Hướng dẫn ôn luyện thi THPT Quốc gia 2017 môn Ngữ Văn

MỤC LỤC

LỜI GIỚI THIỆU ....................................................................................................... 4LỜI NÓI ĐẦU ............................................................................................................. 5

PHẦN MỘT: NỘI DUNG ÔN LUYỆN ..................................................................... 7A. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN ....................................................................................................... 7

I.Địnhhướngcâuhỏitrongđềthi ...................................................................... 7 II.Kiếnthứccơbản ............................................................................................................. 9 III.Câuhỏiđọchiểuminhhọa...................................................................................... 21

Câu hỏi ................................................................................................................................ 21Gợi ý làm bài ..................................................................................................................... 31

B. LÀM VĂN ............................................................................................................... 36

I.Hướngdẫncáchtìmý,lậpdànýchobàivănnghịluậnbằngbảnđồtưduy .................................................................................................... 36II.Nghịluậnxãhội ............................................................................................................... 53III. Nghịluậnvănhọc ............................................................................................................. 94

PHẦN HAI: MỘT SỐ ĐỀ THI MINH HỌA ......................................................... 190

Đề1................................................................................................................................................ 190Đề2................................................................................................................................................ 198Đề3................................................................................................................................................ 205

MALODA.VN - KHO SÁCH QUÝ, THI HẾT BÍ

Website: Maloda.vn Fanpage: www.facebook.com/Maloda.vn Hotline: 0972.853.304

SPBook Ôn luyện thi THPT năm 2017 môn Ngữ văn

TRẦN HOÀI PHƯƠNG Trang7

PHẦN MỘT:NỘI DUNG ÔN LUYỆN

A. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

I. ĐỊNH HƯỚNG CÂU HỎI TRONG ĐỀ THITheoyêucầucủaBộGiáodụcvàĐàotạo,đềthimônNgữvănchỉsửdụng

câuhỏi,bàitậptựluận.Vớiđịnhhướngnhưhiệnnay,nộidungcáccâuhỏi,bàitậpphầnđọchiểuvănbảnđượcxâydựngtrênbốnmứcđộnhậnthứcnhưsau:(1)Nhậnbiết:đềtài,thểloại,phươngthứcbiểuđạt,phongcáchngônngữ,

biệnpháptutừ,...vàcácthôngtinđượcthểhiệntrựctiếptrongvănbản.(2)Thônghiểu:nộidungchínhcủavănbản;lígiảimộtnộidungthôngtin;ý

nghĩacủacácbiệnpháptutừ...(3)Vậndụng:chủyếulàbàytỏýkiến,tháiđộ,quanđiểmcủamỗithísinh

trêncơsởkếtnốinộidung,ýnghĩacủavănbảnđãchovớihiểubiếtthựctiễn;vậndụngbàihọcrútratừvănbảnđểgiảiquyếtnhữngvấnđềthựctiễngầngũivớihọcsinh.Nhưthế,cáccâuhỏitậphiểuđãbaotrọnhaiyếutốcủavănbản:-Nộidungcủavănbản:đềtài,chủđề,ýchínhcủacủavănbản/đoạn/câu...-Hìnhthứccủavănbản:thểloại,phongcáchngônngữ,phươngthứcbiểu

đạt,biệnpháptutừ,phépliênkết...Cácvấnđềtrênđượctổngkếttómlượctrongbảnđồtưduynhưsau:



Ôn luyện thi THPT năm 2017 môn Ngữ văn SPBook

Trang8 TRẦN HOÀI PHƯƠNG





II. KIẾN THỨC CƠ BẢN

1. Nội dung chính của văn bảnCâuhỏivềnộidungcủavănbảnđặtrayêucầuhọcsinhphảikháiquátđượcvấn

đềmàvănbảnhướngtới;đượcthểhiệnthôngquamộtsốhìnhthứccâuhỏinhư:-Nộidungchínhcủavănbảnlàgì?-Hãytómtắtnộidungvănbảntrongmộtcâungắngọn.-Đặttiêuđềchovănbản.

Gợi ý cách trả lờiTùytheoyêucầucủađề,họcsinhcóthểchọncáchdiễnđạtnộidungchính

củavănbảnbằngcâuhoặcmộtcụmtừngắngọnthíchhợp.Hãyxácđịnhmột/mộtvàitừkhóaquantrọngcủađoạnvàlấyđólàmgốcrễ

chotiêuđề/nộidungchính. Ví dụ: ĐọcvànêunộidungchínhcủađoạntríchdướiđâyTrong đời sống, ta thường thấy một hiện tượng xấu là lòng đố kị. Thấy ai có

chút thành tích, kẻ đố kị cảm thấy khó chịu, đau khổ như mình bị mất mát điều gì, tiếp đó nảy sinh những phản ứng bệnh hoạn.

[…] Lòng đố kị có thể gắn với sự hiếu thắng, một tâm lí muốn chứng tỏ mình không thua chúng kém bạn, thậm chí hơn người. Tính hiếu thắng có thể có tác dụng kích thích người ta phấn đấu, cạnh tranh vượt lên người khác, có ý nghĩa tiến bộ nhất định. Tâm lí đố kị ngược lại, chỉ là sự biến dạng của lòng hiếu thắng. Đố kị là tâm lí của kẻ thất bại. Động cơ kích thích phấn đấu giảm sút, mà ý muốn hạ thấp, hãm hại người khác để thỏa lòng ích kỉ tăng lên.

(Phỏng theoBăngSơn-TríchtừSGKNgữvăn11,tập2,BộNângcao)Đọcđoạntríchtrên,họcsinhxácđịnhđượctừkhóaxuyênsuốttoànbộvăn

bảnlà“lòngđốkị”,căncứvàođó,tácgiảtrìnhbàyhailuậnđiểmlớn:lòngđốkịlàgìvàbiểuhiệncủalòngđốkị.Vì thế,có thểkháiquátnộidungchínhcủavănbản là: “lòngđốkị”hoặc

“quanniệmvềlòngđốkị”.2. Thể thơ

TrongchươngtrìnhNgữvănhiệnhành,họcsinhđãđượctiếpxúcvớinhiềuthểthơkhácnhau.Trongđócầnđặcbiệtchúýtớicácthểthơcơbảngồm:

a. Thể thơ Đường luật-ThểthơtiếpthutừTrungQuốcvớinhữngquyđịnhhếtsứcchặtchẽvề

luậtthơ(sốcâutrongbài,sốchữtrongcâu,vần,đối...).-ThểthơĐườngluậtthấtngôntứtuyệt:bàicó4câu,mỗicâu7chữ.





Ví dụ: MộQuyện điểu quy lâm tầm túc thụCô vân mạn mạn độ thiên khôngSơn thôn thiếu nữ ma bao túcBao túc ma hoàn, lô dĩ hồng

(HồChíMinh)-ThểthơĐườngluậtthấtngônbátcú:bàicó8câu,mỗicâu7chữ.

Ví dụ: Câu cá mùa thuAo thu lạnh lẽo, nước trong veoMột chiếc thuyền câu bé tẻo teoSóng biếc theo làn hơi gợn tíLá vàng trước gió khẽ đưa vèoTầng mây lơ lửng trời xanh ngắtNgõ trúc quanh co khách vắng teoTựa gối ôm cần lâu chẳng đượcCá đâu đớp động dưới chân bèo

(NguyễnKhuyến) b. Thể thơ lục bát Thểthơdântộc,mỗicặpgồmhaicâu:câutrên6chữ,câudưới8chữ.Mỗibài

cóthểgồmnhiềucặplụcbátvàsốlượngcặplụcbátlàkhônggiớihạn. Ví dụ:

Thôn Đoài ngồi nhớ thôn ĐôngMột người chín nhớ mười mong một người

Gió mưa là bệnh của trờiTương tư là bệnh của tôi yêu nàng

(TríchTương tư,NguyễnBính)c. Thể thơ song thất lục bátThểthơdântộc,mỗikhổgồmbốncâutheotrìnhtự:haicâubảychữ,một

câusáuchữvàmộtcâutámchữ.Mộtbàicóthểgồmnhiềukhổvàsốlượngkhổthơlàkhônggiớihạn.

Ví dụ: Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy

Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâuNgàn dâu xanh ngắt một màu

Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?(Trích Chinh phụ ngâm, ĐặngTrầnCôn,ĐoànThịĐiểm (?))





d. Thể thơ tự do Thểthơkhônghạnđịnhvềsốchữtrongcâu,sốcâutrongbài,dàingắnlinhhoạt.

Ví dụ:Tôi muốn tắt nắng điCho màu đừng nhạt mấtTôi muốn buộc gió lạiCho hương đừng bay điCủa bướm ong này đây tuần tháng mậtNày đây hoa của đồng nội xanh rìNày đây lá của cành tơ phơ phấtCủa yến anh này đây khúc tình si

(TríchVội vàng–XuânDiệu)e. Thể thơ năm chữMỗicâugồmnămchữ,khônggiớihạnsốlượngcâuthơtrongmộtbài.

Ví dụ:Dữ dội và dịu êmỒn ào và lặng lẽSông không hiểu nổi mìnhSóng tìm ra tận bể

(TríchSóng,XuânQuỳnh)g. Thể thơ bảy chữ Mỗicâugồmbảychữ,khônggiớihạnsốlượngcâuthơtrongmộtbài.

Ví dụ:Sao anh không về chơi thôn VĩNhìn nắng hàng cau, nắng mới lênVườn ai mướt quá xanh như ngọcLá trúc che ngang mặt chữ điền

(Trích Đây thôn Vĩ Dạ,HànMặcTử)3. Phương thức biểu đạt

a. Tự sự:

Trìnhbàycácsựviệc,sựkiệntheomộttrậttựdiễnbiếnnhấtđịnh;sựviệcnàydẫnđếnsựviệckia,cuốicùngtạothànhmộtkếtthúc.Bêncạnhđó,khắchọatínhcáchnhânvậtvànêulênnhữngnhậnthứcsâusắc,mớimẻvềbảnchấtcủaconngười,cuộcsốngcũnglàyếutốđượcchútrọng.Cáchnhậnbiếtphươngthứctựsự:cốttruyện,nhânvật,diễnbiếnsựviệc,...





