Upload
karel-de-grote-hogeschool
View
299
Download
2
Embed Size (px)
Citation preview
ERVARINGSGERICHT WERKENWELBEVINDEN & BETROKKENHEID
FOCUSOP WELBEVINDEN EN BETROKKENHEID
WELBEVINDEN
• een toestand waarin iemand zich bevindt
• er wordt aan de basisbehoeftes voldaan
• zich goed voelen
WELBEVINDEN
OPDRACHT
• bekijk volgend filmpje
• detecteer de momenten van betrokkenheid
• lijst de kenmerken van betrokkenheid op
BASISBEHOEFTES
1. lichamelijke behoefte
2. behoefte aan affectie
3. behoefte aan veiligheid, duidelijkheid, continuïteit
4. behoefte aan erkenning
5. behoefte om zich als kundig te ervaren
6. behoefte aan zingeving
SIGNALEN VAN WELBEVINDEN
Genieten en Plezier beleven
kinderen glunderen
kinderen babbelen spontaan
kinderen lachen
kinderen doen gek
kinderen zingen
…
Marie zit samen met Lore in een boekje te kijken. Ze zitten dicht naast elkaar, gezellig op de kussens. Marie draait de bladzijden om, om beurten duiden ze iets aan op de prenten en benoemen ze het. Af en toe zijn ze stilletjes aan het giechelen. Ze genieten.
SIGNALEN VAN WELBEVINDEN
Ontspanning en innerlijke rust
kinderen lijken ontspannen (niet verkramp of gespannen)
kinderen voelen zich op hun gemak
kinderen stralen iets vredig uit
…
Guust komt met opgewekte pas de opvang binnen. Hij geeft zijn mama nog een kusje, zet zijn tas neer, en haalt er een auto uit om aan de begeleidster te tonen. In zijn enthousiasme rijdt hij er per ongeluk mee tegen de deur. Hij kijkt even op, lacht een beetje, ziet dat de begeleidster niet boos is, en speelt verder.
SIGNALEN VAN WELBEVINDEN
Vitaliteit kinderen hebben een levendige blik kinderen stralen kinderen hebben een expressief gezicht kinderen hebben een trotse houding (neemt ruimte in) kinderen maakt een fitte indruk (intiatiefrijk) …
De sint is langsgekomen in de opvang, en Floor kan haar ogen niet geloven. Ze kijkt met grote ogen naar de tafel waarop de nieuwe verkleedkleren liggen. Ze vraagt aan de begeleider of ze dat van Sneeuwwitje eens mag aandoen. Ze is helemaal in de wolken, draait ermee in het rond, huppelt naar de spiegel, en bekijkt zichzelf met stralende ogen van top tot teen.
SIGNALEN VAN WELBEVINDEN
Openheid kinderen zijn nieuwsgierig
kinderen nemen initiatief om contact te maken met anderen
kinderen staan open voor nieuwe dingen (situaties, speelgoed, begeleiders,…)
kinderen gaan in op uitnodiging ( zich afsluiten, wegtrekken)
kinderen voelen zich veilig
…
De onthaalmoeder vertelt dat er vandaag een nieuwe baby naar de opvang komt. Lies is dadelijk kandidaat om voor het kindje te ‘zorgen’. Wanneer de mama met het kindje binnen komt, loopt ze erop af, zegt ze hoe lief ze hem vindt, vraagt ze hoe hij heet, en duwt ze een rammelaar in zijn handjes.
SIGNALEN VAN WELBEVINDEN
Spontaniteit, zichzelf zijn kinderen durven ruimte innemen
kinderen durven zichzelf zijn
kinderen durven zich te tonen
kinderen stellen vragen
kinderen kiezen voor wat ze leuk vinden
kinderen durven ‘neen’ zeggen
…
Wanneer de moeder van Irene de opvang binnen komt, springt Irene recht van de stoel waarop ze zat rond te kijken, loopt naar de auto-mat, begint al van ver te roepen dat ze met de auto’s heeft gespeeld, loopt achter een ander kind rondjes rond de tafel, en gooit zich dan in de armen van haar mama. De begeleidster staat vol verwondering te kijken naar het schouwspel... zo hebben ze de stille Irene nog nooit gezien.
SIGNALEN VAN WELBEVINDEN
Spontaniteit, zichzelf zijn kinderen durven ruimte innemen
kinderen durven zichzelf zijn
kinderen durven zich te tonen
kinderen stellen vragen
kinderen kiezen voor wat ze leuk vinden
kinderen durven ‘neen’ zeggen
…
Wanneer de moeder van Irene de opvang binnen komt, springt Irene recht van de stoel waarop ze zat rond te kijken, loopt naar de auto-mat, begint al van ver te roepen dat ze met de auto’s heeft gespeeld, loopt achter een ander kind rondjes rond de tafel, en gooit zich dan in de armen van haar mama. De begeleidster staat vol verwondering te kijken naar het schouwspel... zo hebben ze de stille Irene nog nooit gezien.
