Tuğba Çanşalı

Öğrenme Tasarımcısı &

Yaygın Eğitim Eğitmeni

Ercan Altuğ Yılmaz

Eğitim Teknolojileri &

Oyunlaştırma Uzmanı

Mehmet Öztürk

Yazılım Mühendisi &

Yaygın Eğitim Eğitmeni

Nursen Çetin Yahşi

Yaygın Eğitim Eğitmeni &

Seramik – Cam Sanatçısı

S.Miraç Öztürk

Oyun Tasarımcısı &

Çocuk Gelişimi Uzmanı

Bu kitapçık Oyunbaz - Oyunlaştırma Eğitimleri katılımcılarına verilmektedir. İzinsiz çoğaltılamaz.

çoğaltılamaz.

EKİBİMİZ

BİZ KİMİZ?

TUĞBA ÇANŞALI ÖĞRENME TASARIMLARI

Yeni çağın getirdiği güncel bilgileri yakından takip ederek, deneyimsel öğrenmeyi merkeze koyan, hem eğlenceli hem

de eğitici oyunlar tasarlayan bir ekibiz. Biz öğrenmenin eğlenceli olduğuna ve en verimli öğrenmenin insanlar

arasında etkileşimi sağlayarak gerçekleştiğine inanıyoruz. Bu felsefeyle kullandığımız sihirli araç ise konuya, yere,

zamana ve en önemlisi hedef kitleye özel hazırladığımız öğrenme oyunları. Yani siz kimsiniz derseniz biz öğrenmeyi

keyifli hale getiren oyunbazlarız.

Huizinga’ya göre insan bir ‘’Homo Ludens’’ tir yani ‘’oynayan’’dır. Bu nedenle ciddiyet ve oyunu çocuksu görmek

aslında sorgulanması gereken kavramlardır. Oyunun en eski çağlarda bile var olduğunu ve insanlara tüm toplumsal

normların ve ilişkilerin oyunlarla öğretildiğini hatırlamalıyız. Peki bizim amacımız ne? Bizim amacımız her yaştan ve

her gruptan öğrenenlere birlikte, deneyimleyerek ve eğlenerek öğrenebilecekleri bir ortam oluşturmaktır.

ERCAN ALTUĞ YILMAZ

Altuğ, Yıldız Teknik Üniversitesi Matematik Mühendisliği ve Maltepe Üniversitesi İşletme Master'ı MBA'i tamamladı.

Eğitmenliğe 2000 yılında Akademi-İstanbul'da zorunlu staj göstermek üzere Web Tasarımı eğitimleri vermekle başladı

ve sonrasında SmartPRO, Netron ve BilgeAdam'da Web & Grafik Tasarım Ürünleri Eğitmenliği ve Birim Yöneticilikleri

yaptı.

Kariyerine Turkcell Akademi'de Alternatif Kanallar departmanında devam etmekte olan Altuğ’un, Sanal sınıf kayıtları,

E-Learning, M-Learning,Portal ve LMS yönetimi sorumluluk alanları. Aynu zamanda Altuğ, Türkiye’nin en kapsamlı

“Oyunlaştırma” kitabının yazarı ve www.oyunlaştırma.co’nun kurucusudur.

OYUNBAZ OYUNLAŞTIRMA EĞİTİMİ NEDİR?

OYUNBAZ EĞİTİMLERİ NEDİR? Oyunbaz Eğitimleri günlük hayatında öğrenme ortamları geliştiren kamu, özel ve sivil sektörlerden kişilerin katılarak eğitimlerine fark katacak oyunlar öğrenebilecekleri 1 günlük eğitimlerdir. Oyunbaz eğitimlerinin amacı; belirlenen temada farkındalık oluşturacak, sosyalleşmeyi sağlayacak, yaratıcılığı geliştirecek, belirlenen konuların deneyimlenerek öğrenilmesini sağlayacak oyunları, interaktif metotarı paylaşmaktır. Oyunbaz Eğitimlerinin her halkası, farklı temalardan oluşmaktadır.

OYUNBAZ V – OYUNLAŞTIRMA EĞİTİMİ

Oyunbaz V – Oyunlaştırma Eğitimi, Oyunbaz serisinin beşinci halka eğitimidir. Bu eğitim; iş yaşamında oyunlaştırma yapmak isteyenlerin, eğitimcilerin, hayatı oyun tadında yaşamak isteyenlerin, oyun ve yaratıcı sektörlerde çalışanların günlük hayatlarında ve iş yaşamlarında karşılaşdıkları motivasyonel sorunlara oyunlaştırılmış çözümler geliştirebilecekleri bir eğitim modülüdür.

