Upload
toi-toi
View
99
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
BÖnh NhËt B¶n: v«i ho¸ d©y ch»ng däc sau
Lo¹n s¶n ®Çu x¬ng ®èt sèng
. BÖnh bÈm sinh
. BÖnh nh©n kÝch thíc nhá, cæ ng¾n
. Thêng gÆp vÞ trÝ tæn th¬ng ë gi÷a C4 vµ C7
. §S ph¸t triÓn chiÒu tríc sau
. YÕu tè thuËn lîi g©y tho¸t vÞ ®Üa ®Öm do khiÕm khuyÕt viÒn gê §S
. thêng gÆp kÕt hîp hÑp èng tuû bÈm sinh
51
bÖnh tuû do tho¸i ho¸ CS cæ: ®iÒu trÞ phÉu thuËt
- c¾t th©n §S tríc? - c¾t m¶nh sèng sau?
Cét sèng cæ : bÖnh tho¸i ho¸ vµ dÞ d¹ng:
. 1 / tho¸t vÞ ®Üa ®Öm ‘’mÒm‘’
. 2 / tho¸i ho¸ khíp mám mãc, tho¸i khíp liªn mÊu sau
. 3 / èng tuû hÑp bÈm sinh
. 4 / èng tuû hÑp m¾c ph¶i: . V«i ho¸ d©y ch»ng
. Lo¹n s¶n ®iÓm cèt ho¸ CS
. Trît th©n §S ra tríc, sau
. 5 / DÝnh §S , v« s¶n cuèng sèng ...
. 6 / trêng hîp ®Æc biÖt: cét sèng ngùc: tho¸t vÞ ®Üa ®Öm, tho¸i ho¸ khíp
BÖnh tuû do
tho¸i ho¸ §S cæ
Tho¸t vÞ ®Üa ®Öm ngùc
cã v«i ho¸
scanner
®au lng
tho¸i khíp liªn mÊu sau
ngùc sau
T 1 T 2 SE
Cét sèng ( ®èt sèng, ®Üa ®Öm, khèi khíp sau ) , kho¶ng ngoµi mµng cøng
- bÖnh lý tho¸i ho¸vµ / hoÆc c¸c tiÓu dÞ d¹ng :
- U cét sèng, viªm ngoµi mµng cønge t©n s¶n :
- viªm cét sèng ®Üa ®Öm ,viªm ngoµi mµng cøng viªm v« khuÈn:
- lo¹n s¶n : . Lo·ng x¬ng, nhuyÔn x¬ng
- tô m¸u ngoµi mµng cøng
Cét sèng cæ, ngùc53
- T¹o m¸u ngoµi tuû / thalassemie
T2 SE T1 gado
Tuû sèng, mµng cøng vµ rÔ thÇn kinh
- Tæn th¬ng trong tuû:
- Viªm tuû . X¬ cøng m¶ng SEP, Viªm thÇn kinh tuû Devic , viªm tuû virus
. BÖnh Lyme
. Abces tuû
- ThiÕu vitamin: X¬ kÕt hîp cña tuû sclérose combinèe de la moelle / bÖnh Biermer
- U trong tuû, tuû óng thuû hydromyelie do u, viªm tuû do tia x¹
- BÖnh lý m¹ch m¸u: . Nhåi m¸u tuû
. Tô m¸u, dÞ d¹ng ®éng tÜnh m¹ch, u m¸u thÓ hang cavernome
- DÞ d¹ng: . DÞ d¹ng Chiari et hydromyelie
. Rçng tuû syringomyelie
. diastematomyelie , diplomyelie
- Tæn th¬ng ngoµi tuû:
- U d©y thÇn kinh, U ®¸m rèi thÇn kinh nevromes plexiformes
- U mµng n·o
- Di c¨n díi mµng nhÖn
- Lan trµn trong èng sèng cña c¸c u trung thÊt sau
- Tho¸t vÞ mµng n·o tñy ®o¹n ngùc
BÖnh lý tuû néi khoa
Tæn th¬ng
trong mµng cøng
trong tuû
chÌn Ðp tuû
vµ / hoÆc rÕ sèng
Tæn th¬ng
trong mµng cøng
Ngoµi tuû
chÌn Ðp tuû
vµ / hoÆc rÕ sèng
bã vá gai
b¾t chÐo ( 80/100) ®i th¼ng ( 20/100)
bã . TiÒn ®×nh -gai
. rubro - gai
. tecto – gai
- héi chøng cét trô tríc : vËn ®éng / héi chøng th¸p
. LiÖt hoµn toµn hay kh«ng, dÊu hiÖu Babinski
. LiÖt hoµn toµn hay kh«ng tø chi
. BQ thÇn kinh
T 2 *
- Héi chøng cét trô sau : c¶m gi¸c
b¾t chÐo ®i th¼ng
. ®au
. Nh¹y c¶m
thèng nhiÖt
xóc gi¸c s©u
héi chøng Brown Sequard
