ประวตโรงเรยนชยภมภกดชมพล

ภมหลง

การศกษาของประเทศไทยนนไดควบคกบพฒนาประเทศและประวตศาสตรเรอยมาตงแตยคอยธยา ธนบร และรตนโกสนทร ในสมยอยธยาการศกษาวชาสามญ เนนการอาน เขยนเรยนเลข อนเปนวชาพนฐานสา หรบการประกอบสมมาอาชพของคนไทย พระโหราธบดไดแตงแบบเรยนภาษาไทย ชอ จนดามณ ถวายสมเดจพระนารายณมหาราชซงใชเปนแบบเรยนสบมาเปนเวลานานการศกษาทางดานศาสนา วดยงมบทบาทมากในสมยสมเดจพระเจาอยหวบรมโกศพระองคทรงสงเสรมพทธศาสนาโดยทรงวางกฎเกณฑไววาประชาชนคนใดไมเคยบวชเรยนเขยนอานมากอน จะไมทรงแตงตงใหเปนขาราชการและในสมยสมเดจพระนารายณมหาราชเปนตนมา มนกสอนศาสนาหรอมชชนนารไดจดตงโรงเรยนสอนหนงสอและวชาอน ๆ ขนเรยกโรงเรยนมชชนนารนวา โรงเรยนสามเณร เพอชกจงใหชาวไทยหนไปนบถอศาสนาครสต ในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว หลงจากทพระองคไดครองราชยแลว กไดทรงปรบปรงประเทศใหเจรญรงเรองในทกๆ ดาน ทงในดานการปกครอง การศาล การคมนาคมและสาธารณสข เปนตน โดยเฉพาะดานการศกษานนพระองคไดทรงตระหนก เพอปรบปรงคนในประเทศใหมความรความสามารถจะชวยใหประเทศชาตมความเจรญกาวหนาในทกๆ ดาน ดงพระราชดารสทวา

“ วชาหนงสอเปนวชาทนานบถอและเปนทนาสรรเสรญมาแตโบราณวา เปนวชาอยางประเสรฐซงผยงใหญนบแตพระมหากษตรยเปนตนมา ตลอดจนราษฎรพลเมองสมควรและจา เปนจะตองรเพราะเปนวชาทอาจทา ใหการทงปวงสาเรจในทกสงทกอยาง ”

การปฏรปการปกครองในชวงหลงรชกาลท ๕ ทรงตระหนกถงภยนตรายจากการแสวงหาอาณานคมของประเทศมหาอานาจตะวนตก และทรงเหนวาลกษณะการปกครองของไทยใชมาแตเดมลาสมยไมสอดคลองกบความเจรญกาวของบานเมองดงนนในป พ.ศ.๒๔๓๐ ทรงเรมการปฏรปการปกครองแผนใหมตามแบบตะวนตก โดยเฉพาะในสวนกลางมการจดแบงหนวยงานการปกครองออกเปน ๑๒ กรม ซงตอมาเปลยนไปใชคาวา “กระทรวง” แทนโดยประกาศสถาปนากรมหรอกระทรวงตางๆ ในวนท ๑ เมษายน พ.ศ. ๒๔๓๕ ในการจดตงกระทรวงธรรมการนเองททา ใหการศกษาของสยามเปลยนไป จากเดมคอการเรยนเพอศกษาปรยตธรรมในพทธคมภร มาเปนการศกษาแบบเรยนหลวงทเนนวชาความรการอานเขยนภาษาไทย ศกษาคณตศาสตรและวทยาการสมยใหม ซงเปนการวางรากฐานใหกบชาวสยามใน ๑๐ ปใหหลงจากนน นบเปนนโยบายรวมอานาจเขาสศนยกลางอยางสมบรณและมประสทธภาพซงทา ใหชาวสยามมโอกาสศกษาอยางทวถงไมวาจะอยทใดในประเทศ

ปฐมกาลแหงการสถาปนา ภยจากการคมคามของประเทศมหาอานาจในตนครสตศตวรรษท ๑๙ หรอปลายพทธศตวรรษท ๒๔ ลทธจกรพรรดนยมกาลงแผขยายมายงประเทศตางๆ ในเอเชยซงประเทศเพอนบาน เชน พมาญวน เขมรและมลายเปนตน ตางตกอยภายใตการปกครองของประเทศมหาอานาจ สวนประเทศไทยมจดออนทงในเรองความลาหลง ระบบการปกครองและการกาหนดเขตแดนทชดเจนพระองคจงทรงหวงใยบานเมองจงดาเนนนโยบายตางประเทศแบบประนประนอมและเรงปรบปรงประเทศ โดยเนนการ ศกษาของชาต

