36
Lingvoj planitaj por fikcio Kion ni povas lerni? Federico Gobbo Universitato de Torino [email protected] CC BY: $ \ C 39-a Malferma Tago, CO de UEA Roterdamo, 30 Nov 2013 1 de 27

Lingvoj planitaj por fikcio

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Dua pr

Citation preview

Page 1: Lingvoj planitaj por fikcio

Lingvoj planitaj por fikcioKion ni povas lerni

Federico GobboUniversitato de Torinofedericogobbounitoit

CCcopy BYcopy $copy Ccopy

39-a Malferma Tago CO de UEARoterdamo 30 Nov 2013

1 de 27

La celoj plani lingvon

Kiel klasifiki planlingvojn Blanke kaj Bausani

Blanke (1985) proponas manieron klasifiki lingvojn planitajn porinternacia komunikado lau la nivelo de socilingvistika evoluo ndash kiomda parolantoj kiel vivtenas la lingvon la komunumo ktp

Alessandro Bausani (1921 ndash 1988) itala eminentulo pri orientistikokaj interalie esperantologo analizis la fenomenon plani lingvojn el aliavidpunkto lau la celoj de la lingvo-inventintoj sen rigardi lasocilingvistikan evoluon Li publikigis preskau forgesitan volumetonunue en la germana (Bausani 1970) kaj poste en la itala (Bausani1974)

3 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

helpaj celoj

fikciaj celoj

publikajsekretaj

esperanto

Latino sine Flexione

ido Novial

Volapuk

interlingua

la klingona lingvo

Dothraki

(volapuko nun)

NarsquoviTolkien-aj lingvoj

europanto

Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj

Kvar studkazoj de fikciaj planlingvoj

Lau kronologia ordo

1 Tolkien-aj lingvoj

2 la klingona lingvo

3 Narsquovi

4 Dothraki

Ni vidu kune la punktojn interesaj por esperantistoj

7 de 27

Kazo 1 La lingvoj de Tolkien

Kiu planis tiun lingvo-familion

John R R Tolkien (1892ndash1973) estis filologo ce Universitato deOksfordo kaj interalie estis amiko de la Esperanto-movado Fakte liprelegis dum Brita Kongreso pri la supereco de Esperanto kompare alla konkurantoj speciale lau estetika vidpunkto

Li kreis tutan familion de planlingvoj por la preskau-homaj rasojlogantaj tie nome hobitoj elfoj ktp por doni pravigon al sia fikciamondo

Multaj etnaj lingvoj influis ilin ekzemple Gandalfo estas formita degand (bastono) kaj alfr (elfo) pranorvegaj vortoj (Weiner amp Marshall2011)

9 de 27

Kio okazas en la bitepoko al la lingvoj de hobitoj

La lingvoj de Tolkien estas sekretaj car li neniam publikigis kompletangramatikon kaj vortaron fakte li ne povis antauvidi la emon de lasatantoj utiligi ilin sin maskante kiel elfoj kaj aliaj preskau-homaj rasoj(kostumludi)

Efektive tio okazis kaj entuziasmuloj casas influojn kaj eblajnetimologiojn de la vortoj kompletigante la lingvojn mem tio estastipa korpusa lingvoplanada agado por altigi la statuson kaj ebligi laakiron

10 de 27

Ekzemplo de libro pri la elfaj lingvo

La fascino de la mitoj kaj legendojen la Tolkien-a fikcia mondo movas la lingvoplanadon

Kazo 2 La klingona lingvo

La mondo de Star Trek kaj la klingona

La klingona estis planita por solvi artan problemon La klingonoj estaspreskau-homa ekstertera raso kiu aperas en la fikcia universo de lausona televid-serio Star Trek en 1967

La lingvo aperas en la unua filmo en 1979 kaj oni dublis la lipajnmovojn de la aktoroj kiuj elbusigis vortojn en la angla La efekto estismalkontentiga la inventitaj sonoj sajnis balbutado de simioanstatau lingvo

Pro tio la entrepreno Paramount Pictures kiu posedas la kopirajtonde la fikcia universo pensas solvi la aferon por la tria filmo en 1984(Okrand et al 2011)

13 de 27

Cefaj karakteroj de la klingona

La celo de la lingvo estas sajnigi la lingvon plej alimonda alusonanoj fonetike kaj tipologie por skribi la dialogojn elparolotaj dela aktoroj dum la tria filmo Okrand (1985) eldonas gramatikon kajvortaron por la satantoj de la serio kiel speciala donaco

Cefaj lingvistikaj trajtoj

estas kelkaj sonoj raraj en la lingvoj de la mondo ekz tlh

la baza vortordo estas OVS (objekto verbo subjekto) ldquostrangardquopor anglalingvanoj

la sintakso estas perfekte regula sed morfologio kompletemalregula

neniu persona nomo komencigas per k pro la kapitano Kirk lahoma cefrolulo de la serio ndash kaj ankau kriptonito de Superviro

14 de 27

Kio okazas al la klingona poste

Neniu antauatendis ke la Trek-anoj volus aktive uzi la lingvon

1987 klingona rolulo Worf igas bona kaj kunlabora kun la homaroTrek-anoj komencis kostumludi maskitaj kiel klingonoj

1992 dua eldono de la libro post petoj de la lingvo-uzantoj kun aldonojgramatikaj kaj leksikaj

1996 eldono de la klingona proverbaro

2004 sveda studento Wahlgren verkis disertaon por kiu li intervjuisgrandan parton de la parolantoj (c 20) kaj registras neoficialanvortaron te ekster la kopirajto de Paramount kreitan por parolipri la ci-mondaj surteraj aferoj

2013 AppleTM uzas la klingonan en reklama filmeto por la novatustelefono iPhone 5c

15 de 27

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 2: Lingvoj planitaj por fikcio

La celoj plani lingvon

Kiel klasifiki planlingvojn Blanke kaj Bausani

Blanke (1985) proponas manieron klasifiki lingvojn planitajn porinternacia komunikado lau la nivelo de socilingvistika evoluo ndash kiomda parolantoj kiel vivtenas la lingvon la komunumo ktp

Alessandro Bausani (1921 ndash 1988) itala eminentulo pri orientistikokaj interalie esperantologo analizis la fenomenon plani lingvojn el aliavidpunkto lau la celoj de la lingvo-inventintoj sen rigardi lasocilingvistikan evoluon Li publikigis preskau forgesitan volumetonunue en la germana (Bausani 1970) kaj poste en la itala (Bausani1974)

3 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

helpaj celoj

fikciaj celoj

publikajsekretaj

esperanto

Latino sine Flexione

ido Novial

Volapuk

interlingua

la klingona lingvo

Dothraki

(volapuko nun)

NarsquoviTolkien-aj lingvoj

europanto

Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj

Kvar studkazoj de fikciaj planlingvoj

Lau kronologia ordo

1 Tolkien-aj lingvoj

2 la klingona lingvo

3 Narsquovi

4 Dothraki

Ni vidu kune la punktojn interesaj por esperantistoj

7 de 27

Kazo 1 La lingvoj de Tolkien

Kiu planis tiun lingvo-familion

John R R Tolkien (1892ndash1973) estis filologo ce Universitato deOksfordo kaj interalie estis amiko de la Esperanto-movado Fakte liprelegis dum Brita Kongreso pri la supereco de Esperanto kompare alla konkurantoj speciale lau estetika vidpunkto

Li kreis tutan familion de planlingvoj por la preskau-homaj rasojlogantaj tie nome hobitoj elfoj ktp por doni pravigon al sia fikciamondo

Multaj etnaj lingvoj influis ilin ekzemple Gandalfo estas formita degand (bastono) kaj alfr (elfo) pranorvegaj vortoj (Weiner amp Marshall2011)

9 de 27

Kio okazas en la bitepoko al la lingvoj de hobitoj

La lingvoj de Tolkien estas sekretaj car li neniam publikigis kompletangramatikon kaj vortaron fakte li ne povis antauvidi la emon de lasatantoj utiligi ilin sin maskante kiel elfoj kaj aliaj preskau-homaj rasoj(kostumludi)

Efektive tio okazis kaj entuziasmuloj casas influojn kaj eblajnetimologiojn de la vortoj kompletigante la lingvojn mem tio estastipa korpusa lingvoplanada agado por altigi la statuson kaj ebligi laakiron

10 de 27

Ekzemplo de libro pri la elfaj lingvo

La fascino de la mitoj kaj legendojen la Tolkien-a fikcia mondo movas la lingvoplanadon

Kazo 2 La klingona lingvo

La mondo de Star Trek kaj la klingona

La klingona estis planita por solvi artan problemon La klingonoj estaspreskau-homa ekstertera raso kiu aperas en la fikcia universo de lausona televid-serio Star Trek en 1967

La lingvo aperas en la unua filmo en 1979 kaj oni dublis la lipajnmovojn de la aktoroj kiuj elbusigis vortojn en la angla La efekto estismalkontentiga la inventitaj sonoj sajnis balbutado de simioanstatau lingvo

Pro tio la entrepreno Paramount Pictures kiu posedas la kopirajtonde la fikcia universo pensas solvi la aferon por la tria filmo en 1984(Okrand et al 2011)

13 de 27

Cefaj karakteroj de la klingona

La celo de la lingvo estas sajnigi la lingvon plej alimonda alusonanoj fonetike kaj tipologie por skribi la dialogojn elparolotaj dela aktoroj dum la tria filmo Okrand (1985) eldonas gramatikon kajvortaron por la satantoj de la serio kiel speciala donaco

Cefaj lingvistikaj trajtoj

estas kelkaj sonoj raraj en la lingvoj de la mondo ekz tlh

la baza vortordo estas OVS (objekto verbo subjekto) ldquostrangardquopor anglalingvanoj

la sintakso estas perfekte regula sed morfologio kompletemalregula

neniu persona nomo komencigas per k pro la kapitano Kirk lahoma cefrolulo de la serio ndash kaj ankau kriptonito de Superviro

14 de 27

Kio okazas al la klingona poste

Neniu antauatendis ke la Trek-anoj volus aktive uzi la lingvon

1987 klingona rolulo Worf igas bona kaj kunlabora kun la homaroTrek-anoj komencis kostumludi maskitaj kiel klingonoj

1992 dua eldono de la libro post petoj de la lingvo-uzantoj kun aldonojgramatikaj kaj leksikaj

1996 eldono de la klingona proverbaro

2004 sveda studento Wahlgren verkis disertaon por kiu li intervjuisgrandan parton de la parolantoj (c 20) kaj registras neoficialanvortaron te ekster la kopirajto de Paramount kreitan por parolipri la ci-mondaj surteraj aferoj

2013 AppleTM uzas la klingonan en reklama filmeto por la novatustelefono iPhone 5c

15 de 27

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 3: Lingvoj planitaj por fikcio