F Netter
IRM : l©m sµng + Xq
- U cét sèng/ di c¨n
- Viªm CS ®Üa ®Öm
- Tán th¬ng tuû gai cã thÓ
T1 T2 STIR ( T2 SE ) T1 gado T2 * T2 STIR
hoÆc T 1 gado fat sat axial cã thÓ
nÕu b¾t thuèc ë T1 sagittal
- ®o¹n CS TL
T 2 STIR
‘’ xem hªt toµn bé
CSgado
T 1
T 2 3 mÆt ph¶ng
55
- Tho¸i khíp mám
mãc uncarthrose
- hÑp èng sèng
bÈm sinh
- hÑp èng sèng
m¾c ph¶i
- BÖnh tuû do tho¸i
ho¸ CS cæ
-Trêng nh×n 400 mm tèi ®a, bÒ dµy l¸t c¾t 3 mm
-®é ph©n gi¶i kh«ng gi¶n kh«ng ®ñ nÕu trêng nh×n 500mm.
- B¾t ®Çu b»ng chuçi xung T2 STIR lªn nãn cïng vµ ®u«i ngùa. §Ó cÈn thËn nªn xem toµn bé èng sèng.
- Tiªm gado sau chuçi xung T1 vµ 2 chuçi xung T2 STIR: gado cã thÓ g©y gi¶m tÝn hiÖu mét tæn th¬ng t¨ng
tÝn hiÖu T2 STIR
- Thùc hiÖn xung T2 SE sau tiªm gado ®Ó lµm kÐo dµi thêi gian tõ lóc tiªm ®Õn lóc chôp chuçi T1 sau tiªm
-C¾t ngang: T2*, kh«ng dïng T2 SE. Sù ph©n biÖt gi÷a chÊt tr¾ng vµ chÊt x¶mtªn T2* nhê sù gi¶m tÝn hiÖu
cña mì.
-Chuçi c¾t frontale thêng lµm ë T2 STIR .; chuçi xung nµy cã thÓ thùc hiÖn sau tiªm gado
T 1 T 2 SE T1 gado
T 2 *
X¬ ho¸ m¶ng SEP
- Tæn th¬ng cét trô sau
tõ C1 tíi C 6
ë n÷ trÎ
- Tæn th¬ng tuû ®¬n ®éc 5 % : thÓ tuû gai cña SEP
tæn th¬ng tuû trong SEP tiÕn triÓn : 80 %
- XuÊt hiÖn ®ét ngét, b¸n cÊp hay tõ tõ
rèi lo¹n c¶m gi¸c thêng lu«n gÆp
rèi lo¹n vÊn ®éng, c¬ th¾t hiÕm h¬n
- 1 / IRM tuû gai : chØ ®Þnh do . C¸c dÊu hiÖu LS : héi chøng tuû ... Møc vËn ®éng, møc c¶m gi¸c
. XQ thêng quy ©m tÝnh
. Cã thÓ cã IRM sä n·o tríc ®ã chØ ra SEP
- trêng nh×n : tèi ®a 400 mm
cÇn kh¸m lÇn lît - ®o¹n TL vµ ®o¹n ngùc díi ( chØ lµm STIR sagittal )
: étude du cone terminal
- sau ®ã lµ ®o¹n cæ ngùc
- ®é dµy l¸t c¾t : tuû gai = 3 mm , bíc nh¶y 10 / 100 khi lµm STIR
cïng mÆt ph¼ng c¸c l¸t c¾t trªn c¶ 4 chuçi xung
- trªn thùc tÕ :
- ®o¹n ngùc TL : SAGITTAL : chuçi thø nhÊt: T2 STIR tõ T 8 tíi x¬ng côt
- ®o¹n cæ vµ ngùc : SAGITTAL : 4 chuçi xung / T1 , T2 STIR , ( tiªm), T2 SE , T1 gado
AXIAL : . Khi kh«ng thÊy b¾t thuèc gado : T2 * (kh«ng dïng T2 Spin Echo )
tËp trung c¾t axial tuú vµo chuçi xung T2 hoÆc l©m sµng
. HoÆc T1 GADO nÕu thÊy tæn th¬ng
- 2 / IRM sä n·o bæ trî? . CÇn thiÕt trong mäi trêng hîp cã tæn th¬ng tuû gai
. Thêng lµm lÇn sau do th¨m kh¸m tríc vÒ tuû sèng ®· kh¸ dµi
. T1 axial , T2 Spin Echo ( 2 echos ) axial , T2 FLAIR axial vµ sagittal ,
. T1 gado axial vµ frontal
ThÓ tuû gai cña SEP
T2 Echo Gradient
T2 Spin Echo T2 STIR
- T2 STIR nh¹y h¬n T2 spin echo ... VÊn ®Ò cöa sæ cÇn ®ñ réng trªn
T2 spin echo : cÇn thùc hiÖn 2 chuçi xung T2 SE vµ T2 STIR
- L¸t c¾t c¹nh gi÷a : thÓ tÝch b¸n phÇn víi dÞch n·o tuû ...
