เรยวพลอย กาศพรอม และ ธญญชล พงษอ ม

นกก าหนดอาหาร

โรงพยาบาลนพรตนราชธาน

โครงการจดอบรมเชงปฏบตการ หลกสตรการดแลรกษา และปองกนการเกดภาวะแทรกซอนในผปวยเบาหวานและความดนโลหตสง

21 มนาคม 2555

1

การควบคมอาหารในผปวยเบาหวาน

เกดการเรยนรสการปรบพฤตกรรมการบรโภคอาหารทถกตอง

เพอใหผปวยไดรบสารอาหารอยางเพยงพอและเหมาะสม

ใหผปวยรจกวธทถกตองในเรองการควบคมอาหารเพอลดน าหนก

ผปวยน าไปปฏบตได เพอควบคมระดบน าตาลในเลอดระยะยาว

2

กระบวนการการเผาผลาญอาหาร

ตบ

กลามเนอเซลลไขมน

ตบออน – เบตาเซลลสรางอนสลน

กระเพาะอาหาร

3

ตบ

กลามเนอเซลลไขมน

ตบออน – เบตาเซลลสรางอนสลน

กระเพาะอาหาร

กระบวนการการเผาผลาญอาหาร

4

อะไรบางทเก ยวของกบอาหารและผปวยควรเรยนร

รจกอาหารหลก 5 หม

รจกเลอกกนอาหารหลากหลาย ไมซ าซาก

รจกวธดแลน าหนกตวใหเทมาะสม

รวาอาหารชนดใดยอยแลวใหน าตาลบาง

รวาคารโบไฮเดรตมในอะไรบาง

5

6

คารโบไฮเดรตไดจากอะไรบาง

8

ความหมายของการควบคมอาหาร

- ไมใชการอดอาหาร

- ไมใชงดอาหาร แต

ควบคมคณภาพอาหาร

ควบคมปรมาณอาหาร

เวลาในการบรโภคอาหาร

9

ขาวกลอง ขาวโอต ขาวซอมมอ วนเสน ขนมปงหยาบ(โฮลวต) เผอก มน เสนหม

ขาวเหนยว ขนมจนเสนใหญ บะหม ขนมปงขาว

หมกรอบ ขาวมนคกก เคก พาย โดนท มนทอด กลวยทอด น าตาล แยม เยลล ทอฟฟ ขนมหวาน

10

ผลไมสด สม ชมพ

ฝรง แคนตาลป

มะละกอ แตงโม สาล

แกวมงกร แอปเปล

มะมวงสก กลวย

ขนน นอยหนา

ละมด ล าไย ลนจ

สปปะรด องน

ทเรยน อาโวคาโด

ผลไมตากแหง

ล าไยแหง มะขามสก

11

คาดชนน าตาล (GLYCEMIC INDEX)

ดชนน าตาลบอกใหรวาอาหารชนดใดเมอรบประทานเขาไปแลวใหน าตาลในเลอดสง ผกแทบทกชนดมคาดชนน าตาลต า ควรกนผกใหมาก ๆ โดยเฉพาะผกประเภทใบและถวสด เชน ผกกวางตง ผกคะนา ผกกาดขาว ผกบง ผกกระเฉด มะระ มะเขอยาว ถวงอก ถวแขก ถวฝกยาว ฯลฯ

อาหาร เปอรเซ นตน าตาลในเลอด

าตา ก โค 100

ครอท คอรเ ค เท า ง ฯ ฯ 80-90

ง า 70-90

ง า ก กเกด 60-69

าเกตต า โ ด า า 40-49

เ ถ ถ ด า อ เ ด โ เก รต(ไ า ) ะเ อเท

30-39

ถ ง ถ เ อง 10-19

12

อาหารทมคาดชนน าตาลสง และอาหารทมคาดชนน าตาลต า

อาหารทมคาดชนน าตาลสง

Glucose, GI = 100

Glu

co

se

Time

100%

อาหารทมคาดชนน าตาลต า

Glu

co

se

Time

40%

Lentils, GI = 40

13

กราฟของน าตาลในเลอดหลงกนคารโบไฮเดรตชนดตางๆ

14

น าตาลต า

หากน าตาลในเลอดต ากวา 70mg/dl ใหคารโบไฮเดรต 15 กรม10-20 นาท ไมดขนใหเพมอก 15 กรม ไดจาก

น าหวาน 1 ช.ต.น าผลไม ½ แกวน าอดลม 90 cc.ลกเกด 2 ช.ต.