Kiel klasifiki planlingvojn Blanke kaj Bausani

Blanke (1985) proponas manieron klasifiki lingvojn planitajn porinternacia komunikado lau la nivelo de socilingvistika evoluo ndash kiomda parolantoj kiel vivtenas la lingvon la komunumo ktp

Alessandro Bausani (1921 ndash 1988) itala eminentulo pri orientistikokaj interalie esperantologo analizis la fenomenon plani lingvojn el aliavidpunkto lau la celoj de la lingvo-inventintoj sen rigardi lasocilingvistikan evoluon Li publikigis preskau forgesitan volumetonunue en la germana (Bausani 1970) kaj poste en la itala (Bausani1974)

3 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

helpaj celoj

fikciaj celoj

publikajsekretaj

esperanto

Latino sine Flexione

ido Novial

Volapuk

interlingua

la klingona lingvo

Dothraki

(volapuko nun)

NarsquoviTolkien-aj lingvoj

europanto

Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj

Kvar studkazoj de fikciaj planlingvoj

Lau kronologia ordo

1 Tolkien-aj lingvoj

2 la klingona lingvo

3 Narsquovi

4 Dothraki

Ni vidu kune la punktojn interesaj por esperantistoj

7 de 27

Kazo 1 La lingvoj de Tolkien

Kiu planis tiun lingvo-familion

John R R Tolkien (1892ndash1973) estis filologo ce Universitato deOksfordo kaj interalie estis amiko de la Esperanto-movado Fakte liprelegis dum Brita Kongreso pri la supereco de Esperanto kompare alla konkurantoj speciale lau estetika vidpunkto

Li kreis tutan familion de planlingvoj por la preskau-homaj rasojlogantaj tie nome hobitoj elfoj ktp por doni pravigon al sia fikciamondo

Multaj etnaj lingvoj influis ilin ekzemple Gandalfo estas formita degand (bastono) kaj alfr (elfo) pranorvegaj vortoj (Weiner amp Marshall2011)

9 de 27

Kio okazas en la bitepoko al la lingvoj de hobitoj

La lingvoj de Tolkien estas sekretaj car li neniam publikigis kompletangramatikon kaj vortaron fakte li ne povis antauvidi la emon de lasatantoj utiligi ilin sin maskante kiel elfoj kaj aliaj preskau-homaj rasoj(kostumludi)

Efektive tio okazis kaj entuziasmuloj casas influojn kaj eblajnetimologiojn de la vortoj kompletigante la lingvojn mem tio estastipa korpusa lingvoplanada agado por altigi la statuson kaj ebligi laakiron

10 de 27

Ekzemplo de libro pri la elfaj lingvo

La fascino de la mitoj kaj legendojen la Tolkien-a fikcia mondo movas la lingvoplanadon

Kazo 2 La klingona lingvo

La mondo de Star Trek kaj la klingona

La klingona estis planita por solvi artan problemon La klingonoj estaspreskau-homa ekstertera raso kiu aperas en la fikcia universo de lausona televid-serio Star Trek en 1967

La lingvo aperas en la unua filmo en 1979 kaj oni dublis la lipajnmovojn de la aktoroj kiuj elbusigis vortojn en la angla La efekto estismalkontentiga la inventitaj sonoj sajnis balbutado de simioanstatau lingvo

Pro tio la entrepreno Paramount Pictures kiu posedas la kopirajtonde la fikcia universo pensas solvi la aferon por la tria filmo en 1984(Okrand et al 2011)

13 de 27

Cefaj karakteroj de la klingona

La celo de la lingvo estas sajnigi la lingvon plej alimonda alusonanoj fonetike kaj tipologie por skribi la dialogojn elparolotaj dela aktoroj dum la tria filmo Okrand (1985) eldonas gramatikon kajvortaron por la satantoj de la serio kiel speciala donaco

Cefaj lingvistikaj trajtoj

estas kelkaj sonoj raraj en la lingvoj de la mondo ekz tlh

la baza vortordo estas OVS (objekto verbo subjekto) ldquostrangardquopor anglalingvanoj

la sintakso estas perfekte regula sed morfologio kompletemalregula

neniu persona nomo komencigas per k pro la kapitano Kirk lahoma cefrolulo de la serio ndash kaj ankau kriptonito de Superviro

14 de 27

Kio okazas al la klingona poste

Neniu antauatendis ke la Trek-anoj volus aktive uzi la lingvon

1987 klingona rolulo Worf igas bona kaj kunlabora kun la homaroTrek-anoj komencis kostumludi maskitaj kiel klingonoj

1992 dua eldono de la libro post petoj de la lingvo-uzantoj kun aldonojgramatikaj kaj leksikaj

1996 eldono de la klingona proverbaro

2004 sveda studento Wahlgren verkis disertaon por kiu li intervjuisgrandan parton de la parolantoj (c 20) kaj registras neoficialanvortaron te ekster la kopirajto de Paramount kreitan por parolipri la ci-mondaj surteraj aferoj

2013 AppleTM uzas la klingonan en reklama filmeto por la novatustelefono iPhone 5c

15 de 27

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 4: Lingvoj planitaj por fikcio

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

helpaj celoj

fikciaj celoj

publikajsekretaj

esperanto

Latino sine Flexione

ido Novial

Volapuk

interlingua

la klingona lingvo

Dothraki

(volapuko nun)

NarsquoviTolkien-aj lingvoj

europanto

Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj

Kvar studkazoj de fikciaj planlingvoj

Lau kronologia ordo

1 Tolkien-aj lingvoj

2 la klingona lingvo

3 Narsquovi

4 Dothraki

Ni vidu kune la punktojn interesaj por esperantistoj

7 de 27

Kazo 1 La lingvoj de Tolkien

Kiu planis tiun lingvo-familion

John R R Tolkien (1892ndash1973) estis filologo ce Universitato deOksfordo kaj interalie estis amiko de la Esperanto-movado Fakte liprelegis dum Brita Kongreso pri la supereco de Esperanto kompare alla konkurantoj speciale lau estetika vidpunkto

Li kreis tutan familion de planlingvoj por la preskau-homaj rasojlogantaj tie nome hobitoj elfoj ktp por doni pravigon al sia fikciamondo

Multaj etnaj lingvoj influis ilin ekzemple Gandalfo estas formita degand (bastono) kaj alfr (elfo) pranorvegaj vortoj (Weiner amp Marshall2011)

9 de 27

Kio okazas en la bitepoko al la lingvoj de hobitoj

La lingvoj de Tolkien estas sekretaj car li neniam publikigis kompletangramatikon kaj vortaron fakte li ne povis antauvidi la emon de lasatantoj utiligi ilin sin maskante kiel elfoj kaj aliaj preskau-homaj rasoj(kostumludi)

Efektive tio okazis kaj entuziasmuloj casas influojn kaj eblajnetimologiojn de la vortoj kompletigante la lingvojn mem tio estastipa korpusa lingvoplanada agado por altigi la statuson kaj ebligi laakiron

10 de 27

Ekzemplo de libro pri la elfaj lingvo

La fascino de la mitoj kaj legendojen la Tolkien-a fikcia mondo movas la lingvoplanadon

Kazo 2 La klingona lingvo

La mondo de Star Trek kaj la klingona

La klingona estis planita por solvi artan problemon La klingonoj estaspreskau-homa ekstertera raso kiu aperas en la fikcia universo de lausona televid-serio Star Trek en 1967

La lingvo aperas en la unua filmo en 1979 kaj oni dublis la lipajnmovojn de la aktoroj kiuj elbusigis vortojn en la angla La efekto estismalkontentiga la inventitaj sonoj sajnis balbutado de simioanstatau lingvo

Pro tio la entrepreno Paramount Pictures kiu posedas la kopirajtonde la fikcia universo pensas solvi la aferon por la tria filmo en 1984(Okrand et al 2011)

13 de 27

Cefaj karakteroj de la klingona

La celo de la lingvo estas sajnigi la lingvon plej alimonda alusonanoj fonetike kaj tipologie por skribi la dialogojn elparolotaj dela aktoroj dum la tria filmo Okrand (1985) eldonas gramatikon kajvortaron por la satantoj de la serio kiel speciala donaco

Cefaj lingvistikaj trajtoj

estas kelkaj sonoj raraj en la lingvoj de la mondo ekz tlh

la baza vortordo estas OVS (objekto verbo subjekto) ldquostrangardquopor anglalingvanoj

la sintakso estas perfekte regula sed morfologio kompletemalregula

neniu persona nomo komencigas per k pro la kapitano Kirk lahoma cefrolulo de la serio ndash kaj ankau kriptonito de Superviro

14 de 27

Kio okazas al la klingona poste

Neniu antauatendis ke la Trek-anoj volus aktive uzi la lingvon

1987 klingona rolulo Worf igas bona kaj kunlabora kun la homaroTrek-anoj komencis kostumludi maskitaj kiel klingonoj

1992 dua eldono de la libro post petoj de la lingvo-uzantoj kun aldonojgramatikaj kaj leksikaj

1996 eldono de la klingona proverbaro

2004 sveda studento Wahlgren verkis disertaon por kiu li intervjuisgrandan parton de la parolantoj (c 20) kaj registras neoficialanvortaron te ekster la kopirajto de Paramount kreitan por parolipri la ci-mondaj surteraj aferoj

2013 AppleTM uzas la klingonan en reklama filmeto por la novatustelefono iPhone 5c

15 de 27

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 5: Lingvoj planitaj por fikcio

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

helpaj celoj

fikciaj celoj

publikajsekretaj

esperanto

Latino sine Flexione

ido Novial

Volapuk

interlingua

la klingona lingvo

Dothraki

(volapuko nun)

NarsquoviTolkien-aj lingvoj

europanto

Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj

Kvar studkazoj de fikciaj planlingvoj

Lau kronologia ordo

1 Tolkien-aj lingvoj

2 la klingona lingvo

3 Narsquovi

4 Dothraki

Ni vidu kune la punktojn interesaj por esperantistoj

7 de 27

Kazo 1 La lingvoj de Tolkien

Kiu planis tiun lingvo-familion

John R R Tolkien (1892ndash1973) estis filologo ce Universitato deOksfordo kaj interalie estis amiko de la Esperanto-movado Fakte liprelegis dum Brita Kongreso pri la supereco de Esperanto kompare alla konkurantoj speciale lau estetika vidpunkto

Li kreis tutan familion de planlingvoj por la preskau-homaj rasojlogantaj tie nome hobitoj elfoj ktp por doni pravigon al sia fikciamondo

Multaj etnaj lingvoj influis ilin ekzemple Gandalfo estas formita degand (bastono) kaj alfr (elfo) pranorvegaj vortoj (Weiner amp Marshall2011)

