresi

Standart genel amaçlı

tezgahlar

Transfer hattı

Artan Hacim

Artan Esneklik

Talep

çeşitliliği

ESNEK İMALAT ESNEK İMALAT SİSTEMLERİNİN TANIMISİSTEMLERİNİN TANIMI

FMS’ yi oluşturan parçalar çeşitli biçimlerde bir araya FMS’ yi oluşturan parçalar çeşitli biçimlerde bir araya getirip, bunları 5 grupta toplayabiliriz:getirip, bunları 5 grupta toplayabiliriz:

Esnek üretim modülü (EÜM), bir tek tezgahtan Esnek üretim modülü (EÜM), bir tek tezgahtan oluşmaktadır.oluşmaktadır.

Esnek üretim hücresi (EÜH), birkaç EÜM ve bazen bir Esnek üretim hücresi (EÜH), birkaç EÜM ve bazen bir otomatik malzeme taşıma sisteminin bir araya gelmesiyle otomatik malzeme taşıma sisteminin bir araya gelmesiyle oluşur.oluşur.

Esnek üretim grubu (EÜG), esnek üretim modülü ve esnek Esnek üretim grubu (EÜG), esnek üretim modülü ve esnek üretim hücrelerinin bir araya gelmeleriyle oluşur.üretim hücrelerinin bir araya gelmeleriyle oluşur.

Esnek üretim sistemi (EÜS) ve Esnek üretim sistemi (EÜS) ve Esnek üretim hattı (EÜHT) hem üretim hem de montaj Esnek üretim hattı (EÜHT) hem üretim hem de montaj

yeteneğine sahip esnek üretim gruplarının bir araya yeteneğine sahip esnek üretim gruplarının bir araya gelmesiyle oluşur gelmesiyle oluşur

TAMAMLAYICI ve ARALARINDA TAMAMLAYICI ve ARALARINDA DEĞİŞTİRİLEBİLİR ESNEK ÜRETİM DEĞİŞTİRİLEBİLİR ESNEK ÜRETİM

SİSTEMLERİSİSTEMLERİ

İki esnek üretim hücresini birbirinden oldukça farklı biçimde oluşturmak ve yine de, bir dizi ürünü aynı verimle üretmelerini sağlamak mümkündür. Bu hücrelerden biri, yalnızca, yüksek derecede uzmanlaşmış (esnekliği olmayan) tezgahlardan oluşturulabilir. Burada, hücreye esneklik kazandırabilmenin koşulu, söz konusu tezgah parkını, imal edilebilecek değişik ürün tiplerine uygun,değişik tipten yeterli sayıda tezgah içerecek biçimde düzenlemek ve hücre içi harekette etkinliği sağlamaktır.Diğer hücre ise, birbirinin aynı ama yüksek esnekliğe sahip (değişik bir çok işlem yapabilen) tezgahlardan ve hücre içi hareket en az düzeyde olacak biçimde oluşturulabilir.Bu iki hücreden ilki, bir tesis bağlamında, Tamamlayıcı Tip Esnek Üretim Sistemi (complementary-type FMS); ikincisi ise, Aralarında Değiştirilebilir Tip Esnek Üretim Sistemi (interchangeable-type FMS) olarak tanımlanabilir .

HV-FMSHV-FMS

Yüksek Esneklik Çok fonksiyonlu üretim sistemi Yüksek oranda birleşik üretim Genişleyebilirlik ve basitlik için

azaltılabilirlik

Yüksek Üretkenlik Hat üretim sistemi Üretim artık zamanını

kısalması Stabil ve güvenilir sistem

HIPARMS

ESNEK ÜRETİM ELEMAN VE ESNEK ÜRETİM ELEMAN VE TEKNOLOJİLERİ TEKNOLOJİLERİ

Bir Esnek Üretim Sisteminde, Sayısal denetimli tezgahlar Bir Esnek Üretim Sisteminde, Sayısal denetimli tezgahlar parça işlemek için gerekli esnekliği sağlarken malzeme parça işlemek için gerekli esnekliği sağlarken malzeme taşıma sistemleri de aynı esneklik çerçevesinde tezgahlar taşıma sistemleri de aynı esneklik çerçevesinde tezgahlar arası fiziksel bağlantıyı sağlar. Bilgisayar sürekli olarak bu arası fiziksel bağlantıyı sağlar. Bilgisayar sürekli olarak bu elemanları denetler. Bu araçların her biri ayrı bir elemanları denetler. Bu araçların her biri ayrı bir teknolojinin ürünüdür. Buna göre Esnek Üretim Sisteminin teknolojinin ürünüdür. Buna göre Esnek Üretim Sisteminin temelini oluşturan teknolojileri temelini oluşturan teknolojileri

sayısal denetimli tezgah teknolojisi, sayısal denetimli tezgah teknolojisi, malzeme taşıyıcıları teknolojisi malzeme taşıyıcıları teknolojisi sistem elemanlarının birbirinden haberdar olmasını ve sistem elemanlarının birbirinden haberdar olmasını ve

sistemin bir bütün olarak denetlenebilmesini sağlayan sistemin bir bütün olarak denetlenebilmesini sağlayan enformasyon teknolojisi enformasyon teknolojisi olarak sınıflandırabiliriz. olarak sınıflandırabiliriz.