โรงเรยนชยภมภกดชมพลกเปนสวนหนงของยคปฏรปการศกษาในแผนดนพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวเชนกน โดยในยคแรกไดใชศาลาการเปรยญของวดชยประสทธ (วดสะแก) ซงเปนวดทตงอยในบรเวณบานหนองบอ ตาบลในเมอง อาเภอเมองชยภม เมอป พ.ศ. ๒๔๔๒ วดสะแก หรอวดชยประสทธ ( วดประสทธ๑ ) เดมเปนวดราง พระประสทธไดมาซอมแซมบรณะขนใหมราวป พ.ศ. ๒๔๓๕๒ และไดขนานนามวดใหมตามนามของทานวา “วดชยประสทธ” ตอมาพระประสทธไดทาการสอนพระปรยตธรรมแกบรรพชตและคฤหสถทสนใจในพระพทธศาสนา ซงนบเปนการเรยนการสอนยคแรกของโรงเรยนชยภมภกดชมพล

เมอป พ.ศ. ๒๔๔๒ พระหฤทย (บว) ผรงผวาราชการจงหวด (ดารงตาแหนงระหวาง : พ.ศ. ๒๔๔๒ – ๒๔๔๔) เจาเมองชยภมไดตงโรงเรยนหลวงแหงแรกของจงหวดชยภมขนทวดชยประสทธตามพระบรมราโชบายปฏรปการศกษาหวเมองของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท ๕ เพอแกปญหาการขาดแคลนบคลากร และความตองการจดการศกษาเพอความเปนเอกภาพของชาตโดยไดออก "ประกาศจดการเลาเรยนในหวเมอง" เมอวนท ๑๑ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๔๔๑ ความวา

… ความเจรญของคนทงหลายยอมเกดแตความประพฤตชอบ และการเลยง

ชวตโดยชอบเปนทตง ครนทงหลายจะประพฤตชอบ แลจะหาเลยงชวตโดยชอบนนเลา กยอมอาศยการไดศกษาวชา ความร ในทางทจะใหบงเกดประโยชน มาแตยอมเยาว และฝกซอมสนดานใหนอยในทางสมมาปฏบตและเจรญปญญา สามารถในกจการตางๆ อนเปนเครองประกอบการหาเลยงชพเมอเตบใหญ จงเชอวาไดเขาสทางความเจรญ… บดนการฝกสอนในกรงเทพฯ เจรญแพรหลายมากขนแลว สมควรจะจดการฝกสอนใหหวเมองไดเจรญขนตามกน …

๓

- ราชกจกานเบกษา เลม ๑๕ แผนท ๓๓ วนท ๑๓ พฤศจกายน ร.ศ. ๑๑๗

ในการจดการศกษาขนตนตามนโยบายการปฏรปการศกษาของรฐบาลสยามในสมยนน พระหฤทย (บว) ไดมนโยบายในการจดการศกษาในจงหวดเพอตอบสนองความตองการของนโยบายรฐบาลนนไดจดการศกษาขนทวดชยประสทธ โดยมอบหมายใหพระครจรญ นโรธกจ เปนผจดการเรยนการสอนขน โดยมนายพรหมมา และนายปอมเปนครผสอน ในป พ.ศ. ๒๔๔๒ ณ ศาลาการเปรยญวดชยประสทธเปดสอนในประโยค ๑ –

๒ โดยประโยค ๑ มชน ป.๑ และ ป.๒ ประโยค ๒ คอชน ป.๓ และ ป.๔ เมอสาเรจชนประโยค ๒ ถอวาสาเรจชนสงสดการศกษาภายในจงหวดชยภม ในตนปพ.ศ. ๒๔๔๕ ทมนกเรยนเปนจานวนมากซงลวนแลวแตเปนบตร ธดาของบรรดาขาราชการ คหบด พอคา ประชาชนทวไป ในจงหวดชยภม ตอมาในปกลาง พ.ศ. ๒๔๔๕ โรงเรยนวดประสทธมนกเรยนทงบรรพชต และคฤหสถศกษาเลาเรยนรวมทงสน ๑๐๐ คน มครเพยง ๑ คน ซงทนงนกเรยนไมเพยงพอทจะจดการเรยนการสอน ผรงผวาราชการจงหวด หลวงพทกษนรากร ไดเหนถงปญหาการขาดแคลนสถานทจดการเรยนการสอนและจานวนครผสอนไมเพยงพอตอนกเรยนกอปรกบ ในป พ.ศ. ๒๔๔๕ การปฏรปการศกษาของประเทศนนพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวทรง ประกาศใช “พระราชบญญตลกษณะปกครองคณะสงฆ” ซงในแงมมของการศกษา ถอเปนการแบงงานระหวางพระสงฆกบกรมศกษาธการ โดยพระสงฆจะจดการศกษาในระดบประถมศกษา สวนในระดบสงกวาเปนหนาทของกรมศกษาธการ จงมการรวบรวมรายชอโรงเรยนเพอจดทาทะเบยนโรงเรยนหลวงขน หลวงพทกษนรากร จงรวบรวมเงนบรจาคจากขาราชการในจงหวดชยภมเพอปรบปรงโรงเรยนเพอแกไขปญหาทเกดขน โดยมรายนามผบรจาค ดงน

