Upload
pachappu-green
View
777
Download
2
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Recommendations of the committee of experts headed by Oommen V. Oommen on Kasturirangan report on Western Ghats
Citation preview
IkvXqcncwK³ I½nän \nÀt±-i-§sf kw_-Ôn¨
hnZKv[ kanXn dnt¸mÀ«v
hnZKv[ kan-Xn-bpsS Ipdn¸v
IkvXqcncwK³ I½nän dnt¸mÀ«n tIc-f-hp-ambn _Ô-s¸« Imcy-§Ä Ah-tem-I\w
sNbvXv \nÀt±-i-§Ä X¿m-dm-¡p-¶-Xn-\mbmWv tIcf kÀ¡mÀ aq¶wK hnZKv[ kanXnsb
\ntbm-Kn- -Xv. dnt¸mÀ«v X¿m-dm-¡p-¶-Xn\v hnZKv[ kanXnbv¡v \nc-h[n hyàn-I-fpsS Id-bä
klm-b-k-l-I-c-W-§Ä e`y-am-bn-«p-v. _lp. tIcf apJya{´n {io.D½³ Nmn, I½n-än-
bpsS cq]o-I-cWw apX dnt¸mÀ«v X¿m-dm-¡p-¶-Xp-h-sc-bpÅ Hmtcm L«-§-fnepw hnZKv[
kan-Xn-bp-am-bpÅ IqSn-¡m-gvN-IÄ¡v kabw A\p-h-Zn-¡p-Ibpw th \nÀt±-i-§Ä Xcn-
Ibpw sNbvXp F¶ Imcyw \µn-tbmsS kvacn-¡p-¶p. kan-Xn-bpsS sXfn-sh-Sp- p-I-fp-am-bn
_Ôs¸«v th kuI-cy-§Ä sN¿p-¶-Xn\mbn A[n-ImcnIÄ¡v \nÀt±-i-§Ä \ÂIm\pw
_lp. apJy-a{´n kabw Is- n F¶Xv ]cn-Øn-Xn-tbmSpw P\-§-tfm-Sp-apÅ At±-l-
¯nsâ {]Xn-_-²X shfn-s¸-Sp- p¶p.
_lp. ]cn-Øn-Xn-h-Ip¸v a{´n {in. Xncp-h-©qÀ cm[m-Ir-jvW³, _lp. kmwkv¡m-cnI
þ {Kma-hn-Ik\ hIp¸v a{´n {io. sI.-kn. tPmk^v, AUojWÂ No^v sk{I-«dn
{io.]n.sI.saml´n F¶n-hÀ kan-Xn-bp-ambn ]e-X-hW Bi-hn-\n-abw \S-¯n.
tI{µ a{´n-amÀ, Fw.-]n.-amÀ, No^v hn¸v, Fw.-FÂ.-F.-amÀ, PnÃmþt»m¡vþ{Kma]©m-b¯v {]Xn-\n-[n-IÄ, ]cn-ØnXn hnZ-Kv[À, ]cn-ØnXn {]hÀ¯-IÀ, IÀjIkwL-S\m {]Xn-\n-[n-IÄ, aXm-[y-£-·mÀ, tNw_À Hm^v tImtagvkv {]Xn-\n-[n-IÄ,hym]mcn kwL-S-\-IÄ, km[m-c-W-¡m-cmb ]Ýn-a-L« \nhm-kn-IÄ XpS-§n Dt±iw30,000 BÄ¡mÀ X§-fpsS \nÀt±-i-§-Ä kan-Xn-¡p-ap-¼msI t\cn«pw tcJm-aqehpw\ÂInsb¶ hkvXpX \µn-tbmsS kvacn-¡p-¶p.
hnhn[ PnÃ-I-fn \S-¯nb sXfn-sh-Sp¸pIÄ `wKn-bmbn ]qÀ¯n-bm-¡m³AXmXv PnÃm If-IvSÀamcpw dh\yqþh\wþt]meokv hIp- p-tZym-K-Ø-cpw {][m\ ]¦vhln- n-«p-v. kan-Xn-bpsS sXfn-sh-Sp- p-I-fn-seÃmw h³tXm-Xn-epÅ P\-{]m-Xn-\n-[y-am-Wp-m-b-Xv. X§-fpsS Bi-¦-Ifpw \nÀt±-i-§fpw kan-Xn-bv¡p-ap-¼msI Ah-X-cn- n-¡p-¶Xn\mbn kz´w tPmen-IÄt]mepw amän-h¨v kaq-l- nsâ \m\m-X-e-§-fn-Â{]hÀ¯n-¡p¶ P\-§Ä F¯n-t¨À¶p.
hnZKv[ kan-Xn-¡pth ASn-Øm\ kuI-cy-sam-cp-¡Â, bm{X-I-fpsS {Iao-I-c-Whpw \S-¯n- pw, IkvXqcncwK³ I½nän dnt¸mÀ«nsâ ae-bmf XÀÖa X¿m-dm-¡Â,CXp-ambn _Ô-s¸« sl¸v Ukv¡nsâ kwLm--S\w, \nÀt±-i-§-fp-sSbpw ]cm-Xn-I-fp-sSbpw t{ImUo-I-cWw, dnt¸mÀ«p X¿m-dm-¡Â F¶o Imcy-§-fn kwØm\ ssPssh-hn-hn[y t_mÀUnse DtZym-K-Ø-cp-sS \nÊo-a-amb kl-I-cWw e`n-¨n-«p-v. kwØm\ssPh-ssh-hn[y t_mÀUv sa¼À sk{I-«dn tUm.-sI.-]n.-em-em-Zm-kv, ko\n-bÀ AUvan-\n-kvt{S-änhv Hm^o-kÀ sI.-an-\n, kbân- nIv Hm^o-kÀ Pn.-F-kv.-D-®n-¡r-jvW³, hn.-in-h-t\-i³, kn.-Pn.{]Zo-]v, Bim-eX FÂ.-BÀ., sI. sI. PnXn³ F¶n-h-cpsS tkh\w{]tXyIw kvacn-¡p-¶p.
tUm.-D-½³ hn. D½³
I¬ho-\À
]n.-kn. kndn-bIv
AwKw
tUm.-hn.-F³.-cm-P-ti-J-c³]n-ff
AwKw
DÅ-S¡w
\w. DÅ-S¡w t]Pv \w.
dnt¸mÀ«nsâ kw£n]vXw i-iv1 BapJw 1
2 KmUvKn I½nän dnt¸mÀ«pw IkvXqcncwK³ I½n-än dnt¸mÀ«pw 1
3 hnZKv[ kan-Xn-bpsS cq]o-I-cWw 4
4 kan-Xn-bpsS sXfn-sh-Sp¸v 5
5 temI-k`mw-K-§fpsSbpw \nb-a-k- mw-K-§fpsSbpw tbmKw 6
6 I½nän \S- nb knänwKpI-fpsS hnhcw 8
7 s]mXp-P-\-§-Ä D¶-bn¨ {][m\ A`n-{]m-b-§Ä 9
7.1 {]Xn-Iq-e-amb A`n-{]m-b-§fpw \nÀt±-i-§fpw 9
7.2 A\p-Iq-e-amb A`n-{]m-b-§fpw \nÀt±-i-§fpw 11
8 k¶² kwLS\I-fpsS tbmKhpw Dcp- n-cnª \nÀt±-i-§fpw 12
9 hnZKv[ kan-Xn-bpsS s]mXp-hmb ImgvN- mSv 15
10 aq¶wK hnZKv[ kan-Xn-bpsS \nÀt±-i-§Ä 19
10.1 ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-§fpsS Is- Â 19
10.2 Irjn kw_-Ô-amb Bi-¦-IÄ 24
10.3 ]cn-ØnXn ZpÀ_e {]tZ-i-hp-ambn (EFL – Ecologically Fragile
Land) _Ô-s¸-«pÅ Bi¦
28
10.4 ]«-b- hm-KvZm\w kw_-Ôn¨v Bi-¦-IÄ 28
10.5 kwtbmPn-X-¡rjn 29
10.6 \mS³ Imenk¼- nsâ ]cn-t]m-jn- n-¡Â 30
10.7 GI-hn-f-¡rjn 31
10.8 h\y-ar-K-§-fpsS D]-{Zhw 32
10.9 ]Ýn-a-L-«- nse BZn-hmkn kaq-l- nsâ PohnXw 33
10.10 aÕy-_-Ô\w 33
10.11 ]cn-ØnXnteme -{]-tZ-i-§-fnse Sqdnkw 34
10.12 kzIm-cy- q-an-bnse acwsh«Â 35
10.13 ]cn-ØnXn kwc-£-IÀ¡pÅ t{]mÕm-l\w 35
10.14 ]mdJ\\w 36
10.15 aWÂhm-c 37
10.16 Ipg¡n-W-dp-I-fpsS \nÀamWw 38
10.17 sI«nS \nÀamWw 39
10.18 sdUv Imä-Kdn hyh-km-b-§Ä 40
10.19 Su¬jn- p-I-fpsS \nÀamWw 41
10.20 ssPh-ssh-hn[y ^v 41
10.21 ]cn-ØnXn Imh kwLw 42
i
IkvXqcncwK³ I½nän \nÀt±-i-§sf kw_-Ôn¨ hnZKv[ kanXn dnt¸mÀ«v
(kw-£n-]vX-cq-]w)
]Ýn-a-L« ae-\n-c-IÄ temIs¯ 8 AXn-Xo{h ssPh-ssh-hn[y taJ-e-I-fnÂ
(Hottest Biodiversity Hotspots) H¶mWv. `mc-X-¯nse BsI kv]ojo-kp-I-fpsS 27 iX-
am\w ]Ýn-a-L-«-¯n ImW-s¸-Sp¶p. ]Ýn-a-L-«- n ImÀjnIhnf-I-fpsS \nc-h[n h\y-
_-Ôp-¡-fp-ap-v. Ipcp-ap-f-Iv, Gew, amhv, ¹mhv, hmg F¶n-h-bpsS h\y-_-Ôp-¡Ä CXnÂ
DÄs¸-Spw. Ht«sd Pem-i-§-fpsS DÂ`-h-Øm-\-hp-amb ]Ýn-a-L-«s¯ 25 tImSn-bn-tesd
P\-§Ä IpSn-sh-Å-¯n\pw Irjn¡pw B{i-bn-¡p¶pv. `mc-X-¯nsâ Imem-h-Ø-bnepw
]Ýn-a-L« ae-\n-c-IÄ \nÀWm-b-I-amb kzm[o\w sNep-¯p-¶p-v. hne-s¸« Cu ]cn-ØnXn
k¼-¯p-I-fpsS \io-I-c-Whpw aen-\o-I-c-Whpw Hcp Imc-W-h-imepw A\p-h-Zn-¡m-\m-hp-¶-
X-Ã. AtX-kabw Xe-ap-d-I-fmbn Irjnbpw aäv sXmgn-ep-Ifpw D]-Po-h-\-amÀK-am-¡nb
kmam\yP\-§-fpsS Pohn-Xs¯ tZmj-I-c-ambn _m[n-¡p¶ Hcp \S-]-Sn-bpw Dm-Im\pw
]mSn-Ã. Cu ImgvN- m-tSm-sS-bmWv hnZKv[ kanXn IkvXq-cn-cw-K³ dnt¸mÀ«p-ambn _Ô-s¸«v
P\-§-fp-sSbpw P\-{]-Xn-\n-[n-I-fp-sSbpw A`n-{]mbw kzcq-]n- Xpw AXn-\-\-k-c-W-ambn
\nÀt±-i-§Ä cq]-s¸-Sp-¯n-b-Xpw.
kan-Xn-bpsS {][m\ \nÀt±-i-§Ä Ch-bm-Wv:þ
C.-F-kv.-F. Bbn IkvXq-cn-cw-K³ I½n-än Is-¯nb {]tZ-i-§-fnepw ESZ1, ESZ2
F¶n-h-bmbn KmUvKn I½nän Is- nb {]tZ-i-§-fnepw ^oÂUvXe kÀth
(^n-kn-¡Â shcn- n-t¡-j³) \S¯n XÂØnXn Is-¯-Ww. C§s\ P\-hm-k-
tI-{µ-§fpw, Irjn-Øepw tXm-«-§-fpw, h\hpw thÀXn-cn-¡-Ww. Cu {]tZ-i-§-fnÂ
\ne-hn-epÅ P\-km-{µX ]cn-tim-[n-¡m\pw I½n-än ip]mÀi sN¿p-¶p. ]Ýn-a-L-«-
¯nse aäp {Kma-§-fn ]e-bn-S¯pw kwc-£n-¡-s¸-tS h\- q-anbpw, Imhp-Ifpw,
]pÂta-Sp-Ifpw, sam«-¡p-¶p-Ifpw, ]md-s¡-«p-Ifpw Dv, Ahsbbpw Is¯n ]cn-
ØnXnteme {]tZ-i-ambn kwc-£n-¡p-I. P\-hm-k-tI-{µ-§-fpw, Irjn-Ø-e-§fpw,
tXm«-§fpw am{Xw E.S.A-bn \n¶pw Hgn-hm-¡pI;
ssPh-¡r-jn-bn-te¡v t\cn«v {]th-in-¡p-¶Xn\p]-I-cw tI{µ-K-h¬saâv t{]mÕm-
ln- n-¡p¶ ‘KpUv A{Kn-IĨ-d {]mIvSn-kkv’ t{]mÕm-ln- n-¡p-I. Ime-{I-taW
]qÀW ssPh-¡r-jn-bn-te¡v amdm³ Chsc t{]mÕm-ln- n-¡p-Ibpw cmk-¡r-jn-
bn \n¶pw ssPh-¡r-jn-bn-te-¡pÅ ]cn-hÀ -\-L-«-¯n (10 hÀjw) IÀj-I-
cpsS km¼-¯nI \jvSw ]qÀW-ambpw kÀ¡mÀ \nI-¯p-Ibpw thWw.
ii
C.-F- v.-FÂ. \nbaw AXnsâ Dt±-i-e-£y-§Ä ]t t\Sn-¡-gnª ØnXn¡v
C\nta C.-F- v.-FÂ. \nbaw A\p-k-cn¨v BcpsS `qanbpw Gsä-Sp-¡m³ Ign-bm-
-hn[w \nbaw d±p sN¿p-I. ]t£ Cu hnj-b-hp-ambn tImS-Xn-bn \S-¡p¶
tIkp-I-fn \nb-a-a-\p-k-cn¨v tImSXn Xocp-am-\-sa-Sp-¡-s«.
\ne-hn-epÅ Irjn-I-fn \n¶p-apÅ hcp-am\w hÀ²n- n-¡p-¶-Xn\pw IÀj-Isâ
km¼- nI kpc£ Dd- m-¡p-¶-Xn\pw thn ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn kwtbm-Pn-
X-¡rjn t{]mÕm-ln- n-¡p-I.
k¦-c-bn\w ]-ip-¡Ä hfÀ¯p-¶-Xn\v \ntcm-[-\-ap-m-hcp-Xv. {]Xn-Iqe Imem-h-
Øsb sNdp-¡m³ sIev]pÅ \mS³ I¶p-Imenbn\-§Ä t{]mÕm-ln- n-¡-Ww.
bq¡m-en-]väkv, At¡-jy, tX¡v XpS§nb GI-hnf¡rjn-IÄ ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-
fnse h\mXnÀ¯n-bn \ntcm-[n-¡-Ww.
d_À, Im¸n, tXbne XpS-§nb \mWyhn-f-Isf GI-hnf \ntcm-[\w _m[n-¡n-söv
kÀ¡mÀ hyà-am¡n D¯-chv ]pd-s¸-Sp-hn¨v IÀj-IcpsS Bi¦ AI-ä-Ww.
a\p-jy-s\bpw Irjn-sbbpw h\y-Po-hn-IÄ B{I-an-¡p-¶Xp XS-bm-\mbn V BIr-Xn-
bn 2 aoäÀ Bghpw 4 aoäÀ hoXn-bp-apÅ s{U©p-Ifpw kutcmÀÖ then-Ifpw
Cu {]tZ-i-§-fn Dm¡Ww. h\y-ar-K-§-fp-m-¡p¶ Irjn-\m-i-¯n\v Ct¸mÄ
\ÂIp¶ [\-k-lmbw ]cym-]vX-amtWm F¶Xv ]cn-tim-[n-¡-Ww.
h\m-h-Im-i-\n-b-a-{]-Im-chpw ]mc-¼-cy-ambpw ]«n-I-hÀK-¡mÀ¡v ]Ýn-a-L« {]tZ-i-
§-fn e`n- n-«p-ÅXpw ssIhiw h¨-\p- -hn- phcp-¶Xp-amb ]mÀ¸n-S-w, Irjn, D]-Po-
h\w F¶nhbv¡v Cu dnt¸mÀ«v XS-Ê-am-h-cp-Xv.
Ub-\m-anäpw aäv kvt^mSI -h-kvXp-¡fpw cmk-]-ZmÀ°-§fpw (\-©v apX-embh) D]-
tbm-Kn-¨pÅ aÕy-_-Ô\w ]qÀW-ambpw \ntcm-[n-¡p-I. A[n-\n-thiaÕy-§Ä
kwc-£nX {]tZ-i-§-fnse Pem-i-b-§-fn \nt£-]n-¡p¶ kml-Ncyw IÀi-\-ambn
\nb-{´n-¡p-I.
hnt\mZ k©mckwcw-`-§sf ]cn-ØnXn kulr-Z-]-c-amb coXn-bn t{]mÕm-ln- n-
¡pI hgn ]cn-ØnXn kwc-£Ww Dd- m-¡m\pw H¸w IÀj-I-cpsS km¼- nI \ne-
hmcw sa¨-s¸-Sp-¯m\pw km[n-¡pw. kap{Z\nc- n \n¶pw 500 aoä-dn IqSp-X Db-
c-apÅ Ge-t¯m-«-§-fnepw Ipcp-ap-fIv tXm«-§-fnepw aäpw hnt\m-Z-k-©m-cn-I-fpsS
Xma-k- n\pw aäp-ambn \nÀ½n¡p¶ sI«n-S-§-fpsS D-bcw 8 aoä-dn ]cn-an-X-s¸-Sp-
-Ww.
iii
]Ýn-a-L-«- {]tZ-i¯v am{X-a-Ã, tIc-f-¯nsâ aäv {]tZ-i-§-fnepw kzImcy `qan-
bnepÅ ac-§Ä apdn-¡p¶-Xn\v A\p-hmZw Bh-iy-anà F¶ Xocp-am\w Kh¬saâv
Xe- n FSp-t¡--Xm-Wv.
]cn-ØnXn kwc-£W {]hÀ¯-\-§Ä \S-¯p-¶-hÀ¡v B tkh-\-¯nsâ {]Xn- -e-
ambn kwc-£-W-tk-h-\-th-X\w \ÂtI--Xp-v.
]Ýn-a-L«¯nse Ct¸mÄ J\\w \S-¡p¶ {]tZ-i-§-fn XÂØnXn ]cn-tim-[n- -
tijw h\-ambn kwc-£n-t¡- {]tZ-i- n-\p-Ånem-sW-¦n DSs\ J\\w Ah-
km-\n- n-¡-Ww. CXn-\p-thn \nb-a-{]-Imcw t\m«okv \ÂIn Izmdn ssek³kv d±p
sN¿m-hp-¶-Xm-Wv.
]Ýna-L« {]tZ-i-§-fn A\p-aXn IqSmsX {]hÀ¯n-¡p¶Xpw Cu {]tZ-i-§-fnÂ
h\-¯n DÄs¸-Sp-¶-Xp-amb Izmdn-IÄ DSs\ \nÀ¯-em-¡-m³ IÀi\ \S-]Sn FSp-
¡Ww. ]Ýn-a-L-«-¯n h\-ambn kwc-£n-¡-s¸-Sp¶ {]tZ-i-§-Ä¡v ]pd¯v Izmdn-
IÄ A\p-h-Zn-¡p-¶Xv h\m-XnÀ¯n-bn \n¶pw 500 aoäsd¦nepw AIew ]men-
¨mbncn-¡-Ww. Cu {]tZ-i-§-fn \S¯p¶ J\\ {]hÀ¯-\-§Ä¡v SEIAA
bpsS ¢nb-d³kv \nÀ_-Ô-ambpw hm§-W-sa¶v \njv¡Àjn-¡-Ww.
]e dnkÀthm-b-dp-I-fnepw aWÂ ASn-ªp-Iq-Sp-¶-Xnsâ ^e-ambn Ch-bpsS kw`-
cWtijn Ipd-bp¶pv. AXn-\m CXp-ambn _Ô-s¸« hnZ-Kv[-cpsS A`n-{]m-b-
¯n\pw kmâv HmUn-än§n\pw hnt[-b-ambn Chn-S-§-fn \n¶pÅ aW FSp¯v
\ymb-amb hnebv¡v Bh-iy-¡mÀ¡v e`y-am-¡p-¶-Xn-\pÅ \S-]Sn Kh¬saâv Xe-
¯n Dm-I-Ww.
]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn A\n-b-{´n-X-ambpw Aim-kv{Xo-b-ambpw Ipg¡n-W-dp-IÄ
Ipgn-bv¡p¶ kml-Ncyw Hgn-hm-¡p-¶-Xn-\pth \nb-{ -W-§-sf-¡p-dn¨v DNn-X-amb
Xocp-am-\-§Ä kÀ¡mÀ FSp-t¡-Xm-Wv.
]Ýn-a-L-«-ta-J-e-bn kap-t{Zm-]-cn-X-e-¯n \n¶pw 500 aoä-dn\v ta Db-capÅ
Øe-§-fnÂ, `qan-bpsS D]-cn-X-e-¯n \n¶pw sI«n-S-§-fpsS D-bcw 8 aoädmbn ]cn-
an-X-s¸-Sp- -Ww.
]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn P\-Po-hn-X¯n\v Bh-iy-amb Bip-]-{Xn-IÄ, hnZym-e-b-
§Ä, tZhm-e-b-§Ä `£y kpc-£sb _m[n-¡p¶ ]m kwkv¡-cW bqWn-äpIÄ
F¶n-h-bp-ambn _Ô-s¸« t{]mP-IvSp-IÄ {]tXyI ]cn-K-W\ \ÂIn \ntcm[\-
¯n \n¶pw Hgn-hm-¡Ww. aäv hnI-k\ {]hÀ¯-\-§Ä SEIAA ¢nbd³kn\v
hnt[-b-ambn am{Xw A\p-h-Zn-¡p-I.
iv
]cn-ØnXnkulrZ hnI-k-\w, ]cn-Øn-Xn-bv¡n-W-§-p¶ hn[- n-epÅ Pe-e- y-X,
]mc-¼-tcy-Xc DuÀP t{kmX-Êp-I-fpsS D]-tbm-Kw, hn³Uv anÂ, ]c-¼-cm-KX ]cn-
ØnXn kulrZ sI«n-S-§Ä XpS-§n-bh DÄs¸-Sp¯pwhn[hpw, aen-\o-I-c-Whpw
]cn-ØnXn \io-I-c-Whpw ]c-am-h[n Hgn-hm-¡n-s¡m-p-am-bn-cn-¡Ww Cu {]tZ-i-§-
fnse ]©m-b- p-I-Ä amÌÀ ¹m\p-IÄ X¿m-dm-t¡--XmWv.
sehn C\-¯n e`y-am-Ip¶ XpI Xt±-i-kz-bw- -cW Øm]-\-§-fnsebpw kwØm-
\- n-sâbpw ssPh-ssh-hn[y ^n \nt£-]n¨v _n.-Fw.-kn. (ssPh-ssh-hn[y
]cn-]m-e\ kan-Xn-) bpsS taÂt\m-«-¯n ssPh-ssh-hn[y kwc-£W {]hÀ¯-\-
§Ä¡v hn\n-tbm-Kn-¡-Ww.
]cn-ØnXn \nb-a-§Ä, N«-§Ä, hnÚm-]-\-§Ä F¶nh ewLn-¡-s¸-Sp¶ FÃm
\S]Sn-Ifpw ]cn-ØnXn timjW {]hÀ¯-\-§fpw A[n-Im-cn-Isf Ad-nbn-¡m-\pÅ
Npa-Xe ssPh-ssh-hn[y ]cn-]me kan-Xn-IÄ¡m-Wv. Cu kan-Xn-IÄ¡v IqSp-XÂ
{]hÀ¯\ kuI-cy-§Ä \ÂIn Chsb imào-I-cn-¡p-¶-XmWv \Ã-Xm-bn-cn-¡pw.