9 de 27

Kio okazas en la bitepoko al la lingvoj de hobitoj

La lingvoj de Tolkien estas sekretaj car li neniam publikigis kompletangramatikon kaj vortaron fakte li ne povis antauvidi la emon de lasatantoj utiligi ilin sin maskante kiel elfoj kaj aliaj preskau-homaj rasoj(kostumludi)

Efektive tio okazis kaj entuziasmuloj casas influojn kaj eblajnetimologiojn de la vortoj kompletigante la lingvojn mem tio estastipa korpusa lingvoplanada agado por altigi la statuson kaj ebligi laakiron

10 de 27

Ekzemplo de libro pri la elfaj lingvo

La fascino de la mitoj kaj legendojen la Tolkien-a fikcia mondo movas la lingvoplanadon

Kazo 2 La klingona lingvo

La mondo de Star Trek kaj la klingona

La klingona estis planita por solvi artan problemon La klingonoj estaspreskau-homa ekstertera raso kiu aperas en la fikcia universo de lausona televid-serio Star Trek en 1967

La lingvo aperas en la unua filmo en 1979 kaj oni dublis la lipajnmovojn de la aktoroj kiuj elbusigis vortojn en la angla La efekto estismalkontentiga la inventitaj sonoj sajnis balbutado de simioanstatau lingvo

Pro tio la entrepreno Paramount Pictures kiu posedas la kopirajtonde la fikcia universo pensas solvi la aferon por la tria filmo en 1984(Okrand et al 2011)

13 de 27

Cefaj karakteroj de la klingona

La celo de la lingvo estas sajnigi la lingvon plej alimonda alusonanoj fonetike kaj tipologie por skribi la dialogojn elparolotaj dela aktoroj dum la tria filmo Okrand (1985) eldonas gramatikon kajvortaron por la satantoj de la serio kiel speciala donaco

Cefaj lingvistikaj trajtoj

estas kelkaj sonoj raraj en la lingvoj de la mondo ekz tlh

la baza vortordo estas OVS (objekto verbo subjekto) ldquostrangardquopor anglalingvanoj

la sintakso estas perfekte regula sed morfologio kompletemalregula

neniu persona nomo komencigas per k pro la kapitano Kirk lahoma cefrolulo de la serio ndash kaj ankau kriptonito de Superviro

14 de 27

Kio okazas al la klingona poste

Neniu antauatendis ke la Trek-anoj volus aktive uzi la lingvon

1987 klingona rolulo Worf igas bona kaj kunlabora kun la homaroTrek-anoj komencis kostumludi maskitaj kiel klingonoj

1992 dua eldono de la libro post petoj de la lingvo-uzantoj kun aldonojgramatikaj kaj leksikaj

1996 eldono de la klingona proverbaro

2004 sveda studento Wahlgren verkis disertaon por kiu li intervjuisgrandan parton de la parolantoj (c 20) kaj registras neoficialanvortaron te ekster la kopirajto de Paramount kreitan por parolipri la ci-mondaj surteraj aferoj

2013 AppleTM uzas la klingonan en reklama filmeto por la novatustelefono iPhone 5c

15 de 27

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 6: Lingvoj planitaj por fikcio

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

helpaj celoj

fikciaj celoj

publikajsekretaj

esperanto

Latino sine Flexione

ido Novial

Volapuk

interlingua

la klingona lingvo

Dothraki

(volapuko nun)

NarsquoviTolkien-aj lingvoj

europanto

Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj

Kvar studkazoj de fikciaj planlingvoj

Lau kronologia ordo

1 Tolkien-aj lingvoj

2 la klingona lingvo

3 Narsquovi

4 Dothraki

Ni vidu kune la punktojn interesaj por esperantistoj

7 de 27

Kazo 1 La lingvoj de Tolkien

Kiu planis tiun lingvo-familion

John R R Tolkien (1892ndash1973) estis filologo ce Universitato deOksfordo kaj interalie estis amiko de la Esperanto-movado Fakte liprelegis dum Brita Kongreso pri la supereco de Esperanto kompare alla konkurantoj speciale lau estetika vidpunkto

Li kreis tutan familion de planlingvoj por la preskau-homaj rasojlogantaj tie nome hobitoj elfoj ktp por doni pravigon al sia fikciamondo

Multaj etnaj lingvoj influis ilin ekzemple Gandalfo estas formita degand (bastono) kaj alfr (elfo) pranorvegaj vortoj (Weiner amp Marshall2011)

9 de 27

Kio okazas en la bitepoko al la lingvoj de hobitoj

La lingvoj de Tolkien estas sekretaj car li neniam publikigis kompletangramatikon kaj vortaron fakte li ne povis antauvidi la emon de lasatantoj utiligi ilin sin maskante kiel elfoj kaj aliaj preskau-homaj rasoj(kostumludi)

Efektive tio okazis kaj entuziasmuloj casas influojn kaj eblajnetimologiojn de la vortoj kompletigante la lingvojn mem tio estastipa korpusa lingvoplanada agado por altigi la statuson kaj ebligi laakiron

10 de 27

Ekzemplo de libro pri la elfaj lingvo

La fascino de la mitoj kaj legendojen la Tolkien-a fikcia mondo movas la lingvoplanadon

Kazo 2 La klingona lingvo

La mondo de Star Trek kaj la klingona

La klingona estis planita por solvi artan problemon La klingonoj estaspreskau-homa ekstertera raso kiu aperas en la fikcia universo de lausona televid-serio Star Trek en 1967

La lingvo aperas en la unua filmo en 1979 kaj oni dublis la lipajnmovojn de la aktoroj kiuj elbusigis vortojn en la angla La efekto estismalkontentiga la inventitaj sonoj sajnis balbutado de simioanstatau lingvo

Pro tio la entrepreno Paramount Pictures kiu posedas la kopirajtonde la fikcia universo pensas solvi la aferon por la tria filmo en 1984(Okrand et al 2011)

13 de 27

Cefaj karakteroj de la klingona

La celo de la lingvo estas sajnigi la lingvon plej alimonda alusonanoj fonetike kaj tipologie por skribi la dialogojn elparolotaj dela aktoroj dum la tria filmo Okrand (1985) eldonas gramatikon kajvortaron por la satantoj de la serio kiel speciala donaco

Cefaj lingvistikaj trajtoj

estas kelkaj sonoj raraj en la lingvoj de la mondo ekz tlh

la baza vortordo estas OVS (objekto verbo subjekto) ldquostrangardquopor anglalingvanoj

la sintakso estas perfekte regula sed morfologio kompletemalregula

neniu persona nomo komencigas per k pro la kapitano Kirk lahoma cefrolulo de la serio ndash kaj ankau kriptonito de Superviro

14 de 27

Kio okazas al la klingona poste

Neniu antauatendis ke la Trek-anoj volus aktive uzi la lingvon

1987 klingona rolulo Worf igas bona kaj kunlabora kun la homaroTrek-anoj komencis kostumludi maskitaj kiel klingonoj

1992 dua eldono de la libro post petoj de la lingvo-uzantoj kun aldonojgramatikaj kaj leksikaj

1996 eldono de la klingona proverbaro

2004 sveda studento Wahlgren verkis disertaon por kiu li intervjuisgrandan parton de la parolantoj (c 20) kaj registras neoficialanvortaron te ekster la kopirajto de Paramount kreitan por parolipri la ci-mondaj surteraj aferoj

2013 AppleTM uzas la klingonan en reklama filmeto por la novatustelefono iPhone 5c

15 de 27

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 7: Lingvoj planitaj por fikcio

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

helpaj celoj

fikciaj celoj

publikajsekretaj

esperanto

Latino sine Flexione

ido Novial

Volapuk

interlingua

la klingona lingvo

Dothraki

(volapuko nun)

NarsquoviTolkien-aj lingvoj

europanto

Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj

Kvar studkazoj de fikciaj planlingvoj

Lau kronologia ordo

1 Tolkien-aj lingvoj

2 la klingona lingvo

3 Narsquovi

4 Dothraki

Ni vidu kune la punktojn interesaj por esperantistoj

7 de 27

Kazo 1 La lingvoj de Tolkien

Kiu planis tiun lingvo-familion

John R R Tolkien (1892ndash1973) estis filologo ce Universitato deOksfordo kaj interalie estis amiko de la Esperanto-movado Fakte liprelegis dum Brita Kongreso pri la supereco de Esperanto kompare alla konkurantoj speciale lau estetika vidpunkto

Li kreis tutan familion de planlingvoj por la preskau-homaj rasojlogantaj tie nome hobitoj elfoj ktp por doni pravigon al sia fikciamondo

Multaj etnaj lingvoj influis ilin ekzemple Gandalfo estas formita degand (bastono) kaj alfr (elfo) pranorvegaj vortoj (Weiner amp Marshall2011)

9 de 27

Kio okazas en la bitepoko al la lingvoj de hobitoj

La lingvoj de Tolkien estas sekretaj car li neniam publikigis kompletangramatikon kaj vortaron fakte li ne povis antauvidi la emon de lasatantoj utiligi ilin sin maskante kiel elfoj kaj aliaj preskau-homaj rasoj(kostumludi)

Efektive tio okazis kaj entuziasmuloj casas influojn kaj eblajnetimologiojn de la vortoj kompletigante la lingvojn mem tio estastipa korpusa lingvoplanada agado por altigi la statuson kaj ebligi laakiron

10 de 27

Ekzemplo de libro pri la elfaj lingvo

La fascino de la mitoj kaj legendojen la Tolkien-a fikcia mondo movas la lingvoplanadon

Kazo 2 La klingona lingvo

La mondo de Star Trek kaj la klingona

La klingona estis planita por solvi artan problemon La klingonoj estaspreskau-homa ekstertera raso kiu aperas en la fikcia universo de lausona televid-serio Star Trek en 1967

La lingvo aperas en la unua filmo en 1979 kaj oni dublis la lipajnmovojn de la aktoroj kiuj elbusigis vortojn en la angla La efekto estismalkontentiga la inventitaj sonoj sajnis balbutado de simioanstatau lingvo

Pro tio la entrepreno Paramount Pictures kiu posedas la kopirajtonde la fikcia universo pensas solvi la aferon por la tria filmo en 1984(Okrand et al 2011)

13 de 27

Cefaj karakteroj de la klingona

La celo de la lingvo estas sajnigi la lingvon plej alimonda alusonanoj fonetike kaj tipologie por skribi la dialogojn elparolotaj dela aktoroj dum la tria filmo Okrand (1985) eldonas gramatikon kajvortaron por la satantoj de la serio kiel speciala donaco

Cefaj lingvistikaj trajtoj

estas kelkaj sonoj raraj en la lingvoj de la mondo ekz tlh

la baza vortordo estas OVS (objekto verbo subjekto) ldquostrangardquopor anglalingvanoj

la sintakso estas perfekte regula sed morfologio kompletemalregula

neniu persona nomo komencigas per k pro la kapitano Kirk lahoma cefrolulo de la serio ndash kaj ankau kriptonito de Superviro