นาม ตาแหนง จานวนเงน หลวงพทกษนรากร ผรงราชการ ๒๔ บาท หลวงภมพทกษ ๑๒ บาท หลวงไชยภมพพฒน นายอาเภอเมองไชยภม ๑๒ บาท ขนอาณตราษฎรสาราญ ปลดอาเภอ ๑๒ บาท ขนภกดธนราช พนกงานคลง ๔ บาท นายคา พนกงานบาญช ๒ บาท นายแดงเลก เสมยนตร ๒ บาท ขนสาธรศภกจ ศภมาตรา ๔ บาท นายแดงใหญ เสมยนตร ๑ บาท หลวงการคะดรฐ ยกระบตร ๒๐ บาท ขนพรหมสภา ผพพากษา ๑๒ บาท หมนอกษรคดกจ ๑ บาท หมนสฤษดศภการ ยกระบตรศาล ๑ บาท ขนวจนาธรรมนญ แพง ๔ บาท ขนวรอกษรเลข อกษรเลข ๑๐ บาท นายภก เสมยนฝกหด ๑ บาท หมนตระเวนราชกจ รองแพง ๒ บาท นายแกวเลก คนใช ๑ บาท นายตวน เสมยนตร ๑ บาท นายนอย เสมยนสามญ ๑ บาท หลวงอนอาญา นกการ ๘ อฐ หลวงสทธการภกด ปลดเมอง ๑๒ บาท ขนศรนตสาร สศด ๔ บาท ขนสงาบรรกษ จาเมอง ๔ บาท หลวงประกจสรรพากร ผชวย ๑๐ บาท หลวงนรนทรสงคราม นายอาเภอจตรส ๘ บาท รวมทงสน ๑๖๖ บาท ๘ อฐ เงนจานวน ๑๖๖ บาท ๘ อฐนนบเปนเงนบารงสถานศกษาชดแรกทกอใหเกดการพฒนาและสงเสรมการศกษาในจงหวดชยภมตงแตป ๒๔๔๒ จวบจนปจจบน ๒ ธนวาคม ร.ศ. ๑๒๑ (พ.ศ. ๒๔๔๕) หลวงพทกษนารากร ผรงผวาราชการจงหวดชยภมไดเสนอชอโรงเรยนวดประสทธไปยงกระทรวงมหาดไทยและไดเสนอกอตงเปนโรงเรยนหลวงขนพรอมรายนามขาราชการทบรจาคเงนบารงโรงเรยนวดประสทธ ๑๒ ธนวาคม ร.ศ. ๑๒๑ (พ.ศ. ๒๔๔๕) พระยาศรสหเทพ ราชปลดทลฉลอง ปลดกระทรวงมหาดไทย ไดเสนอขอตงโรงเรยนไปยงพระยาวสทธสรยศกด ปลดกระทรวงธรรมการ และไดเสนอตอไปยงสานกราชเลขานการไดนาความกราบบงคมทล พระเจานองยาเธอ กรมขนสมมตอมรพนธ โดยมเนอความวา

ท ๒๑๙ / ๖๗๑๒ วนท ๒๕ ธนวาคม รตนโกสนทรศก ๑๒๑ ขาพระพทธเจา พระยาวฒการบด ขอประทานกราบทล พระเจานองยาเธอ กรมขนสมมตอมรพนธ ทราบฝาพระบาท ดวยกระทรวงมหาดไทยมหนงสอสงบาญชรายชอขาราชการเมองไชยภม คอจดหาจางครขนอก ๒ คนและสรางมานงสาหรบนงเพมขนอกดวย ไดคดสาเนากระทรวงมหาดไทยและบาญชรายชอสงมาถวายในนแลวดวย

ถามโอกาสอนควร ขอฝาพระบาทไดนาความกราบบงคมทลพระกรณาทราบฝาละอองธลพระบาท แลวแตจะทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ

ควรมควรแลวแตจะโปรดเกลา (ลงชอ) พระยาวฒการบด

ในวนเดยวกนความถงพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท ๕ พระองคทรงมพระราชกระแสลายพระหตถรบสง “อนโมทนา” ในวนท ๒๗ ธนวาคม ร.ศ. ๑๒๑ พระยาวฒการบด ไดแจงเรองผานทางกรมราชเลขานการดวยหนงสอ ท ๖๗ / ๒๐๒๙ ความวา

