Integratie, generatie en prestatie

Samenhangen tussen de mate van integratie van allochtone ouders en de herkomstgeneratie en

taal- en rekenvaardigheid van hun kinderen

Dr. Geert Driessen ITS – Radboud Universiteit Nijmegen

www.geertdriessen.nl

Paper OnderwijsResearchDagen, 23-25 juni 2010, Universiteit Twente Symposium Cohortonderzoek COOL5-18: Ontwikkelingen in het basisonderwijs

1. Achtergronden

Beleid: • integratie met behoud eigen identiteit → actieve

participatie en assimilatie • vrijwillig → verplicht • taak overheid → eigen verantwoordelijkheid Integratie: • structurele aspecten • culturele aspecten Tijd; Tempo Immigrant zelf; Kinderen

2. Vragen

1. Is er wat uiteenlopende integratiekenmerken betreft sprake van een ontwikkeling over generaties? Zijn er daarbij verschillen tussen herkomstlanden?

2. In hoeverre is er wat de taal- en rekenvaardigheid betreft sprake van een positieve ontwikkeling over generaties? Zijn er daarbij verschillen tussen herkomstlanden?

3. Welke van de integratiekenmerken zijn het meest bepalend voor het niveau van de taal- en rekenvaardigheden?

3. De gebruikte gegevens

Eerste meting COOL5-18 uit 2008 Info 25.477 kinderen in groep 2, 5 en 8 en hun ouders Drie soorten gegevens: 1. De etnische herkomst en generatie kinderen 2. Integratiekenmerken ouders (norm=modale score autochtonen): ● Opleiding (startkwalificatie) ● Betaald werk (min. 12 u p/w) ● Kindertal (max. 2) ● Spreektaal met kind (Nederlands) ● Beheersing Nederlands (goed of zeer goed) ● Seculair (moderniteit: geen geloof) ● Som 6 integratie-indicatoren 3. Taal- en rekenvaardigheid

4.1 Integratie en generatie Herkomst Gen. Integratie ouders

Opl. Werk Kind. Spr. Ned. Beh. Ned. Secul. Totaal

Nederland - 70 68 68 100 97 41 4,4

Turkije 1 20 33 59 21 23 2 1,5

2 23 38 60 40 40 2 2,0

3 54 58 83 82 92 17 3,7

Marokko 1 17 17 44 45 27 0 1,4

2 24 34 38 67 47 2 2,0

3 44 50 74 100 94 48 4,0

Suriname 1 42 74 73 100 98 0 3,8

2 50 72 69 99 94 15 3,9

3 58 67 78 100 95 47 4,4

Antillen 1 41 62 55 68 65 7 2,8

2 48 64 69 92 85 23 3,7

3 58 60 75 100 100 69 4,5

Ov. niet-westers 1 44 29 55 33 26 7 1,9

2 49 46 62 57 41 15 2,6

3 73 74 74 99 97 48 4,6

Ov. westers 1 63 48 67 37 50 18 2,7

2 68 61 75 76 72 30 3,7

3 72 71 70 99 97 50 4,5

4.2 Taal- en rekenvaardigheid en generatie

Groep 2 Groep 5 Groep 8 Herkomst Gen. Taal Rek. Taal Rek. Taal Rek. Nederland - 75 60 90 73 115 118 Turkije 1 61 49 82 65 101 113

2 65 51 82 64 104 115 3 66 53 * * * 108

Marokko 1 66 49 82 62 106 111 2 67 53 85 63 107 114 3 73 58 * 71 * *

Suriname 1 * * 88 65 105 110 2 69 54 88 65 108 113 3 70 55 88 61 112 113

Antillen 1 62 48 85 59 104 111 2 67 52 86 63 109 113 3 72 55 89 68 116 119

Ov. niet-westers 1 66 55 85 65 106 117 2 68 54 87 67 110 117 3 74 59 91 72 115 117

Overig westers 1 67 54 84 66 110 115 2 71 56 88 70 114 117 3 74 59 90 72 115 117

4.3 Taal- en rekenvaardigheid en integratie

Groep 2 Groep 5 Groep 8 Taal Rek. Taal Rek. Taal Rek.

Opleiding 0,14 0,11 0,15 0,13 0,22 0,19 Betaald werk 0,06 0,06 0,02 0,04 -0,02 -0,01 Kindertal 0,01 0,03 0,04 0,00 0,02 -0,03 Spreektaal Ned. 0,09 0,03 0,11 -0,03 0,11 -0,00 Beheersing Ned. 0,12 0,05 0,13 0,06 0,04 - Seculair 0,10 0,07 0,09 0,08 0,12 0,02 Verkl. variantie 11,3% 4,7% 13,0% 4,4% 11,7% 3,2%

5. Conclusies en perspectieven Positieve ontwikkeling integratie over generaties Flinke verschillen tussen en binnen herkomstgroepen: T en M vs. rest Positieve samenhang tussen generatie en taal- en rekenvaardigheid Grote verschillen tussen herkomstgroepen; T en M 3 nog op achterstand Samenhang integratie en taal- en rekenvaardigheid: opleidingsniveau, beheersing Nederlands Achterstanden allochtonen niet op korte termijn weggewerkt, m.n. T en M Onduidelijkheid gevolgen economische, politieke en maatschappelijke ontwikkelingen Beperkingen onderzoek: • generatie van kinderen, niet van ouders • omvang derde generatie beperkt