1977 P\p-hcn 1 \v apt¼ `qan-bpsS ssIh-im-hImi-ap-Å-hÀ¡pw Ah-cpsS ]n³Km-
anIÄ¡pw ]«bw \ÂIm-sa¶v \ÂIn-bn-«pÅ hmKvZm\w DSs\ \S- n-em-¡p-I.
C.-F-kv.-F. {]tZ-i-¯n\v ]pd- pÅ h\-{]-tZ-i-§-sfbpw, Imhp-I-sfbpw, ]pÂta-Sp-
I-sfbpw Is¯n kwc-£n-¡-Ww. Cu kml-N-cy-¯n C.-F-kv.-F.¡v 10 In.-ao.
_^À tkm¬ \nÀW-bn-t¡ Imcy-a-Ã.
1
IkvXqcncwK³ I½nän \nÀt±-i-§sf kw_-Ôn¨
hnZKv[ kanXn dnt¸mÀ«v
1. BapJw
lnam-ebw Ign-ªm ]Ýn-a-L-«-amWv `mc-X-¯nse Gähpw {][m\ ]Àh-X-\n-c.
cmPy-¯nsâ Imem-h-Ø, iotXmjvW ØnXn, a®nsâ ^e- q-bn-jvT-X F¶o Imcy-§-
fn ]Ýn-a-L«w \nÀWm-b-I-amb kzm[o\w sNep- p-¶p. ssPh-ssh-hn-[y-¯nsâ Ie-
h-d- IqSn-bmb ]Ýn-a-L-«- nsâ X\-Xmb ]cn-Øn-Xnbpw ssPhsshhn-[yhpw `mc-X-
¯nsâ \ne-\n¸n\v AXym-h-iy-am-Wv.
`qan-bnse Pohsâ ASn-Øm-\-amWv ssPh-ssh-hn-[yw. ssPh-ssh-hn-[y irwJ-e-
bpsS Gähpw {][m\- I®n hnth-I-apÅ a\p-jy³ Xs¶-bm-Wv. Cu hne-s¸« ssPh-
ssh-hn-[ys¯ kwc-£n-¡m-\pÅ D¯-c-hm-Zn-Xzhpw a\p-jy-\p-v. Cu irwJ-e-bpsS
Hmtcm I®nbpw \jvS-s¸-Sp-t¼m-Ä AXv a\p-jysâ \ne-\n¸v Xs¶ A]-I-S-¯n-em-
¡pw. ssPhssh--hn[yw hyXykvX am\-§-fpÅ k¦oÀW-amb Hcm-i-b-amWv. hnj-b-
¯nsâ k¦oÀWX DÄs¡mp-sIm-mWv \½Ä ]Ýn-a-L« kwc£Whp-ambn
_Ô-s¸« {]iv\-§sf kao-]n-t¡--Xv.
2. KmUvKn I½nän dnt¸mÀ«pw IkvXqcncwK³ I½n-än dnt¸mÀ«pw
hyXy-kvX-amb Bhm-k-hy-hØI-fp-sSbpw Poh-Pm-e-§-fp-sSbpw Cuän-Ã-amb
]Ýn-a-L« ae-\n-c-I-fn am\p-jn-I- CS-s]-S-ep-IÄsImv ssPh-ssh-hn-[y- nÂ
timjWw Dm-Ip-¶-Xmbn hnhn[ Kth-jW dnt¸mÀ«pIÄ kqNn-¸n- p. CtX- p-SÀ¶v
tI{µ Kh¬saâv, s{]m^.am[hv KmUvKn A[y-£-\mbn ]Ýn-a-L-«- hnZKv[ kan-
Xnsb (WGEEP) \nb-an- p. ]ÝnaL«- nse Ct¸m-gs¯ AhØ Xn«-s¸-Sp-¯p-I,
1986þse ]cn-ØnXn kwc-£W\nbaw A\p-im-kn-¡pw-{]-Imcw ]Ýn-a-L«w DÄs¸-Sp¶
{]tZ-i-§-fnse ]cn-ØnXn hnteme taJeI-fpsS AXnÀ¯n tcJ-s¸-Sp¯n hnÚm-
]\w sN¿p-I, P\-]-¦m-fn- -t¯msS ]ÝnaL«-w kwc-£n-¡m\pw ]cn-t]m-jn- n-
¡m\papÅ ip]mÀi-IÄ \ÂIp-I F¶o Dt±-i-§-tfm-sS-bmWv Cu I½nän cq]o-I-cn- -
Xv. KmUvKn I½nän 2010 amÀ¨v 30 \v {]hÀ¯\w Bcw`n¨p. 2011 BK-Ìn tI{µ ]cn-
ØnXn h\w a{´m-e-b- n-\p-ap-¼msI I½n-än dnt¸mÀ«v kaÀ¸n- p. ]Ýn-a-L« taJ-
esb ]cn-Øn-Xn-bpsS ZpÀ_-em-hØ IW-¡n-se-Sp¯v ESZ 1, ESZ 2, ESZ 3 F¶n-
2
§s\ aq¶v taJ-e-I-fmbn Xncn¨v Hmtcm hn`m-K- nepw hyXy-kvX-amb \nb-{ -W-§Ä
GÀs¸-Sp- m³ KmUvKn I½nän ip]mÀi sNbvXp.
F¶m Cu dnt¸mÀ«p-ambn _Ô-s¸«v kwØm\ Kh¬saâp-I-fp-sSbpw
s]mXp-P-\-§-fpsSbpw `mK- p-\n¶v ]cm-Xn-IÄ DbÀ¶-Xn-s\- p-SÀ¶v tI{µ
Kh¬saâv, Cu kan-Xn-bpsS ip]mÀi-IÄ ka-{K-ambn ]p\-c-h-tem-I\w sN¿p-¶-Xn-
\pw ip]mÀi-IÄ \S- n-em-¡p-¶-Xn-\pÅ B£³ ¹m³ X¿m-dm-¡p-¶-Xn\pw
17.08.2012þse Kh¬saâv D -chv {]Imcw tUm.-sI.-I-kvXqcn cwK³ A[y-£-\mbn
Hcp D¶-X-Xe {]hÀ¯I kanXnsb (Highlevel Working Group) \nb-an-¨p. ]Ýn-a-L-«-
¯nse k¼p-jvS-amb ssPh-ssh-hn-[yhpw ]cn-Øn-Xnbpw kwc-£n-¡p-¶-Xn-\pw Chn-
Ss¯ teme-amb BhmkhyhØ t\cn-Sp¶ timjWw XS-bp-¶-Xn-\papÅ \nÀt±-i-
§Ä cq]-s¸-Sp-¯pI F¶ e£y-hp-am-bmWv I½n-änsb \nb-an- -Xv. ]cn-ØnXn, ssPh-
ssh-hn[yw F¶n-h-bpsS kwc-£-Wt¯msSm¸w ChnsS ]c-¼-cm-K-X-ambn Ign-bp¶
P\-k-aq-l-¯nsâ, {]tXy-In¨v Zcn-{Z- P\hn- m-K-§-fpsS Xmev]-cy-§ÄIqSn kwc-£n-
¡pw-hn[apÅ ka-\z-b-]-c-amb kao-]\w kzoI-cn-¡m-\mWv Kh¬saâv B I½n-än-
tbmSv Bh-iy-s¸-«-Xv. CXn-eqsS Cu {]tZ-i-§-fn P\-§-sf-¡qSn DÄs¸-Sp- n-
s¡mpÅ kpØnchnI-k\hpw P\-k-aq-l- nsâ D¶-a-\hpwIqSn IW-¡n-se-Sp-¡-
Wsa-¶m-bn-cp¶p Kh¬saânsâ ImgvN- m-Sv.
IkvXqcncwK³ I½nän 2013 G{]n 15 \v Kh¬saân\v dnt¸mÀ«v kaÀ¸n-¨p.
Cu dnt¸mÀ«nÂ, ]Ýn-a-L«¯nse 40 iX-am-\-t¯mfw hcp¶ {]tZiw ESA
(Ecologically Sensitive Area) Bbn thÀXn-cn¨v kwc-£n-¡m³ Bh-iy-s¸-«p. tIc-f-
¯nse 123 hntÃ-Pp-I-fmWv C§s\ ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fmbn {]Jym-]n-¡m³
IkvXqcncwK³ I-½n-än \nÀt±-in- -Xv. ]cn-Øn-Xn-teme {]tZiw Is-¯m³ KmUvKnÂ
I½nän \nÀt±-in¨ \b-¯n IkvXqcn cwK³ I½n-än Nne \yq\-X-IÄ Nqn-¡m-Wn- p.
(using criteria with incomplete back-up information, identifying ESZs without taking
into account human cultural component which is part of biodiversity, livelihood and
development needs of human population and the large grid size used for zonation –
Page 46 of the report).
Cu \yq\-X-IÄ ]cn-l-cn¨v Iptd-¡qSn bpàn-k-l-hp-w imkv{Xo-b-hp-amb hn[-
¯n ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§Ä \nÀW-bn-¡m-\m-bn-cp¶p, IkvXqcncwK³ I½n-än-
bpsS Xocp-am-\w. CXn-\p-thn B I½nän D]-{Klw D]-tbm-Kn¨v dntam«v sk³kn§v
kmt¦-XnI hnZy {]tbm-P-\-s¸-Sp- n. AXp-t]mse, ssPh-ssh-hn-[yw, h\-§-fpsS
3
Xpp-h¡-cWw apX-em-b-hsb¸än-bpÅ hnh-c-§Ä C´ym Kh¬saâv iq\y-Imi
hIp- v, _tbm-sS-Ivt\m-fPn hIp¸v F¶n-hn-S-§-fn \n¶v tiJ-cn-¨p. hn]p-e-amb hnh-
c-ti-Jcw (data base) D]-tbm-K-s¸-Sp¯n ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-§Ä Is-¯n.
]Ýn-a-L-«s¯ ‘Natural Landscape’, ‘Cultural Landscape’ F¶v cmbn hn`-
Pn- p. h\-§-fpw, kwc-£n-X-{]-tZ-i-§-fpw, h\-§Ä t]mse kwc-£n-¡-s¸-tS aäv
{]tZ-i-§-fp-amWv ‘Natural Landscape’. AXp-t]mse P\m-[n-hm-k-tI-{µ-§-fpw
IrjnØe-§fpw tXm«-§fpw DÄs¸-Sp-¶Xm-Wv ‘Cultural Landscape’. C§s\ \m¨p-
d emâvkvtI¸v Bbn Is¯nb Øe-§Ä ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fmtWm
F¶v \nÀW-bn-¡p-¶-Xn\v Xmsg- -d-bp¶ LS-I-§-fpsS ØnXnIqSn I½nän ]cn-K-Wn-¨p;
ssPh-ssh-hn[y k¼p-jvS-X, Xpp-Xp-m-bn-¡n-S¡m¯ h\{]tZ-i-§Ä, Ipdª P\-
km-{µ-X, kwc-£n-X-h-\-§-fp-sSbpw temI-ss]-XrI tI{µ-§-fp-sSbpw kmao-]yw, B\-
Ifpw ISp-h-Ifpw k©-cn-¡p¶ h\ CS-\m-gn-I-fpsS kmao]yw F¶o LS-I-§Äs¡m-
tcm¶n\pw \nÝnX aXn¸v \ÂIn AXnsâ ASn-Øm-\-¯n-emWv ]cn-ØnXnteme {]tZ-
i-§-sf IkvXq-cn-cw-K³ I½nän I¯nbXv.
Hcp hntÃ-Pnse 20 iX-am\w {]tZisa¦nepw ]cn-ØnXnteme-ambn ImÂ, B
hn-tÃ-Pns\ apgp-h-\mbn ]cn-ØnXnteme-ambn IcpXpI F¶ \bhpw IkvXqcn cwK³
I½nän kzoI-cn- p. dnt¸mÀ«v ]d-bp¶p, “This approach is much more conservative
and indeed meaningful than treating an entire Taluk as ESA” (Page – 57). C§-s\-
bmWv 123 hntÃ-Pp-Isf ]cn-Øn-Xn-tem-e-ambn (ESA) {]Jym-]n-¡m³ IkvXq-cn-cw-K³
I½nän ip]mÀi sNbvX-Xv. Cu XXz-a-\p-k-cn¨v hnhn[ kwØm-\-§-fn \m¨p-dÂ
emâvkvtI¸v Bbn I½nän \nÀW-bn¨ Øe-§-fp-sS-bpw, AXn ]cn-ØnXntemew
F¶p Is- nb Øe-§-fp-sSbpw hnkvXoÀWw t\m¡p-I.
4
aäv kwØm-\-§-fnse ]cn-ØnXn teme {]tZ-i-§-fpsS hnkvXrXn Ahn-Sps¯
Natuaral Landscapeþsâ hnkvXr-Xn-sb-¡mÄ Ipd-hm-Wv. ]t£ tIc-f- nÂam{Xw
Natuaral Landscapeþsâ hnkvXoÀWs¯¡mÄ IqSp-X-emWv ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-
¯nsâ hnkvXr-Xn. At¸mÄ, P\-hm-k-tI-{µhpw Irjn-Ø-ehpw DÄs¸-Sp¶ Cultural
Landscapeþsâ Hcp `mKw ]cn-ØnXnteme-ambn FSp-¡-s¸-«n-cn-¡p¶p F¶À°w.
kzm`m-hn-I-ambpw hfscb[nIw ]cm-Xn-IÄ¡v CXv CSw \ÂIn. KmUvKn dnt¸mÀ«nse
]cn-Øn-Xn-tem-e-{]-tZ-is¯¸än ]cm-aÀin-¡th, IkvXq-cn-cw-K³ I½nän \S-¯nb
hnaÀi-\-§Ä Ct¸mÄ IkvXq-cn-cw-K³ I½n-än-s¡-Xn-cmbn IqSp-X iàn-tbmsS P\-
§Ä D¶-bn-¡m³ XpS-§n.
I½n-än-bpsS dnt¸mÀ«v ]pd- p-h-¶-Xn-s\-¯p-SÀ¶v B {]tZ-i§fnse P\-k-aq-l-
¯n \n¶v, {]tXy-In¨v IÀj-Icn \n¶v Ht«sd ]cm-Xn-IÄ Dmbn. dnt¸mÀ«nÂ
]cm-aÀin¨ {]Imcw Cu {]tZ-i-§sf ]cn-ØnXntemeambn hnÚm]\w sNbvXmÂ
hnhn[ Xc-¯n-epÅ \nb-{ -W-§Ä¡v hnt[-b-cmbn Pohn-t¡-n-h-cp-sa-¶pw, Chn-
Ss¯ hnI-k\ ]²-Xn-IÄ¡v {]Xn-_-Ô-§Ä Dm-Ip-sa¶ s]mXp-hmb Bi-¦bpw
Dm-bn. AhnsS {]t£m`w XpS-§n. B kml-N-cy-¯n 21.10.2013 \v _lp. apJy-a{´n
{io. D½³ Nmn hnfn- p-Iq-«nb kÀh-I£ntbmK- n dnt¸mÀ«nse A]m-I-X-Ifpw
CXv kw_-Ôn¨pÅ ]cm-XnIfpw ]cnl-cn-¡-W-sa¶v P\-{]-Xn-\n-[n-IÄ Bh-iy-s¸-«p.
3. hnZKv[ kan-Xn-bpsS cq]o-I-cWw
IkvXqcncwK³ kan-Xn-bpsS ip]mÀi-IÄ _m[n-¡p¶ 123 hntÃ-Pp-I-fnse P\-
{]-Xn-\n-[n-IÄ, k¶² kwL-S-\-IÄ, s]mXp-P-\§Ä F¶n-h-cn \n¶pw A`n-{]m-b-
§Ä Bcmªv Ah IqSn ]cn-K-Wn¨v Bh-iy-amb \nÀt±-i-§Ä kaÀ¸n-¡m\mbn Hcp
kan-Xnsb cq]o-I-cn-¡p-¶-Xm-sW¶v apJy-a{´n Adnbn¨p.
Cu ]Ým- -e-¯n tIcf kÀ¡mÀ 29.10.2013þse 162/13/]cn. (km-[m) \¼À
D -chv {]Imcw ssPhsshhn[y t_mÀUv sNbÀam³ tUm.-D-½³ hn. D½³ I¬ho-
\-dm-bpw, tIcf imkv{X kmt¦-XnI Iu¬kn FIvkn-Iyq-«nhv sshkv {]kn-Uâv
tUm.-hn.-F³. cmP-ti-J-c-]n-Å, ap³ d_À t_mÀUv sNbÀam-\mb {io.]n.-kn. kndnbIv
F¶n-hÀ AwK-§-fp-am-bpÅ Hcp aq¶wK kan-Xn¡p cq]w \ÂIn. tI{µ ]cn-
ØnXnþh\w a{´m-e-b-¯nsâ IcSv hnÚm-]-\hpw ip]mÀiIfpw hni-Z-ambn ]Tn¨v,
dnt¸mÀ«nse ip]mÀi-IÄ _m[n-¡p¶ kwØm\s¯ 123 hntÃ-Pp-I-fnse P\-{]-Xn-\n-
[n-IÄ, Cu hnj-b- n cq]o-I-cn-¡-s¸-«n-«pÅ P\-Iob kan-Xn-IÄ, ]cn-ØnXn kwL-
S-\-IÄ, IÀjI kwL-S-\-IÄ F¶n-h-bpsS CXv kw_Ôn¨ A`n-{]mbw Ad-nªv,
5
Ah IqSn ]cn-K-Wn¨v IcSv hnÚm-]\w kw_-Ôn¨v kwØm\ kÀ¡m-cn\v tI{µ-
kÀ¡m-cns\ Adn-bn-¡m-\pÅ A`n-{]m-b-§fpw \nÀt±-i-§fpw cq]o-I-cn-¡p-¶-Xn-\m-h-
iy-amb hni-Z-amb Hcp dnt¸mÀ«v kaÀ¸n-¡m-\mWv kan-Xn-tbmSv Bh-iy-s¸-«-Xv.
dnt¸mÀ«n-s\-¡p-dn-¨v P\-§Ä¡v icn-bmb Ah-t_m-[-ap-m-¡m³ CXnsâ ae-
bmf ]cn- mj kwØm\ ssPh-ssh-hn[y t_mÀUv X¿m-dm-¡-n t_mÀUnsâ
sh_vssk-än {]ko-²o-I-cn-¡Wsa¶pw ]pkvX-I-cq-]-¯nem¡n Bh-iy-¡mÀ¡v e`y-
am-¡Wsa¶pw _lp.-ap-Jy-a{´n Bh-iy-s¸-«p.
4. kan-Xn-bpsS sXfn-sh-Sp¸v
tUm.-D-½³ hn. D½³, tUm. cmP-ti-J-c³]nÅ, {io. ]n.-kn. kndn-bIv F¶n-hÀ
]s¦-Sp¯ D¶-X-Xe hnZKv[ kan-Xn-bpsS BZytbmKw 8.11.2013 \v cmhnse 11 aWn¡v
ssX¡mSv Kh¬saâv KÌvlukn tNÀ¶p. Cu tbmK- nÂ, ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§Ä
kµÀin¨v P\{]Xn-\n-[n-I-fpsSbpw IÀj-I-kw-L-§-fp-sSbpw ]cn-ØnXn kwL-S\I-fp-
sSbpw IÀj-I-cp-sSbpw aäv P\kaq-l-§-fp-sSbpw A`n-{]m-b-§Ä Bcm-bm³ Xocp-am-
\n-¨p. CXn-\mbn ] -\w-Xn-«, tIm«-bw, XriqÀ, ae- p-dw, CSp-¡n, hb-\m-Sv, tImgn-t¡m-
Sv, I®qÀ, ]me-¡mSv, sImÃw, Xncp-h-\- -]pcw PnÃ-I-fn sXfn-sh-Sp¸p \S-¯m\pw,
_Ô-s¸« PnÃm If-IvSÀamÀ hgnbpw ]{Xam[y-a-§Ä hgnbpw hym]-I-amb {]N-cWw
\ÂIm\pw hnZKv[ kanXn Xocp-am-\n-¨p.
CXn-\n-S-bn 13.11.2013 epw 16.11.2013 epw IkvXqcn cwK³ I½n-än-bpsS ip]mÀi-
IÄ AwKo-I-cn- -Xmbn {]Jym-]n-¡p¶ Hmtcm Hm^okv D¯-c-hpIÄ tI{µw h\w ]cn-
ØnXn a{´m-ebw ]pd-s¸-Sp-hn- p. ip]mÀi-IÄ FÃmw \ne-hn h¶p Ignªp
F¦n tIc-f-kw-Øm-\- nsâ Cu hnZKv[kan-Xnbv¡v {]k-àn-bptm F¶
tNmZyw DbÀ¶p-h-¶p. AXn-s\-¯p-SÀ¶v tIcf apJy-a{´n tI{µkÀ¡m-cp-ambn _Ô-
s¸-«v, CXv kw_-Ôn¨ Bt£-]-§-fpw kwØm\ kÀ¡m-cnsâ ip]mÀi-Ifpw kaÀ¸n-
¡m³ kmh-Imiw t\Sn-sb-Sp- p.
kan-Xn-bpsS \nÀt±-i-{]-Imcw IkvXq-cncwK³ I½nän dnt¸m-À«n tIc-f-hp-ambn
_Ô-s¸« `mK§Ä ssPh-ssh-hn[y t_mÀUnse DtZym-K-ØÀ t{ImUo-I-cn¨v
XÀÖa sN¿p-Ibpw AXns\ kwØm\ ssPhsshhn[y t_mÀUnsâ
www.keralabiodiversity.org F¶ sh_vssk-än t]mÌv sN¿p-Ibpw sNbvXp. Hcp
e£-t¯mfwt]À sh_vsskäv kµÀin- p. IqSmsX Cu dnt¸mÀ«v, t_mÀUnse DtZym-
K-ØÀ ]pkvXIcq]-¯n X¿m-dm¡n 10,000 tIm¸n-IÄ Bh-iy-¡mÀ¡v kuP-\y-
ambn e`y-am-¡n. dnt¸mÀ«v kw_-Ôn¨v P\-§-fpsS kwi-b-§Ä Zqco-I-cn-¡p-¶-Xn-\mbn
6
XpS-§nb 24 aWn-¡qdpw {]hÀ¯n-¡p¶ 4 sSen-t^m¬ \¼-dp-I-fn-embn 40,000
t¯mfw t]À _Ô-s¸-Sp-Ibpmbn. kwØm\ ssPh-ssh-hn[y t_mÀUnse DtZym-
KØ-cmWv Cu 24 aWn-¡qÀ t^mWn-eqsSbpÅ tkh\w P\-§Ä¡v e`y-am-¡nb-Xv.
kan-Xn-bpsS \nÀt±-i-{]-Imcw dnt¸mÀ«v kw_-Ôn¨ Bi-¦-IÄ Hgn-hm-¡p-¶-Xn-\mbn
]{X-am-[y-a-§Ä hgn t_mÀUv CXv kw_-Ôn¨v hym]-I-amb {]N-c-Whpw \ÂIn-
bncp¶p. I½n-än-bpsS sXfn-sh-Sp¸p-ambn _Ô-s¸« {]N-cWw, kwLm-S\w, sXfn-sh-Sp-
¸p-I-fn Dcp- n-cnª A`n-{]m-b-§-fpsS t{ImUo-I-c-Ww, A´na dnt¸mÀ«v X¿m-dm-¡p-
¶-Xn\v kan-Xn¡pth klmbw F¶n-h-sbÃmw kwØm\ ssPh-ssh-hn[y
t_mÀUmWv \nÀh-ln-¨n-«p-Å-Xv.