BİLGİSAYAR TÜMLEŞİK BİLGİSAYAR TÜMLEŞİK ÜRETİM (BTÜ) VE ESNEK ÜRETİM (BTÜ) VE ESNEK

ÜRETİM SİSTEMLERİ ÜRETİM SİSTEMLERİ MOXA C218

Source: http://www.moxa.com/success_story/manufacturing/flexible_manufacturing.htm

Üretim süreci temelde, malzeme işleme, malzeme Üretim süreci temelde, malzeme işleme, malzeme taşıma ve enformasyon teknolojilerine taşıma ve enformasyon teknolojilerine dayanmaktadır. Bunların içinde, özellikle dayanmaktadır. Bunların içinde, özellikle enformasyon teknolojisi, üretim elemanlarını enformasyon teknolojisi, üretim elemanlarını tümleştirici ve bu elemanlar arasındaki tümleştirici ve bu elemanlar arasındaki orkestrasyonu sağlayıcı işlevi nedeniyle, önemli bir orkestrasyonu sağlayıcı işlevi nedeniyle, önemli bir role sahiptir. role sahiptir. Bu bağlamda,enformasyon teknolojisi üretim Bu bağlamda,enformasyon teknolojisi üretim organizasyonunu yeni bir gelişim sürecine organizasyonunu yeni bir gelişim sürecine sokmuştur ve ürünün ortaya çıkması için gerekli sokmuştur ve ürünün ortaya çıkması için gerekli olan bütün araçları ve yöntemleri etkilemektedir. olan bütün araçları ve yöntemleri etkilemektedir. Bilgisayar Tümleşik Üretim, söz konusu Bilgisayar Tümleşik Üretim, söz konusu etkilemenin bir ürünüdür ve üretim işlevlerinin, etkilemenin bir ürünüdür ve üretim işlevlerinin, enformasyon teknolojisi aracılığıyla tümleşimi enformasyon teknolojisi aracılığıyla tümleşimi anlamına gelmektedir anlamına gelmektedir

Bilgisayar Tümleşik Üretim Sistemi Bilgisayar Tümleşik Üretim Sistemi üç ana alt bir bütün olarak üç ana alt bir bütün olarak

düşünülebilir düşünülebilir Yönetim Bilgi Sistemi (YBS) (Management Information Yönetim Bilgi Sistemi (YBS) (Management Information

System; MIS): Yönetim Bilgi Sistemi,yöneticilerin System; MIS): Yönetim Bilgi Sistemi,yöneticilerin fabrikayı yönlendirmedeki karar alma işlevini destekleyen fabrikayı yönlendirmedeki karar alma işlevini destekleyen Bilgisayar tabanlı bir veri iletim ve işleme sistemidir Bilgisayar tabanlı bir veri iletim ve işleme sistemidir

Bilgisayar Destekli Tasarım (BDT) (Computer Aided Bilgisayar Destekli Tasarım (BDT) (Computer Aided Design; CAD) Sistemi: Bir Bilgisayar Destekli Tasarım Design; CAD) Sistemi: Bir Bilgisayar Destekli Tasarım Sistemi temelde bir grafik terminalinden oluşur. Tasarlanan Sistemi temelde bir grafik terminalinden oluşur. Tasarlanan parçanın teknik çizimi bilgisayar ekranında görülebilir ve parçanın teknik çizimi bilgisayar ekranında görülebilir ve klavye, tablet gibi araçlarla çizim yapılabilir. klavye, tablet gibi araçlarla çizim yapılabilir.

Bilgisayar Destekli İmalat (BDİ) (Computer Aided Bilgisayar Destekli İmalat (BDİ) (Computer Aided Manufacturing; CAM) Sistemi: Bilgisayar Destekli İmalat, Manufacturing; CAM) Sistemi: Bilgisayar Destekli İmalat, genel olarak bir hammaddeyi satışa hazır hale gelmiş ürüne genel olarak bir hammaddeyi satışa hazır hale gelmiş ürüne çeviren bilgisayar denetimli üretim teknikleri ve onların ön çeviren bilgisayar denetimli üretim teknikleri ve onların ön hazırlık basamaklarının tamamı olarak tanımlanabilir hazırlık basamaklarının tamamı olarak tanımlanabilir

Her iki sisteme de şu ya da bu ölçüde temel Her iki sisteme de şu ya da bu ölçüde temel oluşturan teknolojiler ve üretim elemanları oluşturan teknolojiler ve üretim elemanları

söz konusudur. Bunları başlık olarak söz konusudur. Bunları başlık olarak aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz

Akıllı SensörlerAkıllı Sensörler Sensörlerin üretimdeki rolü Uyarlanmalı Sensörlerin üretimdeki rolü Uyarlanmalı (Adaptive) Kontrol Sistemleri için veri toplamaktır. (Adaptive) Kontrol Sistemleri için veri toplamaktır.

Akıllı RobotlarAkıllı Robotlar Gelişmiş bir robot sistemi akıllı sensörleri Gelişmiş bir robot sistemi akıllı sensörleri sayesinde çevresindeki değişimleri algılar ve robot yazılımı sayesinde çevresindeki değişimleri algılar ve robot yazılımı gerekli program değişikliklerini yaparak yeni şartlara gerekli program değişikliklerini yaparak yeni şartlara uyumu sağlar. uyumu sağlar.

Sistem Simülasyonu ve Modelleme Sistem Simülasyonu ve Modelleme İlki,tek bir işlemin ya İlki,tek bir işlemin ya da robotun grafiksel olarak simülasyonudur. Diğeri ise, da robotun grafiksel olarak simülasyonudur. Diğeri ise, bütün bir sistemin, örneğin bir Esnek Üretim Sisteminin bütün bir sistemin, örneğin bir Esnek Üretim Sisteminin genellikle matematiksel olarak modellenmesidir. genellikle matematiksel olarak modellenmesidir.

