İtibarlı Şirketlerin Sosyal Performans Uygulamaları

Dr. Sibel HOŞTUT

İtibarlı Şirketlerin Sosyal

Performans Uygulamaları

Öğr.Gör.Dr. Sibel HOŞTUT

Akdeniz Üniversitesi - İletişim Fakültesi - Antalya

3. Uluslararası İtibar Yönetimi Konferansı 13-14 Kasım 2014, İstanbul

Sürdürülebilir Büyüme

• Sürdürülebilir büyüme şirketlerin ekonomik faaliyetler yanında sosyal ve çevresel alanlar üzerine odaklanmasını ve şirket faaliyetlerinden etkilenen tüm gruplara (çalışanlar, tüketiciler, müşteriler, tedarikçiler, yatırımcı, iş ortakları, sivil toplum kuruluşları, kamu kuruluşları, medya, yerel halk ) karşı sorumlu olmaları gerektiğini ifade etmektedir.

Sürdürülebilirlik Raporları

• Şirketlerin sürdürülebilirlik kapsamında hesap verebilir ve şeffaf olduklarını gösterebilmelerinin en temel yolu sürdürülebilirlik raporlarının yayınlanmasıdır.

• Bir şirketin sürdürülebilir kalkınma hedefine yönelik sunduğu rapor, genel olarak o şirketin yönetişim, ekonomik, sosyal ve çevresel performans bilgilerine yönelik açıklamaları içermektedir.

• Şirketlerin sürdürülebilirlik performanslarını

şeffaf ve hesap verebilir bir şekilde ifşa

etmelerini sağlamak amacıyla çeşitli standartlar

geliştirilmiştir:

▫ Küresel İlkeler Sözleşmesi (UN Global Compact),

▫ SA8000 Standardı

▫ Accountability1000 ve

▫ Küresel Raporlama Girişimi (GRI)

Küresel Raporlama Girişimi (GRI)

GRI G3 – 79 Performans Göstergeleri

GRI G3.1 – 84 Performans Göstergeleri

GRI G4

2006

2011

2013

2016

GRI G2 2002

2000 İlk GRI Göstergeleri

İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD), Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), Birleşmiş Milletler Küresel Sözleşmesi (UNGC) ve Uluslararası Standardizasyon Teşkilatı (ISO) ile küresel stratejik ortaklıkları mevcuttur.

Türkiye’de GRI Standartlarında Raporlama

▫ 2005 – 2010: 22 Rapor

▫ 2011: 21 Rapor

▫ 2012: 23 Rapor

▫ 2013: 23 Rapor

G2 Standardındaki İlk Raporlar:

Aksa Akrilik –

Sustainable Development Report 2005 (textile industry)

Erdemir –

Sustainable Steel Report 2005 (steel industry)

ARAŞTIMA - YÖNTEM

• Yapılan çalışmada içerik analizi yöntemi ile şirketlerin sürdürülebilirlik raporları Küresel Raporlama Girişimi’nin (GRI) üçlü sorumluluk çerçevesinde geliştirdiği sosyal performans boyutundaki göstergeler incelenmiştir.

• GRI Sosyal Performans Göstergeleri

• İşgücü uygulamaları,

• İnsan hakları,

• Toplum ve

• Ürün sorumluluğu

Araştırmanın Evreni ▫ Türkiye İtibar Endeksinde (2013) yer alan ve GRI

raporlama standartlarında rapor yayınlamış şirketler oluşturmaktadır.

▫ Bu doğrultuda raporu yayınlamış 7 şirketin sürdürülebilirlik raporu incelenmiştir. Bunlar:

Koç Holding,

Arçelik,

Turkcell,

Eczacıbaşı,

Coca Cola İçecek,

Doğuş Holding ve

Pınar - Yaşar Holding

Sosyal Performans Boyutuna Yönelik

Bulgular

• Şirketlerin; Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporu, Kurumsal Sorumluluk Raporu ya da Sürdürülebilirlik Raporu gibi adlandırmalarla yayınladıkları sürdürülebilirlik raporlarının sayfa sayıları 59 ile 120 arasında değişmektedir (ortalama sayfa sayısı 84).

Şirketler Hangi Göstergeleri Raporluyor

GRI standardında yer alan 45 sosyal performans

göstergelerine ilişkin tamamen veya kısmen en fazla

açıklama Coca-Cola İçecek (44 performans göstergesine)

ve Doğuş Holding (37 performans göstergesine) tarafından

yapılmıştır.