]Ýn-a-L«¯nse ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-§sf {]Xn-\n-[o-I-cn-¡p¶ temIvk-
`mwK§Ä, \nb-a-k- mw-K-§Ä, k¶² kwL-S-\-IÄ XpS-§n-b-h-cp-ambpw CXv kw_-
Ôn¨ NÀ¨-IÄ \S¯n A`n-{]m-b-§Ä Bcm-bm³ Xocp-am-\n-¨p. CX-\p-k-cn- pÅ
{]hÀ¯-\-§-fp-ambn kanXn apt¶m-«p-t]m-bn. _lp. apJy-a{´n {io. D½³ Nmn-bp-
ambn ]e-X-hW NÀ¨- \S- m³ I½n-än¡v Ign-ªp. ssPh-ssh-hn[y kwc£Ww Dd-
¸m-¡p-t¼mįs¶ kmam\yP\§-fpsS Pohn-Xs¯ {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-¡m-¯
hn[-¯n ]Ýn-a-L«w kwc-£n-¡p-¶-Xn-\pÅ \nÀt±-i-§-fmWv th-sX¶v _lp.
apJy-a{´n hyà-am-¡n.
5. temI-k`mw-K-§fpsSbpw \nb-a-k-`mw-K-§fpsSbpw tbmKw
sk{I-«-dn-tb-änse ZÀ_mÀlmfn 13.11.2013 cmhnse 10.30 \vv tNÀ¶ tbmK¯nÂ
IkvXqcncwK³ I½nän dnt¸mÀ«nt·epÅ hnZKv[kanXn I¬ho-\-À s{]m^. D½³ hn.
D½³ A[y-£-X- hln- p. hnZKv[kan-Xn-bw-Kamb {io.]n.-kn. kndn-bIv ]s¦-Sp-¯p.
Fw.-]n.-amÀ, No^v hn¸v, Fw.-FÂ.-F.-amÀ F¶n-h-cpÄs¸sS 26 t]À tbmK- n k¶n-
ln-X-cmbn X§-fpsS A`n-{]m-b-§Ä tcJ-s¸-Sp- n. tI{µ a{´n-amÀ tcJm-aqew X§-
fpsS A`n-{]m-b-§Ä tcJ-s¸-Sp-¯n.
P\-{]-Xn-\n-[n-IÄ D¶bn¨ {][m\ \nÀt±-i-§Ä Xmsg- -d-bp-¶p:
dnt¸mÀ«n ]cn-ØnXnteme (ESA) {]tZ-i-§-fmbn tcJ-s¸-Sp-¯n-bn-«p-Å-h an¡-
hmdpw P\km{µX IqSnb {]tZ-i-§fpw Irjn-t¯m-«-§fpw B-b-Xn-\m Ahsb
Hgn-hm-¡-Ww.
sNdp-InS Xma-k-¡mÀ¡v hoSv, aäv \nÀ½m-W-{]-hÀ¯\§Ä F¶nh sN¿m-\m-
Im¯ ØnXn- Hgn-hm-¡-Ww.
7
dnt¸mÀ«p-ambn _Ô-s¸«v h\w-h-Ip¸v kzoI-cn-¡p¶ \ntcm-[\ \S-]-Sn-IÄ
\nÀ¯n-h-bv¡-Ww.
]cn-ØnXn teme {]tZ-i- nsâ AXncv \nÀW-bn-¡m³ hntÃPv, UoamÀt¡-j³
bqWnäv Bbn FSp-¯n-«pÅXv amä-Ww.
h\-¯nsâ AXnÀ¯n t\m¡n C.-F-kv.-F.-bpsS AXncv \nÀWbn-¡-Ww.
1.1.1977 ap¼v A\p- -h-¯n-ep-ÅXpw ]«bw sImSp-¡p-sa¶v hmKvZm\w \ÂIn-bn-«p-
Å- Hcp Øehpw ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-ambn {]Jym-]n-¡-s¸-S-cp-Xv.
h\w-h-Ip- nsâ \nb-{ -W-¯n-epÅ Øe-§Ä t\m«nss^ sN¿-Ww
Ct¸mÄ \S-¡p¶ \nÀ½mW {]hÀ¯-\-§Ä \nÀ¯nhbv¡cpXv.
NXp-c-{i-In-tem-ao-ädn\v 100þ\pta P\-kwJy F¶ am\-ZWvUw ]men- v A{Xbpw
P\km{µ-X-bpÅ hntÃ-Pp-Isf ]qÀ®-ambpw Cu ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-¯nsâ
]cn-[n-bn \n¶pw Hgn-hm-¡Ww.
]-cn-ØnXnkulrZ Krl\nÀ½mW ]²-Xn (Ecofriendly Housing Scheme) kw_-
Ôn¨v hyàX thWw.
Bscbpw IpSn-sbm-gn- n-¡m³ ]mSn-Ã.
]md-s]m-«n-¡Â, a-WÂ J\\w XpS-§n-bh s]mXp-ta-J-e-bn-em-¡m³ Ign-bptam
F¶ Imcyw ]cn-tim-[n-¡-Ww.
{]mtZ-inIamb hnI-k\ {]hÀ¯-\-§Ä ]mSnà F¶ ip]mÀi amä-Ww.
]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fn-se {]hÀ¯-\-§Äs¡Ãmw {Kma-k- -bpsS ap³Iq-«n-
bpÅ F³.-H.-kn. thW-sa¶ ip]mÀi- amä-Ww.
]Ýn-a-L«w F´p- hn-e-sIm-Sp¯pw kwc-£n-¡-Ww.
Nph¸v Imä-K-dn-bn DÄs¸-Sp¯n-bn-«pÅ hyh-km-b-§Ä, sXÀa ]hÀ t{]mP-
IvSp-IÄ apX-em-bh XS-b-Wsa¶v dnt¸mÀ«n ]d-bp-¶-XpsImv IÀj-IÀ¡v
tZmjsa¶pw hcn-Ã.
h\-t¯mSv tNÀ¶v 100 aoäÀ _^Àtkm¬ Dm¡n ]cnØnXn kwc-£n-¡Ww.
ssPh¡rjn t{]mÕm-ln- n-¡-Ww.
8
6. I½nän \S-¯nb knänwKpI-fpsS hnhcw
\w. XobXn Øew
1. 26.11.2013 Bdfw ]©m-b¯v Hm^okv, I®qÀ
2. 26.11.2013 sIm«n-bqÀ ]©m-b¯v Hm^okv, I®qÀ
3. 26.11.2013 sNdp-h-t©-cn, ]mSyw ]©m-b¯v4. 26.11.2013 am\- -hmSn ]©mb¯v I½yq-Wnän lmÄ, hb-\mSv
5. 27.11.2013 Iev]ä If-IvS-tdäv, hb-\mSv
6. 27.11.2013 tImS-t©cn ]©m-b¯v Hm^okv ]cn-k-cw, acn-b³Ieym-W -a-WvU]w, tImgn-t¡mSv
7. 27.11.2013 Xncp-h-¼mSn A\p-cmKv BUn-täm-dnbw, tImgn-t¡mSv
8. 28.11.2013 Imhne¼md ]©m-b¯v Hm^okv, tImgn-t¡mSv
9. 28.11.2013 Iqcm- pv ]©m-b¯v Hm^okv, tImgn-t¡mSv
10. 28.11.2013 \ne-¼qÀ ap\n-kn- m-enän, ae- pdw
11. 28.11.2013 Imfn-Imhv I½yq-Wnän lmÄ, ae- pdw
12. 28.11.2013 Icp-hm-c-¡pv ]©m-b¯v Hm^okv, ae- pdw
13. 29.11.2013 a®mÀ¡mSv t»m¡v ]©m-b¯v Hm^okv, ]me-¡mSv
14. 29.11.2013 s\·md ]©m-b¯v Hm^okv, PWD sdÌv lukv,]me-¡mSv
15. 03.12.2013 ASn-amen ]©m-b¯v Su¬ lmÄ, CSp¡n
16. 03.12.2013 tZhn-Ipfw Xmeq¡v Hm^okv, CSp¡n
17. 03.12.2013 s\Sp-¦w Xmeq¡v Hm^okv, CSp¡n
18. 03.12.2013 h\{io HmUn-täm-dn-bw, Ipanfn, CSp¡n
19. 04.12.2013 I«- \ Su¬lmÄ, CSp¡n
20. 04.12.2013 sNdp-tXmWn (C-Sp¡n If-IvS-tdäv þ ss]\mhv),CSp¡n
21. 04.12.2013 sXmSp-]pg ap\n-kn- Â lmÄ, CSp¡n
22. 07.12.2013 Iq«n-¡Â ]©m-b¯v, tIm«bw
23. 07.12.2013 Cucm-äp-t]« t»m¡v Hm^okv, tIm«bw
24. 07.12.2013 ] -\w-Xn« If-IvS-tdäv
25. 09.12.2012 A¼qcn, amen- -d-¼n sat½m-dn-b lmÄ, Xncp-h-\--]pcw
26. 09.12.2013 sX·e ]©m-b¯v Hm^okv, sImÃw
27. 12.12.2013 Nme-¡p-Sn ]cn-bmcw I½yq-Wnän lmÄ XriqÀ PnÃ
28. 13.12.2013 kb³kv Bâv sSIvt\m-fPn ayqknbw lmÄ (]-cn-ØnXn {]hÀ¯-IÀ am{Xw)
29. 18.12.2013 imkv{X `h³, Xncp-h-\- -]pcw (]-cn-ØnXn {]hÀ¯-IÀ am{Xw)
30. 18.12.2013 AUoj-W No^v sk{I-«-dn, A{Kn-¡Ä¨À s{]mU-£³ I½o-j-WÀ F¶n-h-cp-am-bpÅ aoänwKv
9
I½nän hnhn[ PnÃ-I-fn \S- nb knänw-Kp-I-fn h³tXm-Xn-epÅ P\-]-¦m-fn-
¯hpw {]Xn-I-c-W-hp-amWv Dm-b-Xv. 30,000 t¯mfw t]À knän-wKp-I-fn ]s¦-Sp¯v
X§-fpsS A`n-{]m-b-§fpw ]cm-Xn-Ifpw t\cn«d-nbn-¨p. 8976 ]cm-Xn-IfmWv tcJm-aqew
e`n- Xv. e`n¨ At]-£-I-fpsS Ah-tem-I\w Xmsg tNÀ¯n-cn-¡p-¶p:
7. s]mXp-P-\-§-Ä D¶-bn¨ {][m\ A`n-{]m-b-§Ä
7.1. {]Xn-Iq-e-amb A`n-{]m-b-§fpw \nÀt±-i-§fpw
Irjn- q-anbpw P-\-hmktI{µ-§fpw ]cn-Øn-Xn-teme taJ-e-I-fn DÄs¸-«n-«p-
ÅXv Hgn-hm-¡-Ww.
as®m-en¸v XS-bm³ imkv{Xo-b-amb ap³I-cp-X-temsS Irjn sN¿p¶
{lkzIme hnf-IÄ¡v \nb-{´Ww ]mSn-Ã.
Irjn, km[m-cW P\-Po-hnXw F¶n-hbv¡v \nb-{ -W-§sfm¶pw ]mSn-Ã.
IÀj-I-cpsS hcp-am\w hÀ²n- -n¡m-\pÅ kwhn-[m\w Dm-¡-Ww.
t^mdÌv P-bn«v AXnÀ¯n \nÀWbn- n-«pÅ h\-{]-tZ-i-§Ä am{Xw ]cn-
ØnXn ZpÀ_e {]tZ-i-§-fn DÄs¸-Sp- n-bm aXn.
N.-In.-ao-ä-dn\v 100 t]cn IqSp-X P\-km-{µ-X-bpÅ hntÃ-Pp-Isf asämcp am\-Z-
Þhpw t\m¡msX ]cn-ØnXnteme- ta-J-e-bn \n¶pw Hgn-h-m¡-Ww.
33 26
1856
3131
1038
233 292 272
1437
443 165 500
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
DISTRICTWISE DETAILS OF COMPLAINTS RECIEVED
10
dntam«v sk³knwKv kmt¦-XnI hnZy D]-tbm-Kn- p-sIm-pÅ C.-F-kv.F. \nÀW-
b- n IrXy-X-bn-Ã. IrXy-amb ^oÂUv kÀth \S¯n AXnÀ¯n \nÀW-bn-
¡p-I.
InWÀ, Ipfw F¶nh Ipgn-¡m³ ]cn-Ø-nXn hIp- nsâ A\p-aXn thWsa¶
\n_-Ô\ Hgn-hm-¡-Ww.
a®v kwc-£W {]hÀ¯-\-§-Ä IÀj-Isâ ]c-¼-cm-KX Ad-nhp-h- p-sImv
sN¿p-¶-Xn\v \nb-a-X-SÊw ]mSn-Ã.
sNdp-InS \ma-am{X IÀj-IÀ¡v hoSv \nÀan-¡m\mbn kz´w `qan-bn \n¶pw
IÃpw aWepw FSp¯v D]-tbm-Kn-¡p¶Xn\v \nb-{´Ww ]mSn-Ã.
hfÀ¯p-ar-K-]-cn-]m-e-\-¯n\v \nb-{´W§Ä Dm-h-cp-Xv.
]c-¼-cm-KX aÕy-_-Ô-\- n\v XSÊw Dm-I-cp-Xv.
kz´w Irjn-Ø-e¯v acw hfÀ¯p-¶Xpw apdn-¡p-¶Xpw IÀj-Isâ Ah-Im-i-
ambn \ne-\nÀ¯-Ww.
Pem-i-b-§fn XS-bW \nÀan-¡p-¶-Xn\pw ag-¡p-gn-IÄ \nÀan-¡p-¶-Xn\pw \nb-
{ -W-§Ä Dm-h-cp-Xv.
]Ýn-a-L-«- nse Hcp {]tZ-i¯pw Bip-]-{Xn-IÄ t]mepÅ s]mXp-Øm-]-\-
§Ä¡pw, tdmUv, ]mew \nÀ½m-W-¯n\pw hnI-k\ ]²-Xn-I-fpsS \S- m-¡-
en\pw XS-Ê-ap-m-I-cp-Xv.
`qan-bpsS {Ib-hn-{I-bw, hmbv]-sb-Sp-¡Â F¶n-hbv¡v XSÊw Dm-I-cp-Xv.
P\-§sf IpSn-sbm-gn-¸n-¡p¶tXm, AsÃ-¦n ZpÊ-l-amb \nb-{ -W-§Ä
ImcWw kzbw IpSn-sbm-gnªv t]mIm³ \nÀ_-Ôn-X-cm-It\m DÅ kml-Ncyw
Dm-h-cp-Xv.
1977 P\p-hcn 1þ\v ap¼v A\p- -h- n-en-cn-¡p¶ `qan-IÄ¡v ]«bw \ÂIp-hm-\pÅ
Xocp-am-\-¯n\v dnt¸mÀ«v XS-Ê-am-I-cp-Xv.
C.-F- v.-FÂ. (]-cn-ØnXn ZpÀ_e taJ-e) \nbaw þ 2003 d±m-¡-Ww.
C.-F-kv.-F. `mhn-bn C.-F- v.-FÂ. Bbn amäp-I-bnà F¶ Dd¸p \ÂI-Ww.
P\km{µX IW-¡m-¡p-¶-Xn\v 2011 sk³k-kns\ B{i-bn-¡-Ww.
IÀj-IÀ, h\w \nb-a-§Ä¡v hnt[-b-ambn kz´w Øe¯v Pohn-¡pIbpw
Irjn sN¿pIbpw thW-sa-¶pÅ \n_-Ô\ Dm-I-cp-Xv.
IÀj-IÀ A\p-hÀ¯n-¡p¶ {]IrXn, ]cn-ØnXn kwc-£-W {]hÀ¯-\-§sf
ImWm-Xn-cn-¡-cp-Xv.
11
\ne-hn ImSp kwc-£n-¡m\pw \mSp c£n-¡m\pw [mcmfw \nb-a-§Ä DÅ-
t¸mÄ ]pXn-bh krjvSn-¡p-I-b-Ã, DÅ-hbpsS Imcy-£-aamb \S- n- mWv
Bh-iyw.
30 Un{Kn-bn IqSp-X Ncn-hpÅ {]tZ-i-§-fn X¶mv hnf-IÄ am{Xta
Irjn sN¿mhq F¶ ip]mÀi; ChnsS a®v kwc-£W \S-]SnIÄ (tIm-qÀ
_v) ssIs¡m-n-«mWv Irjn sN¿p-¶Xv F¶ Imcyw a\-Ên-em-¡m-sX-bmWv
\ÂIn-bn-«p-Å-Xv.
bq¡m-en]vävkv t]mepÅ GI hnf-IÄ ]mSnà F¶ ip]mÀi d_À, Im¸n,
tXbne, Gew apX-emb \mWyhnf-I-fpsS Irjnsb _m[n-¡pw.
C.-F-kv.-F. {]tZ-i-§-fpsS _^À tkmWnsâ hoXn 10 In.ao. F¶Xv Hgn-hm-¡p-
I.
h\hpw Irjn- q-anbpw X½n hyà-amb thÀXn-cnhv Dm-¡-Ww. h\m-XnÀ¯n-
bn tkmfmÀ s^³knwKv/ Ce-Iv{SnIv s^³knwKv GÀs¸-Sp¯n AXnÀ¯n,
skIyq-cnän t^mgvknsâ taÂt\m-«-¯n-em-¡-Ww (Environmental Policing).
h\y-ar-K-§-Ä h\m-XnÀ¯n-bn \n¶pw ]pd-¯p-I-S-¡p-¶Xv XSªv Ah-bpsS
B{I-a-W- n \n¶pw P\-§sf c£n-¡-Ww.
]cn-ØnXn kwc-£W {]hÀ¯-\-§Ä {Kma-k- -bn NÀ¨ sNbvXv ]©m-b-
¯nsâbpw P\-Iob ssPh-ssh-hn[y ]cn-]m-e\ kan-Xn-I-fp-sSbpw t\Xr-Xz-
¯n \S- m-¡-Ww, Hcp Imc-W-h-imepw h\w ]cn-ØnXn hIp- n\v Npa-Xe
\ÂI-cpXv.
60 hb-Êp-I-gnª IÀj-IÀ¡v {]Xn-amkw 3,000 cq]-sb-¦nepw s]³j³
\ÂIWw.
7.2. A\pIq-e-amb A`n-{]m-b-§fpw \nÀt±-i-§fpw
Aan-Xhpw Aim-kv{Xo-b-hp-amb Icn-¦Â J\\w DcpÄs]m-«en\p Imc-W-am-Ip-
¶-Xn-\m CXv \ntcm-[n-¡-Ww.
]cn-ØnXn¡v XI-cm-dp-m-¡p¶ bq¡m-en-t]m-epÅ hr£-§Ä \«p-]n-Sn- n-¡p--
¶-Xn \nb-{´Ww thWw.
]Ýn-a-L-«-{]-tZ-i-§-fn aW J\\w \nb-{´n-¡-Ww.
]cn-ØnXn kwc£Ww P\-]-¦m-fn- -t¯msS \S- m-¡p-I.
kwc£W {]hÀ¯-\-§Ä¡v \oÀ -Sm-[n-jvTnX kao-]\w kzoI-cn-¡-Ww.
12
]©m-b¯v amÌÀ ¹m³ cq]o-I-c-W- n\v {Kma-]-©m-b-¯p-IÄ ssPh-ssh-hn[y
t_mÀUv cq]o-I-cn-¨n-«pÅ sSIv\n-¡Â kt¸mÀ«v {Kq¸pÄs¸-sS-bpÅ hnZ-Kv[-·m-
cpsS tkh\w D]-tbm-K-s¸-Sp-¯Ww, CXv P\-]-¦m-fn-¯-t¯msS X¿m-dm-¡-Ww.
am\-Z-WvU-§Ä {]Imcw ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fn DÄs¸-Sp-t¯-n-bn-
cp¶ Nne {]tZ-i-§Ä dnt¸mÀ«n DÄs¸-Sp- -s¸-«n-«nÃ, CXv ]cn-tim-[n-¡-Ww.
]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fn DÄs¸-Sp-¯m¯ {]tZ-i-§-fnepw A\-[n-IrX
J\\w apX-em-bh \ntcm-[n-¡-Ww.
]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fn DÄs¸-Sp¶ h\-{]-tZ-i-§-fn a\p-jysâ
IS¶p Ib-ä-§Ä; ]pXnb tdmUp-IÄ, AW-s¡-«p-IÄ, sI«n-S-§Ä XpS-§n-bh
A\p-h-Zn-¡m³ ]mSn-Ã.
dnt¸mÀ«p-ambn _Ô-s¸«v A\m-h-iyamb `oXn ]c-¯p-¶-hÀs¡-Xnsc IÀi-\-
amb \S-]-Sn-sb-Sp-¡p-I.
C.-F-kv.-F.bn IoS-\m-in-\n-bpsS D]-tbmKw L«wL«-ambn Ipd-bv¡p-I, CXn-
\mbn FÃm ]©m-b¯pIfnepw t]mfn-lukn ] -¡dn¡rjn- \-S- m-¡-Ww.
C.-F-kv.-F. bn 20,000 N.--ao-äÀ hym]vXn-bpÅ sI«n-S-§fpw, 50 G¡À hsc-bp-
Å Su¬jn¸p-Ifpw A\p-h-Z-\o-b-am-sW¶ hyhØ ]p\x- -cn-tim-[n-¡-Ww.
]cn-ØnXn BLm-X-ap-m-¡p¶ sP.-kn.-_n. t]mepÅ b{ -§-fpsS D]-tbmKw
]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fn am{X-aà aän-S-§-fnepw \nb-{´n-¡-Ww.
an\-d hm«À tiJ-cn¨p hn¡p¶ kwcw-`-§Ä ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fnÂ
\nb-{´n-¡-Ww.
hml-\-§fpsS F®¯n\v \nb-{ -Ww GÀs¸-Sp- Ww.
]Ýn-a-L-«- nse 63 iX-am\w {]tZ-is¯ IkvXqcncwK³ I½nän kmwkvIm-
cnI `q{]-tZ-i-ambn Is-¯nbn-«p-v. Chn-S-§-fnse ]cn-ØnXn NqjWw kw_-
Ôn¨ hnh-c-§-sfm¶pw dnt¸mÀ«n Cà F¶Xv \yq\-X-bm-Wv.
Umw \nÀam-Ww, hyh-km-b§Ä, J\\w F¶nh ]Ýn-a-L-«-¯nse Pe-t{km-X-
Êp-IfpsS h³tXm-Xn-epÅ -tim-j-W-¯n\v hgn-sbm-cp-¡p-¶p-v. CXn\v XS-bn-«n-
sÃ-¦n cq£-amb Pe-£m-a-¯n-te¡v tIcfw \o§m-\n-S-bp-v.
8. k¶² kwLS\I-fpsS tbmK§fpw Dcp-¯n-cnª \nÀt±-i-§fpw
]cn-ØnXn taJ-e-bn {]hÀ¯n-¡p¶ kÀ¡m-tcXc kwL-S-\-Ifn \n¶pw
A`n-{]mbw kzcq-]n-¡p¶Xn\mbn 13.12.2013 \v {]nb-ZÀin\n ¹\n-täm-dnbw lmfn h¨pw
18.12.2013  imkv{X- -h-\n h¨pw knänwKv \S- n. 13 kwL-S-\-I-fpsS {]Xn-\n-[n-IÄ
13
tbmK-¯n ]s¦-Sp-¯p. IqSmsX \nc-h[n kwL-S-\-IÄ t_mÀUv Hm^o-kn t\cn«pw
CXv kw_-Ôn¨ A`n-{]m-b-§Ä kaÀ¸n- n-«p-v. {]ikvX ]cn-ØnXn hnZ-Kv[-cmb
{ioa-Xn. kpK-X-Ip-amcn, tUm.-BÀ.-hn.-Pn. tat\m³, tUm.-hn.-F-kv. hnP-b³, s{]m^. Fw.-
sI.- {]-kmZv F¶n-hcpw kwØm\ imkv{X kmlnXy ]cn-j¯v {]Xn-\n-[nbpw t\cn-
s«¯n \nÀt±-i-§Ä kaÀ¸n-¨p. {][m-\-s¸« \nÀt±-i-§Ä NphsS tNÀ¡p-¶p.
]Ýn-a-L-«-{]-tZ-i-§-fn P\n-X-I-amäw hcp-¯nb hnf-IÄ A\p-h-Zn-¡-cp-Xv.