กรมราชเลขานการ วนท ๒๗ ธนวาคม รตนโกสนทรศก ๑๒๑ เรยน พระยาวฒการบด ไดรบหนงสอท ๒๑๙/๖๗๑๒ ลงวนท ๒๕ เดอนน เรองขาราชการเมองไชยภมไดออกเงนเรยไรบารงโรงเรยนวดประสทธเมองไชยภม ดงบาญชรายชอทสงมาแลวนน ไดนาความขนกราบบงคมทลทราบฝาละอองธลพระบาทแลว โปรดเกลาใหแจงความมาวา ทรงอนโมทนาในสวนกศลนดวยฯ

ยคแรกแหงแสงอรณทางการศกษาของโรงเรยนชยภมภกดชมพล และชาวชยภมไดเรมตนขน และในยคนไดถกขนานนามวา “ยคสถาปนา” ยคบกเบกการศกษาโดยคณะภกษสงฆ (พ.ศ. ๒๔๔๕ – พ.ศ. ๒๔๕๒) หลงจากโรงเรยนกอตงไดไมนาน พระอาจารยจรญ นโรธกจ (เจาคณะจงหวดชยภม) กตองยายไปรบราชการในระดบเขตการศกษา เพอควบคมการศกษาภาษาไทยในเมองชยภม ซงเปนการแสดงใหเหนพฒนาการทางการสอนทเทากนและเทาเทยม สาหรบผชายและผหญงนนสามารถศกษาไดอยางเทาเทยม ทางราชการไดแตงตงพระอาจารยเกดมาเพอรบตาแหนงแทนพระครจรญ นโรธกจ ซงรบราชการในระดบทสงขน การศกษาในยคนไดเนนการสอนการเขยน การอานภาษาไทย การเรยนวชาในพทธศาสนา และการสอนนนเนนไปในทางปรยตธรรมเสยสวนใหญ ป พ.ศ. 2445 พระอาจารยเกด ไดลาออกจากราชการ ทางราชการจงแตงตง พระอาจารยเปลง เปนครใหญแทน ป พ.ศ. 2447 โรงเรยนใชศาลาการเปรยญวดชยประสทธเปนอาคารเรยนเพอทาการสอน

ป พ.ศ. 2450 พระอาจารยเปลง ไดลาออกจากราชการ เพอกลบภมลาเนาเดมทจงหวดนครราชสมา ทางราชการจงแตงตง พระอาจารยปอม เปนครใหญแทน และปเดยวกนโรงเรยนกยายทเรยนมาอยท วดทรงศลา (วดหนตง) พระอารามหลวงชนเอก โดยอาศยศาลาการเปรยญ เปนสถานทเรยน

ยคบกเบกการศกษาโดยฆราวาส (พ.ศ. ๒๔๕๒ – พ.ศ. ๒๔๗๘)

ในยคนผทไดรบยกยองใหเปนครใหญผบกเบกคอ นายมน นาคามด ครใหญผบกเบกโรงเรยนชยภมภกดชมพล ซงตามบนทกความทรงจาของ นงไฉน ปรญญาธวช (ศลปนแหงชาต สาขาวรรณกรรมป พ.ศ. 2555) บตรสาวของนายหน นาคามด ครหน ตองเดนทางมายงเมองชยภมจากจงหวดนครราชสมาดวยระยะทางเพยง 100 กโลเมตรเศษโดยใชเวลา 5 วน 5 คน ซงในขณะนนจงหวดชยภมนบวาเปนดนแดนท "กนดาร" และไดขยายโรงเรยนแหงใหมโดยซอทดนซงเดมเปนของนายพรหมมาขายใหชาวบานไปในราคา ๑๑ บาท ซงตอมาครหนไดซอคนจากชาวบานทมาทานาในราคา ๒๐ บาท ครหนเชอวาสถานทแหงนเปนสถานทสาคญเพราะอยใกลศาลากลางจงหวดและมหนองนา (หนองสระพง) ซงเปนแหลงนาทสาคญอยางมากสาหรบชาวชยภม ในอดตไมมใครอยากจะมาเปนขาราชการทจงหวดอนหางไกลแหงน แตนายหน เดนทางมาดวยความมานะอตสาหะ ดวยความไมยอทอตอความยากลาบาก นายหนไดรบยกยองใหเปนครสอนวชาภาษาองกฤษคนแรกของจงหวดชยภมอกดวย ในวยกอนเกษยณทานไดรบคานาหนาชอเปน รองอามาตยตร มน นาคามด นบวาเปนสงทแสดงความตงใจในการทางานและเปนสงทบงบอกถงมานะอตสาหะของครผบกเบกผน ป พ.ศ. 2452 นายพรหมมา ศรพรหมมา เปนครใหญ และใน ป พ.ศ. 2456 ทางราชการกระทรวงกลาโหม ไดยายกองทหารไปรวมอยทนครราชสมา จงยกสถานทเดม ใหเปนทเรยนของโรงเรยน และเมอยายกองทหารกลบมา โรงเรยนตองยายไปเรยน ทวดทรงศลาอกครงหนง ป พ.ศ. ๒๔๕๓ โรงเรยนระดบประถมแยกออกเปน ๒ โรงเรยนคอโรงเรยนสนทรวฒนา (ประถมชาย) และโรงเรยนวทยานาร (โรงเรยนประถมหญง) เพอลดภาระการดแลของโรงเรยนหลวงประจาจงหวด และเพมประสทธภาพในการสอนระดบมธยมของโรงเรยนหลวงประจาจงหวด