. ®äc phim khã kh¨n vµ cã thÓ bá sãt tæn th¬ng tuû phÇn 2 bªn ...
. CÇn lµm lÆp l¹i chÝnh x¸c c¸c mÆt ph¼ng gi÷a 2 lÇn kh¸m IRM
- T2* ... Kh«ng lµm T2 axial spin echo
. Sù kh¸c biÖt tÝn hiÖu gi÷a T2 spin echo vµ T2* lµ do c¸c cÊu tróc mì hay thµnh phÇn chøa
mì (myeline b×nh thêng ) ®Òu t¨ng tÝn hiÖu trªn T2 Spin Echo vµ gi¶m tÝn hiÖu trªn T2 * ;
C¸c tæn th¬ng viªm v« khuÈn t¨ng tÝn hiÖu ®îc ph©n biÖt râ trªn T2 *
57
T1 T2 SE T2 STIR T1 gado
T2 * T1 gado
SEP
. B¾t thuèc gado
. Nhng tæn th¬ng lan réng trªn T2
Nam 46 tuæi : - b¸n liÖt mÒm tiÕn triÓn tõ 20 ngµy; tæn th¬ng tuû duy nhÊt ®ång tÝn hiÖu trªn T1 , t¨ng trªn T2 , b¾t thuèc
gadolinium
: SEP? Viªm tuû ? u ?
- IRM sä n·o b×nh th¬ng, DNT kh«ng cã ý nghÜa
- phôc håi hoµn toµn vÒ mÆt l©m sµng trong 2 th¸ng => rÊt cã thÓ lµ viªm tuû vius
T 1 T2 SE T1 gado
chÈn ®o¸n ph©n biÖt c¸c tæn th¬ng tuû t¨ng tÝn hiÖu trªn T 2
Mäi tæn th¬ng t¨ng tÝn hiÖu trªn T2, cã hay kh«ng d¸u hiÖu tuû to ra, ®Òu ph¶i nghÜ ®Õn kh«ng ph¶i SEP
®Æc b en particulier lorsque la lésion est unique
Öt khi tæn th¬ng lµ duy nhÊt
Khã chÈn ®o¸n ph©n biÖt víi - u thÇn kinh ®Öm b¾t hay kh«ng b¾t thuèc gado
- viªm tuû vius
- viªm tuû ngang cÊp: thêng nhiÒu ®o¹n cña tuû
- tæn th¬ng bÖnh n·o chÊt tr¾ng ®a æ tiÕn triÓn leuco encephalite multifocale progressive
dôa vµo c¸c yÕu tè - xÐt nghiÖm ho¸ sinh häc ( DNT ) kh«ng ph¶i bao giê còng cã ý nghÜa
- IRM n·o b×nh thêng
- phôc håi vÒ mÆt l©m sµng trong vµi tuÇn nÕu lµ tæn th¬ng viªm tuû vius
N÷ 35 tuæi, héi chøng Brown Sequard , héi chøng th¸p: SEP ? Viªm tuû Vius ? u ?