14 de 27

Kio okazas al la klingona poste

Neniu antauatendis ke la Trek-anoj volus aktive uzi la lingvon

1987 klingona rolulo Worf igas bona kaj kunlabora kun la homaroTrek-anoj komencis kostumludi maskitaj kiel klingonoj

1992 dua eldono de la libro post petoj de la lingvo-uzantoj kun aldonojgramatikaj kaj leksikaj

1996 eldono de la klingona proverbaro

2004 sveda studento Wahlgren verkis disertaon por kiu li intervjuisgrandan parton de la parolantoj (c 20) kaj registras neoficialanvortaron te ekster la kopirajto de Paramount kreitan por parolipri la ci-mondaj surteraj aferoj

2013 AppleTM uzas la klingonan en reklama filmeto por la novatustelefono iPhone 5c

15 de 27

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 8: Lingvoj planitaj por fikcio

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

helpaj celoj

fikciaj celoj

publikajsekretaj

esperanto

Latino sine Flexione

ido Novial

Volapuk

interlingua

la klingona lingvo

Dothraki

(volapuko nun)

NarsquoviTolkien-aj lingvoj

europanto

Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj

Kvar studkazoj de fikciaj planlingvoj

Lau kronologia ordo

1 Tolkien-aj lingvoj

2 la klingona lingvo

3 Narsquovi

4 Dothraki

Ni vidu kune la punktojn interesaj por esperantistoj

7 de 27

Kazo 1 La lingvoj de Tolkien

Kiu planis tiun lingvo-familion

John R R Tolkien (1892ndash1973) estis filologo ce Universitato deOksfordo kaj interalie estis amiko de la Esperanto-movado Fakte liprelegis dum Brita Kongreso pri la supereco de Esperanto kompare alla konkurantoj speciale lau estetika vidpunkto

Li kreis tutan familion de planlingvoj por la preskau-homaj rasojlogantaj tie nome hobitoj elfoj ktp por doni pravigon al sia fikciamondo

Multaj etnaj lingvoj influis ilin ekzemple Gandalfo estas formita degand (bastono) kaj alfr (elfo) pranorvegaj vortoj (Weiner amp Marshall2011)

9 de 27

Kio okazas en la bitepoko al la lingvoj de hobitoj

La lingvoj de Tolkien estas sekretaj car li neniam publikigis kompletangramatikon kaj vortaron fakte li ne povis antauvidi la emon de lasatantoj utiligi ilin sin maskante kiel elfoj kaj aliaj preskau-homaj rasoj(kostumludi)

Efektive tio okazis kaj entuziasmuloj casas influojn kaj eblajnetimologiojn de la vortoj kompletigante la lingvojn mem tio estastipa korpusa lingvoplanada agado por altigi la statuson kaj ebligi laakiron

10 de 27

Ekzemplo de libro pri la elfaj lingvo

La fascino de la mitoj kaj legendojen la Tolkien-a fikcia mondo movas la lingvoplanadon

Kazo 2 La klingona lingvo

La mondo de Star Trek kaj la klingona

La klingona estis planita por solvi artan problemon La klingonoj estaspreskau-homa ekstertera raso kiu aperas en la fikcia universo de lausona televid-serio Star Trek en 1967

La lingvo aperas en la unua filmo en 1979 kaj oni dublis la lipajnmovojn de la aktoroj kiuj elbusigis vortojn en la angla La efekto estismalkontentiga la inventitaj sonoj sajnis balbutado de simioanstatau lingvo

Pro tio la entrepreno Paramount Pictures kiu posedas la kopirajtonde la fikcia universo pensas solvi la aferon por la tria filmo en 1984(Okrand et al 2011)

13 de 27

Cefaj karakteroj de la klingona

La celo de la lingvo estas sajnigi la lingvon plej alimonda alusonanoj fonetike kaj tipologie por skribi la dialogojn elparolotaj dela aktoroj dum la tria filmo Okrand (1985) eldonas gramatikon kajvortaron por la satantoj de la serio kiel speciala donaco

Cefaj lingvistikaj trajtoj

estas kelkaj sonoj raraj en la lingvoj de la mondo ekz tlh

la baza vortordo estas OVS (objekto verbo subjekto) ldquostrangardquopor anglalingvanoj

la sintakso estas perfekte regula sed morfologio kompletemalregula

neniu persona nomo komencigas per k pro la kapitano Kirk lahoma cefrolulo de la serio ndash kaj ankau kriptonito de Superviro

14 de 27

Kio okazas al la klingona poste

Neniu antauatendis ke la Trek-anoj volus aktive uzi la lingvon

1987 klingona rolulo Worf igas bona kaj kunlabora kun la homaroTrek-anoj komencis kostumludi maskitaj kiel klingonoj

1992 dua eldono de la libro post petoj de la lingvo-uzantoj kun aldonojgramatikaj kaj leksikaj

1996 eldono de la klingona proverbaro

2004 sveda studento Wahlgren verkis disertaon por kiu li intervjuisgrandan parton de la parolantoj (c 20) kaj registras neoficialanvortaron te ekster la kopirajto de Paramount kreitan por parolipri la ci-mondaj surteraj aferoj

2013 AppleTM uzas la klingonan en reklama filmeto por la novatustelefono iPhone 5c

15 de 27

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 9: Lingvoj planitaj por fikcio

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

helpaj celoj

fikciaj celoj

publikajsekretaj

esperanto

Latino sine Flexione

ido Novial

Volapuk

interlingua

la klingona lingvo

Dothraki

(volapuko nun)

NarsquoviTolkien-aj lingvoj

europanto

Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj

Kvar studkazoj de fikciaj planlingvoj

Lau kronologia ordo

1 Tolkien-aj lingvoj

2 la klingona lingvo

3 Narsquovi

4 Dothraki

Ni vidu kune la punktojn interesaj por esperantistoj

7 de 27

Kazo 1 La lingvoj de Tolkien

Kiu planis tiun lingvo-familion

John R R Tolkien (1892ndash1973) estis filologo ce Universitato deOksfordo kaj interalie estis amiko de la Esperanto-movado Fakte liprelegis dum Brita Kongreso pri la supereco de Esperanto kompare alla konkurantoj speciale lau estetika vidpunkto

Li kreis tutan familion de planlingvoj por la preskau-homaj rasojlogantaj tie nome hobitoj elfoj ktp por doni pravigon al sia fikciamondo

Multaj etnaj lingvoj influis ilin ekzemple Gandalfo estas formita degand (bastono) kaj alfr (elfo) pranorvegaj vortoj (Weiner amp Marshall2011)

9 de 27

Kio okazas en la bitepoko al la lingvoj de hobitoj

La lingvoj de Tolkien estas sekretaj car li neniam publikigis kompletangramatikon kaj vortaron fakte li ne povis antauvidi la emon de lasatantoj utiligi ilin sin maskante kiel elfoj kaj aliaj preskau-homaj rasoj(kostumludi)

Efektive tio okazis kaj entuziasmuloj casas influojn kaj eblajnetimologiojn de la vortoj kompletigante la lingvojn mem tio estastipa korpusa lingvoplanada agado por altigi la statuson kaj ebligi laakiron

10 de 27

Ekzemplo de libro pri la elfaj lingvo

La fascino de la mitoj kaj legendojen la Tolkien-a fikcia mondo movas la lingvoplanadon

Kazo 2 La klingona lingvo

La mondo de Star Trek kaj la klingona

La klingona estis planita por solvi artan problemon La klingonoj estaspreskau-homa ekstertera raso kiu aperas en la fikcia universo de lausona televid-serio Star Trek en 1967

La lingvo aperas en la unua filmo en 1979 kaj oni dublis la lipajnmovojn de la aktoroj kiuj elbusigis vortojn en la angla La efekto estismalkontentiga la inventitaj sonoj sajnis balbutado de simioanstatau lingvo

Pro tio la entrepreno Paramount Pictures kiu posedas la kopirajtonde la fikcia universo pensas solvi la aferon por la tria filmo en 1984(Okrand et al 2011)

13 de 27

Cefaj karakteroj de la klingona

La celo de la lingvo estas sajnigi la lingvon plej alimonda alusonanoj fonetike kaj tipologie por skribi la dialogojn elparolotaj dela aktoroj dum la tria filmo Okrand (1985) eldonas gramatikon kajvortaron por la satantoj de la serio kiel speciala donaco

Cefaj lingvistikaj trajtoj

estas kelkaj sonoj raraj en la lingvoj de la mondo ekz tlh

la baza vortordo estas OVS (objekto verbo subjekto) ldquostrangardquopor anglalingvanoj

la sintakso estas perfekte regula sed morfologio kompletemalregula

neniu persona nomo komencigas per k pro la kapitano Kirk lahoma cefrolulo de la serio ndash kaj ankau kriptonito de Superviro

14 de 27

Kio okazas al la klingona poste

Neniu antauatendis ke la Trek-anoj volus aktive uzi la lingvon

1987 klingona rolulo Worf igas bona kaj kunlabora kun la homaroTrek-anoj komencis kostumludi maskitaj kiel klingonoj

1992 dua eldono de la libro post petoj de la lingvo-uzantoj kun aldonojgramatikaj kaj leksikaj

1996 eldono de la klingona proverbaro

2004 sveda studento Wahlgren verkis disertaon por kiu li intervjuisgrandan parton de la parolantoj (c 20) kaj registras neoficialanvortaron te ekster la kopirajto de Paramount kreitan por parolipri la ci-mondaj surteraj aferoj

2013 AppleTM uzas la klingonan en reklama filmeto por la novatustelefono iPhone 5c

15 de 27

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 10: Lingvoj planitaj por fikcio

Oni havas pli largan difinon de planlingvoj

Mi renkontis la volumeton de Bausani (1974) en miaj studentaj jaroj(1990aj) kaj poste mi ellaboris la intuiciojn de la autoro (Gobbo2008 2009 ekzemple)

Planlingvo estas

homa lingvo te kie fonemoj kaj morfemoj troveblas (Saussure)

planita private en kabineto de ununura homo au sekreta komitato

por aliaj celoj ne nur por internacia komunikado

lancita per ia verko hierau libro hodiau retpagaro

post la lanco la lingvo apartenas al la parolantoj gi ne estas plure-planebla samkiel en la kabineta fazo

Kiel ordigi la fenomenon

4 de 27

helpaj celoj

fikciaj celoj

publikajsekretaj

esperanto

Latino sine Flexione

ido Novial

Volapuk

interlingua

la klingona lingvo

Dothraki

(volapuko nun)