Tựsựthườngđượcsửdụngtrongtruyện,tiểuthuyết,vănxuôinóichung,đôikhicònđượcdùngtrongthơkhiởđócómộtchuyệnkểnhấtđịnh.

b. Miêu tả Dùngngônngữtáihiệnđặcđiểmcụthểsựvật,hiệntượng,khiếnsựvật,

hiệntượngnhưđanghiệnratrướcmắtngườiđọc.Cáchnhậnbiếtphươngthứcmiêutả:đặcđiểmcụthểcủangười,vật.c. Biểu cảmTrựctiếphoặcgiántiếpbộclộtìnhcảm,cảmxúc,tháiđộđánhgiácủangười

viếtvớiđốitượngđượcnhắcđến.Cáchnhậnbiếtphươngthứcbiểucảm:từngữbiểulộcảmxúc.d. Thuyết minhDùngngônngữđểcungcấp,giớithiệu,giảnggiải,…nhữngtrithứckhách

quanvềmộtsựvật,hiệntượngnàođó.Cáchnhậnbiếtphươngthứcthuyếtminh:câutrìnhbàyđặcđiểmriêngbiệt,

kháchquanvềđốitượng.e. Nghị luậnDùnglílẽ,dẫnchứngđểlàmsángtỏmộtluậnđiểm(quanđiểm,tưtưởng,

hiệntượng...)nàođónhằmthuyếtphụcngườiđọc,ngườinghetintưởng.Cáchnhậnbiếtphươngthứcnghịluận:lílẽ,dẫnchứngcụthể.g. Hành chính –công vụ Trìnhbàyvănbảntheomộtsốmụcquyđịnhnhằmtruyềnđạtyêucầucủa

cấptrênhoặcbàytỏýkiến,nguyệnvọngcánhân/tậpthểtớicơquanvàngườicóthẩmquyềngiảiquyết.Cácvănbảnhànhchính–côngvụthườnggặp:nghịđịnh,thôngtư,đơntừ,

báocáo...4. Biện pháp tu từ

a. So sánh Đốichiếuhaihaynhiềusựvật,sựviệctrêncơsởnhữngnéttươngđồngđể

làmtăngsứcgợihình,gợicảmchosựdiễnđạt;giúpviệcmiêutảcácsựvật,sựviệctrởnênsinhđộng,cụthểhơn;đồngthờicótácdụngbộclộcảmxúccủangườinói,ngườiviết.





Ví dụ: Tháng Giêng ngon như một cặp môi gầnTôi sung sướng nhưng vội vàng một nửa

Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân(Trích Vội vàng,XuânDiệu)

b. Nhân hóa Dùngtừngữ,hìnhảnhvốngắnvớiconngườiđểgọihoặctảcácđồvật,con

vật,...khiếnđốitượngtrởnênsinhđộng,hấpdẫn,gầngũivớiconngười. Ví dụ:

Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳmHeo hút cồn mây súng ngửi trời

(Trích Tây Tiến,QuangDũng)c. Ẩn dụGọitênsựvật,hiệntượngnàybằngsựvật,hiệntượngkháccónéttương

đồngvớinó. Ví dụ:

Thuyền về có nhớ bến chăng?Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền

(Cadao)d. Hoán dụ Gọitênsựvật,hiệntượngnàybằngtêncủasựvật,hiệntượngkhácdựatrên

quanhệtươngcận(bộphận–toànthể,vậtchứa–vậtbịchứa...). Ví dụ:

Áo chàm đưa buổi phân liCầm tay nhau biết nói gì hôm nay

(TríchViệt Bắc,TốHữu)e. Điệp (từ,ngữ)Làsựlặplạicóchủđíchnhữngtừngữnhấtđịnhnhằmnhấnmạnhýhoặc

tạocảmxúcchongườiđọc,ngườinghe. Ví dụ:

Cùng trông lại mà cùng chẳng thấyThấy xanh xanh những mấy ngàn dâu

Ngàn dâu xanh ngắt một màuLòng chàng ý thiếp, ai sầu hơn ai?

(TríchChinh phụ ngâm khúc,ĐặngTrầnCôn,ĐoànThịĐiểm(?))





g. Đảo Thayđổitrậttựcấutạongữphápthôngthườngcủacâunhằmnhấnmạnhý,

đặcđiểmcủađốitượngvàlàmcâuthơ,câuvănthêmsinhđộng,gợicảm. Ví dụ:

Lom khom dưới núi tiều vài chúLác đác bên sông chợ mấy nhà

(TríchQua Đèo Ngang,BàHuyệnThanhQuan)h. ĐốiSửdụngtừngữ,hìnhảnh,cácthànhphầncâusongsong,cânđốitronglời

nóinhằmnhấnmạnh,tạoranhịpđiệuhàihòacholờinói Ví dụ:

Lặn lội thân cò khi quãng vắngEo sèo mặt nước buổi đò đông

(TríchThương vợ,TrầnTếXương)5. Phong cách ngôn ngữ

a. Phong cách ngôn ngữ sinh hoạtĐượcdùngtronggiaotiếphàngngày;cótínhchấttựnhiên,sinhđộng,giàucảmxúc.Đặc trưng:Tínhcụthể;tínhcảmxúc;tínhcáthể.

Ví dụ: 8-3-6-9Đi thăm bệnh nhân về giữa đêm khuya. Trở về phòng, nằm thao thức không

ngủ được. Rừng khuya im lặng như tờ, không một tiếng chim kêu, không một tiếng lá rụng hoặc một ngọn gió nào đó khẽ rung cành cây. Nghĩ gì đấy Th. ơi? Nghĩ gì mà đôi mắt đăm đăm nhìn qua bóng đêm.

(TríchNhật kí Đặng Thùy Trâm)b. Phong cách ngôn ngữ nghệ thuậtĐượcdùngtrongcácvănbảnvănhọc,thểhiệnrõnhấtchứcnăngthẩmmĩ.Đặc trưng: Tínhhìnhtượng;tínhtruyềncảm;tínhcáthể.

Ví dụ: Trong đầm gì đẹp bằng sen

Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàngNhị vàng bông trắng lá xanh

Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.(Cadao)





c. Phong cách ngôn ngữ báo chíĐượcdùngtrongcácvănbảnthuộclĩnhvựcbáochí,truyềnthông.Đặc trưng: Tínhthôngtinthờisự;tínhngắngọn;tínhsinhđộng,hấpdẫn.

Ví dụ: Hội đồng sơ khảo “thị sát” sản phẩm dự thi Nhân tài Đất Việt 2016Chiều 15/11, Hội đồng chấm sơ khảo lĩnh vực CNTT của Giải thưởng Nhân tài

Đất Việt 2016 đã có chuyến “thị sát” các sản phẩm lọt vào vòng Chung khảo. Mục đích của việc đi khảo sát trực tiếp là để đánh giá chất lượng và thực tế triển khai hoạt động, tính khả thi của các sản phẩm vào chung khảo để có cái nhìn khách quan và đánh giá xác thực nhất các sản phẩm dự thi. Ông Lê Hồng Hà - Phó chủ tịch Hội tin học Việt Nam, Thành viên Hội đồng chấm sơ khảo, trưởng nhóm đoàn khảo sát cho biết, việc đi “thăm” các sản phẩm rất quan trọng bởi nó sẽ là tiền đề để Hội đồng chung khảo đánh giá và đặt ra các câu hỏi sát với thực tế cho tác giả hoặc nhóm tác giải thuyết trình và trao đổi lại.

(Theodantri.com.vn)d. Phong cách ngôn ngữ chính luận: Đượcdùngtrongcácvănbảnhoặclờinóimiệngtrongcácbuổihộinghị,hội

thảo,nóichuyệnthờisự,...nhằmtrìnhbày,bìnhluận,đánhgiánhữngsựkiện,nhữngvấnđềvềchính trị, xãhội,vănhóa, tư tưởng,... theomộtquanđiểmchínhtrịnhấtđịnh.

Đặc trưng: Tínhcôngkhaivềquanđiểmchínhtrị;tínhchặtchẽtrongdiễnđạtvàsuy

luận;tínhtruyềncảm,thuyếtphục. Ví dụ: Hỡi đồng bào toàn quốc!Chúng ta muốn hòa bình, chúng ta phải nhân nhượng. Nhưng chúng ta càng nhân

nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, vì chúng quyết tâm cướp nước ta lần nữa!Không! Chúng ta thà hi sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất

định không chịu làm nô lệ.Hỡi đồng bào!Chúng ta phải đứng lên!Bất kì đàn ông, đàn bà, bất kì người già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng

phái, dân tộc, hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc. Ai có súng dùng súng. Ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng cuốc, thuổng, gậy gộc. Ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp cứu nước.

(TríchLời kêu gọi toàn quốc kháng chiến, HồChíMinh)





e. Phong cách ngôn ngữ khoa học Đượcdùngtronggiaotiếpthuộclĩnhvựckhoahọccôngnghệ.Đặc trưng:Tínhkháiquát,trừutượng;tínhlítrí,logic;tínhkháchquan,

phicáthểhóa. Ví dụ: Véctơ là một đoạn thẳng có hướng, nghĩa là trong hai điểm mút của đoạn

thẳng, đã chỉ rõ điểm nào là điểm đầu, điểm nào là điểm cuối.(TheoHình học 10 nâng cao, NXBGiáodục,2006)

g. Phong cách ngôn ngữ hành chính: Đượcdùngtrongcácvănbảnthuộclĩnhvựcquảnlíhànhchính,xãhộinhư

hiếnpháp,côngvăn,đơntừ,báocáo...Đặc trưng: Tínhkhuônmẫu;tínhchínhxác;tínhcôngvụ.

Ví dụ:CỘNGHÒAXÃHỘICHỦNGHĨAVIỆTNAM

Độclập–Tựdo–HạnhphúcĐƠN XIN MƯỢN PHÒNG

Kính gửi: BanQuảnlíNhàB,KhoaNgữvănThựchiệnkếhoạchđàotạocủaTrườngĐạihọcSưphạmHàNội,KhoaNgữ

văndựkiếntổchức Hội thi Nghiệp vụ sư phạm năm học 2016 - 2017 vào7h00thứba,ngày15/11/2016.ĐểHộithidiễnratốtđẹp,kínhđềnghịBanQuảnlíNhàBtạođiềukiệnchochúngtôimượn10phòng(baogồmđầyđủcơsởvậtchất:điện,điềuhòa,máychiếu,...).Chúngtôicamkếtsẽsửdụngphòngthiđúngmụcđíchvàbảoquảncơsở

vậtchấttoànvẹn.Xintrântrọngcảmơn!