ป พ.ศ. 2455 พระครจรญ นโรธกจ ไดรบตาแหนงผตรวจแขวงใต เมองไชยภม ป พ.ศ. 2458 ทางราชการไดสรางโรงเรยนใหมขน ณ สถานทปจจบน จากนนกมการปรบปรงเปลยนแปลงเรอยมา ทงการเรยนการสอน และสงกอสราง จนกระทงทเปนอยในปจจบน และไดกอตงกองลกเสอประจาจงหวดขนในวนท ๒๙ ตลาคม ๒๔๕๘ เปนครงแรกโดยใชชอวา "กองลกเสอมณฑลนครราชสมาท 3 ประจาเมองไชยภม" และในปตอมากนนนไดแตงตงนายมน นาคามด ขนเปนผกากบการกองลกเสอจงหวดชยภมคนแรก จงนบไดวากองลกเสอโรงเรยนชยภมภกดชมพลเปนกองลกเสอกองแรกและเปนกองลกเสอบกเบกของจงหวดชยภมโดยตงหลงจากพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหวทรงนากจการลกเสอเขามาในสยามไดเพยง 4 ปเทานน ป พ.ศ. 2459 ทางราชการไดแตงตงนายหน (มน) นาคามด วฒ ป.ม. จากนครราชสมามาเปนครใหญโรงเรยนชยภม และมาชวยนายพรหมา กอสรางโรงเรยนหลงใหมจนสาเรจ จงยายสถานทเรยนจากวดทรงศลามาเรยนทโรงเรยนแหงใหมและไดเปดสอนถงชนมธยมศกษาปท 3 ป พ.ศ. 2460 โรงเรยนไดเปลยนหลงคาจากสงกะส มามงดวยกระเบองซเมนตระหวางเปลยนหลงคานไดใชใตถนศาลากลางจงหวดชยภมเปนทเรยนชวคราว ป พ.ศ. 2471 เปดสอนชนมธยมศกษาปท 4 ขน มนายกหลาบ (สกล) ประภาสโนบล เปนครประจาชน ป พ.ศ. 2473 เปดสอนชนมธยมศกษาปท 5 ขน มนายกหลาบ (สกล) ประภาสโนบล เปนครประจาชน สวนมธยมศกษาปท 4 นนใหนายเหลอ คาพทกษ (คาวชรพทกษ) เปนครประจาชนแทน ซงยายมาจากโรงเรยนประจาจงหวดนครราชสมา (ปจจบนคอโรงเรยนสรนารวทยา) มาเปนครประจาชน ป พ.ศ. 2475 ไดทาการเปดสอนถงชนมธยมศกษาปท 6 แตสถานทเรยนไมเพยงพอจงไดสรางอาคารขนมาอก 2 หลงอยทางทศตะวนตกและทศตะวนออกของอาคารเรยนหลงเกา เปนเรอนไมสง หลงคามงสงกะส ป พ.ศ. 2476 นายมน นาคามดไดยายไปเปนครใหญจงหวดนครราชสมา ทางราชการจงไดแตงตงใหนายกหลาบ ประภาสโนบล วฒ ป.ม. ครมธยมศกษาขนเปนครใหญแทน ประเทศสยามไดเปลยนแปลงการปกครองจากระบอกสมบรณาญาสทธราชย มาเปนระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข อานาจการปกครองประเทศไดเปลยนไปจากเดม และการปฏรปศกษาของคนภายในประเทศกเปลยนทศทางไปเชนกน การศกษาแบบชาตนยมถกปลกฝงในประชาชน บทบาททางสงคมและหนาทของพลเมองไดเปลยนแปลงไป ชาย และ หญง ไดแยกการเรยนการสอนออกจากกน ความเปลยนแปลงครงสาคญนไดกอใหเกดการกอตงครงสาคญของโรงเรยนหญงลวนแหงแรกของจงหวดชยภม ซงคอโรงเรยนสตรในเวลาตอมา ยคโรงเรยนหญงลวนแหงใหม (พ.ศ. ๒๔๗๘ – พ.ศ. ๒๔๘๑) สบเนองจากนโยบายทางการศกษาของรฐบาลใหมหลงการเปลยนแปลงการปกครอง จงแยกโรงเรยนออกเปนชายลวนและหญงลวนในระหวางชวงนโรงเรยนชยภมภกดชมพลไดแยกนกเรยนหญงในระดบมธยมศกษาตอนตนไปยง โรงเรยนสตรชยภม และไดทาการสอนนกเรยนหญงระดบชนมธยมศกษาตอนปลายตามปกตจนกระทงป พ.ศ. 2483 โรงเรยนชยภมภกดชมพลจงกลายโรงเรยนชายลวนอยางสมบรณ ป พ.ศ. 2477 ไดรออาคารหลงเกาสรางใหมใหพนสงเทากบอาคารเรยนหลงใหม 2 หลงซงอยทางดานทศตะวนออกและทศตะวนตก และขยายตอออกไปเปนหลงคาเดยวกน กนแตละหองดวยลกกรงเหลกอาคารหลงเกาปรบปรงดวยเงนบรจาค 1800 บาท