. Trong trêng hîp tæn th¬ng duy nhÊt, chÈn ®o¸n lµ kh«ng thÓ ... Xem lÊm sµng, n·o, DNT
. Khi IRM n·o cã ý nghÜa: nhiÒu tæn th¬ng viªm v« khuÈn ... ThÓ tuû cña SEP
trêng hîp c¸ biÖt: viªm thÇn kinh tuû thÞ gi¸c Devic
. L©m sµng: mï mét bªn, héi chøng giao thoa thÞ gi¸c
. Tæn th¬ng tuû ®a tÇng
T 1 T 2 SE T 2 SE
59
bÖnh n·o chÊt tr¾ng cÊp tÝnh r¶i r¸c
- ThuËt ng÷ hÖ tiÕng Anh: acute disseminated encephalo myelitis : ADEM
- Tæn th¬ng viªm v« khuÈn ®a æ chÊt tr¾ng do yÕu tè tù miÔn
tæn th¬ng thÊy sau 2-6 tuÇn sau mét bÖnh nhiÔm khuÈn: ®Ëu mïa, thuû ®Ëu hay sau tiªm vaccin
- L©m sµng: dÊu hiÖu suy gi¶m ThÇn kinh khu tró ®ét ngét , mét lÇn, tiÕn triÓn trong 1-3 tuÇn
- scanner vµ IRM . Tæn th¬ng n·o nhng cã thÓ cã c¶ Tæn th¬ng tuû gai : tæn th¬ng ®a tÇng
. Tæn th¬ng nèt ®a æ ®ång tÝn hiÖu T1, t¨ng tÝn hiÖu T2, b¾t thuèc gado
sau ®ã thµnh tæn th¬ng d¹ng nhÉn
. Tæn th¬ng mÊt myelin nhá díi 1cm, t¬ng tù nh tæn th¬ng SEP,
nhng còng cã tæn th¬ng kÝch thíc lín 1 tíi 4 cm ®êng kÝnh, ®a æ; tiÕn triÓn thµnh ®a nang nhá
. Tæn th¬ng ho¹t ®éng th× t¨ng tÝn hiÖu trªn xung khuyÕch t¸n diffusion b 1000 vµ cã thÓ b¾t thuèc
- ®iÒu trÞ cÊp cøu: corticoide liÖu ph¸p , øc chÕ miÔn dÞch
- TiÕn triÓn ®a d¹ng: khái, cã hay kh«ng cã di chøng, 30 / 100 chÕt trong vµi tuÇn
T 2 Spin Echo T 1 gado
T2 T1 T1+G T1+G
Viªm tuû cÊp c¾t ngang
T1 T2 T1 gado
- Héi chøng gi¶i phÉu-l©m sµng - ®iÖn quang: . BÖnh nguyªn ®a d¹ng: dÞ øng, vius
. Tæn th¬ng nhiÒu tÇng tuû
T 1 T 1 gado
T 1 gado
Tæn th¬ng nhiÔm khuÈn : h×nh ¶nh kh«ng ®Æc hiÖu .... Xem l©m sµng, DNT, RM sä n·o
abces do listeria nhiÔm khuÈn nocardia lao tuû sèng
T 1
T 1 T 1 gado
T 2 Spin Echo T 1 gado
BÖnh Lyme : viªm rÔ tuû
vÕt ®èt cña bä ve
T 2 SE T 1 gado
61
Tr¬ng fhîp ®Æc biÖt : thiÕu vitamin B 12
x¬ ho¸ kÕt hîp cña tuûthiÕu m¸u Biermer
. Tæn th¬ng ®èi xøng 2 cét trô sau tuû gai
. Håi phôc sau ®iÒu trÞ vitamin
T1 T2 STIR T1 gado
N·o thÊt 4 liªn tiÕp
víi èng néi tuû
... Tuû óng thuû kh«ng ph¸t triÓn trong hµnh n·o
CÇn kh¸m toµn bé tuû
sèng
U trong tuû ph¸t triÓn trong èng néi tuû: u mµng n·o tuû ependymome
. U trong tuû, cã cÊu tróc tæ chøc ®Æc , tõ C4 tíi T1 ,
. Tuû óng thuû hydromyelie phÝa díi mµ thµnh kh«ng b¾t thuèc gadolinium
. ®iÒu trÞ phÉu thuËt do cã phÇn tù do trong èng néi tuû
u trong tuû, tuû óng thuû do u , viªm tuû do chiÕu x¹
T1 T2 STIR T1
gado
U tuû gai ®o¹n cæ ngùc:
- B¾t thuèc gadolinium t¹i tæn th¬ng nhng c¶ thµnh cña phÇn tuû óng thuû
- U mµng n·o tuû ependymome bËc cao
ependymome toµn bé tuû: chÈn ®o¸n muén do tiÕn triÓn chËm trong èng néi tuû
- tuû óng thuû díi tæn th¬ng thµnh kh«ng b¾t thuèc gadolinium
- ependymome ; ®iÒu trÞ phÉu thuËt cã thÓ
u cã phÇn lín tù do trong èng néi tuû
U th©m nhiÔm
kh«ng ë phÇn trung t©m vÞ trÝ èng néi
tuû
kh«ng g©y tuû óng thuû l©n cËn
PhÉu thuËt chØ cã t¸c dông th¨m dß, ...