]Ýn-a-L-«-{]-tZ-i-§-fn ¹mÌnIv D]-tbmKw 3 hÀj- n-\Iw \ntcm-[n-¡-Ww.
Cu {]tZ-i-§-fnse tdmUv hnI-k\w ]cn-ØnXn BLmX ]T-\-¯nsâ ASn-
Øm-\- n-Â am{X-am-IWw.
sI«nS \nÀ½mWw ]cn-ØnXn kulr-Z-]-c-am-bn-cn-¡-Ww.
kutcmÀÖw t]mep-Å ]cn-ØnXnkulrZ sshZyp-tXm¸m-Z\w t{]mÂkm-ln-
¸n-¡-Ww.
kzIm-cy- q-an-I-fn kzm`m-hnI kky-Pm-e-§Ä \ne-\nÀ¯p-¶-Xn\v km¼- nI
t{]mÕm-l\w \ÂI-Ww.
cmk¡rjn-bn \n¶pw ssPh-¡r-jn-bne¡v amdp-¶-hÀ¡v km¼-¯nI B\p-
Iqeyw \ÂI-Ww.
cv ]ip-¡-sf-¦nepw DÅ-hÀ¡v _tbm-Kymkv ¹mâv \nÀ½n-¡m³ km¼- nI
klmbw \ÂI-Ww.
]cn-ØnXnkulr-Z-§-fmb Irjn t]mepÅ kwcw- -§Ä \S-¯p-¶-hÀ¡v
tkh\thX\w \ÂI-Ww.
C.-F-kv.-F.-I-fn J\-\w, ]md-s]m-«n-¡Â, aW J\\w F¶nh ]qÀW-ambpw
\ntcm-[n-¡-Ww.
XS-b-W-IÄ \nÀ½n-¡m³ IÀj-IÀ¡v km¼-¯nI klmbw \ÂI-Ww.
J\\w sImv \in¨ \Zn-I-fpsS Ccp-I-c-I-fnepw kwc-£-W- kwhn-[m\w \nÀan-
¡-Ww.
]Ýn-a-L-«- nse ]cn-Øn-Xn-tem-e-amb \sÃm-cp- ]¦v {]tZ-ihpw kmwkvIm-cnI
`q{]-tZiw F¶ ]«n-I-bn DÄs¸-Sp¯n Hgn-hm-¡m\mWv IkvXq-cn-cw-K³
kanXn {ian¨n-«p-Å-Xv. kmwkv¡m-cn-I- `q{]-tZiambn \nÀWbn- n«pÅ ssPh-
ssh-hn[y k¼p-jS- {]tZ-i-§-fn h³tXm-Xn J\\w t]mepÅ {]hÀ¯-\-
§Ä \S-¡p-¶p. CXv IkvXq-cn-cw-K³ kanXn ]cn-tim-[n-¨n-«n-Ã, adn¨v Cu \io-I-
cW {]hÀ¯-\-§Ä¡v ]¨-s¡mSn ImWn-¡p-I-bmWv sNbvXn-«p-Å-Xv.
14
D]-{Kl kmt¦-Xn-I-hnZy D]-tbm-K-s¸-Sp¯n C.-F-kv.F.sb thÀXncn- Xv
XnI¨pw sXäm-Wv. Hcp {]tZ-i-¯nsâ ]mcn-ØnXnI kwth-Z\£aX
(Ecological sensitivity) \nÀW-bn-¡p-¶-Xn B {]tZ-i-¯nsâ Ncn-hv, `qan-bpsS
InS¸v F¶nh hfsc {][m-\-am-sW-¶n-cns¡ IkvXq-cn-cw-K³ kanXn CsXm¶pw
]cn-K-Wn- n-«n-Ã.
]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fn 20,000 NXp-c{i aoäÀ hsc-bpÅ sI«n-S-§Ä
A\p-h-Zn¡mw F¶ ip]mÀi bpàn¡v \nc-¡m- -Xm-Wv.
{Kma-k`-I-fn NÀ¨sN¿m-sX-bmWv dnt¸mÀ«v X¿m-dm-¡n-bXv F¶-Xn-\m Cu
{]tZ-i-§-fnse XÂØnXn \nÀW-bn-¡p-¶-Xn k-anXn ]cm-P-b-s¸-«p.
]cn-Øn-Xn¡pw a\p-jy\pw hncp-Zv[-amb Cu dnt¸mÀ«v \ncm-I-cn-¡p-Ibpw,
kwtbm-PnX ImgvN- m-tSm-Sp-IqSn imkv{Xobambn X¿m-dm-¡-s¸« KmUvKn I½n-
ddn dnt¸mÀ«v CXpambn _Ô-s¸-«-h-tcmSv; {]tXy-In¨v {Kma-k- -I-fnÂ, NÀ¨
sNbvXp \S- n-em-t¡--Xpam-Wv.
]cn-ØnXn kwc£-W-¯nepw hnI-k-\-{]-hÀ -\-§-fnepw thÀXn-cn-hp-m¡n
P\-§Ä¡n-S-bn ssiYneyw Dm-¡-cp-Xv.
IkvXqcncwK³ I½nän dnt¸mÀ«n \nÀt±-in-¡-s¸-«n-«pÅ ]ÝnaL« ]cn-ØnXn
AtXm-dn-än-bpsS {]hÀ¯\w IqSp-X ià-am-¡m³ hyhØ sN¿-Ww.
P\-]-¦m-fn- -t¯m-sS-bpÅ ]cn-ØnXn kwc-£Ww F¶ Bi-b- n\p
KmUvKn I½nän \ÂIn-bn-cn-¡p¶ {]mapJyw ÇmL-\o-b-am-Wv.
]Ýn-a-L-«- nse \ocp-d-h-Ifpw Pe-t{km-X-Êp-Ifpw kwc-£n-¡-s¸-Sm- -Xp-X-
s¶-bmWv tIcfw t\cn-Sp¶ PeZuÀe`y-¯n-\pÅ apJy-Im-c-Ww.
Ing-§p-hÀK-§Ä Hcp apJy `£y-hn-f-bmbn tIc-f-¯n D]-tbm-Kn-¨p-h-cp-¶p.
ac- o\n t]mepÅ hnf-IÄ tIc-f- nse Ncnª {]tZ-i-§-fn Irjn
sNbvXphcp¶Xv C¯cw hnf-I-Ä \ÂIp¶ `£y-kpc£m {]m[m\yw
ap¶n¡-m-Wv. AXn-\m Ncnª {]tZ-i-§-fn C¯cw hnf-I-fpsS Irjn
\ntcm-[n-¡m³ ]mSn-Ã.
]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-§-sf- -än-bpÅ Bi-¦bv¡v {][m-\-Im-cWw ]cn-ØnXn
ZpÀ_e \nb-a-¯n³Io-gn (EFL) h\w-h-Ip¸v sNdp-InS IÀj-I-cpsS `qan \jvS-
]-cn-lmcw sImSp-¡msX Gsä-Sp- -Xm-Wv. Cu \nb-a-¯nsâ Bhiyw Ah-km-
\n-¨n-cn-¡p-¶p. IÀj-IÀ am{X-aà {]apJ ]cn-ØnXn hnZ-Kv[À DÄs¸sS
C¡mcyw Nqn-¡m-Wn-¨n-«p-v. AXn-\m C.-F- v.-FÂ. \nbaw d±v sN¿-Ww.
15
9. hnZKv[ kan-Xn-bpsS s]mXp-hmb ImgvN-¸mSv
]cn-ØnXn kulrZþkpØnchnI-k-\w F¶ Bi-b- n\v temI-s¯-¼mSpw
{]m[m-\y-tadn hcn-I-bm-Wv. hnIk\ {]hÀ -\-§Ä kmam\yP\-§-fpsS PohnX\ne-
hm-c- n D¶-a\w Dm-¡-Ww, AtX kabw hne-s¸« ]cn-ØnXn k¼- p-I-fpsS
\io-I-c-Whpw aen-\o-I-c-Whpw Hcp Imc-W-h-imepw A\p-h-Zn-¡m-\m-hp-¶-Xp-a-Ã. ]cn-
ØnXn hn`ht{kmX-Êp-I-fpsS Aan-X-amb NqjWw `mhnXe-ap-d-bpsS kzØ-amb
Pohn-X-s¯bpw `£ykpc-£-sbbpw {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-¡psa¶pÅ kXyhpw \mw
Xncn- -dn-tb-n-bn-cn-¡p-¶p. AtX-kabw Xe-ap-d-I-fmbn Irjnbpw aäv sXmgn-ep-Ifpw
D]-Po-h-\-amÀK-am-¡nb kmam\yP\-§-fpsS Pohn-Xs¯ tZmj-I-c-ambn _m[n-¡p¶
Hcp \S-]-Sn-bpw Dm-Im\pw ]mSn-Ã.
ImÀjn-I-hr¯n ]c-¼-cm-K-X-ambn A\p-hÀ¯n- p-h-cp¶ ae-tbm-c-ta-J-e-bnse
IÀjIcpsS Imcy-sa-Sp-¯mÂ, Ch-cpsS ]qÀhn-IÀ AXy-²zm-\-¯n-eqsSbmWv X§-fpsS
{]tZ-i-§Ä C¶p-Im-Wp¶ coXn-bn ^e- q-bn-jvT-amb Irjn- q-an-bm¡n amän-b-sX¶p
a\-Ên-emIpw. BZy-Ime IÀj-IÀ¡v ae-¼\n XpS-§nb {]Xn-Iqe kml-N-cy-§-tfmSv
Gäp-ap-t«-n-h-cp-Ibpw, an¡ IpSpw-_-§-fnepw ]e AwK-§fpw ac-W-¯n\v Iogvs¸-tS-
n-h-cp-Ibpw sNbvXn-«p-v. AXp-sIm-p-X-s¶ Ct¸m-gs¯ Xe-ap-d-bv¡v Cu `qan-bp-
ambn sshIm-cn-I-amb _Ôapv. IqSmsX ]Ýn-a-L«s¯ kw_-Ôn¨v D¶-X-Xe
hÀ¡nwKv I½n-än X¿m-dm-¡nb dnt¸mÀ«v \S- m-¡n-bm ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fnÂ
hkn-¡p¶ P\-§fpw, \nb-{ -W-§Ä GÀs¸-Sp- m¯ ]cn-kc {]tZ-i-§-fn Ign-bp-
¶-hcpw X½n kmaqly Ak-aXzw DS-se-Sp-¡m-\n-S-bp-v. cm-as¯ hn`m-K-¯n\v
A\p-h-Z-\o-b-amb ]eXpw BZy hn`m-K-¯nÂs]« P\-§Ä¡v {]m]y-a-Ãm¯ ØnXn
kwPm-X-am-tb-¡pw. CXv X¯p-ey-amb Ah-Imiw F¶ `c-W-L-S\m]c-amb Ah-Im-i-
¯n-\p-Xs¶ hncp-²-ambn `hn-t -¡mw.
IÀj-IÀ DÄs¸-sS-bpÅ P\-hn- m-K-§Ä ]cn-ØnXn kwc-£-W-¯nepw ssPh-
ssh-hn[y kwc-£-W-¯nepw Ah-cp-tS-Xmb ]¦v hln-¡p-¶p-v. tIc-f- nse
]ÝnaL« {]tZ-i-§-fn \sÃmcp ]¦pw kpK-Ô-hy-RvP-\-§fpw tXm«-hn-f-Ifpw Irjn
sN¿p¶ taJ-e-I-fm-Wv. tXbn-e, Gew, Ipcp-ap-f-Iv, Im¸n, d_À F¶n-h-bmWv CXnÂ
apJyw. Cu tXm«-hn-f-I-sfÃmwXs¶ h\-kam\amb A´-co£w {]Zm\w sN¿p-¶p.
ImÀ_¬ Bhm-l\w (Carbon Sequestration), ssPh-ssh-hn-[y kwc-£Ww--, A- -
co£ ipNo-I-cWw XpS-§nb cwK-§-fn Cu Irjn-t¯m-«-§Ä Ah-bp-tS-Xmb ]¦p-h-
ln-¡p-¶p. DZm-l-c-W-ambn Hcp slIvSÀ hnkvXr-Xn-bn-epÅ Im¸n-t¯m«w 6 apXÂ 10
S¬ ImÀ_¬ Hcp hÀjw kw`-cn-¡p-¶p-v. aäv kwØm-\-§-fn \n¶pw hn`n-¶-ambn
tIc-f-¯n ho«p-h-f- nse Irjn-bpw ]c-¼-cm-K-X-ambn A\p-hÀ¯n- p-h-cp-¶p. ho«p-h-f-
16
¸nse C¯cw ]c-¼-cm-KX kwtbm-PnX Irjn-bn-S-§Ä ImÀjn-I -ssP-h-ssh-hn-[y-
¯nsâ Xne-I-¡p-dn-I-fmWv. ]e-bn\w hnf-IÄ, Hmtcm hnf-bn-sebpw hyXy-kvX-amb
C\-§Ä, I¶p-Im-en-IÄ, hfÀ¯p-]-£n-IÄ F¶nh ho«p-h-f- n kwc-£n-¡-s¸Sp-
¶p. IqSmsX aÕy-¡r-jn, tX\o¨ hfÀ¯Â, Huj-[-k-ky-¡r-jn F¶n-hbpw ho«p-h-
f- p-I-fn {]Nm-c- nep-v. C§s\ {]Ir-Xym-epÅ ssPh-Nw-{IaWw km[y-am-Ip-¶p.
]Ýn-a-L«w IS-¶p-t]m-Ip¶ kwØm-\-§-fn P\-km-{µX Gähpw IqSp-X-ep-
ÅXv tIc-f- n-em-Wv. 1991  tIc-f-¯n NXp-c{i In.-ao. \v P\-km-{µX 749 Bbn-
cp¶Xv 2001  819 Dw 2011  859 Bbn hÀ²n-¨p. Btfm-lcn `qan 32.5 skâpw, Irjn-
`qan 25 skâpw (sk³kkv Hm^v C´y) BWv. C¯-c-¯n \maam{X-amb Btfm-
lcn`qan am{X-apÅ kwØm-\¯v ImÀjn-tImÂ]m-Z\w hÀ²n- n-¡pI F¶ kp{]-[m\
e£y-t¯m-sS-bmWv AXm-Xp-Im-es¯ `c-W-Iq-S-§Ä IÀj-Isc ae-tbmctaJ-e-bn-
te¡v B\-bn-¨Xv. cmw temI alm-bp-²-Im-e¯v `£y-£maw ]cn-l-cn-¡m-\mbn
‘t{Km tamÀ ^pUv’ F¶ ]²Xn sImp-h-¶p. A²zm-\n-¡m³ k¶-²-cm-b-hsc
ssltd-©n-te¡v sN¶v Irjn sN¿m³ `c-W-IqSw t{]cn- n- p. AhÀ Ahn-sS-sb¯n
Ic-s\Ãpw Ing-§p-hÀK-§fpw kar-²-ambn hnf-bn¨v £maw Hgn-hm¡n. 1950-þ-I-fnÂ
kÀ¡mÀ Xs¶ Hcp IpSpw-_-¯n\v 5 G¡À hoXw `qan \ÂIn ssltd-©n-te¡v IpSn-
tb-dm³ t{]mÕm-ln-¸n- p. Npcp-¡-¯n A[n-Ir-X-cpsS A\p-hm-Z-t¯msSbpw
t{]mÕm-l-\-t¯m-sSbpw IpSn-tb-dn-b-hcmWv C¶n-hn-sS-bpÅ P\-§-fn - q-cn-]-£hpw.
kpK-Ô-hy-RvP\ Irjn¡v A\p-tbmPyamb Imem-h-Ø-bpÅ ae-tbmc {]tZ-i-§-fnÂ
Irjn-sN-bvXv Cu IÀj-IÀ hntZ-i-\m-Wyw t\Sn- ¶p. BZy-Im-e-§-fn {]Xn-Iqe
Imem-h-Ø-tbmSpw Npäp-]m-Sp-I-tfmSpw aÃn-«mWv IÀj-IÀ Cu ae-tbm-c-{]-tZ-i-§sf
Idp¯s]m¶pw aäpw hnf-bp¶ h\-k-am-\-amb Irjn-t¯m-«-§-fm¡n (Agroforestry
systems) amän-bXv. Cu {]tZ-i-§Ä ]cn-ØnXnteme-ambn {]Jym-]n¨v \nb-{ -W-
§Ä¡v hnt[-b-ambn Pohn-¡m³ AhÀ \nÀ_-Ôn-X-cm-Ip-t¼mÄ Xe-ap-d-IÄsImv
t\Sn-b-sXms¡ \jvS-s¸-Sptam F¶ Bi¦ AhcpsS a\-Ên DS-se-Sp-¡p-¶Xv kzm`m-
hnIw am{X-am-Wv. IkvXqcncwK³ dnt¸mÀ«v \S- m-¡p-t¼mÄ Cu IÀj-I-cpsS Pohn-
Xs¯ HcpX-c- nepw {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-¡-cp-sX-¶m-Wv kan-Xn-bpsS ImgvN- m-Sv.
h\-kw-c-£-W-¯nepw, h\-\n-b-a-§fpsS \S- n- nepw hfsc \njv¡ÀjX
]peÀ¯p¶ kwØm-\-amWv tIcfw. C´y-bnse icm-icn h\-hn-kvXrXn 21.5 iX-am-\-
ap-Å-t¸mÄ tIc-f- n CXv 29.1 iX-am-\-am-Wv (MoEF). tIc-f-¯n \ne-hn 5 \mj-
W ]mÀ¡p-Ifpw 17 kwc-£nX {]tZ-i-§fpw Hcp I½yq-Wnän dnkÀhp-w Dv. tIc-f-
¯nse sam¯w h\hnkvXr-Xn-bmb (lcn-Xm-h-cWw þ Green Cover) 11309.5032 N.-In.-ao.
(29.101%) N.-In.-ao-ä-dn 3213.24 N.-In.-ao. (28.41%) kwc-£n-X-h-\-am-Wv (kwØm\ h\w-h-
17
\y-Pohn hIp¸v). tIc-fw P\-§Ä Xn§n- mÀ¡p¶ kwØm\am-sW-¦nepw aäv kwØm-
\-§sf At]-£n¨v -ChnsS h\-¯nsâ Xpp-h¡-cWw (Fragmentation) Ipd-hm-Wv.
kwØm-\ h\w-h-Ip¸v, h\-kw-c-£Ww hfsc IÀi-\-am-bn¯s¶ \nÀh-ln-¡p-¶p-v.
]t£, ]cn-ØnXn kwc£Whpw a\pjycpsS D]-Po-h-\hpw X½n hnth-N-\m-]qÀW-
amb Hcp ka-\zbw Dm-tI--Xp-v.
hnZKv[ kanXn \S-¯nb Hmtcm lnb-dn-§nepw \qdp IW-¡n-\m-fp-IÄ aäv ]Wn-
I-sfÃmw amän-h¨v HmSn-sb¯n ]cmXn kaÀ¸n- -Xp-Xs¶ Ah-cpsS a\-Ên-epÅ Bi-¦-
I-fp-sSbpw `b-¯n-sâbpw {]Xn- -e-\-am-bn-cp-¶p. FÃm ]cm-Xn-Ifpw ]cn-tim-[n¨v
hnZKv[ kanXn Nne \nÀt±-i-§Ä cq]-s¸-Sp-¯nbn«pv.
kanXnbpsS lnb-dn-§n ]s¦-Sp¯v \nth-Z\w kaÀ¸n- -h-cn an¡-h-cp-sSbpw
Gähpw henb Bi¦ X§-fpsS hntÃPv apgp-h\pw (P-\-hmktI{µhpw Irjn-Ø-
ehpw DÄs¸-sS) IkvXqcn cwK³ I½nän ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-ambn {]Jym-]n- -Xm-
bn-cp-¶p.
Hcp {]tZiw ]cn-ØnXnteme taJ-e-bmbn amdp-t¼mÄ AhnsS ]e-hn[ sXmgn-
ep-IÄ sN¿m³ \nb-{ -W-§Ä Dm-Ipw. At¸m-Ä AhnsS `qan-bpsS hne Ipd-bm\nS-
bpv. ssIh-i-ap-Å BkvXn-bpsS aXn¸v Ipd-bp-¶Xv Bcpw kln-¡p-I-bn-Ã-tÃm. \nb-
{ -W-§Ä¡p hnt[-b-ambn Pohn-t¡-n-h-cp-¶Xpw kt´m-j-I-c-amb A\p- -h-am-In-Ã-.
Øew, ]cn-Øn-Xn-temew F¶v {]Jym-]n- -tXmsS Øew hn¸\ apS-§n. AXn-s\-¯p-
SÀ¶v hnhmlw apS-§epw aäv km¼-¯nI {]iv\-§fpw ]e-bn-S-§-fnepw Dm-bn. ]cn-
ØnXnteme-ambn Hcp {]tZ-is¯ {]Jym-]n-¡p-¶-Xn-\p-ap¼v ssIs¡m-tÅ \bkao-
]-\-s - än ¹m\nwKv I½n-j³ AwK-am-bn-cp¶ {]W_v sk³ sNbÀam-\m-bn-cp¶
I½nän \ÂIn-bn-cp¶ ip]mÀi-IÄ ChnsS {]k-à-amWv.
Pranab Sen, etc., Committee:-
The committee knew that the eco-sensitive areas identified by it “would receive
protection under the Environment (Protection) Act, 1986 (EPA)”. This awareness had two
major implications. First, a balance had to be struck between the protection of ecologically
sensitive areas and the needs of national development, particularly in the context of a country
like India, with low levels of income & high levels of poverty. Therefore the parameters had
to be selected and defined in such a manner that they represented only the critical elements of
ecological preservation and did not impinge unduly on the process of development and
efforts at eradication of poverty.
18
“The nuances of ecological sensitivity are such that excessive rigidity on this count
could defeat the very purpose of this exercise, which seeks to strike a balance between
preservation of our ecological endowments and the needs of development.”
The Pranab Sen etc.. has stressed the importance of “wide public consultation on the
nature and manner of regulation of economic activities in the identified areas” before
notifying the areas under the EPA, 1986. “In view of the limited knowledge base that exists at
present, it is preferable to err on the side of caution and be liberal” in notifying sensitive
areas.
Npcp-¡-¯nÂ, ]c¶ NÀ¨-IÄ¡pw ]cn-Nn- -\-¯n\p tijw am{Xta P\-Po-
hnXw \nb-{ -W-§Ä¡v hnt[-b-am-¡n-¯oÀ¡p¶ ‘ESA’ {]Jym]\w \S-¯mhq F¶v
{]Wm_v sk³ hyà-am-¡p¶p.
IkvXq-cn-cw-K³ I½nän C¡mcyw ]cn-K-Wn- p. AXp-sIm-mWv apgp-h³ ]Ýn-a-
L-«-s¯bpw aq¶v hn`m-K-¯n-epÅ ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-ambn KmUvKn I½nän
{]Jym-]n- -t¸mÄ, ]Ýn-a-L-«-¯nsâ 40 iX-am\w `mKw am{Xw ]cn-ØnXnteme-ambn
IcpXn kwc-£n-¨m aXn, F¶v AhÀ Xocp-am-\n- -Xv. X§-fpsS Xocp-am\w bpàn-k-l-
am-bn-cn-¡Ww F¶v \nÝ-bn¨ B I½n-än ]Ýn-a-L-«s¯ ‘Natural Landscape’,
‘Cultural Landscape’ F¶v cmbn hn`-Pn- p. h\-§-fpw, kwc-£n-X-{]-tZ-i-§-fpw, h\-
§Ä t]mse kwc-£n-¡-s¸-tS aäv {]tZ-i-§-fp-amWv ‘Natural Landscape’. AXp-
t]mse P\m-[n-hm-k-tI-{µ-§-fpw IrjnØe-§fpw tXm«-§fpw DÄs¸-Sp-¶XmWv
‘Cultural Landscape’.