ป พ.ศ. 2478 ทางราชการไดยายนายกหลาบ ประภาสโนบลไปเปนครใหญจงหวดลาพนทางราชการไดแตงตงนายทอง พงศอนนต วฒ ป.ม. เปนครใหญแทน ป พ.ศ. 2479 ไดตอมขโรงเรยนหลงกลางไปทางทศใต ขนาดเทามขดานหนาแตตออาคารเรยนหลงทศตะวนออกไปทางทศใตอก 1 หองเรยนเพอใชเปนหองเรยนตอไป ป พ.ศ. 2481 โรงเรยนสตรประจาจงหวดชยภมไดสรางเสรจ จงไดโอนนกเรยนชายหญงชนมธยมศกษาปท 1 และชนมธยมศกษาปท 4 และนกเรยนตงแตชนมธยมศกษาปท 1 ถงชนมธยมศกษาปท 3 ไปเรยนทนนสวนนกเรยนทเรยนชนมธยมศกษาปท 4 นนยงคงเรยนทเดมจนกวาจะสอบชนมธยมศกษาปท 6 ไดกจะหมดไปเอง โดยโรงเรยนสตรประจาจงหวดชยภมนนปจจบนคอ "โรงเรยนสตรชยภม" ในยคนโรงเรยนในจงหวดไดม ๒ โรงเรยนใหญคอโรงเรยน ชย.๑ หรอโรงเรยนประจาจงหวดชยภม ชย.๒ โรงเรยนสตรประจาจงหวดชยภม หรอโรงเรยนสตรชยภม ยคผบรหารนกกฎหมายจากธรรมศาสตร (พ.ศ. ๒๔๗๖ – พ.ศ. ๒๔๙๔) ยคแหงผบรหารจาก "ธรรมศาสตร" ในยคนมผอานวยการถง 3 คนทจบปรญญาจากมหาวทยาลยธรรมศาสตร คอ นายกหลาบ ประภาสโนบล นายทอง พงศอนนต และนายชะลอ ปทมานนท ซงลวนแลวแตนาสงใหมๆมาสโรงเรยน ไมวาจะเปนสประจาโรงเรยน (เหลองแดง) ตนไมทปลกรอบโรงเรยนลวนไดรบอทธพลจากมหาวทยาลยธรรมศาสตร แมกระทงตราโรงเรยนยคแรกกยงไดรบอธพลจากตราธรรมจกรของมหาวทยาลยธรรมศาสตร มการตพมพวารสารโรงเรยนขนเปนครงแรกโดยไดรบความรวมมอจากกระทรวงและเปนการกาหนดหลกสตรใหกบโรงเรยนโดยรอบจงหวดผานทางสอสงพมพซงถอวาเปนสอททนสมยในยคนน ป พ.ศ. 2482 นกเรยนหญงในชนมธยมศกษาปท 1,2,3 ถกยายไปเรยน ณ โรงเรยนใหมแลว ป พ.ศ. 2484 นกเรยนหญงในระดบมธยมศกษาตอนปลายไดหมดลงแลว นบวาโรงเรยนชยภม เปนโรงเรยนชายลวน และตอจากนนมาโรงเรยนจงมชอเรยกสนๆวา "โรงเรยนชาย" ป พ.ศ. 2488 นายทอง พงศอนนต ลาออกจากราชการทางราชการไดแตงตงนายชะลอ ปทมานนท วฒ ป.ม. ธ.บ. พ.อ. ครโรงเรยนสตรศรสรโยทย กรงเทพมหานคร มาเปนครใหญโรงเรยนชยภม ป พ.ศ. 2490 นายชะลอ ประทมานนท ลาออกจากราชการทางราชการไดแตงตงนายเฉลม จระนาท วฒ ป.ม. ครโรงเรยนอดรพทยานกล มาเปนครใหญ ป พ.ศ. 2491 วารสารเหลองแดงฉบบปฐมฤกษตพมพ ภายใตชอ " ชยภมสาร " ป พ.ศ. 2492 ทางกระทรวงศกษาธการสงเปลยนแปลงหองเรยนใหม ป พ.ศ. 2494 นายเฉลม จระนาท ไดรบตาแหนงเปนครใหญโรงเรยนกาฬสนทธ จงหวดกาฬสนธ ทางราชการไดแตงตงใหนายเหลอ คาพทกษ ครใหญโรงเรยนสกลนคร มาเปนครใหญแทนจนกระทงในป พ.ศ. 2506 ไดรบตาแหนงเปนอาจารยใหญ และเปนอาจารยใหญคนแรกของโรงเรยน ยคโรงเรยนประจาจงหวด (ยคแหงการพฒนา) (พ.ศ. ๒๔๙๔ – ๒๕๐๐) การพฒนาทงทางดานการศกษา พฒนาดานการเรยนการสอน อาคารเรยนและบคลากรทางการศกษา มนกเรยนรนทจบไปแลวเรมมารบราชการครในโรงเรยนทตนเคยศกษา การเรยนการสอนถกปรบปรงใหทนสมยเขาสยคและสงคมททนสมยขน บรเวณโรงเรยนและอาคารเรยนมมากขน ซงเปนไปตามกระแสของการตนตวทางการศกษาของคนไทยในยคหลงเปลยนแปลงการปกครอง นโยบายทางการศกษาใหมๆ ทาใหมการสงเสรมการเรยนการสอนอยางตอเนอง จนเปนทรจกกนในนาม โรงเรยนชยภม โรงเรยนประจาจงหวดชยภม และยคนคอ "ยคแหงการพฒนา"