Yapay ZekaYapay Zeka Karmaşık problemlerde optimal çözümü Karmaşık problemlerde optimal çözümü bulabilen gelişmiş bilgisayar yazılımlarıdır bulabilen gelişmiş bilgisayar yazılımlarıdır

Veri TabanlarıVeri Tabanları Verilerin anlamları kaybedilmeden ve Verilerin anlamları kaybedilmeden ve gerektiğinde erişilebilecek şekilde saklanması gerektiğinde erişilebilecek şekilde saklanması (depolanması) önemlidir. Veri tabanı bu iş için gerekli (depolanması) önemlidir. Veri tabanı bu iş için gerekli belleği sağlar ve bilgi erişim sistemleri de bu veri belleği sağlar ve bilgi erişim sistemleri de bu veri tabanlarından verilere erişirler.tabanlarından verilere erişirler.

Yerel Alan Ağları (Local Area Networks ; LAN)Yerel Alan Ağları (Local Area Networks ; LAN) Birbiriyle Birbiriyle çok sıkı bir bağlantı içinde olması gereken BTÜ elemanları çok sıkı bir bağlantı içinde olması gereken BTÜ elemanları arasında gerçek zamanlı bir veri akışı mümkün olmalıdır. arasında gerçek zamanlı bir veri akışı mümkün olmalıdır. Birbirinden farklı yapıdaki bu elemanlar arasındaki veri Birbirinden farklı yapıdaki bu elemanlar arasındaki veri akışının fiziksel mekanizmasını yerel alan ağları oluşturur.akışının fiziksel mekanizmasını yerel alan ağları oluşturur.

Uyarlanmalı Kontrol (Adaptive Control)Uyarlanmalı Kontrol (Adaptive Control) Optimuma yakın Optimuma yakın performans elde etmek üzere,kontrol parametrelerinin, performans elde etmek üzere,kontrol parametrelerinin, ölçülen proses değişkenleri doğrultusunda, geri besleme ölçülen proses değişkenleri doğrultusunda, geri besleme yoluyla otomatik olarak uyarlandığı bir kontrol yöntemidir. yoluyla otomatik olarak uyarlandığı bir kontrol yöntemidir.

Grup TeknolojisiGrup Teknolojisi Entegre sistemlerin planlama ve Entegre sistemlerin planlama ve geliştirme aşamalarında kullanılan temel bir anlayıştır. geliştirme aşamalarında kullanılan temel bir anlayıştır.

FMS’NİN AMAÇLARIFMS’NİN AMAÇLARI Küçük parti büyüklükleri,Küçük parti büyüklükleri, Hızlı stok çevrimleri (Inventory Turnover),Hızlı stok çevrimleri (Inventory Turnover), Tezgah kurmalarının ortadan kaldırılması,Tezgah kurmalarının ortadan kaldırılması, Hızlı malzeme aktarımı,Hızlı malzeme aktarımı, Mamul gamındaki değişimlere hızlı uyum,Mamul gamındaki değişimlere hızlı uyum, Tezgah arızalanmalarında hızla alternatif rotalama,Tezgah arızalanmalarında hızla alternatif rotalama, Tasarım değişmelerine hızla uyumTasarım değişmelerine hızla uyum Tüm sistemin sürekli ve bütünleşik olarak izlenmesi,Tüm sistemin sürekli ve bütünleşik olarak izlenmesi, Sözlü ve yazılı iletişime bağımlılıktan kurtulunması,Sözlü ve yazılı iletişime bağımlılıktan kurtulunması, İmalat hacimlerinde hızla değişiklik yapılabilmesi,İmalat hacimlerinde hızla değişiklik yapılabilmesi, Planlanan imalata atölye personelince sık sık müdahale Planlanan imalata atölye personelince sık sık müdahale

yapmanın gerekmemesi, yapmanın gerekmemesi, Teslimat sürelerindeki değişkenliğin az olması, Teslimat sürelerindeki değişkenliğin az olması,

FMS VE ÜRETİM PLANLAMA FMS VE ÜRETİM PLANLAMA Başka temel işletme yönetimi faaliyetlerinin Başka temel işletme yönetimi faaliyetlerinin

(örneğin malzeme tedarikçileriyle ilişkiler, (örneğin malzeme tedarikçileriyle ilişkiler, pazarlama, personel alımı ve eğitimi, ARGE pazarlama, personel alımı ve eğitimi, ARGE yönetimi) yanısıra üretim ile ilgili yönetim yönetimi) yanısıra üretim ile ilgili yönetim faaliyetleri de bu amaçlara hizmet edecek biçimde faaliyetleri de bu amaçlara hizmet edecek biçimde yürütülür. FMS’ de amaçlananların gerçekleşmesi yürütülür. FMS’ de amaçlananların gerçekleşmesi genellikle (firmalardaki spesifik FMS uygulamasına genellikle (firmalardaki spesifik FMS uygulamasına bağlı değişiklikler saklı kalmak üzere) aşağıdaki üç bağlı değişiklikler saklı kalmak üzere) aşağıdaki üç seviyede planlama içerisindeki özel iş bölümü ile seviyede planlama içerisindeki özel iş bölümü ile gerçekleşir.gerçekleşir.1-Stratejik seviye 2-Taktik seviye

3-Operasyonel seviye

1-Stratejik Seviye 1-Stratejik Seviye Mamul yelpazesine karar verilerek hangi mamul aileleriyle Mamul yelpazesine karar verilerek hangi mamul aileleriyle

sınırlı FMS’ nin düşünüleceğinin belirlenmesi,sınırlı FMS’ nin düşünüleceğinin belirlenmesi, Mamul yelpazesindeki ürünlerin arasındaki miktar (imalat Mamul yelpazesindeki ürünlerin arasındaki miktar (imalat

hacmi) ilişkilerinin neler olabileceğinin belirlenmesi,hacmi) ilişkilerinin neler olabileceğinin belirlenmesi, FMS arasından yada bir esnek imalat sisteminin elemanları FMS arasından yada bir esnek imalat sisteminin elemanları