Oyunbaz V – Oyunlaştırma Eğitimi İçeriği:

Oyunla Tanışma

Oyun, Eğitsel Oyun ve Oyunlaştırma

Takım çalışması Oyunları, Grup Dinamiği Oyunları

Oyun Elementleri - Oyun Mekanikleri

Oyunlaştırma Ölçümlemeleri

Panayır Oyunu

Playgen Oyunlaştırma Kartları İle Eğitsel Bir Konuda Oyunlaştırma Tasarımı

Eğitime katılan herkese, eğitim sonunda

Oyunbaz V – Oyunlaştıma Eğitimi kitapçığı verilir. Kitapçığın içinde; eğitim

süresince oynatılan oyunlar yer alır.

OYUNBAZ OYUNLAŞTIRMA EĞİTİMİ PROGRAM AKIŞI

10.00 – 10.45 Tanışma

10.45 – 11.00 Oyunun Tarihi

11.00 – 11.30 Kahve Arası

11.30 – 12.15 Oyun, Eğitsel Oyun ve Oyunlaştırma

12.15 – 13.00 Takım Çalışması ve Grup Dinamiği Oyunları, Hareketlendiriciler

13.00 – 14.00 Öğle Arası

14.00 – 15.30 Oyun Elementleri – Oyun Mekanikleri

15.30 – 16.00 Case Study

16.00 – 16.30 Kahve Arası

16.30 – 17.30 Panayır

17.30 – 18.00 Değerlendirme

Kendini Seç

Üzerinde farklı oyun karakterlerinin olduğu kartlar hazırlanır. Katılımcılar daire şeklinde oturtulur ve katılımcılara bu

kartlar verilir. Kartları elden ele geçirmeleri ve incelemeleri istenir. Kartların ikinci tur dönüşünde herkes istediği kartı

kendisi için seçer ve seçilmeyen kartlar elden ele geçmeye devam edilir. Kartlar seçilirken kendilerine en uygun

karakteri seçmeleri istenir. Katılımcıların hepsi kartını seçtikten sonra karaktere uygun kendileriyle ilgili 2 özelliği

karta yazmaları istenir. Ayrıca bu karaktere bir güç vermeleri ve gücün hareketibi belirlemeleri de söylenir. Daha

sonra katılımcılardan sırayla karakter kartlarını kullanarak kendilerini tanıtmaları istenir.

Dünya’ya Dönüş

Oyunu oynatan kişi yerde bir daire oluşturur (halatla ya da tebeşirle yapılabilir). Oyundan bir ebe halkanın içine

girecektir (eğitmen başlatabilir). Dairenin içinde 2 taş vardır. Bu taşlar: Özellik Taşı ve Hareket Taşıdır. Oyunun herkes

dairenin içine girdiğinde sonlanacağı söylenir. Dairenin içindeki ebe önce taşlardan birisini seçer. Ardından seçtiği

taşa göre katılımcılara soru sorar. Özellik Taşı seçildiğinde; katılımcıların kişisel özellikleri veya yaptıkları eylemler

hakkında soru sorulur. Hareket Taşı seçildiğinde ise; katılımcılardan fiziksel olarak bir şey yapmaları istenir. Ebe taşı

seçtikten sonra soruyu sorar ve katılımcılardan cevaplamak isteyen, o özelliği taşıdığına inanan ya da fiziksel hareketi

yapabilecekler olanlar el kaldırır. Ebe, her el kaldırana fırsat verir ve sonunda sadece 1 kişiyi dairenin içine alır. Birden

fazla kişi başarılı olduysa bile son karar ebenindir. Ardından dairenin içine giren kişi ebe olur. Eğer ebe haraket ya da

güç taşlarıyla ilgili yönerge verdiği halde kimse el kaldırmaz ya da başarılı olmazsa (örneğin; olimpiyatlarda ödül

kazanmış kişi –grupta böyle bir kişi yoktur-), ebe daireden çıkar ve daireye giren son ebe yeni bir yönerge verir. Oyun

bu şekilde herkes dairenin içine girene kadar devam eder.

TANIŞMA

Es Ver

Bu oyunu eğitiminiz boyunca uygulayabilirsiniz. Katılımcılarla birlikte anahtar bir kelime / cümle bulunur (örneğin;

buz parmak). Bu kelime eğitim süresince konsanrasyon düştüğünde, dikkatleri toplamak gerektiğinde ya da eğlence

amaçlı olarak herhangi bir kişi tarafından bağırarak söylenir ve herkes o anda bir oyun karakter imgesi seçip, 2 sn.

donup kalır. Sonrasında normale dönülür ve eğitim kaldığı yerden devam eder.