Hà Nội, ngày 7 tháng 11 năm 2016Ngườilàmđơn

(kítên)NguyễnVănA

6. Các thao tác lập luậna. Thao tác lập luận giải thíchThaotáclậpluậngiảithíchlàthaotácsửdụngchủyếucáclílẽkếthợpvới

dẫnchứngđểcắtnghĩa,giảnggiảigiúpngườiđọc,ngườinghehiểurõhơnvềmộtvấnđềnhấtđịnh;thườngđượcvậndụngkhitrongđềbàicónhữngkháiniệm,nhậnđịnhcầnlàmsángtỏ.





Ví dụ: Nhưng Truyện Kiều không chỉ có chữ tài, chữ tâm, mà còn có cả chữ “thân”.

Từ điển Truyện Kiều của Đào Duy Anh thống kê có 63 chữ “thân” với nghĩa là mình, tức thân thể. Tâm là phương diện “hình nhi thượng”, là đời sống tinh thần, là lương tâm, nghĩa vụ, trách nhiệm, đạo lí. Thân là “hình nhi hạ”, là cái phần vật chất bé nhỏ dễ hư nát và đau đớn nhất của bất cứ ai... Thân là phần quý giá nhất, có thân mới có người, có vui sướng, có phúc phận.

(TríchThi pháp Truyện Kiều,TrầnĐìnhSử)b. Thao tác lập luận chứng minhThaotác lập luậnchứngminhlàthaotácdùngdẫnchứngchânthức,xác

đáng, đãđược thừanhậnđể làm sáng tỏ vấnđề và thuyếtphụcngườiđọc,ngườinghe.

Ví dụ: Thơ Nôm Nguyễn Trãi đã tiếp thụ nhiều thành tựu của văn hóa dân gian, văn

học dân gian. Củ khoai, quả ổi, bè rau muống, luống dọc mùng... vốn rất xa lạ với văn chương bác học đã được Nguyễn Trãi đưa vào thơ Nôm của mình một cách rất tự nhiên. Tục ngữ, thành ngữ, ca dao, những đặc điểm thanh điệu tiếng Việt, tất cả những khả năng phong phú ấy của ngôn ngữ dân gian đã được Nguyễn Trãi khai thác một cách tài tình, để cho hình tượng thơ có nhiều màu sắc dân tộc và lời thơ có âm điệu phong phú.

(TríchNguyễn Trãi – nhà văn hóa lớn trong Nguyễn Trãi, thơ và đời, VõNguyênGiáp)

c. Thao tác lập luận phân tíchThaotáclậpluậnphântíchlàthaotácchiatáchđốitượngthànhnhiều

yếutốnhỏđểxemxétkĩlưỡngnộidung,mốiquanhệbêntrongcủasựvật,hiệntượng.

Ví dụ: Về câu kết “Trời tối đen như mực và cái tiền đồ của thị” trong tác phẩm Tắt đèn,

Nguyễn Tuân viết: “Tối thật, tối quá lắm, sự sống đến như đời sống của chị Dậu thì tối sầm cả mặt người đọc truyện hai mươi năm sau này. Nhưng câu kết của “Tắt đèn” không hẳn là một câu tiêu cực. Nó có hiện tượng bi quan, nhưng không là tiêu cực về bản chất. Bản chất của nhân vật chị Dậu rất khỏe, cứ thấy lăn xả vào bóng tối mà phá ra. Một nhân vật khỏe và mạnh như chị Dậu, có thể ngừng cuộc đời mình ở đấy không? Hay là nó phải tuông ra khỏi cái tối như mực? Vì cái tiền đồ tối như mực ấy mà không tuông ra khỏi thì sao có thể sống được? Tôi ngờ câu kết này cũng mới chỉ là cái chấm hết một thiên của truyện dài. Với một cái tiền thân ngay thẳng lành mạnh như vậy, tôi nghĩ rằng chị Dậu thế tất phải có một hậu thân trong các đoàn thể cách mạng; và tôi nhớ như đã có lần nào, tôi đã gặp chị Dậu ở một





đám đông phá kho thóc Nhật, ở một cuộc cướp chính quyền huyện kì Tổng khởi nghĩa; và nếu không thì, chí ít, tôi cũng đã gặp chị vào những ngày địch hậu o ép, chị tải thương hoặc đậy nắp hầm bem cho cán bộ cơ sở.

(TríchNguyễn Tuân toàn tập)d. Thao tác lập luận so sánhThaotác lậpluậnsosánhlàthaotácnhằmhướngđếnchỉrasựgiốngvà

khácnhaucủacácsựvật,hiệntượng;từđóhiểurõđặcđiểm,giátrịcủatừngsựvật,hiệntượngấy.

Ví dụ: Yêu người, đó là một truyền thống cũ. “Chinh phụ ngâm”, “Cung oán ngâm khúc”

đã nói đến con người. Nhưng dù sao cũng là mới bàn đến một hạng người. Với “Kiều”, Nguyễn Du đã nói đến cả xã hội loài người. Với “Chiêu hồn” thì cả loài người được bàn đến [...]. “Chiêu hồn”, con người trong cái chết. “Chiêu hồn”, con người trong từng giới, từng loài, “mười loài là những loài nào” với những nét cộng đồng phổ biến, điển hình của từng loại một”.[...]

Tôi muốn nói đến bài văn “Chiêu hồn”, một tác phẩm có một không hai trong nền văn học chúng ta. (Nghĩ mà xem, trước “Chiêu hồn” chưa hề có bài văn nào đem cái “run rẩy mới” ấy vào văn học. Sau “Chiêu hồn”, lại càng không). Nếu “Truyện Kiều” nâng cao lịch sử thơ ca, thì “Chiêu hồn” đã mở rộng địa dư của nó qua một vùng xưa nay ít ai động tới: cõi chết.

(TríchTuyển tập Chế Lan Viên)e. Thao tác lập luận bác bỏThaotáclậpluậnbácbỏlàthaotácdùnglílẽ,dẫnchứngđểchứngminhmột

ýkiếnđãcónàođólàsailầm;từđóhướngngườiđọc,ngườingheđếnmộtsựnhậnthứcvàhànhđộngđúngđắnkhác.

Ví dụ: Từ trước đến nay đã có nhiều định nghĩa về thơ, nhưng lời định nghĩa nào

cũng vẫn không đủ. Có người nghĩ rằng thơ là những lời đẹp. Nhưng đâu phải như vậy. Dưới ngòi bút của Hồ Xuân Hương, những chữ tầm thường của lời nói hàng ngày, nôm na mách qué, đã trở thành những lời thơ được truyền tụng mãi. Và Nguyễn Du không những để lại những câu thơ như “Mai cốt cách, tuyết tinh thần”, mà còn viết:

Thoắt trông nhờn nhợt màu daĂn gì to béo đẫy đà làm sao!

(TríchMấy ý nghĩ về thơ,NguyễnĐìnhThi)g. Thao tác lập luận bình luậnThaotáclậpluậnbìnhluậnlàthaotácbànbạc,đánhgiávềsựđúngsai,thật

giả,haydở...củacáchiệntượngkhácnhautrongđờisốnghoặctácphẩmvăn





học;vìthế,thaotácnàyđềcaokhảnăngtưduyđộclậpvàbiệngiảivấnđềcủangườiviết.

Ví dụ: Thầy bói xem voi là một biểu tượng rất hay về những người nhận thức chủ

quan, phiến diện. Thầy bói mắt kém đã là biểu tượng về người có khả năng quan sát hạn chế. Đã thế, phương pháp nhận thức của các thầy còn hạn chế hơn. Thầy nào cũng căn cứ vào bộ phận con voi do tự tay mình sờ soạng mà biết, rồi cho đó là toàn bộ con voi. Các thầy không biết sự vật, hiện tượng là những thể toàn vẹn có nhiều bộ phận liên quan nhau. Đã thế, các thầy còn phạm một sai lầm tày đình: các thầy muốn dùng vũ lực để giải quyết câu chuyện chân lí. Thật nực cười, đã chủ quan, phiến diện như thế thì dù có đánh nhau toạc đầu chảy máu, thậm chí có giết chết nhau cũng vẫn không thể tìm ra sự thật về con voi! Để hiểu được sự thật, người ta cần có phương pháp nhận thức đúng đắn chứ không cần đến vũ lực”.

(TheoTrầnMinh)7. Phép liên kết văn bản

a. Phép lặp:lặplạiởcâusaunhữngtừngữđãxuấthiệntrongcâutrướcnónhằmmụcđíchnhấnmạnh

Ví dụ: Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn 80 năm nay, một dân tộc

đã gan góc đứng về phe Đồng Minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập!

Vì những lẽ trên, chúng tôi, chính phủ lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, trịnh trọng tuyên bố với thế giới rằng:

Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.

(TríchTuyên ngôn Độc lập,HồChíMinh)b. Phép nối: sửdụngởcâusaunhữngtừngữbiểuthịquanhệnốikếtvớicâutrước

Ví dụ: Cũng có những bài thơ vui, những vần thơ vui, có cả vài nhà thơ mà tâm hồn

thiên về cảm xúc vui, nhưng bao trùm Thơ mới có thể nói là nỗi buồn day dứt, nỗi buồn của thế hệ. Nhưng cái buồn của Thơ mới đâu có phải đều là ủy mị.

(TríchNhìn lại một số hiện tượng văn học,HuyCận)c. Phép thế: sửdụngởcâuđứngsaucáctừngữcótácdụngthaythếcáctừ

ngữđãcóởcâutrước. Ví dụ: Thế nhưng ba lớp trùng vây thạch trận đầy cửa tử cửa sinh đã không ăn chết





được một con thuyền đơn độc hết chỗ lùi. Các dũng tướng phá trận ngày xưa, nếu vào đúng cửa sinh và đánh thốc ra đúng cửa sinh là đối phương tan thành thế trận. Ông đò của Nguyễn Tuân cũng thế. Nhà văn như muốn, qua trường hợp ông đò, cùng chúng ta nghiền ngẫm điều triết lí: giữa cái thế giới của độc dữ và nham hiểm, cái thế giới đầy sức mạnh và lập lờ cạm bẫy, con người vẫn đủ khả năng tìm thấy luồng sinh.

(TríchNgười lái đò sông Đà,vẻđẹpcủamộtdòngsôngchữ,ĐỗKimHồi)8. Trình bày ý kiến riêng

Yêu cầu của đề: trìnhbàyýkiếnriêngcủathísinhvềmộtvấnđềđặtratrongvănbảnđọchiểu.