(tezgah, malzeme taşıma, depolama, bilişim, donanım ve (tezgah, malzeme taşıma, depolama, bilişim, donanım ve yazılımı) arasından seçim için hangi stratejik avantajların yazılımı) arasından seçim için hangi stratejik avantajların öne çıkarılacağının saptanması,öne çıkarılacağının saptanması,

Gerek duyulan esneklik düzeyinin ortaya konulması,Gerek duyulan esneklik düzeyinin ortaya konulması, Fms yatırımlarının aşamalandırılması,Fms yatırımlarının aşamalandırılması, Taktik seviye planlama için hedeflerin ortaya konulması,Taktik seviye planlama için hedeflerin ortaya konulması,

2-Taktik Seviye 2-Taktik Seviye

Hangi parçaların bir arada yüklenebileceğinin (parça Hangi parçaların bir arada yüklenebileceğinin (parça kümelerinin) belirlenmesi,kümelerinin) belirlenmesi,

Parça kümelerinin sıraya konulmaları,Parça kümelerinin sıraya konulmaları, Tezgahların kullanım biçimine (takılı takım grupları Tezgahların kullanım biçimine (takılı takım grupları

ile aynı tip tezgahların oluşturacağı havuzların olup ile aynı tip tezgahların oluşturacağı havuzların olup olmayacağına) karar verilmesi,olmayacağına) karar verilmesi,

Rotalama alternatiflerinin ortaya çıkarılması,Rotalama alternatiflerinin ortaya çıkarılması, Bir imalat çevrimindeki ürün karışım oranlarına Bir imalat çevrimindeki ürün karışım oranlarına

(Production Ratios) karar verilmesi,(Production Ratios) karar verilmesi,

3-Operasyonel Seviye 3-Operasyonel Seviye

Alternatif rotaların kullanılma kurallarının Alternatif rotaların kullanılma kurallarının oluşturulması,oluşturulması,

Malzeme taşıyıcılarının çalışma kurallarının Malzeme taşıyıcılarının çalışma kurallarının belirlenmesi,belirlenmesi,

Tezgahlar arasında takım gruplarının aktarımı Tezgahlar arasında takım gruplarının aktarımı kurallarının belirlenmesi,kurallarının belirlenmesi,

Depolama gözlerinin (Storage Cells) Depolama gözlerinin (Storage Cells) kullanılma kurallarının tasarlanması,kullanılma kurallarının tasarlanması,

ESNEK ÜRETİM SİSTEMİNE GEÇİŞ ESNEK ÜRETİM SİSTEMİNE GEÇİŞ AŞAMASINDA YÖNETİMİN ROLÜ AŞAMASINDA YÖNETİMİN ROLÜ

VE DEĞERLENDİRMESİVE DEĞERLENDİRMESİ Değişen ve gelişen dünya pazarlarında pazarın yapısı, Değişen ve gelişen dünya pazarlarında pazarın yapısı,

çeşitleri ve üretilen malların nitelikleri tüketiciler tarafından çeşitleri ve üretilen malların nitelikleri tüketiciler tarafından belirlenmektedir. Tüketiciler sürekli olarak yeni ve değişik belirlenmektedir. Tüketiciler sürekli olarak yeni ve değişik mamuller arzulamakta bu durum talepte esneklik ve mamuller arzulamakta bu durum talepte esneklik ve dalgalanma yaratmaktadır. Böylece üretimde hız ve esneklik dalgalanma yaratmaktadır. Böylece üretimde hız ve esneklik ön plana çıkmaktadır. İşletmelerin bu taleplere cevap ön plana çıkmaktadır. İşletmelerin bu taleplere cevap vermeleri ancak yeni üretim teknolojilerine uyum vermeleri ancak yeni üretim teknolojilerine uyum sağlamalarıyla mümkün olabilecektir. Günümüz işletmeleri sağlamalarıyla mümkün olabilecektir. Günümüz işletmeleri tüketici ihtiyaçlarındaki değişime bağlı olarak talepteki tüketici ihtiyaçlarındaki değişime bağlı olarak talepteki dalgalanmaları karşılayabilmek için üretimin esnek bir dalgalanmaları karşılayabilmek için üretimin esnek bir yapıya sahip olması konusunda önemli sistemler yapıya sahip olması konusunda önemli sistemler geliştirmiştir. Bu sistemler arasında en önemlisi "Esnek geliştirmiştir. Bu sistemler arasında en önemlisi "Esnek Üretim Sistemi"dir.Üretim Sistemi"dir.

Bir esnek üretim sistemi dönüşüm Bir esnek üretim sistemi dönüşüm programının karşılaştığı kısıtlamalar programının karşılaştığı kısıtlamalar

şöyle özetlenebilir.şöyle özetlenebilir.

Sistem değişimleri yapısal olarak güçtür ve Sistem değişimleri yapısal olarak güçtür ve yürütümü yüksek maliyet içerir.yürütümü yüksek maliyet içerir.

İşletmeler ürün yenileme için yatırıma İşletmeler ürün yenileme için yatırıma giderken, proses yenilemede isteksiz giderken, proses yenilemede isteksiz davranmaktadır.davranmaktadır.

Büyük belirsizlikler, istikrarsızlıklar altında Büyük belirsizlikler, istikrarsızlıklar altında karar verirken değişimden kaçılabilir.karar verirken değişimden kaçılabilir.