İnsanoğlunun ataları, çevrelerinde gördükleri şeyleri taklit ederek, yaptıkları eylemleri hareketlerle birbirine

anlatarak farkında olmadan oyunu yaratmışlardır. Avını avlayan insan avını nasıl avladığını hem kendisinin hem de

avının yaptığı hareketleri taklitlerle diğer insanlara anlatmıştır. Daha sonraki dönemlerde sırrını çözemedikleri doğal

olaylar karşısında çeşitli eylemlerde bulunmuşlardır. Gündüzlerin ardından gelen gece, şiddetli yağmur, gök

gürültüsü, kasırga onları korkutmuş, gündüzün çabucak gelmesi, yağmurun, gök gürültüsünün ve kasırganın bir an

önce son bulması için bilinçsiz hareketler yapmışlardır. Bu hareketler zamanla bilinçli yapılan büyüsel törenlere

dönüşmüş ve oyun bu aşamada kültürel bir özellik kazanmıştır.

Büyüklerin avlarını nasıl avladıklarını anlatırken onları izleyen çocuklar, onun, elindeki sopasını, taşını, avına nasıl

attığını günlük yaşamlarında taklit etmişler ve büyüklerine özenerek benzer hareketleri yapmaya başlamışlardır. Bu

tür oyunlar çocuklar tarafından nesilden nesile geliştirilerek aktarılmış ve bugünkü oyunları oluşturmuştur.

KAYNAŞMA

OYUNUN TARİHİ

Çocuk oyunları içerisinde taşla, aşıkla oynanan oyunları genelde en eski oyunlar olarak kabul edilmektedir.

Arkeologlar yaptıkları çeşitli araştırmalarda bu oyunları anlatan kabartmalar ve mağara resimleri bulmuşlardır. British

Museum’da bulunan topraktan bir heykel iki kızı aşık oynarken göstermektedir. Heykelin yapılış tarihi İ.Ö. 800 yılını

göstermektedir. Eski Mısır’da bulunan Orta krallık dönemi duvar resimlerinde oyun tahtası üzerinde oynanan

oyunlar, sıçrama oyunları, yine İ.Ö. 2600 yılında Mısır’da Ak-hor mezarında bulunan duvar resminde bir kız el

vuruşma oyunu oynarken gösterilmektedir. Yunan çömlek resimlerinde tavlaya benzer bir oyuna rastlanmıştır. Ayrıca

aşık, sopayla çember sürme, topaç ve top oyunları oynandığına dair resimler bulunmuştur. Komşu uygarlıklardaki bu

örnekleri çoğaltmak mümkündür.

Anadolu’da yaşayan uygarlıklara ait birçok mezar stellerinde de çocuk yaşantısıyla ilgili bilgiler bulunmaktadır. Genç

Hitit döneminde Maraş’ta bulunan ortostadlarda ışık kemiği ve kırbaçla oynayan çocuk resimlerine rastlanmaktadır.

Bizans dönemine ait mozaiklerde çember çeviren çocuk, dama, dokuztaş oyunu çizimleri bulunmaktadır. Türklerdeki

çocuk oyunlarıyla ilgili yazılı bilgileri de Dede Korkut hikayelerinde buluruz. “ Divanü Lügat-it Türk’te oyun, oyunla

ilgili terimlere rastlıyoruz.

Toplumsal kültürün gelişiminde, oyunlar önemli bir yer tutmaktadır. Aynı zamanda; oyunlar, halk hikayeleri ve

efsaneler gibi kolayca yayılarak, dil, yer ve zaman sınırlarını aşıp evrensel bilinci arttırmaktadır. Evrensel bilince

ulaşmak ise tüm ulusların inanların ulaştırmayı düşündükleri bir düzey olarak karşımıza çıkmaktadır.

Tüm bunlarla birlikte, Hollandalı tarihci (1872-1945) Johan Huizinga’nın yaptığı araştırmalar sonunda getirdiği tanım

gibi insan doğası gereği oynayan yani Homo Ludensdir.

OYUN

Oyuncuyu oluşturulan bir sorunun içine çeken, belli amaca ulaşmayı hedefleyen kurallar ve ölçülebilir çıktılarla

sonuçlanacak şekilde tasarlanmış bir sistemdir. Farklı türde bir çok oyun vardır, video oyunları, boad oyunları, kart

oyunları, bilgisayar oyunları, zar oyunları, role-play ve fiziksel oyunlar gibi.