หากน าตาลในเลอดปกต สามารถทานขาวไดเลย

15

หมวดเนอสตว

16

เนอปลา ไขขาว

เนอไกตมไมตดหนง

เตาหขาว ถวแดง ถว

เหลอง ถวปากอา

หมเนอแดงเลาะมนออก

ไขทงฟอง ไกตดหนง

ปลากระปองในน ามน

ป กง ถวลสง

เนอตดมน,หนง

เครองในสตว

ไขเจยว ไกทอด

ปลาทอด แคปหม

หมกรอบ ไสกรอก

ไขเคม ถวเปลอกแขง

เมลดพช

17

การเลอกชนดของไขมน

ไขมนจากพช

น ามนร าขาว น ามนถวลสง

น ามนปาลมโอเลอน

น ามนมะกอก

น ามนดอกทานตะวน น ามนถวเหลอง น ามนดอกค าฝอย

น ามนขาวโพด

18

19

0% 20% 40% 60% 80% 100%

ปรมาณท WHO

มะพราว

ปาลม

ถวเหลอง

ขาวโพด

ทานตะวน

ร าขาว

มะกอก

คาโนลา

SFA MUFAPUFA

อางองจากบทความ การเลอกบรโภคน ามนพชจากสดสวนของกรดไขมน โดย ลดดาวลย กรรณนช ผอ านวยการส านกพฒนาผลตภณฑขาว กรมการขาว