Ch cpw thÀXn-cn-¡m-\mbn IkvXq-cn-cw-K³ I½nän D]-{K-l-§Ä D]-tbm-Kn-
¨pÅ Remote sensing technique BWv D]-tbm-Kn- Xv. ]t£, dntam«v sk³kn-§nÂ
]e-t¸mgpw Im¸n-t¯m-«tam Ge-t¯m-«tam ImSp-t]mse tXm¶n- n-¡p-sa¶pw A§s\
‘Natural Landscape’ sâ `mK-ambn Icp-Xm-\n-S-bp-s¶pw IkvXq-cn-cw-K³ I½nän
dnt¸mÀ«n¯s¶ ]d-bp-¶pv. ‘The Committee took note of the environmentally
friendly practices in coffee plantations, Kodagu and Cardamom Plantations in Idukki
and Wayanad, where integration of natural landscape with human settlement exists.’
(IkvXqcncwK³ I½n-än-bpsS apJ-hp-c-bn \n¶v).
dnt¸mÀ«nsâ 96-þmw t]Pn ]d-bp¶p “The remote sensing derived vegetation
maps are not without limitations. For instance Understory plantations (for eg.
19
Cardamom) or naturalized forest plantations cannot be discriminated” AXm-bXv D]-
{Klw hgn-bpÅ dntam«v sk³kn§v am¸n§v \S-¯p-t¼mÄ Nne A]m-I-X-IÄ Dm-
Im-w F¶v.
R§-fpsS kµÀi-\-th-f-bn P\-§Ä Xn§n- mÀ¡p¶ ]e-Ø-e-§-fpw, Irjn-
Ø-e-§fpw h\{]tZ-i-ambn IcpXn (‘Natural Landscape’) ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-§-
fpsS ]«n-I-bn DÄ-s¸-Sp- n-bn-cn-¡p-¶Xv t\cn«v Iv t_m[y-s¸-Sm\pw Ah-k-c-ap-
mbn. Hcp sXäp-an-ÃmsX P\-hm-k-tI-{µ-§-fpw, Irjn-Ø-e-§-fpw, tXm«-§-fpw,
h\hpw, h\w t]mse kwc-£n-¡-s¸-tS aäv Øe-§fpw IrXy-ambn Xncn- -dn-bm³
Htc-sbmcp hgn am{X-am-Wp-Å-Xv, Øew t\cn«v Iv t_m[y-s¸-Sp-I. AXp-sImv
C.F-kv.-F. Bbn IkvXqcncwK³ I½nän Is-¯nb 123 hntÃ-Pp-I-fnepw E.S.Z.1,
E.S.Z.2 F¶n-h-bmbn KmUvKn I½nän Is-¯nb \qän Ccp-]-tXmfw ]©m-b-
¯pIfnepw ^oÂUp-Xe kÀtÆ (^nkn-¡Â shcn- n-t¡-j³) \S¯n, XÂØnXn
Is-¯-W-sa-¶mWv aq¶wK kan-Xn-bpsS \nÀt±iw. C§s\ P\-hm-k-tI-{µ-§fpw,
Irjn-t¯m-«-§-fpw, h\hpw 123 hntÃ-Pp-I-fnepw, \qän Ccp-]-tXmfw ]©m-b-¯pIfnepw
thÀXn-cn-¡-Ww. ta¸-dª hntÃIfnepw ]©m-b-¯p-I-fnepw Imhp-IÄ, Ipf-§Ä,
]pÂta-Sp-IÄ, sam«-¡p-¶p-IÄ F¶nh ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-ambn IcpXn h\-t¯m-
sSm¸w kwc-£n-¡-Ww.
AtX-k-abw P\-hm-k-tI-{µ-§fpw Irjn-Ø-e-§fpw tXm«-§fpw ]cn-
ØnXntem-e- {]-tZ-i-§-fpsS (ESA) ]cn-[n-bn \n¶pw Hgn-hm-¡p-Ibpw thWw.
10. aq¶wK hnZKv[ kan-Xn-bpsS \nÀt±-i-§Ä
10.1. ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-§fpsS Is-¯Â
IkvXq-cn-cw-K³ I½nän, Hcp hntÃ-Pnse ]cn-Øn-Xn-teme {]tZiw B hntÃ-
Pnsâ 20 iX-am-\-¯n IqSp-X Ds-¦n B hntÃ-Pns\ apgp-h³ ]cn-
ØnXn ZpÀ_-e-ambn Icp-Xn. At¸mÄ, tijn-¡p¶ 80 iX-am\w {]tZ-ihpw \K-
c-h¡r-X-am-sW-¦nÂt¸mepw B hntÃPv apgp-h³ ]cn-Øn-Xn-tem-e-am-sW¶v
\nÀW-bn-¡p-¶Xv \ymbo-I-cn-¡m³ {]bm-k-am-Wv.
tIc-fs¯ kw_-Ôn¨v hntÃ-Pp-IÄ `c-W-]-c-amb kuI-cy- n-\p-th-n-bpÅ
Hcp hn`-P\w am{X-am-Wv. F¶m aäv kwØm-\-§-fn Hmtcm {Kma¯nep-
apÅXv {]tXyI kmaqlyþkmwkvIm-cnI ]Ým- -e-apÅ P\kaql-am-Wv.
20
]cn-ØnXnteme taJe (ESA) thÀXn-cn-¡p-¶-Xn hntÃ-Pp-IÄ ASn-Øm\
bqWn-ämbn ImWp-¶Xv aäv kwØm-\-§sf kw_-\-v[n¨v A]m-I-X-bn-Ã.
AhnS§fn hntÃ-Pp-Ifpw \K-c-§fpw h\hpw X½n \à AIehpw thÀXn-
cnhpw Dv. ]t£ tIcfwt]mse P\§Ä Xn§n- mÀ¡p¶ kwØm-\¯v \K-c-
§fpw {Kma§fpw CS-I-eÀ¶p ImWp-¶-p. tIcfw Hcp Rural Urban Continuum
BWv. ChnsS hntÃPv ASn-Øm-\-am-¡n-bpÅ thÀXn-cnhv A{]-k-à-am-Wv.
tIc-f-¯n IkvXqcncwK³ I½nän ]cn-Øn-Xn-tem-e-ambn \nÀW-bn¨ ]e {Kma-
§-fnepw F©n-\o-b-dn§v tImtf-Pp-IÄ DÄs¸-sS-bpÅ henb hnZym- ymk
Øm]-\-§fpw Bip-]-{Xn-Ifpw \ne-hn-ep-v. an¡ hntÃ-Pp-Ifpw \K-c-§sf-
t¸mse `mKn-I-ambn \K-c-h¡-cn-¡-s¸-«-h-bm-Wv. aq¶mÀ, Ipan-fn, I«- -\, s\Sp-
¦w apX-emb Su¬ {]tZ-i-§Ä CXn-\p-Zm-l-c-W-§-fm-Wv. _m¦p-I-fpw, henb
hym]mc Øm]-\-§fpw, ImÀ tjmdq-ap-I-fpw, henb hnZym-e-b-§fpw, tlm«-ep-I-
fpw, _kvÌmâp-Ifpw, tZhm-e-b-§fpw ØnXn sN¿p¶ Cu \K-c-§Ä
Ft¸mgpw Xnc-t¡-dn-b-h-bm-Wv. ChsbÃmw DÄs¸-Sp¶ {]tZiw ]cn-ØnXn
kwc-£W \nb-ahpw h\\nb-ahpw DÄs¸-Sp¶ \nb-{ -W-§Ä¡v hnt[-b-am-
¡p-¶Xv A{]m-tbm-Kn-Ihpw \oXo-I-cn-¡m³ Ign-bm- -Xp-am-Wv. Chn-Ss¯ P\-
§Ä, X§-Ä t\Sn-sb-Sp¯v Ignª DbÀ¶ PohnX\nem-hmchpw `uXnIkuI-
cy-§fpw \ne-\nÀ¯m³ B{K-ln-¡p-¶Xv kzm`m-hnIw am{X-am-Wv.
Gew, Ipcp-ap-fIv, d_À, Im¸n, IpS-¼pfn XpS-§nb tXm«-hn-f-IÄ Irjn-sN-¿p¶
Øe-§Ä D]-{Kl am¸nw-Kn ImSmbn sXän-²-cn¨v ]cn-ØnXnteme {]tZiw
(ESA) F¶ \ne-bn tcJ-s¸-Sp- -s¸-«n-«p-v.
IkvXq-cn-cw-K³ I½nän, hntÃPv ASn-Øm\ LS-I-ambn FSp¯v ]cn-ØnXn
ZpÀ_e {]tZ-i-§Ä \nÀW-bn-¡p-¶Xv ASn-Øm\ \b-ambn Icp-Xn-sb-¦nepw
Xmsg- -d-bp¶ {Kma-§-fn Cu \b-¯n\v hncp-²-ambn P\-km-{µX N.-In.-ao-ä-dn\v
100  Xmsg-bp-Å h\-{]-tZ-i-§Ä DÄs¸-Sp¶ Nne hntÃ-Pp-IÄ ESA bnÂ
DÄs¸-Sp- n-bn-«nà F¶ hkvXpXbpw I½n-änbv¡v t_m[y-s¸-«n«pv. hmK-a¬,
tImS-tÈ-cn, ae-bm-äqÀ, ]o¨n, hmgm\n F¶n-h-bmWv Nne DZm-l-cW§Ä.
]Ýn-a-L«w IS-¶p-t]m-Ip¶ kwØm\§fn h¨v P\-km-{µ-X-bn Gähpw
ap¶n-epÅ kwØm\w tIcfamWv. ]cn-ØnXnteme hntÃ-Pp-IÄ (ESA)
Gähpw IqSp-X-epÅ CSp¡n PnÃ-bnÂt]mepw 2011þse sk³kkv {]Imcw N.-
In.-ao-ä-dn\v 254 F¶ tXmXnemWv P\-km-{µ-X. 2001þÂ CXv N.-In.-ao-ä-dn\v 259
Bbn-cp-¶p. F¶m Hcp N.-In.-ao-ä-dn 100þ IqSp-X P\-km-{µXbpÅ {]tZ-
21
i-§Ä ESA Bbn {]Jym-]n-¡m³ ]mSnà F¶ HLWG \nÀt±iw tIc-fs¯
kw_-Ôn¨v ]qÀW-ambn ]men-¨n-«n-Ã.
ESA Ifmbn Is- p¶ {]tZ-i-§fpsS 10 Intem-ao-äÀ Npä-f-hv _^À tkm¬
Bbn IcpXn ]cn-ØnXn kwc-£W \nb-a-¯n³Iogn sImp-h-cp-¶-Xv, ]e
henb \K-c-§-sfbpw ^e- n ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-ambn Icp-Xm\pw,
AXnsâ ^e-ambn Ahn-S-§-fn Xn§n- mÀ¡p¶ P\-§-fpsS ASn-Øm\
kuIcy hnI-k\w apc-Sn- p-t]m-Ip-sa¶ Bi-¦ Ah-cn Dm-Im\pw Imc-W-am-
Ip¶p. Cu Bi-¦bpw XÅn-¡-f-bm-\m-In-Ã.
\qdp-I-W-¡n\v hÀj-§Ä ]g-¡-ap-ÅXpw ssPh-¡rjn t]mepÅ ]cn-ØnXn
kulrZ Irjn-co-Xn-IÄ t{]mÕm-ln- n-¡p-¶-Xp-amb tXbnet¯m«-§sf C.-F-
kv.-F. ]cn-[n-bn \n¶v Hgn-hm-¡-W-sa¶v I®³ tZh³ ¹mtâ-j³ Atkm-kn-
tb-j³ DÄs¸-sS-bpÅ ]e kwL-S-\-Ifpw FtÌ-äp-Ifpw Bh-iy-s¸-«n-«p-v.
Gew Irjn-¡mÀ I«- -\-bn \S¶ sXfn-sh-Sp- n I½n-än¡v ap¼msI
kaÀ¸n¨ \nthZ\¯n \n¶p hyà-am-Ip-¶Xv, Ge-t¯m-«-§-fn ac-§Ä
IqSp-X-embn \«pÅ Hcp ImÀjnI h\-h¡rX Bhm-k-hy-h-Ø-bmWv
(Agroforestry Ecosystem) \ne-hn-ep-Å-sX-¶m-Wv. Cu tXm«-§-fn ]cn-ØnXn
kulrZ Pe kwc-£Ww, a®v kwc-£Ww F¶n-h-sbÃmw A\p-hÀ¯n- p-h-cp-
¶p-v. Im¸n-t¯m-«-§sfbpw Ge-t¯m-«-§-sf-bpw-]än IkvXq-cn-cw-K³ I½nän
dnt¸mÀ«n Xs¶ ]cm-aÀi-ap-v. F¶m D]-{Kl am¸n-§n Ch h\-ambn
sXän-²-cn-¡-s¸-«-Xn-\m ]cn-ØnXnteme- {]tZ-i-ambn (ESA) \nÀW-bn-¡-
s¸«ncn¡p-I-bm-Wv.
“The Working Group also took note of the environmentally friendly practices incoffee plantations in Kodagu and cardamom plantations in Idduki and Wayanadwhere integration of natural landscapes with human settlements exists. Indeed, it isbecause of this harmony between people and nature in the Western Ghats, theHLWG recommended policies to incentivize green growth that promotes sustainableand equitable development across the Western Ghats region.” (Kasthuri RanganCommittee Report - Preface page iii)
\nÀt±-i-§Ä
IkvXqcn cwK³ I½nän dnt¸mÀ«v ]Ýn-a-L« taJ-esb, ImSpÄs¸-Sp¶ {]IrXn
`qhn- m-K-§-fmbpw (Natural Landscape) P\-§Ä Xma-kn-¡p-Ibpw Irjn-sN-¿p-
Ibpw sN¿p¶ kmwkv¡m-cnI `q{]-tZ-i-§-fmbpw (Cultural Landscape) thÀXn-
cn- Xv kzmK-XmÀl-am-Wv. F¶m Cu thÀXn-cnhv \S-¯nbXv D]-{Kl am¸nw-Kn-
22
eq-sS-bm-sW¶v hyà-am-¡n-bn-«p-v (thmfywþ1 t]Pv 52. 5.3. Methodologies).
C§s\ Irjn-Ø-ehpw ImSpw thÀXn-cn- -Xn Nne A]m-I-X-IÄ Dm-Im-
sa¶v IkvXq-cn-c-cw-K³ I½n-än Xs¶ dnt¸mÀ«n kqNn- n¨n«papv
(dnt¸mÀ«nsâ 96-þmw t]Pv).
ta¸-dª hn[-apÅ ]mI- n-g-IÄ ]cn-l-cn¨v h\- q-anbpw, P\-hmktI{µ-
§fpw, Irjn- q-anbpw IrXy-ambn thÀXn-cn-¡p-¶-Xn-\pÅ GI-amÀKw Cu {]tZ-i-
§Ä t\cn«pIv XÂØnXn Xn«-s¸-Sp-¯p-I- F¶p-ÅXm-Wv. AXn-\mÂ
IkvXqcncwK³ I½nän ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fmbn (ESA) Is-¯nb 123
hntÃ-Pp-I-fnepw KmUvKn I½nän Is¯nb ]cn-ØnXn hnteme tkm¬ 1, 2
F¶n-h-bn DÄs¸-Sp¶ \qän Ccp-]-tXmfw ]©m-b-¯p-I-fnepw t\cn-«pÅ Xn«-
s¸-Sp- Â \S¯n Natural Landscape s\bpw Cultural Landscape s\bpw
thÀXn-cn-¡m\pw, \ne-hn-epÅ P\-km-{µX ]cn-tim-[n-¡m\pw hnZKv[ I½nän
ip]mÀi sN¿p-¶p. C§s\ sN¿p-¶-Xn-eqsS Hmtcm {]tZ-i-s¯bpw h\hpw
(Natural Landscape) P\-hm-k-tI-{µ-§fpw Irjn- q-anbpw (Cultural Landscape)
hyà-ambn Iv kwi-b-an-Ãm¯ coXn-bn tcJ-s¸-Sp-¯mw. IqSmsX CXn-eqsS
ssPh-ssh-hn-[yhpw Irjnbpw F{X-t¯mfw A\p-]q-c-I-ambn \S-¡p¶p F¶v
hyà-am-IpIbpw sN¿pw.
CXp-kw-_-Ôn¨ kan-Xn-bpsS \nÀt±-i-§Ä NphsS tNÀ¡p-¶p.
1. IkvXq-cn-cw-K³ I½nän E.S.A-bn DÄs¸-Sp-¯n-bn-cn-¡p¶ 123 hntÃ-PpIfnÂ
XÂØnXn ]cn-tim-[n¨v Is¯n P\-hm-k-tI-{µ-§-fpw, Irjn-Ø-e-§fpw,
tXm«-§fpw am{Xw E.S.A-bn \n¶pw Hgn-hm-¡pI; Cu 123 hntÃ-PpIfnepÅ
h\hpw kwc-£n-X-ta-J-ebpw kwc-£n-¡-s¸-tS ]cn-Øn-Xn-teme {]tZ-i-
§fpw kwc-£Ww Dd-¸p-h-cp-¯m-\mbn E.S.A-.bn DÄs¸-Sp-¯p-I.
2. ]Ýn-a-L-«- nse E.S.Z1, E.S.Z2 F¶o taJ-e-I-fn-epÅ aäv {Kma-§-fn ]e-bn-
S¯pw kwc-£n-¡s¸-tS h\- q-anbpw, Imhp-Ifpw, ]pÂta-Sp-Ifpw, sam«-¡p-
¶p-Ifpw, ]md-s¡-«p-Ifpw Dv. Ahsbbpw Øe-]-cn-tim-[-\-bn AS-bm-f-s¸-
Sp¯n ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-ambn kwc-£n-¡p-I.
3. CsXÃmw {]mtbm-Kn-I-ambn \S- n-em-¡m³ t\cn-«pÅ ^oÂUvXe ]cntim[-\
Bh-iy-am-Wv. AXn-\p-thn Xmsg ]d-bp-¶-hÀ DÄs¸-Sp¶ Hcp kwLw
KmUvKn I½n-än- Is-¯nb E.S.Z1, E.S.Z2 {Kma-§fpw IkvXq-cn-cw-K³ I½nän
E.S.Abn DÄs¸-Sp-¯n-bn-«pÅ {Kma-§fpw kµÀin-¡Ww.
23
1. ]©m-b¯v {]kn-Uâv, sa¼ÀamÀ, ssPh-ssh-hn[y ]cn-]m-e\ kanXn
(Biodiversity Management Committee) AwK-§Ä
2. hntÃPv Hm^o-kÀ þ Revenue Department
3. h\w hIp¸v {]Xn-\n[n þ Forest Department
4. Irjn hIp¸v {]Xn-\n[n þ Agriculture Department
Cu kwLw IkvXqcncwK³ I½nän ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fmbn (ESA)
Is-¯nb 123 hntÃ-Pp-I-fnepw KmUvKn I½nän Is¯nb ]cn-ØnXn
hnteme tkm¬ 1, 2 F¶n-h-bn DÄs¸-Sp¶ \qän Ccp-]-tXmfw ]©m-b-¯p-I-
fnepw Physical Verification Htc-k-a-b¯n sNbvXp XoÀ¡Ww. XÀ¡-§Ä
DÅXv X¡mew Revenue Department sâ Xocp-am\w A\p-k-cn¨v amÀ¡v
sN¿-Ww.
4. Cu hntÃPpI-fnse Verification maps & data, Cu Expert committee bpsS
dnt¸mÀ«nsâ `mK-am-bn Icp-X-s¸-SWw.
C -c-¯n ^oÂUvXe kÀth-bn-eqsS kwc-£n-¡-s¸-tS {]tZ-i-§-fmbn
Is-¯p¶ CS§fn (Natural Landscape) h\y-ar-K-§Ä¡pw, P\-hm-k-tI-
{µ-§fn (Cultural Landscape) a\p-jyÀ¡pw Ah-cpsS D]-Po-h-\-¯n\pw
imiz-X-amb \ne-\n¸v km[y-am-Ipw-hn-[-apÅ kwhn-[m-\-§Ä iàn-s¸-Sp-t -
-Xm-Wv. kwc-£nX taJ-e-I-fn `mhn-bn h\-I-t¿äw Dm-Im- -hn[w
ià-amb Kh¬saâv \b-§-fpw, \nb-a-§fpw, \ne-hnepÅ \nb-a-§-fpsS \S-
¸m-¡epw Dd- m¡-Ww.
C.-F-kv.-F.¡v ]pd-ta-bpÅ {Kma-§-fnepw t\cn«v Øe-]-cn-tim-[\ \S¯n Ahn-
S-§-fn-epÅ Irjn-Ø-e-§-sfbpw ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-sfbpw thÀXn-cn-
¡pIbpw, Ahn-sS-bp-Å kwc-£Ww Bh-iy-apÅ Imhp-I-sfbpw, ImSp-I-sf-
bpw, ]pÂta-Sp-I-sfbpw aäpw thÀXn-cn¨v C.-F-kv.-F.sb kwc-£n-¡p-Ipbpw
sN¿p¶ kml-N-cy-¯n C.-F-kv.-F. ¡v ]pdta 10 In.-ao. _^À tkm¬ F¶
Bi-b- n\v {]k-àn-bn-Ãm-Xm-hp-¶p. AXp-sImv P\-§-fnÂ\n¶v ià-amb
FXnÀ¸p-m-bn-«pÅ ‘_^À tkm¬’ Dt]-£n-¡m³ ip]mÀi sN¿p-¶p.
Cu {]tZ-i-§-fn-epÅ tXbn-e-t¯m-«-§fpw Im¸n-t¯m-«-§fpw Ge-t¯m-«-§fpw
hf-sc-¡m-e-ambn DÅ-h-bm-Wv. ssPh-¡rjn, Pe-kw-c-£-Ww, a®v kwc-£Ww
XpS-§nb {]hÀ¯-\-§Ä ChÀ amXr-Im-]-c-ambn sNbvXp-h-cp¶p F¶v kan-
Xn¡v t_m[y-s¸-«n-«p-v. am{X-aà ChnsS D¸m-Zn- n-¡p¶ ImÀjnI Dev]-¶-
§Ä kwØm-\-¯n\v km¼- nI t\«hpw hntZi \mWyhpw t\Sn- -cp-¶p.
24
t\cn-«pÅ ]cn-tim-[-\-bn-eqsS Irjn-t¯m-«-§fpw h\hpw thÀXn-cn-
¡s¸Spt¼mÄ Cu tXm-«-§Ä kzm`m-hn-I-ambn kwc-£nX {]tZ-i-§-fnÂ
\n¶pw Hgn-hm-¡-s¸Spw F¶-Xn-\m CXv kw_-Ôn¨ Bi-¦-IÄ Zqco-I-cn-¡-s -
Spw.
FÃm hntÃ-Pp-I-fn-ep-apÅ P\hmk tI{µ-§fpw Irjn-Ø-e-§fpw tXm«-§fpw
C.-F-kv.-F.-bn \n¶v Hgn-hm-¡-s¸-Sp-¶-tXmsS C.-F-kv.-F.-bpsS \n_-Ô-\-
IÄ¡v hnt[-b-ambn PohnXw \bn-t¡-n-h-cp-¶-Xn-s\- -än-bpÅ P\-§-fpsS
Bi-¦-IÄ \o¡m³ km[n-¡pw.
10.2. Irjn kw_-Ô-amb Bi-¦-IÄ
]Ýn-a-L«w IS-¶p-t]m-Ip¶ {]tZ-i-§-fnse P\-km-{µ-X-bpÅ {]tZ-i-§fnÂ
\sÃm-cp-]¦pw `mc-X- nsâ k¼-ZvL-S-\-bn \nÀWm-b-I-amb kzm[o\w sNep-
¯p-¶-h-bm-Wv. AXn-]p-cm-X\ Imew apX¡v tdmam km{am-Py-¯nepw a[y
]uckvXy cmPy-§-fnepw tIcfw Adn-b-s¸-«n-cp-¶Xv ChnsS D¸m-Zn- n-¡p¶
kpKÔhyRvP-\-§fpsS t]cn-emWv. ae-_mÀ Ipcp-ap-f-Iv, Be¸n {Ko³
t_mÄUv Gew XpS-§n-bh A´ÀtZ-iob hn]-Wn-bn ap´nb {]nb-apÅ
kpKÔhyRvP-\-§fm-Wv. Ipcp-ap-fIv, Gew, d_À XpS-§n-b-h-bpsS DÂ]m-Z-\-
¯nepw Ib-äp-a-Xn-bnepw H¶mwØm\w tIc-f-¯n-\m-Wv. tIc-f- nse kpK-Ô-
hy-RvP-\-§-fn `qcn- m-Khpw ]Ýn-a-L«¯n\v kao-]-apÅ P\-km-{µX IqSnb
ae-tbmc {]tZ-i-§-fnemWv hnf-bp-¶-Xv. am{X-aÃ, hb-\mSv t]mepÅ {]tZ-i-§-
fn hnf-bp¶ Im¸n, cpNn-bp-sSbpw, aW- n-sâ-bpw, KpW-ta-·-bp-sSbpw Imcy-
¯n temI-It¼m-f-¯n Gähpw {]nb-ap-Å-Xm-Wv.