OYUNCAK

Çocuklar tarafından oyun oynarken kullanılan ve çocuğun hayal gücünü tetikleyen her türlü nesnedir. Pek çok

oyuncak gerçek bir varlığın taklidi şeklindedir; ancak oyuncaklar, çeşitli anlamlar yüklenmiş basit nesneler de olabilir.

Örneğin bir çocuk üzerine bindiği bir değneği hayalinde bir ata, elindeki taşı birotomobile dönüştürebilir. Sırf oyun

amaçlı olarak üretilen ilk nesnelerin top, uçurtma ve yoyo olduğu kabul edilir.

OYUNLAŞTIRMA

Oyun mekanik, dinamik ve çatılarının istenen davranışı teşvik etmek için oyun dışı kullanımıdır. Oyunlaştırmada

kişiler oyunun motive edici unsurlarıyla geröek hayatta yapmaları gereken davranış ve işleri daha eğlenceli yaparlar.

OYUN TABANLI ÖĞRENME

Oyunun belli bir öğrenme yaklaşımıyla eğitsel olarak kurgulanıp uygulanmasıdır. Amaç belli bir konuda öğrenme

kazanımı sağlamaktır.

OYUNBAZ (GAMING)

Bu tanım uluslararsı alanda olmasına rağmen Türkçede henüz kavramsal olarak mevcut değil ama biz yapalım dedik.

Ve GAMING için en uygun kavramın Oyunbaz olduğuna karar verdi :) Gaming yani oyunbaz şu demektir; bir oyun

oynama davranışı sırasında /boyunca harekete geçen tüm eylemler, bilgi, deneyim, becerilerdir. Yani oyun oynama

yetkinliğidir.

OYUN VE KAVRAMLAR

Kia Ponçik Glumpse Vadaaa Bu oyun fazla enerji ortaya çıkaran bir hareketlendiricidir. Öncelikle tüm katılımcılar ayağa kalkar ve bir çember yaparlar. Sonra oyun anlatılır. Oyun 4 farklı hareketten oluşur ve sırası gelen kurallara uygun olarak bu hareketleri yapar. Hareketlerden birincisi KİA; 2 el sağa doğru uzanarak yapılır ve bu hareket yapılırken kiaaa diye bağırılır. Bu hareket sağa doğru devam eder, oyunun ana hareketidir ve Meksika dalgası gibi ilerler.2. Hareket Vadaaa: iki kol havaya V şeklinde kaldırılır ve Vadaaaa diye bağırılır bu hareketi kim yaparsa, sonrasında kia hareketi onun sol tarafından sola doğru devam eder (bu hareket kia hareketininin yönünü değiştirir.)

3. Hareket Ponçik; ponçik hareketi için bir kişiyi ayakla işaret ederek Ponçikkk diye bağırılır ve işaret ettiğiniz kişi kia diyerek sağa doğru devam eder. Son hareket ise Glumpse ; bu hareket için eller kafa üstünde birleştirilir ve iki dizin üstünde eğilerek Glumpssse denir. Bu hareket sonrası hareket yapanın sağındaki kia der sonra gelen kişi bir kez zıplar ve hareketler kia ile devam ederek ilerler. Hareketlendiricideki amaç karıştırmadan doğru şekilde eylemleri yapmaktır, çok eğlenceli ve hareketli bir oyundur.

Topik

Topik oyunu yere serilir. Katılımcılara oyunun blokları verilir. Bu blokları kullanarak bir yol oluşturmaları istenir. Yol oluşturulduktan sonra, oyun zemini kenarlarından tutularak havaya kaldırılır. Zeminin herhangi bir yerinden topu bırakacağınızı ve bir delik seçeceğiniz söylenir. Topun bırakıldığı yerden, deliğe sokmaya çalışmaları istenir. Katılımcılar topu deliğe soktuktan sonra oyunun ikinci turuna geçilir. Bloklardan kırmızı olanlar oyunu yöneten kişide kalır. Katılımcılardan yine bir parkur oluşturmaları istenir. Bu sefer iki top oyuna dahil edilir ve iki delik belirlenir. Toplar belirlenen deliklere ulaşınca oyun sonlanır. Oyunlar sırasında toplar parkurdan dışarı çıkarsa oyuna tekrar başlanır. Katılımcıların ilgilisi devam ediyorsa, oyuna son bir tur daha eklenir. Tüm katılımcılardan oyuna yeni bir kural belirlemeleri ve o şekilde oynamaları istenir.