การปรงอาหารทใชไขมน

เขยว เหลอง แดงน าสลดชนดไมมน ามน

มายองเนสไรไขมน

น าสลดไขมนต า

มายองเนสไขมนต า

น ามนพช

มาการนแขง

เนย เบคอน

น ามนหม

20

การเลอกเครองดมตางๆ

เขยว เหลอง แดงน าเปลา ชาจน

น าสมนไพรทไม

เตมน าตาล

กาแฟรอน

น าตาล+

ครมเลกนอย

เหลา เบยร

ไวน น าอดลม

น าหวาน โอเลยง

ชาด าเยน

เครองดมรสผลไม

21

ดมอยางไรถงเรยกวาด

การดมแอลกอฮอล 30 cc. /วน หรอ เบยร 2 แกว/วน จะม

ผลดตอหวใจและหลอดเลอด แตถาดมเกน 30cc. /วน จะท าใหหว

ใจเตนผดจงหวะ ท าใหความดนสง เพมการสงเคราะหไตรกรเซอไรด

และท าใหไขมนอมตวเพมขนและถาใชยากนจะท าให คลนไส อาเจยน ปวด

ศรษะ และถาใชยาฉดจะไปยบยงการสรางกลโดสทตบ หากดม

ขณะทองวางจะท าใหน าตาลต าหมดสตได

อางอง AM.J kidney Dis 1992,-33 22

ควบคมปรมาณ

คอ การก าหนดปรมาณการ

รบประทานอาหารใหพอดกบทรางกาย

ควรไดรบ งดการกนจบจบตลอดเวลา

23

ค านวณพลงงานจากน าหนกทควรจะเปนและระดบกจกรรม

กจกรรมนอยกโลแคลอร/น ำหนก 1 กก

กจกรรมปำนกลำงกโลแคลอร/น ำหนก 1 กก

กจกรรมมำกกโลแคลอร/น ำหนก 1 กก

อวน 20 25 30

ปกต 25 30 40

ผอม 30 35 45

Ex. เชน IBW = 60 kg. BMI=17 Kg/m2 ออกก าลงนอย

พลงงานทควรจะไดรบ= 60x30 = 1,800 kcal.24

ตารางแนะน าปรมาณอาหารทแตละคนควรกนในแตละวน

กลมอาหารทควรกนใน 1วน

เดกอาย 6-13ป

หญงวยท างานอาย25-60ป

ผสงอาย 50 ปขนไป

ควรไดพลงงานวนละ1,600 กโลแคลอร

วยรนหญงชายอาย14-25 ป

ชายวยท างานอาย25-60 ป

ควรไดพลงงานวนละ

2,000กโลแคลอร

หญงชายทใชพลงงานมากๆ เชนเกษตรกร,นกกกฬาควรได

พลงงาน

วนละ 2,400 กโลแคลอร

ขาว-แปง 8 ทพพ 10 ทพพ 12 ทพพ

ผก 4(5) ทพพ 5 ทพพ 6 ทพพ

ผลไม 3(4)สวน 4 สวน 5 สวน

เนอสตว 6 ชอนกนขาว 9 ชอนกนขาว 12 ชอนกนขาว

นม 2(1) แกว 1 แกว 1 แกว

น ามน น าตาล เกลอ ใชนอยเทาทจ าเปน 25

26

ทพพ: ใชในการตวงนบปรมาณอาหาร

กลมขาว-แปง และกลมผก

27

คารโบไฮเดรต 15 กรม

ใหโปรตน 2-3 กรม

ใหพลงงาน 80 กโลแคลลอร

28

ผกสก 1 ทพพ

ใหพลงงาน 25 กโลแคลอร Prot 2 กรม CHO 5 กรม29

ชอนกนขาว : ใชในการตวงนบปรมาณ

กลมอาหารเนอสตว

30

31

สวน :ใชในการนบปรมาณกลมผลไม

32

ผลไม 1 สวนใหคารโบไฮเดรต 15 กรม

33

หมวดไขมน

34

35

ตวอยางอาหารแลกเปลยน

ขนมตะโก 1 ช น ได งงา เท ากบ ขาว 1 ทพพ + ไขมน 1 ชอนชา

ใหพลงงาน 125 กโลแคลอร

+

36

ตวอยาง จานอาหาร PLATE MODEL

37

- Plate model หรอ plate method เปนวธงายๆ ในการวางแผนอาหาร ในการ ปองกนและควบคมเบาหวาน และเพอใหไดสารอาหารโดยไมตองชงตวงอาหาร- มาจาก Idaho Plate Method- จานขนาดเสนผาศนยกลาง 9 นว หรอ 23 ซม.- เตมผก ½ จาน- เตมขาว / แปง /ธญพชไมขดส ¼ จาน- เตมเนอสตวไขมนต า /อาหารทดแทนเนอสตว ¼ จาน- ผลตภณฑนมไขมนต า / นมถวเหลอง 240 มล.- ผลไม 1 สวน

อางโดย ศลยา คงสมบรณ สมาคมผใหความรโรคเบาหวานแหงประเทศไทย

หลกการจดอาหารส าหรบผปวย DM ตาม Idaho คอ

ใ งงา 1,400 ก โ ค อร / าเอา ทาง การ บคารโบไฮเดรต าร ใช ต ะ อใ คารโบไฮเดรต 45 กร ร อ 3 คารบ อา ารท ตกใ จา ไ ค ร งเก 1/3

อางโดย ศลยา คงสมบรณ สมาคมผใหความรโรคเบาหวานแหงประเทศไทย

แนะน าสดสวนอาหาร ส าหรบผเปนเบาหวาน

ผก ครงจาน, ขาว ¼ จาน, เนอสตว ¼ จาน

39

40

- แบบแผนการกนทดตอสขภาพ ใหสารอาหารทสมดล- มไขมนต า- ชวยใหการกระจายปรมาณคารโบไฮเดรตระหวางวนดขน- ใหใยอาหาร- ใหวตามน แรธาต สารตานอนมนอสระและพฤษเคมสงจาก การเพม ผก ผลไมมาก

อางโดย ศลยา คงสมบรณ สมาคมผใหความรโรคเบาหวานแหงประเทศไทย

การเลอกผก

เลอกผกทมแปงนอย ปรมาณมากกวา หรอ เทากบ 1 ถวย

วตามน C / B แรธาต

สารแอนตออกซแดนซ

พฤษเคม

ใยอาหาร

พลงงานต า ชวยลดน าหนกได

อางโดย ศลยา คงสมบรณ สมาคมผใหความรโรคเบาหวานแหงประเทศไทย

ผหญงกนอยางไร???

มอวาง 1 มอมอหลก

ผหญง 2- 3 ทพพ 1-2 ทพพ

+

3-4ถอนโตะ

42

ผชายกนอยางไร???