Değişim kararı yalnızca maliyet açsından ve üretimi Değişim kararı yalnızca maliyet açsından ve üretimi arttırma bazında yapılmamalı, işletmenin rekabet arttırma bazında yapılmamalı, işletmenin rekabet yeteneğine dayandırılmalıdır.yeteneğine dayandırılmalıdır.

Sendikaların iş kaybı korkusu ve çok fonksiyonlu işçi Sendikaların iş kaybı korkusu ve çok fonksiyonlu işçi kavramına karşı çıkması caydırıcı bir etki yapar.kavramına karşı çıkması caydırıcı bir etki yapar.

Bazı işlevlerin değişikliğe uğraması ve üretim sistemi içine Bazı işlevlerin değişikliğe uğraması ve üretim sistemi içine yedirilmesi nedeniyle, esnek üretim sistemi tipi değişimler yedirilmesi nedeniyle, esnek üretim sistemi tipi değişimler alt ve orta kademe yöneticiler için bir tehdit olarak alt ve orta kademe yöneticiler için bir tehdit olarak görünmektedir. Pek çok durumda alt ve orta kademe görünmektedir. Pek çok durumda alt ve orta kademe yöneticileri esnek üretim sistemine işçilerden daha çok yöneticileri esnek üretim sistemine işçilerden daha çok direnç gösterirler.direnç gösterirler.

İşletmelerde genel olarak mavi yakalı kesimin karar verme İşletmelerde genel olarak mavi yakalı kesimin karar verme sürecinde yer alma noksanlığı zayıf dikey iletişime yol sürecinde yer alma noksanlığı zayıf dikey iletişime yol açar.açar.

Esnek Üretim Sisteminin Kurulma Esnek Üretim Sisteminin Kurulma Stratejisi ve Kullandığı Teknolojiler Stratejisi ve Kullandığı Teknolojiler

1-Fiziksel alt sistem 1-Fiziksel alt sistem

2-Kontrol alt sistemi 2-Kontrol alt sistemi Grup Teknolojisi (GT)Grup Teknolojisi (GT) Bilgisayarla Bütünleşik Üretim (CIM)Bilgisayarla Bütünleşik Üretim (CIM) Bilgisayar Destekli Üretim (CAM)Bilgisayar Destekli Üretim (CAM) Otomatik Yönlendirmeli Taşıyıcılar (AGV)Otomatik Yönlendirmeli Taşıyıcılar (AGV) Otomatik Yükleme/Boşaltma ÜniteleriOtomatik Yükleme/Boşaltma Üniteleri Yönetim Bilgi Sistemi (MIS)Yönetim Bilgi Sistemi (MIS) Otomatik Malzeme İşlemi TeknolojileriOtomatik Malzeme İşlemi Teknolojileri Akıllı Robotlar-AparatlarAkıllı Robotlar-Aparatlar Dağıtılmış Sayısal Denetim (DNC)Dağıtılmış Sayısal Denetim (DNC)

Fiziksel alt sistem üç ana birime Fiziksel alt sistem üç ana birime ayrılabilir:ayrılabilir:

İstasyon:İstasyon: Tezgahlar, muayene cihazları, yıkama Tezgahlar, muayene cihazları, yıkama alanı, yükleme-boşaltma alanları. alanı, yükleme-boşaltma alanları.

Depolama SistemiDepolama Sistemi: Her istasyondaki paletler ya da : Her istasyondaki paletler ya da iki işlem arasında parçanın geçici olarak üzerinde iki işlem arasında parçanın geçici olarak üzerinde stoklandığı herhangi bir düzenek. stoklandığı herhangi bir düzenek.

Malzeme Taşıma SistemiMalzeme Taşıma Sistemi: Işık, elektrik ya da lazer : Işık, elektrik ya da lazer kontrollü taşıyıcılar, taşıyıcı bantlar ve diğerleri. kontrollü taşıyıcılar, taşıyıcı bantlar ve diğerleri.

Kontrol alt sistemi yazılım ve Kontrol alt sistemi yazılım ve donanım olarak iki gruba donanım olarak iki gruba

ayrılabilir; ayrılabilir;

Kontrol yazılımıKontrol yazılımı, fiziksel alt sistem işletiminin , fiziksel alt sistem işletiminin yönetim mantığını oluşturan bir Komut yönetim mantığını oluşturan bir Komut Dizini(Dizini(Instruction Instruction Set) ve dosyalardan Set) ve dosyalardan oluşmaktadır.oluşmaktadır.

Kontrol donanımıKontrol donanımı Yazılımın kullanılabilmesi için Yazılımın kullanılabilmesi için gerekli olan bilgisayarlar, bilgi saklama sistemleri, gerekli olan bilgisayarlar, bilgi saklama sistemleri, iletişim ağları ve iletişim protokollerinden iletişim ağları ve iletişim protokollerinden oluşmaktadır oluşmaktadır

Esnek Üretim Sistemlerinin Tercih Esnek Üretim Sistemlerinin Tercih Nedenleri Nedenleri

Üretim tamamlama süresinde azalma,Üretim tamamlama süresinde azalma, Proses içi stoklarda azalma, stok maliyetlerinde Proses içi stoklarda azalma, stok maliyetlerinde

düşüş,düşüş, Parça benzerliklerinden ve uygun sıralama Parça benzerliklerinden ve uygun sıralama

nedeniyle tezgah ayar sürelerinde azalma,nedeniyle tezgah ayar sürelerinde azalma, Benzer parçalar için ortak kullanım nedeniyle takım Benzer parçalar için ortak kullanım nedeniyle takım

ve aparat maliyetlerinde azalma,ve aparat maliyetlerinde azalma, İşçilik maliyetlerinde düşme,İşçilik maliyetlerinde düşme,

Kalitede iyileşme,Kalitede iyileşme, Yer ihtiyacında azalma,Yer ihtiyacında azalma, Akıcı üretim nedeniyle malzeme taşımada azalma,Akıcı üretim nedeniyle malzeme taşımada azalma, İş tatmininde yükselme,İş tatmininde yükselme, İş güvenliğinde artışİş güvenliğinde artış Sistemin kurulmasıyla birlikte kârlılık ve Sistemin kurulmasıyla birlikte kârlılık ve

verimlilikte artış görülür. Böylece işletmenin verimlilikte artış görülür. Böylece işletmenin rekabet gücüde artar.rekabet gücüde artar.

