Аалзавчийн дорх цус харвалт

Тархины аалзан хальсны (торлог бүрхэвч) дорх хөндийд цус нэвтрэн орсонтой холбоотой үүснэ.

Шалтгаан• Артерийн судас хийгээд артери-венийн

судасны төрөлхийн цүлхэн (аневризм, ангиом) хагарах оньсон хүчний нөлөө

• Артерийн хипертони• Янз бүрийн шалтгаант артерит• Цусны өвчин • Гавал-тархины гэмтлийн сууринд үүснэ

Аалзавчийн дорх цус харвалт:• Гол төлөв залуу насанд , заримдаа хүүхдэд

ч тохиолдоно.• Аалзавчийн дорх цус харвалт нь • хүнд юм өргөх• дүлэх • хүчтэй ханиах • найтаах, сэтгэл хөдлөх, хурьцал үйлдэх үед

артерийн даралт гэнэт ихсэх хүчин зүйлсээр сэдээгдэнэ.

Судасны төрөлхийн цүлхэн цөөрөх дарааллаар:

• гүрээний дотор артери ба арын холбогч артери (30%)

• тархины урд холбогч артери ба урд артери (25%)

• тархины дунд артери (20%)• суурийн артери ба тархины арын артерийн

(15%) салаалалтын орчимд байрлана

Эмнэлзүй:

• Ихэнх тохиолдолд аневризм хагарах хүртэл ямар нэг шинж тэмдэг илрэхгүй.

• Зарим нэгэн тохиолдолд цус харвахаас өмнө толгой дух, нүдний ухархайн орчмоор хүчтэй өвдөх , нүд хөдөлгөгч мэдрүүлийн саа үүсэх зэрэг хүндрэлт мигрений шинж тэмдэг ажиглагдах талтай.

• Аневризм хагарах үед гэнэт толгой нэн хүчтэй өвдөж, өвдөлт хүзүү, нуруу руу дамжина.

• Өвдөлтийн шинж төрх нь толгой руу гэнэт цохих, толгой дотор ямар нэг зүйл задрах шиг болдог онцлогтой .

• Ухаан балартаж, орон цагийн баримжаалал алдана

• Сэтгэхүй-хөдөлгөөний хөөрөлд орно• Олон дахин бөөлжинө• Заримдаа ерөнхий ба хэсэгчилсэн таталтын

шинж ажиглагдана.

• Өвчний эхний цагуудад буюу 1-1.5 хоногийн дараа мэнэнгийн шинжүүд үүснэ. Ухаан гүнзгий алдагдсан тохиолдолд

• амьсгалын хэм өөрчлөгдөх• эмгэг хэмнэлд шилжих• артерийн даралт ихсэх• зүрхний хэм алдагдах шинжүүд гарна. • Халуурах шинж ( 38-39%) өвчний 2-3 дахь

хоногоос ажиглагдана.

• Тархины суурийн аневризм хагарах тохиолдолд : зонхилон нүд хөдөлгөгч мэдрүүлүүдийн саа, заримдаа харааны мэдрүүл ба түүний зөрлөгийн гэмтлийн шинж илэрнэ.

• Аалзавчийн дорх харвалтын үед :• өвчний 4-5 дахь хоногоос голомтот

шинжүүд (хемипарез) илрэх нь судас агших (ангиоспазм) хүчин зүйлийн нөлөөгөөр тухайн гэмтсэн судасны бүсэд тархины эдэд шигдээс үүссэнтэй холбоотой.

• Өвчний 7-10 дахь, эсхүл 14-21 дэх хоногт цус харвалт дахих магадлал өндөртэй. Дахилтын шалтгаан нь ялангуяа артерийн даралт ихсэх, судас агшилтын байдалд орох үед хагарсан цүлхэнгийн орчимд үүссэн бүлэн задрах үйл явцаар тайлбарлагдана.

Аалзавчийн дорх цус харвалтын хүндийн зэрэг (Hunt, Hess)

1 зэрэг

Толгой өвдөх, мэнэнгийн шинж илрэх

2 зэрэг

Толгой нэн хүчтэй өвдөх, мэнэнгийн хам шинж тод илрэх, гавал-тархины мэдрэлүүдийн саа үүсэх, мэдрэлийн голомтот шинжүүд илрэхгүй

3 зэрэг

Ухаан балартах, шүүрэх рефлекс үүсэх

4 зэрэг

Ухаан гүн алдах, талсаажил үүсэх, вегетатив өөрчлөлт илрэх

5 зэрэг

Комын байдалд орох