NarsquoviTolkien-aj lingvoj

europanto

Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj

Kvar studkazoj de fikciaj planlingvoj

Lau kronologia ordo

1 Tolkien-aj lingvoj

2 la klingona lingvo

3 Narsquovi

4 Dothraki

Ni vidu kune la punktojn interesaj por esperantistoj

7 de 27

Kazo 1 La lingvoj de Tolkien

Kiu planis tiun lingvo-familion

John R R Tolkien (1892ndash1973) estis filologo ce Universitato deOksfordo kaj interalie estis amiko de la Esperanto-movado Fakte liprelegis dum Brita Kongreso pri la supereco de Esperanto kompare alla konkurantoj speciale lau estetika vidpunkto

Li kreis tutan familion de planlingvoj por la preskau-homaj rasojlogantaj tie nome hobitoj elfoj ktp por doni pravigon al sia fikciamondo

Multaj etnaj lingvoj influis ilin ekzemple Gandalfo estas formita degand (bastono) kaj alfr (elfo) pranorvegaj vortoj (Weiner amp Marshall2011)

9 de 27

Kio okazas en la bitepoko al la lingvoj de hobitoj

La lingvoj de Tolkien estas sekretaj car li neniam publikigis kompletangramatikon kaj vortaron fakte li ne povis antauvidi la emon de lasatantoj utiligi ilin sin maskante kiel elfoj kaj aliaj preskau-homaj rasoj(kostumludi)

Efektive tio okazis kaj entuziasmuloj casas influojn kaj eblajnetimologiojn de la vortoj kompletigante la lingvojn mem tio estastipa korpusa lingvoplanada agado por altigi la statuson kaj ebligi laakiron

10 de 27

Ekzemplo de libro pri la elfaj lingvo

La fascino de la mitoj kaj legendojen la Tolkien-a fikcia mondo movas la lingvoplanadon

Kazo 2 La klingona lingvo

La mondo de Star Trek kaj la klingona

La klingona estis planita por solvi artan problemon La klingonoj estaspreskau-homa ekstertera raso kiu aperas en la fikcia universo de lausona televid-serio Star Trek en 1967

La lingvo aperas en la unua filmo en 1979 kaj oni dublis la lipajnmovojn de la aktoroj kiuj elbusigis vortojn en la angla La efekto estismalkontentiga la inventitaj sonoj sajnis balbutado de simioanstatau lingvo

Pro tio la entrepreno Paramount Pictures kiu posedas la kopirajtonde la fikcia universo pensas solvi la aferon por la tria filmo en 1984(Okrand et al 2011)

13 de 27

Cefaj karakteroj de la klingona

La celo de la lingvo estas sajnigi la lingvon plej alimonda alusonanoj fonetike kaj tipologie por skribi la dialogojn elparolotaj dela aktoroj dum la tria filmo Okrand (1985) eldonas gramatikon kajvortaron por la satantoj de la serio kiel speciala donaco

Cefaj lingvistikaj trajtoj

estas kelkaj sonoj raraj en la lingvoj de la mondo ekz tlh

la baza vortordo estas OVS (objekto verbo subjekto) ldquostrangardquopor anglalingvanoj

la sintakso estas perfekte regula sed morfologio kompletemalregula

neniu persona nomo komencigas per k pro la kapitano Kirk lahoma cefrolulo de la serio ndash kaj ankau kriptonito de Superviro

14 de 27

Kio okazas al la klingona poste

Neniu antauatendis ke la Trek-anoj volus aktive uzi la lingvon

1987 klingona rolulo Worf igas bona kaj kunlabora kun la homaroTrek-anoj komencis kostumludi maskitaj kiel klingonoj

1992 dua eldono de la libro post petoj de la lingvo-uzantoj kun aldonojgramatikaj kaj leksikaj

1996 eldono de la klingona proverbaro

2004 sveda studento Wahlgren verkis disertaon por kiu li intervjuisgrandan parton de la parolantoj (c 20) kaj registras neoficialanvortaron te ekster la kopirajto de Paramount kreitan por parolipri la ci-mondaj surteraj aferoj

2013 AppleTM uzas la klingonan en reklama filmeto por la novatustelefono iPhone 5c

15 de 27

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 11: Lingvoj planitaj por fikcio

helpaj celoj

fikciaj celoj

publikajsekretaj

esperanto

Latino sine Flexione

ido Novial

Volapuk

interlingua

la klingona lingvo

Dothraki

(volapuko nun)

NarsquoviTolkien-aj lingvoj

europanto

Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj

Kvar studkazoj de fikciaj planlingvoj

Lau kronologia ordo

1 Tolkien-aj lingvoj

2 la klingona lingvo

3 Narsquovi

4 Dothraki

Ni vidu kune la punktojn interesaj por esperantistoj

7 de 27

Kazo 1 La lingvoj de Tolkien

Kiu planis tiun lingvo-familion

John R R Tolkien (1892ndash1973) estis filologo ce Universitato deOksfordo kaj interalie estis amiko de la Esperanto-movado Fakte liprelegis dum Brita Kongreso pri la supereco de Esperanto kompare alla konkurantoj speciale lau estetika vidpunkto

Li kreis tutan familion de planlingvoj por la preskau-homaj rasojlogantaj tie nome hobitoj elfoj ktp por doni pravigon al sia fikciamondo

Multaj etnaj lingvoj influis ilin ekzemple Gandalfo estas formita degand (bastono) kaj alfr (elfo) pranorvegaj vortoj (Weiner amp Marshall2011)

9 de 27

Kio okazas en la bitepoko al la lingvoj de hobitoj

La lingvoj de Tolkien estas sekretaj car li neniam publikigis kompletangramatikon kaj vortaron fakte li ne povis antauvidi la emon de lasatantoj utiligi ilin sin maskante kiel elfoj kaj aliaj preskau-homaj rasoj(kostumludi)

Efektive tio okazis kaj entuziasmuloj casas influojn kaj eblajnetimologiojn de la vortoj kompletigante la lingvojn mem tio estastipa korpusa lingvoplanada agado por altigi la statuson kaj ebligi laakiron

10 de 27

Ekzemplo de libro pri la elfaj lingvo

La fascino de la mitoj kaj legendojen la Tolkien-a fikcia mondo movas la lingvoplanadon

Kazo 2 La klingona lingvo

La mondo de Star Trek kaj la klingona

La klingona estis planita por solvi artan problemon La klingonoj estaspreskau-homa ekstertera raso kiu aperas en la fikcia universo de lausona televid-serio Star Trek en 1967

La lingvo aperas en la unua filmo en 1979 kaj oni dublis la lipajnmovojn de la aktoroj kiuj elbusigis vortojn en la angla La efekto estismalkontentiga la inventitaj sonoj sajnis balbutado de simioanstatau lingvo

Pro tio la entrepreno Paramount Pictures kiu posedas la kopirajtonde la fikcia universo pensas solvi la aferon por la tria filmo en 1984(Okrand et al 2011)

13 de 27

Cefaj karakteroj de la klingona

La celo de la lingvo estas sajnigi la lingvon plej alimonda alusonanoj fonetike kaj tipologie por skribi la dialogojn elparolotaj dela aktoroj dum la tria filmo Okrand (1985) eldonas gramatikon kajvortaron por la satantoj de la serio kiel speciala donaco

Cefaj lingvistikaj trajtoj

estas kelkaj sonoj raraj en la lingvoj de la mondo ekz tlh

la baza vortordo estas OVS (objekto verbo subjekto) ldquostrangardquopor anglalingvanoj

la sintakso estas perfekte regula sed morfologio kompletemalregula

neniu persona nomo komencigas per k pro la kapitano Kirk lahoma cefrolulo de la serio ndash kaj ankau kriptonito de Superviro

14 de 27

Kio okazas al la klingona poste

Neniu antauatendis ke la Trek-anoj volus aktive uzi la lingvon

1987 klingona rolulo Worf igas bona kaj kunlabora kun la homaroTrek-anoj komencis kostumludi maskitaj kiel klingonoj

1992 dua eldono de la libro post petoj de la lingvo-uzantoj kun aldonojgramatikaj kaj leksikaj

1996 eldono de la klingona proverbaro

2004 sveda studento Wahlgren verkis disertaon por kiu li intervjuisgrandan parton de la parolantoj (c 20) kaj registras neoficialanvortaron te ekster la kopirajto de Paramount kreitan por parolipri la ci-mondaj surteraj aferoj

2013 AppleTM uzas la klingonan en reklama filmeto por la novatustelefono iPhone 5c

15 de 27

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 12: Lingvoj planitaj por fikcio

Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj

Kvar studkazoj de fikciaj planlingvoj

Lau kronologia ordo

1 Tolkien-aj lingvoj

2 la klingona lingvo

3 Narsquovi

4 Dothraki

Ni vidu kune la punktojn interesaj por esperantistoj

7 de 27

Kazo 1 La lingvoj de Tolkien

Kiu planis tiun lingvo-familion

John R R Tolkien (1892ndash1973) estis filologo ce Universitato deOksfordo kaj interalie estis amiko de la Esperanto-movado Fakte liprelegis dum Brita Kongreso pri la supereco de Esperanto kompare alla konkurantoj speciale lau estetika vidpunkto

Li kreis tutan familion de planlingvoj por la preskau-homaj rasojlogantaj tie nome hobitoj elfoj ktp por doni pravigon al sia fikciamondo

Multaj etnaj lingvoj influis ilin ekzemple Gandalfo estas formita degand (bastono) kaj alfr (elfo) pranorvegaj vortoj (Weiner amp Marshall2011)

9 de 27

Kio okazas en la bitepoko al la lingvoj de hobitoj

La lingvoj de Tolkien estas sekretaj car li neniam publikigis kompletangramatikon kaj vortaron fakte li ne povis antauvidi la emon de lasatantoj utiligi ilin sin maskante kiel elfoj kaj aliaj preskau-homaj rasoj(kostumludi)

Efektive tio okazis kaj entuziasmuloj casas influojn kaj eblajnetimologiojn de la vortoj kompletigante la lingvojn mem tio estastipa korpusa lingvoplanada agado por altigi la statuson kaj ebligi laakiron

10 de 27

Ekzemplo de libro pri la elfaj lingvo

La fascino de la mitoj kaj legendojen la Tolkien-a fikcia mondo movas la lingvoplanadon

Kazo 2 La klingona lingvo

La mondo de Star Trek kaj la klingona

La klingona estis planita por solvi artan problemon La klingonoj estaspreskau-homa ekstertera raso kiu aperas en la fikcia universo de lausona televid-serio Star Trek en 1967

La lingvo aperas en la unua filmo en 1979 kaj oni dublis la lipajnmovojn de la aktoroj kiuj elbusigis vortojn en la angla La efekto estismalkontentiga la inventitaj sonoj sajnis balbutado de simioanstatau lingvo