Esnek Üretim Sistemine Geçiş Esnek Üretim Sistemine Geçiş Aşamasında Yöneticilerin Aşamasında Yöneticilerin

Kararlarını Etkileyen Faktörler Kararlarını Etkileyen Faktörler

1-Finansal Faktörler1-Finansal Faktörler

2-Teknolojik Faktörler2-Teknolojik Faktörler

3-Endüstriyel İlişkiler ve İşsizlik3-Endüstriyel İlişkiler ve İşsizlik

4-Eğitim4-Eğitim

5-Bakım-Onarım ve Yedek Parça Temini5-Bakım-Onarım ve Yedek Parça Temini

6-Rakip İşletmeler6-Rakip İşletmeler

7-Hükümet Politikası7-Hükümet Politikası

1-Finansal Faktörler 1-Finansal Faktörler

Esnek üretim sistemine geçmenin yol açacağı Esnek üretim sistemine geçmenin yol açacağı başlıca harcama kalemlerini şöyle sıralayabiliriz:başlıca harcama kalemlerini şöyle sıralayabiliriz:

Endüstriyel robotların fiyatı,Endüstriyel robotların fiyatı, Endüstriyel robotların fabrikaya yerleştirilmeleri Endüstriyel robotların fabrikaya yerleştirilmeleri

sırasında yapılacak harcamalar,sırasında yapılacak harcamalar, Bu robotların kullanımı sırasında gerekli olacak özet Bu robotların kullanımı sırasında gerekli olacak özet

alet ve teçhizat ile ilgili harcamalar,alet ve teçhizat ile ilgili harcamalar, Robotların fabrikaya yerleştirilmeleri nedeni ile Robotların fabrikaya yerleştirilmeleri nedeni ile

üretimin durmasının sonucu ortaya çıkacak maliyet,üretimin durmasının sonucu ortaya çıkacak maliyet,

Bilgisayarların maliyeti,Bilgisayarların maliyeti, İşçilerin eğitim programlarının maliyeti,İşçilerin eğitim programlarının maliyeti, Sistemin yürümesi sırasında yapılacak bakım-Sistemin yürümesi sırasında yapılacak bakım-

onarım harcamaları,onarım harcamaları, İstihdam edilecek nitelikte işgücünün maliyeti,İstihdam edilecek nitelikte işgücünün maliyeti, Bilgisayar programlarında yapılacak değişimlerin Bilgisayar programlarında yapılacak değişimlerin

maliyeti,maliyeti, Sigorta prim ödemeleri,Sigorta prim ödemeleri, Yatırılan sermayenin maliyeti,Yatırılan sermayenin maliyeti, Enerji maliyeti.Enerji maliyeti.

Esnek üretim sisteminin doğuracağı Esnek üretim sisteminin doğuracağı mali kazançları ise şöyle mali kazançları ise şöyle

sıralayabiliriz:sıralayabiliriz: İşgücü maliyetlerinde sağlanacak tasarruflar,İşgücü maliyetlerinde sağlanacak tasarruflar, Hammadde, yarımamul madde ve malzeme kullanımında Hammadde, yarımamul madde ve malzeme kullanımında

sağlanacak tasarruflar,sağlanacak tasarruflar, Üretim artıklarının azalması nedeni ile sağlanacak Üretim artıklarının azalması nedeni ile sağlanacak

tasarruflar,tasarruflar, Kusurlu mal üretiminin azalması nedeniyle yeniden işleme Kusurlu mal üretiminin azalması nedeniyle yeniden işleme

tabi tutma maliyetlerinin azalması,tabi tutma maliyetlerinin azalması, İş kazalarının azalması sonucu, bu tür harcamaların İş kazalarının azalması sonucu, bu tür harcamaların

azalması,azalması, Fiziksel alandan sağlanan tasarruflar sonucu fiziksel alanlar Fiziksel alandan sağlanan tasarruflar sonucu fiziksel alanlar

için yapılan harcamaların azalması,için yapılan harcamaların azalması,

Enerji tüketiminde sağlanacak tasarruf,Enerji tüketiminde sağlanacak tasarruf, Kalite kontrol faaliyetleri ile ilgili harcamalardan Kalite kontrol faaliyetleri ile ilgili harcamalardan

sağlanacak tasarruf,sağlanacak tasarruf, Stok maliyetlerinin azalması,Stok maliyetlerinin azalması, Üretime geçmeden önce yapılan hazırlık sürelerinin Üretime geçmeden önce yapılan hazırlık sürelerinin

kısalması sonucunda elde edilecek kazançlar,kısalması sonucunda elde edilecek kazançlar, Üretim süreci süresinin kısalması nedeni ile elde Üretim süreci süresinin kısalması nedeni ile elde

edilecek kazançlar,edilecek kazançlar, Üretim miktarının ve üretim kalitesinin yükselmesi Üretim miktarının ve üretim kalitesinin yükselmesi

nedeni ile elde edilecek kazançlar,nedeni ile elde edilecek kazançlar, Yönetim giderlerinin azalması,Yönetim giderlerinin azalması, Hükümet tarafından tanınacak vergi muafiyetlerinin Hükümet tarafından tanınacak vergi muafiyetlerinin

ve amortisman giderlerinin doğuracağı kazançlar.ve amortisman giderlerinin doğuracağı kazançlar.