Gợi ý cách trả lời-Nênviếtcâutrảlờibằngmộtđoạnvănngắnvớidunglượngvừađủ(cần

chúýđềgiớihạnsốcâu/dònghaykhông?!).-Trảlờitrúngvấnđề,nêuđượcsuynghĩriêng.Cóthểbànluậnhoặcnêudẫn

chứngngắngọnđểtăngtínhthuyếtphục. Ví dụ: Cuộc sống riêng không biết gì hết ở bên kia ngưỡng cửa nhà mình là một cuộc

sống nghèo nàn, dù nó có đầy đủ tiện nghi đến đâu đi nữa. Nó giống như một mảnh vườn được chăm sóc cẩn thận, đầy hoa thơm, sạch sẽ và gọn gàng. Mảnh vườn này có thể làm chủ nhân của nó êm ấm một thời gian dài, nhất là nếu lớp rào bao quanh không còn làm họ vướng mắt nữa. Nhưng hễ có một cơn dông tố nổi lên là cây cối sẽ bị bật khỏi đất, hoa sẽ nát và mảnh vườn sẽ xấu xí hơn bất kì một nơi hoang dại nào. Con người không thể hạnh phúc với một hạnh phúc mỏng manh như thế. Con người cần một dại dương mênh mông bị bão táp làm nổi sóng, nhưng rồi lại phẳng lì và trong sáng như trước. Số phận của những cái tuyệt đối cá nhân, không bộc lộ ra khỏi bản thân, chẳng có gì đáng thèm muốn.

Anh (chị) suy nghĩ thế nào về cuộc sống của con người khi thoát ra khỏi “cái tuyệt đối cá nhân”? (Trình bày khoảng 7 đến 10 dòng)

(TríchĐề thi THPT Quốc gia môn Ngữ văn,năm2016) Gợi ý:Thísinhcóthểtrìnhbàysuynghĩriêngcủamìnhtrong7đến10dòng,

tậptrunglàmrõvấnđề:cuộcsốngcủaconngờithoátkhỏicáituyệtđốicánhânlàcuộcsốngcủanhữngngườicaoquý,biếtgắnbóvớicộngđồng,biếtcốnghiếnvìcuộcsốngchungcủamọingười.Chỉkhibiếtsốngcốnghiếnvàvịthanhưvậy,cuộcsốngcủamỗicánhânmớitrởnêncógiátrịvàýnghĩa;giốngnhưTốHữuđãviết“sốnglàchođâuchỉnhậnriêngmình”.





III. CÂU HỎI ĐỌC HIỂU MINH HỌA

CÂU HỎIVĂN BẢN 1

Ta là con của phù sa Cha là đất nước. Mẹ là quê hương Còn nghe máu thấm biên cương

Mây buồn Lũng Cú. Đêm trường Nam Quan Ta là con của Việt Nam

Theo cha xuống biển tự ngàn năm xưa Lên rừng thờ mẹ Âu Cơ

Đem xương máu dựng cõi bờ hôm nay (Tổ quốc nơi biên thùy, NguyễnViệtChiến)

Câu 1.Xácđịnhthểthơcủađoạntríchtrên. Câu 2.Nêunộidungchínhcủađoạnthơ. Câu 3.Nêutácdụngcủabiệnpháptutừđượcsửdụngtrongnhữngcâuthơ:

“Còn nghe máu thấm biên cương - Mây buồn Lũng Cú. Đêm trường Nam Quan”. Câu 4.Viếtđoạnvăntrìnhbàysuynghĩcủaanh/chịvềlòngtựtôndântộc

củamỗicôngdân.

VĂN BẢN 2Có đến năm, sáu năm nay, Tâm không về thăm quê nhà. Trong thời gian ấy,

ở Hà Nội, Tâm gắng sức làm việc để giành một cái địa vị trong xã hội. Chàng lấy vợ, con một nhà giàu có, cũng không cho mẹ biết.

[…] Không còn một cái liên lạc gì ràng buộc Tâm với thôn quê nữa. Những người họ hàng ở làng chỉ làm chàng sinh ghét, vì những sự đi lại nhờ vả lôi thôi. Còn đối với mẹ chàng, Tâm tin rằng đã làm đủ bổn phận khi mỗi tháng gửi về giúp bà cụ một số tiền, chàng lại càng tin như vậy lắm, khi nghĩ đến những cái khó khăn chàng phải vượt qua để có số tiền ấy. Bao nhiêu sự dối trá chàng phải cần đến để giấu không cho vợ biết! Có khi chàng nghĩ giận bà mẹ, vì bà mà chàng phải giấu diếm như thế.

Tuy vậy, khi đến gần đầu làng, Tâm trong lòng cũng thấy cảm động. Hai bên cánh đồng lúa xanh gió đưa như nổi sóng. Trên đường rải đá, mặt đất khô rắn lại và nứt nẻ nhiều chỗ. Tâm nhớ lại cái đất ấy đã làm đau đớn bàn chân non nớt của chàng khi còn nhỏ ngày ngày cắp sách đi học.

Một cái cảm giác mát lạnh bỗng trùm lên hai vai: Tâm ngửng đầu lên nhìn, chàng vừa đi vừa bước vào dưới vòm lá tre xanh trong ngõ. Mấy đứa trẻ nhà quê trần truồng và đen sạm đương chơi khăng ở vệ đường. Khi thấy chàng đi qua, chúng đưa những cặp mắt bẩn thỉu nhấp nháy nhìn, và chùi tay rây bùn vào bắp chân. Nghĩ đến thuở nhỏ, chàng cũng chỉ là một đứa bẩn thỉu như những đứa trẻ này, Tâm tự phụ vì mình bây giờ đã vượt hẳn được cái bực nghèo hèn ấy.

(Trở về, ThạchLam)





Câu 1. Đoạntríchtrênsửdụngphươngthứcbiểuđạtchínhnào? Câu 2. Nhânvậtchínhtrongđoạntríchtrênlàai?Anh(chị)cócảmnhậnnhư

thếnàovềnhânvậtđó? Câu 3.Phântíchngữphápcâuvăn“Tâmnhớlạicáiđấtấyđãlàmđauđớn

bànchânnonnớtcủachàngkhicònnhỏngàyngàycắpsáchđihọc.” Câu 4.Viếtđoạnvăntrìnhbàysuynghĩcủaanh(chị)vềcáchconngườiứng

xửvớinguồncội,gốcgáccủamình.

VĂN BẢN 322 triệu người Việt Nam sẽ bị mất nhà cửa do tác động của biến đổi

khí hậu Đây là khẳng định của các nhà nghiên cứu đưa ra trong Báo cáo Phát triển

con người năm 2008 do Chương trình phát triển Liên hiệp quốc (UNDP) tại Việt Nam và Bộ Tài nguyên – Môi trường công bố.

Theo ông O’Callaghan, biến đổi khí hậu sẽ gây ra những thiệt hại lớn cả về tài sản và môi trường ở Việt Nam. Nước biển dâng sẽ khiến 22 triệu người Việt Nam mất nhà cửa với thiệt hại lên tới 10% GDP.

Báo cáo cũng cho thấy, biến đổi khí hậu gây đe dọa với Việt Nam ở nhiều cấp. Lượng mưa dự kiến sẽ gia tăng và Việt Nam sẽ đối mặt với những trận bão nhiệt đới mạnh hơn. Mực nước biển dự kiến sẽ dâng cao 33 cm vào năm 2050 và 1 m vào năm 2100. Hiện tượng ngập lụt sẽ xảy ra ở đồng bằng sông Cửu Long, sông Hồng và ven biển miền Trung. Nhiệt độ trung bình năm tăng khoảng 0,1oC/thập kỷ. Trong một số tháng mùa hè, nhiệt độ tăng khoảng 0,1 – 0,3oC/thập kỷ.

Ngoài ra, theo tổ chức Liên hợp quốc tại Việt Nam, trong vòng 30 năm tới, Việt Nam là một trong 30 quốc gia “có nguy cơ cực lớn” do các tác động của biến đổi khí hậu. Đặc biệt, có tới 33/63 tỉnh, thành phố hoặc 5/8 vùng kinh tế đang bị đe dọa bởi ngập lụt nghiêm trọng. Trong số đó, bốn tỉnh Kiên Giang, Cà Mau, Hậu Giang và Sóc Trăng bị ảnh hưởng nặng nề nhất.

Dự báo đến đến năm 2050, khả năng tại Đồng bằng sông Cửu Long có thể có tới 1 triệu người phải di dời do những yếu tố lũ lụt và hạn hán lặp đi lặp lại nhiều lần.

(Dẫntheohttp://www.danang.gov.vn/) Câu 1.Nộidungchínhcủavănbảntrênlàgì? Câu 2.Theovănbản,biếnđổikhíhậuđãvàsẽgâyranhữnghậuquảnghiêm

trọngnàochoViệtNam. Câu 3. Theoanh(chị),biếnđổikhíhậuởViệtNamảnhhưởngtrựctiếpđến

nhữngđốitượngnào? Câu 4.Đưaramộtsốgiảiphápmàanh(chị)cholàcóthểlàmhạnchếsự

tácđộngcủabiếnđổikhíhậuđếnđờisốngconngười,đặcbiệtlàởĐồngbằngsôngCửuLong.





VĂN BẢN 4Gửi các bậc phụ huynh kính mến!Khi kỳ thi của các con đang tới gần, chúng tôi biết rằng, các vị đang mong

ngóng con mình sẽ có được kết quả tốt nhất!Tuy nhiên, xin quý vị hãy nhớ rằng, trong số các con - những người có mặt tại

kỳ thi này, sẽ có người trở thành một nghệ sỹ. Và một nghệ sỹ thì không cần hiểu sâu về môn Toán học.

Có người sẽ trở thành doanh nhân - và công việc này không cần phải quá giỏi về Lịch sử hay Văn học Anh.

Có người sẽ trở thành một nhạc sỹ và với họ, Hóa học sẽ chẳng có ý nghĩa gì cả.Có người sẽ trở thành vận động viên - công việc này đòi hỏi có sức khỏe, thể chất

tốt, chứ không cần quá giỏi về bộ môn Vật lý, giống như Schooling của chúng ta (là vận động viên bơi lội của đội tuyển Singapore vừa đoạt Huy chương vàng tại Olympic Rio 2016).

Nếu con của bạn đạt điểm cao, đó là một điều thật tuyệt vời! Nhưng nếu con không thể hoàn thành tốt kỳ thi của mình thì xin quý vị đừng làm mất đi sự tự tin và nhân phẩm của con!

Hãy nhẹ nhàng nói với con bạn rằng: Ổn thôi mà, đó chỉ là một kỳ thi. Và con được sinh ra trong cuộc đời này cho nhiều thứ lớn lao hơn nó.