Pro tio la entrepreno Paramount Pictures kiu posedas la kopirajtonde la fikcia universo pensas solvi la aferon por la tria filmo en 1984(Okrand et al 2011)

13 de 27

Cefaj karakteroj de la klingona

La celo de la lingvo estas sajnigi la lingvon plej alimonda alusonanoj fonetike kaj tipologie por skribi la dialogojn elparolotaj dela aktoroj dum la tria filmo Okrand (1985) eldonas gramatikon kajvortaron por la satantoj de la serio kiel speciala donaco

Cefaj lingvistikaj trajtoj

estas kelkaj sonoj raraj en la lingvoj de la mondo ekz tlh

la baza vortordo estas OVS (objekto verbo subjekto) ldquostrangardquopor anglalingvanoj

la sintakso estas perfekte regula sed morfologio kompletemalregula

neniu persona nomo komencigas per k pro la kapitano Kirk lahoma cefrolulo de la serio ndash kaj ankau kriptonito de Superviro

14 de 27

Kio okazas al la klingona poste

Neniu antauatendis ke la Trek-anoj volus aktive uzi la lingvon

1987 klingona rolulo Worf igas bona kaj kunlabora kun la homaroTrek-anoj komencis kostumludi maskitaj kiel klingonoj

1992 dua eldono de la libro post petoj de la lingvo-uzantoj kun aldonojgramatikaj kaj leksikaj

1996 eldono de la klingona proverbaro

2004 sveda studento Wahlgren verkis disertaon por kiu li intervjuisgrandan parton de la parolantoj (c 20) kaj registras neoficialanvortaron te ekster la kopirajto de Paramount kreitan por parolipri la ci-mondaj surteraj aferoj

2013 AppleTM uzas la klingonan en reklama filmeto por la novatustelefono iPhone 5c

15 de 27

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 13: Lingvoj planitaj por fikcio

Kvar studkazoj de fikciaj planlingvoj

Lau kronologia ordo

1 Tolkien-aj lingvoj

2 la klingona lingvo

3 Narsquovi

4 Dothraki

Ni vidu kune la punktojn interesaj por esperantistoj

7 de 27

Kazo 1 La lingvoj de Tolkien

Kiu planis tiun lingvo-familion

John R R Tolkien (1892ndash1973) estis filologo ce Universitato deOksfordo kaj interalie estis amiko de la Esperanto-movado Fakte liprelegis dum Brita Kongreso pri la supereco de Esperanto kompare alla konkurantoj speciale lau estetika vidpunkto

Li kreis tutan familion de planlingvoj por la preskau-homaj rasojlogantaj tie nome hobitoj elfoj ktp por doni pravigon al sia fikciamondo

Multaj etnaj lingvoj influis ilin ekzemple Gandalfo estas formita degand (bastono) kaj alfr (elfo) pranorvegaj vortoj (Weiner amp Marshall2011)

9 de 27

Kio okazas en la bitepoko al la lingvoj de hobitoj

La lingvoj de Tolkien estas sekretaj car li neniam publikigis kompletangramatikon kaj vortaron fakte li ne povis antauvidi la emon de lasatantoj utiligi ilin sin maskante kiel elfoj kaj aliaj preskau-homaj rasoj(kostumludi)

Efektive tio okazis kaj entuziasmuloj casas influojn kaj eblajnetimologiojn de la vortoj kompletigante la lingvojn mem tio estastipa korpusa lingvoplanada agado por altigi la statuson kaj ebligi laakiron

10 de 27

Ekzemplo de libro pri la elfaj lingvo

La fascino de la mitoj kaj legendojen la Tolkien-a fikcia mondo movas la lingvoplanadon

Kazo 2 La klingona lingvo

La mondo de Star Trek kaj la klingona

La klingona estis planita por solvi artan problemon La klingonoj estaspreskau-homa ekstertera raso kiu aperas en la fikcia universo de lausona televid-serio Star Trek en 1967

La lingvo aperas en la unua filmo en 1979 kaj oni dublis la lipajnmovojn de la aktoroj kiuj elbusigis vortojn en la angla La efekto estismalkontentiga la inventitaj sonoj sajnis balbutado de simioanstatau lingvo

Pro tio la entrepreno Paramount Pictures kiu posedas la kopirajtonde la fikcia universo pensas solvi la aferon por la tria filmo en 1984(Okrand et al 2011)

13 de 27

Cefaj karakteroj de la klingona

La celo de la lingvo estas sajnigi la lingvon plej alimonda alusonanoj fonetike kaj tipologie por skribi la dialogojn elparolotaj dela aktoroj dum la tria filmo Okrand (1985) eldonas gramatikon kajvortaron por la satantoj de la serio kiel speciala donaco

Cefaj lingvistikaj trajtoj

estas kelkaj sonoj raraj en la lingvoj de la mondo ekz tlh

la baza vortordo estas OVS (objekto verbo subjekto) ldquostrangardquopor anglalingvanoj

la sintakso estas perfekte regula sed morfologio kompletemalregula

neniu persona nomo komencigas per k pro la kapitano Kirk lahoma cefrolulo de la serio ndash kaj ankau kriptonito de Superviro

14 de 27

Kio okazas al la klingona poste

Neniu antauatendis ke la Trek-anoj volus aktive uzi la lingvon

1987 klingona rolulo Worf igas bona kaj kunlabora kun la homaroTrek-anoj komencis kostumludi maskitaj kiel klingonoj

1992 dua eldono de la libro post petoj de la lingvo-uzantoj kun aldonojgramatikaj kaj leksikaj

1996 eldono de la klingona proverbaro

2004 sveda studento Wahlgren verkis disertaon por kiu li intervjuisgrandan parton de la parolantoj (c 20) kaj registras neoficialanvortaron te ekster la kopirajto de Paramount kreitan por parolipri la ci-mondaj surteraj aferoj

2013 AppleTM uzas la klingonan en reklama filmeto por la novatustelefono iPhone 5c

15 de 27

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 14: Lingvoj planitaj por fikcio

Kazo 1 La lingvoj de Tolkien

Kiu planis tiun lingvo-familion

John R R Tolkien (1892ndash1973) estis filologo ce Universitato deOksfordo kaj interalie estis amiko de la Esperanto-movado Fakte liprelegis dum Brita Kongreso pri la supereco de Esperanto kompare alla konkurantoj speciale lau estetika vidpunkto

Li kreis tutan familion de planlingvoj por la preskau-homaj rasojlogantaj tie nome hobitoj elfoj ktp por doni pravigon al sia fikciamondo

Multaj etnaj lingvoj influis ilin ekzemple Gandalfo estas formita degand (bastono) kaj alfr (elfo) pranorvegaj vortoj (Weiner amp Marshall2011)

9 de 27

Kio okazas en la bitepoko al la lingvoj de hobitoj

La lingvoj de Tolkien estas sekretaj car li neniam publikigis kompletangramatikon kaj vortaron fakte li ne povis antauvidi la emon de lasatantoj utiligi ilin sin maskante kiel elfoj kaj aliaj preskau-homaj rasoj(kostumludi)

Efektive tio okazis kaj entuziasmuloj casas influojn kaj eblajnetimologiojn de la vortoj kompletigante la lingvojn mem tio estastipa korpusa lingvoplanada agado por altigi la statuson kaj ebligi laakiron

10 de 27

Ekzemplo de libro pri la elfaj lingvo

La fascino de la mitoj kaj legendojen la Tolkien-a fikcia mondo movas la lingvoplanadon

Kazo 2 La klingona lingvo

La mondo de Star Trek kaj la klingona

La klingona estis planita por solvi artan problemon La klingonoj estaspreskau-homa ekstertera raso kiu aperas en la fikcia universo de lausona televid-serio Star Trek en 1967

La lingvo aperas en la unua filmo en 1979 kaj oni dublis la lipajnmovojn de la aktoroj kiuj elbusigis vortojn en la angla La efekto estismalkontentiga la inventitaj sonoj sajnis balbutado de simioanstatau lingvo

Pro tio la entrepreno Paramount Pictures kiu posedas la kopirajtonde la fikcia universo pensas solvi la aferon por la tria filmo en 1984(Okrand et al 2011)

13 de 27

Cefaj karakteroj de la klingona

La celo de la lingvo estas sajnigi la lingvon plej alimonda alusonanoj fonetike kaj tipologie por skribi la dialogojn elparolotaj dela aktoroj dum la tria filmo Okrand (1985) eldonas gramatikon kajvortaron por la satantoj de la serio kiel speciala donaco

Cefaj lingvistikaj trajtoj

estas kelkaj sonoj raraj en la lingvoj de la mondo ekz tlh

la baza vortordo estas OVS (objekto verbo subjekto) ldquostrangardquopor anglalingvanoj

la sintakso estas perfekte regula sed morfologio kompletemalregula

neniu persona nomo komencigas per k pro la kapitano Kirk lahoma cefrolulo de la serio ndash kaj ankau kriptonito de Superviro

14 de 27

Kio okazas al la klingona poste

Neniu antauatendis ke la Trek-anoj volus aktive uzi la lingvon

1987 klingona rolulo Worf igas bona kaj kunlabora kun la homaroTrek-anoj komencis kostumludi maskitaj kiel klingonoj

1992 dua eldono de la libro post petoj de la lingvo-uzantoj kun aldonojgramatikaj kaj leksikaj

1996 eldono de la klingona proverbaro

2004 sveda studento Wahlgren verkis disertaon por kiu li intervjuisgrandan parton de la parolantoj (c 20) kaj registras neoficialanvortaron te ekster la kopirajto de Paramount kreitan por parolipri la ci-mondaj surteraj aferoj

2013 AppleTM uzas la klingonan en reklama filmeto por la novatustelefono iPhone 5c

15 de 27

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 15: Lingvoj planitaj por fikcio

Kiu planis tiun lingvo-familion

John R R Tolkien (1892ndash1973) estis filologo ce Universitato deOksfordo kaj interalie estis amiko de la Esperanto-movado Fakte liprelegis dum Brita Kongreso pri la supereco de Esperanto kompare alla konkurantoj speciale lau estetika vidpunkto

Li kreis tutan familion de planlingvoj por la preskau-homaj rasojlogantaj tie nome hobitoj elfoj ktp por doni pravigon al sia fikciamondo

Multaj etnaj lingvoj influis ilin ekzemple Gandalfo estas formita degand (bastono) kaj alfr (elfo) pranorvegaj vortoj (Weiner amp Marshall2011)

9 de 27

Kio okazas en la bitepoko al la lingvoj de hobitoj

La lingvoj de Tolkien estas sekretaj car li neniam publikigis kompletangramatikon kaj vortaron fakte li ne povis antauvidi la emon de lasatantoj utiligi ilin sin maskante kiel elfoj kaj aliaj preskau-homaj rasoj(kostumludi)