ป พ.ศ. 2495 ทางกระทรวงศกษาไดใหงบประมาณสรางโรงเรยนใหม เปนอาคารไม 2 ชน 8 หองเรยนในงบประมาณ 2 แสนบาท แตสรางเตมหลงไมไดทางจงหวดขออก 5 หมนบาทจงสาเรจ ตลอดจนทาส ทางโรงเรยนไดใหนกเรยนขนเรยนในวนท 20 เมษายน พ.ศ. 2497 ป พ.ศ. 2497 ทางราชการไดแตงตงนายชวง นราลย วฒ ป.ม.ก. เปนผชวยครใหญ ซงเปนครงแรกทโรงเรยนชยภมมผชวยครใหญ ในเดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2497 โรงเรยนไดงบประมาณสรางบานพกครหนงหลงเปนเงน 25,000 บาท ซงไดสรางทางทศตะวนออกของสระพง สรางแลวเสรจใหนายวนช เวชสสถ ครโรงเรยนชยภมภกดชมพลขนอยอาศย เมอวนท 22 เมษายน พ.ศ. 2497 ในปนโรงเรยนไดขยายโรงอาหารออกไปทางทศใตและทศตะวนออก เพอใชเปนสถานทประชม โดยเงนสะสมเพอสรางโรงอาหารของโรงเรยนเปนเงน 8,225.05 บาท แตนกเรยนมมากถง 500 คนทาใหทประชมคบแคบไป ในเดอนมกราคม พ.ศ. 2498 โรงเรยนไดจดหาวสดมาสรางบานพกครอกหลงหนงอยทางทศตะวนตกของสระพง เปนบานทรงปนหยา 2 หองมระเบยงสองขาง และมนอกชาน ตอจากนมหองครว 2 หอง หองสวมอยบนบานสรางขนไมมงบประมาณ แตอาศยเงนบารงจานวน 4,271.71 บาท สรางเสรจใหนายบญเรอน แชมชน ครสอนแตรขนอยอาศยแตนายบญเรอง แชมชน ลาออกจากราชการเมอวนท 1 ตลาคม พ.ศ. 2489 จงใหนายมงคล ประภาสโนบล อยแทน ยคโรงเรยนชยภม (พ.ศ. ๒๕๐๐ – พ.ศ. ๒๕๑๘) ในยคนโรงเรยนทมอายมากถง 50 ปเปนตวชศกยภาพทางการศกษา มเหตการณทแสดงความสามารถการนตความเปนโรงเรยนประจาจงหวด ไมวาจะมระดบชนการศกษาในระดบมธยมศกษาปท 6 ซงเปนระดบทสงทสดในจงหวดทเตรยมตวเขาสระดบอดมศกษา การจดทาหนงสออนสรณ การสรางถนนในโรงเรยน การเตรยมการสาหรบแนวการศกษาใหมๆ การศกษาวชาพละศกษาทไมเคยมการสอนมากอน เปนตน ป พ.ศ. 2504 หนงสออนสรณโรงเรยนเลมแรก ฉลองครบ 59 ปพระราชกระแส จดจาหนาย ป พ.ศ. 2506 ตนป นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ซงนาโดยนายสวฒน โชคสวฒนกล เปนหวหนาชขน ม.ศ. 3 ไดรวบรวมเงนตงแตป พ.ศ. 2505 จดเงนมาสรางถนนคอนกรตหนาโรงเรยนเปนเงน 700 บาทแตสรางไดเพยงครงเดยว ทางโรงเรยนจงอนมตงบอก 7,000 บาทเพอสรางตอจนแลวเสรจตลอดสาย ในชวงเวลาเดยวกนน นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 นาโดยนายสมเกยรต วจตรธนสาร ไดจดหาเงนสรางสนามบาสเกตบอลเปนคอนกรต โดยใชเงนทงสน 14,458.00 บาท และในปเดยวกนนทางโรงเรยนไดงบประมาณรอถอน และซอมแซมโรงอาหารหลงเกา ขยายใหกวาง ลาดพนซเมนตเพอใชเปนหองฝกหดพละศกษาและใชเปนหองประชม และเงนงบประมาณยอดเดยวกนน ไดทาสโรงเรยนใหม และซอมแซมประตหนาตางใหเสรจหมดงบประมาณทงสน 100,000 บาท และ ไดสรางบานภารโรงขน ๑ หลง อยทางทศใตของหนองสระพง ดวยเงนบารงการศกษา 3,000 บาท ในปลายป พ.ศ. 2506 ทางกรมวสามญศกษาไดโทรเลขใหโรงเรยนชยภมเปดชนเตรยมอดมศกษาปท 1 ปตอมากเปดปท 2 ตามลาดบและตอเนองจนทกวนน และเปลยนชอเปนมธยมศกษาปท 5 ในเวลาตอมา ป พ.ศ. ๒๕๐๗ โรงเรยนไดขอแตงตงนายทรวง ยวกาญจน ดารงตาแหนงตอจากนายนพ อเทนสต ซงครบเกษยณ ป พ.ศ. ๒๕๐๘ นายทรวง ยวกาญจน ไดรบแตงตงเปนครใหญโรงเรยนสคว ทางโรงเรยนจงขอแตงตงนายธวช สงวนรมย เปนผชวยครใหญแทน ในปเดยวกนนไดสรางอาคารใหมเปนตกสงสองชน ใตถนสง ๑๕ หองเรยน ไดแตอาคารเทานนอปกรณอนๆยงไมม ในป พ.ศ. ๒๕๐๙ เมออาคารเสรจในตนปการศกษา ๒๕๑๐ จงไดขนอาเรยนใหมเปนครงแรก

