Hallgrímur Pétursson

Barnæskan• Hallgrímur Pétursson var fæddur 1614,

hann er talinn vera fæddur í Gröf á Höfðaströnd.

• Hann var sonur hjónanna Péturs Guðmundssonar og Sólveigar Jónsdóttur.

• Hallgrímur var góður námsmaður, en hann var óþekkur og erfiður í æsku. Segir sagan að hann hafi með illu framferði sínu verið rekinn úr skóla.

• En hvernig sem á því stóð hélt hann utan í kringum 15 ára aldur.

Lærlingur Í járnsmíði

• Fyrst fór hann til Glükstad, en 17-18 ára gamall er hann kominn til Kaupmannahafnar að læra járnsmíði hjá járnsmið einum.

- Hefur vistin þar verið frekar erfið vegna aðstæðna þar.

• Allavega virðist honum ekki hafa liðið sem best þegar Brynjólfur Sveinsson síðar biskup í Skálholti, átti eitt sinn leið framhjá verkstæðinu þar sem hann vann.Sá hann og heyrði að þetta var Hallgrímur sem blótaði á harkalegri íslensku.

• - Hefur Brynjólfur eflaust þekkt Hallgrím og viljað reyna rétta hans hlut. Hann fékk því til leiðar komið að Hallgrímur var tekinn í fyrsta bekk Frúarskólans í Kaupmannahöfn.

Námsárin í Kaupmannahöfn

• Hallgrímur sýndi fljótt að hann bjó yfir góðum námshæfileikum. Fimm árum síðar, var hann kominn í efsta bekkinn.

• Það ár komu til Kaupmannahafnar 38 Íslendingar sem höfðu verið herteknir í Tyrkjaráninu 9 árum fyrr, en höfðu verið keyptir lausir.

- Hallgrímur var fenginn til að rifja upp kristinn boðskap með þeim og jafnvel móðurmálið líka.

• Í hópi þessa fólks var kona ein, Guðríður Símonardóttir. Guðríður var 38 ára gömul og því 16 árum eldri en Hallgrímur.

-Hallgrímur og Guðríður urðu ástfangin. Flutti hann til Íslands með henni árið 1637 og hætti í skóla.

Hjónaband og Barneignir• Skömmu eftir að þau komu til Íslands ól

Guðríður barn þeirra Hallgríms og nokkru síðar árið 1637 gengu þau í hjónaband. - Hallgrímur mun eittvað hafa stundað sjóróðra og verið í kaupavinnu í Hraunum á Suðurnesjum. Þá var hann eitthvað áhangandi hjá Árna á Ytra-Hólmi á Akranesi, syni Gísla Þórðarsonar lögmanns.

- Eignuðust þau hjónin þrjú börn, dóu tvö börnin mjög ung en eitt þeirra lifði til fimmtugt. Þau hétu Steinunn, Ejólfur og Guðmundur.

Starf Hans sem Prestur• Það var árið 1644 að hann fær

Hvalsnesprestakall af Brynjólfi biskupi, þeim sem fyrr hafði íhlutast um örlög hans.

• Þótti það heldur rýrt brauð en Hallgrímur hefur samt áreiðanlega þegið það með þökkum. Þjónaði hann þar í sjö ár.

• Þegar svo Saurbæjarprestakall losnaði sótti hann um það og fékk það árið 1651. Í Saurbæ vænkaðist hagur hans til muna og þar mun hann sennilega hafa tekið til við að yrkja Passíusálmana sem alltaf munu halda nafni hans á lofti

Passíusálmarnir

• Passíusálmarnir eru sálmar eftir Hallgrím Pétursson, sem hann orti á árunum 1656- 1659.

- Sálmarnir eru 50 talsins og í þeim er píslarsaga Krists rakin af mikilli innlifun.

• Þeir hafa komið út á íslensku oftar en 80 sinnum og hafa verið þýddir áfjölda tungumála.

Heilræðavísur

• Þekktustu heilræðavísur á íslensku eru eftir Hallgrím Pétursson skrifaðar 1614–1674. Alls eru erindin níu og fyrstu erindi vísnanna hljómar eflaust kunnuglega í eyrum margra:

Ungum er það allra bestað óttast Guð sinn herra. Þeim mun viskan veitast mestog virðing aldrei þverra

Hafðu hvorki háð né spott hugsa um ræðu þína.Elska guð og gerð þú gottgeim vel æru þína

Ævilok

• Hallgrímur veiktist af Holdsveiki 1667. Síðustu ár sín bjó Hallgrímur á Kalastöðum og loks á Ferstiklu á Hvalfjarðarströnd og dó þar. Hann hefur þá verið farinn að þjást af sjúkdómnum sem dró hann til dauða.

- Voru þá Guðríður og elsti sonur þeirra en á lífi.