TAKIM ÇALIŞMASI OYUNLARI VE HAREKETLENDİRİCİLER

Oyuna yön verecek ana hareketlere “Oyun Mekaniği” adı verilir. Oyun mekanikleri oyunu özü ve merkezidir. Oyunun

içinde farklı görevleri yapmak için farklı eylemlere geçişler olmalıdır. Dolayısıyla mekanik, hareketi sağlayan ve

düzenleyen oyunun önemli bir unsurudur.

“Mekanik nedir? Oyun mekaniği ne olabilir?”

Mekanik, oyuncunun aksiyonlarını oyunun amacıyla ve asıl problemleriyle birleştiren yapılardır. Oyun mekaniklerinin

anlamanın en iyi yolu onları fiile dönüştürmektir. GTA’da şu mekaniklerle karşılaşırız: zıplamak, araba kullanmak,

bıçaklamak, tırmanmak, ateş etmek, kaçmak, koşmak...

Bütün bunların hepsi oyun dünyasında oyuncunun

ilerleyebilmesi için gerçekleştirmesi gereken

aksiyonlardır. Oyunu bitirmek için oyuncunu oyun

içerisinde tekrar tekrar yaptığı etkinliklere en genel

anlamda oyun mekaniği denir.

OYUN MEKANİKLERİ

Oyun mekaniği

oyunun “play”

kısmıdır.

Ya da bir başka yaklaşım da şu şekilde olabilir:

Şimdi bir oyundan örneklendirerek açıklayalım.

Örnek olarak da en çok bilinen ve milyonlarca kişi

tarafından oynanan Super Mario Bro’s oyununu

düşünelim.

Oyunun farklı yerlerinde bir araya gelerek oyunu eğlenceli yapan ve oyuncuyu oyuna bağlayan unsurlar oyunun

elementleridir.

Oyun Hedefi: Oyuncunun, oyunun sonunda öğrenilecek olan konuya ulaşması için tamamlanması gereken ana

görevdir. Bu hedefe ulaşırken kurallar dahilinde hareket eder. Hedefler, zor ancak ulaşılabilir olmalıdır. Oyunların

birden fazla hededi olabilir. Ana hedef ve arada küçük hedefler tanımlanabilir.

Karakter – Oyuncu: Kontrol edebilen ya da edilemeyen, oyuna aktif bir şekilde etkisi olan kişidir. Oyunu oynarken

yerine geçtiğimiz kişidir. Oyunu tasarlarken kaç kişiyle oynanacağı, oyuncuların rollerinin neler olacağı, kime karşı

oynanacağı gibi önemli konularda düşünerek karar vermek gerekir.

Seviyeler (level): Oyuna basitten karmaşığa doğru yön veren elementtir. Oyuna oynayacak kitleye göre farklılıklar

gösterir.

Geri bildirim: Oyunun belirli kısımlarında yapılan görevlerin hemen arkasında ya da görevin tamamalanma esnasında

oyuncuya verilen yönlendirici bilgilerdir.

Liderlik Tabloları: Oyunun sonunda, hangi oyuncunun kaç puan aldığını ve kaçıncı sırada olduğunu gösteren

tablolardır.

Rekabet: Oyuncular arasındaki çekişme, yarışma anlamına gelir. Rekabet sadece oyuncular arasında değil bilgisayara

karşı oynanan oyunlarda da bulunur.

Kurallar: Ohuncunun oyun içinde neler yapıp yapmayacağını gösterir. Oyunun en başında karakterlere sunulur ve

oyucu oyunu verilen kurallara göre oynar. Kurallar, genelde oyundakş nesnelerin kontrolünü belirler, eylemleri

sınırlandırır neden-sonuç ilişkileri belirler.

OYUN ELEMENTELERİ

Mücadele-engeller: Oyuncunun oyun oynama sürecinde hedefe yulaşmada kurallar dahilinde karşısına çıkan tüm

zorluklardır. Bunlar fiziksel engeller olabildiği gibi, diğer oyuncular da , oyundaki rakipleriniz de, oyunun içindeki

oyunun kendisinin yönettiği karakterlerde de olabilir.

Zaman: Oyuncunun oyunu ne kadar süre içerisinde bitirmesi gerektiğini gösterir. Zaman kavramı sayesinde oyuncu

oyuna daha çok odaklanır.

Eğlence: Bir oyunun eğlenceli olması, oyuncu üzerinde o oyunun oynanasının sürekliliğini sağlar. Genelde oyunun

mekaniği eğlenceli olup.