ในปเดยวกนไดรออาคารเกา เหมาใหครโรงเรยนการชางรอไป ขอเพยงใหสรางบานพกครเพมขนสองหลง จงไดมบานพกครเพมขนอก ทางทศตะวนออกของโรงเรยน และไดสวมใหมจานวน ๖ หอง ทปสสาวะ ๑๐ ท ดวยเงนบารงการศกษา ๓๐,๐๐๐ บาท ป พ.ศ. ๒๕๑๐ นายธวช สงวนรมยไดลาออกจากการเปนผชวยอาจารยใหญ ทางโรงเรยนจงขอแตงตงนายสวสด บญจง เปนผชวยอาจารยใหญแทนและไดสรางเรอนพยาบาลขนหนงหลง มลกษณะแบบบานพกคร เมอสรางเสรจใหนายธวช สงวนรมยขนอยอาศย ในปเดยวกน โรงเรยนไดสรางเสาธงชาตประจาโรงเรยนขนดวยเงนผปกครองนกเรยน เปนเงน ๑๒,๐๐๐ บาท เงนจานวนนผปกครองเตมใจทบรจาคเพอสรางเสาธงโดยเฉพาะ ป พ.ศ. ๒๕๑๒ นายเหลอ คาวชรพทกษ ไดลาออกจากราชการโดยเกษยณอายราชการ ทางราชการไดแตงตงนายชบ วงษนรา มาดารงตาแหนงแทน ป พ.ศ. ๒๕๑๕ นายชบ วงษนรา ไดรบคดเลอกใหไปศกษาตอจงไดแตงตงใหนายสวสด บญจง ดารงตาแหนงเปนผรกษาการแทนอาจารยใหญ และแตงตงนายนภดล จตตวฒนานนท เปนผชวยอาจารยใหญ ป พ.ศ. 2518 ไดนาบรรดาศกดของ “พระยาภกดชมพล” มาตอทายชอของโรงเรยน ซงเดมชอโรงเรยนชยภม เปน โรงเรยนชยภมภกดชมพล การศกษาของโรงเรยนชยภมภกดชมพลเรมตนขนมาแลวกวา ๑๑๕ ป ระยะเวลากวา ๑ ศตวรรษเศษนนประจกษใหเหนแลววาโรงเรยนวดประสทธ โรงเรยนประจาจงหวดชยภม โรงเรยนชยภม และโรงเรยนชยภมภกดชมพล คอโรงเรยนแหงการศกษา โรงเรยนแหงการพฒนา และโรงเรยนแหงความรงเรองทางการศกษาของประเทศไทยอยางแทจรง