Sosyal Performans Göstergeleri Açıklama Yapan Şirketlerin Yüzdesi

İşgücü uygulamaları ve insana yakışır iş performans göstergeleri

%80

İnsan hakları performans göstergeleri %67

Toplum performans göstergeleri %55

Ürün sorumluluğu %53

En Çok/En Az Açıklama Yapılan İşgücü Uygulamaları ve

İnsana Yakışır İş Performans Göstergeleri

Kriterler Yüzde

1 LA11 Çalışanlara beceri geliştirme ve yaşam boyu eğitim

programları. 100

2

LA8 Ciddi hastalıklarla ilgili olarak işgücü mensuplarına,

ailelerine veya yerel halka yardım etmek üzere

uygulanan eğitim, öğretim, rehberlik, hastalık önleme ve

risk kontrol programları.

93

3 LA4 Toplu iş sözleşmeleri kapsamına giren çalışanların

yüzdesi. 86

4 LA6 İşyeri iş sağlığı ve güvenliği kurullarında temsil

edilen toplam işgücünün yüzdesi 86

5 LA12 Düzenli şekilde performans ve kariyer gelişimi

değerlendirmesi alan çalışanların yüzdesi. 86

6

LA7 Yaralanma, meslek hastalıkları, kaybedilen günler

ve işe devamsızlık oranları ve ölümle sonuçlanan iş

kazalarının bölgelere göre dağılımı. 36

En Çok/En Az Açıklama Yapılan İnsan Hakları Performans

Göstergeleri

Kriterler Yüzde

1 HR6 Çocuk işçiliği vakaları açısından önemli risk içerdiği

belirlenen operasyonlar ve çocuk işçiliğinin ortadan

kaldırılmasına yönelik olarak alınan önlemler. 93

2 HR7 Zorla veya zorunlu tutarak çalıştırma ve zorla veya

zorunlu tutarak çalıştırmanın ortadan kaldırılmasına yönelik

alınan önlemler. 93

3 HR4 Ayrımcılık konusunda toplam vaka sayısı ve alınan

önlemler. 86

4 HR3 İnsan hakları unsurları hakkındaki politika ve prosedürler

konusunda verilen toplam çalışan eğitimi saatleri. 21

5 HR9 Yerli halkın haklarının ihlaline ilişkin vakaların toplam

sayısı ve alınan önlemler. 29

En Çok/En Az Açıklama Yapılan Toplum Performans

Göstergeleri

Kriterler Yüzde

1 SO4 Yolsuzluk vakalarına karşı alınan önlemler. 71

2

SO8 Yasa ve yönetmeliklere uyulmaması nedeniyle kesilen

önemli cezaların parasal değeri ve parasal olmayan

yaptırımların toplam sayısı. 14

En Çok/En Az Açıklama Yapılan Ürün Sorumluluğu

Performans Göstergeleri

Kriterler Yüzde

1 PR3 Ürün ve hizmet bilgileri. 100

2 PR5 Müşteri memnuniyetine yönelik uygulamalar. 93

3 PR7 Pazarlama iletişimi ile ilgili yönetmeliklere uyum

sağlamama vakalarının toplam sayısı. 14

4

PR4 Ürün ve hizmet bilgileri etiketleme ile ilgili

yönetmeliklere ve uyum sağlamama vakalarının toplam

sayısı. 29

5 PR8 Müşterinin kişisel gizliliğinin ihlalleri 29

Sonuç • İncelenen raporlara göre şirketler;

• Sosyal paydaşların haklarına saygı göstermekte,

• Paydaşlardan alınan geri bildirimleri değerlendirmekte

• Karar alma süreçlerine dahil etmekte,

• Çalışanların eğitimi için programlar düzenlemekte,

• İş yeri sağlığı ve güvenliği konusunda çalışmalar yürütmekte,

• Ayrımcılığın önlenmesine yönelik politikalar geliştirmekte,

• Çocuk işçiliği ve zorla çalıştırmada hassasiyetlerini dile getirmekte,

• Müşteri memnuniyetine yönelik uygulamalara açıklık getirmekte

Sonuç

▫ Açıklamalar bu kadar yoğun ve detaylı olunca,

hazırlanan raporlar şirketlerin sürdürülebilir

kalkınma vizyonunun ve iyi bir kurumsal şirket

olduklarının paydaşlarıyla paylaşılmasında

önemli bir iletişim aracına dönüşmektedir.

Teşekkürler