IkvXqcncwK³ dnt¸mÀ«v {]Imcw GI-hn-f-Irjn coXn-IÄ \nÀ -em-¡n-bmÂ
B hyhØ tXbne, d_À, Im¸n XpS-§nb tXm«-§sf _m[n-¡pw. AXv IÀj-
Isc am{X-aà kwØm-\- nsâ k¼-ZvL-S-\-sb- s¶ {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-
¡pw. CXns\ {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-¡p-¶-sXm¶pw dnt¸mÀ«nsâ `mK--ambn \S- m-
¡p-¶Xv A`n-Im-ay-a-Ã.
cmk-¡rjn Dt]-£n¨v ssPh-¡r-jn-bn-te¡v {]th-in-¡p-t¼mÄ cmk-Io-S-\m-in-
\n-IÄ¡v X¯pey _Z-ep-IÄ C\nbpw Irjn-bn-S-¯n-se-¯n-¡m³ Ign-ªn-«nÃ
F¶-sXm-cp ]cn-an-Xn-bm-W-v. DZm-l-c-W-ambn CSp-¡n-bnse Ge-t¯m-«-§-fn IoS-
\-io-I-c-W-¯n\p D]-tbm-Kn- p-h-cp¶ cmk-Io-S-\m-in-\n-IÄ¡v _Z-embn ssPh-
IoS-\m-in-\n-IÄ C\nbpw Is- m-\m-bn-«n-Ã-. -tI{µ Kh¬saânsâ Iogntem
kwØm\ Kh¬saânsâ Iogntem ssPh-¡r-jn-¡m-bpÅ Kth-j-W-Øm-]-\-
§tfm hIp- p-Itfm C¶p th-{X-bnà F¶Xpw \ne-hn-epÅ Øm]-\-
25
§tfsdbpw D¸m-Z\ hÀ²-\hv e£y-am-¡n-bpÅ cmk-Ir-jn-sb-bmWv
t{]mÕm-l-n¸n¡p¶Xv F¶Xpw ]cn-an-Xn-bm-Wv. C§-s\-bmWv ØnXnsb¶n-
cns¡ ssPh-¡r-jn-bn-te¡v s]s«-¶pÅ amäw IÀj-Is\ km¼-¯nI \jvS-
¯n-te¡v \bn-¡pw.
AXyp¸m-Z-\-ti-jn-bpÅ hnf-bn-\-§Ä ]ÝnaL« -{]-tZ-i-§-fn \«p-]n-Sn-
¸n¡p¶Xn \nb-{´Ww hcpw F¶ Bi¦ IÀj-IÀ¡n-S-bn \ne-hn-ep-v.
DÂ]m-Z-\-tijn Ipdª \mS³ C\-§Ä Irjn-sN-¿m³ X§Ä \nÀ_-Ôn-X-cm-
Ip-sa¶pw CXv Irjn \jvS- n-em-¡pw F¶pw ChÀ `b-s¸Sp-¶p.
I\ym-Ip-amcn PnÃ-bn Xan-gv\mSv Kh¬saânsâ D¯-chp {]Imcw, do¹mânwKv
t]mepw A\p-h-Zn-¡m- -hn-[- n dºÀ tXm«-§Ä ]qÀW-ambpw kz-Imcy--h-\-
ambn (Private Forest) ap{Z-Ip -s¸« ØnXn-bp-v. dnt¸mÀ«v \S- m-¡p-I-bm-sW-
¦n tIc-f- nepw Cu AhØ Dm-Ip-sa¶v dºÀ IÀj-IÀ¡v Bi-¦-bp-v.
Ncnª {]tZ-i-§-fn IÀj-Isâ CjvSa-\p-k-cn¨v `£yhnf-IÄ Irjn
sN¿m³ km[n-¡n-sö DXv¡WvT IÀj-IÀ¡p-v.
\nÀt±-i-§Ä
kmc-amb ]cn-Ø-nXn XI-cm-dpIÄ Dm-¡p¶ J\-\hpw ]cn-ØnXn kulr-Z-]-c-
amb Irjnbpw a\p-jy-cpsS CS-s]-SÂ BsW-¦nepw, Ch cpw Hcp-t]mse
ImWm³ ]mSn-Ã F¶-XmWv kan-Xn-bpsS ImgvN- mSv. Cu {]tZ-i-§-fnse IÀj-
IÀ ]cn-ØnXn t_m[-ap-Å-hcpw `qan kwc-£-W-¯n {]tXyI {i² sNep- p-
¶-h-cp-am-bXn\m Landscape Farmers F¶ hn`m-K-¯n DÄs¸-Sp¯n ]cn-
ØnXn kulrZ Irjn sN¿m³ ]c-am-h[n t{]mÕm-l-\hpw km¼-¯nI klm-
bhpw \ÂI-Ww. kznävkÀeân ssPh-k-¼p-jvT-amb ]Àh-X-§-fpsS {]m´
{]tZi-§-fn Irjn sN¿p-¶-hÀ¡v “emâvkvtI¸v ^mÀtagvkv” F¶ Øm\w
\ÂIn ]cn-ØnXn kulrZ Irjn-bn-te¡v Ahsc BIÀjn-¡m-³ Ht«sd
klm-b-]-²-Xn-IÄ \S-¸n-em-¡n-h-cp-¶p-v.
Good Agricultural Practices (KpUv A{Kn-IĨ-d {]mIvSo-kk)v:- {]mtZ-inI
`c-W-Iq-S-§-fp-sSbpw IÀj-I-cpsSbpw ]qÀW k½-X-t¯m-sSbpw ]¦m-fn- -
t¯m-sSbpw, {ItaW cmk-h-f-§-fp-sSbpw cmk-Io-S-\m-in-\n-I-fpsS-bpw
D]tbmKw Ipd-bv¡p¶ \S-]-Sn-IÄ t{]mÕm-ln- n-¡Ww. ssPh-¡r-jn-bn-te¡v
t\cn«v {]th-in-¡p-¶Xn\p]-I-cw tI{µ-K-h¬saâv t{]mÕm-ln- n-¡p¶ ‘KpUv
A{Kn-IĨ-d {]mIvSo-kkv’ (cmk-h-f-§Ä IoS-\m-in-\n-IÄ F¶n-h-bpsS D]-
tbmKw ]c-am-h[n Ipd¨pÅ IrjncoXn) ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn {]N-cn- n-¡p-
26
¶Xv \¶m-bn-cn-¡pw. temlhnjmwiw Is¯p¶Xn-\pÅ a®v ]cn-tim-[-\,
KpW-ta-·-bp-Å- hn-¯nsâ D]-tbmKw, ip]mÀi sNbvX Af-hn am{X-ap-Å -
cmk-h-f-§-fp-sSbpw IoS-\m-in-\n-I-fp-sSbpw D]-tbm-Kw, aen-\o-I-cWw Dm-
¡m¯ shÅ- nsâ D]-tbm-Kw, hnf-sh-Sp- p-Im-e¯n\p apt¶m-Sn-bmbn IoS-\m-
in\n D]tbmKw Hgn-hm-¡Â, If-I-fpsS `uXnI \nb-{ -Ww, kwtbm-PnX IoS-
\n-b-{´-Ww XpS-§n-bhbneqsS ]cn-ØnXn¡v henb BLmXw Dm-¡m¯
Irjn-co-Xn-IÄ A\p-hÀ¯n-¡pI F¶-XmWv KpUv A{Kn-¡Ä -d {]mIvSokkv
F¶ Bi-b- nsâ k¯. X¡mew IÀj-Isc Cu coXn Ah-ew-_n-¡m³
t{]cn- n-¡p-I.
ssPh-Ir-jn¡v klmbw:-þ Ime-{I-taW IÀj-Isc ]qÀW ssPh-¡r-jn-bn-
te¡v amdm³ t{]mÕm-ln- n-¡p-Ibpw, cmk-¡r-jn-bn \n¶pw ssPh-¡r-jn-bn-
te-¡pÅ ]cn-hÀ¯-\-L-«- n (10 hÀjw) IÀj-I-cpsS km¼-¯nI \jvSw
]qÀW-ambpw kÀ¡mÀ \nI- p-Ibpw thWw. Cu \jvSw \nI-¯m-\pÅ ]Ww
Kh¬aâv \o¡n-h¨v, IÀj-IÀ¡v AXv e`y-am-¡p¶ ]²-Xn-IÄ Bhn-jv¡-cn¨v
\S- n-em-¡nbm am{Xta e£yw t\Sm³ Ignbq. CXn-\pÅ ^v tI{µ
Kh¬saân \n¶pw Bh-iy-s¸-Smw. CXn\v Bh-iy-amb {]mtbm-KnI kmt¦-
XnIhnZy-IÄ IÀj-I-cpsS ]¡Â F¯n-¡m³ Irjn DÄs¸-sS-bpÅ hIp- p-I-
fnse DtZym-K-Øsc {]m]vX-cm-¡p-Ibpw thWw. ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn-epÅ
tIc-f-¯nse ]¨-¡dn D¸m-Z\ tI{µ-§-sf (DZm: h«-h-S) ssPh-¡r-jn-bn-
te¡v ]cn-hÀ¯\w \S- m³ km[n-¨m tIc-f- n ip²hpw hnj-c-ln-X-hp-
amb ]¨-¡dn D¸m-Zn-¸n-¡p-¶-Xn\v AXv klm-bn-¡pw. Ct¸mÄ tIc-f¯nse
hn]-Wn-bn A\y-k-Øm-\-§-fn F¯p¶ ]¨-¡-dn-I-fn \sÃm-cp-]¦pw Ah-
injvS hnjmwiw DÅ-h-bm-sW-¶v tIcf ImÀjn-I-kÀh-I-em-ime DÄs¸-sS-
bpÅ Øm]-\-§Ä Is-¯n-bn-«p-v.
ssPthm¸-¶-§-fpsS {_mânwKv:þ Cu {]tZ-i-§-fn hnf-bp¶ ssPthm¸-
¶-§Ä¡v sa¨-s¸« {_mânwKpw AXn-eqsS anI¨ hnebpw In«p¶ kml-Ncyw
Dm-bm am{Xta IÀj-IÀ CXn-te¡v Xncn-bp-sa¶v {]Xo-£n-¡m-\m-Iq.
ssPthm¸-¶-§Ä \ymb-hn-ebv¡v kw`-cn¨v Imcy-£-a-ambn amÀ¡äv sN¿m-
\pÅ kwhn-[m\w Kh-¬saâv taJ-e-bn Xs¶ sNt¿--Xp-v. BXy- n-I-
ambn ssPh-¡rjn Cu tXm«-§-fnse a®n-s\bpw, ssPh-ssh-hn-[y-t¯bpw,
hnf-hn-s\-bpw sa¨-s¸-Sp- p¶tXm-sSm¸w hcp-am-\-hÀ²-\hpw Dm-¡p-sa¶v
IÀj-IÀ¡v D¯-a-hn-izm-k-ap-m-¡pw-hn[amhWw CXv kw_-Ôn¨ \S-]-Sn-I-fp-
ambn apt¶-td--Xv.-
\ne-hn tIc-f- nse ae-tbmc {]tZ-i-§-fn D]-tbm-Kn-¡p¶ IoS-\m-in-\n-
IÄ kw_-Ôn¨v Hcp A]-{K-Y\w \S- p-Ibpw Xmc-X-tay\ Ah-injvS
27
hnjmwiw Ipd-ªh D]-tbm-Kn-¡p-¶-Xn\v IÀj-I-sc t{]cn¸n¡p-Ibpw sN¿p-
I. Ah-injvS hnjmwiw IqSnb IoS-\m-in-\n-IÄ Ahbpambn \nc-´cw
k¼À¡-¯n hcp¶ IÀj-I-cpsS Btcm-Ky-s¯ {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-¡p-sa-
¶pw, CXv Iym³kÀ t]mepÅ hym[n-IÄ Dm-¡p-sa-¶p-apÅ hkvXpXIÄ
IÀjIÀ¡n-S-bn {]N-cn- n¡m³ t_m[-h¡-cW {]hÀ¯-\-§Ä \S- -Ww.
hnjmwiw IqSnb Ømbn-bmb IoS-\m-in-\n-IÄ (persistant pesticides - ]cn-
Øn-Xn-bn ZoÀL-Imew hnL-Sn-¡msX InS-¡p-¶-h) Cu {]tZ-i-§-fn \n¶pw
L«w-L-«-ambn Hgnhm-¡p-¶-Xn-\v Irjn-h-Ip-¸n-sâ-bpw-aäpw t\Xr-Xz- n-epÅ
t_m[-h¡-cW {]hÀ -\-§Ä klm-b-I-c-amIpw.
Im¸n-t¯m-«-§fpw aäpw ]e-bn\w ]£n-IÄ, jUv]-Z-§Ä XpS-§n-b-h-bpsS
Bhmk tI{µ-§-fm-Wv. am{X-aà Im¸n-t¯m«w t]mepÅ ImÀjnI h\-h¡-
cW Bhm-k-hy-h-Ø-I-fn sI«n-bn-cn-¡p¶ sN¡vUm-ap-Ifpw (a®v sImp-
m-¡nb Mud Bunds) aäpw Pe-kw- -c-W-¯n Ah-bp-sS-Xmb kw`m-h-\-IÄ
\ÂIp-¶p-v. Cu tXm«-§-fn \mS³ ac-§Ä h¨p-]n-Sn- n-¡p-¶Xpw, \oÀ¨m-ep-
Ifpw sN¡vUmap-Ifpw Dm-¡p-¶Xpw kÀ¡mÀXe- n t{]mÕm-ln- n- mÂ
Ch h\-§Ä¡v kam-\-amb {]tbm-P\w ]cn-Øn-Xn¡v e`y-am¡pw. CXn\v
klm-b-I-c-amb ]²-Xn-IÄ \S- n-em-¡-Ww.
]Ýn-a-L« ae-tbmc{]tZ-i-§-fn AXy¸m-Z-\-ti-jn-bpÅ hn¯n-\-§Ä
Irjn-sN-¿p-¶-Xn bmsXmcp \nb-{´-Whpw ]mSn-Ã. AtX-k-abw P\n-XI ]cn-
hÀ¯\w \S- nb hnf-IÄ (Genetically Modified crops) Hgn-hm-¡p¶ {]iv\w
kÀ¡mÀ NÀ¨ sNbvXv Bhiyamb \nb-a-§fpw \b-§fpw Kh¬saâv Xe-
¯n Dcp-hm-¡pI. \mS³ hnf-bn-\-§Ä Ign-bp-¶{X Irjn-bn-S-§-fn hym]n- n-
¡p-¶-Xn-\mbn Ch-bpsS {]m[m-\ys¯¸än-bpw, anI¨ k¦cbn\-§Ä krjvSn-
¡p-¶-Xn-epÅ Ch-bpsS ]¦n-s\- -än-bpw, {]Xn-Iqe Imem-h-Øsbbpw kml-
Ncy§-sfbpw XcWw sN¿m-\pÅ Ch-bpsS AXn-Po-h\ tijnsb¸änbpw
IÀj-I-cn t_m[-h¡-cWw -\-S- Ww. tUm.-Fw.-F-kv.-kzm-an-\m-Y-s\-t¸m-
epÅ imkv{X-ÚÀ ]d-bp-¶-Xv, P\-XnI ]cn-hÀ¯\w \S-¯nb hnf-I-sfbpw
`£y-kp-c-£-sb-¡-cpXn t{]mÕm-ln- n-¡-W-sa-¶m-W-tÃm.
Ncnª {]tZ-i§fn a®n-f¡n {lkz-Ime hnf-IÄ Irjn sN¿pt¼mÄ
Gähpw Ipä-aä coXn-bn-epÅ tImqÀ _p-I-fp-m-¡nbpw, ag-shÅw kzoI-
cn-¡m-\pÅ shÅ-¡p-gn-Ifpw aäpw kÖ-am¡nbpw as®m-en¸v \ntÈjw XS-
ªmWv tIc-f-¯nse IÀj-IÀ ]c-¼-cm-K-X-ambn Irjn sN¿p-¶-Xv. F¦n-epw, 30
iX-am-\-¯n-e-[nIw Ncn-hpÅ `qan-bn {lkz-Im-e-hn-f-bn \n¶pw ZoÀL-Im-e-
hn-f-bn-te¡v amdp-¶-hÀ¡v, ‘C³skâohv’ \ÂIp-I.
28
10.3. ]c-nØnXn ZpÀ_e {]tZ-i-hp-ambn (EFL – Ecologcally Fragile Land) _Ô-
s¸-«pÅ Bi¦
IkvXqcn cwK³ I½n-än dnt¸mÀ«\p-k-cn¨v thÀXn-cn-¡p¶ {]tZ-i-§sf (ESA),
`mhn-bn ]cn-ØnXn ZpÀ_-e-{]-tZ-i-§-fm¡n (EFL) amäp¶ ØnXn kwPm-X-am-
tb¡mw F¶ Bi¦ IÀj-IÀ¡n-S-bn ]c-¶n-«pv. X§-fpsS `qan \jvS-]-cn-
lmcw t]mepw \ÂImsX ]nSn-s -Sp¯v h\-am-¡-s¸-Sp¶ ØnXn CXn-eqsS `mhn-
bn kwPm-X-am-tb¡mw F¶nhÀ kwibn¡p-¶p-. C -c-¯n-epÅ kwib-
§sf Du«n Dd- n-¡pw-hn[w DtZym-K-Ø-X-e-¯n Nne sXämb \S-]-Sn-IÄ (C.-
F-kv.F. Bbn {]Jym-]n-¡-s¸--«p F¶ ImcWw ]dªv Icw kzoI-cn-¡m-Xn-cn-
¡p-I, Icw cko-Xn Nph¶ ko ]Xn-¡p-I, `qan {Ib-hn-{Ibw \S- p-¶-Xn\v
F³.-H.-kn. thW-sa¶ sXän-²m-cW Df-hm-¡p-I XpS-§n-b-h) Dm-bn-«p-v.
EFL \nb-a-a\p-k-cn¨v sNdp-InS IÀjIcpsS `qan Hcp \jvS-]-cn-lm-chpw
\ÂImsX h\w-h-Ip¸v Gsä-Sp¯v \nc-h[n IÀj-Isc hgn-bm-[m-c-am-¡n-bn-«p-v.
AhÀ ]ecpw kan-Xn-bpsS ap¼n-se¯n ]cmXn ]d-ªp. C.-F- v.-FÂ. \nbaw
Ime-l-c-W-s¸«p Ignªp F¶pw CXv d±m-¡-W-sa¶pw ]cn-ØnXn {]hÀ¯-IÀ
t]mepw kan-Xn-bpsS ap¼msI samgn \ÂIn.
\nÀt±-i-§Ä
C.-F- v.-FÂ. \nbaw AXnsâ Dt±-i-e-£y-§Ä ]t t\Sn-¡-gnª ØnXn¡v
C\nta C.-F- v.-FÂ. \nbaw A\p-k-cn¨v BcpsS `qanbpw Gsä-Sp-¡m³ Ign-
bm- -hn[w \nbaw d±p sN¿p-I. ]t£ Cu hnj-b-hp-ambn tImS-Xn-bn \S-
¡p¶ tIkp-I-fn \nb-a-a-\p-k-cn¨v tImSXn Xocp-am-\-sa-Sp-¡-s«.
10.4. ]«-b- hm-KvZm\w kw_-Ôn¨v Bi-¦-IÄ
1.1.1977 \v ap¼v Irjn sNbvXn-cp¶ ]Ýn-a-L-«- nse `qan-IÄ¡v kÀh-I-£n-
tbmK Xocp-am-\-¯nsâ ASn-Øm-\-¯n kÀ¡mÀ ]«bw hmKvZm\w sNbvXn-cp-
¶p. IkvXqcn cwK³ I½n-än dnt¸mÀ«v \S- n-em-¡n-bm ]«bw In«msX hcp-
sa¶ Bi¦ hym]n¨n«p-v.
29
\nÀt±-i-§Ä
1977 P\p-hcn 1 \v ap¼v ssIh-i- nencp¶ ae-tbm-c-ta-J-e-bnse `q-an-bv¡v
DS³Xs¶ ]«bw \ÂIp-¶-Xn-\pÅ Xocp-am-\-sa-Sp¯v ]«-b-hn-X-cWw ]qÀ¯n-bm-
¡-Ww.
h\-¯m Npä-s¸«v IpSp-§n-¡n-S-¡p¶ Nne ]«-b- q-an-I-fp-v. Cu `qan h\-kw-c-
£-W-¯n\v Bh-iy-am-sW¶v Icp-Xp-s¶¦n \ymb-amb \jvS-]-cn-lmcw \ÂIn
Ah Kh¬saâv GsäSp¡-Ww.
h\y-ar-K-§Ä¡v Hcp kt¦-X-¯n \n¶pw asämcp kt¦-X- n-te¡v t]mIm³
Bh-iy-amb h\y-arK CS-\m-gn-IÄ e`y-am-¡p¶ Imcyhpw IkvXq-cn-cw-K³
I½nän NÀ¨ sNbvXn-«p-v. C§s\ B\- m-c-IÄ¡pw ISph CS-\m-gn-IÄ¡pw
Irjn-Ø-ehpw aäp-amb {]tZ-i-§Ä Bh-iy-ap-s-¦n B Øew \ymb-amb
\jvS-]-cn-lmcw \ÂIn ]p\-c-[n-hmk ]²-Xn-bn³Io-gn kÀ¡mÀ Gsä-Sp-¡-s«.
10.5. kwtbmPn-X-¡rjn
GI-hn-f-¡rjn \ntcm-[n-¡p-¶-Xn-\p-]-Icw Huj-[-k-ky-§Ä¡v {]mapJyw
\ÂIn CS-hn-f-¡r-jn t{]mÕm-ln- n-¡-Ww, Cu {]tZ-i-§-fn Huj-[-kky
kwc-£-W-]-²-Xn-IÄ \S- m-¡p-Ibpw Huj-[-k-ky-§-fpsS kw`-cW¯neqsS
Xt±-i-k-aq-l-¯n-\v km¼-¯nIt\«w Dd- m-¡pIbpw thWw XpS-§n-b A`n{]m-
b-§Ä kwØm\ Huj-[-kky t_mÀUv D-¶-bn¨n-«p-v.
IkvXq-cn-cw-K³ ip]mÀi-IÄ \ne-hn h¶m Cu {]tZ-i-§-fnse P\-§-Ä
Irjn-s¡m¸w \S-¯n-t¸m¶ apJy D]-Po-h\ amÀK-§-fn H¶mb arK-]-cn-]m-e-
\s¯ AXv tZmj-I-c-ambn _m[n¡psa¶ DXv¡WvT IÀj-IÀ¡n-S-bn \ne-
\n¡p-¶p. ]ip-h-fÀ -en\v \ntcm-[\w hcpw, ]pÂta-Sp-I-fnse I¶p-Imen
ta¨n A\p-h-Zn-¡nà F¶n-h-bmWv IÀj-I-À kan-Xn-¡p-ap-¼msI D¶-bn¨
{][m\ Bi-¦-IÄ.
-\nÀt±-i-§Ä
kwtbm-Pn-X-¡r-jn-bpsS `mK-ambn Huj-[-¡r-jn-bpsS, {]tXy-In¨v A]qÀh
Huj[ kky-§-fpsS Irjn Cu {]tZ-i-§-fn t{]mÕm-ln- n-¡m-\pÅ ]²-Xn-
IÄ \S- n-em-¡p-¶Xv DNn-X-am-bn-cn-¡pw.
