11
UNIVERSIDAD PÚBLICA DE EL ALTO ÁREA DE CIENCIAS SOCIALES CARRERA DE LINGÜÍSTICA E IDIOMAS PÄ TUNUPAN SARNAQAWIPXATA: TARIPIR TUNUPATA ASKI THAKHINCHIR TUNUPATA Zacarías Alavi Mamani E mail: [email protected] www.saberesandinos.org/webmail

Pä tunupan sarnaqawipa

Embed Size (px)

Citation preview

UNIVERSIDAD PÚBLICA DE EL ALTOÁREA DE CIENCIAS SOCIALES

CARRERA DE LINGÜÍSTICA E IDIOMAS

PÄ TUNUPAN SARNAQAWIPXATA: TARIPIR TUNUPATAASKI THAKHINCHIR TUNUPATA

Zacarías Alavi Mamani

E mail: [email protected]

www.saberesandinos.org/webmail

TUNUPAXAT YAXATIRINAKA

Tunupax tatitun wawaptatituw sapxiwa

Yaqhawjanx Tunupax Tarapaka satarakiwa

Tunupax Tiwanakutaw sapxiwa, uka qala inti jalsu qarqa

jach’a tujrupax uñsti, ukataw sapxiwa

Titiqaqat lamar quta thiyakamaw thakhichasitayna sapxiwa

(Cook 1994; Bittman 1985; Isbell 1983),

May qhiph qhipxarux Warimp Tiwanakump mayakikaspas

ukhamaw niy tukxapxatayna (simbiosis) (Cook 1994:161-

162).

TUNUPAXAT YAXATIRINAKA

• .Cook 1994; Bittman 1985; Isbell 1983, Warimp Tiwanakump mayar mayacha-sxapxarakitayna (simbiosis) (Cook 1994:161-162). Gisbert 1980; Kolata 1993; Ponce 1982 Betanzos (1987 [1551]) Cieza de León (1986 [1553]), Pachacuti Yamki (1993 [1613]:188).Bouysse Cassagne (1988:82).Juan Chacama y Gustavo Espinosa (2005 [1999]).

PÄ TUNUPAN SARNAQAWIPXATA

• Alay awki chacha Tunupa.

• Manqha tawaq warmi Tunupa

• Kunatakisa: Yatxatañataki, mayacht’añataki, amuyt’añataki

• Nayra pachanx jaqinakax aski suman qamasipxiritayna

• Jap’i ñuñu, achaqalla Jaqir jan walt’ayiritayna.

• Tunupaw uk askichir tatitun mimk’apaw purinitayna

• Mayni Tunupax Püpu quta thiyan sarnaqiritayna

TUNUPAN SARNAQAWIPA

Tunupax k’ithasxata

Chaka marka awllaqaAwllaq jawira

Q’ara PhukhunUmantu qhisintu

Tiwanak qarqantata

Warmi wak’a

Pukara uma quta

TAWAQ WARMI TUNUPA

CHACHA AWKI TUNUPA

Asanakimp panichasita Chukisakata

qhuch’apampat wrasilata

Tunupax ñanqhachataMayt’jata

Uruchäsita tanthapita q’urut

K’ilarayata

Umamp ninamp

chikachasita

TUNUPAN SARXATAPA

• .

ASANAKI QALLAPACHA

QHILLA Q’ASA

PHUTINA WAYLLANI

PAMPA AWLLAQA

SATU

TAKAWANA

Sullka ayllu

Khuchhi khuchhi

JURIN JUQHU

Wari w.qullu Siwar uyu

Wat’a

TUNUPAN SARNAQATAPA

.

WAYLLANI

JURIN JUQHU

SUK’ARANI

Jayu quta

Tiwiña

Chitachita

Chitari

. KUSKU

QUSUÑA

KUSKU

MIKA TAYKAQHURA QHURA

P0TO

QHIPH QHIPHA AMUYU

Tunupax Awkimp Tawaqunpi Chachamp warmimpi

Uraqix amstani aynachani Umampi ninampi

Alax pacha nina uraq manqha nina

Alax pacha uma uraq manqha uma

Jiwañani jakañaniArax quta umampi aynach qutaumampi

jalsumpi jalantampiQullump pampampi

Jisk’a qullumpi jach’a qullumpi

jisk’a jawirampi jach’a jawirampi

Jichhax qhipha qhipha amuyt’akirakiñani, aka amuyunakx paris parisawa, mä pitay uñxañani:

QHIPH QHIPHA AMUYU

TARIPIRI SUMA QAMAÑA

Awki TunupaYatichaña taripañaIst’ir jan ist’riChhaqhayañ jani mayampitaki 

Chhuxurata Phutina qulla uma Payaña manq’a wakiyasina Jupha phurmuntayan manq’a

achuyaña Wiskhu Isi lurasiña Tiwaraña manq’a wakiyaña jayuüma ......Manq’a wakiyaña Qulla umaña jakaña jan

ñanqhachata Yapu yapuchaña Uywa

uywacha

TIWIÑA

• .

J A LL A

LL A