Rozet: Bazı oyunlarda, oyunu oynayanlara her kazandığı ya da bitirdiği seviyelerden sonra rozetler verilir. Oyuncu

bunları toplar, biriktiri ve gösteriş yapabilir.

Paunlar: Oyunlarda kişi başarılı olduğu ya da olmadığı zamanlarda ölçüt olarak puanlarla değerlendirilir. Bu da

oyuncuyu motive eder.

Ödüller: Belli kısıtlamalar dahilinde oyuncudan beklenen davranaşa daha erken ulaşıldığında ya da oyunun

kurallarına göre belirlenene bölümlerde verilen hedeflerdir. Oyunlarda çok çeşitli ödüller vardır ve oyuncuyu motive

eder.

Başarı: Oyunun sonunda oyuncuya sunulan kendi başarı tablosudur. Oyun boyunca neler kazandığını neler

topladığını gösterir.

Kaynaklar: Oyunda bazı hedeflere ulaşmak ve oyunu kazanmak için kullandığımız varlığımızdır. Bunlar oyundaki

canlarımız, dama oyununda olduğu gibi oyundaki nesnelerimiz, oyundaki sağlığımız, oyunda sahip olduğumuz para,

eylem, güçlendiren ekstralar, envanterler, oyundaki bazı özel alanlar ve sahip olduğumuz zaman olabilir.

Oyun: Oyunu oyun yapan ve olmazsa olması olan “play” oyunu eğlenceli yapan tekrar tekrar yapmaktan zevk

aldığımız oyun elementidir.

Oyunun hedef kitlesinin çok iyi belirlenmesi gerekiyor. Nasıl ki insanlar sosyal hayatlarında farklılıklar gösteriyorlarsa

(sosyal – asosyal gibi), oyuncularda da oyun esnasında farklı davranışlar sergilenebiliyor. Oyuncu tipler:

Kaşifler – Başaranlar – Sosyalleşenler – Katiller

1.Kaşifler:

Kaşiflerin oyundaki amacı etrafi gezip incelemektir.

Oyunun ilginç yerlerini, gizli odalarını, bulgularını bulmaya çalışırlar.

Nesneler bulup, onların nasıl çalıştığını anlamaya çalışır, oyunda tamamlanması gereken bir harita varsa onun için

her şeyi yapar, kimsenin gitmediği yerleri gezmek isterler.

%10 civarındaki kişiler oyunda kaşiflerden oluşur.

2.Başaranlar:

Başaranların oyundaki amacı ulaşmak istedikleri ve belirlediklere hedefe varmaktır.

Sürekli olarak puan toplamak ve seviyeleri geçmek için çabalarlar.

Sadace yeni hazineler bulmak veya puan toplamak için keşif yaparlar.

Hedefe ulaşırken yollarına çıkanları affetmezler.

Sadace hedefe ulaşmak için sosyalleşenler; “Nasıl geçtin orayı?”

Oyunda ödül ve prestij için her şeyi yaparlar.

%10 civarındaki kişiler oyunda başaranlardan oluşur.

OYUNCU TİPLERİ

3.Sosyalleşenler:

Sosyalleşenler oyundaki maacı genel olarak oyundaki kişilerle iletişime geçmektir.

Oyun onlar için sadece bir araçtır, insanları tanımak isterler.

Diğer oyuncularla konuşma, empati-sempati kurma, şakalaşma, eğlenme, dinlenme ve izleme gibi eylemlerde

bulunurlar.

Daha çok oyuncularla “Nasıl iletişime geçebilirim?” diye oyunda gezinirler.

Öldürmek ya da saf dışı bırakmak onlara göre değildir, sadece çok yakın bir aradaşına zarar verildiyse bunlara

başvurur.

Oyunda birbirlerine hediye vermek, almak ve paylaşmak holarına gider.

%80 civarındaki kişiler oyunda sosyalleşenlerden oluşur.

4.Katiller:

Katilleirn oyundaki amacı diğer oyuncuları elemek ya da saf dışı bırakmaktır.

Genelde diğer oyuncuları hedef alırlar.

Sadece daha güçlü araçlara sahip olmak için puan toplarlar.

Yeni yerleri daha çok insan saf dışı etmek için keşfederler.

Diğer oyuncuları rahatsız edip bundan zevk alırlar.

Birebir karşılaşmaları severler ve liderlik tabloları hoşlarına gider.

%1 civarındaki kişiler oyunda katillerden oluşur.