ผชาย 3-5ทพพ

มอหลก มอวาง

2-3ทพพ

นมจดขาดมนเนย 1 แกว

3-4 ชอนโตะ

43

การนบคารบขาว 1 ทพพ

+

+

+ขาว/แปง

ผลไม

นม

ผก

= = = =

= = =

==

=

+

44

45

สารอาหารทส าคญกบโรคความดนโลหตสง

สารอาหารทไดรบแลวท าใหความดนโลหตสงขน

- sodium

- lipid

- protein

- carbohydrate

46

สารอาหารทส าคญกบโรคความดนโลหตสง

(ตอ)

.สารอาหารทไดรบแลวชวยลดความดนโลหต

- potassium

- magnesium

- calcium

- สมดลของสารอาหาร47

SODIUM

กลไกของโซเดยมตอการเพมขนของความดนโลหตเมอ

ไดรบมากกวา 2.3 g/d มผลท าใหความโลหตเพมขน

3-6 มลลเมตรปรอทโดย Na จะดงน าระหวางเซลเขาส

หลอดเลอดเพอปรบสมดล ตอมหมวกไตจะกกเกบน าท า

ใหปสวะนอยลงความดนโลหตกจะสงขนการใชยากจะไดผล

นอยลงดวย

48

SODIUMอาหารทมโซเดยมสง 2.3 กรมไดจาก

- เกลอ 1 1/4 ชอนชา

- น าปลาหรอซอสทมเกลอ 10 %

= 4.5 ชอนชา

49

อาหารทมโซเดยมสง(ตอ)

50

โซเดยมไมไดมเฉพาะในอาหารเคม

51

โซเดยมไมไดมเฉพาะในอาหารเคม

52

53

ไขมนสตวกรดไขมนอมตว

สตวบก

สตวปก

กง หอย ป ปลาหมก

หนงสตว

ไข ไขปลา

นม เนย เนยแขง

กรดไขมนไมอมตว

• เนอปลา

กรดไขมนชนดทรานส

• เนยเทยม• ผลตแปรรปจากสตวบก

54

กรดไขมนอมตว

• น ามน • ถวเหลอง , งา• ทานตะวน• ร าขาว , ขาวโพด

• มะกอก• อะโวคาโด

ไขมนพช

• น ามนพชผานขบวนการเตมไฮโดรเจนไอออน

55

ตวอยางอาหารทมไขมนอมตวสง

56

มงานวจยรายวาคนทกนอาหารทมโปรตนสง

มผลตอการเพมขนของดวามดนโลหต

Protein

57

มงานวจยทดลองใหคารโบไฮเดรตเชงเดยว

แกหนทดลองท าใหความดนโลหตสงขนแตไม

พบความผดปกตในคน

carbohydrate

58

กลไกการทมผลตอการลดลง

ความดนโลหตเพราะโพแทสเซยมจะชวยขบ

โซเดยมออกจากหลอดเลอดและน าในหลอด

เลอดจะลดลงดวยจงท าใหการไหลเวยนของ

โลหตเปนไปตามปกตความดนโลหตจงลดลง

อาหารทมผลตอการลดลงของความดนโลหต

โพแทสเซยม

59

ปรมาณความตองการ

โพแทสเซยม ประมาณ 2 - 6 g/d ไดจาก

ผกบง ชะอม ปวยเลง คะนา บรอคเคอร

100 กรมมโพแทสเซยม 400 – 500

มลลกรม

ปรมาณความตองการโพแทสเซยม

โพแทสเซยม

60

- ถว ขาวกลอง เมลดฟกทอง

- กลวยสก มะละกอสก ล าไย ขนน

100 กรมมโพแทสเซยม 300-400mg

ปรมาณโพแทสเซยมในอาหาร

61

โพแทสเซยม

62

แมกนเซยม กลไกการทมผลตอการลดลง

ความดนโลหตเพราะแมกนเซยมจะชวยลด

การหดตวของหลอดเลอดและชวยกระตน

การหลงฮอรโมนprostaglandinเพอไป

เพมการขยายตวของหลอดเลอดจงลด

ความดนโลหตลงได

อาหารทมผลตอการลดลงของความดนโลหต

63

แมกนเซยม

• ปกตควรไดรบประมาณ 20 -28 กรม/วน

64

ผทไดรบแคลเซยมนอยกวา 600 Mg/d

จะมความเสยงตอการมความดนโลหตเพราะถา

แคลเซยมต า พาราไทรอยด ฮอรโมน จะเพม

ระดบสงขน มผลท าใหหลอดเลอดหดตวเพม

แรงดนโลหตใหสงขน

แคลเซยม

65

ตารางแสดงปรมาณแคลเซยมในอาหาร

อาหาร ปรมาณ แคลเซยม(มก.)