Hãy chia sẻ với con bạn, dù điểm số của con bao nhiêu, bố mẹ vẫn yêu thương con và không phán xét bất cứ điều gì về con!

Xin các bậc phụ huynh hãy làm như vậy! Và nếu các vị làm được, hãy chờ đợi con mình chinh phục thế giới như thế nào nhé! Một kỳ thi hay điểm số kém sẽ không thể gạt bỏ được những ước mơ và tài năng bên trong con người các con!

Và cuối cùng, tôi xin quý vị đừng bao giờ nghĩ rằng, chỉ có kỹ sư hay bác sỹ mới là những người hạnh phúc duy nhất trên thế giới này!

Trân trọngHiệu trưởng

(Tríchbức thư của hiệu trưởng Singapore gửi phụ huynh-Dẫn theo http://danviet.vn/)

Câu 1.Phươngthứcbiểuđạtchínhcủavănbảntrênlàgì? Câu 2.Nộidungchínhcủavănbảntrênlàgì? Câu 3. Theoquanđiểmcủangườiviết,vìsaocácbậcchamẹkhôngnêntạo

áplựcđiểmsốchoconmình? Câu 4. Viếtđoạnvăntrìnhbàysuynghĩcủaanh(chị)vềcâunói:“Và cuối

cùng, tôi xin quý vị đừng bao giờ nghĩ rằng, chỉ có kỹ sư hay bác sỹ mới là những người hạnh phúc duy nhất trên thế giới này!”.





VĂN BẢN 5Điều 51. Quyềntựdonghiêncứu,sángtạo1. Cá nhân có quyền tự do nghiên cứu khoa học - kỹ thuật, phát minh, sáng chế,

sáng kiến cải tiến kỹ thuật, hợp lý hoá sản xuất, sáng tác, phê bình văn học, nghệ thuật và tham gia các hoạt động nghiên cứu, sáng tạo khác.

2. Quyền tự do nghiên cứu, sáng tạo được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ. Không ai được cản trở, hạn chế quyền tự do nghiên cứu, sáng tạo của cá nhân.

(TheoBộ luật Dân sự của Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, NXBLaođộng-xãhội,2012)

Câu 1. Đoạntríchtrênđượcviếttheophongcáchngônngữnào? Câu 2.Quavănbảntrên,anh/chịhiểuthếnàolà“quyền tự do nghiên cứu,

sáng tạo”? Câu 3.Hãykểramộttìnhhuốngliênquanđếnviệcxâmphạmquyềntựdo

nghiêncứu,sángtạomàanh/chịbiếtvànêulêntáchạicủasựxâmphạmấy? Câu 4.Theoanh(chị),đểtránhviệcbịxâmphạmquyềntựdonghiêncứu,

sángtạo,mỗicôngdânnênlàmgì?Nêuítnhấthaiviệcnênlàm.

VĂN BẢN 6Nhơ

Lời một chiến sỹ lái xeCái vết thương xoàng mà đi viện

Hàng còn chờ đó, tiếng xe reo Nằm ngửa nhớ trăng, nằm nghiêng nhớ bến

Nôn nao ngồi dậy nhớ lưng đèo.(PhạmTiếnDuật,1969)

Câu 1.Đoạnthơtrênsửdụngphươngthứcbiểuđạtnào? Câu 2.Chỉracácbiệnpháptutừtrongđoạnthơ. Câu 3. Nhậnxétvềgiọngđiệucủađoạnthơ. Câu 4.Viếtđoạnvăn5-7dòngtrìnhbàycảmnhậncủaanh(chị)vềtâmsự

củangườilínhláixetrongbàithơtrên.

VĂN BẢN 7F. Duncan Haldane, giáo sư trường Đại học Princeton, Mỹ nhận tin giành giải

thưởng Nobel Vật lý 2016 cùng hai nhà khoa học khác vào lúc 4 rưỡi sáng ngày 4/10 tại nhà riêng. Ngay sau đó, ông vẫn tiếp tục công việc mỗi sáng thứ ba của mình, đó là giảng dạy tại lớp nghiên cứu sinh của Đại học Princeton.

Khi giáo sư Haldane bước vào giảng đường Jadwin, nơi ông có bài giảng về điện từ, các sinh viên trong lớp đã vỗ tay và reo hò chúc mừng ông.





“Tất nhiên rồi, đó là nghĩa vụ và cũng là niềm tự hào của tôi khi tiếp tục công việc của mình”, Haldane chia sẻ.

Ông cho biết dù là ngày quan trọng nhất trong sự nghiệp của mình thì ông vẫn phải có trách nhiệm với sinh viên. “Bất cứ ai trong số họ cũng có thể là người tìm ra những điều mới mẻ, vĩ đại và giành giải Nobel sau này”, Haldane nói.

Giáo sư Haldane sinh ra ở thành phố London, Anh. Ông nhận bằng tiến sỹ tại trường Đại học Cambridge và bắt đầu làm việc tại trường Đại học Princeton từ năm 1990. Ông nhận giải thưởng Nobel Vật lý 2016 cùng với hai nhà khoa học khác, David Thouless đến từ Đại học Washington và J.Michael Kosterlitz, trường Đại học Brown, cho những nghiên cứu về “vật chất lạ” của họ. David Thouless giành một nửa giải thưởng, trong khi Ducan Haldane và Michael Kossterlitz chia nhau nửa giải thưởng còn lại, mỗi người nhận được khoảng 232.500 USD.

“Tôi sẽ phải trả rất nhiều cho Sở Thuế vụ Mỹ”, Haldane hài hước trả lời khi được hỏi về dự định sử dụng phần thưởng của mình.

(Dẫntheohttp://khoahoc.tv/) Câu 1.Vănbảntrênsửdụngphongcáchngônngữnào? Câu 2. Đặttiêuđềchovănbản. Câu 3. Quavănbản,anh(chị)cónhậnxétgìvềconngườicủaF.DuncanHaldane. Câu 4. Trìnhbàysuynghĩcủaanh(chị)vềcâunói:“Tất nhiên rồi, đó là

nghĩa vụ và cũng là niềm tự hào của tôi khi tiếp tục công việc của mình” củaF.DuncanHaldanekhiôngnhậngiảiNobelcaoquý.

VĂN BẢN 8Bàn vê chuyện tự họcTrước hết, cần phải nói rằng, tự học là một chuyện vạn bất đắc dĩ, vì ai cũng biết

câu tục ngữ “Không thầy đố mày làm nên”. Ai mà chẳng học của người khác! Làm gì có ai không nhờ người khác mà biết

được phần lớn những gì mình biết? Trước tiên, người ta học mẹ mình, rồi đến bố mình, rồi đến những người sống quanh. Và nếu không nhớ điều đó mà nói rằng tự mình tìm biết lấy mọi sự thì đúng là cực kỳ ngu dại, hợm hĩnh và vô ân.

Cho nên, phải hiểu hai chữ “tự học” theo một nghĩa hẹp hơn rất nhiều, kể cả chiều rộng lẫn chiều sâu. Và nếu có ai không được một người thầy trực tiếp dạy bảo cho một cái gì đấy, thì cũng có những người thầy gián tiếp dạy mình bằng tấm gương của cách sống và cách hành động của họ. Tấm gương ấy có thể tích cực hay tiêu cực: những hành vi xấu xa hay đáng ghét mà ta chứng kiến và thể nghiệm từ người khác cũng bổ ích cho ta không kém gì những hành vi tốt đẹp, nếu ta nhờ cái “tính bản thiện” vốn có của con người mà biết ghét cái xấu và yêu cái tốt.

Trên con đường học vấn của người tự học nhan nhản những cạm bẫy cực kỳ nguy hiểm khiến cho tri thức của họ có nguy cơ lệch lạc hoặc chứa những lỗ hổng





rất lớn mà bản thân họ không hay biết.Với người tự học, khả năng vẫn nhầm lẫn lớn hơn rất nhiều so với người được

đào tạo chính quy. Vì sự phản biện trong cảnh cô đơn là việc cực kỳ khó khăn. Người có học vấn thực sự, nhờ đã trải qua những bước đường gian nan, cực

nhọc để có được những tri thức mà trước kia mình tưởng rất dễ, biết rằng những điều mình học được chỉ như hạt muối bỏ bể so với những điều mình chưa học. Và bao giờ cũng phải có học một cái gì đã, rồi mới bắt đầu biết là mình không biết cái gì. Cho nên người có học không bao giờ nghĩ rằng có những ngành nghề mà mình không cần giờ học nào cũng có thể bàn đến được, càng không bao giờ nghĩ rằng mình đủ sức viết hàng ngàn trang sách về những môn ấy để dạy mọi người. […]

(Dẫntheo https://hocthenao.vn - CaoXuânHạo) Câu 1. Vănbảntrênsửdụngthaotáclậpluậnchínhnào? Câu 2. Theotácgiảbàiviết,tựhọclàgì? Câu 3. Ngườitựhọccóthểgặpnhữngkhókhăngìtrênconđườngtìmkiếm

trithức? Câu 4. Viếtđoạnvănngắn5-7dòngtrìnhbàysuynghĩcủaanh(chị)vềgiá

trịcủatựhọc.

VĂN BẢN 9Trên đời chẳng ai lo cho ta bằng mẹ

Cũng chẳng ai ta làm khổ nhiều như mẹ của ta Mẹ ơi nếu con được sống lại tuổi thơ

Con sẽ chẳng bao giờ mải chơi trốn học Đứa con trai nhiều lỗi lầm ương ngạnh

Sẽ không lần nào làm mẹ xót xa.

[…] Dẫu cuộc đời là con đường dài thế Con sẽ đi qua mọi đèo dốc chông gai

Bằng đôi chân của mẹ, mẹ ơi.(Gửi mẹ, LưuQuangVũ)

Câu 1.Đoạnthơtrênsửdụngphươngthứcbiểuđạtchínhnào? Câu 2.Nêuchủđềcủađoạnthơ. Câu 3.Trìnhbàytácdụngcủabiệnpháptutừđượcsửdụngtrongcáccâu

sau:“Dẫu cuộc đời là con đường dài thế - Con sẽ đi qua mọi đèo dốc chông gai - Bằng đôi chân của mẹ, mẹ ơi.”

Câu 4. Từýthơtrên,viếtđoạnvănnêucảmnhậncủaanh(chị)vềtấmlòngcủaconcáivớichamẹ.