VOORWAARDEN VOOR WELBEVINDEN
Zelfvertrouwen, een positief zelfbeeld-het kind is weerbaar
-het kind is assertief
een baby huilt als een ander kind iets afpakt
een peuter maakt zich boos als een ander kind met zijn speelgoed speelt en pakt het terug
In voeling zijn met zichzelf-voortdurend in contact met eigen ervaringsstroom
-emoties vinden onmiddellijk een uitweg
-vol functioneren (vrij van opgekropte spanning en emoties)
Boris is een stil, teruggetrokken kind. Hij zit vaak in de groep, zonder deel te nemen aan het gebeuren. Wanneer hij op het kussen wil gaan zitten voor het verhaal, duwt Lowie hem weg. Boris gaat wat verderop zitten. Tijdens het eten probeert Maxime voortdurend de stukjes vlees uit Boris zijn bord te halen. Boris laat het gebeuren. Buiten pakt Lander snel de loopfiets die Boris net wou nemen. Boris gaat aan de kant zitten. Wanneer zijn papa Boris komt ophalen, gooit Boris zich op de grond, begint teroepen dat hij zijn jas niet wil aandoen, stampt naar vader, die hem uiteindelijk stevig oppakt, en mee naar huis sleurt.
EEN STELLING
In het streven naar welbevinden moeten we oppassen voor verwennerij. We mogen niet aan alles toegeven. Het is
zoeken naar een gulden middenweg. We vermijden natuurlijk teveel frustratie maar confronteren kinderen beter al
onmiddellijk met het feit dat het leven geen ‘kermis’ is.
EEN STELLING
Deze stelling klopt niet.
-werken aan welbevinden ≠ verwennen
≠ alles geven wat ze vragen
-kinderen hebben zelf een taak in werken aan welbevinden
basisbehoefte ‘zichzelf als kundig ervaren’ kan een kind alleen zelf tot stand brengen. Complimenten helpen maar het ‘ervaren van je kunde’ is een
persoonlijk proces. Kinderen moeten hier zelf EXPLOREREN, INITIATIEF nemen en hun competenties actief inzetten.
WB maakt een persoon sterker
een kind met een hoog welbevinden vond een manier van omgaan met wereld, die de basisbehoeften bevredigt
een voortdurend laag WB leidt tot psychische problemen
• gevoelens verdringen, vervreemden van zichzelf• aantasting van zelfvertrouwen• onaangepast gedrag (hangerig, angstig, agressief,
huilerig,…)• terugval in ontwikkeling• …
PAS OP : niet elke frustratie leidt tot een emotioneel probleem !
BELANG VAN WELBEVINDEN
BETROKKENHEID
Clara (19 md) speelt met de Duplo. Ze neemt het bedje en zoekt de pop om erin te leggen. ‘Baby? Baby?’, roept ze. Ze merkt dat ze zelf op de pop zit: ‘Oei!’. Ze moet zich dus verplaatsen om eraan te kunnen. Een hele operatie. Ze voorziet dat ze daarvoor te weinig plaats heeft en op het bedje terecht gaat komen. Daarom duwt ze dat eerst al een beetje verderop. Daarna kijkt ze waar ze haar handen kan neerzetten om van daar recht op haar benen te kunnen staan om de pop te nemen. Gelukt!
Ze gaat voorzichtig weer zitten, kijkt even achter zich of daar alles in orde is, en legt de pop in het bed. ‘Oei!’, de beentjes van het mannetje steken nog omhoog. Ze neemt de pop terug uit het bed en probeert de beentjes omlaag te plooien. Dat lukt niet dadelijk. Maar ze geeft niet op, haar tong komt uit haar mondje piepen, er verschijnt een frons in haar voorhoofd, ze zet wat extra kracht, en... gelukt!
Pop wordt opnieuw in het bed gelegd. Nu nog een deken. Ze speurt rond in haar omgeving. Gevonden! Verderop, aan de andere kant van de Duplo-blokkendoos: ‘Oei!’. Ze staat voorzichtig recht, kijkt waar ze haar voeten kan zetten, buigt zich over de doos, neemt het dekentje, kijkt achterom om te kijken waar ze kan gaan zitten, en ploft weer op haar billen neer. Net naast het bedje. Ze legt heel nauwkeurig de deken op de baby, en… glimlacht.
Clara spreekt heel wat competenties aan
• grote motoriek• kleine motoriek• ruimtelijk voorstellingsvermogen• sociale ontwikkeling (omgang met
baby’s)• zelfsturing• …
Clara gaat helemaal op in de activiteit
• geconcentreerd• geboeid• gemotiveerd• ze overwint obstakels
• …
Wat zien we in deze casus gebeuren ?