นมสดจดพรองมนเนย 200 ซ.ซ. 246

โยเกรต 150 ซ.ซ. 240

ปลาแกวแหง 2 ชอนโตะ 292

กงแหง 1 ชอนโตะ 138

เตาหขาว 60 กรม 150

ผกสเขยวเขม 100กรม 120-25066

แคลเซยม

67

อาหารทควรบรโภค- ผก ผลไมสดและถวเมลดแหง

- อาหารประเภทแปง เชน ขาวกลอง กวยเตยว

- ปลา หมเนอแดง ปลาทะเล

- เนอไก เปดทลอกหนงแลว

68

สรปอาหารทควรงด- อาหารรสเคมและเครองปรงรส

- อาหารหมกดอง

- ไขมนอมตว และผลตภณฑนมไขมนครบสวน

- อาหารวางทมนและหวานจด เชน เคก ขนมปงบสกต

มนฝรงทอด ถวลสง เมดมะมวงหมพานต

- เนอสตวทมไขมนมาก เชน หมสามชน กนเชยง ไส

กรอก เบคอน

- เครองดมทมแอลกอฮอล 69

ตวอยางอาหารทมขอมลยนยนวาลดความดนโลหต

70

ผกขนฉาย ผกช

71

72

หมชะมวง ไดพลงงานเทากบ

หมสามชน 8 ชอนโตะ (4สวน)

+ ไขมน 7 ชอนชา

+ เนอสตว 8 ชอนโตะ

+ น าตาลประมาณ 6 ชอนชา

ใหพลงงาน 520 กโลแคลอร

+

73

การแลกเปลยนอาหาร

หมจนทบรผดป ไดพลงงานเทากบ

ขาว 5 ทพพ

+ ไขมน 5 ชอนชา

+ เนอสตว 4 ชอนโตะ

+ น าตาลประมาณ 3 ชอนชา

ใหพลงงาน 815 กโลแคลอร

+

74

การแลกเปลยนอาหาร

ตวอยางอาหารแลกเปลยน

ปาทองโก ไดพลงงานเทากบ

ขาว 1 ทพพ

+ ไขมน 1.5 ชอนชา

ใหพลงงานประมาณ 150 กโลแคลอร

+

75

ตวอยางอาหารแลกเปลยน

ขนมครก ไดพลงงานเทากบ

ขาว 2 ทพพ

+ ไขมน(กะท) 1 ชอนโตะ

ใหพลงงานประมาณ 200 กโลแคลอร

+

76

ตวอยางอาหาร

ประมาณ 400 Kcal

77

กจกรรมการเคลอนไหว ระยะเวลา (นาท) ความแรงระดบ

ลาง และเชดขดรถยนต 45-60 นาท เบา ใชเวลานาน

เชดถบาน หนาตาง 45-60 นาท

ท าสวน ขดดน 30-45 นาท

เดน 2.8 กโลเมตร 35 นาท

ขจกรยาน 8 กโลเมตร 30

เตนร าในจงหวะเรว 30

เดน 3.2 กโลเมตร 30

ออกก าลงกายแบบแอโรบคในน า

30

วายน า 20

ขจกรยาน 6.4 กโลเมตร 15-20

กระโดดเชอก 15

วง 2.4 กโลเมตร 15

เดนขนบนได 15 หนก ใชเวลานอย

ตวอยางการเคลอนไหวออกก าลงกายปานกลางใชพลงงาน 150 แคลอร /คร ง

ขอมล : กองโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข และภาควชาโภชนาการ78

79

การประเมนสภาวะโภชนาการ

1. คาดชนมวลกาย (BMI) =น าหนก(เปนกโลกรม)

สวนสง(เมตร)²

เชน นายนพรตน หนก 77.5 kg. สง 170.5 cm.