Kh«ng cã t¸c dông ®iÒu trÞ
mæ c¾t m¶nh sèng gi¶i Ðp laminectomie
astrocytome th©m nhiÔm
U trong tuû ph¸t triÓn trong chÊt tr¾ng vµ chÊt x¸m:
cã thÓ lµ u tÕ bµo h× nh sao astrocytome
. DÊu hiÖu tuû to ë C2 - C 3 d¹ng bÖnh lý
. astrocytome th©m nhiÔm b¾t thuèc gadolinium mét phÇn
u bËc thÊp vµ cao
. ®iÒu trÞ?
T1 T2 Spin Echo T1 gado
T1 T1 gado
63
U líi néi m¹ch m¹c angioreticulome :
Cã thÓ ®¬n thhuÇn hay trong bÖnh c¶nh cña bÖnh Von Hippel Lindau :
. BÖnh thÇn kinh da phacomatose : bÖnh di truyÒn
. NhiÒu u : tiÓu n·o , tuû gai , vâng m¹c , rÊt giµu m¹ch
. U rÊt giµu m¹ch, kÝch thíc, sè lîng vµ tiÕn triÓn rÊt thay ®æi
. U chÕ tiÕt: thêng chÈn ®o¸n nhê hiÖu øng khèi do nang hay do tuû óng thuû
Di c¨n trong tuû
. Tõ ®êng m¸u
. Tæn th¬ng x¬ng
. BÖnh c¶nh ®· biÕt…
T 1 T 2 SE T 1 T 1 gado
tiÒn sö: ung th phæi tiÒn sö : ung th vó
cã thÓ lµ di c¨n... Kh«ng cã dÊu hiÖu nµo lµ ch¾c ch¾n
Trêng hîp ®Æc biÖt: viªm tuû chiÕu x¹
X¹ trÞ ung th thanh qu¶n
T 1 T 2 SE
Ung th häng thanh qu¶n
b¾t thuèc gado
T 1 T 2 SE T 1 gado
Tuû sèng, mµng cøng vµ rÔ thÇn kinh
- Tæn th¬ng trong tuû:
- Viªm tuû . X¬ cøng m¶ng SEP, Viªm thÇn kinh tuû Devic , viªm tuû virus
. BÖnh Lyme
. Abces tuû
- ThiÕu vitamin: X¬ kÕt hîp cña tuû sclérose combinèe de la moelle / bÖnh Biermer
- U trong tuû, tuû óng thuû hydromyelie do u, viªm tuû do tia x¹
- BÖnh lý m¹ch m¸u: . Nhåi m¸u tuû
. Tô m¸u, dÞ d¹ng ®éng tÜnh m¹ch, u m¸u thÓ hang cavernome
- DÞ d¹ng: . DÞ d¹ng Chiari et hydromyelie
. Rçng tuû syringomyelie
. diastematomyelie , diplomyelie
- Tæn th¬ng ngoµi tuû:
- U d©y thÇn kinh, U ®¸m rèi thÇn kinh nevromes plexiformes
- U mµng n·o
- Di c¨n díi mµng nhÖn
- Lan trµn trong èng sèng cña c¸c u trung thÊt sau
- Tho¸t vÞ mµng n·o tñy . ®o¹n ngùc
. ®o¹n cïng tríc
BÖnh lý tuû
néi khoa
Tæn th¬ng
trong mµng cøng
trong tuû
chÌn Ðp tuû
vµ / hoÆc rÔ sèng
Tæn th¬ng
trong mµng cøng
ngoµi tuû
chÌn Ðp tuû
vµ / hoÆc rÔ sèng
65