2-Teknolojik Faktörler 2-Teknolojik Faktörler

Yönetimin esnek üretim sistemine geçerken Yönetimin esnek üretim sistemine geçerken teknolojik gelişmeleri son derece ayrıntılı olarak teknolojik gelişmeleri son derece ayrıntılı olarak incelenmesi gerekir. Bu inceleme özellikle esnek incelenmesi gerekir. Bu inceleme özellikle esnek üretimin asli unsurlarını oluşturan endüstriyel üretimin asli unsurlarını oluşturan endüstriyel robotlar ve yapay zeka üzerinde robotlar ve yapay zeka üzerinde yoğunlaştırılmalıdır. Ayrıca sistemde kullanılacak yoğunlaştırılmalıdır. Ayrıca sistemde kullanılacak bilgisayarlar üzerinde de önemle durulmalıdır.bilgisayarlar üzerinde de önemle durulmalıdır.

3-Endüstriyel İlişkiler ve İşçilik 3-Endüstriyel İlişkiler ve İşçilik

Genellikle işçiler yeni teknolojilere şu nedenlerle Genellikle işçiler yeni teknolojilere şu nedenlerle karşı çıkarlar:karşı çıkarlar:

İşlerini kaybetme korkusu,İşlerini kaybetme korkusu, Kendilerinin görüş ve önerileri alınmaksızın yeni Kendilerinin görüş ve önerileri alınmaksızın yeni

üretim sistemlerinin üst kademe tarafından zorla üretim sistemlerinin üst kademe tarafından zorla uygulamaya konulması,uygulamaya konulması,

İşçilerin işleri ile ilgili konularında alınacak İşçilerin işleri ile ilgili konularında alınacak kararlara katılmamaları.kararlara katılmamaları.

4-Eğitim 4-Eğitim Esnek üretim sistemini benimseyen bir işletme kaçınılmaz Esnek üretim sistemini benimseyen bir işletme kaçınılmaz

olarak yoğun eğitim programları düzenlemek zorundadır. olarak yoğun eğitim programları düzenlemek zorundadır. Esnek üretim sistemlerinde işçiler çok fonksiyonlu olup, tek Esnek üretim sistemlerinde işçiler çok fonksiyonlu olup, tek bir prosese bağlı olan geleneksel işçilerden farklıdırlar. Bu bir prosese bağlı olan geleneksel işçilerden farklıdırlar. Bu yüzde tüm işçiler hücredeki tüm prosesleri yapacak şekilde yüzde tüm işçiler hücredeki tüm prosesleri yapacak şekilde eğitilmelidir. Bu, eleman sayısı yönünden hücreye esneklik eğitilmelidir. Bu, eleman sayısı yönünden hücreye esneklik kazandırma açısından çok önemlidir Yeni anlayış bazı kazandırma açısından çok önemlidir Yeni anlayış bazı yetkilerin kurulan takımlara devrini gerektirdiğinden, yetkilerin kurulan takımlara devrini gerektirdiğinden, özellikle otoriter ve dikey yapıdaki geleneksel kuruluşlarda özellikle otoriter ve dikey yapıdaki geleneksel kuruluşlarda orta yönetim ve alt yönetim bu durumu kendi etkilerinin orta yönetim ve alt yönetim bu durumu kendi etkilerinin gevşemesi olarak görebilir. Bu yüzden değişimden gevşemesi olarak görebilir. Bu yüzden değişimden etkilenecek herkesin, tüm yöneticilerde dahil olmak üzere etkilenecek herkesin, tüm yöneticilerde dahil olmak üzere eğitilmesi gerekireğitilmesi gerekir

5-Bakım Onarım ve Yedek Parça 5-Bakım Onarım ve Yedek Parça Temini Temini

Esnek üretim sistemine geçecek işletmelerin bakım-Esnek üretim sistemine geçecek işletmelerin bakım-onarım ve programlama sorunlarını nasıl çözüme onarım ve programlama sorunlarını nasıl çözüme kavuşturacakları hususunda çok dikkatli olması kavuşturacakları hususunda çok dikkatli olması gerekir. İşletmelerin bu sorunların üstesinden gerekir. İşletmelerin bu sorunların üstesinden gelebilmeleri için üç seçenekleri vardır. Birincisi gelebilmeleri için üç seçenekleri vardır. Birincisi sistemi satın aldıkları işletmeden bakım onarım ve sistemi satın aldıkları işletmeden bakım onarım ve programlama hizmetlerini talep etmek, ikincisi bu programlama hizmetlerini talep etmek, ikincisi bu işlevleri yerine getirecek uzmanları bulup işletme işlevleri yerine getirecek uzmanları bulup işletme bünyesinde istihdam etmek ve üçüncüsü de mevcut bünyesinde istihdam etmek ve üçüncüsü de mevcut elemanları eğitmek yoluyla onlara gerekli nitelikleri elemanları eğitmek yoluyla onlara gerekli nitelikleri kazandırarak bakım-onarım programlama işlerinin kazandırarak bakım-onarım programlama işlerinin üstesinden gelmektir.üstesinden gelmektir.