VĂN BẢN 10Người ta thường nói: “Trời không tạo ra người đứng trên người và cũng không

tạo ra người đứng dưới người”. Kể từ khi tạo hóa làm ra con người thì tất cả sinh ra đều bình đẳng, mọi người đều có tư cách, có địa vị như nhau, không phân biệt đẳng cấp trên dưới, giàu nghèo.

Vậy mà nhìn rộng ra khắp xã hội, cuộc sống con người luôn có những khoảng cách một trời một vực. […]

Như thế là tại làm sao? Nguyên nhân thực ra rất rõ ràng.[…] Trên thế gian có cả việc khó lẫn việc dễ. Người làm việc khó được coi là

người quan trọng. Người làm việc dễ thường có địa vị thấp, bị coi thường. Công việc cần sự khổ nhọc về tinh thần được xem là việc khó, còn lao động chân tay là việc dễ. Vì thế, học giả, quan chức chính phủ, giám đốc các công ty lớn, chủ trang trại sử dụng nhiều nhân công… là những người có địa vị cao, quan trọng. Một khi đã là những người có địa vị, quan trọng thì đương nhiên gia đình họ cũng giàu sang sung túc đến mức tầng lớp hạ đẳng nằm mơ cũng không được. Tuy vậy, nếu suy nghĩ kỹ lưỡng gốc rễ của vấn đề thì chỉ có một nguyên nhân. Đó chẳng qua là do có chịu khó học hay không mà thôi, chứ có người nào được Trời phú cho đâu.

Như tôi đã đề cập: ở con người vốn dĩ không có chênh lệch sang hèn, giàu nghèo. Vì thế, có thể nói rằng: người chịu khó học, hiểu biết nhiều sẽ trở thành người quan trọng, sống sung túc; người vô học sẽ trở thành con người thấp kém, nghèo khổ.

(Khuyến học, FukuzawaYukichi) Câu 1.Vănbảntrênsửdụngkiểulậpluậnnào? Câu 2. Theotácgiả,nguyênnhânnàodẫnđếnsựphânbiệtgiữaconngười

vớiconngười? Câu 3. Ngạnngữcócâu:“Trời không ban cho con người phú quý. Chính con

người tạo ra giàu sang phú quý”.Tácgiảđãlýgiảivấnđềnàynhưthếnàotrongđoạntrích?

Câu 4.Viếtđoạnvăn5-7dòngtrìnhbàysuynghĩcủaanh(chị)vềquanniệm“ngườichịukhóhọc,hiểubiếtnhiềusẽtrởthànhngườiquantrọng,sốngsungtúc;ngườivôhọcsẽtrởthànhconngườithấpkém,nghèokhổ”.

VĂN BẢN 11Chúng ta thường đặt mục tiêu cho một nghề nghiệp cụ thể vì ấn tượng với

thành tích của những người xuất sắc nhất trong ngành nghề đó. Tham vọng của chúng ta có thể hình thành từ sự ngưỡng mộ dành cho người kiến trúc sư đã dựng nên một sân bay mới tuyệt đẹp cho thành phố, hay từ việc theo dõi những cuộc giao dịch liều lĩnh và bạo dạn của một nhà quản lý vốn giàu có nhất Wall Street, từ việc đọc những phân tích của một tiểu thuyết gia văn học nổi tiếng hay thưởng thức các món ăn đậm đà hương vị tại nhà hàng do một đầu bếp từng





đoạt giải mở. Chúng ta thường xây dựng những kế hoạch nghề nghiệp của mình dựa trên sự hoàn hảo.

Sau khi được những bậc thầy này truyền cảm hứng, chúng ta tự đi những bước đầu tiên và khó khăn bắt đầu từ đây. Những gì chúng ta cố gắng thường rơi vào dưới mức chuẩn so với những gì đã nhen nhóm lên tham vọng ban đầu.

Chúng ta bị mắc kẹt trong một nghịch lý khó chịu: trong khi những tham vọng của chúng ta được đốt lên bởi sự vĩ đại, ưu tú, thì tất cả những điều chúng ta nhận thức về bản thân lại chỉ ra thể hiện một sự kém cỏi từ bẩm sinh.

Chúng ta đã rơi vào cái bẫy của chủ nghĩa cầu toàn…Và càng ngày quan điểm của chúng ta trở nên bấp bênh vì chúng ta hiểu quá

rõ những dằn vặt nội tâm, trong khi vẫn phải nhìn thấy những câu chuyện thành công trông có vẻ là không hề có chút khó khăn đớn đau nào đang nhan nhản xung quanh. Chúng ta tiếp tục không tha thứ cho bản thân mà chưa một lần nhìn thấy hết những “bản nháp thất bại” của những người chúng ta ngưỡng mộ.

Chúng ta cần có một bức tranh đúng mực hơn về những khó khăn ẩn sau mọi điều chúng ta mong muốn vươn tới. Chúng ta cần công nhận vai trò chính đáng và thiết yếu của sự thất bại, và cho phép bản thân làm việc một cách không toàn vẹn trong một thời gian – điều này giống như cái giá phải trả để có một cơ hội làm điều mà một ngày nào đó, trong nhiều thập kỷ nữa, người khác nhìn vào sẽ cho rằng là thành công chớp nhoáng.

(Dẫntheohttp://tramdoc.vn/) Câu 1. Vănbảntrênsửdụngthaotáclậpluậnchínhnào? Câu 2. Trìnhbàynộidungchínhcủavănbản. Câu 3. Anh(chị)hiểunhưthếnàovềcụmtừ“bản nháp thất bại”đượcnhắc

đếntrongbàiviết. Câu 4.Viếtđoạnvăntrìnhbàysuynghĩcủaanh(chị)về“vai trò chính đáng

và thiết yếu của sự thất bại”.

VĂN BẢN 12Thư viện là sự tự do. Tự do đọc, tự do ý tưởng, tự do giao tiếp. Chúng cũng là

nơi giáo dục (một quá trình không phải kết thúc vào ngày chúng ta rời trường phổ thông hay đại học), nơi giải trí, nơi an toàn, và nơi tiếp cận thông tin.

Tôi nghĩ thư viện liên quan mật thiết với bản chất của thông tin. Thông tin có giá trị, và thông tin chuẩn xác còn có giá trị lớn hơn. Trong phần lớn lịch sử loài người, chúng ta đã sống trong thời kì khan hiếm thông tin, và có được thông tin mình cần là điều vô cùng quan trọng và đáng giá: khi nào nên gieo trồng, tìm đồ vật, bản đồ, lịch sử, câu truyện này ở đâu. Thông tin luôn là thứ có giá trị, và những ai có được nó có thể thu phí dịch vụ cung cấp.

Trong vòng vài năm gần đây, chúng ta để chuyển từ nền kinh tế khan hiếm





thông tin sang tình trạng lũ lụt thông tin. Theo Eric Schmidt của Google, mỗi 2 ngày con người lại tạo ra khối lượng thông tin bằng từ lúc bình minh của nền văn minh cho đến năm 2003. Với những người thích con số, đó là 5 tỷ GB một ngày. Vì vậy thách thức đặt ra là, chúng ta sẽ cần định hướng trong biển thông tin đó để tìm ra thứ mình thực sự cần.

Thư viện là một nhà chứa thông tin và giúp mọi công dân có thể tiếp cận nó bình đẳng. Nó là một không gian cộng đồng. Một nơi an toàn, một chỗ trốn. Nó là nơi có các thủ thư. Tương lai của thư viện sẽ ra sao là việc chúng ta nên hình dung từ bây giờ.

Đọc ngày nay trở nên quan trọng hơn bao giờ hết, trong thế giới của văn bản và e-mail, thế giới của thông tin dưới dạng viết. Chúng ta cần viết và đọc, cần những công dân toàn cầu có thể đọc tự tin, hiểu những gì chúng đọc, hiểu sự tinh tế, và diễn đạt ý tưởng thật tốt.

Các thư viện thực sự là những cánh cổng tới tương lai đó. Vì vậy thật đau lòng khi khắp thế giới, ta thấy các chính quyền địa phương chụp lấy cơ hội để đóng cửa các thư viện như một cách tiết kiệm ngân sách, mà không nhận ra rằng họ, theo đúng nghĩa đen, đang ăn cắp vốn tương lai để chi trả cho hiện tại. Họ đang đóng lại những cánh cửa lẽ ra cần phải được mở.

(Dẫntheohttp://tramdoc.vn/) Câu 1.Chỉrathaotáclậpluậnchínhcủavănbảntrên. Câu 2. Nêuýchínhcủavănbảntrên. Câu 3.Theotácgiả,thưviệncóvaitrònhưthếnàođốivớisựpháttriểncủa

cộngđồng,xãhội. Câu 4.Viếtđoạnvăn5-7dòngtrìnhbàyquanđiểmcánhâncủaanh(chị)

vềcáchbảotồnvănhóađọc.

VĂN BẢN 13[…] Đôi mắt người Sơn Tây

U uẩn chiều lưu lạc Thương vườn ruộng khôn khuây Bao giờ trở lại đồng Bương Cấn

Về núi Sài Sơn ngó lúa vàng Sông Đáy chậm nguồn qua Phủ Quốc Sáo diều khuya khoắt thổi đêm trăng

Bao giờ tôi gặp em lần nữa Chắc đã thanh bình rộn tiếng ca Đã hết sắc mùa chinh chiến cũ

Còn có bao giờ em nhớ ta?(Đôi mắt người Sơn Tây, QuangDũng)





Câu 1.Xácđịnhthểthơcủavănbảntrên. Câu 2.Nêuphươngthứcbiểuđạtchínhvànộidungchínhcủađoạnthơ. Câu 3.Xácđịnhcácbiệnpháptutừđượcsửdụngtrongnhữngcâuthơ:“Bao

giờ trở lại đồng Bương Cấn - Về núi Sài Sơn ngó lúa vàng - Sông Đáy chậm nguồn qua Phủ Quốc - Sáo diều khuya khoắt thổi đêm trăng”.

Câu 4.Viếtđoạnvăn5-7dòngtrìnhbàycảmnhậncủaanh(chị)vềbốndòngthơcuối.

VĂN BẢN 14Tưởng nhớ XQ thân yêu

[…] Em ra đi chẳng để lại gì Ngoài ánh mắt cười lấp lánh sau hàng mi

Và anh biết khi bất thần trúng đạn Em đã ra đi với mắt cười thanh thản

Bởi được góp mình làm ánh sáng ban mai Bởi biết mình có mặt ở tương lai

Anh sẽ sống đẹp những ngày em chưa kịp sống Sẽ yêu trọn những gì em chưa kịp yêu Em trong anh là mùa xuân náo động Từ phút này càng rực rỡ bao nhiêu.