Ödül, psikolojik altyapısı da güçlü olan en önemli oyun mekaniğidir ancak bazı durumlarda motivasyonun ve davranış

değişikliğinin önüne geçebilir. Mesela toplumsal sosyal sorumluluk anlamında bir “sigarayı bırakma” oyunlaştırması

kurgulamanız gerekiyor. En basitini düşünelim: Hemen ilk akla gelen, içmediği her gün başına belli bir puan, sigara

içince puanların düşmesi gibi bir kurgu; oyun mekaniği barındıran bir progress bar ve belli süreyi istenen başarıyla

tamamlayanlara yeşilay rozeti.

Evet gayet iyi gidiyor ancak ya ödül? Burada vaad edeceğiniz mesela bir para ödülü ya da otomobil gibi materyalist bir

ödül, sigarayı bırakmaya içten içe niyetli olmayan ancak ödülü cazip bulan birçok kişiyi de bu oyunlaşırma

uygulamasının içine çekecektir. Burada araba gerçek anlamda bir dış motivasyondur. Bu durumda kazanılan puanlar,

rozetler oyuncunun çok ilgisini çekmeyebilir, büyük ödüle odaklanıp hatta sigarayı bırakmak nedeniyle yarıştığını bile

unutabilir, asıl amaç ikinci planda kalabilir.

Araştırmalar gösteriyor ki eğer ödül tüm sürecin ve süreç içerisindeki diğer oyun mekaniklerinin önüne geçerse bu

tamamen dışsal motivasyon için yapılır ve içselleştirilmediğinden ödül kazanıldıktan ya da kaybedildikten sonra

davranış değişikliği gözükmez, yani sigara bırakılmamış olur. Ödül için sigara içmeyen kullanıcı yarışın içinden çıktığı

anda, içinden gelen “o araba içindi haydi yak bir tane” sesine kulak verir ve asıl oyunu kaybeder. İşte en önemli

oyunlaştırma kayıplarından biri bu konudur.

MOTİVASYON TİPLERİ

İçsel motivasyon olduğunda ise aslında kişi de gerçekten söz konusu davranış değişikliğini yapmaya niyetli ancak bir

şekilde bunu gerçekleştirememektedir. Daha sağlıklı beslenme, spor yapma, para biriktirme gibi. Bu konuda zaten içsel

motivasyonu olan oyuncuya doğru oyun mekanikleri ve kurgusu ile çalışan, yaşayan, gelişen başarılı ve benimseyeceği

bir oyunlaştırma uygulaması sunulduğunda davranış değişikliğinin kendiliğinden gerçekleştiği görülür.

İçsel motivasyon ve dışsal motivasyon arasındaki farklar en net şekilde para kazanmak üzerinden anlatılabilir. Hepimiz

para kazanmak zorundayız ve bir şekilde mesaili, mesaisiz çalışıyoruz. Üretmek ve para kazanmak güzel ancak sabah

erken kalkmak, mesaiye kalmak, anlamsız tartışmalar ve zorunlu toplantılar iş hayatının gerçekleri. Ancak “maaş” ve

bunun gibi ek menfaatlerle birlikte bir kazanç uğruna tüm bunlarla birlikte yaşıyoruz. Ancak boş bir zamanımızda bir

oyun oynadığımızda mesela Monopoly, orada daha büyük paralar kazanarak daha iyi bir mahallede yaşamayı kendi

kendimize istiyoruz ve bunun için ne gerekiyorsa yapmaya çalışıyoruz.

Dışsal bir motivasyon odaklı bir oyunlaştırma kısa vadede çalışsa da sigara bırakma örneğindeki gibi uzun vadede

genelde başarısızlıkla sonuçlanıyor. Peki bunu nasıl içsel motivasyona çeviririz? Öncelikle ödülünüzün mutlaka

sürecinizin tamamlayıcısı ve destekleyicisi olduğundan emin olun. Sigara bırakmanın ödülü araba olmamalı, belki

sağlıklı yaşamı destekleyen bir tatil, spor merkezi üyeliği ya da dalış kursu gibi tamamlayıcı bir ödül olmalı. Oyuncu

ödülü bilsin, onun için yarışsın ancak ödül davranış değişikliğini devam ettirecek şekilde tamamlayıcı olsun ki ileride bu

motivasyon kalkınca oyunucu aynı davranışa tam gönüllü olarak devam edebilsin. Başarılı bir oyunlaştırma

uygulamasından beklenen, kazandırılmak istenen davranış değişikliğinin bir yaşam alışkanlığına dönüşmesidir.