30
IrjnØe-§fpw IÀj-I-cpsS BhmktI{µ-§fpw kwc-£n-X-ta-J-ebv¡v ]pd-
¯m-Ip-¶-tXmsS I¶p-Imen hfÀ¯Â kw_-Ôn¨ IÀj-I-cpsS Bi-¦-IÄ
Ah-km-\n-¡p-sa¶v {]Xo-£n-¡mw.
Ct¸mÄ \ne-hn-epÅ Irjn-I-fn \n¶p-apÅ hcp-am\w hÀ²n- n-¡p-¶-Xn\pw
IÀj-Isâ km¼-¯nI kpc£ Dd- m-¡p-¶-Xn\pw thn ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-
fn I¶p-Imen hfÀ¯Â, tlmÀ«n-¡Ä¨À, ]pjv]-¡r-jn, tX\o¨ hfÀ¯Â
XpS-§n-bh {]mhÀ¯n-I-am-¡m³ IÀj-Isc t{]mÕm-ln- n-¡p-Ibpw AXn-\pÅ
[\-k-lmbw e`y-am-¡p-Ibpw thWw. ]äp-¶{X Øe-§-fn Irjn, arK-kw-c-
£-Ww, tImgn-h-fÀ¯Â, aÕy-¡rjn XpS-§n-bh DÄs¸-Sp-¯ns¡m-pÅ
kwtbm-PnXIrjncoXn t{]mÕm-ln- n-t¡--Xp-v.
2014 IpSpw-_-Ir-jn-bpsS hÀj-ambn (Year of Family Farming) Bbn sFIy-cm-
jv{S-k` sXc-sª-Sp-¯n-«p-v. CXv ap³\nÀ¯n s{]m^.-Fw.-F-kv. kzman-\m-Y³
`mc-X-¯n IpSpw-_-¡rjn t{]mÕm-ln- n-¡p-¶-Xn-\mbn ‘]©-io-enÂ’ \S- m-
¡-W-sa¶v Bh-iy-s¸Sp-I-bp-m-bn. Pe-tk-N-\-¯n-\pÅ shÅw, kmt¦-XnI
hnZybpw D¸m-Z-t\m-]m-[n-Ifpw, hmbv], hn]-W\ kuI-cyw, amt\-Pvsaâv F\n-
h-bm-Wv ]©-ioe¯nsâ A©v LS-I-§Ä.
Irjn-bn-S-§-fn¯s¶ ]p¡rjn t{]mÕm-ln- n-¡m³ ]²Xn \S-¸m-¡-Ww.
10.6. \mS³ Imenk¼-¯nsâ ]cn-t]m-jn-¸n-¡Â
]Ýn-a-L-«- n {]tZ-i-§-fn k¦-c-bn\w I¶p-Im-en-Isf \ntcm-[n-¡p-sa-
¶pÅ Bi¦ IÀj-IÀ¡n-S-bn \ne-hn-ep-v. CXv X§-fpsS km¼-¯nI `{ZX
XIÀ¡p-sa¶v AhÀ kwi-bn-¡p-¶p.
-\nÀt±-i-§Ä
k¦-c-bn\w ]-ip-¡Ä hfÀ¯p-¶-Xn\v \ntcm-[-\-ap-m-hcp-Xv. CXv kw_-Ôn¨
Bi-¦-IÄ Zpco-I-cn¡pIbpw thWw. C -c-¯n-epÅ Bi-¦-IÄ P\-k-aq-l-
¯n-ep-m-Ip-¶Xv ]mep¸m-Z-\-¯n Ct¸mÄ Xs¶ hfsc ]n¶n-epÅ
kwØm-\s¯ tZmj-I-c-ambn _m[n-¡m-\n-S-bp-v.
{]Xn-Iqe Imem-h-Øsb sNdp-¡m³ sIev]pÅ \mS³ I¶p-Imenbn\-§Ä
t{]mÕm-ln- n-¡-Ww. \mS³ I¶p-Im-en-I-fmb sh¨qÀ ]ip, ImkÀtKmUv
UzmÀ^v, sNdp-hÅn ]ip, Ip«-\m-S³ Fcp-a, A«- mSn Idp¯ BSv, A¦-amen
]¶n, ae-_mdn BSv, Ip«-\m-S³ Xmdm-hv, t\¡Uv s\¡v tImgn XpS-§n-bh
31
tIc-f-¯nse BÀ{Z-amb A´-co-£-hpw, NqSpw, PeZuÀe- yhpw XcWw
sN¿m³ sIev]p-Å-h-bm-sW¶v imkv{Xo-b-ambn sXfnbn- n-«p-v. Ch-bpsS ]cn-
]m-e\w sNehv Ipd-ª-Xp-am-Wv. Cu \mS³ C\-§sf ]cn-]m-en-¡p-¶-Xn-eqsS
\½psS \mSnsâ ssPh-ssh-hn-[yw, P\n-X-Isshhn[yw F¶nh \ne-\nÀ¯m³
km[n-¡pw. I¶p-Im-en- hfÀ -ens\ B{i-bn¨pÅ ssPh-hm-XI¯nsâbpw
ssPh-h-f-¯n-sâbpw D¸m-Z\¯n\v Bh-iy-amb t{]mÕm-l\w \ÂI-Ww.
10.7. GI-hn-f-¡rjn
]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn kao-]-Ø-e-§-fn At¡-jy, tX¡v, bq¡m-en-]väkv
F¶o ac-§Ä h³tXm-Xn h¨p-]n-Sn- n-¡p¶ {]h-WX Ip-h-cp-¶pv. CXv
Cu {]tZ-i-§-fnse ]cn-Øn-Xn-sbbpw Irjn-sbbpw Hcp-t]mse {]Xn-Iq-e-ambn
_m[n--¡p-¶p. C¯cw hnf-IÄ 10 aoäÀ Bg-¯n hsc-bpÅ `qKÀ`Pes¯
h³tXm-Xn hen-s -Sp-¡p-Ibpw CXn-eqsS cq]-s¸-Sp¶ hc ASna®v
`qKÀ`Pew hopw Cu {]tZ-i-§-fn \nd-bp¶ kml-Ncyw XS-bp-Ibpw sN¿p-
¶p. IqSmsX C¯cw A[n-\n-thihr£-§Ä as®m-en- v, a®n \n¶pÅ
t]mj-I-\jvSw, ssPh-ssh-hn[ytimjWw F¶n-hbv¡v Imc-W-am-hp-Ibpw
sN¿p-¶p. hnf-IÄ¡v kao-]¯v aäv hnf-IÄ hf-cm¯ ØnXn-hn-ti-jhpw
(Allelopathy) Dm-Ip-¶p-v. ASn-¡m-Sp-IÄ sh«n C¯cw hr£-§Ä \«p-]n-Sn-
¸n-¡p-¶Xv, h\y-ar-K-§Ä th\¡m-e¯v Blm-c¯n\pw shÅ- n-\p-ambn
]c¡w ]mbp¶ ØnXn-hn-ti-j-¯n\v Imc-W-am-Ip-¶p. shÅhpw `£-Whpw
ASn-¡m-Sp-I-fn \n¶pw In«m-sX-h-cp-t¼mÄ Ch Irjn-bn-S-§-fn-te¡v Cd-§p-
Ibpw Irjn \in- n-¡p-Ibpw sN¿p-¶p. B\-I-fpsSbpw ]¶n-I-fp-sSbpw B{I-
a-W-amWv C -c-¯n apJy-ambpw Dm-Ip-¶-Xv.
\nÀt±-i-§Ä
bq¡m-en-]väkv XpS§nb GI-hnf¡rjn-IÄ \ncp-Õm-l-s¸-Sp- -W-sa¶v
KmUvKn I½n-änbpw IkvXqcn cwK³ I½n-änbpw Bh-iy-s¸-«n-«p-v. At¡-jy,
bq¡m-en]väkv, tX¡v F¶o GI-hn-f-¡r-jn-IÄ \ntcm-[n-¡mw. h\w-h-Ip¸v Ch
Irjn sN¿p-¶Xv Ah-km-\n- n-¡p-¶Xv \Ã-Xm-Wv. h\w hIp- nsâ GI-hn-f-
t¯m-«-§-fpsS Øm\¯v kzm`m-hn-I-h\w hf-cm-\-\p-h-Zn-¡-Ww. At¸mÄ ASn-
¡m-Sp-IÄ Xg¨p hfÀ¶v h\y-ar-K-§Ä¡v AhnsS A`bw In«pw. Bq¡m-en-
]väkv apX-emb GI-hn-f-IÄ ]mSnà F¶ {]tbmKw, `mhn-bn d_À, Im¸n,
32
tXbne XpS-§nb \mWyhn-f-Isf _m[n-¡n-söv kÀ¡mÀ hyà-am¡n D -
chv ]pd-s¸-Sp-hn¨v IÀj-IcpsS Bi¦ AI-ä-Ww.
10.8. h\y-ar-K-§-fpsS D]-{Zhw
h\m-XnÀ¯n-I-fn Xma-kn-¡p¶ P\-§fpsS Irjn¡pw Pohn-X-¯n\pw h\y-ar-
K-§-fpsS ieyw h³tXm-Xn Dm-Ip-¶-Xmbn kan-Xn-bpsS {i²-bnÂs¸-«n-«p-
v. sXfn-sh-Sp- n ]s¦-Sp¯hÀ; P\-§Ä¡pw Irjn-bn-S-¯n\pw h\yarK-§-
fpsS B{I-a-W- n \n¶pw kwc-£Ww \ÂI-W-sa-¶pw, h\y-ar-K-§Ä
Irjn \in- n- m \jvS-]-cn-lmcw \ÂI-W-sa¶pw, Ah Irjn-Ø-e-t¯¡v
IS-¡mXncn-¡m-\pÅ \S-]-Sn-IÄ ssIs¡m-Å-W-sa¶pw Bhiys¸-«n-«p-v.
IÀj-I\pw Irjn¡pw h\y-ar-K-§Ä Hcp `oj-Wn-bmbn XoÀ¶n-cn-¡p-¶p.
h\hpw h\-t¯m-sSm¸w kwc-£n-t¡ {]tZ-ihpw Hmtcm ]Ýn-a-L« {Kma-
¯nepw Is¯n Ønc-ambn kwc-£n-¡m³ km[n-¡p¶ ØnXn-bp-m-Ipw-
hsc h\-¯n-epÅ arK-§sf AXn-\-I-¯p-Xs¶ kwc-£n¨p \nÀt¯ IS-
abpw h\w-h-Ip- n-sâ-Xmbn Xocp-¶p.
\nÀt±-i-§Ä
a\p-jy-s\bpw Irjn-sbbpw h\y-Po-hn-IÄ B{I-an-¡p-¶Xp XS-bm-\mbn V
BIr-Xn-bn 2 aoäÀ Bghpw 4 aoäÀ hoXn-bp-apÅ s{S©p-Ifpw kutcmÀÖ
then-Ifpw Dm¡Ww. CXn\v sXmgn-ep-d¸p ]²-Xn-bpsS km[y-X-IÄ D]-tbm-K-
s¸-Sp- m-hp-¶-Xm-Wv.
h\y-ar-K-§-fp-m-¡p¶ Irjn-\m-i-¯n\v Ct¸mÄ \ÂIp¶ [\-k-lmbw ]cym-
]vX-amtWm F¶Xv ]cn-tim-[n-¡-Ww.
Im«p]¶n-t]m-epÅ hwi-\m-i- o-jWn \ne-hnenÃm¯ h\y-ar-K-§sf HmSn¨v
Irjnbpw Poh\pw kwc-£n-¡m³ IÀj-IÀ¡v kzmX{´yw \ÂI-Ww.
Ipc-§p-Ifpw aäpw `£Ww tXSn \m«n-te-¡n-d-§p-¶Xv Hgn-hm-¡m³ h\-¯n-\p-
Ån ^e-hr-£-§Ä \«p-]n-Sn- n-¡m³ h\w-h-Ip¸v {]tXy-I-w Xm¸-cy-sa-Sp-¡-
Ww.
33
10.9. ]Ýn-a-L-«-¯nse BZn-hmkn kaq-l-¯nsâ PohnXw
]c-¼-cm-K-X-ambn ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn Ign-ªp-h-cp-¶ BZn-hm-kn-IÄ, Ah-
cpsS Pohn-X-s¯bpw D]-Po-h-\-s¯bpw IkvXq-cn-cw-K³ dnt¸mÀ«v tZmj-I-c-ambn
_m[n-¡p-sa¶pw AhÀ IpSn-bn-d-¡-s¸-Sp-sa-¶p-sams¡ DXv¡-WvT-s¸-Sp-¶p.
AtX-k-abw kmaq-ln-I-ambpw km¼-¯n-I-ambpw hfsc ]nt¶m-¡m-h-Ø-bn-
epÅ Hcp P\-k-aq-l-am-Wn-Xv.
\nÀt±-i-§Ä
h\m-h-Im-i-\n-b-a-{]-Im-chpw ]mc-¼-cy-ambpw ]«n-I-hÀK-¡mÀ¡v ]Ýn-a-L« {]tZ-
i-§-fn e`n- n-«p-ÅXpw ssIhiw h¨-\p- -hn- phcp-¶Xp-amb ]mÀ¸n-S-w,
Irjn`qan, D]-Po-h\amÀK-§Ä F¶nhbv¡v Cu dnt¸mÀ«v XS-Ê-am-h-cp-Xv.
]Ýn-a-L« kwc-£n-X-{]-tZ-i-§fnse ]cn-ØnXn kulrZ hnI-k-{]-hÀ¯-\-§-
fp-ambn _Ô-s¸« Xocp-am-\-§Ä FSp-¡p-¶-Xn ]Ýn-a-L« Ducp-Iq-«-§-fnse
{]Xn-\n-[n-I-sf-¡qSn DÄs¸-Sp- -Ww.
s]mXpth ssPh-¡rjn A\p-hÀ¯n-¨p-h-cp¶ BZn-hmkn P\-hn- m-K-§sf Cu
taJ-e-bn t{]mÕm-ln- n-¡p-¶-Xn-\pÅ ]²-Xn-Ifpw, Ch-cpsS ssPthm¸-¶-
§Ä¡v \ymb-hne e`n-¡p¶ kml-N-cyhpw Dd- m-¡-Ww.
]Ýn-aL«¯nse BZn-hmkn taJ-e-I-fn \S- m-¡p¶ ]cn-ØnXn kulrZ
Sqdnkw ]²-Xn-I-fn BZn-hm-kn-IÄ¡p-IqSn sXmgn Dd- m-¡-Ww.
10.10. aÕy-_-Ô\w
]Ýn-a-L«{]-tZ-i-§-fn NneÀ Aim-kv{Xo-bhpw ]cn-ØnXn¡v BLm-X-ap-m-
¡p-¶-Xp-amb aÕy-_-Ô-\-coXn A\p-hÀ¯n-¡p-¶p-v. ssU\m-an-äv, kvt^mS-I-
h-kvXp-¡Ä, \©v F¶nh D]-tbm-Kn¨v aÕyw ]nSn-¡p¶ kml-Ncyw Pem-i-b-
§-fnse ssPh-ssh-hn-[y- n timj-Wapm-¡p-¶p-v. {]tXy-In¨v aÕy§-
fpsS {]P-\\ Ime-¯v C¯cw aÕy-_-Ô-\-co-Xn-IÄ A\p-hÀ¯n-¡p-¶Xv
aÕy-k-¼-¯nÂXs¶ Ipd-hp-m-¡p-¶p.
-
34
\nÀt±-i-§Ä
ssU-\m-anäpw aäv kvt^mSI -h-kvXp-¡fpw cmk-]-ZmÀ°-§fpw (\-©v apX-
embh) D]-tbm-Kn-¨pÅ aÕy-_-Ô\w ]qÀW-ambpw \ntcm-[n-¡p-I. A[n-\n-
thiaÕy-§Ä kwc-£nX {]tZ-i-§-fnse Pem-i-b-§-fn \nt£-]n-¡p¶
kml-Ncyw IÀi-\-ambn \nb-{´n-¡p-I.
10.11. ]cn-ØnXnteme -{]-tZ-i-§-fnse Sqdnkw
]Ýn-a-L-«- n\v kao-]- pÅ P\-§-fpsS apJy km¼-¯nI t{kmX-Êp-I-
fnÂs¸Sp-¶-h-bmWv ]cn-ØnXn hnt\mZk©m-cw (Ecotourism), ImÀjnI
hnt\mZ k©mcw (Farm Tourism) XpS-§nbh. dnt¸mÀ«v \S- n-em-¡p-¶Xv C -
c- n-epÅ hnt\m-Z-k-©m-c-¯n-\p-ta \nb-{ -W-ap-m-Im³ hg-nsbm-cp-¡p-
sa¶pw CXv Cu taJ-e-bnse P\-§-fpsS km¼- nI \jvS- n\p hgn-sbm-cp-
¡p-sa-¶p-apÅ Bi¦ \ne-hn-ep-v. AtX-k-abwXs¶ h³InS Sqdnkw
dntkmÀ«p-IÄ h\w It¿dn sI«n-S-§fpw aäpw ]WnXv ]cn-Øn-Xn¡v BLm-X-ap-
m-¡p¶ ØnXnhnti-jhpw \ne-hn-ep-v.
\nÀt±-i-§Ä
C¯cw hnt\mZ k©mckwcw- -§sf ]cn-ØnXnkulr-Z-]-c-amb coXn-bnÂ
t{]mÕm-ln- n-¡pI hgn ]cn-ØnXn kwc-£Ww Dd- m-¡m\pw H¸w IÀj-I-
cpsS km¼-¯nI \ne-hmcw sa¨-s¸-Sp- m\pw km[n-¡pw. kap{Z\nc- nÂ
\n¶pw 500 aoä-dn IqSp-X Db-c-apÅ Ge-t¯m-«-§-fnepw Ipcp-ap-fIv tXm«-§-
fnepw aäpw hnt\m-Z-k-©m-cn-I-fpsS Xma-k-¯n\pw aäp-ambn ]cn-ØnXn kulrZ
sI«n-S-§-fpsS (D-bcw 8 aoä-dn ]cn-an-X-s¸-Sp- -Ww) \nÀ½m-Ww, Xt±-iob
D¸-¶-§-fpsS hn]-W\w, {]mtZ-inI P\-hn- m-K-§-fpsS sXmgn km[y-X-IÄ
F¶nh t{]mÕm-ln-¸n-¡p¶ coXn-bn-em-hWw C¯cw kwcw-`-§Ä \S-
¸mt¡Xv. Irjn-bnS Sqdn-k-¯nsâ `mK-ambn Sqdn-Ìp-Isf BIÀjn-¡pw-hn[w
D¸m-Z-\-£-a-X-Iq-Snb I¶p-Im-en-Ifpw \mS³ I¶p-Im-en-Ifpw aäpw DÄs¸-Sp¶
kwtbm-PnX Irjn-co-Xnbpw kam-´-c-ambn t{]mÕm-ln- n-¡mw. Xt±i hnt\mZ
k©m-cn-Isf IqSp-X-embn ]cn-ØnXn Sqdn-k-¯n-te¡pw Irjn-bnS Sqdn-k- n-
te¡pw BIÀjn-¡-Ww.
35
Sqdnkw hnI-k-\- n-\mbn ]cn-Øn-Xn¡v A\p-tbm-Py-amb hn[- nepw {KmaoW
A´-co-£- n\p tNÀ¶ coXn-bn-ep-apÅ KXm-KX kuI-cy-§Ä t{]mÕm-ln- n-
¡-Ww. hb-\mSv, CSp¡n PnÃIfn Ct¸mįs¶ hym]-I-ambn ^mw Sqdnkw
\S- n-em-¡p-¶p-v. CXnsâ `mK-ambn {KmaoW hoYn-I-fn s]t{SmÄ hml-\-
§Ä¡v ]Icw aen-\o-I-c-W-ap-m-¡m¯ tkmfmÀ hml-\-§fpw _mädn hml-
\-§fpw k_vknUn \nc-¡n hnX-cWw sNbvXv t{]mÕm-ln- n-¡p-¶Xv \¶m-
bn-cn¡pw.
10.12. kzIm-cy-`q-an-bnse acwsh«Â
IkvXq-cn-cw-K³ dnt¸mÀ«v \S- m-¡n-bmÂ, kzImcy`qan-bnse hr£-§Ä sh«p-¶-
Xn\v \nb-{´Ww Dm-Ip-sa¶v ChnsS ]c-¼-cm-K-X-ambn Pohn-¡p¶ P\-hn- m-K-
§Ä¡v Bi¦-bp-Å-Xmbn a\-Ên-em-¡m³ Ign-ªp.
\nÀt±-i-§Ä
]Ýn-a-L-«- {]tZ-i¯v am{X-a-Ã, tIc-f- nepÅ aäv {]tZ-i-§-fnepw kzImcy
`qan-bnepÅ ac-§Ä apdn-¡p¶-Xn\v kÀ¡m-cnsâ A\p-hmZw Bh-iy-anà F¶
Xocp-am\w Kh¬saâv Xe- n FSp-t¡--Xm-Wv. IqSp-X acw h¨p-]n-Sn- n-
¡m³ X¡ t{]mÕm-l-\-am-bn-cn¡pw C§-s\-sbmcp kzmX{´yw \ÂIp-¶-Xv.
IqSp-X acw \Sm\pw hfÀ¯m\pw t_m[-h¡-cW {]hÀ¯-\-§Ä \S- m-
¡m³ ssPh-ssh-hn[y ]cn-]m-e\ kan-Xn-Isf Npa-X-e-s¸-Sp- -Ww.
acw apdn-¡p-¶-Xn-s\- än ae-tbm-c-ta-J-e-bn-ep-mb Bi¦IÄ aqew IÀj-IÀ
X§Ä \«p-h-fÀ¯nb sNdn-b-a-c-§Ä t]mepw apdn- p-am-änb kml-Ncyw thZ-\m-
P-\-I-am-Wv. C\n-sb-¦nepw C¯cw \nÀt±-i-§Ä am[y-a-§-fn-eqsS {]N-cn- n-¡p-
¶Xv \ncp-Õm-l-s¸-Sp-¯Ww.
10.13. ]cn-ØnXn kwc-£-IÀ¡pÅ t{]mÕm-l\w
]e -hy-àn-Ifpw Iq«m-bva-Ifpw ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-§-fn ]cn-ØnXn kwc-
£n-¡p¶Xn-\mbn Imhp-IÄ, h\-§Ä F¶nh h¨p-]n-Sn- n-¡p-I, Pem-i-b-§Ä
kwc-£n-¡p-I, ]£n-IÄ¡pw aäpw BhmktI{µ-§Ä Hcp-¡p-I, \mS³ hnf-bn-
\-§-sfbpw I¶p-Im-en-I-sfbpw kwc-£n-¡p-I, \mS³ aÕy-§sf hfÀ¯p-I
XpS-§nb {]hÀ¯\-§Ä sNbvXp-h-cp-¶p-v. Chsc t{]mÕm-ln- n-t¡-Xv
36
]cn-ØnXnkulrZ at\m- m-h-apÅ Hcp P\-Xsb hfÀ¯n-sb-Sp-¡m³ Bh-iy-
am-Wv.
\nÀt±-i-§Ä
ta¸-dª {]hÀ -\-§fpsS ]mcn-ØnXnI aqeyw IW-¡n-se-Sp¯v kÀ¡mÀ
ChÀ¡v ]cn-ØnXn kwc-£-W-¯n-\pÅ {]Xn-^-e-ambn kwc-£-W -tk-h-\-th-
X\w \ÂtI--Xp-v.
]Ýna-L« {]tZ-i-§-fn amXr-Im-]-c-amb ]cn-ØnXnkwc-£-W {]hÀ¯-\-
§Ä \S-¯p¶ IÀj-IÀ¡pw aäv hyàn-IÄ¡pw Iq«m-bva-IÄ¡pw AhmÀUp-
IÄ GÀs¸-Sp-t --Xm-Wv.