(Bài thơ về hạnh phúc, BùiMinhQuốc) Câu 1.Trìnhbàychủđềcủađoạnthơtrên. Câu 2.Nêuphươngthứcbiểuđạtchínhcủavănbản. Câu 3. Xácđịnhbiệnpháptutừđượcsửdụngtrongnhữngcâuthơ:“Em

trong anh là mùa xuân náo động - Từ phút này càng rực rỡ bao nhiêu.” Câu 4.Viếtđoạnvăn5-7dòngtrìnhbàycảmnhậncủaanh(chị)vềnhững

câuthơ:“Em đã ra đi với mắt cười thanh thản - Bởi được góp mình làm ánh sáng ban mai - Bởi biết mình có mặt ở tương lai.”

VĂN BẢN 15Bạn có thể giành chiến thắng khi chơi cờ ca - rô hoặc tìm ra lời giải cho các

vấn đề hóc búa nếu bạn định nghĩa chiến thắng một cách linh hoạt. Cho phép mình có một chỗ lệch trong hàng và bạn sẽ luôn giành chiến thắng. Đôi khi, điều kiện chúng ta đặt ra cho việc giành chiến thắng quá chặt chẽ hoặc không phù hợp. Khi Winston Churchill trở thành Bộ trưởng Bộ Nội vụ ở tuổi 35, một số bạn bè của ông đã tự hỏi tại sao họ không mong đợi được giữ những vị trí quan trọng từ khi còn trẻ. Churchill chỉ cáu kỉnh: “Napoleon giành chiến thắng trận Austerlitz khi bằng tuổi tôi.” Churchill không thể giành chiến thắng khi đấu tranh với tham vọng của bản thân vì ông định nghĩa về chiến thắng quá cao. Thay đổi định nghĩa về thành công có thể mang lại lời giải đáp cho một vấn đề.

(DẫntheoTư duy như Einstein)





Câu 1. Vănbảntrênsửdụngthaotáclậpluậnnào? Câu 2. Nêunộidungchínhcủavănbản. Câu 3. Anh(chị)hiểuthếnàolà“chiếnthắngmộtcáchlinhhoạt”? Câu 4.Viếtđoạnvăn5-7dòngtrìnhbàyngắngọnsuynghĩcủaanh(chị)về

thànhcông.

GỢI Ý LÀM BÀI

VĂN BẢN 1 Câu 1. Đoạnthơđượcviếttheothểthơ:Tựdo. Câu 2.Nộidungchínhcủađoạnthơ:lòngtựtôncủamộtngườiViệtNam,

sănsànghysinhđểbảovệchủquyềndântộc. Câu 3.Biệnpháptutừđượcsửdụngtronghaicâuthơ:Ândụ-Hìnhảnh“nghemáuthấmbiêncương”:ẩndụchuyểnđổicảmgiác.Tác

dụng:nhấnmạnhnỗixótxa,đauđớntrướcnhữnghisinhtrongcuộcchiếnđấugiữgìnbiêngiớicủađấtnước,bảovệchủquyềnlãnhthổ.- Hình ảnh “mây buồn”, “đêm trường” gắn với địa danh - “Lũng Cú”,

“NamQuan”ẩndụchocuộcchiếnnơibiênthùycòncamgo,khốcliệt,daidẳng. Câu 4. Họcsinhtựviếtđoạnvăn,chúý:giảithíchngắngọn,chứngminhvai

tròcủalòngtựtôndântộc.

VĂN BẢN 2 Câu 1.Đoạntríchtrênsửdụngphươngthứcbiểuđạtchính:biểucảm. Câu 2.NhânvậtchínhtrongđoạntríchtrênlàTâm.Học sinhdựa vàonhững suynghĩ củanhânvậtTâmđểnhận xét: là con

ngườinhạycảm,íchky,hẹphòi. Câu 3. Câuđơnmởrộngthànhphầnvịngữ.C:TâmV:nhớ lại cái đất ấy đã làm đau đớn bàn chân non nớt của chàng khi còn nhỏ

ngày ngày cắp sách đi học Câu 4.Họcsinhtựviếtđoạnvăn,nhấnmạnhvàosựcoitrọngnguồncội,gốc

gáccủamình.

VĂN BẢN 3 Câu 1.Nộidungchínhcủavănbảntrênlà:trìnhbàyvềsựnguyhạicủabiến

đổikhíhậutácđộngđếnViệtNam. Câu 2. Theovănbản,biếnđổikhíhậuđãvàsẽgâyranhữnghậuquảnghiêm

trọngchoViệtNam:





-Vềmôitrường:bãonhiệtđớimạnhhơn,ngậplụtdiệnrộngởcảbamiền,nhiệtđộtăngcao-Vềkinhtế:thiệthại10%GDPkhinướcbiểndâng,33/63tỉnh,thànhphố,

5/8vùngkinhtếbịđedọa.-Vềđờisốngxãhội:22triệungườimấtnhàcửa,1triệungườiởđồngbằng

sôngCửuLongphảididời,… Câu 3.BiếnđổikhíhậuởViệtNamảnhhưởngtrựctiếpđếnngườinghèo. Câu 4.Họcsinhtựđưaramộtsốgiảiphápđểlàmhạnchếsựtácđộngcủa

biếnđổikhíhậuđếnđờisốngconngười,đặcbiệt làởĐồngbằngsôngCửuLong.Vídụ:bảovệrừngngậpmặn,xâydựngđêbiển,cốngngănmặn,chuyểnđổisửdụngđấtvàcơcấucâytrồng,bảovệnguồnnướcngọt,…

VĂN BẢN 4 Câu 1. Phươngthứcbiểuđạtchínhcủavănbản:nghịluận. Câu 2. Nộidungchínhcủavănbản:khẳngđịnhđiểmsốkhôngphảitiêu

chuẩnduynhấtđểđánhgiásựthànhcôngcủamộthọcsinh. Câu 3.Theoquanđiểmcủangườiviết,cácbậcchamẹkhôngnêntạoáplực

điểmsốchoconmìnhvì:+Mỗihọcsinhcómộtnănglựcriêng,cầntôntrọngđặcđiểmnàycủamỗi

cánhân.+Sựđánhgiáchỉdựavàođiểmsốsẽkhiếnconcáimấtđisựtựtin,tạoràocản

tâmlýtrướctiêuchuẩncủathànhcông,đẩyxakhoảngcáchchamẹvàconcái,… Câu 4. Họcsinhtựviếtđoạnvăn,chúýnhấnmạnhđếnsựbìnhđẳngcủa

mọicôngviệccóíchchoxãhộivàthayđổicáchnhìnnhậncủaconngườivềvấnđềnày.

VĂN BẢN 5 Câu 1. Đoạntríchtrênđượcviếttheophongcáchngônngữ:Hànhchính. Câu 2.Họcsinhtrảlờitheohướng“quyền tự do nghiên cứu, sáng tạo” là

quyềncủamỗingườiđượcphépnghiêncứukhoa học - kỹ thuật, phát minh, sáng chế, sáng kiến cải tiến kỹ thuật, hợp lý hoá sản xuất, sáng tác, phê bình văn học, nghệ thuật,…; pháp luật bảo vệ quyền đó của mỗi người.

Câu 3.Họcsinhkểramộttìnhhuốngliênquanđếnviệcxâmphạmquyềntự do nghiên cứu, sáng tạo mà mình biết và nêu lên tác hại của sự xâm phạm ấy. Tình huống cần chính xác, thực tế, có sức thuyết phục, không trái với quy định của pháp luật.

Câu 4. Họcsinhnêuítnhấthaiviệcnênlàmđểtránhbịxâmphạmquyềntựdonghiêncứu,sángtạo.Vídụcầnhợplí,thuyếtphục,khôngtráivớiquyđịnhcủaphápluật.





VĂN BẢN 6 Câu 1.Bàithơtrênsửdụngphươngthứcbiểuđạt:biểucảm. Câu 2.Biệnpháptutừđượcsửdụngtrongđoạnthơ:-Nhânhóa:“hàng còn chờ”, “tiếng xe reo”-Điệpngữ:“nhớ”

Câu 3. Giọngđiệu:tựnhiên,mộcmạc,chânchất,thathiết,đầylạcquan. Câu 4. Họcsinhtựviếtđoạnvăn,nhấnmạnhvẻđẹptâmhồnvàlýtưởng

cáchmạngcủangườilính.

VĂN BẢN 7 Câu 1. Vănbảntrênsửdụngphongcáchngônngữ:Báochí. Câu 2. Họcsinhcóthểđặtmộttrongnhữngtiêuđềsauchovănbản:Một

ngàycủagiáosưđạtgiảiNobelVậtlý2016;GiáosưngườiAnhbìnhthảnđidạysaukhinhậntinđạtgiảiNobelVậtlý2016;…

Câu 3. Học sinh có thể đưa ra nhận xét như sau về con người củaF.DuncanHaldane:khiêmtốn,hàihước,tậntâm.

Câu 4. Họcsinhtựviếtđoạnvăn,nhấnmạnhđếnsựkhiêmnhườngcủaconngườikhiđónnhậnthànhcông.

VĂN BẢN 8 Câu 1. Vănbảntrênsửdụngthaotáclậpluậnchính:phântích Câu 2. Họcsinhdựatrênsựdiễngiảicủangườiviếtđểtrìnhbàytựhọclà:

tíchlũy,traudồikiếnthứcchobảnthântừnhữngngườithầytrựctiếpdạybảovàtừnhữngconngườiởxungquanh.

Câu 3. Trênconđườngtìmkiếmtrithức,ngườitựhọccóthểđốimặtvớinhữngkhókhăn:nhầmlẫnmàkhôngcósựphảnbiện,ảotưởngvềvốntrithứccủabảnthân.

Câu 4. Họcsinhtựviếtđoạnvăn,cầnlàmrõýnghĩacủaviệctựhọc-conđườngđểchiếmlĩnhtrithứcđadạng,phongphúvàkhảnănghọctậpsuốtđời.

VĂN BẢN 9 Câu 1.Đoạnthơtrênsửdụngphươngthứcbiểuđạtchính:biểucảm. Câu 2.Chủđềcủađoạnthơ:lờitâmsựcủađứacontraiđãthấuhiểutấm

lòngbaodung,tìnhyêuthươngvôbờbếncủamẹ. Câu 3. Tácdụngcủabiệnpháptutừsosánhvàẩndụ:- cuộc đời - con đường dài.- đèo dốc chông gaiẩndụchonhữngkhókhăn,bấttrắccủacuộcđời.- đôi chân của mẹẩndụchosựnuôinấng,dạydỗcủamẹtrởthànhhành

trangchoconvữngvàngvớisónggió.