6-Rakip İşletmeler 6-Rakip İşletmeler

Yönetimin rakip işletmelerin, esnek üretim sistemini Yönetimin rakip işletmelerin, esnek üretim sistemini kullanıma geçiş ile ilgili eğilimlerini yakından takip kullanıma geçiş ile ilgili eğilimlerini yakından takip etmesi gerekir. Yönetim rakip işletmelerde böyle etmesi gerekir. Yönetim rakip işletmelerde böyle bir eğilimin mevcudiyetini anladığı zaman, hemen bir eğilimin mevcudiyetini anladığı zaman, hemen harekete geçerek olayın gerisinde kalınmaması için harekete geçerek olayın gerisinde kalınmaması için gerekenleri yapmalıdır. Yeni üretim sistemini gerekenleri yapmalıdır. Yeni üretim sistemini benimsemeyen bir işletme benimseyenler karşısında benimsemeyen bir işletme benimseyenler karşısında rekabet gücünü yitirip piyasadan silinir.rekabet gücünü yitirip piyasadan silinir.

7-Hükümet Politikası 7-Hükümet Politikası

Yönetim, esnek üretim sistemine geçiş hususunda Yönetim, esnek üretim sistemine geçiş hususunda hükümetin yaklaşımında değerlendirilmelidir. hükümetin yaklaşımında değerlendirilmelidir. Hükümet hızlı amortisman, ucuz kredi, gümrük Hükümet hızlı amortisman, ucuz kredi, gümrük muafiyeti, işçilik sigortası, eğitim gibi konularda muafiyeti, işçilik sigortası, eğitim gibi konularda alacağı kararlar ile bu yeni üretim sistemine geçişi alacağı kararlar ile bu yeni üretim sistemine geçişi hızlandırabilir veya yavaşlatabilir. Bu nedenle hızlandırabilir veya yavaşlatabilir. Bu nedenle hükümetin kararları ve kararlarının yönü iyi analiz hükümetin kararları ve kararlarının yönü iyi analiz edilmelidir.edilmelidir.

FMS SONUÇ FMS SONUÇ İmalat sektöründe olduğu gibi günümüzde hizmet İmalat sektöründe olduğu gibi günümüzde hizmet üretiminde de esneklik ön plana çıkmıştır. Hizmet üretiminde de esneklik ön plana çıkmıştır. Hizmet üreten işletmeler müşteri isteklerine cevap üreten işletmeler müşteri isteklerine cevap verebilmek için teknolojideki gelişmelere ayak verebilmek için teknolojideki gelişmelere ayak uydurmak zorundadırlar. Bu yüzden firmalar tam bir uydurmak zorundadırlar. Bu yüzden firmalar tam bir otomasyon ile birlikte, taleplerde meydana gelen otomasyon ile birlikte, taleplerde meydana gelen değişimlere hızla cevap verebilmelidirler. Müşteri değişimlere hızla cevap verebilmelidirler. Müşteri tercihleri doğrultusunda sunulan hizmetlerde tercihleri doğrultusunda sunulan hizmetlerde çeşitliliği arttırmalıdır. Otomasyona ve bilgisayara çeşitliliği arttırmalıdır. Otomasyona ve bilgisayara dayalı modern üretim sistemlerini uygulayabilmek dayalı modern üretim sistemlerini uygulayabilmek için işletmelerin gerekli araştırmaları yapmaları ve için işletmelerin gerekli araştırmaları yapmaları ve Japonya’da olduğu gibi devletin bu konuda öncü Japonya’da olduğu gibi devletin bu konuda öncü olması gerekmektedir.olması gerekmektedir.

Örnek Esnek İmalat SistemiÖrnek Esnek İmalat Sistemi

Parts loading and unloading

Machines

Material handling system

Gerçek bir örnekGerçek bir örnek

TheThe

FordFord

Motor CompanyMotor Company

Ford’Ford’unun Problem Problemii

Ford PowertrainFord Powertrain’de’de aşağıdaki güçlüklerle aşağıdaki güçlüklerle karşılaştılarkarşılaştılar

- - modası geçmiş hücre kontrolümodası geçmiş hücre kontrolü

- - bu nedenden dolayı esneklikten yoksun bu nedenden dolayı esneklikten yoksun kalmakkalmak

- - ve neden olduğu etkinlik kaybıve neden olduğu etkinlik kaybı

ÇözümÇözüm

Tamamlanmış bir hücre kontrolü Tamamlanmış bir hücre kontrolü açık bir mimariye,genellikle açık bir mimariye,genellikle erişilebilir araçlara ve endüstride erişilebilir araçlara ve endüstride standart olan donanım,yazılım ve standart olan donanım,yazılım ve protokollere dayanır.Ford çözümü, protokollere dayanır.Ford çözümü, Esnek üretim sistemine geçmekte Esnek üretim sistemine geçmekte buldu.buldu.

YararlarıYararları

Ford’a, farklı satıcılardan sağlanan aletleri beraber Ford’a, farklı satıcılardan sağlanan aletleri beraber kullanma ve eşleme imkanı verdi.kullanma ve eşleme imkanı verdi.

Uygulamaları yerine getirmek için gerekli olan işçi-Uygulamaları yerine getirmek için gerekli olan işçi-yıl sayısını azalttı. yıl sayısını azalttı.

Tamamen otomatik kapalı-loop kontrolcü için Tamamen otomatik kapalı-loop kontrolcü için gerekli bütçe,eski sistem için gerekli olandan gerekli bütçe,eski sistem için gerekli olandan 1/101/10thth oranında daha azdı.oranında daha azdı.

Operatörleri için ekstradan eğitim gerekmiyordu.Operatörleri için ekstradan eğitim gerekmiyordu.