10.14. ]mdJ\\w
]Ýna-L« {]tZ-i-§-fn ssek³kv t\Sn-bn-«p-ÅXpw A\-[n-Ir-X-ambn
{]hÀ¯n-¡p-¶Xpamb Izmdn-IÄ At\-I-apv. Ah AÈm-kv{Xo-b-ambn
{]hÀ¯n¡p¶p, kmc-amb ]mcn-Øn-Xn-Im-Lm-X-§Ä Dm-¡p-¶p-. {]Ir-Xym-
bpÅ kky-Pm-e-§-fp-sSbpw ssPh-ssh-hn-[y- n-sâbpw \miw, as®m-en- v,
`qKÀ` Pekw`-c-Ws¯ {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-¡-Â, A -co£ aen-\o-I-c-Ww,
i_vZ-a-en-\o-I-c-Ww, DcpÄs]m-«Â, h\y-ar-K-§Ä¡p-m-Ip-¶ `b-¸m-Sv, a\p-
jyÀ¡p-m-Ip¶ _p²n-ap-«p-IÄ XpS§n ]e {]iv\-§Ä¡pw Ch-bpsS
{]hÀ¯\w Imc-W-am-Ip-¶p-v.
\nÀt±-i-§Ä
]Ýna-L« {]tZ-i-§-fn A\p-aXn IqSmsX {]hÀ¯n-¡p¶ Izmdn-IÄ
DSs\ \nÀ¯-em-¡-m³ IÀi\ \S-]Sn FSp-¡Ww. DoECC, SEAC, KSBB,
Ub-d-IvSÀ Hm^v Pntbm-fPn F¶nh DÄs¸-Sp¶ Hcp hnPn-e³kv kvIzmUv
CXn-\mbn cq]o-I-cn-¡-Ww.
]Ýn-a-L-«- n C.-F-kv.-F. Bbn kwc-£n-¡-s¸-Sp¶ {]tZ-i-§-Ä¡v
]pd¯v Izmdn-IÄ A\p-h-Zn-¡p-¶Xv h\m-XnÀ¯n-bn \n¶pw 500
aoäsd¦nepw AIew ]men-¨mbncn-¡-Ww.
37
Cu {]tZ-i-§-fn \S¯p¶ J\\ {]hÀ¯-\-§Ä¡v SEIAA bpsS ¢nb-
d³kv \nÀ_-Ô-ambpw hm§-W-sa¶v \njv¡Àjn-¡-Ww.
\ne-hn CXp-ambn _Ô-s¸« Hcp hnZKv[ I½nän ]cn-ØnXnteme {]tZ-i-
§-fn {]hÀ¯n-¡p¶ Izmdn-I-fpsS {]hÀ¯-\-§-fpsS Hcp Ah-tem-I\w
\S- -Ww. Xt±ikzbw`cW Øm]-\-§-fpsSbpw aäv GP³kn-I-fp-sSbpw
`mK- p-\n-¶pw Ch A\p-h-Zn-¡p-¶-Xn Fs -¦nepw {Ia-t¡Sv Dm-bn-«p-
tm F¶v ]cn-tim-[n-t¡--Xp-v.
Cu {]tZ-i-§-fn Ign-bp¶ P\-§-fpsS kzImcy Bh-iy-§Ä¡p th
]md AhnsS \n¶pXs¶ ]mcn-ØnXnImLmXw Ipd¨v hnth-N\]qÀW-ambn
FSp¡-m³ A\p-h-Zn-¡-Ww.
]Ýn-a-L«¯nse Ct¸mÄ J\\w \S-¡p¶ {]tZ-i-§-fn XÂØnXn ]cn-
tim-[n- -tijw h\-ambn kwc-£n-t¡- {]tZ-i- n-\p-Ånem-sW-¦nÂ
DSs\ Ah-km-\n- n-¡-Ww. CXn-\p-thn \nb-a-{]-Imcw t\m«okv \ÂIn
Izmdn ssek³kv d±p sN¿m-hp-¶-Xm-Wv.
F¶m ssPh-ssh-hn[y k¼p-jvS-a-Ãm¯ {]tZ-i-§-fn ]md-J-\\w A\p-
h-Zn-¡p-¶Xv kw_-Ôn¨v SEIAA bpsS hnZKv[ ]T-\-¯n\ptijw DNn-X-amb
Xocp-am\w Kh¬saâv Xe- n FSp-t¡--Xm-Wv. AÃm¯ ]£w tIc-f-
¯nse \nÀamWmh-iy-§Ä¡v C¯cw Akw-kv¡rX hkvXp-¡Ä Xosc
e`y-am-Im¯ kml-Ncyw kwPm-X-am-tb¡pw.
D]-tbmKiq\y-amb Izmdn-IfpsS ]cn-ØnXn ]p\-xØm-]\w e£y-an-«pÅ
]²-Xn-IÄ \S- n-em-¡p-I. Npäpw hr£-§fpw aäv kky-§fpw h¨p-]n-Sn- n-
¡p-I, Chsb Pekw`-c-Wn-I-fm¡n amäp-I, D]-tbmKiq\y-amb Izmdn-I-fnÂ
aÕy-§-fpsS hfÀ¯Â t{]mÕm-ln- n-¡p-I F¶nh Cu ]²-Xn-I-fpsS `mK-
am-¡m-hp-¶-Xm-Wv.
10.15. aWÂhm-cÂ
]Ýna-L« {]tZ-i-§-fnse ]pgIfn AÈm-kv{Xo-b-ambn aW hmcÂ
A\phÀ¯n¨ph-cp-¶pv. Pemib-§-fnse ssPh-ssh-hn-[y-¯nsâ timj-Ww,
Pe- nsâ KpW-\n-e-hm-c-¯n-ep-m-Ip¶ Ipd-hv, kzm`m-hn-I-ambn F¡Â ASn-
ªp-Iq-Sp-¶-Xn-\pÅ XSÊw XpS§n ]e ]mcn-Øn-XnI {]iv\-§fpw CXp-Im-
cWw Dm-Ip-¶p-v.
AtX kabw Cu {]tZ-i-§-fn Ign-bp¶ P\-§-fpsS kzImcy \nÀamW Bh-
iy-§Ä¡pÅ aWepw ]mdbpw e`y-am-¡-Wsa¶ Bhiyw DbÀ¶n-«papv.
38
\nÀt±-i-§Ä
]e dnkÀthm-b-dp-I-fnepw aWÂ ASn-ªp-Iq-Sp-¶-Xnsâ ^e-ambn Ch-bpsS
kw`-cWtijn Ipd-bp¶pv. sX·e UmamWv CXn\v DZm-l-cWw. sX·e
]©m-b-¯n \n¶pw CXv kw_-Ôn¨ Hcp \nth-Z\w I½nän¡v e`n-¨n-«p-v.
AXn-\m CXp-ambn _Ô-s¸« hnZ-Kv[-cpsS A`n-{]m-b- n\pw kmâv HmUn-
än§n\pw hnt[-b-ambn Chn-S-§-fn \n¶pÅ aW FSp¯v \ymb-amb
hnebv¡v Bh-iy-¡mÀ¡v e`y-am-¡p-¶-Xn-\pÅ \S-]Sn Kh¬saâv Xe-
¯n Dm-I-Ww. aW FSp-¡p-¶-tXmsS dnkÀthm-b-dnsâ Pe-kw- -
cWtijn hÀ²n-¡p-Ibpw sN¿pw.
]Ýn-a-L-«- nse aävv Pem-i-b-§-fn \n¶pw ta¸-dª coXn-bn \nb-
{´n-X-amb hn[- n hnZ-Kvt[m-]-tZ-ia-\p-k-cn¨v aW FSp-¡mhp¶-Xm-Wv.
]cn-ØnXn BLmXw Dm-¡m- -hn-[-¯n-epÅ kmt¦-XnI hnZy-IÄ
aWÂhmc-en\v A\p-hÀ¯n-t¡--Xm-Wv.
10.16. Ipg¡n-W-dp-I-fpsS \nÀamWw
Ipg¡n-W-dp-IÄ h³tXm-Xn ]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn Ipgn-¡p-¶Xv `qKÀ`-P-
e- nsâ Aan-X-amb Nqj-Ww, kky-Pm-e-¯nsâ \io-I-c-Ww, A´-co£ aen-
\o-I-cWw XpS§n ]e {]iv\-§Ä¡pw Imc-W-am-Ip-¶p.
{Kuv hm«À Un¸mÀ«psaânsâ t\Xr-Xz-¯n {]Xn-hÀjw Bbn-c-t¯mfw
Ipg¡n-W-dp-IÄ \nÀ½n-¡p¶p F¶m-Wv IW-¡v. F¶m kzImcy Øm-]-
\§-fpsS t\Xr-Xz¯n h³tXm-Xn-epÅ `qKÀ`Pe NqjWw \S-¡p-¶-Xmbn
hnZKv[ kan-Xn-bpsS {i²-bnÂs¸-«n-«p-v. C -c- n Aim-kv{Xo-b-amb coXn-
bn- \nÀ½n-¡-s¸-Sp¶ Ipg-¡n-WdpI-fnse Pe-e- yX cp-hÀj-¯n-\p-ÅnÂ
\jvS-s¸-Sp-¶-Xm-bmWv Ip-h-cp-¶-Xv.
\nÀt±-i-§Ä
]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fn A\n-b-{´n-X-ambpw Aim-kv{Xo-b-ambpw Ipg¡n-W-
dp-IÄ Ipgn-bv¡p¶ kml-Ncyw Hgn-hm-¡p-¶-Xn-\pth \nb-{ -W-§-sf-¡p-dn¨v
Btem-Nn¨v DNn-X-amb Xocp-am-\-§Ä kÀ¡mÀ FSp-t¡-Xm-Wv.
39
{Kuv hm«À Un¸mÀ«vsaânsâ ]²-Xn-I-fn DÄs¸-Sp¯n Un¸mÀ«vsaânsâ
A\p-a-Xn-tbm-Sp-IqSn `qKÀ` Pe-e- y-X, `qan-bpsS InS¸v F¶nh a\-Ên-em¡n
am{Xta ]ÝnaL« {]tZ-i-§-fn Ipg¡nWdp-IÄ A\p-h-Zn-¡m³ ]mSp-Åq.
kzImcy GP³kn-IfpsS t\Xr-Xz-¯n-epÅ Ipg¡n-WÀ \nÀ½mWw Cu {]Tz-
i§fn ]qÀW-ambpw \ncpÕml-s¸-Spt¯Xm-Wv.
PeZuÀe- y-w -Im-cWw Dt]-£n-¡-s¸« Ipg¡n-W-dp-Ifn Pew doNmÀPv
sNbvXv kw`-cn-¡m-\pÅ kwhn-[m-\-§Ä, {Kuv hm«À Un¸mÀ«vsaânsâ ]²-
Xn-I-fn \nÀ_-Ô-am-bpw DÄs¸-Sp-¯Ww.
]Ýn-L« taJ-e-bnepw kwØm-\-¯nsâ aäv `mK-§-fn-ep-apÅ Hmtcm ho«nepw
Irjn-Ø-e¯pw ag-shÅ kw`-cWw \nÀ_-Ô-am-¡p-I.
10.17. sI«nS \nÀamWw
]Ýn-a-L« {]tZ-i-§-fnÂ, AÈm-kv{Xo-b-ambpw ]cn-Øn-Xn¡v XI-cm-dp-m-¡p¶
coXn-bn-ep-apÅ ss]en-Mv, Ncn-hp-I-fnse a®n-Sn- nÂ, InS-§p-I-fpsS \nÀamWw
XpS-§n-bh DÄs¸-Sp¶ h³InS \nÀamW {]hÀ¯-\-§Ä \S- p-¶Xv A`n-Im-
ay-a-Ã. C¯cw \nÀamW {]hÀ¯-\-§Ä ]cn-Øn-Xnsbbpw ssPh-ssh-hn-[y-
s¯bpw tZmj-I-c-ambn _m[n-¡p-¶p. am{X-a-Ã, DcpÄs]m-«Â t]mepÅ {]IrXn
Zpc- -§Ä Dm-Im\pw C¯cw h³InS \nÀamW {]hÀ¯-\-§Ä Imc-W-am-Ip-
¶pv.
\nÀt±-i-§Ä
]Ýn-a-L-«-ta-J-e-bn kap-t{Zm-]-cn-X-e-¯n \n¶pw 500 aoä-dn\v ta Db-capÅ
Øe-§-fnÂ, `qan-bpsS D]-cn-X-e-¯n \n¶pw sI«n-S-§-fpsS D-bcw 8 aoädmbn
]cn-an-X-s¸-Sp-¯-Ww.
]pXnb dntkmÀ«p-IÄ, tlm«-ep-IÄ apX-em-b-h DÄs¸-sS-bpÅ FÃm sI«n-S-
§Ä¡pw ta¸-dª Dbc \n_-Ô-\-IÄ _m[-I-am-¡Ww. Ch-bnÂ
]cnØnXnkulr-Z-]-chpw hntI-{µo-Ir-X-hp-amb amen\y kwkv¡-cWw,
kutcmÀP-¯nsâ D]-tbmKw, ssPh-hm-XI \nÀamWw, ag-shÅ kw`-c-Ww XpS-
§n-bh \nÀ_-Ô-am-¡-Ww.
A\p-tbm-Py-amb kmt¦-XnIhnZy-I-fneq-sSbpw s]mXp-P\ Ah-t_m[ {]hÀ¯-
\-§-fn-eq-sSbpw ]Ýn-a-L« {]tZ-i¯pw kwØm-\- nâ aäv `mK-§-fnepw ag-
shÅkw`cWhpw `qKÀ`Pe -kw-c-£Whpw Dd- m-¡-Ww.
40
\ne-hn-epÅ dntkmÀ«p-I-fn ae-n-\o-I-cW BUn-änwKv \S- -Ww.
10.18. sdUv Imä-Kdn hyh-km-b-§Ä
h³tXm-XnepÅ ]mcn-Øn-XnI aen-\o-I-cWw Dm-¡p¶ hyh-km-b-§Ä ]Ýn-a-
L« {]tZ-i-§-fnse ssPh-k-¼-¯n Imcy-amb \miw Dm-¡p-¶p-v, {]tXy-
In¨v Pem-i-b-§-fn Ch Dm-¡p¶ aen-\o-I-cWw h\y-Po-hn-I-fpsS ac-W-
¯nepw aäpw Iem-in-¡p-¶p. imkv{Xo-b-amb amen\y kwkv¡-cW amÀK-§Ä
A\p-hÀ¯n-¡m¯ ØnXn-IqSn kwPm-X-am-Ip-t¼mÄ Cu {]iv\-¯nsâ cq£X
]Xn-·-S-§m-hpw.
C.-F-kv.-F.--bn DÄs¸-Sp- n-bn-«pÅ XriqÀ, Nme-¡p-Sn-bnse ]cn-bmcw hntÃ-
Pn B[p-\nI coXn-bn-epÅ amwk kwkv¡-cW ^mIvS-dnbpw Ad-hp-im-ebpw
Øm]n-¡p-¶Xn\v ]²Xn C«n-«p-s¶pw, CXn-\mbn 2 tImSn cq] Kh¬saâv
A\p-h-Zn- -Xmbpw aoäv s{]mUIvSvkv Hm^v C´y F¶ s]mXp-ta-Jem Øm]\w
Adn-bn-¡p-I-bp-m-bn. Cu kwcw- s¯ sdUv Imä-Kdn hyh-km-b-§Ä¡p
hcp¶ \nb-{´-W-¯n \n¶pw Hgn-hm-¡-Wsa-¶mWv Ah-cpsS Bh-iyw.
ae-_mÀ knaâvkv enanäUv F¶ s]mXp-ta-Jem Øm]-\- nsâ Np®m¼v IÃv
J\\ {]hÀ¯n-IÄ Gähpw imkv{Xo-b-amb coXn-bn sN¿p-¶-h-bm-sW¶pw
B {]hÀ¯\w XS-Ê-s¸-Sm³ CS-bm-¡-cp-sX¶pw I¼\n A`yÀ°n-¨p. Cu I¼-
\n-bpsS knaâv D¸m-Z\w XS-Ê-s¸-«m aäv kwØm-\-§-fnse knaâv I¼-\n-
IÄ tIc-f-¯nse knaâv hne Ir{Xn-a-ambn DbÀ¯n P\-§sf _p²n-ap-«n-
em¡pw F¶v Nqn-¡m-Wn-¨p-sImv I¼\n \nth-Z\w Xcp-I-bp-m-bn.
\nÀt±-i-§Ä
P\-Po-hn-X¯n\v Bh-iy-amb Bip-]-{Xn-IÄ, hnZym-e-b-§Ä, tZhm-e-b-§Ä
`£ykpc-£sb _m[n-¡p¶ ]m kwkv¡-cW bqWn-äpIÄ, ]gw-]- -¡dn
kwkv¡-cWw F¶n-h-bp-ambn _Ô-s¸« t{]mP-IvSp-IÄ¡v {]tXyI ]cn-K-W\
\ÂIn \ntcm[\-¯n \n¶pw Hgn-hm-¡Ww. amen-\y§Ä th-hn[w kwkv¡-
cn-¡m-\pÅ kwhn-[m\w Dm-bn-cn-¡-Ww. aäv hnI-k\ {]hÀ¯-\-§Ä SEIAA
¢nbd³kn\v hnt[-b-ambn am{Xw A\p-h-Zn-¡p-I.
ae-_mÀ knaâvkv, aoäv t{]mUIvSvkv Hm^v C´y XpS-§nb s]mXp-ta-Jem
Øm]-\-§-fpsSbpw \ne-hn Xr]vXn-I-c-ambn {]hÀ¯n-¡p¶ kzImcy hyh-
41
kmb Øm]-\-§-fp-sSbpw {]hÀ¯\w kpK-a-ambn \S- m³ Ahsc A\p-h-Zn-
¡-Ww.
10.19. Su¬jn-¸p-I-fpsS \nÀamWw
]Ýn-a-L«¯nse kwc-£n¡s¸-tS {]tZ-i-§-fn hnI-k-\-¯nsâ `mK-ambn
h³InS Su¬jn- p-IÄ \nÀ½n-¡p-¶Xv Bim-ky-a-Ã. A´-co£ aen-\o-I-cWw,
Pe-a-en-\o-I-c-Ww, i_vZ aen-\o-I-cWw, ssPh-ssh-hn-[y- timjWw, {]Imi
aen-\o-IcWw XpS§n Ht«sd {]iv\-§Ä¡v CXv Imc-W-am-Ip-¶p.
\nÀt±-i-§Ä
]cn-ØnXnkulrZ hnI-k-\w, ]cn-Øn-Xn-bv¡n-W-§-p¶ hn[- n-epÅ Pe-e- y-
X, ]mc-¼-tcy-Xc DuÀP t{kmX-Êp-I-fpsS D]-tbm-Kw, hn³Uv anÂ, ]c-¼-cm-KX
]cn-ØnXn kulrZ sI«n-S-§Ä XpS-§n-bh DÄs¸-Sp¯pwhn[hpw, aen-\o-I-c-
Whpw ]cn-ØnXn \io-I-c-Whpw ]c-am-h[n Hgn-hm-¡n-s¡m-p-am-bn-cn-¡Ww
Cu {]tZ-i-§-fnse ]©m-b-¯p-I-Ä amÌÀ ¹m\p-IÄ X¿m-dm-t¡--XWv.
C¯cw {]hÀ¯-\-§Ä¡v amXr-I-bmhpw hn[w Xt±-i-kz-bw- -c-WØm]-\-§ÄAh-cp-sS-Xmb amen\y kwkv¡-cW {]hÀ¯-\-§Ä \S-t¯--Xm-Wv.
]Ýn-a-L-«-{]-tZ-i-§-fn ¹mÌnIv Iymcn_mKp-I-fpsS D]-tbmKw 3 hÀj-¯n-\Iw ]qÀW-ambn \ntcm-[n-¡-Ww.
10.20. ssPh-ssh-hn[y ^v
\nÀt±-i-§Ä
sehn C\- n e`y-am-Ip¶ XpI Xt±-i-kz-bw- -cW Øm]-\-§-fnsebpw
kwØm-\-¯n-sâbpw ssPh-ssh-hn[y ^n \nt£-]n¨v ssPh-ssh-hn[y
]cn-]m-e\ kan-Xn-I-fpsS taÂt\m-«- n ssPh-ssh-hn[y kwc-£W {]hÀ -
\-§Ä¡v hn\n-tbm-Kn-¡-Ww.
h³InS Sqdnkw kwcw- -§Ä¡p-ta skÊv GÀs¸-Sp-t¯Xpw CXv Xt±i
kzbw- -cW Øm]-\-§-fn-epÅ ssPh-ssh-hn[y ^n \nt£-]n-t¡--Xp-am-
Wv. C§s\ e`n-¡p¶ XpI ssPssh-hn[y \nb-a-§fpw N«-§fpw A\p-k-cn¨v
cq]wsIm ssPh-ssh-hn[y ]cn-]m-e\ kan-Xn-I-fpsS taÂt\m-«-¯nepw \nb-
42
{ -W-¯nepw ssPh-ssh-hn[y kwc-£W {]hÀ¯-\-§Ä¡mbn hn\n-tbm-Kn-
¡m-hp-¶-Xm-Wv.
10.21. ]cn-ØnXn Imh kwLw
]Ýn-a-L« {]tZ-i-hp-ambn _Ô-s¸-«pÅ ]cn-ØnXn timj-W-{]-hÀ¯-\-
§Ä¡v Xmsg X«n th{X taÂt\m«w Dm-Im¯ ØnXn-bp-v. ]e-t¸mgpw
]cn-ØnXn timjW {]hÀ¯-\-§Ä \S- m¡n ZoÀL-Ime¯n\p tij-amWv
CXp kw_-Ôn¨ ]cm-Xn-Ifpw aäpw A[n-Ir-X-cpsS ssII-fn-se-¯p-¶-Xv.
\nÀt±-i-§Ä
kÀ¡mÀ D¯-chv \w. 04/13/]cn XobXn 13.05.2013 {]Imcw ssPh-ssh-hn[y ]cn-
]me kan-Xn-Isf {Kma ]©m-b¯v Xe- n ‘]cn-ØnXn Imh kwL-’§-
fmbn {]hÀ¯n-¡m³ Npa-X-e-s¸-Sp-¯n-bn-«p-v. ]cn-ØnXn \nb-a-§Ä, N«-§Ä,
hnÚm-]-\-§Ä F¶nh ewLn-¡-s¸-Sp¶ FÃm \S]Sn-Ifpw, ]cn-ØnXn
timjW {]hÀ -\-§fpw A[n-Im-cn-Isf Ad-nbn-¡m-\pÅ Npa-Xe ssPh-ssh-
hn[y ]cn-]me\ kan-Xn-IÄ¡m-Wv. Cu kan-Xn-IÄ¡v IqSp-X {]hÀ¯\
kuI-cy-§fpw \ÂIn Chsb imào-I-cn-¡p-¶-Xv \Ã-Xm-bn-cn-¡pw.
ta¸-dª coXn-bn ssPh-ssh-hn[y ]cn-]m-e\ kan-Xn-IÄ¡v {]hÀ¯\
kuI-cy-§fpw km¼-¯nI klm-bhpw IqSp-X-embn \ÂIp-t¼mÄ Cu kanXn-
bnse AwK-§sf sXc-sª-Sp-¡p-¶-Xn-\pÅ kpXm-cy-amb am\-Z-WvU-§Ä
sImp-h¶v Ah IÀi-\-ambn ]men-¡-Ww. AwK-§-fpsS tbmKy-X, ]Ým-
¯ew F¶nh hyà-ambn a\-Ên-em¡n am{Xw t\man-t\-äUv AwK-§sf (6
t]À) sXc-sª-Sp-¡Wsa¶ Imcy \njv¡Àjn-¡-Ww. \ne-hn-epÅ AwK-§-
fpsS tbmKy-Xbpw ssPh-ssh-hn[y {]hÀ¯-\-§fn AhÀ¡pÅ {]mho-
Wyhpw ]cn-tim-[n¨v ssPh-ssh-hn[y ]cn-]m-e\ kan-Xn-IÄ ]p\:-kw-LSn- n-¡p-
¶Xv \¶m-bn-cn-¡pw. aq¶v hÀj-¡mew Ignªv Cu kan-Xn-I-fpsS {]hÀ¯\w
hne-bn-cp- -Ww.
tUm.-D-½³ hn. D½³
I¬ho-\À
]n.-kn. kndn-bIv
AwKw
tUm.-hn.-F³.-cm-P-ti-J-c³]n-ff
AwKw