Dışsal Motivasyon İçsel Motivasyon

DAVRANIŞ DÖNGÜLERİ

Bu model Nır Eyal ve Ryan Hoover’ın kitabı

olan “Kancaya Takılınca”dan alınmıştır.

Eğitimde öğrenilmesi veya tekrarlanması istenen konularla ilgili bir panayır alanı oluşturulur. Bu panayır alanında eş

zamanlı olarak devam eden birçok aktivite vardır. Bunlar alanınıza göre organize edilebilir.

Oyuna başlamadan önce sadece bu oyunca geçen özel bir para yapılır. Katılımcılar 4 ya da 5 gruba ayrılır ve her gruba

eşit miktarda para verilir. Panayır boyunca paralarının istedikleri gibi harcamakta özgürdürler. Oyun sonunda en aktif

olan grup kazanır.

Soru Balonları:

Gün boyunca anlattığınız eğitim ile ilgili sorular oluşturun ve her bir soruyu bir balonun içine koyup, balonu şişirin.

Balonların arasında içinde soru olmayan, boş balonlarda yapın. Tüm balonları bir duvara yapıştırın ve panayır

sırasında soru cevaplamak isteyen gruplar gelip 1 tane balon seçip 20 para verirler, balonu patlatarak içindeki

soruyu doğru cevaplamaya çalışırlar. Doğru cevapladıklarında verdikleri paranın 2 katını kazanırlar. Yanlış

cevaplarlarsa paralarını kaybederler.

Shot Eğitimler:

Uzman kişilerden birisi eğitimle ilgili bir konuda bilgi verir. Bu eğitime katılmakisteyenler eğitmenin istediği parayı

ödeme yaparlar. Bu etkinlikte hiçbir karşılık yoktur, maksat daha fazla konu öğrenmektir.

PANAYIR

Tahviller:

Eğitim verdiğiniz konularla ilgili başlıklar belirleyin. Bu başlıklarla ilgili büyük kartonlarda tahliller oluşturun.

Oyuncu gruplar gelip istedikleri konuyu seçerler ve o tahvildeki konuya dair bildiklerini yazarlar. Daha sonrasında

stant sorumlusu kişiye gidip tahvillerini okumasını isterler.

Sorumlu tahvili okur ve soruyu doğru cevap verilmişse, tahvile yeni bir fiyat vererek bu parayı gruba öder. Tahvil

değeri artacağı gibi düşedebilir. Her tahvil 30 paradan başlar. Gruplar tahvil alabilmek için öncelikle 30 para

ödeme yaparlar. Örneğin; oyunlaştırma mekanikleri bir tahvildir. Bu tahvili alan gruplar tahvilin altına var olan

oyunlaştırma mekanikleri düşünüp yazarlar ve eğitmene götürüp değerlendirmesini isterler.

Show:

Grupların farklı dönemlerde tiyatro, müzik gibi konularda performans gösterip para kazanabileceği etkinliktir. Bu

etkinlikte hiçbir para yatırmaz, performansa göre jüri ödeme yapar.

Değerlendirme aşaması, tüm katılımcıların oyunun stresinden, heyecanından ve yarışma duygularından uzaklaşıp

neler öğrendiklerini ve nelerin farkına vardıklarını konuştukları bölümdür. Bu nedenle, oyunu oynatan kişi tüm

katılımcılarla çember şeklinde oturur (grupların dışında farklı kişilerle yan yana oturmalarını isteyebilirsiniz).

Oyunun en önemli bölümü olan değerlendirme aşamasında olabildiğince katılımcıların konuşmasına, duygularını ve

düşüncelerini ifade etmelerine yardımcı olunur. Söz almayanlara siz söz verebilir ve herkesin bir şekilde kendini ifade

etmesini sağlayabilirsiniz. Önemli olan katılımcıların yanıtlarını “doğru” ya da “yanlış” olarak değerlendirmeden

dinleyebilmektir.

Değerlendirme sırasında sorabileceğiniz sorulara örnek olarak:

Sizce eğitim nasıldı?

Grup içinde herkes fikrini söyledi mi?

Eğiitmde size en ilginç gelen şey neydi? Neden?

Değerlendirme aşamasında üstteki soruların hepsini sormak zorunda değilsiniz. Aynı zamanda oyuna göre siz de farklı

sorular ekleyebilirsiniz. Grubun, oyundan bilgi edinme ve deneyim kazanmasına yetecek kadar soru sormaya çalışın.

DEĞERLENDİRME

www.tugbacansali.com I www.oyunlastirma.co