คาดชนมวลกาย = 77.5

1.705²

= 26.65 กก./ ม²

= อวนระดบ 1

80

นอยกวา 18.5 kg/m น าหนกตวนอย

18.5 – 22.9 kg/m ปกต

23.0 – 24.9 kg/m ทวม

25.0 – 29.9 kg/m อวน

มากกวา 30 kg/m อวนอนตราย

คาดชนมวลกายของคนไทย

81

ไมควรมากกวา 80 เซนตเมตร หรอ

32 นว

82

ไมควรมากกวา

90 เซนตเมตร

หรอ

36 นว

83

การหาน าหนกมาตรฐาน (อยางงาย)

- ชาย - สวนสงเปนเซนตเมตร - 100

- หญง - สวนสงเปนเซนตเมตร - 105

คาทได คอ น าหนกตวทควรจะเปน

วธค านวณน าหนกมาตรฐาน (Desirable body weight)

84

ค านวณพลงงานจากน าหนกทควรจะเปนและระดบกจกรรม

กจกรรมนอยกโลแคลอร/น ำหนก 1 กก

กจกรรมปำนกลำงกโลแคลอร/น ำหนก 1 กก

กจกรรมมำกกโลแคลอร/น ำหนก 1 กก

อวน 20 25 30

ปกต 25 30 40

ผอม 30 35 45

Ex. เชน IBW = 60 kg. BMI=17 Kg/m2 ออกก าลงนอย

พลงงานทควรจะไดรบ= 60x30 = 1,800 kcal.85

BMI(ดชนมวลกาย) 85 = 33.62 กก./ ม²

1.59² = อวนอนตราย

IBW(น าหนกทควรเปน)159-105 = 54

ท างานปานกลาง = 25 Kcal

www.themegallery.com

น.ส.คนด หนก 85 Kg. สง 159 Cm.

พลงงานทควรจะไดรบ = 54x25 = 1,350 kcal.

ตารางแนะน าปรมาณอาหารทแตละคนควรกนในแตละวน

กลมอาหารทควรกนใน 1วน

เดกอาย 6-13ป

หญงวยท างานอาย25-60ป

ผสงอาย 50 ปขนไป

ควรไดพลงงานวนละ1,600 กโลแคลอร

วยรนหญงชายอาย14-25 ป

ชายวยท างานอาย25-60 ป

ควรไดพลงงานวนละ

2,000กโลแคลอร

หญงชายทใชพลงงานมากๆ เชนเกษตรกร,นกกกฬาควรได

พลงงาน

วนละ 2,400 กโลแคลอร

ขาว-แปง 8 ทพพ 10 ทพพ 12 ทพพ

ผก 4(5) ทพพ 5 ทพพ 6 ทพพ

ผลไม 3(4)สวน 4 สวน 5 สวน

เนอสตว 6 ชอนกนขาว 9 ชอนกนขาว 12 ชอนกนขาว

นม 2(1) แกว 1 แกว 1 แกว

น ามน น าตาล เกลอ ใชนอยเทาทจ าเปน 87

ขาว แปง คารโบไฮเดรต

เนอสตว ไขมน ใหพลงงาน

ผก- ผลไม โปรตน

ไขมน วตามน

นม เกลอแร

น าตาล ใยอาหาร

เกลอ-โซเดยม

ให

โปรตน ใหพลงงาน 4 กโลแคลอรตอกรม

คารโบไฮเดรต ใหพลงงาน 4 กโลแคลอรตอกรม

ไขมน ใหพลงงาน 9 กโลแคลอรตอกรม

ตารางแสดงปรมาณพลงงานและสารอาหารหลก

ในรายการอาหารแลกเปลยน 1 สวน

**ไขมน 5 กรม = 1 ชอนชา , ขาว 55 กรม = 1 ทพพ(ประมาณ5 ชอน)

18 2

ตวอยางการก าหนดอาหาร 1,500 กโลแคลอร โดยมโซเดยมไมเกน 1,000 มลลกรม/วน

หมวดอาหาร ปรมาณ น าหนก โปรตน ไขมน คารโบไฮเดรต โซเดยม พลงงาน(สวน) (กรม) (กรม) (กรม) (กรม) (มลลกรม) (กโลแคลอร)