Efektive tio okazis kaj entuziasmuloj casas influojn kaj eblajnetimologiojn de la vortoj kompletigante la lingvojn mem tio estastipa korpusa lingvoplanada agado por altigi la statuson kaj ebligi laakiron

10 de 27

Ekzemplo de libro pri la elfaj lingvo

La fascino de la mitoj kaj legendojen la Tolkien-a fikcia mondo movas la lingvoplanadon

Kazo 2 La klingona lingvo

La mondo de Star Trek kaj la klingona

La klingona estis planita por solvi artan problemon La klingonoj estaspreskau-homa ekstertera raso kiu aperas en la fikcia universo de lausona televid-serio Star Trek en 1967

La lingvo aperas en la unua filmo en 1979 kaj oni dublis la lipajnmovojn de la aktoroj kiuj elbusigis vortojn en la angla La efekto estismalkontentiga la inventitaj sonoj sajnis balbutado de simioanstatau lingvo

Pro tio la entrepreno Paramount Pictures kiu posedas la kopirajtonde la fikcia universo pensas solvi la aferon por la tria filmo en 1984(Okrand et al 2011)

13 de 27

Cefaj karakteroj de la klingona

La celo de la lingvo estas sajnigi la lingvon plej alimonda alusonanoj fonetike kaj tipologie por skribi la dialogojn elparolotaj dela aktoroj dum la tria filmo Okrand (1985) eldonas gramatikon kajvortaron por la satantoj de la serio kiel speciala donaco

Cefaj lingvistikaj trajtoj

estas kelkaj sonoj raraj en la lingvoj de la mondo ekz tlh

la baza vortordo estas OVS (objekto verbo subjekto) ldquostrangardquopor anglalingvanoj

la sintakso estas perfekte regula sed morfologio kompletemalregula

neniu persona nomo komencigas per k pro la kapitano Kirk lahoma cefrolulo de la serio ndash kaj ankau kriptonito de Superviro

14 de 27

Kio okazas al la klingona poste

Neniu antauatendis ke la Trek-anoj volus aktive uzi la lingvon

1987 klingona rolulo Worf igas bona kaj kunlabora kun la homaroTrek-anoj komencis kostumludi maskitaj kiel klingonoj

1992 dua eldono de la libro post petoj de la lingvo-uzantoj kun aldonojgramatikaj kaj leksikaj

1996 eldono de la klingona proverbaro

2004 sveda studento Wahlgren verkis disertaon por kiu li intervjuisgrandan parton de la parolantoj (c 20) kaj registras neoficialanvortaron te ekster la kopirajto de Paramount kreitan por parolipri la ci-mondaj surteraj aferoj

2013 AppleTM uzas la klingonan en reklama filmeto por la novatustelefono iPhone 5c

15 de 27

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 16: Lingvoj planitaj por fikcio

Kio okazas en la bitepoko al la lingvoj de hobitoj

La lingvoj de Tolkien estas sekretaj car li neniam publikigis kompletangramatikon kaj vortaron fakte li ne povis antauvidi la emon de lasatantoj utiligi ilin sin maskante kiel elfoj kaj aliaj preskau-homaj rasoj(kostumludi)

Efektive tio okazis kaj entuziasmuloj casas influojn kaj eblajnetimologiojn de la vortoj kompletigante la lingvojn mem tio estastipa korpusa lingvoplanada agado por altigi la statuson kaj ebligi laakiron

10 de 27

Ekzemplo de libro pri la elfaj lingvo

La fascino de la mitoj kaj legendojen la Tolkien-a fikcia mondo movas la lingvoplanadon

Kazo 2 La klingona lingvo

La mondo de Star Trek kaj la klingona

La klingona estis planita por solvi artan problemon La klingonoj estaspreskau-homa ekstertera raso kiu aperas en la fikcia universo de lausona televid-serio Star Trek en 1967

La lingvo aperas en la unua filmo en 1979 kaj oni dublis la lipajnmovojn de la aktoroj kiuj elbusigis vortojn en la angla La efekto estismalkontentiga la inventitaj sonoj sajnis balbutado de simioanstatau lingvo

Pro tio la entrepreno Paramount Pictures kiu posedas la kopirajtonde la fikcia universo pensas solvi la aferon por la tria filmo en 1984(Okrand et al 2011)

13 de 27

Cefaj karakteroj de la klingona

La celo de la lingvo estas sajnigi la lingvon plej alimonda alusonanoj fonetike kaj tipologie por skribi la dialogojn elparolotaj dela aktoroj dum la tria filmo Okrand (1985) eldonas gramatikon kajvortaron por la satantoj de la serio kiel speciala donaco

Cefaj lingvistikaj trajtoj

estas kelkaj sonoj raraj en la lingvoj de la mondo ekz tlh

la baza vortordo estas OVS (objekto verbo subjekto) ldquostrangardquopor anglalingvanoj

la sintakso estas perfekte regula sed morfologio kompletemalregula

neniu persona nomo komencigas per k pro la kapitano Kirk lahoma cefrolulo de la serio ndash kaj ankau kriptonito de Superviro

14 de 27

Kio okazas al la klingona poste

Neniu antauatendis ke la Trek-anoj volus aktive uzi la lingvon

1987 klingona rolulo Worf igas bona kaj kunlabora kun la homaroTrek-anoj komencis kostumludi maskitaj kiel klingonoj

1992 dua eldono de la libro post petoj de la lingvo-uzantoj kun aldonojgramatikaj kaj leksikaj

1996 eldono de la klingona proverbaro

2004 sveda studento Wahlgren verkis disertaon por kiu li intervjuisgrandan parton de la parolantoj (c 20) kaj registras neoficialanvortaron te ekster la kopirajto de Paramount kreitan por parolipri la ci-mondaj surteraj aferoj

2013 AppleTM uzas la klingonan en reklama filmeto por la novatustelefono iPhone 5c

15 de 27

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 17: Lingvoj planitaj por fikcio

Ekzemplo de libro pri la elfaj lingvo

La fascino de la mitoj kaj legendojen la Tolkien-a fikcia mondo movas la lingvoplanadon

Kazo 2 La klingona lingvo

La mondo de Star Trek kaj la klingona

La klingona estis planita por solvi artan problemon La klingonoj estaspreskau-homa ekstertera raso kiu aperas en la fikcia universo de lausona televid-serio Star Trek en 1967

La lingvo aperas en la unua filmo en 1979 kaj oni dublis la lipajnmovojn de la aktoroj kiuj elbusigis vortojn en la angla La efekto estismalkontentiga la inventitaj sonoj sajnis balbutado de simioanstatau lingvo

Pro tio la entrepreno Paramount Pictures kiu posedas la kopirajtonde la fikcia universo pensas solvi la aferon por la tria filmo en 1984(Okrand et al 2011)

13 de 27

Cefaj karakteroj de la klingona

La celo de la lingvo estas sajnigi la lingvon plej alimonda alusonanoj fonetike kaj tipologie por skribi la dialogojn elparolotaj dela aktoroj dum la tria filmo Okrand (1985) eldonas gramatikon kajvortaron por la satantoj de la serio kiel speciala donaco

Cefaj lingvistikaj trajtoj

estas kelkaj sonoj raraj en la lingvoj de la mondo ekz tlh

la baza vortordo estas OVS (objekto verbo subjekto) ldquostrangardquopor anglalingvanoj

la sintakso estas perfekte regula sed morfologio kompletemalregula

neniu persona nomo komencigas per k pro la kapitano Kirk lahoma cefrolulo de la serio ndash kaj ankau kriptonito de Superviro

14 de 27

Kio okazas al la klingona poste

Neniu antauatendis ke la Trek-anoj volus aktive uzi la lingvon

1987 klingona rolulo Worf igas bona kaj kunlabora kun la homaroTrek-anoj komencis kostumludi maskitaj kiel klingonoj

1992 dua eldono de la libro post petoj de la lingvo-uzantoj kun aldonojgramatikaj kaj leksikaj

1996 eldono de la klingona proverbaro

2004 sveda studento Wahlgren verkis disertaon por kiu li intervjuisgrandan parton de la parolantoj (c 20) kaj registras neoficialanvortaron te ekster la kopirajto de Paramount kreitan por parolipri la ci-mondaj surteraj aferoj

2013 AppleTM uzas la klingonan en reklama filmeto por la novatustelefono iPhone 5c

15 de 27

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 18: Lingvoj planitaj por fikcio

Kazo 2 La klingona lingvo

La mondo de Star Trek kaj la klingona

La klingona estis planita por solvi artan problemon La klingonoj estaspreskau-homa ekstertera raso kiu aperas en la fikcia universo de lausona televid-serio Star Trek en 1967

La lingvo aperas en la unua filmo en 1979 kaj oni dublis la lipajnmovojn de la aktoroj kiuj elbusigis vortojn en la angla La efekto estismalkontentiga la inventitaj sonoj sajnis balbutado de simioanstatau lingvo

Pro tio la entrepreno Paramount Pictures kiu posedas la kopirajtonde la fikcia universo pensas solvi la aferon por la tria filmo en 1984(Okrand et al 2011)

13 de 27

Cefaj karakteroj de la klingona

La celo de la lingvo estas sajnigi la lingvon plej alimonda alusonanoj fonetike kaj tipologie por skribi la dialogojn elparolotaj dela aktoroj dum la tria filmo Okrand (1985) eldonas gramatikon kajvortaron por la satantoj de la serio kiel speciala donaco

Cefaj lingvistikaj trajtoj

estas kelkaj sonoj raraj en la lingvoj de la mondo ekz tlh

la baza vortordo estas OVS (objekto verbo subjekto) ldquostrangardquopor anglalingvanoj

la sintakso estas perfekte regula sed morfologio kompletemalregula

neniu persona nomo komencigas per k pro la kapitano Kirk lahoma cefrolulo de la serio ndash kaj ankau kriptonito de Superviro

14 de 27

Kio okazas al la klingona poste

Neniu antauatendis ke la Trek-anoj volus aktive uzi la lingvon

1987 klingona rolulo Worf igas bona kaj kunlabora kun la homaroTrek-anoj komencis kostumludi maskitaj kiel klingonoj

1992 dua eldono de la libro post petoj de la lingvo-uzantoj kun aldonojgramatikaj kaj leksikaj

1996 eldono de la klingona proverbaro

2004 sveda studento Wahlgren verkis disertaon por kiu li intervjuisgrandan parton de la parolantoj (c 20) kaj registras neoficialanvortaron te ekster la kopirajto de Paramount kreitan por parolipri la ci-mondaj surteraj aferoj

2013 AppleTM uzas la klingonan en reklama filmeto por la novatustelefono iPhone 5c

15 de 27

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 19: Lingvoj planitaj por fikcio

