LIPIDOAK

LIPIDOEN EZAUGARRI OROKORRAK

1. Oso talde heterogenea osatzen dute.

2. Uretan eta disolbatzaile polarretan disolbaezinak edo disolbagaitzak dira.

3. Disolbatzaile apolarretan (bentzenoa, eterra,…) disolbagarriak dira.

4. Urak baino dentsitate txikiagoa dute.

GANTZ AZIDOAK1. FORMULA OROKORRA: R- COOH

2. SAILKAPENA: . Lotura guztiak bakunak (-) Urtze tenperatura altua

Aseak Giroko tenperaturan: solidoak Adib: Az. palmitikoa, Az. estearikoa

Gantz azidoakLoturaren bat edo bi bikoitzak

dira (=) Asegabeak Urtze tenperatura baxua

Giroko tenperaturan: likidoakAdib: Az. oleikoa

Az. Palmitikoa: CH3-(CH2)14-COOHAz. Estearikoa: CH3-(CH2)16-COOHAz. Oleikoa: CH3-(CH2)7-HC=CH-(CH2)7-COOH

3. FUNTZIOA:Egitura funtzioa: Azilglizerido , ezko, fosfolipido eta

glukolipidoen osagaiak dira

GANTZ AZIDOAK

LIPIDO SAPONIFIKAGARRIAKLIPIDO SINPLEAK: AZILGLIZERIDOAK

1- Azilglizeridoen eraketa:

LIPIDO SAPONIFIKAGARRIAKLIPIDO SINPLEAK: AZILGLIZERIDOAK

2- Azilglizerido-motak:

Solidoak

Gantzak Gantz azido aseak

Animalia homeotermoak

Azilglizeridoak

(Koipeak) Likidoak

Olioak Gantz azido asegabeak

Landareak, animalia poikilotermoak

LIPIDO SAPONIFIKAGARRIAKLIPIDO SINPLEAK: AZILGLIZERIDOAK3- Saponifikazioa: Xaboiak eratzeko prozesua da.

A- Triazilglizeridoa + 3 hidroxido Glizerina + 3 xaboi (gatzak)

B- Azidoa + hidroxidoa xaboia + uraR-COOH + NaOH R-COONa + H2O

4- Azilglizeridoen funtzioak: - Funtzio energetikoa: Arnasketa zelularra

- Babespen funtzioa: Isolamendu termikoa edo babes mekanikoa- Erretserba funtzioa: Gantz panikuluan (adipozitoetan)

LIPIDO SAPONIFIKAGARRIAKLIPIDO SINPLEAK: EZKOAK

1- Kate luzeko gantz azido bat kate luzeko monoalkohol batekin esterifikatzean sortutako konposatu kimikoa da.

2. Ezaugarriak:

- Urarekiko disolbaezinak

- Gasekiko iragaztezinak

3- Funtzioa:

Babespen funtzioa: Azala, lumak, ilea, hostoak, belarria,…

LIPIDO SAPONIFIKAGARRIAKLIPIDO SINPLEAK: EZKOAK

LIPIDO SAPONIFIKAGARRIAKLIPIDO KONPLEXUAK: FOSFOLIPIDOAK ETA GLUKOLIPIDOAK

Fosfoglizeridoak Fosfolipidoak

EsfingolipidoakLipidoKonplexuak

Zerebrosidoak Glukolipidoak

Gangliosidoak

Fosfoglizeridoak: 2 gantz azido + glizerina + az.fosforikoa + aminoalkohola

Esfingolipidoak: Gantz azidoa +esfingosina + az. fosforikoa + aminoalkohola

Zerebrosidoak: Esfingosina + gantz azidoa + glukosa ( edo galaktosa)

Gangliosidoak: Esfingosina + gantz azidoa + oligosakaridoa

LIPIDO SAPONIFIKAGARRIAKLIPIDO KONPLEXUAK: FOSFOLIPIDOAK

LIPIDO SAPONIFIKAEZINAK TERPENOAK

Isoprenotik eratorriak dira.

LIPIDO SAPONIFIKAEZINAK TERPENOAK1. Sailkapena:

Monoterpenoak: Landare esentziak: mentola, geraniola,…

Diterpenoak: Fitola (Klorofilaren osagaia), Bitaminak (A, E, K).

Tetraterpenoak: Pigmentuak: Karotenoak (laranjak), Xantofilak (horiak).

Politerpenoak: kautxoa

2. Funtzioak:- Usain funtzioa- Egitura funtzioa- Bitaminiko funtzioa - Pigmentario funtzioa - Garrantzi industriala

LIPIDO SAPONIFIKAEZINAKESTEROIDEAK

Kolesterola

Behazun gatzak

Esterolak D bitamina

Estradiola

Esteroideak Giltzurrun Aldosterona

gainekoHormona hormonak Kortisola

Esteroideak

Sexu Progesterona

hormonak Testosterona

LIPIDO SAPONIFIKAEZINAKESTEROIDEAK

LIPIDO SAPONIFIKAEZINAKESTEROIDEAK

Kolesterola: - Sorrera: a) Gibelan b) Dietan - Mintz plasmatikoaren osagaia

- Beste esteroideen aurrekaria da.

- LDL lipoproteinaren osagaia: “kolesterol txarra” : Arterioesklerosia

- HDL lipoproteinaren osagaia: “kolesterol ona” (soberan dagoena: berriro gibelera)

LIPIDO SAPONIFIKAEZINAKESTEROIDEAK

D bitamina: - Funtzioa: Kaltzio eta fosforoaren zurgapena erregulatzen du.

- Sorrera: a) Landareetatik

b) Kolesterolatik c) 7 deshidrokolesterola (azala) + eguzki izpiak

- Gabezia: errakitismoa (umeak), osteomalazia

(helduak)

LIPIDO SAPONIFIKAEZINAKESTEROIDEAK

Behazun gatzak: Lipidoen emultsioa

emultsioa

Estradiola: Emeen sexu karaktereak (aldakak, gantzen kokapena, titiak,…) erregulatzen ditu

LIPIDO SAPONIFIKAEZINAKESTEROIDEAK

Giltzurrun gaineko hormonak:Aldosterona: Giltzurrunen funtzionamendua erregulatuKortisola: Gluzidoen metabolismoa erregulatu

Sexu hormonak:

Progesterona: Umetokiaren paretak elastikoagoak.Testosterona. Arren sexu karaktereak erregulatu (ahotsa, bizarra, eskeletoa,…)

LIPIDO SAPONIFIKAEZINAKPROSTAGLANDINAK

- Mina, gorritasuna, sukarra, hantura eragiten dute.

- HCl aren jariapena inhibitzen dute urdailean.- Mukiaren jariapena aktibatzen dute urdailean.- Muskulu leunen uzkurketa eragiten dute

ARIKETA