นมพรองมนเนย 1 240 8 - 12 120 80ผก 3 - 6 - 15 45 84ผลไม 4 - - - 40 8 160น าตาลทราย 8 40 - - 40 - 160ธญพช 8 - 16 - 120 40 544เนอสตว 4 120 28 20 - 100 292ไขมน 4 - - 20 - - 180เกลอ 0.5 ชช. - - - - 500 -รวม 58 40 227 813 1,500

91

ตวอยางรายการอาหารส าหรบผปวย

ทมภาวะไขมนในเลอดสงและจ ากดโซเดยม

อาหารแลกเปลยน รายการอาหารมอเชา

ผลไม 1 สวน สม 1 ลก

ผก ก.ตามชอบ ผดผกบง 1 ถวย

ผก ข. 1 สวน ผดเหด ½ ถวยตวง

ธญพช 3 สวน ขาวกลอง 1 ½ ถวยตวง

เนอสตวไมตดมน 1 สวน เนอหม 2 ชอนโตะ ผดเหด

ไขมน 3 ชอนชา น ามนพช 3 ชอนชา

92

มอกลางวน

ผลไม 1 สวน กลวยน าวา 1 ผล

ผก ก. ตามชอบ แกงจดผกต าลง 1 ถวย

ผก ข. 1 สวน ผดฟกทอง ½ ถวยตวงธญพช 4 สวน ขางกลอง 2 ถวยตวง

เนอสตวไมตดมน 1 ½ สวน ปลากะพงนง 2 ½ ชอนโตะไขมน 3 ชอนชา น ามนพช 3 ชอนชา

มอวาง

ผลไม 1 สวน ฝร ง 8 ชนขนาดค า

93

มอเยน

ผลไม 1 สวน มะละกอสก 6-8 ชนพอค าผก ก. ตามชอบ ผกกาดขาว ½ ถวยตวงผก ข. 1 สวน ผกคะนา แครอท และขาวโพด ½ ถวย

เนอสตวไมตดมน 1 สวน หมแดง 2 ชอนโตะธญพช 3 สวน ขาวสวย 1 ½ ถวยตวงไขมน 2 สวน น ามนพช 2 ชอนชา

94

ขอมลโภชนาการ

1. “หนงหนวยบรโภค” า ถ ง “ก คร ง ะ” เอง ร าณ จะจะใก เค งก า รบอา ารช ดเด ก จ งเ ร บเท บไดง า ดงต อ าง

2. “จ านวนหนวยบรโภคตอภาชนะบรรจ” า ถ ง ก ไดก คร งใ ง บร โภค

3. “คณคาทางโภชนาการตอหนงหนวยบรโภค” า ถ ง 1 ก อง ร าณ 160 กร ใ งงา 110 ก โ ค อร ( 1 บร โภค) งงา ะ ารอา ารใ กรอบ ค า าคญ ต อภา ะโภช าการ องค ไท

4. “รอยละของปรมาณทแนะน าตอวน” า ถ ง ค ดเท บ า รบ ท ตองการ งงา ะ 2,000 ก โ ค อร

5. “Thai RDI” า ถ ง ท ท าก จกรร ระเภทงา กต อ ร าณ งงา จะเ ากก า ต ตา เก อ กไ ต างจากเด

การค านวณน าตาลในฉลากโภชนาการ

PEPSI 1 กระปอง

(ขนาดปรมาณสทธ 325 มล.)

มน าตาล 10.5 %

10.5 * 325 = 34.2 กรม

100

34.2 / 5 =6.87 ชอนชา = 7 ชอนชา

(น าตาล 1 ชอนชา = น าหนก 5 กรม

97

98

99

100

101

102

103

104

105

106

107

108

109

110

111

การค านวณโซเดยมในอาหาร

เกลอ 1 กรม = โซเดยม 400 มก.

เกลอ 1 ชช. = 5 กรม

400*5= 2000 มก.

หากอาหารทมปรมาณเกลอเปน % ใหคดเกลอเปนกรมกอนซอสมะเขอเทศ(ขนาดปรมาณสทธ 10 กรม)

มเกลอ 3 %

10 * 3 = 0.3 กรม100

0.3*400 = 120 มก.

ซอสมะเขอเทศ มโซเดยม 120 มก.

112