La mondo de Star Trek kaj la klingona

La klingona estis planita por solvi artan problemon La klingonoj estaspreskau-homa ekstertera raso kiu aperas en la fikcia universo de lausona televid-serio Star Trek en 1967

La lingvo aperas en la unua filmo en 1979 kaj oni dublis la lipajnmovojn de la aktoroj kiuj elbusigis vortojn en la angla La efekto estismalkontentiga la inventitaj sonoj sajnis balbutado de simioanstatau lingvo

Pro tio la entrepreno Paramount Pictures kiu posedas la kopirajtonde la fikcia universo pensas solvi la aferon por la tria filmo en 1984(Okrand et al 2011)

13 de 27

Cefaj karakteroj de la klingona

La celo de la lingvo estas sajnigi la lingvon plej alimonda alusonanoj fonetike kaj tipologie por skribi la dialogojn elparolotaj dela aktoroj dum la tria filmo Okrand (1985) eldonas gramatikon kajvortaron por la satantoj de la serio kiel speciala donaco

Cefaj lingvistikaj trajtoj

estas kelkaj sonoj raraj en la lingvoj de la mondo ekz tlh

la baza vortordo estas OVS (objekto verbo subjekto) ldquostrangardquopor anglalingvanoj

la sintakso estas perfekte regula sed morfologio kompletemalregula

neniu persona nomo komencigas per k pro la kapitano Kirk lahoma cefrolulo de la serio ndash kaj ankau kriptonito de Superviro

14 de 27

Kio okazas al la klingona poste

Neniu antauatendis ke la Trek-anoj volus aktive uzi la lingvon

1987 klingona rolulo Worf igas bona kaj kunlabora kun la homaroTrek-anoj komencis kostumludi maskitaj kiel klingonoj

1992 dua eldono de la libro post petoj de la lingvo-uzantoj kun aldonojgramatikaj kaj leksikaj

1996 eldono de la klingona proverbaro

2004 sveda studento Wahlgren verkis disertaon por kiu li intervjuisgrandan parton de la parolantoj (c 20) kaj registras neoficialanvortaron te ekster la kopirajto de Paramount kreitan por parolipri la ci-mondaj surteraj aferoj

2013 AppleTM uzas la klingonan en reklama filmeto por la novatustelefono iPhone 5c

15 de 27

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 20: Lingvoj planitaj por fikcio

Cefaj karakteroj de la klingona

La celo de la lingvo estas sajnigi la lingvon plej alimonda alusonanoj fonetike kaj tipologie por skribi la dialogojn elparolotaj dela aktoroj dum la tria filmo Okrand (1985) eldonas gramatikon kajvortaron por la satantoj de la serio kiel speciala donaco

Cefaj lingvistikaj trajtoj

estas kelkaj sonoj raraj en la lingvoj de la mondo ekz tlh

la baza vortordo estas OVS (objekto verbo subjekto) ldquostrangardquopor anglalingvanoj

la sintakso estas perfekte regula sed morfologio kompletemalregula

neniu persona nomo komencigas per k pro la kapitano Kirk lahoma cefrolulo de la serio ndash kaj ankau kriptonito de Superviro

14 de 27

Kio okazas al la klingona poste

Neniu antauatendis ke la Trek-anoj volus aktive uzi la lingvon

1987 klingona rolulo Worf igas bona kaj kunlabora kun la homaroTrek-anoj komencis kostumludi maskitaj kiel klingonoj

1992 dua eldono de la libro post petoj de la lingvo-uzantoj kun aldonojgramatikaj kaj leksikaj

1996 eldono de la klingona proverbaro

2004 sveda studento Wahlgren verkis disertaon por kiu li intervjuisgrandan parton de la parolantoj (c 20) kaj registras neoficialanvortaron te ekster la kopirajto de Paramount kreitan por parolipri la ci-mondaj surteraj aferoj

2013 AppleTM uzas la klingonan en reklama filmeto por la novatustelefono iPhone 5c

15 de 27

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 21: Lingvoj planitaj por fikcio

Kio okazas al la klingona poste

Neniu antauatendis ke la Trek-anoj volus aktive uzi la lingvon

1987 klingona rolulo Worf igas bona kaj kunlabora kun la homaroTrek-anoj komencis kostumludi maskitaj kiel klingonoj

1992 dua eldono de la libro post petoj de la lingvo-uzantoj kun aldonojgramatikaj kaj leksikaj

1996 eldono de la klingona proverbaro

2004 sveda studento Wahlgren verkis disertaon por kiu li intervjuisgrandan parton de la parolantoj (c 20) kaj registras neoficialanvortaron te ekster la kopirajto de Paramount kreitan por parolipri la ci-mondaj surteraj aferoj

2013 AppleTM uzas la klingonan en reklama filmeto por la novatustelefono iPhone 5c

15 de 27

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 22: Lingvoj planitaj por fikcio

Fotao el la reklama filmeto de AppleTM

La komunikila atento al la klingona estas altakompare al la efektiva uzo de la lingvo mem

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 23: Lingvoj planitaj por fikcio

Kazo 3 Narsquovi la lingvo de la bluuloj de Avatarrsquo

17 de 27

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 24: Lingvoj planitaj por fikcio

Planlingvo por fikcio igas profesia afero

Kiam James Cameron decidis filmi fantasciencan epopeon Avatarrsquo livolis superi la epopeon Stelaj Militoj de George Lucas kaj Star TrekPro tio li planigis la lingvon rekte kontraste al la klingona Lakabineta fazo de planado antau 2009 estis entute kasita Ec laprofesoro pri komunikado pagita por tion fari Paul Frommer nekakceptis intervjuojn nek verkis artikolojn (persona sperto)

Unuafoje la lingvo estis konscie planita por la filmo la videoludokaj por la satantoj Post la lanco en 2009 cio estas je dispono enoficiala retejo vortaro kursoj forumoj ktp La lingvo ne estas suficesimpla aparte pri la prononco kompare al la klingona

La terminologio de la gramatiko por priskribo sekvas la tipologianskolon de konata lingvisto Bernard Comrie ciu trajto estas konsciemalsimila al la klingona18 de 27

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 25: Lingvoj planitaj por fikcio

Kostumludado fortigas fikciajn planlingvojn

La fenomeno Narsquovi tre similas al la klingonado la lingvo devas esti alimonda kaj malsimila samtempe

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 26: Lingvoj planitaj por fikcio

Kazo 4 Dothraki lingvo el Ludo de la Tronoj

20 de 27

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 27: Lingvoj planitaj por fikcio

Kiu planis ci-lingvon Eks-studento de lingvistiko

David J Peterson iama studento de lingvistiko ce Universitato deKalifornio San-Diego kie instruas Grant Goodall konata e-istoPeterson fondis la Lingvokrean Societon en jaro 2000 kies celo estasdisvastigi la plezuron plani lingvon por fikciaj au ludaj celoj

Li aljugas la konkurson por plani lingvon por televid-serio Ludo de laTronoj surbaze de romanserio autore de George Martin konatafantasto-verkisto La lingvo Dothraki apartenas al rajdanta sovagapopolo

La laboro komencigas en 2009 Kiam la unua seri-sezono estas enpost-produkta fazo en 2011 la lingvo pretas Peterson eklaborisbaze de pli-mapli 30 vortoj kaj esprimoj menciitaj tra la romanojde George Martin por produkti vortaron de 3000 radikoj kaj lautlegisfrazojn dum horoj por la aktoroj21 de 27

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 28: Lingvoj planitaj por fikcio

Granda atento al la rilato inter lingvo kaj kulturo

Dothraki prezentas ellaboritan gramatikon kies kialo fontas el laspecifa kulturo de la popolo fundamentita je la cevaloj Ekzemploj

Anha dothrak adakh-at-aanMi rajdas mang-allativa

lsquoMi estas mangontarsquo

Anha dothrak adakh-at-oonMi rajdas mang-ablativa

lsquoMi estas mangintarsquo

La helpa verbo en kompleksaj verbaj formoj estas dothrak (rajdi) porpravigi la gravecon de la cevalo lsquopromenirsquo estas lsquorajdi sencevalersquoKuriozao en Dothraki la vorto por lsquofalsarsquo estas ido aludo al klasikainterlingvistiko kiun Peterson evidente bone studis en universitato

22 de 27

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 29: Lingvoj planitaj por fikcio

kaj post Dothraki nun vico de Valyrian

La gramatikoj de la lingvoj de Peterson surprizaskaj amuzas satantojn de la serio Retejo neoficiala

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 30: Lingvoj planitaj por fikcio

Finaj rimarkoj

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 31: Lingvoj planitaj por fikcio

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 32: Lingvoj planitaj por fikcio

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 33: Lingvoj planitaj por fikcio

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 34: Lingvoj planitaj por fikcio

Kion ni povas lerni de cio ci kiel Esperanto-movado

Ciu lingvo planita por fikciaj celoj sukcesas car gi bazigas je romanaroholivuda filmo videoludoj Ni ne havas grandiozajn miton kajlegendon ni devas gin krei el la bazoj de nia kulturo Proponoj

Ni povas produkti holivudan filmon pri la vivo de Zamenhof kiesaktoro devas esti mojosa kaj juna la intrigo aventura

Ni povas pretigi specialajn epizodojn de konataj fantasciencajtelevid-serioj au komiksoj kie ekz gast-stelulo estu Zamenhof

Ni devas komuniki la valoron de la Interna Ideo en ciuj komunikilojde la etnolingvaj kulturoj nome videoludoj komiksoj ktp pormojosigi la bildon de Esperanto mondskale

25 de 27

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 35: Lingvoj planitaj por fikcio

Esenca Bibliografio

Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag

Bausani A (1974) Le lingue inventate Ubaldini

Bausani A (1970) Geheim- und Universalsprachen Entwicklung und Typologie W Kohlhammer GmbH

Gobbo F (2009) Fondamenti di interlinguistica ed esperantologia Raffaello Cortina

Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing

Okrand M amp Adams M amp Hendriks-Hermans J amp Kroon S (2011) lsquo lsquoWild and Whirling Wordsrsquo The Invention andUse of Klingonrsquo in Adams M (ed) From Elvish to Klingon Exploring Invented Languages Oxford University Press

Okrand M (1985) The Klingon Dictionary Pocket Books

Weiner E S C amp Marshall J (2011) lsquoTolkienrsquos Invented Langaugesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press

26 de 27

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj
Page 36: Lingvoj planitaj por fikcio

Dankon pro via atento

Cu demandoj

Por proponoj ideoj kaj komentoj

federicogobbounitoit

Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago

httpfedericogobbonameeo2013html

CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013

27 de 27

  • La celoj plani lingvon
  • Rigardo tra kelkaj fikciaj lingvoj
  • Finaj rimarkoj