Cácbiệnpháptutừgiúpngườiconthểhiệnđượclờihứavớimẹcủamìnhvàkhẳngđịnhmẹluônlànguồnsứcmạnhnângbướcchocontrongcuộcđời.

Câu 4. Họcsinhtựviếtđoạnvăn,chúýnhấnmạnhbổnphậncủaconcáivớichamẹ:thấuhiểu,chiasẻ,biếtơn.

VĂN BẢN 10 Câu 1. Vănbảntrênsửdụngkiểulậpluận:phântích. Câu 2. Theotácgiả,nguyênnhândẫnđếnsựphânbiệtgiữaconngườivới

conngườilàdohọcvấn,khôngphảivìgiàunghèo,sanghèn. Câu 3.Tácgiảđãlýgiảicâungạnngữbằnglậpluậnlogicsau:địavịhaysự

giàusangkhôngphảidotrờibantặng,họcvấnsẽgiúpconngườitạodựnghoặcthayđổivịthếvàcủacảicủachínhmình.

Câu 4. Họcsinhtựviếtđoạnvăn,cầnkhẳngđịnhvaitròcủahọcvấntrongviệchìnhthànhnhâncáchmỗiconngười.

VĂN BẢN 11 Câu 1. Vănbảntrênsửdụngthaotáclậpluậnchính:phântích. Câu 2. Nộidungchínhcủavănbảntrên:nếuchúngtakìvọngvàosựhoàn

hảo,thànhcôngsẽkhôngthểđến. Câu 3.Cụmtừ“bảnnhápthấtbại”đượcnhắcđếntrongbàiviếtcóthểhiểu

nhưsau:nhữngsailầm,nhữngkhókhăntrướckhiđạtđếnkếtquảcuốicùng,đểlàmđượcmộtviệcnàođó,chúngtacầnhiểubiếtđầyđủvàchínchắnvềnhữngđiềukiệncầnthiếtđểđạtđược,cócáinhìnđúngmựcvềnhữngkhókhănẩnsaumọiđiềutamongmuốnvươntới,vànhấtlàchấpnhậnthấtbạivàvượtquanóđểđạtđượcmụcđíchđãđặtra.

Câu 4. Họcsinhtựviếtđoạnvăn,cầnlàmrõvấnđề:ngườithấtbạikhôngcónghĩalàngườikémcỏimàcầncoithấtbạilàđộnglựcđểtiếptụccốgắng.

VĂN BẢN 12 Câu 1.Thaotáclậpluậnchínhcủavănbảntrênlà:bìnhluận. Câu 2.Nộidungchínhcủavănbảntrên:giátrịcủathưviệnđốivớivănhóađọc Câu 3.Vaitròcủathưviện:môitrườnggiáodụcantoàn,kholưutrữthông

tinkhổnglồkhôngthểthaythế,tạodựngcácgiátrịvănhóachoxãhội. Câu 4.Họcsinhtựviếtđoạnvăn,chúýxuấtpháttừhiệntrạngvănhóađọc,

cuộcchiếnsáchgiấy–sáchđiệntửđểđưaranhữngbiệnphápcụthểgiúpvănhóađọckhôngmaimột.





VĂN BẢN 13 Câu 1. Vănbảnđượcviếtởthểthơ:tựdo. Câu 2.Phươngthứcbiểuđạtchínhcủađoạnthơtrên:biểucảm.Nộidungchínhcủađoạnthơ:viếtvềnỗinhớđôimắtemởnhữngngàyđất

nướcthanhbình. Câu 3. Cácbiệnpháptutừđượcsửdụngtrongđoạnthơtrên:liệtkê,nhân

hóa,ẩndụ. Câu 4. Họcsinhtựviếtđoạnvăn,cầnlàmrõcáctínhiệunghệthuậtmàtácgiả

sửdụngđểthểhiệnnỗinhớdadiết,sựmongngóngđượcgặpngườicongáiấy.

VĂN BẢN 14 Câu 1. Chủđềcủađoạnthơ:viếtvềnhữngkíứcđẹpvềemmàanhsẽgiữmãi Câu 2.Phươngthứcbiểuđạtchínhcủabàithơtrên:biểucảm. Câu 3.Biệnpháptutừ:sosánh,ẩndụ. Câu 4. Họcsinhtựviếtđoạnvăn,cầnnhấnmạnhđếncáchsốngtrọnvẹn,ý

nghĩacủamỗiđờingười;sốngđểcònmãitrongtráitimmọingười.

VĂN BẢN 15 Câu 1. Vănbảntrênsửdụngthaotáclậpluận:bìnhluận. Câu 2. Nộidungchínhcủađoạnvăntrên:conngườimuốnthànhcôngthì

phảiđịnhnghĩachiếnthắngmộtcáchlinhhoạt. Câu 3.Họcsinhtrìnhbàycáchhiểuvề“chiến thắng một cách linh hoạt”như

sau:chophépbảnthânđượccónhữngkhoảngchùng,nhữngđoạnsai lệch,thayđổimụctiêucánhânkhikhôngcònphùhợp,…

Câu 4. Họcsinhtựviếtđoạnvăn,cầnnhấnmạnhthànhcônglàquátrìnhnỗlựclâudàivàconngườiluônphảichủđộngvượtquanhữngkhókhăn,chấpnhậnnhữngđoạnnghỉđểđạtđượcmụcđíchcuốicùng.




Trang 122 TRẦN HOÀI PHƯƠNG

NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ(Trích)

Nguyễn TuânGiới thiệu chung

Nguyễn Tuân là nhà văn có phong cách nghệ thuật độc đáo. Bằng sự tài hoa, uyên bác cùng cảm quan nghệ thuật sắc nhọn, ngòi bút Nguyễn Tuân say mê thể hiện những cảnh sắc thiên nhiên dữ dội, mĩ lệ và những con người dũng cảm, tài hoa. Tùy bút Người lái đò sông Đà (in trong tập Sông Đà, 1960) là kết quả của chuyến đi thực tế Tây Bắc của Nguyễn Tuân. Tác phẩm đánh dấu bước ngoặt trong tư tưởng của Nguyễn Tuân so với giai đoạn trước Cách mạng: hòa nhịp với đất nước, cuộc đời. Bài tùy bút tập trung làm nổi bật vẻ đẹp của hai hình tượng: con sông Đà và người lái đò sông Đà.

Nội dung

1. Vẻ đẹp của sông Đà

Sông Đà mang trong mình hai vẻ đẹp đối lập: vừa hung bạo, dữ dội, lại vừa thơ mộng, trữ tình. Hai lời đề từ đã hé lộ hai vẻ đẹp này của dòng sông.

Trước hết, sông Đà mang vẻ đẹp hung bạo, dữ dội. Vẻ đẹp này thể hiện ở khúc thượng nguồn. Nguyễn Tuân đã dựng lại vẻ đẹp hung bạo, dữ dội của sông Đà bằng một hệ thống các chi tiết tiêu biểu: vách đá sông Đà; tiếng nước sông Đà; hút nước sông Đà; đặc biệt là những miêu tả công phu về thạch trận. Khi miêu tả vách đá, tiếng nước, hút nước sông Đà, Nguyễn Tuân chủ yếu cho người đọc thấy một sông Đà hung hãn, thì khi mô tả thạch trận, nhà văn đã phô bày bản chất nham hiểm xảo quyệt của sông Đà. Con sông Đà từ thuở khai thiên lập địa đã vừa thách thức, lại vừa kích thích khao khát khám phá, chinh phục thiên nhiên của con người.

Vẻ đẹp trữ tình, nên thơ của dòng sông được tập trung thể hiện ở khúc hạ lưu. Với điểm nhìn trên cao từ máy bay nhìn xuống, sông Đà hiện lên như một giai nhân tuyệt sắc, mang vẻ đẹp huyền ảo “tuôn dài tuôn dài như một áng tóc trữ tình”. Với điểm nhìn theo mùa, Nguyễn Tuân đã ghi lại sự thay đổi thú vị của màu nước sông Đà qua từng mùa trong năm. Bằng cảm giác tinh tế, nhà văn còn phát hiện sông Đà giống như một cố nhân, mang vẻ đẹp cổ kính, hoang sơ, thi vị. Với ngôn ngữ giàu chất thơ, nhiều câu văn thể hiện sự thăng hoa của tài năng và tâm hồn người viết trước cảnh sắc thiên nhiên thơ mộng.




TRẦN HOÀI PHƯƠNG Trang 123

2. Vẻ đẹp của người lái đò sông Đà

Người lái đò sông Đà với vẻ đẹp của sự dũng cảm, tài trí chủ yếu được thể hiện trong cuộc thủy chiến vượt thác. Nguyễn Tuân đã dựng lại thành công cuộc chiến quyết liệt giữa một bên là sông Đà hung bạo, nham hiểm với thạch trận đủ ba lớp trùng vi, lại có sóng nước hò reo cổ vũ, một bên là người lái đò bé nhỏ, vũ khí chỉ là chiếc cán chèo trên một con đò đơn độc. Nhưng cuối cùng con người đã chiến thắng. Đoạn văn mô tả cuộc giao tranh giữa thạch trận với con người gây ấn tượng bởi không khí chiến trận, hệ thống các thuật ngữ của nhiều ngành khoa học, quân sự, võ thuật, thể thao được nhà văn vận dụng tài tình. Chỉ là một người lái đò với một cái thác dữ nhưng Nguyễn Tuân đã truyền đến người đọc ấn tượng về một cuộc chiến đấu quyết liệt một mất một còn giữa con người với tự nhiên. Trong cuộc chiến đó, người lái đò hiện lên nổi bật với vẻ đẹp của sự dũng cảm, tài trí, tài hoa.

Nghệ thuật

Người lái đò sông Đà đã thể hiện thành công vẻ đẹp vừa kì vĩ, hào hùng vừa trữ tình, thơ mộng của thiên nhiên và vẻ đẹp dũng cảm, tài trí của người lao động bình dị miền Tây Bắc. Tác phẩm cho thấy sự tài hoa, uyên bác của Nguyễn Tuân trong nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ để tái tạo những kì công của tạo hóa và những kì tích lao động của con người.




Trang 124 TRẦN HOÀI PHƯƠNG




TRẦN HOÀI PHƯƠNG Trang 125



Education

Hướng dẫn ôn luyện thi THPT Quốc gia 2017 môn Ngữ Văn