BETROKKENHEID
BETROKKENHEID
• een psychische toestand waarin iemand zich bevindt
• staat garant voor de ontwikkeling van competenties
• een hoge intensiteit
STATE OF FLOW
Csikszentmihalyi
een toestand van hoge betrokkenheid en energie
tijd en ruimte vergeten
‘meegevoerd worden door de stroom’
motiveert en zet aan tot nieuwe uitdagingen
1. Duidelijke doelstellingen en regels
2. Onmiddellijke, eenduidige feedback
3. Evenwicht uitdaging en vaardigheden
4. Pos. bewustzijnstoestand (zorgeloos)
VOORWAARDEN VOOR EEN FLOW-ERVARING
OPDRACHT
• bekijk de voorwaarden om tot een flow-ervaring te kunnen komen
• bedenk en omschrijf een activiteit –en de voorwaarden- die hieraan tegemoet kom neem je eigen doelgroep als doelpubliek
OPDRACHT
• bekijk volgend filmpje
• detecteer de momenten van betrokkenheid
• lijst de kenmerken van betrokkenheid op
BETROKKENHEID
• hoge concentratie
tijdvergeten bezig zijn• sterke intrinsieke motivatie
grote gedrevenheid• openheid voor de omgeving• intense (mentale) activiteit• grote voldoening door
bevrediging exploratiedrang• aan de grens van de eigen
mogelijkheden
KENMERKEN VAN BETROKKENHEID
HOGE CONCENTRATIE
• duidelijk en opvallend kenmerk• gerichte aandacht op de bezigheid• afgesloten voor andere prikkels• reeds in de eerste levensweken
mogelijk
MOTIVATIE
• persistentie (= lang in stand blijven)
buitenkant : gefocuste houding
binnenkant : drijvende kracht
komt voort uit INTRINSIEKE MOTIVATIE echte interesse en fascinatie, oprecht geboeid
INTENSE MENTALE ACTIVITEIT
• BT heeft invloed op het waarnemen, het denken en het voorstellingsvermogen
- gretig opnemen van prikkels
- intense verwerking van die prikkels
- hiermee nieuwe ‘betekenis’ construeren• betekenissen worden intens ervaren
zintuigelijke ervaringen, redeneringen,
woorden, begrippen, …• de hersenen draaien op volle kracht• hele cognitief vermogen wordt ingezet
VOLDOENING
• geeft energie en brengt je in vervoering• gevoel van “ik ben met iets cool bezig”
(onbewust)• bevredigend• zet aan tot nieuwe initiatieven
(herhaling of nieuwe uitdaging)
gebrek aan BT levert tegenovergestelde op : leegte en verveling
EXPLORATIEDRANG
• exploratiedrang is een verzamelnaam voor intrinsieke beweegredenen :
-activiteitsdrang
-bewegingsdrang
-drang om zintuigelijk te ervaren
-drang op ‘greep’ te krijgen op de wereld
of weetdrang
AAN DE GRENS VAN DE EIGEN MOGELIJKHEDEN
• Csikszentmihailyi (Flowtheorie)• evenwicht tussen gemakkelijk en moeilijk
= smalle zone van UITDAGING• Vygotsky : zone van naaste ontwikkeling• los van ontwikkeling, talent en
intelligentie• toepasbaar op elke menselijke activiteit
SOORTEN BETROKKENHEID1. Emotionele betrokkenheid
is het resultaat van een intrinsiek motief
vb soep proberen te eten met lepel
2. Functionele betrokkenheidis het resultaat van een extrinsiek motief
vb soep eten uit hongergevoel
Emotionele betrokkenheid is enige vorm die IMPACT heeft op de ontwikkeling
-intense mentale activiteit
-vanuit exploratiedrang noodzakelijk te detecteren bij observatie
LET OP : beide vormen kunnen verweven zijn
EMOTIONELE BETROKKENHEID EN GROEI NASTREVEN IN EEN ACTIVITEIT
Vier principes volgens Csikszentmihailyi
1.The Hook : aandacht trekken, nieuwsgierig maken door stimuli die interesse opwekken
2. Activeren : kind actief aan de slag brengen adhv opdrachten (volgens eigen leerstijl)
3. Flow: uitdaging bieden die tot flowervaring kan leiden
4. Complexere opdrachten : kind wil flow-ervaring verlengen en is daarom op zoek naar nieuwe uitdagingen
METENVAN WELBEVINDEN EN BETROKKENHEID
WB EN BT KAN JE METEN
• scanning van twee minuten• observatie : zich verplaatsen in het kind• score toekennen adhv vijpuntenschaal• lijst van signalen als indicatoren (om ons gevoeliger te maken bij het observeren)
• holistische benadering (één omvattende impressie na observatie)
Vraag bij welbevinden : zit het kind op dit moment goed in zijn vel en is het gelukkig in deze leef –en leeromgeving ?
Vraag bij betrokkenheid : was deze activiteit een intrinsiek gemotiveerde, intense ervaring ?
VIJFPUNTENSCHAAL VOOR WELBEVINDEN
SIGNALEN VOOR BETROKKENHEID
VIJFPUNTENSCHAAL VOOR BETROKKENHEID